Filosofie en Temperament - Jan de Graaf
Filosofie en Temperament - Jan de Graaf
Filosofie en Temperament - Jan de Graaf
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
FILOSOFIE<br />
& TEMPERAMENT<br />
KEN JEZELF!<br />
OP ZOEK NAAR INNERLIJK LICHT<br />
VAN SOCRATES EN PLATO<br />
TOT DE STOÏCIJNEN<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong><br />
Afbeelding: Plato <strong>en</strong> Aristoteles<br />
Detail van e<strong>en</strong> Fresco in <strong>de</strong> Stanza <strong>de</strong>lla Segnatura in het Vaticaan door Rafaël; getiteld Athe<strong>en</strong>se School (Scuola<br />
d'At<strong>en</strong>e, 1509). Plato wijst naar bov<strong>en</strong>, Aristoteles naar <strong>de</strong> aar<strong>de</strong>.<br />
© 2003 (tekst website) / 2011 <strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> / uitgeverij Inspiratie – www.inspiratiesite.nl<br />
Deze tekst werd eer<strong>de</strong>r uitgegev<strong>en</strong> als e<strong>en</strong> Rea<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> 3-jarige Opleiding Intuïtieve Astrologie & Procesbegeleiding.<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 1
��<br />
�<br />
�<br />
�<br />
inspiratie<br />
KEN JEZELF!<br />
OP ZOEK<br />
NAAR INNERLIJK LICHT<br />
Het orakel zei: K<strong>en</strong> Jezelf!<br />
Als je <strong>de</strong> Griekse geschied<strong>en</strong>is nagaat begrijp je wel waarom ze<br />
daar zowel <strong>de</strong> filosofie als <strong>de</strong> <strong>de</strong>mocratie moest<strong>en</strong> uitving<strong>en</strong>: het<br />
was e<strong>en</strong> driftig, wraakzuchtig volk, dat best wat hulp <strong>en</strong><br />
aanmoediging kon gebruik<strong>en</strong> om zich te ler<strong>en</strong> beheers<strong>en</strong>.<br />
Op <strong>de</strong> tempels in Delphi stond<strong>en</strong> aanmaning<strong>en</strong> om in alles maat<br />
te houd<strong>en</strong> <strong>en</strong> niets te overdrijv<strong>en</strong>, waaron<strong>de</strong>r <strong>de</strong> bek<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
spreuk 'K<strong>en</strong> Jezelf' γνῶθι σεαυτόν (gnothi seauton).<br />
Ev<strong>en</strong> beroemd is <strong>de</strong> reactie hierop van Socrates: 'K<strong>en</strong> Jezelf?<br />
Het <strong>en</strong>ige wat ik weet is, dat ik niets weet'. Als 'niet wet<strong>en</strong><strong>de</strong>'<br />
stel<strong>de</strong> hij aan ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong> die hij teg<strong>en</strong>kwam vrag<strong>en</strong> om er achter<br />
te kom<strong>en</strong> wat hun motiev<strong>en</strong> war<strong>en</strong>. Ook nu nog kom<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong><br />
tot verrass<strong>en</strong><strong>de</strong> ont<strong>de</strong>kking<strong>en</strong> als ze stilstaan bij het waarom<br />
van wat ze d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> <strong>en</strong> do<strong>en</strong>. Maar, met dit doorvrag<strong>en</strong> bracht<br />
hij vel<strong>en</strong> ook tot wanhoop. Of je werd, in het Ath<strong>en</strong>e van 400<br />
v.Chr. aan je mouw getrokk<strong>en</strong>: 'daar heb je Socrates, vlug, e<strong>en</strong><br />
blokje om …'<br />
Wie b<strong>en</strong> ik?<br />
Op <strong>de</strong> geestdriftige oproep 'K<strong>en</strong> Jezelf!' volgt heel vaak het wat<br />
bange: 'Wie b<strong>en</strong> Ik? Als je daar nog nooit over hebt nagedacht<br />
tast je, zeker in het begin, af <strong>en</strong> toe in het duister. Zelfk<strong>en</strong>nis<br />
krijg je niet zomaar in <strong>de</strong> schoot geworp<strong>en</strong>. Je binn<strong>en</strong>wereld<br />
ler<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> vraagt aandacht <strong>en</strong> tijd. Van Socrates heb je<br />
weinig te verwacht<strong>en</strong> als je antwoord<strong>en</strong> wilt. Hij is e<strong>en</strong> zoeker<br />
naar waarheid; hij komt niet met antwoord<strong>en</strong> maar met vrag<strong>en</strong>.<br />
Heel veel vrag<strong>en</strong>.<br />
Hij is <strong>de</strong> eerste in <strong>de</strong> geschied<strong>en</strong>is die er op aandringt <strong>de</strong><br />
antwoord<strong>en</strong> in jezelf te zoek<strong>en</strong> <strong>en</strong> niet buit<strong>en</strong> je. Want,<br />
antwoord<strong>en</strong> zijn er g<strong>en</strong>oeg, veel te veel eig<strong>en</strong>lijk. Je afkomst<br />
zegt dit, je lerar<strong>en</strong> zeid<strong>en</strong> dat, <strong>de</strong> bur<strong>en</strong> vond<strong>en</strong> wat an<strong>de</strong>rs <strong>en</strong><br />
je populariteit op het schoolplein kon van <strong>de</strong> <strong>en</strong>e dag op <strong>de</strong><br />
an<strong>de</strong>re van 'loser' omslaan in 'popi'. Daarom lat<strong>en</strong> <strong>de</strong> meeste<br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> <strong>de</strong> kwestie liever ligg<strong>en</strong>, tot ze bijvoorbeeld van e<strong>en</strong><br />
chef of coach te hor<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> dat ze meer zelfvertrouw<strong>en</strong><br />
moet<strong>en</strong> ton<strong>en</strong> - of juist het teg<strong>en</strong><strong>de</strong>elmoet<strong>en</strong> aanler<strong>en</strong>:<br />
invoel<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>en</strong> meegaan<strong>de</strong>r zijn blijkt w<strong>en</strong>selijk gedrag. Daar<br />
zijn training<strong>en</strong> voor. Maar k<strong>en</strong> je dan jezelf?<br />
Helpt houd<strong>en</strong> van Sofie?<br />
Houd<strong>en</strong> van Sophia, <strong>de</strong> wijsheid, heeft lang gegold<strong>en</strong> als <strong>de</strong><br />
oplossing voor rusteloze zoekers naar waarheid <strong>en</strong> wijsheid.<br />
Diverse filosofische schol<strong>en</strong> bied<strong>en</strong> nog steeds antwoord<strong>en</strong> op<br />
vrag<strong>en</strong> als: 'wat doe ik hier op aar<strong>de</strong>' <strong>en</strong> 'hoe leid ik e<strong>en</strong> goed<br />
lev<strong>en</strong>?' Gelei<strong>de</strong>lijk zie je echter, hoe vrag<strong>en</strong> over zelfk<strong>en</strong>nis<br />
word<strong>en</strong> omgezet in recept<strong>en</strong> voor zelfbeheersing.<br />
Oplossingsgericht in het lev<strong>en</strong> staan is niet alle<strong>en</strong> in onze tijd<br />
jan <strong>de</strong> graaf uitgeverij � inspiratie<br />
boek<strong>en</strong> op het gebied van astrologie <strong>en</strong> persoonlijke ontwikkeling door <strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong><br />
KvK 29033590 - Btw nr 569 37 957 B 01 - Bank 54 25 580 - Zuwe 32 - 2411 ZK Bo<strong>de</strong>grav<strong>en</strong><br />
www.inspiratiesite.nl - email: jang@inspiratiesite.nl - tel / fax: 0172 - 645950<br />
Socrates<br />
Geflankeerd door zijn leerling<strong>en</strong><br />
Plato <strong>en</strong> Aristoteles<br />
Bloed zweet <strong>en</strong> tran<strong>en</strong><br />
Om mezelf 'in te lez<strong>en</strong>' in <strong>de</strong><br />
filosofie kocht ik in e<strong>en</strong><br />
overmoedige bui het boek<br />
'Filosofische Oriëntatie' van Dr<br />
C.A. van Peurs<strong>en</strong>, met zinn<strong>en</strong><br />
als: 'het wijsgerig vrag<strong>en</strong> is <strong>de</strong><br />
houding, waarin m<strong>en</strong> afstand tot<br />
het alledaagse gewint, juist door<br />
er grotere aandacht aan te<br />
wijd<strong>en</strong>.'<br />
Teg<strong>en</strong>woordig zou je dit e<strong>en</strong><br />
leuke twitter noem<strong>en</strong>, maar ik<br />
kwam er als 18-jarige maar niet<br />
doorhe<strong>en</strong>. In het boek zitt<strong>en</strong> nog<br />
blaadjes met aantek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> uit<br />
die tijd. Ik weet nog dat ik het na<br />
vele poging<strong>en</strong> mismoedig opgaf.<br />
Pas veel later kon ik zi<strong>en</strong>, dat<br />
van Peurs<strong>en</strong> e<strong>en</strong> geweldig boek<br />
heeft geschrev<strong>en</strong>, maar dat ik<br />
<strong>de</strong>stijds het geduld <strong>en</strong> <strong>de</strong> training<br />
miste om het te kunn<strong>en</strong> lez<strong>en</strong>.<br />
Gelukkig zijn er anno nu handige<br />
<strong>en</strong> toegankelijke populaire<br />
inleiding<strong>en</strong> te koop.<br />
ASTROLOGIE<br />
Voor informatie over astrologie<br />
<strong>en</strong> het duid<strong>en</strong> van horoscop<strong>en</strong>:<br />
BASICS in astrologie: over het<br />
duid<strong>en</strong> van planet<strong>en</strong>, tek<strong>en</strong>s,<br />
huiz<strong>en</strong> <strong>en</strong> aspect<strong>en</strong>, met o.a. <strong>de</strong><br />
horoscoop van Julian Assange, <strong>de</strong><br />
oprichter van WikiLeaks.<br />
DE MYSTERIEPLANETEN<br />
Uranus, Neptunus <strong>en</strong> Pluto, <strong>de</strong><br />
spelmakers van het lot.<br />
MILLENNIUM:<br />
MUNDANE ASTROLOGIE <strong>de</strong><br />
Mysterieplanet<strong>en</strong> in actie in <strong>de</strong><br />
wereld vanaf 1945 - 2010<br />
klik door naar<br />
http://www.inspiratiesite.nl/acht<br />
ergrond.html
populair. De Socratische method<strong>en</strong> van doorvrag<strong>en</strong> verwordt<br />
dan al gauw tot e<strong>en</strong> machtsspelletje van <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rvrager om zijn<br />
superieure gelijk aan te ton<strong>en</strong>. Zo onbevang<strong>en</strong> zijn als e<strong>en</strong>s<br />
Socrates, op zoek naar innerlijk licht, <strong>en</strong> liever aangeknaagd<br />
door twijfel dan gebukt on<strong>de</strong>r e<strong>en</strong> overtuiging heeft nooit veel<br />
sexappeal gehad.<br />
Socrates <strong>en</strong> zijn leerling<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> inspirer<strong>en</strong><strong>de</strong> voorbeeld<strong>en</strong><br />
zijn om op zoek te gaan. Je kunt Plato ler<strong>en</strong> lez<strong>en</strong>, zo heel erg<br />
moeilijk is hij niet te volg<strong>en</strong>. Er zijn ook g<strong>en</strong>oeg leuke<br />
inleiding<strong>en</strong>, zoals die van Luciano <strong>de</strong> Cresc<strong>en</strong>zo '<strong>de</strong> geschied<strong>en</strong>is<br />
van <strong>de</strong> Griekse filosofie'.<br />
Voor <strong>de</strong>ze Coaching Opleiding kun je wat mij betreft ook<br />
gewoon alle filosof<strong>en</strong> links lat<strong>en</strong> ligg<strong>en</strong>. Maar, als het je<br />
interesseert om te wet<strong>en</strong> op wi<strong>en</strong>s schou<strong>de</strong>rs we staan als we<br />
bewustzijn propager<strong>en</strong> is <strong>de</strong>ze superkorte sam<strong>en</strong>vatting hopelijk<br />
e<strong>en</strong> smaakmaker voor je.<br />
De train<strong>en</strong><strong>de</strong> m<strong>en</strong>s: 'Homo Artisa'<br />
Onlangs kwam <strong>de</strong> veelschrijv<strong>en</strong><strong>de</strong>, recalcitrante filosoof Peter<br />
Sloterdijk naar buit<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> nieuw boek: 'Je moet je lev<strong>en</strong><br />
veran<strong>de</strong>r<strong>en</strong>'. Daarin heeft hij het over e<strong>en</strong> c<strong>en</strong>traal i<strong>de</strong>e dat<br />
bepaal<strong>de</strong> tijdperk<strong>en</strong> k<strong>en</strong>merkt, e<strong>en</strong> 'absolute imperatief'.<br />
('Imperatief' komt overe<strong>en</strong> met 'gebod'). Hij komt tot <strong>de</strong><br />
slotsom dat <strong>de</strong> imperatief voor onze tijd <strong>de</strong> oproep tot<br />
veran<strong>de</strong>ring <strong>en</strong> verbetering is (<strong>en</strong> <strong>de</strong>snoods bekering). Vandaar<br />
<strong>de</strong> titel van zijn boek.<br />
De oproep tot veran<strong>de</strong>ring is al heel oud <strong>en</strong> gaat terug tot het<br />
begin van onze beschaving, to<strong>en</strong> overal grote wereldlerar<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
filosof<strong>en</strong> opstond<strong>en</strong>. Hij noemt dit begin e<strong>en</strong> spil-tijd, e<strong>en</strong><br />
tijdperk in <strong>de</strong> geschied<strong>en</strong>is waarin <strong>de</strong> m<strong>en</strong>sheid e<strong>en</strong> grote draai<br />
maakt. Het i<strong>de</strong>e dat to<strong>en</strong> ontstond <strong>en</strong> krachtig wortel schoot<br />
was, dat het lev<strong>en</strong> tot doel heeft te veran<strong>de</strong>r<strong>en</strong> <strong>en</strong> te<br />
verbeter<strong>en</strong>. Hij noemt <strong>de</strong> naar <strong>de</strong>ze imperatief gevorm<strong>de</strong> m<strong>en</strong>s<br />
<strong>de</strong> homo artisa, <strong>de</strong> m<strong>en</strong>s in training. En hij zegt, dat ook wij in<br />
e<strong>en</strong> hyper spil-tijd lev<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> cruciale tijd waarin veel zal gaan<br />
veran<strong>de</strong>r<strong>en</strong>. Er is e<strong>en</strong> nieuwe absolute imperatief aan het<br />
ontstaan.<br />
Welke? Dat laat hij in het midd<strong>en</strong>.<br />
Peter Sloterdijk weet steeds weer bepaal<strong>de</strong> zak<strong>en</strong> op e<strong>en</strong><br />
verhel<strong>de</strong>r<strong>en</strong><strong>de</strong> manier zodanig te verklar<strong>en</strong>, dat je er blij van<br />
wordt. Precies het gevoel dat goe<strong>de</strong> filosofie je kan gev<strong>en</strong>.<br />
Het begrip spil-tijd le<strong>en</strong>t hij van <strong>de</strong> filosoof Karl Jaspers, die vijf<br />
locaties noem<strong>de</strong> waar ooit zo'n doorbraak in het d<strong>en</strong>k<strong>en</strong><br />
plaatsvond: China, India, Perzië, Palestina <strong>en</strong> Griek<strong>en</strong>land. Het<br />
is in<strong>de</strong>rdaad opmerkelijk dat <strong>de</strong> grote wereldlerar<strong>en</strong> Confucius,<br />
Boeddha, Zarathoestra, Mozes <strong>en</strong> Socrates in e<strong>en</strong> tijdspanne<br />
van e<strong>en</strong> paar hon<strong>de</strong>rd jaar van elkaar leefd<strong>en</strong>.<br />
Natuurlijk is dit hele i<strong>de</strong>e ook astrologisch interessant. Aan <strong>de</strong><br />
hand van <strong>de</strong> cycli van <strong>de</strong> buit<strong>en</strong>planet<strong>en</strong> zijn <strong>de</strong>rgelijke 'spiltijd<strong>en</strong>'<br />
te lokaliser<strong>en</strong>. Zie daarvoor 'De Mysterieplanet<strong>en</strong>' <strong>en</strong><br />
'Mudane Astrologie'.<br />
Training <strong>en</strong> beheersing<br />
Als het niet over abstracte zak<strong>en</strong> gaat maar over het wez<strong>en</strong> van<br />
<strong>de</strong> m<strong>en</strong>s <strong>en</strong> <strong>de</strong>rgelijke, blijk<strong>en</strong> <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> filosof<strong>en</strong> vooral<br />
belangstelling te hebb<strong>en</strong> gehad voor het beheers<strong>en</strong> van<br />
emoties. Het temperam<strong>en</strong>t, het juiste m<strong>en</strong>gsel van humeur<strong>en</strong>,<br />
was eeuw<strong>en</strong>lang e<strong>en</strong> voorwerp van studie. De vraag 'Hoe leidt<br />
ik e<strong>en</strong> goed lev<strong>en</strong>? wordt dan ook steevast beantwoord met<br />
adviez<strong>en</strong> over het juiste midd<strong>en</strong>, het nastrev<strong>en</strong> van het goe<strong>de</strong><br />
<strong>en</strong> het schone <strong>en</strong> <strong>de</strong>rgelijke. De klassieke filosof<strong>en</strong> ging<strong>en</strong> er<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 3<br />
Socrates<br />
Dit is e<strong>en</strong> Romeinse kopie van<br />
e<strong>en</strong> Grieks voorbeeld uit<br />
Alexandrië, dat <strong>de</strong><br />
geï<strong>de</strong>aliseer<strong>de</strong> gestalte <strong>en</strong><br />
gelaatstrekk<strong>en</strong> van <strong>de</strong>ze<br />
bewon<strong>de</strong>r<strong>de</strong> filosoof weergeeft.<br />
Dit beeldje geeft e<strong>en</strong><br />
bevredig<strong>en</strong>d beeld van het i<strong>de</strong>e<br />
dat wij van Socrates hebb<strong>en</strong>.<br />
Hoe Socrates - <strong>en</strong> ook <strong>de</strong><br />
an<strong>de</strong>re filosof<strong>en</strong> - er in<br />
werkelijkheid hebb<strong>en</strong> uitgezi<strong>en</strong><br />
is onbek<strong>en</strong>d.
