Vee, Vlees en Eieren in Nederland - Productschappen Vee, Vlees ...

2010
Vee, Vlees
en Eieren
in Nederland

Bron
Deze publicatie bevat gedeeltelijk voorlopige
gegevens over het jaar 2009, die in de regel
weinig afwijken van de definitieve. De gegevens
over aantallen dieren en bedrijven komen van
de landbouw telling van het CBS, tenzij anders
aangegeven. De cijfers in deze publicatie mogen
louter overgenomen worden met bronvermelding.
Door afrondingen kan het totaal in tabellen of
grafieken soms licht afwijken van de som van de
individuele getallen. Zie ook: www.pve.nl

Productschappen
Vee, Vlees en Eieren . . . . . . . . . . . . . 2
Heffingen en bestedingen 3
Vee, vlees en eieren in Nederland . . 4
Productiewaarde 5
Werkgelegenheid 6
Verbruik vlees en eieren 7
Consumptie 8
Uitvoer vee, vlees en eieren 9
Afzetkanalen vlees(waren) 10
Assortiment vlees(waren) 11
Rundvee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Afzetstructuur runderen 13
Runderslachterijen en
CBS Landbouwtelling 14
Aantal runderen 15
Slachterijnotering stieren 15
Slachterijnotering koeien 16
Uitvoer rundersector 16
Uitvoer rundvlees 17
Vleeskalveren . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Afzetstructuur vleeskalveren 19
Kalverslachterijen en
CBS Landbouwtelling 20
Aantal kalveren en bedrijven met
vleeskalveren 21
Kalfsvleesnotering en -uitvoer kalfsvlees 22
Uitvoer kalversector 23
Varkens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Afzetstructuur varkens 25
Varkensslachterijen en
CBS Landbouwtelling 26
Aantal varkens en varkensslachterijen 27
Structuur varkenssector 28
Verdeling karkassen vleesvarkens 29
Opbrengst vleesvarkens 30
Uitvoer varkenssector 31
Inhoudsopgave | 1
Schapen en geiten . . . . . . . . . . . . . . 32
Afzetstructuur schapen en geiten 33
Schapenslachterijen 34
Aantal schapen en geiten en -bedrijven 35
Uitvoer schapen- en geitensector 36
Pluimvee (-vlees) 38
Afzetstructuur vleeskuikens 39
Kuikenslachterijen en -bedrijven 40
Producentenprijzen en productie 41
Uitvoer kippen-, kuiken-, kalkoenvlees 42
Uitvoer pluimveevlees 43
Eieren en eiproducten . . . . . . . . . . . 44
Afzetstructuur legsector 45
Eierpakstations 46
Aantal leghennen en legbedrijven 47
Producentenprijzen eieren 47
Productie 48
Uitvoer eieren 48
Uitvoer eiproducten 49
Huishoudelijke aankopen eieren 49
Afzetkanalen eieren 49
Vleesverwerkende bedrijven . . . . . 50
Bacon producerende bedrijven 52
Uitvoer bacon, vleeswaren 53
Organisaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

2 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
De Productschappen
Vee, Vlees en Eieren (PVE)
Met het jaaroverzicht 'Vee, Vlees en Eieren in Nederland’, uitgave 2010, geven
de PVE een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen in de Nederlandse
vee-, vlees- en eiersector . In tekst, cijfers en beeld is de voorlopige balans
opgemaakt van het jaar 2009 .
Wat zijn de PVE?
De Productschappen Vee, Vlees en Eieren (PVE) voeren samen het gemeenschappelijk
secretariaat van het Productschap Vee en Vlees (PVV) en het Productschap Pluimvee en Eieren
(PPE). Omdat vertegenwoordigers van de brancheorganisaties en werknemers organisaties
de bestuursleden van de productschappen benoemen, vormen de besturen een afspiegeling
van de sectoren. In het kader van de wet op de Publiekrechtelijke Bedrijfs organisatie hebben
de schappen een bevoegdheid om voor een sector bindende regels (verordeningen) op te
stellen. De productschappen zijn een kolomorganisatie. In het geval van de PVV en PPE betreft
het activiteiten van de veehouderij tot en met de detailhandel. De productschappen willen de
duurzaamheid van de sector bevorderen en de concurrentiekracht versterken. Uitgangspunt is
dat vlees en eieren voldoen aan de eisen en wensen van de consument.
Overheid of bedrijfsleven
De PVV en PPE voeren deels taken uit voor de overheid. Dit zogeheten ‘medebewind’
betreft vooral het administratief afhandelen van EU-maatregelen, zoals het uitbetalen van
exportsubsidies, afgifte van invoercertificaten of de kalverslachtpremies. Daarnaast hebben de
productschappen voor het bedrijfsleven een collectieve eigen verantwoordelijkheid. Op verzoek
van de diverse sectoren voeren ze zogeheten ‘autonome’ taken en activiteiten uit zoals:
• ontwikkelen en beheren van systemen voor diergezondheidszorg en kwaliteitszorg;
• controle op classificatie en weging van geslachte dieren;
• aansturen van onderzoek en stimuleren van innovatie;
• verzamelen van kennis en het informeren van het bedrijfsleven;
• onderzoeken en openen van nieuwe afzetmarkten;
• promotie van of voorlichting over vee, vlees en eieren;
• arbeidsbeleid;
• voorlichting over productie, verwerking en afzet.
Wie betaalt wat?
De productschappen krijgen een vergoeding van de overheid voor de
medebewindsactiviteiten. Voor het autonome beleid worden heffingen opgelegd aan de
bedrijfsgenoten. De besturen van PVV en PPE, met werkgevers en werknemers uit de
bedrijfskolom, bepalen de productschapsactiviteiten, het budget en dus de hoogte van de
heffingen. Deze worden ondermeer opgelegd per geslacht of geëxporteerd dier of per aantal
(broed)eieren of (vlees)kuikens.

r
r
r
0%
0%
Heffingen PVE totaal 2010 totaal € 25,0 mln .
Heffingen PVV € 11,9 mln .
%
rundersector
rundersector
kalversector
varkenssector
rundersector
kalversector
schapen- en varkenssector
geitensector
kalversector
schapen- en varkenssector
geitensector overig
schapen- en geitensector overig
overig
0%
0%
6
6
6
13
13
1315
14 15
14 15
14
52
52
52
0% Heffingen PPE sector pluimveevlees € 6,8 mln .
%
6 opfokkers/fokkers
8
opfokkers/fokkers
vermeerderaars
8
13
12
opfokkers/fokkers
vermeerderaars
kuikenbroeders 7 8 12
52
15 pluimveehouders
vermeerderaars
kuikenbroeders 7 12 19
pluimveehouders
14 kuikenbroeders
slachterijen 7
19
45
pluimveehouders
slachterijen kalkoen 3
19
45
slachterijen kalkoen eend 1 3
45
kalkoen konijn eend 1 3
edelpelsdieren konijn eend 1
4
edelpelsdieren konijn 1 4
8
edelpelsdieren 4 20% 30% 40% 50% 60%
12
10% 20% 30% 40% 50% 60%
10%
7
20% 30% 40% 50% 60%
Heffingen 10% PPE sector eieren € 6,3 mln .
19
opfokkers/fokkers % 5
45
opfokkers/fokkers vermeerderaars 3 5
3
opfokkers/fokkers vermeerderaars
1
kuikenbroeders 1 3 5
1
pluimveehouders
vermeerderaars
kuikenbroeders 1 3
pluimveehouders
kuikenbroeders
4
pakstations 1 8
pluimveehouders
pakstations industrie 2 8
20% 30% pakstations industrie 40% 250%
8 60% 70% 80% 90% 100%
10% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
industrie0%
2 10% 20% 30% 40% 50% 60%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
5
0%
70%
70%
70%
70%
70%
70%
heffingen PVV
80% heffingen 90% PPE 100%
80% 90% 100%
80% 90% 100%
81
81
81
80% 90% 100%
80% 90% 100%
80% 90% 100%
heffingen PPE
1
3
Besteding heffingen PVE begroting 2010 € 27,6 mln .
PVV: € 15,5 mln .
8
81
PPE: € 12,1 mln
2
10% 20% 30% 40%
19,7%
50% 60% 70%
Kwaliteit en onderzoek
• Kwaliteitsregelingen
• Technisch onderzoek
• Praktijkonderzoek
80% 90% 100%
36,6%
35,6%
Diergezondheid
• Diergezondheidsfonds
• Preventie
• Gezondheidszorg
Markt/Afzetbevordering
• Promotie en consumenten voorlichting in
binnen- en buitenland
• Roodvlees, levend vee
• Kip, eieren
• Marktonderzoek
Diversen
• Sociale aangelegenheden / arbeid
• Organisatiekosten
De Productschappen Vee, Vlees en Eieren | 3
10,5%
37,7%
23,8%
28,0%

4 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Vee, Vlees en Eieren in Nederland
Nederland is van oorsprong een bekend agrarisch handelsland . Door de grote
agrarische kennis, de vruchtbare grond, de kwaliteit van producten en de
handelsgeest, zet Nederland producten af over de hele wereld . Nederland staat
bekend om zijn kennis van agrotechnologie . Dat geldt zowel voor plantaardige
als voor dierlijke producten . Van al het vlees gaat zo’n driekwart de grens over en
Nederland is de grootste eierexporteur ter wereld .
Nederland produceert wat door afnemers in alle verschillende landen wordt
verlangd .
Bedrijfsresultaat
In de varkenssector kwam het saldo per zeug in 2009 hoger uit dan in 2008, door een combinatie
van iets hogere biggenprijzen en lagere voerkosten. Daardoor kwam het inkomen voor de
vermeerderaars sinds jaren weer in de plus. Voor vleesvarkenshouders verliep 2009 veel slechter.
De hogere biggenprijzen en de lagere opbrengstprijzen voor vleesvarkens drukten het saldo per
vleesvarken.
In de rundersector leidde het ruimere aanbod van koeien vorig jaar tot lagere prijzen. De
gemiddelde prijs daalde met circa 10%. De prijs van stieren daalde ook, maar minder sterk. In
de kalversector kwamen de opbrengstprijzen van vleeskalveren in 2009 ongeveer op hetzelfde
niveau uit als in 2008. De fluctuaties waren echter veel minder groot dan in dat jaar. Door lagere
voerkosten was het inkomen bevredigend.
De bedrijfsresultaten van de legsector zijn in 2009 sterk verbeterd. Het saldo tussen kosten
en opbrengsten is volgens berekeningen van het Landbouw Economisch Instituut meer dan
verdubbeld tot € 7 per hen per jaar. Dit komt vooral doordat de eierprijs hoger lag door de sterk
opgelopen vraag naar Nederlandse eieren in Duitsland.
De opbrengstprijzen van vleeskuikens zijn in 2009 volgens het Landbouw Economisch Instituut
met ongeveer 6% gedaald t.o.v. 2008. Alleen door de 12% lagere voerprijzen en iets goedkopere
eendagskuikens, is het saldo tussen opbrengsten en kosten per opgezet kuiken in 2009 iets
gestegen in vergelijking met 2008.
Productie
De bruto productiewaarde in de vee-, vlees- en eiersector - ruim 5,5 miljard euro - kwam
in 2009 ongeveer op hetzelfde peil uit als in 2008. In de diverse sectoren vielen wel enkele
verschuivingen waar te nemen. In de kalversector nam de productiewaarde volgens het Landbouw
Economisch Instituut toe met 15% tot 978 miljoen euro en in de varkenssector daalde deze 8%
tot 2,4 miljard euro. In de rundersector stabiliseerde de waarde op 650 miljoen euro, terwijl de
pluimveevleessector een plus van bijna 3% realiseerde, tot 750 miljoen euro. De eiersector kende
een groei van 17% tot 483 miljoen euro. Dit laatste is terug te voeren op de toegenomen vraag.

