Download PDF - Uitgeverij Prometheus

6
Fragment uit
ONZE NIEUWE REPUBLIEK
Joost de Vries
Brik en ik. We waren vrienden. Ik had met hem intercontinentale vluchten
gemaakt, Alpenritten in huurautootjes, ik was met hem op de verjaardag van
zijn 85-jarige moeder geweest. Voor zover ik wist bezat hij geen stropdas. Al
functioneerde ik niet als intellectueel klankbord – daar had hij een coterie aan
filosofen en andere denkers binnen de Hitlerstudies voor –, ik was toch de eerste
die zijn teksten las en als ik dingen vaag of slordig vond trok hij zich dat aan. Ik
was geen academicus; mijn talent lag in het omdraaien van alinea’s, het verbeteren
van interpunctie. Pas laat besefte ik hoe diep de affectie zat, toen ik op zijn verzoek
al naar Amerika was verhuisd en er misschien een halfjaar woonde. We liepen op
een koude winterochtend over de campus, toen hij zich leek te verstappen. Sinds
zijn tweede of derde hernia was er iets met zijn linkervoet, een soort neurologische
strubbeling waardoor zijn voet op onregelmatige momenten op een gekke manier
op de grond kwam. Het zag eruit als een hoefslag, of een dichtslaande muizenval –
zijn voet bewoog ineens sneller dan zijn kuit, een tap!, waardoor het leek alsof hij
door zijn enkel ging.
Ik had hem meteen beet, mijn ene hand in zijn oksel, de andere om zijn
schouder. Maar het was niets, hij viel niet echt – maar ik had hem in mijn armen
en werd ineens getroffen door hoe fijn dat voelde, zijn lichaam, zijn fysieke
menselijkheid – dat hij bestond, als wezen op de wereld.
Over Clausewitz, het debuut van
Joost de Vries, schreef Elsbeth Etty
in NRC Handelsblad:
‘Een magistraal boek. Deze debuutroman vormt een keerpunt in de
Nederlandse literatuur. Noem het een rebellie, noem het een contrarevolutie,
noem het vadermoord, noem het een parodie, noem het
revanchisme. Maar vast staat dat hier op magistrale wijze een wisseling van
de wacht in de cultuur, de politiek en de dominante ideologie vorm heeft
gekregen.
(...)
Het bijzondere aan Clausewitz is niet zozeer de afrekening met de generatie
van Mulisch en haar linkse idealen en dogma’s, als wel de manier waarop dat
gebeurt. In stijl, spanning, taalgebruik, metaforiek, eruditie en humor steekt
Joost de Vries De ontdekking van de hemel naar de kroon. Je vraagt je af of
deze 27-jarige auteur en literair criticus van De Groene Amsterdammer voor
deze roman de beschikking heeft gehad over manuscripten van Mulisch of
diens tijdgenoten, zo onvoorstelbaar goed is het gedaan.
(...)
Harry Mulisch schreef dat geschiedenis gestolde politiek is, Clausewitz stelde
in Vom Kriege dat oorlog de voortzetting van politiek met andere middelen is.
Ook wij maken nu een literair-historische regime change mee en Joost de
Vries laat de koppen van zijn voorgangers genadeloos rollen.’
PROMETHEUS | 7