namelijk van uit, dat <strong>de</strong> onsterfelijke ziel, door herhaal<strong>de</strong><br />
reïncarnatie gereinigd zal word<strong>en</strong>, om t<strong>en</strong>slotte in e<strong>en</strong> hogere<br />
wereld <strong>de</strong> zuivere, eeuwige waarheid te kunn<strong>en</strong> aanschouw<strong>en</strong>.<br />
Het lichaam met al die 'dierlijke emoties' werd gezi<strong>en</strong> als e<strong>en</strong><br />
kerker, e<strong>en</strong> gevang<strong>en</strong>is van <strong>de</strong> ziel. Deze voorstelling van zak<strong>en</strong><br />
heeft e<strong>en</strong> lange geschied<strong>en</strong>is, die we teg<strong>en</strong>woordig nog<br />
terugvind<strong>en</strong> in <strong>de</strong> gedachte, dat wij als m<strong>en</strong>s 'gevall<strong>en</strong> <strong>en</strong>gel<strong>en</strong>'<br />
zijn, <strong>en</strong> dat alle<strong>en</strong> discipline op lichamelijk (yoga) <strong>en</strong> /of<br />
geestelijk (gebed) gebied ons kan bevrijd<strong>en</strong> van heftige <strong>en</strong><br />
pijnlijke dierlijke passies. Hierover ver<strong>de</strong>rop meer. Ik heb het<br />
volg<strong>en</strong><strong>de</strong> overzicht sam<strong>en</strong>gesteld, zoals gezegd, als<br />
smaakmaker; amuse gueulle.<br />
OVERZICHT<br />
I DE ANTIEKE WERELD<br />
E<strong>en</strong> superkort historisch overzicht<br />
Geschied<strong>en</strong>is van <strong>de</strong> astrologie<br />
II DE BIJDRAGE VAN DE FILOSOFEN<br />
De liefhebbers van wijsheid<br />
'Ge<strong>en</strong> Schepper' in ons Griekse erf<strong>de</strong>el<br />
De Held<strong>en</strong> van <strong>de</strong> Geest<br />
* Socrates <strong>en</strong> Plato: het Wez<strong>en</strong>lijk Goe<strong>de</strong> is het<br />
belangrijkste van alle I<strong>de</strong>eën<br />
* De Socratische metho<strong>de</strong><br />
* De Platonische lief<strong>de</strong><br />
* De Aristotelian<strong>en</strong>: bewan<strong>de</strong>l <strong>de</strong> guld<strong>en</strong> midd<strong>en</strong>weg<br />
* De Cynici: <strong>de</strong> bijt<strong>en</strong><strong>de</strong> hond<strong>en</strong> van Diog<strong>en</strong>es<br />
* De Epicurist<strong>en</strong>: pluk <strong>de</strong> dag<br />
* De Stoïcijn<strong>en</strong>: wijsheid is zon<strong>de</strong>r morr<strong>en</strong> je plicht do<strong>en</strong><br />
* De Sceptici: er is niets <strong>de</strong> moeite waard om je druk<br />
over te mak<strong>en</strong><br />
III FILOSOFIE IS: BEHEERS JE TEMPERAMENT<br />
Het romantische <strong>en</strong> het klassieke temperam<strong>en</strong>t<br />
Mannelijk <strong>en</strong> vrouwelijk<br />
Lev<strong>en</strong>swijsheid: Jupiter <strong>en</strong> Saturnus in <strong>de</strong> horoscoop<br />
Waarheid versus oprechtheid<br />
Gevall<strong>en</strong> <strong>en</strong>gel<strong>en</strong><br />
I DE ANTIEKE WERELD<br />
E<strong>en</strong> superkort historisch overzicht<br />
Geschied<strong>en</strong>is van <strong>de</strong> astrologie<br />
De wereld van Homerus <strong>en</strong> Plato<br />
Mythologische verhal<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> hoofdzakelijk uit Griekse bron,<br />
waarvan <strong>de</strong> oudste toegeschrev<strong>en</strong> word<strong>en</strong> aan <strong>de</strong> blin<strong>de</strong> zanger<br />
Homerus. De strijd om Troje <strong>en</strong> <strong>de</strong> omzwerving<strong>en</strong> van Odysseus<br />
die hij zo lev<strong>en</strong>dig schil<strong>de</strong>rt, vind<strong>en</strong> plaats in e<strong>en</strong> ook voor hem<br />
voorbije wereld. Lang is geloofd dat dit slechts verhal<strong>en</strong> war<strong>en</strong>,<br />
tot Troje werd gevond<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> oudste Griekse paleiz<strong>en</strong> werd<strong>en</strong><br />
opgegrav<strong>en</strong>.<br />
Bij Homerus het<strong>en</strong> <strong>de</strong> Griek<strong>en</strong> Achaiers, één van <strong>de</strong><br />
Indogermaanse volk<strong>en</strong> die zich vanaf 2000 v.Chr. zowel in<br />
Europa, in Griek<strong>en</strong>land <strong>en</strong> het noord<strong>en</strong> van India vestigd<strong>en</strong>. De<br />
nieuwkomers bracht<strong>en</strong> Zeus mee, <strong>de</strong> god van <strong>de</strong> storm <strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 4<br />
Buste van Socrates<br />
in het Louvre in Parijs, Romeinse<br />
kopie uit <strong>de</strong> 1e eeuw n.Chr.<br />
van e<strong>en</strong> Grieks origineel in<br />
brons.
don<strong>de</strong>r, die in India Indra heet <strong>en</strong> die <strong>de</strong> Romein<strong>en</strong> later Jupiter<br />
noemd<strong>en</strong>.<br />
Deze eerste Griekse migrant<strong>en</strong> m<strong>en</strong>gd<strong>en</strong> zich gelei<strong>de</strong>lijk met <strong>de</strong><br />
autochtone bevolking, waarvan ze vele god<strong>en</strong>, godinn<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
gebruik<strong>en</strong> overnam<strong>en</strong>.<br />
De oudste Griek<strong>en</strong>, <strong>de</strong> Achaiers <strong>en</strong> <strong>de</strong> Ioniërs, behoord<strong>en</strong> tot <strong>de</strong><br />
zog<strong>en</strong>aam<strong>de</strong> Myke<strong>en</strong>se beschaving. Deze breid<strong>de</strong> zich in <strong>de</strong> loop<br />
<strong>de</strong>r tijd over het vasteland <strong>en</strong> <strong>de</strong> eiland<strong>en</strong> van Griek<strong>en</strong>land uit<br />
<strong>en</strong> omvatte ook Kreta, met het beroem<strong>de</strong> labyrint van koning<br />
Minos van Knossos. Agamemnon, <strong>de</strong> geme<strong>en</strong>schappelijke<br />
aanvoer<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> Griek<strong>en</strong> in hun strijd teg<strong>en</strong> Troje, is koning<br />
van Myk<strong>en</strong>e <strong>en</strong> <strong>de</strong> landstreek Argos. Het beroem<strong>de</strong> goud<strong>en</strong><br />
masker van Agamemnon dat werd opgegrav<strong>en</strong> is waarschijnlijk<br />
niet van hem maar wel uit zijn tijd.<br />
Vanaf <strong>de</strong> <strong>de</strong>rti<strong>en</strong><strong>de</strong> eeuw v. Chr. wordt <strong>de</strong>ze Myke<strong>en</strong>se wereld<br />
overspoeld door e<strong>en</strong> nieuwe golf van ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s Griekse<br />
volksstamm<strong>en</strong>, <strong>de</strong> Doriërs die <strong>de</strong> Helle<strong>en</strong>se traditie van<br />
Herakles (Hercules) meebracht<strong>en</strong> <strong>en</strong> die zich t<strong>en</strong>slotte in Sparta<br />
op <strong>de</strong> Peloponesus vestigd<strong>en</strong>. Maar, vanaf 1100 v.Chr., niet<br />
lang na <strong>de</strong> val van Troje, beginn<strong>en</strong> duistere eeuw<strong>en</strong> waarvan we<br />
vrijwel niets wet<strong>en</strong>. Als Homerus zijn verhal<strong>en</strong> zingt is dat aan<br />
het begin van e<strong>en</strong> opleving, rond 750 v.Chr. van wat we nu <strong>de</strong><br />
klassieke Griekse tijd noem<strong>en</strong>.<br />
Bloeitijd<br />
De bloeitijd van <strong>de</strong> klassieke wereld lag rond 500 v.Chr. Want,<br />
na <strong>de</strong> worsteling op lev<strong>en</strong> <strong>en</strong> dood met machtige Perzische<br />
invasielegers, die bij <strong>de</strong> beroem<strong>de</strong> veldslag (Marathon) <strong>en</strong><br />
zeeslag (Salamis) werd<strong>en</strong> verslag<strong>en</strong>, ontstond uit <strong>de</strong> puinhop<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> sprankel<strong>en</strong><strong>de</strong>, ongeëv<strong>en</strong>aard creatieve cultuur waarin tal<br />
van uitvinding<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> gedaan, on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re <strong>de</strong><br />
leefgeme<strong>en</strong>schap die polis (stadsstaat) g<strong>en</strong>oemd werd. In <strong>de</strong><br />
polis lev<strong>en</strong> vrije burgers op e<strong>en</strong> <strong>de</strong>mocratische manier sam<strong>en</strong>.<br />
Het is <strong>de</strong> tijd van briljante geest<strong>en</strong> <strong>en</strong> schitter<strong>en</strong><strong>de</strong> nam<strong>en</strong><br />
waaron<strong>de</strong>r <strong>de</strong> filosof<strong>en</strong> Socrates, Plato, Aristoteles.<br />
De Griekse tragedie staat ook nu nog mo<strong>de</strong>l voor alle vorm<strong>en</strong><br />
van kunst waarin drama voorkomt; van <strong>de</strong> opera, <strong>de</strong> film, het<br />
ballet <strong>en</strong> <strong>de</strong> roman tot <strong>de</strong> soap. Van drie toneelschrijvers wordt<br />
nog steeds werk gespeeld: Aeschylos, Sophokles <strong>en</strong> Euripi<strong>de</strong>s.<br />
Aangezi<strong>en</strong> ze dikwijls mythologische thema's uitwerkt<strong>en</strong> zijn ze<br />
e<strong>en</strong> belangrijke bron van k<strong>en</strong>nis hierover.<br />
Deze Griekse cultuur werd na 330 v.Chr. door <strong>de</strong><br />
ongeëv<strong>en</strong>aar<strong>de</strong> verovering van Egypte <strong>en</strong> Perzië door Alexan<strong>de</strong>r<br />
<strong>de</strong> Grote tot in India verbreid. Afghanistan is heel lang het<br />
Griekse koninkrijk Bactrië geweest; in India hebb<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
Boeddhabeeld<strong>en</strong> sinds die tijd Griekse trekk<strong>en</strong>. In wez<strong>en</strong> erfd<strong>en</strong><br />
<strong>de</strong> Romein<strong>en</strong> vanaf 150 v.Chr. <strong>de</strong>ze Helle<strong>en</strong>se cultuur. Grieks<br />
was in het Romeinse rijk <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> taal. Na <strong>de</strong> val van Rome<br />
werd Constantinopel (<strong>de</strong> stad van Constantijn; later Byzantium,<br />
nu Istanbul) hoofdstad van het Romeinse Rijk. Wat wij k<strong>en</strong>n<strong>en</strong><br />
als <strong>de</strong> R<strong>en</strong>aissance (We<strong>de</strong>rgeboorte) in Italië rond 1400 AD was<br />
e<strong>en</strong> opleving van <strong>de</strong> Griekse geest van Plato <strong>en</strong> Socrates. Vooral<br />
na <strong>de</strong> inname van Constantinopel door <strong>de</strong> Turk<strong>en</strong> in 1483<br />
kwam<strong>en</strong> veel Griekse geleerd<strong>en</strong> uit Byzantium naar Italië <strong>en</strong><br />
werd<strong>en</strong> veel van hun werk<strong>en</strong> teruggevond<strong>en</strong> <strong>en</strong> vertaald.<br />
Geschied<strong>en</strong>is van <strong>de</strong> astrologie<br />
De Griek<strong>en</strong> erfd<strong>en</strong> hun astrologische <strong>en</strong> astronomische k<strong>en</strong>nis<br />
van <strong>de</strong> Babyloniërs <strong>en</strong> Egypt<strong>en</strong>ar<strong>en</strong>. De astrologie zoals wij die<br />
k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> stamt voor e<strong>en</strong> groot <strong>de</strong>el van Claudius Ptolemeus die<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 5<br />
Buste van Aristoteles<br />
Ook <strong>de</strong>ze kop is gemo<strong>de</strong>lleerd<br />
naar het i<strong>de</strong>e dat door <strong>de</strong><br />
eeuw<strong>en</strong> he<strong>en</strong> is ontstaan rond<br />
zijn persoon <strong>en</strong> karakter.
leef<strong>de</strong> tuss<strong>en</strong> 87 <strong>en</strong> 150 na Chr. in Alexandrië (gesticht door<br />
Alexan<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Grote) in Egypte. Hij verwerkte veel k<strong>en</strong>nis van<br />
ou<strong>de</strong>re astrolog<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> tweetal geschrift<strong>en</strong>: over astronomie<br />
<strong>de</strong> 'megiste syntaxis' (grote of 'grootse' sam<strong>en</strong>vatting), die later<br />
door Arabische astrolog<strong>en</strong> <strong>de</strong> Al-magest g<strong>en</strong>oemd zou word<strong>en</strong>,<br />
<strong>en</strong> e<strong>en</strong> werk over astrologie; <strong>de</strong> Tetrabiblos - 'vier boek<strong>en</strong>'. Zijn<br />
opvatting<strong>en</strong> over astronomie, bek<strong>en</strong>d als het Stelsel van<br />
Ptolemeus, hebb<strong>en</strong> tot ver na <strong>de</strong> Mid<strong>de</strong>leeuw<strong>en</strong> <strong>de</strong>ze<br />
wet<strong>en</strong>schap beheerst, <strong>en</strong> werd<strong>en</strong> pas in 1543 door Copernicus<br />
weerlegd.<br />
De tijd<strong>en</strong> veran<strong>de</strong>rd<strong>en</strong>, logos maakte plaats voor pistis (geloof).<br />
Nadat Hypathia, <strong>de</strong> laatste astrologe, was vermoord, <strong>de</strong><br />
kostbare bibliotheek van Alexandrië in brand was gestok<strong>en</strong>, <strong>de</strong><br />
laatste Apollotempel op Monte Cassino in Italië werd verwoest<br />
om er e<strong>en</strong> klooster te sticht<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> Christelijke keizer<br />
Justinianus <strong>de</strong> laatste filosof<strong>en</strong>school in Ath<strong>en</strong>e had geslot<strong>en</strong><br />
(529), vluchtt<strong>en</strong> <strong>de</strong> aanhangers naar Gondi Shapur in India.<br />
Ook nadat <strong>de</strong>ze stad door <strong>de</strong> Arabier<strong>en</strong> was veroverd, bleef zich<br />
daar e<strong>en</strong> actief wet<strong>en</strong>schappelijk lev<strong>en</strong> ontwikkel<strong>en</strong>, waarin <strong>de</strong><br />
filosofie van Aristoteles, <strong>de</strong> g<strong>en</strong>eeskun<strong>de</strong> volg<strong>en</strong>s Gal<strong>en</strong>us <strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
astrologie <strong>en</strong> astronomie van Ptolemeus lev<strong>en</strong>d werd<strong>en</strong><br />
gehoud<strong>en</strong>. In India is astrologie nog steeds algeme<strong>en</strong><br />
geaccepteerd.<br />
Later werd Bagdad in het huidige Irak e<strong>en</strong> c<strong>en</strong>trum van<br />
wet<strong>en</strong>schap. Harun al Raschid (786-809) liet zoek<strong>en</strong> naar <strong>de</strong><br />
rest<strong>en</strong> van verbran<strong>de</strong> bibliothek<strong>en</strong>; zo zijn heel wat werk<strong>en</strong> van<br />
Griekse filosof<strong>en</strong> <strong>en</strong> treurspeldichters bewaard geblev<strong>en</strong>. De<br />
Arabier<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> veel bijgedrag<strong>en</strong>; <strong>de</strong> nam<strong>en</strong> van <strong>de</strong> meeste<br />
sterr<strong>en</strong> zijn van Arabische oorsprong, diverse astrologische<br />
techniek<strong>en</strong> zijn door h<strong>en</strong> ontwikkeld. Op <strong>de</strong> Islamitische<br />
universiteit<strong>en</strong> van Cordoba <strong>en</strong> Sevilla was astrologie e<strong>en</strong><br />
hoofdvak.<br />
De huidige (psychologische) astrologische praktijk is gebaseerd<br />
op het werk van e<strong>en</strong> aantal astrolog<strong>en</strong>, die on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re<br />
gebruik maakt<strong>en</strong> van <strong>de</strong> ont<strong>de</strong>kking<strong>en</strong> van <strong>de</strong> Zwitserse<br />
psycholoog Carl Gustav Jung. Tot <strong>de</strong> bek<strong>en</strong>dste nam<strong>en</strong> behor<strong>en</strong><br />
Steph<strong>en</strong> Arroyo, Liz Gre<strong>en</strong>e <strong>en</strong> Kar<strong>en</strong> Hamaker-Zondag.<br />
K<strong>en</strong>merk<strong>en</strong><strong>de</strong> Jungiaanse begripp<strong>en</strong> als archetype, ego <strong>en</strong><br />
schaduw, anima <strong>en</strong> animus l<strong>en</strong><strong>en</strong> zich ontzett<strong>en</strong>d goed voor het<br />
creër<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> astrologische psychologie die rond 1980 voor<br />
e<strong>en</strong> revival van <strong>de</strong> astrologie zorg<strong>de</strong>.<br />
II<br />
DE BIJDRAGE VAN DE FILOSOFEN<br />
Filosof<strong>en</strong> zijn vrijd<strong>en</strong>kers<br />
Dat in het west<strong>en</strong> <strong>de</strong> scheiding van kerk <strong>en</strong> staat werd<br />
uitgevond<strong>en</strong> dank<strong>en</strong> we aan <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> Griek<strong>en</strong>. Eig<strong>en</strong>lijk is het<br />
ongelofelijk wat in zo korte tijd - zeg van 600 tot 350 v.Chr.;<br />
dus tuss<strong>en</strong> Solon <strong>de</strong> wetgever in Ath<strong>en</strong>e <strong>en</strong> het wereldrijk dat<br />
Alexan<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Grote stichtte - tot stand is gebracht.<br />
De Griekse polis of stadsstaat - vandaar begripp<strong>en</strong> als politiek<br />
<strong>en</strong> politie - was e<strong>en</strong> broeikas voor <strong>de</strong> uitvinding van <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>mocratie: het zelfbestuur van vrije burgers.<br />
E<strong>en</strong> bijzon<strong>de</strong>r boek over het ontstaan van <strong>de</strong> <strong>de</strong>mocratie in het<br />
Ath<strong>en</strong>e van rond 500 v.Chr.is dat van Tom Holland: Perzisch<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 6<br />
OVER HET LEZEN<br />
VAN WIJSGERIGE BOEKEN<br />
"Het lez<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> wijsgerig<br />
boek vergt altijd wat extra<br />
inspanning, maar sch<strong>en</strong>kt ook<br />
bijzon<strong>de</strong>re voldo<strong>en</strong>ing. Het is<br />
soms nodig zinn<strong>en</strong> tweemaal of<br />
meer te leze of e<strong>en</strong> bladzij<strong>de</strong><br />
nog e<strong>en</strong>s te herlez<strong>en</strong>. Toch<br />
kunn<strong>en</strong> er ook dan nog<br />
ge<strong>de</strong>elt<strong>en</strong> zijn, die<br />
onverstaanbaar lijk<strong>en</strong>; m<strong>en</strong><br />
doet het beste dan maar door<br />
te lez<strong>en</strong>, want gaan<strong>de</strong>weg komt<br />
m<strong>en</strong> er beter in <strong>en</strong> achteraf<br />
blijk<strong>en</strong> aanvankelijk ondoorzichtige<br />
passages ine<strong>en</strong>s<br />
begrijpelijker te wez<strong>en</strong>. M<strong>en</strong><br />
leze e<strong>en</strong> filosofisch boek rustig,<br />
in mom<strong>en</strong>t<strong>en</strong> als m<strong>en</strong> zich voor<br />
zulk e<strong>en</strong> lectuur echt kan<br />
installer<strong>en</strong> <strong>en</strong> zich <strong>de</strong> tijd kan<br />
gunn<strong>en</strong>."<br />
Dr C.A. van Peurs<strong>en</strong>, op blz.<br />
257 in zijn boek 'Filosofische<br />
Oriëntatie' uitgeverij Kok<br />
Kamp<strong>en</strong>, 1958.<br />
De Griekse geest (het<br />
gevleugel<strong>de</strong> paard Pegasus)<br />
verslaat Perzië.