Vee, Vlees en Eieren in Nederland | 5
Uitvoer
Het uitvoervolume van vlees en vleeswaren kwam in 2009 met 2,4 miljoen ton op hetzelfde
peil uit als in 2008. De export van vlees groeide licht, terwijl de uitvoer van vleeswaren juist iets
daalde. De export van eieren en eiproducten groeide in 2009 met 2% tot 9,2 miljard stuks.
Invoer
Het invoervolume van vlees en vleeswaren is in 2009 iets gedaald, vooral door een afname van
bijna 3% van de import van vleeswaren en bereide producten. De import van vlees daalde in
2009 een half procent tot 992.000 ton. De import van eieren en eiproducten groeide in 2009
met 3,5%, met name vanwege toename van de import van eiproducten.
Verbruik
Het verbruik van vlees is in 2009 met ruim 1,7 kg gestegen tot 86,6 kg per hoofd van de
bevolking. In de runder- en kalversector stabiliseerde het verbruik, terwijl het verbruik van
varkensvlees met 1 kg groeide tot 41,8 kg per hoofd van de bevolking. Het verbruik van
pluimveevlees bereikte met ruim 23 kg een absoluut record; vooral kipproducten werden meer
gebruikt. Het verbruik ervan steeg in 2009 tot een recordhoogte van 19 kg per hoofd van de
bevolking. De gunstige prijsstelling, het positieve imago van kip en de vele reclameacties van
de retailers speelden hierbij een belangrijke rol. Ook varkensvlees profiteerde van de gunstige
prijs ten opzichte van de duurdere vleessoorten. Daarbij kwam dat consumenten door de
recessie vaker thuis aten. De consumptie van eieren en eiproducten tenslotte, nam in 2009 met
twee stuks toe tot 184 eieren per hoofd van de bevolking. Dit laatste vooral door toename van
het verbruik van eieren in verwerkte vorm, zoals koek, deegwaren en ijs.
Bruto productiewaarde primaire agrarische sector (waarde x 1 miljoen euro excl BTW)
2007 2008 (v) 2009 (r)
Vee, vlees en eieren 5.181 5.519 ■ 5.534
waarvan
Rundvee 618 653 ■ 650
Kalveren 1.024 850 ■ 978
Varkens 2.160 2.563 ■ 2.364
Pluimvee 668 729 ■ 749
Overig Vee 275 292 ■ 295
Eieren 420 414 ■ 483
Totaal melk 3.908 4.192 ■ 3.135
Totaal Akkerbouw 2.662 2.345 ■ 2.207
Totaal Tuinbouw 9.062 9.086 ■ 8.729
Overig Landbouw 2.718 2.870 ■ 2.894
Totaal primaire sector 23.531 24.013 22.498
(v) voorlopig
(r) raming
Bron: CBS/LEI
totale agrarische sector
2009 (r)
Vee, vlees en eieren
2009 (r)

6 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Werkgelegenheid in de Nederlandse vee-, vlees- en eiersector
vestigingen
2007 2008 2009
werkgelegenheid
vestigingen
werkgelegenheid
vestigingen
* Fabrikanten van snacks, vleeswaren, kant- en klaarmaaltijden en overige vleesverwerkers
** Groothandel in levend (pluim)vee, wild, vlees, vleeswaren, eieren en snacks
werkgelegenheid
■ Primaire productie 22.301 50.620 22.099 50.723 21.469 49.710
■ Slachterijen (excl pluimvee) 290 6.042 283 6.651 260 6.370
■ Pluimveeslachterijen 61 4.015 55 3.619 54 3.919
■ Verwerkende industrie * 378 12.470 389 12.668 377 12.515
■ Groothandel ** 2.803 18.610 2.747 19.361 2.723 18.300
■ Totaal 25 .833 91 .757 25 .573 93 .022 24 .883 90 .814
Bron: LISA

Totaal verbruik vlees en vleeswaren in Nederland (in kg per hoofd)
100
80
60
40
20
0
200
150
100
50
0
87,5 87,0
84,9
85,6 84,9 86,6
1,3 1,5
1,0 1,1
1,4 1,4 1,4
1,2
1,3 1,3 1,2
1,9
1,5 1,1 1,7 1,0 1,7 1,1
17,4
18,2
45,2
1990
20,4
19,2
44,2
1995
21,6
17,9
43,6
2000
■ varkensvlees
■ rundvlees
■ pluimveevlees
■ paardenvlees en o.e.s.p. (1)
■ kalfsvlees
■ lams- en schapenvlees
22,1
17,6
41,9
2005
(1) overige eetbare slachtproducten
Totaal verbruik eieren in Nederland (in stuks per hoofd)
175
42
44
89
1995
180
48
51
81
2000
183
41
114
28
2005
22,6
17,5
40,7
2008
182
40
123
19
2007
■ kooieieren
■ scharrel/vrije uitloop en biologische ieren
■ eiproducten (2)
23,1
17,5
41,8
2009
184
43
129
12
2009
Vee, Vlees en Eieren in Nederland | 7
lams- en schapenvlees
Opmerking: de
consumptie is de
hoeveelheid
kalfsvlees
die
daadwerkelijk in
de vorm paardenvlees van vlees en o.e.s.p.
en vleeswaren
gegeten wordt. Die
pluimveevlees
bedraagt ongeveer
de helft van het
verbruik rundvlees op basis
van karkasgewicht
(gewicht
varkensvlees
met
been).
kooieieren
scharreleieren
eiproducten
(2) omgerekend naar eieren in schaal
De PVE schaffen de gegevens over de huishoudelijke aankopen van eieren om
het jaar aan.

8 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Van vleesverbruik naar werkelijke consumptie per persoon in 2009
Beschikbaar
voor
Verbruik
86,6 kg
afsnijverliezen,
botten,
vochtverlies
niet-humane
consumptie
(diervoeding)
Aankopen
huishoudelijk en
buiten-huishoudelijk
50,7 kg
vochtverlies,
botten,
verdamping
resten
op het bord
Werkelijke
Consumptie
39,9 kg
Het vleesverbruik
Het vleesverbruik in Nederland is in 2009 met 1,7 kg toegenomen tot 86,6 kg per persoon. Vooral
varkensvlees en kip werden meer gegeten dan in 2008. Supermarkten voerden veel acties met deze
producten wat de afzet positief beïnvloedde, althans volumematig. Consumenten hebben door de
economische recessie vaker thuis gegeten, wat vooral een positief effect heeft op de consumptie van kip
en varkensvlees. De consumptie van rundvlees (vooral de duurdere delen), dat voor een belangrijk deel in
restaurants plaatsvindt, ondervond hier wel hinder van. Het totale verbruik van rundvlees is niettemin door
de groeiende consumptie van gehakt wel stabiel gebleven.

Uitvoerwaarde vee-, vlees- en eiersector Nederland 1995-2009 (in miljard euro)
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Uitvoerwaarde veehouderij Nederland 2009 (in miljard euro)
5
4
3
2
1
0
5,3
0,4
1995
0,4
0,1
1,8
2,5
4,8
vee en vlees
0,5
1,0 1,2
3,9 3,8
■ vee en vlees
■ pluimvee
■ eieren
5,5
2000
■ varkens
■ runderen/kalveren
■ schapen/geiten
■ overige
6,2
0,4
1,4
4,4
2005
2,8
0,8
2,0
pluimvee en eieren
■ pluimvee
■ eieren
■ zuivel
7,9
0,7
2,1
5,1
2008
3,9
zuivel
7,6
0,8
2,0
4,8
2009
Vee, Vlees en Eieren in Nederland | 9
eieren
pluimvee
vee en vlees

10 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Afzetkanalen vlees Nederland 1995-2009 (in %)
100
80
60
40
20
0
100
80
60
40
20
0
4 4 3 2
16
11
6 6
32
48
1995
35
50
2000
36
55
2005
36
56
2008
■ supermarkten
■ buitenhuishoudelijke markt
■ slagers
■ overige afzetkanalen
Afzetkanalen vleeswaren Nederland 1995-2009 (in %)
5
13
12
70
1995
2000
2005
2008
2
5
35
58
2009
4 3 3 3
9
6 5 4
13
13 14 13
74
78
80
2009
■ supermarkten
■ buitenhuishoudelijke markt
■ slagers
■ overige afzetkanalen
Bron: GfK/PVE
78
overige afzetkanalen
slagers
buitenhuish markt
supermarkten
oveerige afzetkanalen
slagers
buitenhuish markt
supermarkten

Assortiment vlees huishoudelijke markt 1995-2009 (in %)
100
80
60
40
20
0
■ varkensvlees
■ pluimveevlees
■ gehakt
■ gemengd vleesproduct
■ rundvlees
■ overig vlees
Aandeel voorverpakt vlees huishoudelijke markt 1995-2009 (in %)
100
80
60
40
20
0
10
12
10
18
20
30
1995
49,6
50,4
1995
11
10
12
18
21
28
2000
27,6
72,4
2000
■ voorverpakt
■ niet voorverpakt
12
10
12
19
22
25
2005
13,7
86,3
2005
12
10
11
19
25
23
2008
10,2
89,8
2008
11
9
11
19
26
24
2009
Bron: GfK
9,0
91,0
2009
Bron: GfK
Vee, Vlees en Eieren in Nederland | 11
overige vlees
rundvlees
gemengd vleesproduct
gehakt
pluimveevlees
varkensvlees
Niet voorverpakt
Voorverpakt

12 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Rundvee in Nederland
De Nederlandse rundveehouderij is voornamelijk gericht op de productie van melk,
maar is ook leverancier van een goede kwaliteit vlees . De vleesproductie is deels
afkomstig van de gespecialiseerde rundveehouderij (vleesstieren, zoogkoeien),
maar voornamelijk van koeien uit de melkveehouderij .
Nederlands rundvlees dankt zijn reputatie niet alleen aan de voedingskundige en culinaire
kwaliteiten, maar ook aan het betrouwbare en gecontroleerde productieproces. Door een beproefde
methode van tracking and tracing en onafhankelijke kwaliteitscontroles is het vlees te volgen, vanuit
de winkel terug naar de bron.
Na de geboorte worden de dieren voorzien van een oormerk, zodat bekend is waar de dieren
zijn geboren en opgegroeid. Als de dieren worden afgevoerd voor de slacht, geeft de veehouder
Voedselketeninformatie (VKI) mee: informatie over de dieren.
Zo is bekend van welk dier het vlees afkomstig is, wie de ouderdieren waren, op welke boerderij het
dier is opgegroeid en waar de grondstoffen van zijn eten vandaan komen. Door deze registratie en
codering is de herkomst van het uiteindelijke eindproduct altijd te traceren.
Grotere stapelomvang
De landbouwtelling registreerde in april vorig jaar 3,97 miljoen runderen. Dit is 2% meer dan in het
jaar ervoor. Het aantal melkkoeien nam licht toe tot 1,49 miljoen dieren.
Veel hogere productie
De productie van rundvlees lag in 2009 volgens voorlopige cijfers op 181 miljoen kg, een sterke
stijging ten opzichte van 2008 (+15%). Vooral het aantal slachtingen van koeien nam sterk toe. Door
de slechte prijzen in de zuivelsector werden meer koeien aangeboden voor de slacht. De laatste
jaren groeide de melkveestapel door ruimere Europese quota. Ook een sterk gestegen import van
met name Belgische slachtkoeien speelde een rol. Daarnaast stootten veel boeren dieren eerder af in
2009, omdat de slachtpremie kwam te vervallen. Het aantal slachtingen van vleesstieren bleef vorig
jaar vrij stabiel.
Lagere producentenprijzen
Het ruimere aanbod van koeien leidde vorig tot lagere prijzen. De gemiddelde prijs daalde met circa
10%. De prijs van stieren daalde ook, maar minder sterk. Het aanbod van vleesvee op de Europese
rundvleesmarkt was niet al te ruim. De EU-productie daalde licht, terwijl vanuit Brazilië minder vlees
werd ingevoerd.
Uitvoer toegenomen
De Nederlandse uitvoer van rundvlees nam in 2009 verder toe en kwam uit op 226 miljoen
kg; ongeveer 6% meer dan in 2008. Frankrijk en Duitsland waren opnieuw de belangrijkste
bestemmingen. Tezamen namen deze landen meer dan de helft van de Nederlandse uitvoer af.
De uitvoer van runderen, die voornamelijk uit fokvee bestaat, kwam vorig jaar weer op gang na
opheffing van handelsbeperkingen die waren ingesteld vanwege Bluetongue.

Rundvee | 13
Iets minder import
In 2009 is iets minder rundvlees ingevoerd dan het jaar ervoor. Het invoervolume nam met 2%
af tot 335 miljoen kg. Duitsland bleef veruit de belangrijkste leverancier van rundvlees. Meer dan
30% van de invoer kwam uit Duitsland. Polen volgde met een aandeel van 15%. In verband met
de dierziektesituatie in delen van Brazilië, viel de invoer vanuit dit land vorig jaar verder terug. Veel
Braziliaanse rundveehouders voldeden namelijk nog niet aan de Europese eisen ten aanzien van de
traceerbaarheid van de dieren.
Consumptie
Het verbruik van rundvlees bleef vorig jaar stabiel op 17,5 kg per persoon. De consumptie van
rundvlees in restaurants daalde weliswaar onder invloed van de economische recessie, maar dit
werd volumematig goedgemaakt door een hoger aankoopniveau van rundergehakt en panklare
rundvleesproducten voor gebruik thuis.
Afzetstructuur volwassen runderen 2009
Invoer
levende runderen
23.000 stuks
5.300 ton
Invoer rundvlees 348 .700 ton
waarvan
vleeswaren 13.700 ton
Volwassen rundveestapel
april 2009
2,4 miljoen stuks
Bruto binnenlandse productie (BEP)
levend 589.500 stuks;
BEP geslacht 182.200 ton
Slachtingen
590.000 stuks
Gewicht 181.100 ton
Verbruik rundvlees
totaal 289.000 ton
per capita 17,5 kg
Uitvoer
levende runderen
22.500 stuks
6.400 ton
Uitvoer rundvlees 241 .000 ton
waarvan
vleeswaren 14.500 ton

14 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Runderslachterijen 2009
(met meer dan 10.000 slachtingen per jaar)
CBS Landbouwtelling 2009
Aantal
slachterijen
1995
2000
2005
56.216
45.820
37.319
2008 8 34.198
2009 9
33.268
Slachtingen
x 1 .000 stuks
Slachtingen 2008 2009 2008 2009
■ 10.000 - 25.000 3 4 33 56
■ 25.000 - 75.000 2 2 83 89
■ > 75.000 3 3 289 353
Grootteklasse: 10 .000 - 25 .000 Runderslachtingen per jaar
De Hoef: Wouters
Nieuw Heeten : G.J. Hutten en Zn
Dodewaard: Van Hattem Vlees
Dokkum: Wadden Vlees
Grootteklasse: 25 .000 - 75 .000 Runderslachtingen per jaar
Amsterdam: Abattoir Amsterdam
Nijmegen: Hilckmann
Grootteklasse: meer dan 75 .000 Runderslachtingen per jaar
Tilburg: Vion Food Group
Enschede: Weyl Beef Products
Epe: Exportslachterij J. Gosschalk en Zn
Friesland
Dokkum
Groningen
Flevo-
Nieuw Heeten
land Overijssel
Amsterdam
De Hoef
Epe
Enschede
Utrecht
Gelderland
Tilburg
Zeeland Noord-Brabant
■ aantal bedrijven met rundvee
■ totaal aantal runderen
Dodewaard
Limburg
Nijmegen
3.798.804
4.070.240
3.890.195
3.967.599
4.654.195

Aantal runderen > 1 jaar 1995-2009 (x 1.000 stuks)
3000
2500
2000
1500
1000
500
0
64
296
91
841
1.708
1995
78
160
96
725
1.504
2000
74
121
90
608
1.433
2005
■ melk-/kalfkoeien
■ jongvee >_ 1 jaar / melkvee
■ zoogkoeien
■ jongvee >_ 1 jaar / vleesvee
■ overig vee
2008
2009
Slachterij notering stieren R3 2007-2009 (prijzen in euro/kg excl. BTW franco slachthuis)
Euro
3,5
3,0
2,5
2,0
■ 2007
■ 2008
■ 2009
60
115
84
604
1.466
60
113
83
627
1.489
Rundvee | 15
overig vee
jongvee ≥ 1 jaar/vleesvee
zoogkoeien
jongvee ≥ 1 jaar/melkvee
melk/kalfkoeien
5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
week

16 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Slachterij notering koeien O3 2007-2009
(prijzen in euro/kg excl. BTW franco slachthuis)
Euro
3,0
2,5
2,0
1,5
■ 2007
■ 2008
■ 2009
Uitvoer rundersector 1995-2009 (x 1.000 ton)
300
250
200
150
100
50
0
265
15
222
28
1995
5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
■ levend
■ vlees
■ vleeswaren
195
16
168
2000
231
14
201
2005
232
3
215
12 16
14
2008
245
6
226
13
2009
vleeswaren
vlees
levend

Uitvoerbestemming rundvlees met been 1995-2009
Rundvee | 17
1995 2000 2005 2008 2009
Totaal x 1000 kg 221.678 167.618 201.445 214.500 226.500
Aandeel naar land in %
■ Duitsland 16,5 13,2 25,4 30,5 29,8
■ Frankrijk 18,5 25,1 24,3 26,0 23,9
■ Denemarken 4,6 15,5 12,5 10,9 13,0
■ Verenigd Koninkrijk 1,5 3,8 6,7 5,5 3,7
■ Rusland 1,9 11,5 2,9 1,3 0,6
■ Overige landen 43,5 30,9 28,2 25,8 29,0

18 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Kalveren in Nederland
Nederlands kalfsvlees wordt geproduceerd volgens strenge normen . In 2008 is de
bestaande kwaliteitsregeling IKB Vleeskalveren geactualiseerd . Voor vleeskalveren
zijn er twee regelingen: één voor blanke kalveren en één voor rosé dieren .
Vrijwel alle Nederlandse kalverproducenten werken volgens IKB . Zo biedt de
vleeskalversector garanties op het gebied van dierenwelzijn, voedselveiligheid,
diergezondheid en de kwaliteit van het kalfsvlees . Daarnaast maakt IKB aantoonbaar
dat voldaan wordt aan Europese hygiëneverordeningen voor levensmiddelen en
diervoeder .
IKB kalverhouders hebben een contract met één dierenarts en hebben een
bedrijfsbehandelplan . Belangrijk onderdeel van het IKB programma is dat zorgvuldig
en rationeel moet worden omgesprongen met het gebruik van antibiotica en de
registratie ervan .
De Nederlandse kalversector heeft dierenwelzijn altijd hoog in het vaandel gehad. Nederland was het
eerste land in Europa waar de sector zelf groepshuisvesting invoerde. Sinds 2009 kreeg veel kalfsvlees
dat in de Nederlandse supermarkten ligt daarom een ‘ster’ van het Beter Leven-kenmerk van de
Dierenbescherming. Kalfsvlees dat onder dit kenmerk valt, voldoet aan extra hoge eisen op het gebied
van dierenwelzijn.
Hogere productie
De Nederlandse productie van kalfsvlees is vorig jaar toegenomen. Volgens voorlopige cijfers lag de
productie op 233.000 ton. Dit is 2% meer dan in 2008.
Het overgrote deel van de Nederlandse productie is afkomstig van kalveren jonger dan acht maanden.
Het aandeel van deze categorie in het totale productievolume bedroeg vorig jaar 74%. De resterende
26% komt voor rekening van kalveren tussen de acht en de twaalf maanden.
Meer nuka’s ingevoerd
Ook vorig jaar werden meer nuchtere kalveren ingevoerd. In totaal werden ruim 830.000 kalveren
geïmporteerd; een stijging van bijna 8% ten opzichte van 2008. Vooral uit Ierland en Polen werden
meer kalveren ingevoerd. Duitsland bleef het belangrijkste herkomstland met een aandeel van 46%.
De invoer uit het Verenigd Koninkrijk is weggevallen doordat de Nederlandse kalversector besloten
heeft geen kalveren uit dit land te importeren vanwege de aanwezigheid van tuberculose in de Britse
veestapel.
Stijging uitvoer kalfsvlees
Nederland is wereldwijd de grootste exporteur van kalfsvlees. De uitvoer van kalfsvlees is vorig
jaar licht gestegen ten opzichte van het jaar ervoor. Ongeveer 207.000 ton kalfsvlees vond zijn weg
naar het buitenland. Dit is 2,5% meer dan in 2008. Al decennialang wordt het overgrote deel van de
productie uitgevoerd naar drie afzetmarkten, te weten Italië, Duitsland en Frankrijk. Ruim 80% van de
uitvoer is gericht op deze afzetmarkten. Belangrijkste afnemer bleef Italië met een aandeel van 40%,

gevolgd door Duitsland en Frankrijk met elk een aandeel van ruim 20% in de Nederlandse export van
kalfsvlees. De kalversector spant zich niettemin in om zoveel mogelijk afzetmarkten wereldwijd te
kunnen bedienen. Positief was dat weer markttoegang werd verkregen in enkele landen in het Midden
Oosten.
Prijzen stabiel, maar minder fluctuaties
De opbrengstprijzen van vleeskalveren kwamen in 2009 op ongeveer op hetzelfde niveau uit als in
2008. De fluctuaties waren echter veel minder groot dan in dat jaar. Toen daalde de referentieprijs van
5,50 euro in het begin van het jaar tot 3,30 euro in het vroege najaar. In 2009 begaf de referentieprijs
(een gewogen gemiddelde van de prijzen voor roodbont en voor zwartbont) zich het grootste deel
van het jaar tussen de 4,00 en 4,50 euro. De prijs van de nuchtere kalveren lag vorig jaar op een veel
hoger niveau dan in 2008. De gemiddelde referentieprijs steeg met 17%. Hier stond tegenover dat de
voerprijzen, waaronder magere melkpoeder, lager waren dan in 2008.
Verbruik kalfsvlees groeit licht
Het totale binnenlands verbruik van kalfsvlees nam in 2009 licht toe. Per hoofd van de bevolking bleef
het verbruik stabiel op 1,7 kg.
Afzetstructuur vleeskalveren 2009
Invoer
levende kalveren
830.000 stuks
36.500 ton
Invoer kalfsvlees 2 .000 ton
Vleeskalveren april 2009
894.200 stuks
Bruto binnenlandse productie (BEP)
765.000 stuks;
dit is in gewicht 202.000 ton
Slachtingen
1.500.000 stuks
Gewicht 233.300 ton
Verbruik kalfsvlees
totaal 27.700 ton
per capita 1,7 kg
Vleeskalveren | 19
Uitvoer
levende kalveren
95.000 stuks
5.000 ton
Uitvoer kalfsvlees 207 .500 ton

20 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Slachterijen vleeskalveren 2009
Slachtingen
Slachterijen vleeskalveren
< 8 maanden
■ > 100.000 slachtingen
per jaar
Slachterijen vleeskalveren
8-12 maanden
■ > 25.000 slachtingen
per jaar
CBS Landbouwtelling 2009
1995
2000
2005
2008
2009
Aantal
slachterijen
Slachterijen vleeskalveren < 8 maanden 2009
(met meer dan 100.000 slachtingen per jaar)
Ekro Apeldoorn
T. Boer en Zn Nieuwerkerk a/d IJssel
ESA Apeldoorn
Vitelco Den Bosch
Slachterijen vleeskalveren 8-12 maanden 2009
(met meer dan 25.000 slachtingen per jaar)
KSA Aalten
Weyl Beef Products Enschede
ESA Apeldoorn
Vitelco Den Bosch
2.334
2.885
3.329
2.348
2.132
Slachtingen
x 1 .000 stuks
4 1.171
4 295
Zuid-Holland
Noord-
Holland
Utrecht
Nieuwerkerk a/d IJssel
Friesland
Gelderland
Zeeland Noord-Brabant
■ aantal bedrijven met vleeskalveren
■ totaal aantal vleeskalveren
Den Bosch
669.319
Apeldoorn
Limburg
782.735
Overijssel
Enschede
828.740
Aalten
898.713
894.248