Vuur - De eerste supermacht <strong>en</strong> <strong>de</strong> strijd om het West<strong>en</strong>. De<br />
dreiging van verovering door <strong>de</strong> Perz<strong>en</strong> maakte het noodzakelijk<br />
<strong>de</strong> macht (kratos) bij het volk (<strong>de</strong>mos) te legg<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> <strong>de</strong>rgelijke<br />
radicale stap was nog nooit erg<strong>en</strong>s ter wereld uitgeprobeerd,<br />
laat staan bedacht. De interne twist<strong>en</strong>, het gekuip <strong>en</strong> gekonkel<br />
van <strong>de</strong> eerste jar<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> uitein<strong>de</strong>lijke overwinning op <strong>de</strong><br />
Perz<strong>en</strong> is fasciner<strong>en</strong><strong>de</strong> lectuur.<br />
In veel land<strong>en</strong> in <strong>de</strong> wereld is <strong>de</strong>mocratie is nog steeds e<strong>en</strong><br />
kasplantje. Deze manier van omgaan met elkaar berust op e<strong>en</strong><br />
behoorlijk revolutionaire opvatting over het waarom van het<br />
bestaan, hoe je hoort te lev<strong>en</strong> <strong>en</strong> waar <strong>de</strong> m<strong>en</strong>selijke geest<br />
eig<strong>en</strong>lijk toe di<strong>en</strong>t. Om zelf na te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> <strong>en</strong> niet om slaafs na te<br />
volg<strong>en</strong> natuurlijk. Voor <strong>de</strong>mocratie heb je vrijheid nodig - e<strong>en</strong><br />
lastig <strong>en</strong> kwetsbaar goed. Paradoxaal g<strong>en</strong>oeg br<strong>en</strong>gt vrijheid<br />
veel verplichting<strong>en</strong> met zich mee. Je moet bijvoorbeeld bereid<br />
zijn om je neer te legg<strong>en</strong> bij besluit<strong>en</strong> die met meer<strong>de</strong>rheid van<br />
stemm<strong>en</strong> zijn g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.<br />
Houd<strong>en</strong> van Sofie - begerig zijn naar wijsheid - kan alle<strong>en</strong><br />
gedij<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> vrije, <strong>de</strong>mocratische omgeving waar wett<strong>en</strong><br />
geld<strong>en</strong> die door ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gerespecteerd. E<strong>en</strong> kort<br />
overzicht van <strong>de</strong> Grieks-Romeinse wortels van <strong>de</strong> westerse<br />
cultuur mag hier daarom niet ontbrek<strong>en</strong>.<br />
Ge<strong>en</strong> Schepper in ons Griekse erf<strong>de</strong>el<br />
Het grote verschil tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> Griekse wereld <strong>en</strong> <strong>de</strong> wereld van <strong>de</strong><br />
bijbel is het ontbrek<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> schepper. De Griek<strong>en</strong> geloofd<strong>en</strong><br />
in vele god<strong>en</strong> <strong>en</strong> eerd<strong>en</strong> h<strong>en</strong> met tempels <strong>en</strong> festiviteit<strong>en</strong>, er is<br />
zelfs e<strong>en</strong> oppergod, e<strong>en</strong> soort voorzitter (Zeus / Jupiter). Maar<br />
ge<strong>en</strong> schepper. Daarom wordt het Griekse wereldbeeld ook wel<br />
atheïstisch g<strong>en</strong>oemd. Deze lev<strong>en</strong>shouding heeft e<strong>en</strong> aantal<br />
opmerkelijke consequ<strong>en</strong>ties. Min<strong>de</strong>r eerbied voor e<strong>en</strong><br />
dominante, allesbepal<strong>en</strong><strong>de</strong> Hemelva<strong>de</strong>r met bijbehor<strong>en</strong>d<br />
dogmatisch geloof in één <strong>en</strong>kele god, één <strong>en</strong>kele waarheid,<br />
betek<strong>en</strong>t meer eerbied voor <strong>de</strong> m<strong>en</strong>s zelf; <strong>de</strong> waar<strong>de</strong> van het<br />
lev<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> individuele bestemming van <strong>de</strong> ziel. En, alle<strong>en</strong> in<br />
e<strong>en</strong> <strong>de</strong>rgelijk vrijmoedige cultuur kon zowel <strong>de</strong> <strong>de</strong>mocratie als<br />
<strong>de</strong> filosofie - e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong>, onafhankelijke m<strong>en</strong>ing ontwikkel<strong>en</strong> over<br />
het lev<strong>en</strong> - ontstaan.<br />
De basis hiervoor is <strong>de</strong> typisch Griekse overtuiging dat niets uit<br />
niets kan ontstaan. Dit betek<strong>en</strong>t dat <strong>de</strong> scheppingsgedachte<br />
ontk<strong>en</strong>d wordt <strong>en</strong> dat <strong>de</strong> wereld gezi<strong>en</strong> wordt als e<strong>en</strong> eeuwige<br />
<strong>en</strong> onveran<strong>de</strong>rlijke <strong>en</strong>titeit (Parm<strong>en</strong>i<strong>de</strong>s) als e<strong>en</strong> universum in<br />
voortdur<strong>en</strong><strong>de</strong> staat van veran<strong>de</strong>ring (Heraklitus) of als e<strong>en</strong><br />
combinatie van <strong>de</strong>ze bei<strong>de</strong> theorieën (Empedocles). Zij war<strong>en</strong><br />
<strong>de</strong> wegberei<strong>de</strong>rs; alle latere filosof<strong>en</strong> bouw<strong>en</strong> op <strong>de</strong>ze traditie<br />
voort.<br />
De held<strong>en</strong> van <strong>de</strong> geest<br />
Socrates, Plato <strong>en</strong> Aristoteles war<strong>en</strong> zelf weer <strong>de</strong> voorlopers van<br />
e<strong>en</strong> hele serie wijsger<strong>en</strong> die leerd<strong>en</strong> wat <strong>de</strong> beste manier is om<br />
te lev<strong>en</strong>. Ruwweg vanaf <strong>de</strong> stichting van <strong>de</strong> Aka<strong>de</strong>mie door<br />
Plato tot het mom<strong>en</strong>t waarop <strong>de</strong>ze in 529 AD - dus na meer dan<br />
neg<strong>en</strong> hon<strong>de</strong>rd jaar - door <strong>de</strong> Christelijke Keizer Justinianus<br />
werd geslot<strong>en</strong> stond <strong>de</strong> Griekse geest mo<strong>de</strong>l voor e<strong>en</strong> nieuwe,<br />
op persoonlijk geluk <strong>en</strong> voorspoed gerichte manier van d<strong>en</strong>k<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>.<br />
Maar, ook in het ou<strong>de</strong> Griek<strong>en</strong>land <strong>en</strong> in Rome war<strong>en</strong><br />
vrijd<strong>en</strong>kers hun lev<strong>en</strong> niet altijd zeker. Socrates moest <strong>de</strong><br />
gifbeker drink<strong>en</strong> omdat hij <strong>de</strong> jeugd bedierf door ze aan te<br />
zett<strong>en</strong> tot god<strong>de</strong>loosheid. E<strong>en</strong> <strong>de</strong>mocratisch besluit, want meer<br />
dan <strong>de</strong> helft van <strong>de</strong> stemgerechtig<strong>de</strong> bevolking was hiervoor. Ze<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 7<br />
Spartaanse krijger<br />
Bronz<strong>en</strong> beeldje,<br />
rond 500 v.Chr.<br />
Griekse zed<strong>en</strong><br />
(afbeelding op e<strong>en</strong> wijnbeker,<br />
plm 500 v.Chr.)<br />
De vrijmoedige belevingswereld<br />
van <strong>de</strong> Griek<strong>en</strong> was e<strong>en</strong><br />
voedingsbo<strong>de</strong>m voor vrijd<strong>en</strong>kers,<br />
maar heeft zeker na <strong>de</strong> preutse 19 e<br />
eeuw e<strong>en</strong> beeld do<strong>en</strong> ontstaan van<br />
losse zed<strong>en</strong> <strong>en</strong> slemppartij<strong>en</strong>.<br />
<strong>Filosofie</strong> zou je kunn<strong>en</strong> opvatt<strong>en</strong><br />
als e<strong>en</strong> verhev<strong>en</strong> soort borrelpraat.<br />
De bek<strong>en</strong>dste werk<strong>en</strong> van Plato<br />
zijn namelijk beschrijving<strong>en</strong> van<br />
Symposia, (symposion συμπόσιον,<br />
drinkgelag, van sum = sam<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
nosis = drink<strong>en</strong>), waarbij <strong>de</strong><br />
aanwezig<strong>en</strong> om beurt<strong>en</strong> wijsgerige<br />
stelling<strong>en</strong> verkondigd<strong>en</strong>. Mooie<br />
blote jong<strong>en</strong>s schonk<strong>en</strong> <strong>de</strong> wijn.<br />
Ook <strong>de</strong>ze homo-erotische kant van<br />
het Griekse lev<strong>en</strong> is nog steeds<br />
e<strong>en</strong> bron voor fantastische<br />
verhal<strong>en</strong>.
kreg<strong>en</strong> er later spijt van; maar ook Plato <strong>en</strong> Aristoteles kreg<strong>en</strong><br />
na hem met vervolging te mak<strong>en</strong>.<br />
Opvall<strong>en</strong>d is dat elke wijsgeer met e<strong>en</strong> bepaal<strong>de</strong> visie komt op<br />
<strong>de</strong> ziel - <strong>en</strong> e<strong>en</strong> systematiek bed<strong>en</strong>kt om emoties te beheers<strong>en</strong>.<br />
De cynici hadd<strong>en</strong> daar weer e<strong>en</strong> heel an<strong>de</strong>re metho<strong>de</strong> voor dan<br />
<strong>de</strong> epicurist<strong>en</strong>, <strong>de</strong> stoïcijn<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> sceptici.<br />
Zon<strong>de</strong>r volledig te will<strong>en</strong> zijn zull<strong>en</strong> we e<strong>en</strong>s kijk<strong>en</strong> wat hiervan<br />
nu nog te ler<strong>en</strong> valt <strong>en</strong> ook, hoe dit past binn<strong>en</strong> <strong>de</strong> astrologische<br />
manier van kijk<strong>en</strong>.<br />
Socrates <strong>en</strong> Plato: het wez<strong>en</strong>lijk Goe<strong>de</strong> is het<br />
belangrijkste van alle I<strong>de</strong>eën<br />
Plato werd in 428 v.Chr. in Ath<strong>en</strong>e gebor<strong>en</strong> on<strong>de</strong>r het tek<strong>en</strong> van<br />
<strong>de</strong> Stier. Plato - <strong>de</strong> breedgeschou<strong>de</strong>r<strong>de</strong> - was e<strong>en</strong> bijnaam; hij<br />
heette eig<strong>en</strong>lijk Aristocles. To<strong>en</strong> hij twintig jaar was ontmoette<br />
hij Socrates <strong>en</strong> bleef tot di<strong>en</strong>s dood in 399 v.Chr. bij hem. Zijn<br />
belangrijkste werk<strong>en</strong> bestaan uit het weergev<strong>en</strong> van <strong>de</strong><br />
gesprekk<strong>en</strong> die Socrates voer<strong>de</strong> met zijn volgeling<strong>en</strong>.<br />
Plato stichtte <strong>de</strong> Aka<strong>de</strong>mie, g<strong>en</strong>oemd naar e<strong>en</strong> nabijgeleg<strong>en</strong><br />
bosje dat was gewijd aan <strong>de</strong> held Aka<strong>de</strong>mos. Niemand weet wat<br />
<strong>de</strong>ze held nou eig<strong>en</strong>lijk voor belangrijks had gedaan om zijn<br />
naam tot in onze tijd vereeuwigd te krijg<strong>en</strong>. Zo zie je maar.<br />
Rond Plato verzamel<strong>de</strong> zich e<strong>en</strong> illustere groep leerling<strong>en</strong>,<br />
waaron<strong>de</strong>r ook <strong>en</strong>kele vrouw<strong>en</strong>. De Aka<strong>de</strong>mie bleef tot 529 na<br />
Christus bestaan.<br />
Socrates werd begin 469 v.Chr gebor<strong>en</strong> <strong>en</strong> was dus e<strong>en</strong><br />
Ste<strong>en</strong>bok. Hij was e<strong>en</strong> luis in <strong>de</strong> pels die op 'socratische' wijze<br />
doorvroeg op het waarom <strong>en</strong> waartoe van <strong>de</strong> ding<strong>en</strong>; het is dus<br />
aannemelijk dat m<strong>en</strong>ig Ath<strong>en</strong>er e<strong>en</strong> blokje omliep als ze hem in<br />
<strong>de</strong> verte zag<strong>en</strong> verschijn<strong>en</strong>. Om te verklar<strong>en</strong> waarom hij<br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> helpt om tot inzicht te kom<strong>en</strong> beroept hij zich op zijn<br />
moe<strong>de</strong>r die vroedvrouw was <strong>en</strong> zijn beeldhouw<strong>en</strong><strong>de</strong> va<strong>de</strong>r.<br />
Socrates apologie<br />
Socrates komt in <strong>de</strong> geschrift<strong>en</strong> van Plato naar vor<strong>en</strong> als e<strong>en</strong><br />
d<strong>en</strong>ker die zuiverheid nastreeft. Zijn aretè komt tot uiting in <strong>de</strong><br />
apologie - rechtvaardiging - die Plato <strong>de</strong> dan 70-jarige Socrates<br />
zelf laat uitsprek<strong>en</strong> voor zijn rechters, in afwachting van zijn<br />
terdoodveroor<strong>de</strong>ling.<br />
In <strong>de</strong>ze apologie laat hij zich k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> als e<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s van vlees <strong>en</strong><br />
bloed. Zijn ou<strong>de</strong>rs zijn e<strong>en</strong> beeldhouwer <strong>en</strong> e<strong>en</strong> vroedvrouw; hij<br />
heeft e<strong>en</strong> mopsneus <strong>en</strong> uitpuil<strong>en</strong><strong>de</strong> og<strong>en</strong>; hij leeft in str<strong>en</strong>ge<br />
armoe<strong>de</strong> <strong>en</strong> verwaarloost zijn gezin. Zijn vrouw Xantippe heeft<br />
dus alle red<strong>en</strong> om zich te beklag<strong>en</strong>. Hij bezit e<strong>en</strong><br />
onvoorwaar<strong>de</strong>lijke moed, is e<strong>en</strong>voudig <strong>en</strong> gelijkmoedig, maar<br />
uiterst str<strong>en</strong>g voor zichzelf. Hij is zijn va<strong>de</strong>r land, dat hij slechts<br />
verlaat als hij er als soldaat voor moet vecht<strong>en</strong>, uitzon<strong>de</strong>rlijk<br />
trouw. Hij is op goed gezelschap gesteld <strong>en</strong> e<strong>en</strong> stevige drinker.<br />
Hij heeft gevoel voor humor <strong>en</strong> is onvermoeibaar wanneer hij<br />
kan filosofer<strong>en</strong> <strong>en</strong> met an<strong>de</strong>r<strong>en</strong> wijsgerige gesprekk<strong>en</strong> kan<br />
voer<strong>en</strong>. Hij is rechtschap<strong>en</strong> tot aan <strong>de</strong> gr<strong>en</strong>s van het gevaarlijke<br />
<strong>en</strong> k<strong>en</strong>t ook voor zichzelf ge<strong>en</strong> pardon; alle statigheid wijst hij<br />
van <strong>de</strong> hand, elk eig<strong>en</strong> wet<strong>en</strong> looch<strong>en</strong>t hij. Hij is gewoon<br />
zichzelf.<br />
De Socratische metho<strong>de</strong><br />
De Socratische metho<strong>de</strong> van onbevang<strong>en</strong> doorvrag<strong>en</strong> schrikt<br />
ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong> op uit zelfg<strong>en</strong>oegzaamheid <strong>en</strong> zelfverzekerdheid. Zijn<br />
door Plato opgetek<strong>en</strong><strong>de</strong> dialog<strong>en</strong> zijn kritische on<strong>de</strong>rvraging<strong>en</strong>,<br />
waarmee hij door alle schijnheilige pret<strong>en</strong>ties he<strong>en</strong> prikt. Hij<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 8<br />
Ontstaan van <strong>de</strong> Democratie<br />
in Ath<strong>en</strong>e<br />
Het jaar 507 v.Chr. was<br />
uitzon<strong>de</strong>rlijk, omdat <strong>de</strong> Ath<strong>en</strong>ers<br />
woed<strong>en</strong>d in opstand kwam<strong>en</strong> voor<br />
<strong>de</strong> vrijhed<strong>en</strong> die h<strong>en</strong> war<strong>en</strong><br />
beloofd.<br />
Ze bestormd<strong>en</strong> <strong>de</strong> Acropolis,<br />
gooid<strong>en</strong> <strong>de</strong> Spartaanse<br />
overheerser buit<strong>en</strong> <strong>en</strong> lyncht<strong>en</strong><br />
<strong>de</strong> e<strong>de</strong>llied<strong>en</strong> die met hem<br />
sam<strong>en</strong>spand<strong>en</strong>. De hogere<br />
klass<strong>en</strong> moest<strong>en</strong> nu wel<br />
aanvaard<strong>en</strong> dat het<br />
hervormingsprogramma dat h<strong>en</strong><br />
was beloofd onomkeerbaar was.<br />
'Gelijkheid' isonomia was nu <strong>de</strong><br />
leus, <strong>en</strong> elke Ath<strong>en</strong>er, hoe arm of<br />
laag opgeleid ook, had op<strong>en</strong>baar<br />
spreekrecht. Er ontstond e<strong>en</strong><br />
staat waarin e<strong>en</strong> burger voor het<br />
eerst het gevoel kreeg dat hij<br />
zowel betrokk<strong>en</strong> was als aan <strong>de</strong><br />
touwtjes trok.<br />
Niets in Ath<strong>en</strong>e, ja zelfs in heel<br />
Griek<strong>en</strong>land, zou ooit nog<br />
hetzelf<strong>de</strong> zijn.<br />
Uit: Perzisch Vuur - De eerste<br />
supermacht <strong>en</strong> <strong>de</strong> strijd om het<br />
West<strong>en</strong>, Tom Holland.