Aantal kalveren 1995-2009 (x 1.000 stuks)
2000
1500
1000
500
0
1000000
800000
600000
400000
200000
0
1.654
740
245
669
1995
1.508
600
125
783
2000
■ vervanging melkvee
■ rundvleesproductie
■ kalfvleesproductie
aantal
bedrijven
2008
■ Rosé
■ Blank
898.713
626.596
272.117
1.473
534
110
829
2005
2.348 2.132
aantal
vleeskalveren
2008
1.562
566
97
899
2008
aantal
bedrijven
2009
1.598
610
94
894
2009
894.248
624.942
269.306
aantal
vleeskalveren
2009
Vleeskalveren | 21
vervanging melkvee
rundvleesproductie
kalfsvleesproductie
waarvan blank
waarvan rosé

22 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Kalfsvleesnotering 2007-2009
(prijzen in euro/kg excl. BTW franco slachthuis)
6,0
5,5
5,0
4,5
4,0
3,5
3,0
5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
week
■ 2007
■ 2008
■ 2009
Uitvoer kalfsvlees 1995-2009 (x 1.000 ton)
250
200
150
100
50
0
179
1995
183
2000
190
2005
203
2008
208
2009

Uitvoerbestemming kalveren 1995-2009
Uitvoerbestemming kalfsvlees 1995-2009
1995 2000 2005 2008 2009
Totaal x 1000 kg 178.866 183.400 189.800 202.500 208.000
Aandeel naar land in %
Vleeskalveren | 23
1995 2000 2005 2008 2009
Totaal in stuks 40.450 33.435 70.000 75.800 95.000
■ Frankrijk 12,8 16,2 27,7 26,1 26,1
■ Italië 18,7 51,0 2,4 0,0 0,0
■ België en Luxemburg 51,5 14,2 34,6 58,9 58,9
■ Spanje 1,0 2,1 26,2 11,0 11,0
■ Duitsland 15,3 16,5 9,0 4,0 4,0
■ Overige landen 0,7 0,0 0,1 0,0 0,0
■ Italië 38,4 37,1 43,0 39,3 38,2
■ Duitsland 22,3 22,8 20,7 21,9 22,6
■ Frankrijk 21,6 24,1 19,7 19,5 18,9
■ Spanje 3,4 3,3 3,2 3,7 3,3
■ Portugal 3,8 2,5 3,0 5,1 3,6
■ België en Luxemburg 1,2 1,9 2,1 1,7 1,8
■ Overige landen 9,3 8,3 8,3 8,8 11,6

24 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Varkens in Nederland
De Nederlandse varkenssector heeft een goede reputatie . Veel varkensvlees vindt
zijn weg naar het buitenland en ook Nederlandse biggen en vleesvarkens doen
het goed in de export . Varkensvlees is het meest verkochte vlees in ons land en in
Europa .
Meer dan de helft van de totale vleesconsumptie bestaat uit varkensvleesproducten. De Nederlandse
varkenshouderij komt tegemoet aan de wensen van consumenten en de sector benut ook de
kansen in de markt. Met de kwaliteitsregelingen IKB (Integrale Keten Beheersing) garandeert de
varkenssector al vele jaren de veiligheid en kwaliteit van het varkensvlees. Uitwisseling van informatie
en traceerbaarheid (I&R) van varkens en extra eisen aan voer, hygiëne, het verantwoord gebruik
van diergeneesmiddelen, welzijn en voedselveiligheid staan in de IKB-systemen centraal. Sinds
2009 worden daarnaast alle varkenshouderijen gemonitord op verboden stoffen en residuen van
diergeneesmiddelen. Ook is het verstrekken van voedselketeninformatie bij aflevering aan de slacht
ingevoerd.
Stijging consumptie
In 2009 steeg de consumptie van varkensvlees in Nederland. Per persoon werd 41,8 kg verbruikt;
ruim een kilo meer dan het jaar ervoor. Consumenten hebben door de economische recessie vaker
thuis gegeten, wat een positief effect had op de consumptie van varkensvlees.
Productie lager
Het aantal varkensslachtingen vertoonde in 2009 een daling ten opzichte van 2008. In de eerste
helft van het jaar werden minder varkens in ons land geslacht. In het tweede halfjaar lag het niveau
daarentegen hoger dan in 2008. Al met al trad een daling op jaarbasis op van 3%. Oorzaak van
het lagere aantal slachtingen was de toegenomen vraag van Duitse slachterijen naar Nederlandse
vleesvarkens. Doordat het gemiddelde gewicht van de varkens toenam, daalde de productie in
tonnen minder sterk dan in stuks.
Record uitvoer biggen en vleesvarkens
De uitvoer van biggen en vleesvarkens nam vorig jaar sterk toe. De biggenuitvoer nam toe tot een
recordniveau van 6,1 miljoen. Vooral Duitsland, maar ook Oost-Europese landen oefenden een sterke
vraag uit naar Nederlandse biggen. De afzet naar Spanje viel daarentegen voor een groot deel weg.
Ook de uitvoer van vleesvarkens bereikte een nieuwe piek van 4,7 miljoen. Het overgrote deel van
deze export ging naar Duitsland.
Lagere export varkensvlees, vooral buiten de EU
De uitvoer van varkensvlees daalde in 2009 licht onder invloed van de betere afzetmogelijkheden in
Nederland zelf. Italië en Duitsland bleven de belangrijkste afnemers met elk een aandeel van rond
de 20%. Daarna volgden het Verenigd Koninkrijk en Griekenland met een aandeel van ruim 10%.
De uitvoer naar landen buiten de Europese Unie, zoals Zuid-Korea, Japan en Rusland, viel sterk
terug onder invloed van de dure Euro, de wereldwijde economische crisis en importbelemmeringen.

De invoer van varkensvlees in Nederland is sinds het begin van het afgelopen decennium sterk
toegenomen (met name uit Duitsland), maar lijkt zich nu te stabiliseren.
Beter jaar voor vermeerderaars dan voor vleesvarkenshouders
Door een combinatie van iets hogere biggenprijzen, maar vooral door lagere voerkosten, kwam het
saldo per zeug hoger uit dan in 2008. Volgens berekeningen van het Landbouw Economisch Instituut
steeg het saldo tot 470 euro per zeug. Hierdoor was het inkomen voor vermeerderaars sinds jaren
weer positief. Voor vleesvarkenshouders verliep 2009 veel slechter. De hogere biggenprijzen en
de lagere opbrengstprijzen voor vleesvarkens drukte het saldo per vleesvarken. Door het krappere
aanbod in de EU, leefde begin 2009 de hoop dat de varkensprijzen fors zouden stijgen na de
zomermaanden. Dit gebeurde niet, vooral door de economische crisis wereldwijd. In West Europa
liep de afzet volumematig wel goed door, maar gaven de consumenten steeds vaker de voorkeur aan
goedkopere producten binnen het vleesassortiment.
Afzetstructuur varkens 2009
Invoer
levende varkens
1.204.000 stuks
74.300 ton
Invoer
varkensvlees 256 .400 ton
waarvan
vleeswaren 54.000 ton
bacon 400 ton
Varkensstapel april 2009
12,2 miljoen stuks
Bruto binnenlandse productie (BEP)
23,9 mln. stuks;
dit is in gewicht 1.786.000 ton
Slachtingen
13,9 miljoen stuks
Gewicht 1.283.000 ton
Verbruik varkensvlees
totaal 688.500 ton
per capita 41,8 kg
Varkens | 25
Uitvoer
levende varkens
11,2 mln. stuks
577.800 ton
Uitvoer
varkensvlees 851 .000 ton
waarvan
vleeswaren 50.000 ton
bacon 142.000 ton

26 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Varkensslachterijen 2009
(met meer dan 100.000 slachtingen per jaar)
Friesland
Limburg
Kerkrade
Groningen
Drenthe
Grootteklasse: 500 .000 - 1 .000 .000 varkensslachtingen:
Epe: Exportslachterij J. Gosschalk en Zn
Gorinchem: Westfort
Groenlo: Vion Food Group
Druten: Vion Food Group
Grootteklasse: gelijk of meer dan 1 .000 .000 varkensslachtingen:
Noord-
Holland Flevoland
Overijssel
Epe
Apeldoorn
Helmond: Van Rooi Meat
Nijmegen: Hilckmann
Zevenaar: Compaxo Vlees
Apeldoorn: Vion Food Group
Helmond: Vion Food Group
Boxtel: Vion Food Group
Zeeland
Zuid-Holland
Gorinchem
Lith
Boxtel
Noord-Brabant Son
Gelderland Groenlo
Zevenaar
Nijmegen
Druten
Helmond
Geldrop
CBS Landbouwtelling 2009
Aantal
slachterijen
1995
2000
2005
2008
2009
19.627
12.895
8.602
7.174
6.508
Slachtingen
x 1 .000 stuks
Slachtingen 2008 2009 2008 2009
■ 100.000 - 500.000 4 4 753 707
■ 500.000 - 1.000.000 4 4 3.440 3.510
■ > 1.000.000 7 6 9.717 9.184
Grootteklasse: 100 .000 - 500 .000 varkensslachtingen:
Son: Ballering Export
Geldrop: De Wit Slachthuis
Kerkrade: Slachthuis Kerkrade
Lith: Ebergen Vlees
■ aantal bedrijven met vleesvarkens
■ totaal aantal vleesvarkens
5.504.295
5.838.974
5.872.351
6.504.540
7.123.923

Aantal varkens 1995-2009 (x 1.000 stuks)
15000
12000
9000
6000
3000
0
Aantal varkensslachterijen 1990-2009 (met meer dan 25.000 slachtingen per jaar)
50
40
30
20
10
0
14.397
5.596
1.677
7.124
1995
13.118
5.102
1.511
6.505
2000
■ biggen
■ fokvarkens
■ vleesvarkens
44
1990
27
1995
29
2000
11.311
4.563
1.244
5.504
2005
21
2005
12.026
4.966
1.222
5.839
2008
2008
12.187
5.069
1.246
5.872
2009
19 18
2009
Varkens | 27
biggen
fokvarkens
vleesvarkens

28 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Structuur varkenshouderij 1995-2009
25000
20000
15000
10000
5000
0
22.388
19.627
9.623
1995
14.524
12.895
6.100
2000
Grootteklasse vleesvarkensbedrijven 2009 Grootteklasse bedrijven met zeugen 2009
6000000,5
0,0
< 200
560.816
6.862
1.610 122.358 1.680 3.218
200 - 500
4.471
■ aantal bedrijven 6.508
■ aantal vleesvarkens 5.872.351
9.686
8.602
2.903
3.987
2005
8.249
7.174
2.226
3.301
2008
7.568
6.508
2.013
3.073
2009
■ aantal bedrijven met zeugen > 50 kg
■ aantal bedrijven met vleesvarkens > 20 kg
■ waarvan gecombineerde bedrijven
5.189.177
> 500
aantal vleesvarkens
aantal bedrijven
19.069
472 625
< 100
95.472
100 - 200
1.976
1.008.888
> 200
■ aantal bedrijven 3.073
■ aantal zeugen 1.123.429

Verdeling karkassen vleesvarkens 2008-2009 (het vlees naar mager-vleespercentage)
percentage van het totaal
Vleespercentage
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
0
0
0,01
0,01
0,07
0,07
0,33
0,35
2008
2009
2008
2009
1,20
1,31
3,36
3,66
7,15
7,67
11,70
12,29
15,26
15,73
16,47
16,53
Gemiddeld mager
vleespercentage
56,59
56,71
Gemiddeld
geslacht gewicht
90,86 kg
92,28 kg
14,67
14,40
10,99
Varkens | 29
66 65 64 63 62 61 60 59 58 57 56 55 54 53 52 51 50 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37
klasse S E U R O P
■ 2008 12,12 69,10 17,73 1,01 0,04 0,00
■ 2009 13,04 69,54 16,50 0,88 0,03 0,00
10,58
7,17
7,10
4,79
4,45
2,88
2,63
1,65
1,49
0,91
0,81
0,50
0,44
0,26
0,23
0,14
0,14
0,07
0,06
0,04
0,03
0,02
0,02
0,01
0,01
0,01
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0

30 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Opbrengst vleesvarkens 2008-2009
(88 kg geslacht gewicht), incl. btw, aandeel voerkosten en kosten big 2008-2009 (in euro)
160
150
140
130
120
110
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Uitvoer varkenssector 1995-2009 (x 1.000 ton)
1500
1200
900
600
300
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
28
30
32
34
36
38
40
42
44
46
48
50
52
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
28
30
32
34
36
38
40
42
44
46
48
50
52
2008 2009
■ gemiddelde slachterijnotering
■ kosten big + voer
■ biggenprijs
1.334
88
117
845
284
1995
1.280
90
173
802
215
2000
1.228
61
188
601
378
2005
■ levend
■ vlees
■ bacon
■ vleeswaren en bereidingen
1.412
61
158
675
518
2008
1.429
50
142
659
578
2009
Vleeswaren en bereidingen
Bacon
Vlees
Levend
week

Uitvoerbestemming varkenssector 1995-2009
Biggen
1995 2000 2005 2008 2009
Totaal in miljoen stuks 3,4 3,6 4,0 5,1 6,1
Aandeel naar land in %
■ Duitsland 13,4 43,4 51,0 49,1 50,4
■ Spanje 38,4 29,9 16,5 9,1 3,0
■ België en Luxemburg 21,9 14,9 8,8 12,9 12,0
■ Italië 19,1 7,4 5,6 5,3 4,7
■ Polen - - 6,0 10,3 14,2
■ Roemenië - - 2,2 4,7 6,6
■ Hongarije - - 4,0 2,4 1,8
■ Overige landen 7,2 4,4 5,9 6,2 7,3
Varkens (vleesvarkens + fokvarkens + slachtzeugen)
1995 2000 2005 2008 2009
Totaal in miljoen stuks 2,8 1,5 3,3 4,7 5,1
Aandeel naar land in %
■ Duitsland 62,4 64,4 79,2 82,2 75,6
■ België en Luxemburg 8,6 8,8 5,8 4,4 4,1
■ Italië 14,5 17,1 6,1 1,6 1,7
■ Polen 0 0 0,7 4,8 6,4
■ Hongarije 0 0 6,3 4,5 9,6
■ Overige landen 14,5 9,7 1,9 2,6 2,6
Varkensvlees (excl. vleeswaren, bereidingen, conserven en bacon) gewicht met been
Varkens | 31
1995 2000 2005 2008 2009
Totaal x 1.000 kg 845.939 802.197 601.000 675.000 659.000
■ Duitsland 41,0 26,3 21,3 20,0 21,2
■ Italië 26,8 22,8 24,1 19,5 19,2
■ Griekenland 6,6 8,9 12,6 10,9 11,7
■ Ver.Koninkrijk 1,8 6,8 10,8 10,1 11,5
■ Rusland 0,5 2,9 2,7 5,3 1,7
■ Polen 0 0 2,7 4,2 4,4
■ Frankrijk 9,4 9,8 4,9 3,4 4,5
■ Overige landen 13,9 22,5 20,9 26,6 25,8

32 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Schapen en geiten in Nederland
Nederland kent naast gespecialiseerde schapen- en geitenhouderijen ook veel
rundveebedrijven, die schapen en geiten houden als neventak . Volgens de
Landbouwtelling had de Nederlandse schapenstapel in 2009 een omvang van
1,12 miljoen dieren . Dit is een daling van 8% ten opzichte van het jaar ervoor .
Daarnaast worden er nog enkele honderdduizenden schapen en geiten als
hobbydier gehouden . Het aantal bedrijven met schapen daalt structureel . In
2009 waren er 12 .700 landbouwbedrijven met schapen; een afname van 5% .
Deze daling is groter dan in de laatste jaren, vooruitlopend op de invoering
van elektronische I&R en de nadelige effecten van blauwtong .
Uitvoer gedaald
De uitvoer van schapen en geiten nam in 2009 met 8% af tot circa 285.000 dieren. Het
overgrote deel van deze export is gericht op Frankrijk en België. Ook werd er vorig jaar
minder vlees uitgevoerd dan in 2008. Frankrijk, Duitsland en België bleven de belangrijkste
bestemmingen.
Minder lammeren ingevoerd
De invoer van lammeren nam in 2009 fors af (-14%). De invoer kwam voor een groot deel
uit Polen en Roemenië. De invoer van lams- en schapenvlees nam in 2009 licht toe tot bijna
19.000 ton. Bijna de helft kwam uit Nieuw Zeeland. Het overige deel was vooral afkomstig uit
België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.
Hoge prijzen
De gemiddelde referentieprijs van slachtlammeren handhaafde zich vorig jaar op een hoog
niveau. Het jaargemiddelde kwam uit op € 4,57/kg. Dit is ruim 1% hoger dan het gemiddelde
prijsniveau in 2008. De hoge prijzen zijn het gevolg van een dalende productie in de Europese
Unie in combinatie met een vrij stabiele vraag naar lams- en schapenvlees.
Verbruik licht gestegen
Het verbruik van lams- en schapenvlees lag in 2009 op 1,4 kg per hoofd van de bevolking:
een lichte stijging ten opzichte van 2008. Een belangrijk deel van de consumptie komt
voor rekening van Nederlanders van buitenlandse komaf. Daarnaast is de consumptie in
restaurants van grote betekenis.

Afzetstructuur schapen/geiten 2009
Invoer levende
schapen/geiten
35.100 stuks
700 ton
Schapen/geiten
april 2009
1,1 miljoen stuks
Bruto binnenlandse productie (BEP)
988.900 stuks;
dit is in gewicht 18.600 ton
Slachtingen
740.000 stuks
Gewicht 15.100 ton
Verbruik schapen/geitenvlees
totaal 23.000 ton
per capita 1,4 kg
Schapen en geiten | 33
Uitvoer levende
schapen/geiten
284.000 stuks
4.200 ton
Uitvoer schapen/
geitenvlees 11 .000 ton

34 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Schapenslachterijen 2009
(met meer dan 10.000 slachtingen per jaar)
Aantal
slachterijen
Slachtingen
x 1 .000 stuks
Slachtingen 2008 2009 2008 2009
■ 10.000 - 25.000 10 6 140 109
■ > 25.000 7 6 405 243
> 25 .000 slachtingen
Amsterdam: Abattoir Amsterdam
Breukelen: Abattoir Breukelen
De Hoef: Wouters
Montfoort: Van Kooten
Sluis: Gebr. Gijzels
Twello: Slachterij Midden Nederland
Zeeland
Sluis
De Hoef
Zuid-Holland
Noord-
Holland
Flevoland
Amsterdam
Breukelen
Montfoort
Utrecht
Noord-Brabant
Friesland
Twello
Gelderland
Limburg
Groningen
Drenthe

CBS Landbouwtelling 2009
1995
1995
2000
2000
2005
2005
2008
2008
2009
2009
1995
1995
2000
2000
2005
2005
2008
2008
2009
2009
76.063
76.063
178.902
178.902
292.232
2.683
292.232
354.878
■ aantal schapen
■ aantal geiten
2.683
3.801
354.878
374.184
3.801
4.556
4.556
4.153
4.153
3.916
3.916
374.184
Aantal schapen en geiten 1995-2009 (x 1.000 stuks)
2000
1500
1000
500
0
■ aantal bedrijven met schapen
■ aantal bedrijven met geiten
1.750
76
801
873
1995
1.487
179
703
605
2000
■ geiten
■ overige schapen
■ lammeren
1.655
292
677
686
2005
1.307.557
1.307.557
1.362.523
1.362.523
1.212.956
1.212.956
1.166.609
1.166.609
14.369
14.369
13.567
13.567
12.833
12.833
1.568
355
607
606
2008
1.490
374
561
555
2009
17.592
17.592
Schapen en geiten | 35
1.674.175
1.674.175
21.685
21.685
geiten
overige schapen
lammeren

36 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
(x 1.000 ton)
20
15
10
5
0
14,5
11,0
3,5
1995
16,4
12,1
4,3
2000
12,8
5,6
7,2
■ levend
■ vlees (incl. vleeswaren)
Uitvoerbestemming schapen- en geiten 1995-2009
2005
16,4
4,5
11,9
2008
15,2
4,2
11,0
2009
vlees
levend
1995 2000 2005 2008 2009
Totaal levend in stuks 555.371 532.202 417.270 308.278 284.010
Aandeel naar land in %
■ Frankrijk 67,0 42,7 57,3 67,6 53,9
■ België en Luxemburg 8,2 0,3 8,3 19,5 23,3
■ Spanje 0,7 8,4 27,1 0,3 12,4
■ Duitsland 6,5 0,5 1,8 7,8 7,9
■ Italië 9,7 45,4 4,3 4,2 1,8
■ Overige landen 7,9 2,7 1,2 0,6 0,7

Uitvoerbestemming schapen- en geitenvlees 1995-2009
Schapen en geiten | 37
1995 2000 2005 2008 2009
Totaal vlees in tonnen 3.544 4.253 7.207 11.894 11.000
■ België en Luxemburg 15,8 21,4 35,9 24,4 27,1
■ Frankrijk 40,5 38,3 12,3 16,1 14,1
■ Duitsland 23,1 9,2 9,3 14,7 14,1
■ Italië 16,4 15,5 14,4 12,7 12,7
■ Spanje 0 1,0 8,5 6,3 7,3
■ Verenigd Koninkrijk 1,8 5,7 3,0 6,0 5,8
■ Overige landen 2,4 8,9 16,6 19,8 18,9

38 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Pluimveevlees in Nederland
Kip is een zeer gewild, licht verteerbaar vleesproduct . Vlees van dieren uit de
Nederlandse pluimveehouderij - en geslacht in Nederlandse pluimveeslachterijen - is
van de hoogste kwaliteit . Dat komt doordat de Nederlandse pluimveesector met zijn
kwaliteitsbeleid voorop loopt in de wereld . Een belangrijk deel van de productie wordt
geëxporteerd naar landen waar men een hoge kwaliteit wenst .
De productie van pluimveevlees is een samenspel van specialismen. In de fokkerij worden
rassen geselecteerd en verder verbeterd. De broedeieren gaan vervolgens naar de broederij.
Uitgebroede kuikens gaan naar de vermeerderaars, waar hennen en hanen worden gekruist. De
uiteindelijke broedeieren worden dan weer uitgebroed bij een broederij. Deze kuikens gaan naar
de vleeskuikenhouders waar ze, afhankelijk van het huisvestingssysteem, in zo’n zes weken
of meer kunnen volgroeien. Op het gebied van de kwaliteitsbewaking loopt Nederland voorop.
De in 2008 geaccrediteerde kwaliteitsregeling IKB Kip zorgt voor kippenvlees van uitstekende
kwaliteit. De Nederlandse pluimveesector geeft zélf extra garanties voor een constante kwaliteit en
betrouwbaarheid van het eindproduct.
Hygiëne
In alle schakels van de productieketen wordt stelselmatig onderzoek gedaan naar de gezondheid en
hygiëne van de producten. De pluimveesector heeft zelf initiatieven genomen om - naast de verplichte
bestrijding van Salmonella - ook Campylobacter te bestrijden. De Salmonella en Campylobacter
aanpak is onderdeel van IKB. Zo worden garanties gegeven over de constante kwaliteit en
betrouwbaarheid van de kipproducten. Nederland is toonaangevend wat betreft salmonellabeheersing.
Het door Nederland ontwikkelde salmonellabeleid vormt de basis van het huidige Europese
salmonellabeleid.
Verbruik
Het verbruik van kuikenvlees bereikte in 2009 met 19 kg per hoofd van de bevolking een absoluut
record in de geschiedenis van de pluimveesector. Het verbruik van kalkoenvlees daalde in 2009 met 2
ons en kwam uit op 1,1 kg per hoofd van de bevolking. Doordat het verbruik van kuikenvlees opnieuw
in de lift zat, bereikte ook de consumptie van totaal pluimveevlees (23 kg per capita), ondanks de
afname van het verbruik van kalkoenvlees, een record.
Opbrengsten, productie en stapel
De opbrengstprijzen van vleeskuikens zijn in 2009 volgens het Landbouw Economisch Instituut
met ongeveer 6% gedaald t.o.v. 2008. Alleen door de 12% lagere voerprijzen en iets goedkopere
eendagskuikens, is het saldo tussen opbrengsten en kosten per opgezet kuiken in 2009 iets gestegen
in vergelijking met 2008.
Volgens het Koppel Informatiesysteem Pluimvee (KIP) van het productschap, bedroeg het gemiddeld
aantal aanwezige vleeskuikens in 2009 bijna 46 miljoen dieren, terwijl dit aantal in 2008 nog ruim 44
miljoen bedroeg. Het aantal bedrijven met vleeskuikens stabiliseerde in 2009 op 709.