on<strong>de</strong>rvraagt, al d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>d, al toets<strong>en</strong>d, <strong>de</strong><br />
individuele m<strong>en</strong>s. Het gaat hem niet om<br />
k<strong>en</strong>nis, maar om <strong>de</strong> eig<strong>en</strong> ess<strong>en</strong>tiële<br />
waarheid van het individu. Met zijn<br />
'vroedvrouw<strong>en</strong>kunst' zoals hij het<br />
noem<strong>de</strong>, zet hij ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong> in zijn<br />
omgeving aan het d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> - <strong>en</strong> maakt hij<br />
uiteraard veel vijand<strong>en</strong>. Als hij door zijn<br />
rechters t<strong>en</strong>slotte voor <strong>de</strong> keuze wordt<br />
gesteld tuss<strong>en</strong> verbanning <strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
gifbeker, kiest hij vrijwillig voor <strong>de</strong><br />
laatste.<br />
Socrates heeft nooit e<strong>en</strong> letter op papier<br />
gezet. De verzamel<strong>de</strong> werk<strong>en</strong> van Plato<br />
vull<strong>en</strong>, in dundruk, zo'n 30 c<strong>en</strong>timeter boek<strong>en</strong>kast. Ook bij hem<br />
is filosofie e<strong>en</strong> weg waardoor <strong>de</strong> m<strong>en</strong>s door red<strong>en</strong>er<strong>en</strong><br />
verlichting bereikt: zelfverwerkelijking door inzicht. Plato is<br />
letterlijk e<strong>en</strong> i<strong>de</strong>alist; zijn leerling Aristoteles, die Alexan<strong>de</strong>r <strong>de</strong><br />
Grote opleid<strong>de</strong>, wordt getypeerd als e<strong>en</strong> realist.<br />
Aristoteles zet e<strong>en</strong> aca<strong>de</strong>mie op waar niet alle<strong>en</strong> gepraat wordt,<br />
maar waar ook, geïnspireerd door filosofisch, dus zuiver<br />
d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>, systematisch wet<strong>en</strong>schappelijk on<strong>de</strong>rzoek wordt<br />
verricht.<br />
Ook hij moet t<strong>en</strong>slotte, als hetzelf<strong>de</strong> lot hem bedreigt als<br />
Socrates t<strong>en</strong> <strong>de</strong>el viel, vlucht<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> aanklacht weg<strong>en</strong>s<br />
god<strong>de</strong>loosheid.<br />
De Platonische lief<strong>de</strong><br />
Opmerkelijk is dat Socrates zijn diepste wijshed<strong>en</strong> toeschrijft<br />
aan e<strong>en</strong> vrouw die hem on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re heeft ingelicht over <strong>de</strong><br />
onsterfelijkheid van <strong>de</strong> m<strong>en</strong>selijke ziel <strong>en</strong> hoe belangrijk het is<br />
om tijd<strong>en</strong>s je lev<strong>en</strong> voor je eig<strong>en</strong> ziel te zorg<strong>en</strong>.<br />
Tijd<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> drinkgelag (e<strong>en</strong> symposium) vertelt Socrates e<strong>en</strong><br />
verhaal dat hij hoor<strong>de</strong> van <strong>de</strong>ze Diotima van Mantinea.<br />
Volg<strong>en</strong>s haar is Eros, <strong>de</strong> lief<strong>de</strong>, onze reactie op schoonheid.<br />
Zodra wij schoonheid ervar<strong>en</strong> will<strong>en</strong> we het hebb<strong>en</strong> <strong>en</strong> er in <strong>de</strong><br />
buurt zijn. Naarmate we onszelf meer omring<strong>en</strong> met schoonheid<br />
gaan als het ware <strong>de</strong> afspiegeling van <strong>de</strong> I<strong>de</strong>e schoonheid<br />
herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> in alle ding<strong>en</strong> die mooi zijn. Eros kan zich richt<strong>en</strong> op<br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> maar ook op e<strong>en</strong> hoger niveau: <strong>de</strong> schoonheid in het<br />
algeme<strong>en</strong>, <strong>de</strong> schoonheid van theorieën of <strong>de</strong> schoonheid van<br />
<strong>de</strong> geest. Eros richt zich dus op e<strong>en</strong> steeds abstracter niveau <strong>en</strong><br />
op e<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong> mom<strong>en</strong>t zul je <strong>de</strong> I<strong>de</strong>e van schoonheid zelf<br />
kunn<strong>en</strong> aanschouw<strong>en</strong>.<br />
Diotima van Mantinea<br />
'Zover in het lev<strong>en</strong> te kom<strong>en</strong>, m'n beste Socrates,' zei Diotima,<br />
'is het belangrijkste wat e<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s kan bereik<strong>en</strong>: <strong>de</strong> eig<strong>en</strong>lijke<br />
schoonheid te aanschouw<strong>en</strong>. Als je die ooit te zi<strong>en</strong> krijgt, zul je<br />
hem onvergelijkelijk veel mooier vind<strong>en</strong> dan <strong>de</strong> kostbaarste<br />
voorwerp<strong>en</strong> of <strong>de</strong> mooiste jonge m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>, van wie je nu, als je<br />
ze ziet, al zo overstuur raakt dat je bereid b<strong>en</strong>t, jij <strong>en</strong> allerlei<br />
an<strong>de</strong>r<strong>en</strong>, om wanneer jullie je gelief<strong>de</strong> zi<strong>en</strong> <strong>en</strong> steeds bij jullie<br />
gelief<strong>de</strong> zijn, als dat op e<strong>en</strong> of an<strong>de</strong>re manier mogelijk was, niet<br />
meer te et<strong>en</strong> <strong>en</strong> niet meer te drink<strong>en</strong> maar alle<strong>en</strong> nog maar te<br />
kijk<strong>en</strong> <strong>en</strong> bij h<strong>en</strong> te zijn.'<br />
De zog<strong>en</strong>aam<strong>de</strong> Platonische lief<strong>de</strong> richt zich dus niet in <strong>de</strong><br />
eerste plaats op <strong>de</strong> lief<strong>de</strong> voor <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r maar op <strong>de</strong> lief<strong>de</strong> zelf<br />
<strong>en</strong> het effect van lief<strong>de</strong> op <strong>de</strong> eig<strong>en</strong> ontwikkeling van <strong>de</strong> ziel. Je<br />
tilt je alledaagse beleving op e<strong>en</strong> hoger plan.<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 9<br />
De dood<br />
van Socrates<br />
naar het beroem<strong>de</strong> verslag<br />
hiervan door Plato (die to<strong>en</strong> 25<br />
jaar was) drinkt Socrates <strong>de</strong><br />
gifbeker met 'hemlock' of<br />
dollekervel. Hij beschrijft rustig<br />
het effect ervan als eerst zijn<br />
b<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> gelei<strong>de</strong>lijk zijn hele<br />
lichaam ongevoelig wordt.<br />
Hij sterft langzaam terwijl hij<br />
met zijn leerling<strong>en</strong> praat over <strong>de</strong><br />
dood <strong>en</strong> <strong>de</strong> onsterfelijkheid van<br />
<strong>de</strong> ziel.<br />
Latere discussies gaan over <strong>de</strong><br />
vraag, of hij door <strong>de</strong> Athe<strong>en</strong>se<br />
bevolking werd vermoord, of dat<br />
hij, door <strong>de</strong> mogelijkheid om te<br />
vlucht<strong>en</strong> af te wijz<strong>en</strong>, niet<br />
eig<strong>en</strong>lijk zelfmoord pleeg<strong>de</strong><br />
Schil<strong>de</strong>rij van Jacques Louis<br />
David uit 1787, nu in het<br />
Metropolitan Museum of Arts in<br />
New York.
De Aristotelian<strong>en</strong>: bewan<strong>de</strong>l <strong>de</strong> guld<strong>en</strong> midd<strong>en</strong>weg<br />
Aristoteles werd in 384 v.Chr gebor<strong>en</strong>. Hij stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> vanaf zijn<br />
17 e aan <strong>de</strong> Aka<strong>de</strong>mie van Plato in Ath<strong>en</strong>e <strong>en</strong> zou daaraan 20<br />
jaar verbond<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong>, eerst als leerling, later als leraar. Hij<br />
wordt <strong>de</strong> meest toegewij<strong>de</strong> <strong>en</strong> kritische leerling van Plato<br />
g<strong>en</strong>oemd. Na e<strong>en</strong> tijdje leraar van Alexan<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Grote te zijn<br />
geweest stichtte hij in Ath<strong>en</strong>e zijn eig<strong>en</strong> school, het Lyceum,<br />
g<strong>en</strong>oemd naar e<strong>en</strong> tempeltje gewijd aan Apollo Lykeion (Apollo<br />
<strong>de</strong> 'wolfgod') dat er vlakbij stond. Hij is <strong>en</strong>orm belangrijk<br />
geweest voor <strong>de</strong> wet<strong>en</strong>schap, omdat hij alle bestaan<strong>de</strong><br />
verschijnsel<strong>en</strong> wist on<strong>de</strong>r te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> in één groot systeem. Zijn<br />
opvatting<strong>en</strong> over <strong>de</strong> logica, <strong>de</strong> ethiek, <strong>de</strong> metafysica <strong>en</strong> <strong>de</strong> ziel,<br />
hebb<strong>en</strong> grote invloed gehad.<br />
Tot in onze tijd word<strong>en</strong> <strong>de</strong> categorieën die hij verzon gebruikt.<br />
Hij formuleer<strong>de</strong> '<strong>de</strong> vier kardinale <strong>de</strong>ugd<strong>en</strong>':<br />
Fortitudo: moed<br />
Iustitia: rechtvaardigheid (maar ook in <strong>de</strong> zin van<br />
rechtschap<strong>en</strong>heid)<br />
Temperantia: zelfbeheersing, gematigdheid<br />
Prud<strong>en</strong>tia: verstandigheid, wijsheid.<br />
Ook van hem afkomstig is <strong>de</strong> opvatting over <strong>de</strong> 'ethische<br />
<strong>de</strong>ugd<strong>en</strong>', die '<strong>de</strong> guld<strong>en</strong> midd<strong>en</strong>weg' vorm<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> twee<br />
teg<strong>en</strong>gestel<strong>de</strong> on<strong>de</strong>ugd<strong>en</strong>. Bijvoorbeeld: moed is e<strong>en</strong> ethische<br />
<strong>de</strong>ugd tuss<strong>en</strong> roekeloosheid <strong>en</strong> lafheid in. Mildheid g<strong>en</strong>eest<br />
zowel gierigheid als verkwist<strong>en</strong>dheid.<br />
Als je gek b<strong>en</strong>t op recept<strong>en</strong>, rijtjes, leefregels, b<strong>en</strong> je via allerlei<br />
zelfhulp boek<strong>en</strong> op het gebied van persoonlijke ontwikkeling<br />
e<strong>en</strong> volgeling van Aristoteles.<br />
De Cynici: bijt<strong>en</strong><strong>de</strong> hond<strong>en</strong><br />
Kunikos betek<strong>en</strong>t (bijt<strong>en</strong><strong>de</strong>) hond. De cynici<br />
kwam<strong>en</strong> namelijk bije<strong>en</strong> op <strong>de</strong><br />
hond<strong>en</strong>r<strong>en</strong>baan in Ath<strong>en</strong>e. Zij me<strong>en</strong>d<strong>en</strong> dat<br />
het Goe<strong>de</strong> <strong>de</strong> individuele vrijheid was <strong>en</strong> om<br />
niet afhankelijk te zijn van <strong>de</strong> omgeving<br />
beperkt<strong>en</strong> zij hun eerste lev<strong>en</strong>sbehoeft<strong>en</strong><br />
tot het onontbeerlijke minimum. Als je<br />
Cynicus wilt zijn is Diog<strong>en</strong>es die in e<strong>en</strong> ton<br />
leef<strong>de</strong> je rolmo<strong>de</strong>l.<br />
To<strong>en</strong> Alexan<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Grote op bezoek kwam<br />
<strong>en</strong> vroeg wat hij voor hem kon do<strong>en</strong>, zei<br />
Diog<strong>en</strong>es: ga opzij, want je staat in mijn<br />
zon.' Teg<strong>en</strong>woordig getuigt e<strong>en</strong> cynische<br />
opmerking van e<strong>en</strong> pijnlijk ongeloof in alles,<br />
zelfs in het goe<strong>de</strong> of het schone.<br />
De Epicurist<strong>en</strong>: pluk <strong>de</strong> dag<br />
Epicurus werd in 341 v.Chr. gebor<strong>en</strong> on<strong>de</strong>r het tek<strong>en</strong> van <strong>de</strong><br />
Waterman. Hij stierf in 270 v.Chr. In zijn tuin in Ath<strong>en</strong>e<br />
on<strong>de</strong>rwees hij e<strong>en</strong> aantal fundam<strong>en</strong>tele leefregels. Het doel van<br />
het lev<strong>en</strong> is wijsheid, e<strong>en</strong> toestand van g<strong>en</strong>ot die niet zozeer<br />
bestaat in zinnelijke lust dan wel in <strong>de</strong> afwezigheid van alle<br />
onaang<strong>en</strong>ame gevoel<strong>en</strong>s. Deze wijsheid kan alle<strong>en</strong> verkreg<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> door <strong>de</strong> <strong>de</strong>ugd die weet maat te houd<strong>en</strong> bij alle<br />
g<strong>en</strong>oeg<strong>en</strong>s. De geesteshouding die daar bij past is <strong>de</strong> 'ataraxia'<br />
- <strong>de</strong> gelijkmoedigheid. Het overdrag<strong>en</strong> van vri<strong>en</strong>dschap van<br />
m<strong>en</strong>s tot m<strong>en</strong>s - ook t<strong>en</strong> opzichte van slav<strong>en</strong> - als e<strong>en</strong><br />
'besmetting' is <strong>de</strong> kern van zijn leer. Dit maakt hem tot e<strong>en</strong><br />
voorloper van Franciscus van Assisi.<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 10<br />
Diog<strong>en</strong>es<br />
lev<strong>en</strong>d in e<strong>en</strong> ton<br />
in plm 1860 geschil<strong>de</strong>rd door<br />
Jean-Léon Gérôme (1824-<br />
1904), nu in het Walters Art<br />
Museum, Baltimore,USA
De houding van gelijkwaardigheid <strong>en</strong> vri<strong>en</strong>dschap riep veel<br />
weerstand op. Omdat hij ook vrouw<strong>en</strong> toeliet werd<strong>en</strong> 'die van<br />
<strong>de</strong> Tuin' al gauw tot verdorv<strong>en</strong>, verwijf<strong>de</strong> wellusteling<strong>en</strong><br />
bestempeld, waar m<strong>en</strong> 'loom, verfijnd g<strong>en</strong>ot proef<strong>de</strong>' - of zich te<br />
buit<strong>en</strong> ging aan allerlei uitspatting<strong>en</strong>. Epicurus kreeg veel<br />
aanhang, overal werd<strong>en</strong> tuin<strong>en</strong> ingericht, maar zijn volgeling<strong>en</strong><br />
werd ook zwart gemaakt, verketterd <strong>en</strong> zelfs meermal<strong>en</strong><br />
vervolgd. Ook nu nog betek<strong>en</strong>t Epicurist niet alle<strong>en</strong> 'verfijnd<br />
lev<strong>en</strong>sg<strong>en</strong>ieter' maar toch vooral e<strong>en</strong> smulpaap.<br />
In onze hedonistische cultuur klinkt het epicurisme ons<br />
aantrekkelijk in <strong>de</strong> or<strong>en</strong>: zon<strong>de</strong>r je zondig te voel<strong>en</strong> lekker je<br />
gang gaan. De ataraxia <strong>en</strong> <strong>de</strong> vri<strong>en</strong>dschap, ook te vertal<strong>en</strong> met<br />
'hartelijkheid'; het pure hart van m<strong>en</strong>s tot m<strong>en</strong>s, is niet iets om<br />
er ev<strong>en</strong> bij te do<strong>en</strong>. Het duidt op discipline om e<strong>en</strong> meditatieve<br />
lev<strong>en</strong>shouding eig<strong>en</strong> te mak<strong>en</strong>: lev<strong>en</strong> in het nu vanuit je hart.<br />
Het 'pluk <strong>de</strong> dag' is e<strong>en</strong> uitspraak van <strong>de</strong> Romeinse dichter<br />
Horatius (65 v.Chr.) die e<strong>en</strong> volgeling was. Het volledige citaat<br />
luidt: carpe diem - quam minimum credula postero - g<strong>en</strong>iet van<br />
elke dag <strong>en</strong> rek<strong>en</strong> zo min mogelijk op morg<strong>en</strong>.<br />
De Stoïcijn<strong>en</strong>: wijsheid is zon<strong>de</strong>r morr<strong>en</strong> je plicht do<strong>en</strong><br />
De Stoa, e<strong>en</strong> zuil<strong>en</strong>galerij waar <strong>de</strong> filosoof Z<strong>en</strong>o (332 v.Chr.) les<br />
gaf, gaf zijn naam aan <strong>de</strong>ze veelgeprez<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>shouding.<br />
Stoïcijn<strong>en</strong> zijn <strong>de</strong> grote teg<strong>en</strong>hangers van <strong>de</strong> Epicurist<strong>en</strong>.<br />
Eig<strong>en</strong>lijk hadd<strong>en</strong> ze hetzelf<strong>de</strong> doel; het verwerv<strong>en</strong> van wijsheid<br />
door matiging; maar voor <strong>de</strong> Epicurist<strong>en</strong> was <strong>de</strong> weg daar<br />
naartoe geplaveid met g<strong>en</strong>ot <strong>en</strong> voor <strong>de</strong> stoïcijn<strong>en</strong> met plicht. Er<br />
is bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> e<strong>en</strong> groot verschil met <strong>de</strong> vroege of ou<strong>de</strong><br />
stoïcijn<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> 'nieuwe stoa', waartoe o.a. beroem<strong>de</strong> nam<strong>en</strong><br />
als S<strong>en</strong>eca <strong>en</strong> <strong>de</strong> Romeinse Keizer-filosoof Marcus Aurelius<br />
behoord<strong>en</strong>.<br />
Het belangrijke, zegt Z<strong>en</strong>o, is in elke situatie je<br />
onverstoorbaarheid (apatheia) te bewar<strong>en</strong>; ofwel <strong>de</strong><br />
ongevoeligheid voor emoties. 'De emotie verwij<strong>de</strong>rt ons van <strong>de</strong><br />
re<strong>de</strong> <strong>en</strong> is in strijd met <strong>de</strong> aard van <strong>de</strong> ziel.' Tuss<strong>en</strong> g<strong>en</strong>ot <strong>en</strong><br />
pijn is ge<strong>en</strong> verschil, het <strong>en</strong>ige dat telt is <strong>de</strong> <strong>de</strong>ugd. Er zijn<br />
goe<strong>de</strong> <strong>en</strong> slechte waarhed<strong>en</strong>: intellig<strong>en</strong>tie, matigheid,<br />
rechtvaardigheid, moed - <strong>en</strong> hoogmoed, losbandigheid,<br />
onrechtvaardigheid <strong>en</strong> lafheid. Onbelangrijk zijn lev<strong>en</strong> <strong>en</strong> dood,<br />
beroemdheid <strong>en</strong> onbek<strong>en</strong>dheid, pijn <strong>en</strong> g<strong>en</strong>ot, rijkdom <strong>en</strong><br />
armoe<strong>de</strong>, gezondheid <strong>en</strong> ziekte.<br />
De Stoïcijn<strong>en</strong> zijn fatalistisch (fatum = lot). Volg<strong>en</strong>s h<strong>en</strong> moet<strong>en</strong><br />
we ons met volledige instemming schikk<strong>en</strong> in het noodlot. Ze<br />
stell<strong>en</strong> ook, dat we ge<strong>en</strong> angst<strong>en</strong> <strong>en</strong> emoties meer zull<strong>en</strong><br />
hebb<strong>en</strong>, als we onze ziel volledig rationeel gemaakt hebb<strong>en</strong>.<br />
Volg<strong>en</strong>s <strong>de</strong> Stoa zijn onze emoties <strong>en</strong> angst<strong>en</strong> (pathê = passies)<br />
verkeer<strong>de</strong> oor<strong>de</strong>l<strong>en</strong> van <strong>de</strong> re<strong>de</strong>; we schatt<strong>en</strong> <strong>de</strong> zak<strong>en</strong><br />
verkeerd in. De 'telos' (doel) van het lev<strong>en</strong> is dan ook <strong>de</strong><br />
'apatheia'; <strong>de</strong> onthechting; het vrij zijn van hartstocht<strong>en</strong>.<br />
Teg<strong>en</strong>woordig verstaan we on<strong>de</strong>r apathie lusteloosheid <strong>en</strong> dat is<br />
natuurlijk heel wat an<strong>de</strong>rs.<br />
Tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> ataraxia (ge<strong>en</strong> onrust <strong>en</strong> schrik) van Epicurus <strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
'apatheia' (ge<strong>en</strong> emotie, lijd<strong>en</strong>, pathos) van Z<strong>en</strong>o is in wez<strong>en</strong><br />
ge<strong>en</strong> verschil. In later tijd<strong>en</strong> ging het daarom meer over e<strong>en</strong><br />
strijd tuss<strong>en</strong> twee sektes. Stoïcijn<strong>en</strong> zijn plichtsgetrouwe<br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die zichzelf veel ontzegg<strong>en</strong>, wat vooral bij <strong>de</strong> Romein<strong>en</strong><br />
tot <strong>de</strong> verbeelding sprak. Zoals dat zo vaak gaat: ze<br />
profileerd<strong>en</strong> zich door e<strong>en</strong> concurrer<strong>en</strong><strong>de</strong> d<strong>en</strong>krichting zwart te<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 11<br />
EPICURUS<br />
<strong>en</strong> het g<strong>en</strong>ot<br />
Ge<strong>en</strong> filosoof is zo verkeerd<br />
begrep<strong>en</strong> als hij. Ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong><br />
d<strong>en</strong>kt dat hij ban<strong>de</strong>loze<br />
uitspatting<strong>en</strong> voorstond - hij<br />
stelt immers, dat persoonlijk<br />
g<strong>en</strong>ot het hoogste goed is.<br />
Maar, dan hoor je hem zegg<strong>en</strong>:<br />
'het is onverstandig om veel te<br />
et<strong>en</strong>, wat direct g<strong>en</strong>ot oplevert,<br />
als je er maagpijn van krijgt.<br />
G<strong>en</strong>iet dus met mate, daar heb<br />
je op <strong>de</strong> lange termijn het<br />
meeste g<strong>en</strong>ot van.<br />
Van hem is bek<strong>en</strong>d, dat hij e<strong>en</strong><br />
uiterst sober lev<strong>en</strong> leid<strong>de</strong>. Hij<br />
was tevred<strong>en</strong> met brood <strong>en</strong><br />
water <strong>en</strong> in e<strong>en</strong> brief schreef hij<br />
e<strong>en</strong>s: 'stuur me wat kaas,<br />
zodat ik, als ik dat wil, e<strong>en</strong><br />
feestmaal kan houd<strong>en</strong>.'
mak<strong>en</strong> - <strong>de</strong> Epicurist<strong>en</strong> natuurlijk - die 'pluk <strong>de</strong> dag' tot motto<br />
hadd<strong>en</strong> <strong>en</strong> dus nooit zo zuiver op <strong>de</strong> graad kond<strong>en</strong> zijn als zij …<br />
De Sceptici: er is niets <strong>de</strong> moeite waard om je druk over<br />
te mak<strong>en</strong><br />
E<strong>en</strong> school gesticht door Pyrrho, die <strong>de</strong>elnam aan <strong>de</strong> veldtocht<br />
van Alexan<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Grote (335 v.Chr.) in het verre oost<strong>en</strong>. Daar<br />
kwam hij in contact met vele oosterse d<strong>en</strong>kbeeld<strong>en</strong>; met<br />
sjaman<strong>en</strong>, yogi's, goeroes <strong>en</strong> monnik<strong>en</strong>. Helemaal nieuw voor<br />
<strong>de</strong> Griekse wereld was dit niet; e<strong>en</strong> verwijzing naar<br />
gymnosofist<strong>en</strong> ('blote filosof<strong>en</strong>'; yogi's dus) kom je al bij Plato<br />
teg<strong>en</strong>.<br />
Hij ried aan drie 'zuil<strong>en</strong>' in acht te nem<strong>en</strong> waarop alle han<strong>de</strong>l <strong>en</strong><br />
wan<strong>de</strong>l zou moet<strong>en</strong> rust<strong>en</strong>: het opschort<strong>en</strong> van het oor<strong>de</strong>el (<strong>de</strong><br />
epoché), het vermog<strong>en</strong> om ge<strong>en</strong> gevoel<strong>en</strong>s te ton<strong>en</strong> (<strong>de</strong> afasie)<br />
<strong>en</strong> <strong>de</strong> van Epicurus gele<strong>en</strong><strong>de</strong> onverstoorbaarheid (<strong>de</strong> ataraxia);<br />
het ontbrek<strong>en</strong> van <strong>de</strong> angst. De epoché komt voort uit het<br />
inzicht, dat <strong>de</strong> m<strong>en</strong>s nooit zeker kan zijn over zijn k<strong>en</strong>nis van <strong>de</strong><br />
wereld, <strong>en</strong> dat daarom ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele filosofie kan claim<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
waarheid in pacht te hebb<strong>en</strong>.<br />
III FILOSOFIE IS: BEHEERS JE TEMPERAMENT<br />
Het romantische <strong>en</strong> het klassieke temperam<strong>en</strong>t<br />
Mannelijk <strong>en</strong> vrouwelijk<br />
Lev<strong>en</strong>swijsheid: Jupiter <strong>en</strong> Saturnus in <strong>de</strong> horoscoop<br />
Waarheid versus oprechtheid<br />
Gevall<strong>en</strong> <strong>en</strong>gel<strong>en</strong><br />
Van zelfk<strong>en</strong>nis naar zelfbeheersing<br />
Het niet zo moeilijk om je eig<strong>en</strong> k<strong>en</strong>niss<strong>en</strong>kring te ver<strong>de</strong>l<strong>en</strong> in<br />
Epicurist<strong>en</strong> <strong>en</strong> Stoïcijn<strong>en</strong>, in Cynici <strong>en</strong> Sceptici. De verschill<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
filosofische schol<strong>en</strong> zijn gebaseerd op diverse, herk<strong>en</strong>bare<br />
temperam<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die tot lev<strong>en</strong>shouding verhev<strong>en</strong> werd<strong>en</strong>.<br />
Tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> eerste <strong>en</strong> <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> eeuw voor Christus begonn<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
scherpe randjes van <strong>de</strong> verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> stroming<strong>en</strong> wat af te<br />
slijp<strong>en</strong>. In <strong>de</strong> Grieks-Romeinse wereld zie je e<strong>en</strong> manier van<br />
d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> opkom<strong>en</strong> die uit elke leer haalt wat hem aanstond. De<br />
beroem<strong>de</strong> staatsman <strong>en</strong> schrijver Cicero was er zo-e<strong>en</strong>. Dit<br />
eclecticisme k<strong>en</strong>t ook teg<strong>en</strong>woordig weer aanhangers. De<br />
verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> d<strong>en</strong>krichting<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> later gelei<strong>de</strong>lijk ingelijfd bij<br />
<strong>de</strong> kerk. De fascinatie met zelfbeheersing <strong>en</strong> leefregels kom je<br />
sindsdi<strong>en</strong> in alle kloosterord<strong>en</strong> teg<strong>en</strong>.<br />
Je gevoel<strong>en</strong>s on<strong>de</strong>r controle hebb<strong>en</strong> <strong>en</strong> je gezicht in <strong>de</strong> plooi<br />
houd<strong>en</strong> is overal op aar<strong>de</strong> e<strong>en</strong> gewaar<strong>de</strong>er<strong>de</strong> lev<strong>en</strong>shouding. In<br />
veel land<strong>en</strong>, China <strong>en</strong> Japan bijvoorbeeld, wordt dit ingegev<strong>en</strong><br />
door <strong>de</strong> angst voor gezichtsverlies. Maar, ook in <strong>de</strong> manier<br />
waarop krijgshaftige natuurvolk<strong>en</strong> zoals <strong>de</strong> Indian<strong>en</strong> beschrev<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> herk<strong>en</strong> je e<strong>en</strong> <strong>de</strong>rgelijke zelfbeheerste houding. E<strong>en</strong><br />
goe<strong>de</strong> Indiaan k<strong>en</strong>t maar één woord: ugh!<br />
Je kunt zijn gezicht niet lez<strong>en</strong>.<br />
Verwant hieraan is <strong>de</strong> alom bewon<strong>de</strong>r<strong>de</strong> Spartaanse opvoeding<br />
die e<strong>en</strong> gehar<strong>de</strong>, onbewog<strong>en</strong> <strong>en</strong> gedisciplineer<strong>de</strong> bevolking<br />
kweekte. Ze sprak<strong>en</strong> zeld<strong>en</strong> <strong>en</strong> als ze wat zeid<strong>en</strong> gebruikt<strong>en</strong> ze<br />
zo weinig mogelijk woord<strong>en</strong>. Iemand die zo stug <strong>en</strong> onbewog<strong>en</strong><br />
is noem<strong>en</strong> we nog steeds laconiek; naar Laconië, <strong>de</strong> landstreek<br />
waarin Sparta ligt.<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 12<br />
Marcus Aurelius<br />
(British Museum, London)<br />
OVERPEINZINGEN<br />
VAN MARCUS AURELIUS<br />
Marcus Aurelius Antonius<br />
(gebor<strong>en</strong> op 26 april 121 AD;<br />
hij was dus e<strong>en</strong> Stier met Maan<br />
in het ernstige tek<strong>en</strong> Ste<strong>en</strong>bok)<br />
schreef zijn 'Ta eis heauton'<br />
(vertaald als Meditaties of<br />
Overpeinzing<strong>en</strong>) tijd<strong>en</strong>s zijn<br />
jar<strong>en</strong>lange veldtocht<strong>en</strong> overal<br />
in Europa. Het staat vol<br />
prachtige uitsprak<strong>en</strong> die je als<br />
aforism<strong>en</strong> nog steeds overal<br />
teg<strong>en</strong>komt.<br />
Voorbeeld<strong>en</strong><br />
van Overpeinzing<strong>en</strong>:<br />
“Nerg<strong>en</strong>s kan e<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s e<strong>en</strong><br />
kalmer of vrediger verblijfplaats<br />
vind<strong>en</strong> dan in zijn eig<strong>en</strong> ziel.'<br />
'Het is het lot van e<strong>en</strong> vorst om<br />
goed te do<strong>en</strong>, maar e<strong>en</strong> slechte<br />
naam te krijg<strong>en</strong>'
Temperam<strong>en</strong>t <strong>en</strong> beheersing<br />
Temperam<strong>en</strong>t <strong>en</strong> beheersing - als m<strong>en</strong>s verkeer je vaak in<br />
tweestrijd. Wie vecht er dan eig<strong>en</strong>lijk teg<strong>en</strong> wie? Het is dui<strong>de</strong>lijk<br />
dat we uit veel verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong>l<strong>en</strong> bestaan. In ons huist e<strong>en</strong><br />
narcist die moet ler<strong>en</strong> liefhebb<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> cynicus die moet ler<strong>en</strong><br />
gelov<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> epicurist die moet ler<strong>en</strong> g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> stoïcijn<br />
die ge<strong>en</strong> last meer wil hebb<strong>en</strong> van hin<strong>de</strong>rlijke emoties. Net do<strong>en</strong><br />
of niets je raakt is, zeker in <strong>de</strong> publieke ruimte, e<strong>en</strong> geliefd spel<br />
van gepantser<strong>de</strong> politici. Brutale journalist<strong>en</strong> verdi<strong>en</strong><strong>en</strong> hun<br />
brood met poging<strong>en</strong> om <strong>de</strong>ze pose on<strong>de</strong>ruit te hal<strong>en</strong>, t<strong>en</strong><br />
overstaan van e<strong>en</strong> meesmuil<strong>en</strong>d publiek.<br />
Het romantische <strong>en</strong> het klassieke temperam<strong>en</strong>t<br />
Het on<strong>de</strong>rscheid tuss<strong>en</strong> Romantici <strong>en</strong> Classici dat teruggaat tot<br />
<strong>de</strong> grijze oudheid kan help<strong>en</strong> om te begrijp<strong>en</strong> waarom <strong>de</strong><br />
verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> filosofische schol<strong>en</strong> elkaar in <strong>de</strong> har<strong>en</strong> vlieg<strong>en</strong>. Ze<br />
begrijp<strong>en</strong> gewoon niks van elkaar. Dit on<strong>de</strong>rscheid komt<br />
overe<strong>en</strong> met <strong>de</strong> ver<strong>de</strong>ling in linker <strong>en</strong> rechter breinhelft functies<br />
<strong>en</strong> bijvoorbeeld met <strong>de</strong> kundige, handige rechter kant <strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
onhandige maar gevoelsmatige linker kant van je lijf.<br />
Het Romantische temperam<strong>en</strong>t - Jupiter<br />
streeft omhoog, is verbeeldingrijk, creatief, intuïtief.<br />
Gevoel<strong>en</strong>s <strong>en</strong> visie staan voorop. Enthousiasme <strong>en</strong><br />
geïnspireerd rak<strong>en</strong> is het doel. De Romantische wereld is die<br />
van <strong>de</strong> kunst, literatuur, muziek, theater. Maar ook van <strong>de</strong><br />
alfa wet<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> als psychologie, sociologie, filosofie <strong>en</strong><br />
geschied<strong>en</strong>is. E<strong>en</strong> visie, e<strong>en</strong> gevoel van interesse <strong>en</strong><br />
<strong>en</strong>thousiasme domineert. Zou dit Jupiter kunn<strong>en</strong> zijn? Omdat<br />
er op e<strong>en</strong> vrije manier met lastige feit<strong>en</strong> wordt<br />
omgesprong<strong>en</strong> ziet <strong>de</strong>ze wereld er voor <strong>de</strong> Classici frivool,<br />
wollig <strong>en</strong> oppervlakkig uit. Ze word<strong>en</strong> er kritisch <strong>en</strong> sceptisch<br />
van. Hier ontbreekt toch dui<strong>de</strong>lijk structuur, metho<strong>de</strong>,<br />
bewijs!<br />
Het Klassieke temperam<strong>en</strong>t - Saturnus<br />
streeft ernaar om <strong>de</strong> b<strong>en</strong><strong>en</strong> op <strong>de</strong> grond te houd<strong>en</strong>, naar<br />
ord<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> classificatie, het logisch bered<strong>en</strong>er<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
begrijp<strong>en</strong> van <strong>de</strong> wereld. De on<strong>de</strong>rligg<strong>en</strong><strong>de</strong> vorm van <strong>de</strong><br />
ding<strong>en</strong> <strong>en</strong> het daarin on<strong>de</strong>rscheid<strong>en</strong> van wett<strong>en</strong> <strong>en</strong> regels<br />
staat voorop. Het doel is om or<strong>de</strong> te schepp<strong>en</strong> in <strong>de</strong> chaos;<br />
will<strong>en</strong> wet<strong>en</strong> hoe iets werkt <strong>en</strong> handigheid in het controler<strong>en</strong><br />
van <strong>de</strong> materiële werkelijkheid. Technologie is vrijwel<br />
uitsluit<strong>en</strong>d klassiek. De Klassieke wereld is die van <strong>de</strong> feit<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> <strong>de</strong> statistiek<strong>en</strong>, schema's <strong>en</strong> nauwkeurig, stap voor stap<br />
on<strong>de</strong>rzoek. De bèta wet<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> als natuurkun<strong>de</strong> <strong>en</strong><br />
g<strong>en</strong>eeskun<strong>de</strong> maar ook recht <strong>en</strong> bestuurskun<strong>de</strong> hor<strong>en</strong> hierbij.<br />
Zou dit Saturnus kunn<strong>en</strong> zijn? Voor <strong>de</strong> Romantici ziet <strong>de</strong>ze<br />
wereld er stoffig, ongeïnspireerd, saai <strong>en</strong> complex uit. Ze<br />
word<strong>en</strong> er ongeduldig van. Hier ontbreekt toch dui<strong>de</strong>lijk e<strong>en</strong><br />
visie, e<strong>en</strong> bedoeling, groots gebaar?<br />
Mannelijk <strong>en</strong> vrouwelijk<br />
Het is dui<strong>de</strong>lijk: Plato was e<strong>en</strong> romanticus net als Epicurus <strong>en</strong> in<br />
onze tijd Carl Jung. Aristoteles is e<strong>en</strong> classicus, net als <strong>de</strong><br />
stoïcijn<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> filosoof als Kant. De Griekse geest is als<br />
geheel meer romantisch; <strong>de</strong> Romeinse klassiek.<br />
Gewoonlijk wordt het Romantische temperam<strong>en</strong>t geassocieerd<br />
met vrouwelijk; het Klassieke met mannelijk. Dit on<strong>de</strong>rscheid is<br />
gelukkig aan het vervag<strong>en</strong>, maar in <strong>de</strong> Klassieke wereld kom je<br />
nog steeds weinig vrouw<strong>en</strong> teg<strong>en</strong>. En het is waar, kleine <strong>en</strong><br />
grote jong<strong>en</strong>s zijn eer<strong>de</strong>r gefascineerd door machines - auto's,<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 13<br />
MARCUS AURELIUS<br />
Opmerkelijk is zijn bescheid<strong>en</strong>heid<br />
<strong>en</strong> op<strong>en</strong>heid.<br />
Zijn boek begint met e<strong>en</strong><br />
opsomming van wat hij geleerd<br />
heeft van zijn ou<strong>de</strong>rs,<br />
verwant<strong>en</strong> <strong>en</strong> lerar<strong>en</strong>. Hij<br />
b<strong>en</strong>oemt als eerste <strong>de</strong> moraal<br />
<strong>en</strong> <strong>de</strong> beheersing van zijn<br />
grootva<strong>de</strong>r <strong>en</strong> <strong>de</strong> mannelijkheid<br />
van zijn va<strong>de</strong>r <strong>en</strong> dan als 3 e :<br />
3. Van mijn moe<strong>de</strong>r, vroomheid<br />
<strong>en</strong> weldadigheid, <strong>en</strong> onthouding,<br />
niet alle<strong>en</strong> van slechte<br />
dad<strong>en</strong> maar zelfs van slechte<br />
gedacht<strong>en</strong>, <strong>en</strong> ver<strong>de</strong>r, e<strong>en</strong>voud<br />
in mijn manier van lev<strong>en</strong>, ver<br />
verwij<strong>de</strong>rd van <strong>de</strong> gewoont<strong>en</strong><br />
van <strong>de</strong> rijk<strong>en</strong>.<br />
An<strong>de</strong>re voorbeeld<strong>en</strong>:<br />
6. Van mijn reg<strong>en</strong>t ('mannelijke<br />
gouvernante') leer<strong>de</strong> ik<br />
uithoudingsvermog<strong>en</strong> bij het<br />
werk, <strong>en</strong> met weinig tevred<strong>en</strong><br />
te zijn, <strong>en</strong> met mijn eig<strong>en</strong><br />
hand<strong>en</strong> te werk<strong>en</strong>, <strong>en</strong> me niet<br />
met an<strong>de</strong>r<strong>en</strong> te bemoei<strong>en</strong>, <strong>en</strong><br />
niet naar rod<strong>de</strong>ls te luister<strong>en</strong>.<br />
11. van Fronto (e<strong>en</strong> red<strong>en</strong>aar<br />
<strong>en</strong> Stoïcijns filosoof) leer<strong>de</strong> ik<br />
om te observer<strong>en</strong> wat afgunst,<br />
dubbelhartigheid <strong>en</strong> hypocrisie<br />
do<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> heerser, <strong>en</strong> dat in<br />
het algeme<strong>en</strong> <strong>de</strong>g<strong>en</strong><strong>en</strong>, die<br />
Patriciërs g<strong>en</strong>oemd word<strong>en</strong><br />
nogal tekort schiet<strong>en</strong> in<br />
va<strong>de</strong>rlijke lief<strong>de</strong>.<br />
(Patriciër komt van Pater,<br />
'Va<strong>de</strong>r', 'Ou<strong>de</strong>r<strong>en</strong>')<br />
Zijn boek staat op internet in<br />
Engelse vertaling:<br />
http://classics.mit.edu/Antonin<br />
us/meditations.html
vliegtuig<strong>en</strong>, motor<strong>en</strong>, computers, techniek - <strong>en</strong> will<strong>en</strong> wet<strong>en</strong> wat<br />