Afzetstructuur vleeskuikens 2009
Invoer levende
vleeskuikens
138.600 ton levend gew.
102.500 ton geslacht gew.
Invoer
kuikenvlees 369 .400 ton
waarvan
vleeswaren 97.400 ton
Vleeskuikens april 2009
45,9 miljoen stuks
Bruto binnenlandse productie (BEP)
865.200 ton levend gewicht;
in geslacht gewicht is dit 640.200 ton
Slachtingen
975.000 ton levend gewicht
721.500 ton geslacht gewicht
Verbruik kuikenvlees
totaal 313.400 ton
per capita 19,0 kg
Pluimveevlees | 39
De bruto eigen productie (BEP) van de pluimveesector (karkasgewicht) lag in 2009 op 709.000 ton: een
groei van 1,5% tegenover 2008. De BEP van vleeskuikens nam in 2009 met ruim 2% toe tot 640.000
ton (karkasgewicht).
De BEP van kalkoenvlees (karkasgewicht) nam in 2009 met bijna 10% af tot 25.900 ton. Doordat er
sinds 2005 geen kalkoenslachterijen meer in Nederland zijn, bestaat de BEP alleen nog uit de export
van levende kalkoenen.
De BEP van overig pluimvee (kip, eenden, ganzen, parelhoenders) stabiliseerde in 2009 op ongeveer
43.000 ton karkasgewicht.
Handel
De uitvoer van bewerkt en onbewerkt pluimveevlees nam in 2009 naar volume weliswaar met 2%
toe tot 937.000 ton, maar naar waarde gemeten daalde de uitvoer, als gevolg van de minder goede
prijzen in het laatste kwartaal van 2009. Vooral de export naar het Verenigd Koninkrijk stond hierbij wat
onder druk. De invoer van pluimveevlees inclusief bereidingen, conserven en vleeswaren stabiliseerde
in 2009 op ongeveer 550.000 ton. De import vanuit het Verenigd Koninkrijk en Duitsland daalde licht,
terwijl de invoer vanuit enkele derde landen met name Brazilië in de plus zat.
Uitvoer levende
vleeskuikens
28.800 ton levend gew.
21.300 ton geslacht gew.
Uitvoer
kuikenvlees 778 .300 ton
waarvan
vleeswaren 107.500 ton

40 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Kuikenslachterijen 2009
(met een aanvoer van > 10.000 ton geslacht gewicht)
Vleeskuikens
miljoen stuks
Bedrijven met
vleeskuikens
Ouderdieren vleesras
miljoen stuks
Bedrijven met
ouderdieren vleesrassen
Aantal
slachterijen
3,6
4,0
4,0
42,4
44,1
45,9
Aanvoer
x 1 .000 ton
Aanvoer 2008 2009 2008 2009
■ 10.000 - 30.000 4 4 93 75
■ 30.000 - 50.000 6 6 241 224
■ > 50.000 5 6 364 440
Grootteklasse: 10 .000 - 30 .000 ton
Panningen: Van der Linden Poultry
Ommel: Flandrex*
Leek: Gebr. Heijs
Hunsel: Mieki Hunsel B.V.
Grootteklasse: 30 .000 - 50 .000 ton
Doetinchem: Esbro
Haulerwijk: J. de Vries & Zn.
Goor: Pingo Poultry*
Stroe: Fa. Jan van Ee B.V.
Breukelen: C. van Miert Pluimveeverwerking
Nijkerkerveen: v.d. Bor Pluimveeslachterij
Grootteklasse: > 50 .000 ton
Blokker: Vleesch Du Bois B.V.*
Dedemsvaart: Vleesch Du Bois*
Zevenhuizen: Clazing Slachterij
Putten: Storteboom Fresh
Grootegast: Storteboom Kornhorn B.V.
Nunspeet: Gecombineerde Pluimvee Slachterijen
* Onderdeel van Plukon Royale Group,
Flandrex gestopt per 30/6 2009.
Zeeland
Zuid-Holland
224
236
243
Groningen
Drenthe
Noord-
Holland
Blokker
Dedemsvaart
Flevoland
Nunspeet Overijssel
Putten Goor
Nijkerkerveen
Breukelen Stroe
Zevenhuizen
Gemiddeld aantal vleeskuikens, ouderdieren vleesrassen en bedrijven
met vleeskuikens en ouderdieren vleesrassen
Noord-Brabant
■ 2007 ■ 2008 ■ 2009
Grootegast
Gelderland
Leek
Haulerwijk
Doetinchem
Ommel
Panningen
Limburg
Hunsel
704
702
709
Bron: PVE, Koppel Informatiesysteem Pluimvee (“KIP”)

Producentenprijzen vleeskuikens (1 .925 gram) 2007-2009
(in euro/kg levend gewicht incl. BTW)
1,00
Euro
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
Productie pluimveevlees 1995-2009 (in 1.000 ton geslacht gewicht)
800
700
600
500
400
300
200
100
0
J
■ 2007
■ 2008
■ 2009
F
641
45
28
568
1995
■ vleeskuikens
■ kalkoenen
■ overige
M
A
2000
M
J
754 746
49
29
684
43
11
45
0
676
629
2005
J
A
S
700
2008
Pluimveevlees | 41
O
N
Bron: LEI
767
46
0
722
2009
D

42 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Uitvoerbestemming pluimveevlees 1995-2009
Kippen-, hanen- en kuikenvlees
Kalkoenvlees
1995 2000 2005 2008 2009
Totaal x 1.000 ton 403 568 590 719 736
Aandeel naar land in %
■ Duitsland 44,2 30,0 26,8 23,8 23,2
■ Verenigd Koninkrijk 9,2 18,2 22,6 19,3 19,0
■ Frankrijk 3,3 4,4 6,1 7,4 8,7
■ Roemenië * * * 8,0 8,4
■ België en Luxemburg 5,1 5,0 8,2 7,9 8,0
■ Overige EU 3,6 5,6 13,8 14,6 13,6
■ Rusland 13,9 10,2 5,2 3,8 3,4
■ Oekraïne 2,8 0,6 1,9 4,2 3,4
■ Hongkong 3,6 1,9 1,3 1,2 1,4
■ Afrikaanse landen 1,8 9,2 7,3 6,1 6,2
■ Overige derde landen 12,5 14,9 6,8 3,7 4,7
* in post overige derde landen
1995 2000 2005 2008 2009
Totaal x 1.000 ton 54 61 45 34 32
Aandeel naar land in %
■ Duitsland 42,5 22,9 30,8 16,1 19,2
■ Frankrijk 0,6 1,6 1,5 3,3 10,5
■ België en Luxemburg 15,4 6,7 13,5 9,3 4,7
■ Overige EU 1,9 0,6 13,2 12,3 19,9
■ Afrikaanse landen 7,5 11,5 15,3 41,3 37,2
■ Rusland 21,9 53,5 15,1 9,3 3,6
■ Overige derde landen 10,2 3,2 10,6 8,4 4,9

Uitvoerbestemming pluimveevlees 1995-2009
Pluimveevlees totaal
Pluimveevlees | 43
1995 2000 2005 2008 2009
Totaal x 1.000 ton 467 644 650 770 785
Aandeel naar land in %
■ Duitsland 44,8 29,5 27,3 23,9 23,4
■ Verenigd Koninkrijk 8,1 16,0 21,1 18,2 18,2
■ België en Luxemburg 6,2 5,2 8,5 7,9 7,8
■ Roemenië * * * 7,5 8,0
■ Frankrijk 3,0 4,0 5,9 7,3 8,9
■ Overige EU 3,5 5,3 14,3 15,0 14,5
■ Oekraïne 2,5 0,7 1,8 4,0 3,4
■ Rusland 14,5 15,4 5,6 4,0 3,2
■ Hongkong 3,1 1,7 1,3 1,3 1,5
■ Afrikaanse landen 2,6 9,1 7,8 7,6 7,7
■ Overige derde landen 11,7 13,1 6,4 10,9 3,4
* In post overige derde landen

44 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Eieren en eiproducten
Nederlandse supermarkten verkopen alleen eieren die volgens regels van de
kwaliteitsregeling IKB (Integrale Keten Beheersing) zijn geproduceerd . Dit is te
zien aan het IKB-logo op de verpakking . Met de kwaliteitsregeling garandeert
de sector de kwaliteit en voedselveiligheid van producten .
Binnen de kwaliteitsregeling IKB worden alle eieren op het pluimveebedrijf
voorzien van een gestempelde cijfercode, zodat ze kunnen worden
teruggetraceerd naar het bedrijf van herkomst . De cijfercode geeft aan hoe de
kippen gehouden zijn . Daarnaast is aan de code te zien uit welk land, bedrijf
en stal de eieren afkomstig zijn .
In alle schakels van de productiekolom wordt kwaliteit en voedselveiligheid
continu gewaarborgd door strenge regelgeving, monitoringsprogramma’s en
controles . De Nederlandse pluimveesector, maatschappelijke organisaties
en de supermarkten overleggen in de Stichting IKB Ei samen over het beleid .
Nederland is een belangrijke producent van eieren en eiproducten . Het
grootste deel ervan, tweederde, gaat de grens over .
Verbruik
Voor het eerst in drie jaar tijd groeide het verbruik van eieren in 2009 weer. In de jaren 2006,
2007 en 2008 lag het verbruik nog op 182 stuks per hoofd van de bevolking; in 2009 liep
dat op tot 184 stuks. Deze toename kwam vooral doordat consumptie-eieren meer gebruikt
werden in verwerkte producten zoals ijs, gebak en deegwaren.
Opbrengsten, productie en stapel
Het aantal leghennen nam in 2009 met 800.000 dieren toe tot 32 miljoen hennen. Het aantal
bedrijven nam in 2009 met 15 af tot 1.092. De toename van het aantal hennen werd vooral
veroorzaakt door de groei van het aantal hennen in alternatieve huisvestingssystemen.
Het totale leghennenbestand bestond het afgelopen jaar voor 43% uit kooihennen, 42%
scharrelhennen, 13% vrije uitloophennen en 2% biologische hennen. De productie van eieren
is voor 2009 berekend op 9,7 miljard stuks, ofwel bijna 200 miljoen meer dan in 2008.
De bedrijfsresultaten van de legsector verbeterden sterk in 2009. Het saldo tussen kosten
en opbrengsten is volgens berekeningen van het Landbouw Economisch Instituut meer dan
verdubbeld tot € 7 euro per hen per jaar. Dit kwam vooral door de hogere eierprijzen, als
gevolg van de sterk opgelopen vraag vanuit Duitsland naar eieren. Naast de sterk gestegen
opbrengstprijzen droegen ook de lagere voerprijzen bij aan het sterk verbeterde saldo. Op
jaarbasis zijn de voerprijzen 17% gedaald.
Uitvoer
De Nederlandse export van consumptie-eieren en eiproducten (omgerekend naar eieren in
de schaal) nam in 2009 met 2% toe tot ruim 9,3 miljard stuks. Het aandeel van Duitsland
in de totale export van consumptie-eieren groeide in 2009 met 3% tot ruim 76%. Deze

toename werd vooral veroorzaakt door de omschakeling in Duitsland naar alternatieve
leghennenhouderijsystemen die al in 2010 gerealiseerd zou moeten zijn. De vraag naar
Nederlandse scharreleieren liep daardoor sterk op met aanzienlijke prijsstijgingen als gevolg.
Invoer
De invoer van eieren en eiproducten (omgerekend naar eieren in schaal) nam in 2009
tegenover 2008 met 4% toe tot 2,7 miljard stuks. De import van consumptie-eieren nam iets
af, vooral doordat de import vanuit Duitsland en België daalde. De invoer van eiproducten
groeide juist sterk, vanwege sterk opgelopen leveringen vanuit Oostenrijk, Spanje en Italië.
Het betrof hier met name een toename van vloeibaar/bevroren eiproducten.
(in miljoen stuks)
Invoer 2 .700
waarvan
consumptie-eieren 2.200
eiproducten 500
Productie
9.650
Uitvoer 9 .250
waarvan
consumptie-eieren 6.250
eiproducten 3.000
Bruto binnenlands verbruik
3.100
Uitval
97
Netto binnenlands verbruik
3.000
Verbruik per capita
184 stuks
Eieren en eiproducten | 45

46 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Eieren: pakstations/verzamelaars 2009
(met een aanvoer > 100 mln. eieren per jaar)
Aantal
pakstations
Aanvoer
x mln .
Aanvoer 2008 2009 2008 2009
■ 100 - 150 9 4 1.086 463
■ 150 - 250 3 5 609 968
■ > 250 7 7 5.569 5.879
Grootteklasse: 100 - 150 miljoen
Baarlo: Cootjans Eierhandel
Heythuisen: Farm Eggs
Lichtenvoorde: Agricoli B.V.
Nijkerk: Eierenhandel van Roemburg B.V.
Grootteklasse: 150 - 250 miljoen
Drachten: Frisian Egg
Leiden: Eierhandel Guliker & Roodbol
Sint Annaparochie: Eierhandel Poort
Sterksel: Zonnefarm-Ei B.V.
Uden: Dijverhof-Ei B.V.
Grootteklasse: > 250 miljoen eieren
Groesbeek: Gebroeders Bach Eierhandel B.V.
Ochten: Weko Food International
Ommeren: Eierhandel R. van Zetten
Ospel: Egga food B.V.
Veen: G. Kwetters en Zn.
Wehl: Gebroeders van Beek
Woudenberg: van Raai Eierhandel
Flevoland
Groningen
Sint Annaparochie
Drenthe
Overijssel
Leiden Utrecht
Nijkerk
Gelderland
Woudenberg
Zuid-Holland
Ommeren
Wehl
Ochten
Lichtenvoorde
Veen
Noord-Brabant
Groesbeek
Uden
Heythuisen
Sterksel
Baarlo
Ospel
Limburg
Drachten

Aantal leghennen en bedrijven naar houderijsysteem
biologisch
■ totaal aantal dieren 2008 (*1.000) 31.270
■ totaal aantal dieren 2009 (*1.000) 31.609
797
845
85
87
3.989
vrije uitloop
Producentenprijzen kippeneieren 2007-2009 (prijzen in euro/kg incl. BTW)
1,6
1,5
1,4
1,3
1,2
1,1
1,0
0,9
0,8
0,7
0,6
J
F
M
3.718
A
180
181
12.617
13.112
548
scharrel
544
Eieren en eiproducten | 47
14.138
13.663
kooi
■ totaal aantal bedrijven 2008 1.124
■ totaal aantal bedrijven 2009 1.102
Bron: PVE, Koppel Informatiesysteem Pluimvee (“KIP”)
■ kooi 2007 ■ scharrel 2007 ■ kooi 2008 ■ scharrel 2008 ■ kooi 2009 ■ scharrel 2009
M
J
J
A
S
O
N
311
290
D
Bron: LEI

48 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Productie eieren 1995-2009 (x miljard)
Uitvoerbestemming eieren en eiproducten 1995-2009
Consumptie-eieren
10
8
6
4
2
0
1,2
9,2
8,0
1995
10,0
2,3
7,7
2000
■ kooi eieren
■ alternatieve eieren
9,1
4,1
5,0
2005
alternatieve eieren
gewone eieren
1995 2000 2005 2008 2009
Totaal in miljoen stuks 6.055 6.325 5.700 6.091 6.250
Aandeel naar land in %
■ Duitsland 68,8 64,3 75,0 73,8 76,3
■ Zwitserland 3,4 1,9 3,1 6,9 4,3
■ Verenigd Koninkrijk 2,7 6,1 3,7 3,8 5,0
■ België en Luxemburg 5,4 3,4 3,8 3,2 3,9
■ Frankrijk 2,9 5,9 2,6 1,0 1,1
■ Overige landen 16,8 18,4 11,8 11,3 10,4
9,5
5,1
4,4
2008
9,6
5,3
4,3
2009
1995, 2000 Bron: CPE/PVE. Vanaf 2005 Bron PVE (KIP)

Eiproducten
1995 2000 2005 2008 2009
Totaal x 1.000 ton 44,3 61,2 85,5 120,1 126,5
Aandeel naar land in %
■ Duitsland 51,3 51,1 44,9 43,2 46,0
■ Verenigd Koninkrijk 6,9 3,9 12,4 11,3 13,6
■ België en Luxemburg 8,3 11,9 15,9 14,3 11,6
■ Denemarken 0,0 3,2 8,0 10,6 10,2
■ Frankrijk 6,5 5,0 1,8 4,2 4,8
■ Zwitserland 8,8 8,9 6,2 4,1 3,0
■ Japan 4,5 0,8 2,9 2,9 1,9
■ Oostenrijk 2,2 3,5 2,3 1,1 1,0
■ Overige landen 11,5 11,7 5,6 8,3 7,9
Huishoudelijke aankopen in Nederland van kooi-,
scharrel-, en biologische eieren 1995-2009*
(volume %)
100
80
60
40
20
0
3,4
39,7
56,9
1995
2,3
44,0
53,7
1999
3,8
52,8
43,4
2003
3,8
82,1
14,1
2005
■ kooi
■ scharrel
■ vrije uitloop/biologisch
5,2
83,8
11,1
2007
7,2
84,1
8,7
2009
Afzetkanalen eieren voor huishoudelijk gebruik
1995-2009* (volume %)
100
vrije uitloop6,6
scharrel
80
kooi
60
40
20
0
10,1
5,4
5,5
72,4
1995
5,6
7,5
4,2
3,8
78,9
1999
4,5
5,2
4,3
2,6
83,4
2003
4,9
4,6
4,1
2,6
83,8
2005
■ supermarkt
■ speciaalzaken
■ op de markt
■ producent/particulier
■ overig
Eieren en eiproducten | 49
* De PVE schaffen de gegevens over huishoudelijke aankopen om het jaar aan. Hierdoor zijn er over 2008 geen
gegevens beschikbaar
3,6
4,0
4,0
2,3
86,1
2007
3,3
3,6
3,3
1,8
88,0
2009
overig
producent
op de mar
Speciaalz
supermark

50 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Vleesverwerkende bedrijven
De Nederlandse vleeswarensector bestaat uit zo’n 100 bedrijven . Hieronder
vallen enkele grote ondernemingen met productie en afzet in diverse
landen . Verder zijn het voornamelijk gespecialiseerde, ambachtelijke
bedrijven met een meer regionale functie . De totale Nederlandse omzet van
de vleeswarenindustrie bedraagt, exclusief bacon, jaarlijks ruim 1 miljard
euro . In de vleeswarenindustrie werken ongeveer 4 .000 mensen .
Uitvoer
De uitvoer van bereidingen, vleeswaren en conserven nam in 2009 met meer dan 5%
af ten opzichte van het jaar ervoor. Onder invloed van de economische recessie viel
de vraag in veel landen terug. Ongeveer 70% van de uitvoer bestaat uit producten van
pluimveevlees. Bijna 25% betreft vleeswaren en bereidingen van varkensvlees. Naar
schatting voerde de vleeswarensector in 2009 voor een bedrag van 550 miljoen euro uit.
Het Verenigd Koninkrijk (VK) was ook in 2009 de grootste afnemer van Nederlandse
vleeswaren en bereidingen. Het aandeel van het VK nam licht af tot 31%. Het belang van
Duitsland als afzetmarkt bleef vorig jaar op hetzelfde niveau als in 2008 (22%). België, dat
vorig jaar meer vleeswaren en bereidingen uit Nederland kocht, heeft een aandeel van
13%.
Ruim 92% van de Nederlandse export van vleeswaren is bestemd voor landen binnen
de Europese Unie. Dit aandeel is de laatste jaren toegenomen onder invloed van de
hogere koers van de Euro. Buiten de EU zijn Libanon, VAE en Turkije de belangrijkste
bestemmingen.
Bacon
De uitvoer van bacon nam in 2009 met naar schatting 10% af tot 142.000 ton (op basis
van gewicht met been). Het VK is al tientallen jaren veruit de belangrijkste afnemer van
Nederlandse bacon.
Denemarken, de grootste concurrent, zette vorig jaar ongeveer evenveel bacon af op de
Britse markt als in 2008. De Britse thuisconsumptie van bacon nam vorig jaar met ruim 3%
toe. Dit betekent een voortzetting van het consumptieherstel dat in 2007 was ingezet.
Invoer
In 2009 daalde de import van vleeswaren en bereidingen tot ongeveer 275 miljoen kg op
basis van karkasgewicht (-2%). Deze daling volgde op een vrij sterke afname in 2008.
Meer dan driekwart van de import bestond uit kip- en kalkoenbereidingen. Circa 20%
betrof producten van varkensvlees.
Ongeveer de helft van de Nederlandse import komt uit Brazilië. Dit land levert vooral kip-
en kalkoenbereidingen. Daarna volgen België en Duitsland, die elk een aandeel van circa
15% in de Nederlandse import hebben.