zich on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> motorkap afpeelt. De wereld van <strong>de</strong> draadjes, het<br />
ijzervijlsel, <strong>de</strong> bout<strong>en</strong>, het smeervet, <strong>de</strong> prestaties.<br />
De Romantische kant ervan - <strong>de</strong> styling, <strong>de</strong> vorm, <strong>de</strong> kleur - is<br />
voor e<strong>en</strong> techneut maar bijzaak. Toch zie je, dat <strong>de</strong>ze bei<strong>de</strong><br />
temperam<strong>en</strong>t<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> hang<strong>en</strong> <strong>en</strong> elkaar nodig hebb<strong>en</strong>. En ook,<br />
dat <strong>de</strong> uitein<strong>de</strong>lijke waarheid in onze tijd afhangt van <strong>de</strong><br />
Klassieke b<strong>en</strong>a<strong>de</strong>ring: alle<strong>en</strong> wat je kunt met<strong>en</strong> <strong>en</strong> weg<strong>en</strong> is<br />
waar. Het Klassieke temperam<strong>en</strong>t is in <strong>de</strong> westerse cultuur<br />
dominant <strong>en</strong> polariseert sterk met het Romantische in<br />
bijvoorbeeld <strong>de</strong> New Age.<br />
De gebied<strong>en</strong> waar <strong>de</strong> Klassieke <strong>en</strong> <strong>de</strong> Romantische b<strong>en</strong>a<strong>de</strong>ring<br />
elkaar in <strong>de</strong> weg zitt<strong>en</strong> zijn gemakkelijk aan te wijz<strong>en</strong>. Kunst <strong>en</strong><br />
wet<strong>en</strong>schap blijv<strong>en</strong> bij elkaar uit <strong>de</strong> buurt; ook als het om<br />
geloof, ethiek <strong>en</strong> religie gaat haalt <strong>de</strong> wet<strong>en</strong>schapper zijn<br />
schou<strong>de</strong>rs op; dat is zijn terrein niet. Zo gezi<strong>en</strong> is <strong>de</strong> bonte<br />
verzameling aan uitingsvorm<strong>en</strong> die we New Age noem<strong>en</strong><br />
natuurlijk Romantisch Teg<strong>en</strong>gas voor e<strong>en</strong> te ver doorgeslag<strong>en</strong><br />
Klassiek wereldbeeld.<br />
Lev<strong>en</strong>swijsheid: Jupiter <strong>en</strong> Saturnus in <strong>de</strong> horoscoop<br />
Ik heb Jupiter <strong>en</strong> Saturnus vaak beschrev<strong>en</strong> als 'vormgevers<br />
van het lev<strong>en</strong>'. Ze bepal<strong>en</strong> je lev<strong>en</strong>shouding <strong>en</strong> kned<strong>en</strong> je<br />
carrière in typische beroep<strong>en</strong>. In <strong>de</strong> horoscoop is het<br />
gebruikelijk om hierover aan <strong>de</strong> hand van het tek<strong>en</strong> <strong>en</strong> het huis<br />
waarin ze staan uitsprak<strong>en</strong> te do<strong>en</strong>. B<strong>en</strong> je e<strong>en</strong> optimist of e<strong>en</strong><br />
pessimist?<br />
Saturnus:<br />
hoe br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> we discipline, zelfbeperking <strong>en</strong> plicht in ons<br />
lev<strong>en</strong>? Gewoonlijk word<strong>en</strong> we door scha<strong>de</strong> <strong>en</strong> schan<strong>de</strong> wijs.<br />
Saturnus in <strong>de</strong> horoscoop laat zi<strong>en</strong> waar onze lev<strong>en</strong>sless<strong>en</strong><br />
op dit punt ligg<strong>en</strong>. Ler<strong>en</strong> omgaan met pijn, beperking <strong>en</strong><br />
teg<strong>en</strong>slag do<strong>en</strong> <strong>de</strong> meeste m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> heug <strong>en</strong> meug.<br />
Discipline <strong>en</strong> zelfbeheersing komt ons niet aanwaai<strong>en</strong>.<br />
Saturnus is <strong>de</strong> planeet van <strong>de</strong> homeopathie - kleine stapjes,<br />
kleine dosering<strong>en</strong>, het juiste mid<strong>de</strong>l. Teveel Saturnus is<br />
verlamm<strong>en</strong><strong>de</strong> faalangst, angst voor straf, schuldgevoel,<br />
rigi<strong>de</strong> diët<strong>en</strong>, b<strong>en</strong>ep<strong>en</strong> regeltjes voor alles.<br />
Jupiter<br />
in onze horoscoop laat zi<strong>en</strong> wat ons <strong>en</strong>thousiast maakt, waar<br />
<strong>en</strong> waarmee we jong kunn<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong>, avontuur <strong>en</strong> romantiek<br />
in ons lev<strong>en</strong> toe kunt lat<strong>en</strong> - hoe we g<strong>en</strong>eigd zijn om te gaan<br />
met kans<strong>en</strong> <strong>en</strong> mogelijkhed<strong>en</strong>. Hij wordt ook wel <strong>de</strong> god van<br />
geluk <strong>en</strong> ontplooiing g<strong>en</strong>oemd. Hij verteg<strong>en</strong>woordigt onze<br />
behoefte om te groei<strong>en</strong> <strong>en</strong> onze horizon te verruim<strong>en</strong>; ons<br />
lev<strong>en</strong> zin te gev<strong>en</strong>.<br />
Jupiter is opgroei<strong>en</strong> - Saturnus is neergroei<strong>en</strong>, aardser word<strong>en</strong>,<br />
verantwoor<strong>de</strong>lijkheid drag<strong>en</strong>. Saturnus symboliseert <strong>de</strong> ernst <strong>en</strong><br />
<strong>de</strong> ou<strong>de</strong>rdom. Daarmee komt ook moeite <strong>en</strong> zwaarte je lev<strong>en</strong> in<br />
- <strong>en</strong> <strong>de</strong> noodzaak om te ler<strong>en</strong> gaan met pijn, teleurstelling <strong>en</strong><br />
spijt. De kunst is natuurlijk om tegelijkertijd het contact met<br />
Jupiter niet te verliez<strong>en</strong> <strong>en</strong> op<strong>en</strong> te blijv<strong>en</strong> staan voor je<br />
Jovialiteit - je <strong>en</strong>thousiasme <strong>en</strong> optimisme.<br />
In je horoscoop kun je zi<strong>en</strong> welke van <strong>de</strong> twee het sterkste is.<br />
Tot <strong>de</strong> wereld van Jupiter hor<strong>en</strong> <strong>de</strong> tek<strong>en</strong>s Boogschutter <strong>en</strong><br />
Viss<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> huiz<strong>en</strong> 9 <strong>en</strong> 12. Saturnaal zijn <strong>de</strong> Waterman <strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
Ste<strong>en</strong>bok, het 10 e <strong>en</strong> het 11 e huis. Zie <strong>de</strong> pagina's over<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 14<br />
WAARHEID<br />
<strong>en</strong> <strong>de</strong> k<strong>en</strong>nis van het hart<br />
<strong>Filosofie</strong> geeft vaak <strong>de</strong> indruk (of<br />
gaat uit van <strong>de</strong> veron<strong>de</strong>rstelling),<br />
dat er e<strong>en</strong> objectieve, e<strong>en</strong>duidige<br />
Waarheid bestaat die je kunt<br />
k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> als je maar verstandig<br />
g<strong>en</strong>oeg b<strong>en</strong>t.<br />
Dit geloof is moord<strong>en</strong>d voor onze<br />
capaciteit om ons eig<strong>en</strong> hart te<br />
k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>.<br />
Wantrouw<strong>en</strong> naar intuïtieve<br />
k<strong>en</strong>nis, <strong>de</strong> k<strong>en</strong>nis van ons eig<strong>en</strong><br />
hart, wordt bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> gevoed<br />
door het beeld dat <strong>de</strong> Waarheid<br />
verborg<strong>en</strong> is; <strong>en</strong> dat er veel<br />
knappere kopp<strong>en</strong> dan jij nodig<br />
zijn om hem te vind<strong>en</strong>.
astrologie op mijn website. Bij <strong>de</strong> <strong>de</strong>sbetreff<strong>en</strong><strong>de</strong> tek<strong>en</strong>s vind je<br />
e<strong>en</strong> beschrijving van <strong>de</strong> verschill<strong>en</strong> <strong>en</strong> overe<strong>en</strong>komst<strong>en</strong>.<br />
In <strong>de</strong> dagelijkse werkelijkheid kom je ze natuurlijk voortdur<strong>en</strong>d<br />
teg<strong>en</strong> in <strong>de</strong> klassieke <strong>en</strong> romantische m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> om ons he<strong>en</strong>.<br />
Heel wat conflict<strong>en</strong> zijn gemakkelijk te herleid<strong>en</strong> tot <strong>de</strong>ze<br />
teg<strong>en</strong>stelling. Puur Jupiter is links, romantisch, geïnspireerd,<br />
verbeeldingrijk, intuïtief. Saturnus is rechts, klassiek, feitelijk,<br />
mathematisch, logisch. E<strong>en</strong> romantisch Jupiter m<strong>en</strong>s vindt haar<br />
teg<strong>en</strong>pool al gauw saai; bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> do<strong>en</strong> ze moeilijk over lastige<br />
feit<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> klassiek d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>d Saturnaal m<strong>en</strong>s wordt in het bijzijn<br />
van e<strong>en</strong> bevlog<strong>en</strong> romanticus al gauw sceptisch. Onbegrip is het<br />
resultaat - hoewel het <strong>de</strong> bedoeling is, dat ze elkaar aanvull<strong>en</strong>.<br />
Waarheid versus oprechtheid<br />
<strong>Filosofie</strong> wordt dikwijls gepres<strong>en</strong>teerd als e<strong>en</strong> objectieve manier<br />
van waarheidsvinding. Er wordt van uit gegaan, dat er e<strong>en</strong><br />
objectieve, e<strong>en</strong>duidige Waarheid bestaat die je kunt k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> als<br />
je maar verstandig g<strong>en</strong>oeg b<strong>en</strong>t. Dit geloof is moord<strong>en</strong>d voor<br />
onze capaciteit om ons eig<strong>en</strong> hart te k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>. Wantrouw<strong>en</strong> naar<br />
intuïtieve k<strong>en</strong>nis, <strong>de</strong> k<strong>en</strong>nis van ons eig<strong>en</strong> hart, wordt<br />
bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> gevoed door het beeld dat <strong>de</strong> Waarheid verborg<strong>en</strong> is;<br />
<strong>en</strong> dat er knappere kopp<strong>en</strong> dan jij nodig zijn om hem te vind<strong>en</strong>.<br />
De creativiteit van <strong>de</strong> m<strong>en</strong>s ligt in het manipuler<strong>en</strong> van <strong>de</strong><br />
werkelijkheid; in het creër<strong>en</strong> van illusies, in het tover<strong>en</strong> met<br />
woord<strong>en</strong>, beeld<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> - <strong>de</strong> natuur hoeft helemaal niet<br />
ontraadseld te word<strong>en</strong>. Met e<strong>en</strong> op<strong>en</strong> hart is het won<strong>de</strong>r van<br />
lev<strong>en</strong> altijd op<strong>en</strong>baar.<br />
Ie<strong>de</strong>r m<strong>en</strong>s kan e<strong>en</strong> verstandige stem in zichzelf ontwikkel<strong>en</strong><br />
om bij zichzelf te ra<strong>de</strong> te kunn<strong>en</strong> gaan. Daarbij is oprechtheid<br />
<strong>de</strong> <strong>en</strong>ige koers die we kunn<strong>en</strong> var<strong>en</strong>. Oprechtheid wil zegg<strong>en</strong>:<br />
onze eig<strong>en</strong> waarheid niet verhull<strong>en</strong>. Oprechtheid is e<strong>en</strong> kwaliteit<br />
die hoort bij het hart. Rechtvaardigheid, gerechtigheid <strong>en</strong><br />
waarheid zijn dan ook eer<strong>de</strong>r verbond<strong>en</strong> met hart<strong>en</strong>ergie dan<br />
met e<strong>en</strong> waarheid buit<strong>en</strong> onszelf.<br />
Ged<strong>en</strong>k <strong>de</strong> uitspraak van <strong>de</strong> Soefi Meester Junaid:<br />
niemand bereikt <strong>de</strong> rang<strong>en</strong> <strong>de</strong>r Waarheid,<br />
alvor<strong>en</strong>s duiz<strong>en</strong>d oprechte m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> getuig<strong>en</strong> dat hij e<strong>en</strong><br />
afvallige is.<br />
(Abu'l Quasim el-Junaid van Bagdad; gestorv<strong>en</strong> in 910)<br />
Vrijwel ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong> op het pad naar zelfinzicht zal het er mee e<strong>en</strong>s<br />
zijn, dat er e<strong>en</strong> Waarheid in onszelf is, die niet afhankelijk is<br />
van wat an<strong>de</strong>r<strong>en</strong> vind<strong>en</strong>. Junaid beweert dat we die Waarheid<br />
pas bereik<strong>en</strong> als we teg<strong>en</strong> <strong>de</strong> stroom van <strong>de</strong> gevestig<strong>de</strong> m<strong>en</strong>ing<br />
ingaan. Dat klinkt zwaar overtrokk<strong>en</strong>, maar als we <strong>de</strong> invloed<br />
nagaat die je sociale omgeving heeft kom<strong>en</strong> we toch vrij dicht<br />
bij hem in <strong>de</strong> buurt. Afwijk<strong>en</strong>, op will<strong>en</strong> vall<strong>en</strong> – of aanpass<strong>en</strong>,<br />
erbij will<strong>en</strong> hor<strong>en</strong> zijn hierin twee teg<strong>en</strong>gestel<strong>de</strong> kracht<strong>en</strong> die in<br />
<strong>de</strong> sociale werkelijkheid int<strong>en</strong>ties eer<strong>de</strong>r verhull<strong>en</strong> dan tot<br />
inzicht leid<strong>en</strong>.<br />
Gevall<strong>en</strong> <strong>en</strong>gel<strong>en</strong><br />
Het ou<strong>de</strong> i<strong>de</strong>e dat wij als m<strong>en</strong>s gevall<strong>en</strong> <strong>en</strong>gel<strong>en</strong> zijn die zich<br />
hier op aar<strong>de</strong> moet<strong>en</strong> handhav<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> met heftige dierlijke<br />
instinct<strong>en</strong> begiftigd lichaam spreekt veel m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> aan. Vrijwel<br />
alle esoterische tradities preferer<strong>en</strong> <strong>de</strong> klaarheid van <strong>de</strong> geest<br />
bov<strong>en</strong> <strong>de</strong> passie van het lichaam; <strong>de</strong> katharsis bov<strong>en</strong> het<br />
orgasme. De training is er op gericht via beheersing - ligg<strong>en</strong> op<br />
e<strong>en</strong> spijkerbed; ur<strong>en</strong> bidd<strong>en</strong> in het holst van <strong>de</strong> nacht - <strong>de</strong> geest<br />
te bevrijd<strong>en</strong>. We kunn<strong>en</strong> door zelfkastijding, soms tot bloed<strong>en</strong>s<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 15<br />
DE SOEFI TRADITIE<br />
Soefisme, <strong>de</strong> naam die over het<br />
algeme<strong>en</strong> aan Islamitische<br />
mystiek gegev<strong>en</strong> wordt, ontstond<br />
in <strong>de</strong> 8e eeuw als antwoord op <strong>de</strong><br />
verwereldlijking van <strong>de</strong><br />
Islamitische lei<strong>de</strong>rs <strong>en</strong> hun<br />
uitbundige lev<strong>en</strong>sstijl, compleet<br />
met harem (harem betek<strong>en</strong>t<br />
onrein), die zo in scherp contrast<br />
stond met het relatief simpele<br />
lev<strong>en</strong> van <strong>de</strong> Profeet Mohammed.<br />
Soefi's leefd<strong>en</strong> in e<strong>en</strong>voudige<br />
on<strong>de</strong>rkom<strong>en</strong>s nabij e<strong>en</strong> moskee<br />
of als handwerksman met e<strong>en</strong><br />
kleine groep leerling<strong>en</strong>. Het is<br />
dui<strong>de</strong>lijk dat <strong>de</strong> beweging sterk is<br />
beïnvloed door i<strong>de</strong>eën <strong>en</strong><br />
praktijk<strong>en</strong> uit het Boeddhisme,<br />
het Hindoeïsme <strong>en</strong> <strong>de</strong> leefwijze<br />
van Christelijke heremiet<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
monnik<strong>en</strong>.<br />
In al <strong>de</strong>ze religieuze beweging<strong>en</strong><br />
is steeds hetzelf<strong>de</strong> strev<strong>en</strong><br />
zichtbaar: door discipline,<br />
conc<strong>en</strong>tratie, gebed <strong>en</strong> meditatie<br />
zou het ego oversteg<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong>. Door lief<strong>de</strong>volle toewijding<br />
aan god was het mogelijk<br />
om verlichting te bereik<strong>en</strong>,<br />
waarin het m<strong>en</strong>selijke zelf<br />
verdwijnt in <strong>de</strong> heilige ver<strong>en</strong>iging<br />
met god.<br />
Het is niet moeilijk om in Plato <strong>en</strong><br />
an<strong>de</strong>r<strong>en</strong>, die sprek<strong>en</strong> van <strong>de</strong><br />
onsterfelijke ziel die ernaar<br />
streeft e<strong>en</strong> hogere, zuivere<br />
waarheid te aanschouw<strong>en</strong>,<br />
belangrijke voorlopers te zi<strong>en</strong><br />
van <strong>de</strong>ze mystieke stroming<strong>en</strong>.