Verbruik
Nederlandse huishoudens kochten
vorig jaar 2% meer vleeswaren dan het
jaar ervoor. Vrijwel alle Nederlandse
huishoudens kochten in 2009 wel eens
vleeswaren. Het percentage kopende
huishoudens steeg licht tot 98,5%.
Doordat de gemiddelde prijs van
vleeswaren in 2009 ruim 1,5% hoger lag
dan in 2008, namen de bestedingen aan
vleeswaren met 3,5% toe tot 1,25 miljard
euro.
Vleesverwerkende bedrijven | 51

52 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Bacon producerende bedrijven 2009
(met meer dan 1.000 ton per jaar)
Aantal
bedrijven
Baconproductie 2008 2009
■ 1.000 - 5.000 1 1
■ 5.000 - 7.500 4 4
■ > 7.500 5 5
Grootteklasse: 1 .000-5 .000
Harreveld: Kroda
Grootteklasse: 5 .000-7 .500
Oudewater: Lunenburg
Sassenheim: Van der Mey
Someren: Van Rooi Meat
Zoetermeer: Van der Bent
Grootteklasse: > 7 .500
Beuningen: Vion Food Group
Doetinchem: Vion Food Group
Lisse: Persoon
Scherpenzeel: Vion Food Group
Zevenaar: Compaxo
Lisse
Sassenheim
Scherpenzeel
Zoetermeer
Oudewater
Zevenaar
Beuningen
Harreveld
Doetinchem
Someren

Uitvoerontwikkeling bacon 1995-2009 (x 1.000 ton productgewicht)
150
120
90
60
30
0
95
1995
139
2000
150
2005
127 114
2008
Uitvoer vleeswaren, bereidingen, conserven 2009 (excl. bacon, per diersoort)
2009
Vleesverwerkende bedrijven Rundvee | 53
■ pluimvee 73%
■ varken 23%
■ rund/kalf 4%
■ overig 0%

54 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Organisaties in de Nederlandse vee-,
vlees- en eiersector
Algemene Inspectie Dienst (AID)
Poststraat 15
Postbus 234
6460 AE KERKRADE
Tel. (045) 546 62 22
www.aid.nl
Algemene Nederlandse Vereniging van
Eierhandelaren (Anevei)
Kokermolen 11
3994 DG HOUTEN
Tel. (030) 637 88 44
www.anevei.nl
ASG-Divisie Praktijkonderzoek
Edelhertweg 15
Postbus 65
8200 AB LELYSTAD
Tel. (0320) 23 82 38
www.asg.wur.nl
Biologica
Herculesplein 269 (2e verd.)
Postbus 12048
3501 AA UTRECHT
tel.: (030) 233 99 70
www.biologica.nl
Bureau Vleeswaren Organisaties
- Vereniging voor de Nederlandse Vleeswarenindustrie
(VNV),
www.vleeswarenindustrie.eu
- Algemene Kokswaren en Snackproducenten
Vereniging (AKSV),
www.aksv.nl
Louis Braillelaan 80
Postbus 64
2700 AB ZOETERMEER
Tel. (079) 363 49 19/20
Centraal Bureau Dierlijke Sector B .V . (CBD)
Laan van Vollenhove 3229
Postbus 765
3700 AT ZEIST
Tel. (030) 694 18 00
www.cbd.info
Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL)
Overgoo 13-15
Postbus 262
2260 AG LEIDSCHENDAM
Tel. (070) 337 62 00
www.cbl.nl
Centraal Bureau Slachtveediensten (CBS)
Laan van Vollenhove 3229
Postbus 587
3700 AN ZEIST
Tel. (030) 694 18 00
www.co-more.nl
Centraal Veterinair Instituut (onderdeel van
Wageningen UR)
Houtribweg 39
Postbus 65
8200 AB LELYSTAD
Tel. (0320) 23 88 00
www.cvi.wur.nl
Centrale Bond van Paardenhandelaren in Nederland
(CeBoPa)
Broekseweg 62
4231 VG MEERKERK
Tel. (0183) 35 22 48
www.cebopa.nl
Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV)
Louis Braillelaan 80
Postbus 61
2700 AB ZOETERMEER
Tel. (079) 363 49 00
www.cov.nl
Centrum voor Landbouw en Milieu
Godfried Bomansstraat 8
Postbus 62
4100 AB CULEMBORG
Tel. (0345) 47 07 00
www.clm.nl
CNV Vakmensen
Tiberdreef 4
Postbus 2525
3500 GL UTRECHT
Tel. 030 751 1001 (CNV Info)
www.cnv.nl
CNV Dienstenbond
Polarisavenue 175
Postbus 3135
2130 KC HOOFDDORP
Tel. (023) 565 10 52
www.cnv.nl
Controlebureau voor Pluimvee, Eieren en
Eiproducten (CPE)
Nijverheidsplein 2
Postbus 211
3770 AE BARNEVELD
Tel. (0342) 42 55 42
www.cpe.nl
De Unie
Multatulilaan 12
Postbus 400
4100 AK CULEMBORG
Tel. (0345) 85 18 51
www.unie.nl

DLV Diergroep B .V .
Oostwijk 5
Postbus 511
5400 AM UDEN
Tel. (0413) 33 68 00
www.dlvia.nl
FNV Bondgenoten
Varrolaan 100
Postbus 9208
3506 GE UTRECHT
Tel. 0900 9690
www.fnvbondgenoten.nl
GD
Arnsbergstraat 7
Postbus 9
7400 AA DEVENTER
Tel. 0900 1770
www.gddeventer.com
Koninklijke Nederlandse Slagersorganisatie (KNS)
Diepenhorstlaan 3
Postbus 1234
2280 CE RIJSWIJK
Tel. (070) 390 63 65
www.knsnet.nl
Landbouw-Economisch Instituut (LEI)
Alexanderveld 5
Postbus 29703
2502 LS DEN HAAG
Tel. (070) 335 83 30
www.lei.wur.nl
Land- en Tuinbouworganisatie Nederland (LTO)
Bezuidenhoutseweg 225
Postbus 29773
2502 LT DEN HAAG
Tel. (070) 338 27 00
www.lto.nl
LTO vakgroep Melkgeitenhouders (voorheen Nevem)
Spoorlaan 350
Postbus 91
5000 MA TILBURG
Tel. (013) 583 65 83
www.zlto.nl
Ministerie van Economische Zaken
Bezuidenhoutseweg 30
Postbus 20101
2500 EC DEN HAAG
Tel. (070) 379 89 11
www.ez.nl
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
Prins Clauslaan 8
Postbus 20401
2500 EC DEN HAAG
Tel. (070) 378 68 68
www.minlnv.nl
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Anna van Hannoverstraat 4
Postbus 90801
2509 LV DEN HAAG
Tel. (070) 333 44 44
www.minszw.nl
Organisaties | 55
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Parnassusplein 5
Postbus 20350
2500 EJ DEN HAAG
Tel. (070) 340 79 11
www.minvws.nl
Nederlandse Bond van Waaghouders van Levend
Vee (NBW)
Nieuwe Veenendaalseweg 40
3911 MK RHENEN
Tel. (0317) 61 23 78
www.waaghouders.nl
Nederlandse Federatie van Edelpelsdierenhouders
(NFE)
Molenweg 7
Postbus 488
6600 AL WIJCHEN
Tel. (024) 622 19 80
www.nfe.nl
LTO Vakgroep Konijnenhouderij (voorheen NOK)
Spoorlaan 350
Postbus 91
5000 MA TILBURG
Tel. (013) 583 65 83
Nederlandse Vakbond Pluimveehouders (NVP)
Postbus 591
3770 AN BARNEVELD
Tel. (0342) 46 50 08
www.nvpluimveehouders.nl
Nederlandse Vakbond Varkenshouders (NVV)
Van Zuylen van Nieveltlaan 75
Postbus 591
3770 AN BARNEVELD
Tel. (0342) 41 84 78
www.nvv.nl
Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren
Scheveningseweg 58
Postbus 85980
2508 CR DEN HAAG
Tel. (088) 811 30 00
www.dierenbescherming.nl
Nederlandse Bond van Handelaren in en Bewerkers
van Slachtproducten (HBS)
Louis Braillelaan 80
Postbus 61
2700 AB ZOETERMEER
Tel. (079) 363 49 00
www.hbs-natuurdarmen.nl
Nederlandse Bond van Handelaren in Vee (NBHV)
Louis Braillelaan 80
Postbus 251
2700 AG ZOETERMEER
Tel. (079) 368 75 10
www.nbhv.nl
Nederlandse Bond van Poeliers en Wildhandelaren
Raoul Wallenbergplein 5
Postbus 350
2400 AJ ALPHEN A/D RIJN
Tel. (0172) 49 04 90
www.nbpw.nl

56 | Vee, Vlees en Eieren in Nederland 2010
Nederlandse Organisatie van Pluimveehouders
(NOP)
Louis Braillelaan 80
Postbus 416
2700 AK ZOETERMEER
Tel. (079) 368 75 22
www.nop.nl
Nederlandse Vereniging van exporteurs van broedeieren
en eendagskuikens
p/a Het Anker
Verlengde Lagecampseweg 4
4051 CG OCHTEN
Tel. (0344) 64 13 49
Productschap Margarine, Vetten en Oliën (MVO)
Ampèrelaan 4d
Postbus 3095
2280 GB RIJSWIJK
Tel. (070) 319 51 95
www.mvo.nl
Productschap Diervoeder
Stadhoudersplantsoen 12
Postbus 29739
2502 LS DEN HAAG
Tel. (070) 370 85 03
www.pdv.nl
Productschap Zuivel
Louis Braillelaan 80
Postbus 755
2700 AT ZOETERMEER
Tel. (079) 368 15 00
www.prodzuivel.nl
PVE Brussel
Trierstraat 59 - 61
B - 1040 Brussel
Tel. (0032) 2 230 75 00
www.pve.nl
Stichting IKB Ei
Louis Braillelaan 80
Postbus 460
2700 AL Zoetermeer
Tel. (079) 363 43 34
www.stichtingikbei.nl
Stichting Kwaliteitsgarantie Vleeskalversector (SKV)
Laan van Vollenhove 3229
Postbus 795
3700 AT ZEIST
Tel. (030) 694 19 10
www.skv.info
Stichting Vakopleiding voor Poeliers
Raoul Wallenbergplein 5
Postbus 350
2400 AJ ALPHEN A/D RIJN
Tel. (0172) 49 04 90
SVO Opleiding voor de vleessector
Kroonslag 2
Postbus 516
3990 GH HOUTEN
Tel. (030) 275 81 81
www.svo.nl
TNO Kwaliteit van Leven
Utrechtseweg 48
Postbus 360
3700 AJ ZEIST
Tel. (030) 694 41 44
www.tno.nl
Universiteit Utrecht
Faculteit der Diergeneeskunde
Yalelaan 1
Postbus 80163
3508 TD UTRECHT
Tel. (030) 253 90 00
www.vet.uu.nl
Veepro Holland
Louis Braillelaan 80
Postbus 348
2700 AH ZOETERMEER
Tel. (070) 368 77 02
www.veepro.nl
Vereniging van Eierexporteurs (VEE)
Louis Braillelaan 80
Postbus 389
2700 AJ ZOETERMEER
Tel. (079) 363 43 34
Vereniging van Nederlandse Eiproductenfabrikanten
(VNE)
Louis Braillelaan 80
Postbus 389
2700 AJ ZOETERMEER
Tel. (079) 363 43 34
Vereniging van de Nederlandse
Pluimveeverwerkende industrie (Nepluvi)
Kokermolen 11
Postbus 331
3990 GC HOUTEN
Tel. (030) 635 52 52
www.nepluvi.nl
Verin
Laan van Vollenhove 3229
Postbus 818
3700 AV ZEIST
Tel. (030) 694 1900
www.verin.nl
Voedsel en Waren Autoriteit (VWA)
CentreCourt
Prinses Beatrixlaan 2
Postbus 19506
2500 CM DEN HAAG
Tel. (070) 448 48 48
www.vwa.nl
Wageningen Universiteit en Research Centre (WUR)
Costerweg 50
Gebouwnr. 400
Postbus 9101
6700 HB WAGENINGEN
Tel. (0317) 480 100
www.wur.nl

Colofon
Het jaaroverzicht Vee, Vlees en Eieren in Nederland
is een uitgave van de Productschappen Vee, Vlees
en Eieren.
Samenstelling: afdeling Beleid
Productie: Van Deventer, ’s-Gravenzande
Oplage: 3000 (april 2010)

VEE
VLEES
EIEREN
PRO D U C T SC H A PPE N
PRODUCT BOARDS FOR
LIVESTOCK, MEAT AND EGGS
Productschappen Vee, Vlees en Eieren (PVE)
Louis Braillelaan 80
Postbus 460, 2700 AL Zoetermeer
Nederland
tel.: (079) 368 71 00
fax: (079) 368 70 87
e-mail: pve@pve.nl
www.pve.nl