toe, het vlees on<strong>de</strong>rwerp<strong>en</strong>, via discipline emoties te<br />
beteugel<strong>en</strong>, via meditatie voortijdig <strong>de</strong> hemel ingaan.<br />
E<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele traditie wijdt e<strong>en</strong> plaats in voor <strong>de</strong> vreug<strong>de</strong> van in<br />
e<strong>en</strong> lichaam zijn <strong>en</strong> <strong>de</strong> wijding van g<strong>en</strong>ot, zoals Tantra. In <strong>de</strong>ze<br />
spirituele traditie wordt <strong>de</strong> seksuele spanning tuss<strong>en</strong> man <strong>en</strong><br />
vrouw gebruikt om tot verlichting te gerak<strong>en</strong> - <strong>en</strong> ook hier zie je<br />
dus <strong>de</strong> verborg<strong>en</strong> ag<strong>en</strong>da van onthouding, van macht<br />
verwerv<strong>en</strong>, van heilig word<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> g<strong>en</strong>otvolle Stoïcijn?<br />
Zou het niet ook an<strong>de</strong>rsom kunn<strong>en</strong> zijn? Dat we daarbov<strong>en</strong><br />
stond<strong>en</strong> te dring<strong>en</strong> om weer mee te mog<strong>en</strong> do<strong>en</strong>? Weer e<strong>en</strong><br />
zonsopgang belev<strong>en</strong>; e<strong>en</strong> zachte, zoek<strong>en</strong><strong>de</strong> hand te voel<strong>en</strong> op<br />
je vel, <strong>de</strong> wind te lat<strong>en</strong> spel<strong>en</strong> met je haar, dorst te hebb<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
dan koel water te drink<strong>en</strong>, zomaar uit <strong>de</strong> kraan - al die<br />
miljard<strong>en</strong> dagelijkse g<strong>en</strong>ieting<strong>en</strong> van zintuig<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> <strong>en</strong> op<br />
aar<strong>de</strong> zijn?<br />
Je b<strong>en</strong>t zelf drager van <strong>de</strong> mythische oergrond<br />
De grond van het bestaan (omvatt<strong>en</strong><strong>de</strong> elke red<strong>en</strong> die je als<br />
m<strong>en</strong>s kunt bed<strong>en</strong>k<strong>en</strong> waarom je hier op aar<strong>de</strong> b<strong>en</strong>t), is altijd<br />
e<strong>en</strong> verhaal waarin haat <strong>en</strong> lief<strong>de</strong> e<strong>en</strong> rol spel<strong>en</strong>. E<strong>en</strong><br />
mythologische verhaal dus; e<strong>en</strong> verhaal dat vorm geeft aan het<br />
bestaan. B<strong>en</strong> je e<strong>en</strong> bouwer of e<strong>en</strong> breker, e<strong>en</strong> rebel of e<strong>en</strong><br />
bin<strong>de</strong>r?<br />
Wat ook je lot ook is; in vreug<strong>de</strong>, in verdriet - het is mogelijk<br />
om het bestaan op aar<strong>de</strong> te vier<strong>en</strong>, pijn te hel<strong>en</strong>, verdriet <strong>en</strong><br />
verlang<strong>en</strong> mil<strong>de</strong>r te mak<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> plekje op <strong>de</strong> v<strong>en</strong>sterbank, e<strong>en</strong><br />
relikwieënkastje; e<strong>en</strong> mooie ste<strong>en</strong> in je zak helpt herinner<strong>en</strong>.<br />
Brand e<strong>en</strong> kaarsje of lampje voor je g<strong>en</strong>ius; je meest wez<strong>en</strong>lijke<br />
zelf; zoek iets blauws dat herinnert aan je afkomst uit <strong>de</strong><br />
hemel; <strong>en</strong> leg iets aards, e<strong>en</strong> tak, e<strong>en</strong> bloem, e<strong>en</strong> ste<strong>en</strong> neer<br />
om moe<strong>de</strong>r aar<strong>de</strong> te heilig<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong><br />
Indische wil<strong>de</strong> gans<br />
Anser Indicus,<br />
symbool van <strong>de</strong> hoge vlucht<br />
die het bewustzijn kan nem<strong>en</strong>.<br />
Ze zijn waarg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> op<br />
meer dan 10 kilometer hoogte.<br />
© 2003 / 2011 <strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> / uitgeverij Inspiratie – www.inspiratiesite.nl<br />
Deze tekst werd eer<strong>de</strong>r uitgegev<strong>en</strong> als e<strong>en</strong> Rea<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> 3-jarige Opleiding<br />
Intuïtieve Astrologie & Procesbegeleiding.<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 16<br />
SJAMANISME<br />
contact met an<strong>de</strong>re<br />
bewustzijnslag<strong>en</strong><br />
Joseph Campbell, bek<strong>en</strong>d van<br />
zijn boek<strong>en</strong> over mythologie,<br />
zegt in zijn boek 'De vlucht van<br />
<strong>de</strong> wil<strong>de</strong> gans' dat <strong>de</strong> notie van<br />
'ontstijg<strong>en</strong>' (het aardse gedoe<br />
van het lichaam) <strong>en</strong> in hoger<br />
sfer<strong>en</strong> verblijv<strong>en</strong> zeker 15.000<br />
jaar oud is - <strong>en</strong> waarschijnlijk<br />
nog veel ou<strong>de</strong>r.<br />
In sam<strong>en</strong>leving<strong>en</strong> waarin<br />
Sjamanisme gewoon was, zoals<br />
in <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> ste<strong>en</strong>tijd, bij vrijwel<br />
alle natuurvolk<strong>en</strong> <strong>en</strong> bijvoorbeeld<br />
tot rec<strong>en</strong>t in Siberië, was het <strong>de</strong><br />
taak van <strong>de</strong> Sjamaan om uit te<br />
tred<strong>en</strong> <strong>en</strong> in <strong>de</strong> geest<strong>en</strong>wereld <strong>de</strong><br />
balans te herstell<strong>en</strong>, heling te<br />
verricht<strong>en</strong> <strong>en</strong> informatie te<br />
verzamel<strong>en</strong>.<br />
Dit uittred<strong>en</strong> van <strong>de</strong> Sjamaan<br />
wordt vaak vergelek<strong>en</strong> met <strong>de</strong><br />
vlucht van <strong>de</strong> wil<strong>de</strong> gans.<br />
In <strong>de</strong> Oekraïne zijn beeldjes uit<br />
<strong>de</strong> ou<strong>de</strong> ste<strong>en</strong>tijd gevond<strong>en</strong>,<br />
gesned<strong>en</strong> uit Mammoetivoor, met<br />
e<strong>en</strong> dui<strong>de</strong>lijk magische functie.<br />
Ze beeld<strong>en</strong> trekvogels uit.<br />
Tot in onze tijd word<strong>en</strong> yogi's die<br />
e<strong>en</strong> bepaal<strong>de</strong> staat van<br />
bewustzijn hebb<strong>en</strong> bereikt in<br />
India Paramahamsa ('voortreffelijke<br />
wil<strong>de</strong> gans') g<strong>en</strong>oemd, zoals<br />
<strong>de</strong> bek<strong>en</strong><strong>de</strong> Paramahamsa<br />
Mahesh Yogi <strong>en</strong> Ramakrishna<br />
Paramahamsa.<br />
Belangrijk in dit verband is het<br />
feit, dat <strong>de</strong> wil<strong>de</strong> gans geprez<strong>en</strong><br />
wordt om zijn moed <strong>en</strong><br />
uithoudingsvermog<strong>en</strong>, aangezi<strong>en</strong><br />
hij twee maal per jaar in ijzige <strong>en</strong><br />
ijle hogere sfer<strong>en</strong> verblijft tijd<strong>en</strong>s<br />
zijn 3000 kilometer lange tocht<br />
over <strong>de</strong> Himalaya. Hij vliegt<br />
hoger dan welke vogel ook.<br />
Vanwege taalkundige conv<strong>en</strong>ties<br />
wordt gesprok<strong>en</strong> van <strong>de</strong> wil<strong>de</strong><br />
gans als 'hij', terwijl het aantal<br />
mannetjes <strong>en</strong> vrouwtjes wat <strong>de</strong>ze<br />
uitzon<strong>de</strong>rlijke prestatie levert<br />
gelijk is.<br />
Verwil<strong>de</strong>r<strong>de</strong> exemplar<strong>en</strong> kom<strong>en</strong><br />
ook in Ne<strong>de</strong>rland voor; er zijn ca<br />
300 broedpar<strong>en</strong> geteld.
��<br />
�<br />
�<br />
�<br />
inspiratie<br />
ACTUELE<br />
ONTWIKKELINGEN<br />
in astrologisch perspectief<br />
'er zull<strong>en</strong> tek<strong>en</strong><strong>en</strong> zijn in Zon, Maan <strong>en</strong> Sterr<strong>en</strong>'<br />
(Op<strong>en</strong>baring van Johannes)<br />
APOCALYPS NOW<br />
Naarmate 2012 na<strong>de</strong>rt zijn er steeds meer m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die<br />
voortek<strong>en</strong><strong>en</strong> m<strong>en</strong><strong>en</strong> te zi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> grote transformatie<br />
die ons te wacht<strong>en</strong> staat. Wat is daarvan serieus te<br />
nem<strong>en</strong>?<br />
Doemd<strong>en</strong>k<strong>en</strong> is van alle tijd<strong>en</strong>. Elk jaar staat er wel<br />
erg<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> profeet op, die het ein<strong>de</strong> <strong>de</strong>r tijd<strong>en</strong> voorspelt.<br />
De meeste religies k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> e<strong>en</strong> Eindafrek<strong>en</strong>ing, e<strong>en</strong><br />
laatste Oor<strong>de</strong>el, e<strong>en</strong> laatste Dag. Zo'n Apocalyps<br />
('uitein<strong>de</strong>lijke op<strong>en</strong>baring') is in <strong>de</strong> New Age, niet e<strong>en</strong><br />
on<strong>de</strong>rgang maar e<strong>en</strong> ommekeer. Tijd<strong>en</strong>s <strong>de</strong> overgang van<br />
het Viss<strong>en</strong>tijdperk naar dat van <strong>de</strong> Waterman zal e<strong>en</strong><br />
soort hemel op aar<strong>de</strong> word<strong>en</strong> gevestigd.<br />
Dergelijke voorspelling<strong>en</strong> gaan meestal vergezeld van <strong>de</strong><br />
verwijzing naar e<strong>en</strong> astronomisch feit, e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>stand<br />
van planet<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> komeet, soms on<strong>de</strong>rsteund door<br />
ingewikkel<strong>de</strong> berek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>. 'Galactische uitlijning'<br />
bijvoorbeeld die in 2012 gepaard zal gaan met 'het<br />
op<strong>en</strong><strong>en</strong> van e<strong>en</strong> poort naar hoger bewustzijn'.<br />
Vermoe<strong>de</strong>lijk zull<strong>en</strong> er ook wel weer m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> berg<br />
gaan staan om <strong>de</strong> zondvloed te overlev<strong>en</strong> - of zich<br />
maand<strong>en</strong>lang in e<strong>en</strong> donkere grot terugtrekk<strong>en</strong> om zich<br />
teg<strong>en</strong> kosmische straling te bescherm<strong>en</strong>, zoals e<strong>en</strong> aantal<br />
jar<strong>en</strong> geled<strong>en</strong> in Rusland gebeur<strong>de</strong>.<br />
Toch is er wel <strong>de</strong>gelijk wat aan <strong>de</strong> hand<br />
In e<strong>en</strong> reeks artikel<strong>en</strong> die ik daarover geschrev<strong>en</strong> heb ga<br />
ik in op <strong>de</strong> tijdgeest in astrologisch perspectief. De<br />
bedoeling is om zowel onszelf <strong>en</strong> onze persoonlijke <strong>en</strong><br />
spirituele ontwikkeling beter te begrijp<strong>en</strong>, als <strong>de</strong><br />
ontwikkeling van het collectief, <strong>de</strong> m<strong>en</strong>sheid, waarin we<br />
zijn ingebed. De volg<strong>en</strong><strong>de</strong> artikel<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> eer<strong>de</strong>r<br />
gepubliceerd of als lesmateriaal verspreid. Je kunt ze<br />
vind<strong>en</strong>, lez<strong>en</strong> <strong>en</strong> download<strong>en</strong> op<br />
www.inspiratiesite.nl/achtergrond.html<br />
jan <strong>de</strong> graaf uitgeverij � inspiratie<br />
boek<strong>en</strong> op het gebied van astrologie <strong>en</strong> persoonlijke ontwikkeling door <strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong><br />
KvK 29033590 - Btw nr 569 37 957 B 01 - Bank 54 25 580 - Zuwe 32 - 2411 ZK Bo<strong>de</strong>grav<strong>en</strong><br />
www.inspiratiesite.nl - email: jang@inspiratiesite.nl - tel 0172 - 645950<br />
DE APOCALYPS<br />
(HET LAATSTE OORDEEL)<br />
(ca 1482, <strong>de</strong>tail) door Jero<strong>en</strong> Bosch<br />
geschil<strong>de</strong>rd tijd<strong>en</strong>s <strong>de</strong> Uranus-Neptunus<br />
conjunctie in die jar<strong>en</strong>)<br />
Inhoud<br />
ASTROLOGIE<br />
voor <strong>de</strong> 21e eeuw<br />
frisse, originele <strong>en</strong><br />
inspirer<strong>en</strong><strong>de</strong> informatie over<br />
astrologie <strong>en</strong> persoonlijke<br />
ontwikkeling. E<strong>en</strong> serie<br />
artikel<strong>en</strong> die je kunt<br />
download<strong>en</strong> van internet.<br />
COACHING<br />
<strong>en</strong> chakra psychologie<br />
Persoonlijke ontwikkeling<br />
gebaseerd op <strong>de</strong> zev<strong>en</strong><br />
bewustzijnslag<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
dynamiek van het ev<strong>en</strong>wicht.<br />
PRAKTIJK<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong><br />
Reading, coaching,<br />
astrologische consult<strong>en</strong>,<br />
workshops <strong>en</strong> cursuss<strong>en</strong><br />
BOEKEN<br />
Verkrijgbare titels van <strong>de</strong><br />
uitgeverij inspiratie <strong>en</strong><br />
manier van bestell<strong>en</strong>.
ASTROLOGIE VOOR DE 21E EEUW<br />
WELKOM OP DE INSPIRATIESITE<br />
De inspiratie website geeft toegang tot frisse, originele <strong>en</strong> inspirer<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
informatie over astrologie <strong>en</strong> persoonlijke ontwikkeling. Informatie die<br />
bruikbaar is voor jezelf, je eig<strong>en</strong> horoscoop <strong>en</strong> je eig<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>. Je krijgt<br />
inzicht in <strong>de</strong> kosmische achtergrond van belangrijke gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
promin<strong>en</strong>te person<strong>en</strong>.<br />
Ook over coaching <strong>en</strong> chakra psychologie vind je hier uitgebrei<strong>de</strong> informatie.<br />
HET AQUARIUS TIJDPERK EN DE HOOP OP 2012<br />
Over <strong>de</strong> Eindtijd,<strong>de</strong> Maya kal<strong>en</strong><strong>de</strong>r, voorspelling<strong>en</strong> voor het jaar 2012, Astrale<br />
inspiratie <strong>en</strong> beïnvloeding <strong>en</strong> <strong>de</strong> hoop op e<strong>en</strong> grote bewustzijnsveran<strong>de</strong>ring.<br />
De conjunctie van <strong>de</strong> 'mysterieplanet<strong>en</strong>' Uranus <strong>en</strong> Pluto heeft in <strong>de</strong> jar<strong>en</strong><br />
zestig gezorgd voor e<strong>en</strong> spurt in bewustzijn. Hier begon <strong>de</strong> tijd van Flower<br />
Power, anti-autoritaire opvoeding <strong>en</strong> 'Mei68'. Alle thema's van to<strong>en</strong> kom<strong>en</strong><br />
terug nu ze van 2008 - 2015 opnieuw e<strong>en</strong> aspect mak<strong>en</strong>.<br />
Lees meer<br />
APOCALYPS NOW<br />
De R<strong>en</strong>aissance (we<strong>de</strong>rgeboorte) was e<strong>en</strong> 'kanteltijd', e<strong>en</strong> revolutie in<br />
bewustzijn. We zi<strong>en</strong> e<strong>en</strong> opmerkelijke parallel met <strong>de</strong> planeetstand<strong>en</strong> van nu<br />
<strong>en</strong> <strong>de</strong> voorspelling<strong>en</strong> over <strong>de</strong> Eindtijd met Kerstmis 2012. Het was <strong>de</strong> eeuw<br />
van Nostradamus, Calvijn <strong>en</strong> Luther, van <strong>de</strong> Turk als Antichrist, van crisis <strong>en</strong><br />
angst voor <strong>de</strong> toekomst - maar ook van grote ont<strong>de</strong>kkingsreiz<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
opbloei van kunst <strong>en</strong> cultuur. Er was voorspeld, dat in 1484 e<strong>en</strong> 'Kleine<br />
Profeet', e<strong>en</strong> nieuwe Messias, het lev<strong>en</strong>slicht zou zi<strong>en</strong>; dat was rond <strong>de</strong><br />
geboorte van kerkhervormer Maart<strong>en</strong> Luther. Zijn horoscoop werd zelfs<br />
vervalst om hem als heilsbr<strong>en</strong>ger te kunn<strong>en</strong> propager<strong>en</strong>. Welke op<strong>en</strong>baring<br />
staat ons in 2012 te wacht<strong>en</strong>?<br />
Lees meer<br />
MILLENNIUM: MUNDANE ASTROLOGIE<br />
Saturnus <strong>en</strong> <strong>de</strong> Mysterieplanet<strong>en</strong> in actie in <strong>de</strong> wereld vanaf 1945: won<strong>de</strong>r<strong>en</strong><br />
gebeur<strong>en</strong> elke dag. E<strong>en</strong> tijd van hippies, maar ook van angst voor <strong>de</strong> bom.<br />
Deze reis door <strong>de</strong> naoorlogse jar<strong>en</strong> - <strong>de</strong> ismes <strong>en</strong> i<strong>de</strong>al<strong>en</strong>, <strong>de</strong> angst<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
obsessies van <strong>de</strong> fifties tot <strong>en</strong> met hed<strong>en</strong> - geeft e<strong>en</strong> diepgaand inzicht in <strong>de</strong><br />
werking van <strong>de</strong>ze vorm<strong>en</strong><strong>de</strong> kracht<strong>en</strong> in onze eig<strong>en</strong> horoscoop. Met e<strong>en</strong><br />
uitstapje naar 'LEBENSREFORM': <strong>de</strong> door Neptunus <strong>en</strong> Pluto geïnspireer<strong>de</strong><br />
vernieuwingsbeweging rond 1900: Jug<strong>en</strong>dstil, Reform, Art Nouveau <strong>en</strong><br />
Naaktcultuur: <strong>de</strong> wortels van <strong>de</strong> huidige New Age<br />
Lees meer<br />
REVOLUTIE IN BEWUSTZIJN<br />
De Copernicaanse Omw<strong>en</strong>teling: hoe onze kijk op <strong>de</strong> hemel <strong>en</strong> op astrologie<br />
veran<strong>de</strong>r<strong>de</strong>. We kwam<strong>en</strong> tot het besef, dat <strong>de</strong> hemel groter is dan <strong>de</strong> aar<strong>de</strong>,<br />
maar maakt<strong>en</strong> we onszelf daarmee niet kleiner dan nodig? Hierin on<strong>de</strong>rmeer<br />
e<strong>en</strong> opmerkelijke verklaring van <strong>de</strong> Turkse schrijver <strong>en</strong> historicus Orhan<br />
Pamuk over <strong>de</strong> afwijzing van het lijnperspectief in <strong>de</strong> schil<strong>de</strong>rkunst door <strong>de</strong><br />
Islamitische wereld, zodat daar <strong>de</strong> ontwikkeling van nieuw perspectief<br />
stagneer<strong>de</strong>. Hij beschrijft <strong>de</strong> onrust die ontstaat on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> miniatuurschil<strong>de</strong>rs<br />
aan het hof van <strong>de</strong> Sultan, als ze voor het eerst westerse schil<strong>de</strong>rij<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> die<br />
met lijnperspectief zijn geschil<strong>de</strong>rd.<br />
Lees meer<br />
DE MYSTERIEPLANETEN<br />
Uranus, Neptunus <strong>en</strong> Pluto, <strong>de</strong> spelmakers van het lot. Met o.a. informatie<br />
over het zonnestelsel als mo<strong>de</strong>l van ons kosmische zelf <strong>en</strong> onze plek in het<br />
heelal. Wat do<strong>en</strong> ze in je horoscoop ? Wat mag je <strong>de</strong> kom<strong>en</strong><strong>de</strong> jar<strong>en</strong> van ze<br />
verwacht<strong>en</strong>? Voor welke persoonlijke keuzes kom je te staan?<br />
Lees meer<br />
BASICS in astrologie:<br />
wat is het <strong>en</strong> wat kun je ermee? Over het duid<strong>en</strong> van planet<strong>en</strong>, tek<strong>en</strong>s,<br />
huiz<strong>en</strong> <strong>en</strong> aspect<strong>en</strong>. Voorbeeld<strong>en</strong> van transits; o.a in <strong>de</strong> horoscoop van Julian<br />
Assange, <strong>de</strong> oprichter van WikiLeaks.<br />
Lees meer<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 18
WESTERS FENG SHUI<br />
Jezelf in harmonie br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> met <strong>de</strong> kosmos. Waarom blijft STONEHENGE ook<br />
na 5000 jaar fasciner<strong>en</strong>? Wat valt er eig<strong>en</strong>lijk te zi<strong>en</strong> <strong>en</strong> te belev<strong>en</strong>? En hoe<br />
kun je die beleving me<strong>en</strong>em<strong>en</strong> naar huis?<br />
Deel I ORIËNTATIE IN DE KOSMOS<br />
De spirituele dim<strong>en</strong>sie van Z<strong>en</strong>ith <strong>en</strong> MC.<br />
Deel II YGGDRASIL - DE WERELDES<br />
Bouw je eig<strong>en</strong> Stoneh<strong>en</strong>ge. Oef<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> om je verbond<strong>en</strong> voel<strong>en</strong> met<br />
Hemel <strong>en</strong> Aar<strong>de</strong>.<br />
Klik hier >><br />
LIBER DE VITA<br />
e<strong>en</strong> baanbrek<strong>en</strong>d werk uit <strong>de</strong> R<strong>en</strong>aissance over astrologie, magie <strong>en</strong><br />
gezondheid door Marsilio Ficino. Het voorwoord dor Charles Boer geeft e<strong>en</strong><br />
goed beeld van <strong>de</strong> ontwikkeling<strong>en</strong> in die tijd <strong>en</strong> <strong>de</strong> betek<strong>en</strong>is van Ficino voor<br />
<strong>de</strong> psychologische astrologie<br />
Klik hier >><br />
ONDER CONSTRUCTIE / PUBLICATIE IN 2011<br />
DE ANTI- AUTORITAIRE ERFENIS:<br />
Uranus <strong>en</strong> Pluto vorm<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> 2012 <strong>en</strong> 2015 zev<strong>en</strong> keer e<strong>en</strong> vierkant. Deze<br />
knars<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>en</strong> schur<strong>en</strong><strong>de</strong> planetaire <strong>en</strong>ergie br<strong>en</strong>gt alle anarchistische<br />
thema's van <strong>de</strong> sixties weer tot lev<strong>en</strong>: wat niet buigt zal barst<strong>en</strong>. Uranus<br />
speelt met <strong>de</strong> mythe van <strong>de</strong> vrijheid: van bevrijding tot fundam<strong>en</strong>tele<br />
vrijheid. Daarnaast zijn er mogelijkhed<strong>en</strong> voor <strong>de</strong> reparatie van Saturnus: je<br />
eig<strong>en</strong> broek ophoud<strong>en</strong> <strong>en</strong> je eig<strong>en</strong> weg gaan. In aanbouw<br />
NEPTUNUS IN VISSEN<br />
Wereldwijd kosmopolitisme. De uitdaging om gestalte te gev<strong>en</strong> aan <strong>de</strong><br />
nieuwe m<strong>en</strong>s. Neptunus loopt vanaf april 2011 in het tek<strong>en</strong> Viss<strong>en</strong>. In<br />
aanbouw.<br />
HET BETERE KOFFIEDIK<br />
Naviger<strong>en</strong> op <strong>de</strong> sterr<strong>en</strong> : transits <strong>en</strong> persoonlijke ontwikkeling. In aanbouw.<br />
kost<strong>en</strong>loze downloads:<br />
COACHING<br />
<strong>en</strong> chakra psychologie<br />
HOVENIER IN EIGEN TUIN<br />
Groei, volwass<strong>en</strong>wording <strong>en</strong> autonomie in <strong>de</strong> biologische, emotionele <strong>en</strong><br />
spirituele ontwikkeling. Naast <strong>de</strong> lichamelijk volwass<strong>en</strong>heid (letterlijk:<br />
volgroeid zijn), k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> we <strong>de</strong> emotionele, m<strong>en</strong>tale <strong>en</strong> spirituele<br />
volwass<strong>en</strong>heid. Tegelijkertijd is e<strong>en</strong> <strong>de</strong>el van ons ook nog kind. Vanuit onze<br />
volwass<strong>en</strong>heid zijn we gew<strong>en</strong>d om e<strong>en</strong> beetje neer te kijk<strong>en</strong> op dit<br />
kin<strong>de</strong>rlijke, emotionele <strong>en</strong> onhandige stuk van onszelf.<br />
Lees meer >><br />
FILOSOFIE & TEMPERAMENT<br />
K<strong>en</strong> Jezelf! Op zoek naar innerlijk licht. Van Socrates <strong>en</strong> Plato tot <strong>de</strong><br />
Stoïcijn<strong>en</strong>. Als je <strong>de</strong> Griekse geschied<strong>en</strong>is nagaat begrijp je wel waarom ze<br />
daar zowel <strong>de</strong> filosofie als <strong>de</strong> <strong>de</strong>mocratie moest<strong>en</strong> uitving<strong>en</strong>: het was e<strong>en</strong><br />
driftig, wraakzuchtig volk, dat best wat hulp <strong>en</strong> aanmoediging kon gebruik<strong>en</strong><br />
om zich te ler<strong>en</strong> beheers<strong>en</strong>. Op <strong>de</strong> tempels in Delphi stond<strong>en</strong> aanmaning<strong>en</strong><br />
om in alles maat te houd<strong>en</strong> <strong>en</strong> niets te overdrijv<strong>en</strong>, waaron<strong>de</strong>r <strong>de</strong> bek<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
spreuk 'K<strong>en</strong> Jezelf' (gnothi seauton). Op <strong>de</strong>ze spreuk is onze cultuur nog<br />
steeds gebaseerd. Lees meer >><br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 19
VASALIS EN DE KRACHT VAN EEN STERK KARAKTER<br />
Het gedicht 'Uittocht' <strong>en</strong> <strong>de</strong> horoscoop van M. Vasalis. De poëtische<br />
schokgolv<strong>en</strong> van Vasalis zijn nog lang niet uitgewoed. De krachtige<br />
beeld<strong>en</strong>taal die uit haar verz<strong>en</strong> spreekt is fris geblev<strong>en</strong>. Over het gedicht<br />
'Uittocht' in <strong>de</strong> bun<strong>de</strong>l Vergezicht<strong>en</strong> <strong>en</strong> gezicht<strong>en</strong> (1954), wordt verschill<strong>en</strong>d<br />
geoor<strong>de</strong>eld. Er is on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re gesuggereerd dat dit gedicht over waarheid<br />
<strong>en</strong> leug<strong>en</strong> gaat; of over <strong>de</strong> bijbelse uittocht uit Egypte <strong>en</strong> dat 'blootsvoets'<br />
zou slaan op het do<strong>en</strong> van boete. De uittocht zou haar inspiratie betreff<strong>en</strong>,<br />
zodat ze hierna niets meer schrijv<strong>en</strong> kon. Het gedicht is vooral uitzon<strong>de</strong>rlijk<br />
vanuit het perspectief van persoonlijke groei. Je kunt het lez<strong>en</strong> als e<strong>en</strong><br />
radicale oproep om jezelf te vind<strong>en</strong> <strong>en</strong> van daaruit te lev<strong>en</strong>. Lees meer >><br />
IK VIND MEZELF TE DIK<br />
Overgewicht <strong>en</strong> astrale <strong>en</strong>ergie. In gesprek met Jolanda K. over et<strong>en</strong>,<br />
afvall<strong>en</strong> <strong>en</strong> 'het intuïtieve dieet'. Het kernwoordvoor <strong>de</strong> maagchakra is<br />
voldo<strong>en</strong>ing - Voldaan zijn. E<strong>en</strong> onvoldaan gevoel op emotioneel niveau<br />
vertaald zich gemakkelijk naar e<strong>en</strong> verstoord eetritme. Overet<strong>en</strong> is e<strong>en</strong><br />
patroon; ev<strong>en</strong>als <strong>de</strong> teg<strong>en</strong>hanger hiervan: uit balans zijn door 'on<strong>de</strong>ret<strong>en</strong>', te<br />
kieskeurig zijn, e<strong>en</strong> slechte eetlust, moeite hebb<strong>en</strong> met <strong>de</strong> opname <strong>en</strong> het<br />
verter<strong>en</strong> van voedsel.<br />
Lees meer >><br />
NOG MEER …<br />
Op <strong>de</strong> Inspiratiesite vind je e<strong>en</strong> aantal korte <strong>en</strong> langere artikel<strong>en</strong> over diverse<br />
on<strong>de</strong>rwerp<strong>en</strong>, waaron<strong>de</strong>r verschill<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> Reiki <strong>en</strong> intuïtieve ontwikkeling;<br />
<strong>en</strong><br />
'Pietje <strong>en</strong> zijn Vri<strong>en</strong>djes' - mijn eerste boek, e<strong>en</strong> curieus tijdsbeeld dat ik<br />
schreef op 8 jarige leeftijd ... met e<strong>en</strong> verwijzing naar het chanson 'avec le<br />
temps' van Leo Ferre' - lees meer >><br />
CV <strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong>: www.inspiratiesite.nl/achtergrond1.htm. Voor e<strong>en</strong> uitgebreid<br />
curriculum <strong>en</strong> publicatielijst klik naar:<br />
www.inspiratiesite.nl/CV%20<strong>en</strong>%20publicatielijst.pdf<br />
INFORMATIE OVER ASTROLOGIE<br />
op mijn website:http://www.inspiratiesite.nl informatie over<br />
* <strong>de</strong> Planet<strong>en</strong> - e<strong>en</strong> rondgang door <strong>de</strong> astronomie, <strong>de</strong> mythologie <strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
psychologie van <strong>de</strong> kosmos;<br />
* je Kernkwaliteit<strong>en</strong> <strong>en</strong> je Sterr<strong>en</strong>beeld<br />
* <strong>de</strong> Maan in je horoscoop <strong>en</strong> <strong>de</strong> Maankal<strong>en</strong><strong>de</strong>r<br />
PRAKTIJK<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> <strong>en</strong> cursuss<strong>en</strong><br />
JAN DE GRAAF is astroloog, lichaamsgericht therapeut, doc<strong>en</strong>t intuïtieve<br />
ontwikkeling <strong>en</strong> auteur van diverse boek<strong>en</strong> op het gebied van<br />
persoonlijke groei.<br />
PRAKTIJK: astrologie <strong>en</strong> persoonlijke ontwikkeling<br />
* JE GEBOORTEHOROSCOOP: e<strong>en</strong> consult duurt plm 2 uur. Het<br />
gesprek wordt opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> <strong>en</strong> op cd gezet. € 135,-<br />
* JAARHOROSCOOP: als vervolggesprek; hoe is het gegaan, waar sta<br />
je nu <strong>en</strong> wat zit er dit jaar voor je in het vat. € 110,-<br />
* RELATIEHOROSCOOP: drie sessies met je partner om sam<strong>en</strong> te<br />
kijk<strong>en</strong> naar jullie relatie. Pakket € 375,-<br />
* PAKKET HOROSCOOP EN PERSOONLIJKE ONTWIKKELING: je<br />
horoscoop plus e<strong>en</strong> k<strong>en</strong>nismaking met individuele begeleiding in twee<br />
vervolgsessies. Pakket € 245,-<br />
* READING EN COACHING: beter functioner<strong>en</strong> van binn<strong>en</strong>uit<br />
E<strong>en</strong> sessie Reading <strong>en</strong> Coaching kost € 80,-<br />
AFSPRAKEN: MAIL jang@inspiratiesite.nl / tel 0172-645950<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 20<br />
Cursuss<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
workshops<br />
Kijk op <strong>de</strong> website van<br />
het Ess<strong>en</strong>ce College<br />
waar ik les geef voor<br />
e<strong>en</strong> overzicht van <strong>de</strong><br />
mogelijkhed<strong>en</strong> vwb<br />
intuïtieve ontwikkeling<br />
<strong>en</strong> <strong>de</strong> opleiding tot<br />
Healer, Rea<strong>de</strong>r <strong>en</strong><br />
Rea<strong>de</strong>r-Coach.<br />
www.ess<strong>en</strong>cecollege.nl
BOEKEN<br />
op het gebied van astrologie<br />
<strong>en</strong> persoonlijke ontwikkeling<br />
BOEKEN EN PUBLICATIES<br />
In <strong>de</strong> loop <strong>de</strong>r jar<strong>en</strong> heb ik diverse boek<strong>en</strong> geschrev<strong>en</strong> op het gebied<br />
van persoonlijke ontwikkeling. Op <strong>de</strong> website vind je 'inkijkjes' van<br />
<strong>de</strong>ze boek<strong>en</strong> om e<strong>en</strong> indruk te gev<strong>en</strong> van <strong>de</strong> inhoud.<br />
BESTELLEN:<br />
door overmak<strong>en</strong> op rek<strong>en</strong>ing. nr. 54 25 580 t.n.v. Uitgeverij<br />
Inspiratie te Bo<strong>de</strong>grav<strong>en</strong>. Verz<strong>en</strong>dkost<strong>en</strong>: bij bestelling<strong>en</strong> vanaf €<br />
40,- betaalt u ge<strong>en</strong> verz<strong>en</strong>dkost<strong>en</strong>; daaron<strong>de</strong>r e<strong>en</strong> bijdrage van € 2,-<br />
per z<strong>en</strong>ding. Voor alle<strong>en</strong> <strong>de</strong> Maankal<strong>en</strong><strong>de</strong>r cq het Rebirthing boekje is<br />
dit € 1,-. Verz<strong>en</strong>dkost<strong>en</strong> naar België op aanvraag.<br />
'Myth<strong>en</strong> van <strong>de</strong> Dier<strong>en</strong>riem' <strong>en</strong> 'Astro Cards' zijn in herdruk. APO - Astrologie<br />
<strong>en</strong> Persoonlijke ontwikkeling is uitverkocht. Verkrijgbaar zijn mom<strong>en</strong>teel:<br />
� De Astrale Werkelijkheid – het ontwikkel<strong>en</strong> van bewustzijn in <strong>de</strong><br />
droomwereld. Astrale <strong>en</strong>ergie doorzi<strong>en</strong> helpt om je zeker<strong>de</strong>r te voel<strong>en</strong>,<br />
min<strong>de</strong>r beïnvloedbaar te zijn <strong>en</strong> stelt je in staat om hel<strong>de</strong>rheid te<br />
verkrijg<strong>en</strong> waar eer<strong>de</strong>r alles mistig leek. Je leert om misleiding <strong>en</strong> illusies<br />
te doorzi<strong>en</strong> <strong>en</strong> met meer gemak je eig<strong>en</strong> groei te bevor<strong>de</strong>r<strong>en</strong>. Zie <strong>de</strong><br />
tekst hiernaast. ISBN 97- 90-71495-07-6 Paperback 192 pag. € 18,90<br />
� Rebirthing - verbond<strong>en</strong> a<strong>de</strong>m<strong>en</strong> informatieboekje over <strong>de</strong> Rebirthing<br />
A<strong>de</strong>mmetho<strong>de</strong>. Je a<strong>de</strong>m is in computerterm<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
interface tuss<strong>en</strong> voel<strong>en</strong> <strong>en</strong> d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>. Rebirthing is e<strong>en</strong><br />
a<strong>de</strong>mhalingsmetho<strong>de</strong> die je in contact br<strong>en</strong>gt met je<br />
eig<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>s<strong>en</strong>ergie. Deze metho<strong>de</strong> verlost je van<br />
belemmering<strong>en</strong> <strong>en</strong> psychische spanning<strong>en</strong>, zodat je<br />
zowel fysiek als geestelijk vrijer kunt a<strong>de</strong>m<strong>en</strong>. Zowel <strong>de</strong><br />
a<strong>de</strong>mtechniek wordt beschrev<strong>en</strong> als het persoonlijke<br />
proces dat hierdoor in gang wordt gezet. De<br />
a<strong>de</strong>mbevrijding maakt bewust van gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
beperking<strong>en</strong> zodat die kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> opgeruimd. Ook het<br />
hyperv<strong>en</strong>tilatiesyndroom <strong>en</strong> vijf dominante bewustzijnsfactor<strong>en</strong> die<br />
belangrijk zijn voor geestelijke <strong>en</strong> emotionele groei word<strong>en</strong> beschrev<strong>en</strong>,<br />
alsme<strong>de</strong> het toepass<strong>en</strong> van <strong>de</strong> affirmatie techniek.<br />
Informatieboekje, 22 pagina's, met foto's, 5e herzi<strong>en</strong>e druk € 3,25<br />
� De Hemel heeft Voet<strong>en</strong> in <strong>de</strong> Aar<strong>de</strong> - astrologie als persoonlijk <strong>en</strong><br />
spiritueel pad. Astrologie gaat over onze oriëntatie in <strong>de</strong> ruimte; het<br />
lev<strong>en</strong> op aar<strong>de</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> god<strong>en</strong> van vuur, lucht, aar<strong>de</strong> <strong>en</strong> water die ons<br />
daarbij van oudsher terzij<strong>de</strong> kunn<strong>en</strong> staan. Tot ver voorbij <strong>de</strong><br />
R<strong>en</strong>aissance war<strong>en</strong> hemel <strong>en</strong> aar<strong>de</strong> innig verbond<strong>en</strong>. Je kon <strong>de</strong> hemel<br />
‘lez<strong>en</strong>’ om te wet<strong>en</strong> hoe het hier b<strong>en</strong>ed<strong>en</strong> toeging, maar ook an<strong>de</strong>rsom.<br />
De kwaliteit<strong>en</strong> van planet<strong>en</strong> <strong>en</strong> tek<strong>en</strong>s war<strong>en</strong> overal op aar<strong>de</strong> zichtbaar.<br />
Alles wat mooi <strong>en</strong> zacht is <strong>en</strong> lekker ruikt toont <strong>de</strong> kwaliteit<strong>en</strong> van V<strong>en</strong>us;<br />
Mars op<strong>en</strong>baart zich in ijzer <strong>en</strong> ruzie <strong>en</strong> <strong>de</strong> kleur rood; wie in <strong>de</strong> greep<br />
van Saturnus was geraakt <strong>en</strong> dus t<strong>en</strong> prooi aan <strong>de</strong>pressie of ziekte kon<br />
g<strong>en</strong>ez<strong>en</strong> door V<strong>en</strong>us in te zett<strong>en</strong>: e<strong>en</strong> bloemetje naast je bed, druiv<strong>en</strong><br />
et<strong>en</strong>, lichte opbeur<strong>en</strong><strong>de</strong> lectuur <strong>en</strong> zo meer. Het bloem<strong>en</strong>stalletje in <strong>de</strong><br />
hal van het ziek<strong>en</strong>huis doet nog steeds goe<strong>de</strong> zak<strong>en</strong>; maar we zijn<br />
teg<strong>en</strong>woordig <strong>de</strong> sleutel kwijt om het verband te zi<strong>en</strong>. Veel van onze<br />
gewoontes <strong>en</strong> tradities verwijz<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> tijd, dat je <strong>de</strong> wereld<br />
astrologisch kon duid<strong>en</strong>. Voor <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>rne astroloog is dat nog steeds zo.<br />
'Planet<strong>en</strong>' zijn gewoon natuurkracht<strong>en</strong> die we in <strong>en</strong> om ons he<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
waarnem<strong>en</strong> <strong>en</strong> waardoor we onszelf <strong>en</strong> <strong>de</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> om ons he<strong>en</strong> beter<br />
kunn<strong>en</strong> begrijp<strong>en</strong>. ISBN 97- 90-71495-04-3 Paperback 224 pag. € 14,50<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 21<br />
DE ASTRALE<br />
WERKELIJKHEID<br />
over het ontwikkel<strong>en</strong> van bewustzijn in <strong>de</strong><br />
droomwereld<br />
Wat is echt - wat<br />
virtueel?<br />
De invloed van tv <strong>en</strong><br />
internet maakt, dat we<br />
virtueel overal bij aanwezig<br />
zijn. Maar, hoe echt is e<strong>en</strong><br />
ervaring, hoe oprecht zijn<br />
onze contact<strong>en</strong> via <strong>de</strong><br />
sociale media? De gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong><br />
tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> 'echte' <strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
'virtuele' werkelijkheid<br />
gaan steeds meer<br />
vervag<strong>en</strong>.<br />
Dit boek gaat over intuïtie,<br />
hel<strong>de</strong>r wet<strong>en</strong> - <strong>en</strong> hoe je<br />
kunt focuss<strong>en</strong> op wat<br />
wez<strong>en</strong>lijk belangrijk voor je<br />
is. Al lez<strong>en</strong>d on<strong>de</strong>rzoek je<br />
<strong>de</strong> stof waarvan drom<strong>en</strong><br />
zijn gemaakt - <strong>en</strong> dus het<br />
won<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> slaap <strong>en</strong><br />
van astraal bewustzijn.
� MAANKALENDER - veran<strong>de</strong>ring <strong>en</strong> groei van maand tot<br />
maand<br />
E<strong>en</strong> uniek mid<strong>de</strong>l om <strong>de</strong> invloed van <strong>de</strong> Maanfas<strong>en</strong> in je<br />
lev<strong>en</strong> te volg<strong>en</strong> <strong>en</strong> er gebruik van te mak<strong>en</strong>! De nieuwe<br />
Maan is van oudsher beschouwd als e<strong>en</strong> nieuw begin;<br />
e<strong>en</strong> tijd om te zaai<strong>en</strong>, ding<strong>en</strong> hel<strong>de</strong>r te krijg<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
an<strong>de</strong>rs aan te pakk<strong>en</strong>. Zo'n nieuwe Maan valt altijd in<br />
e<strong>en</strong> bepaald huis van je horoscoop. Je krijgt <strong>de</strong> kal<strong>en</strong><strong>de</strong>r<br />
daarom met e<strong>en</strong> computerberek<strong>en</strong>ing. Daarop is precies<br />
te zi<strong>en</strong> in welke huiz<strong>en</strong> (ervaringsgebied<strong>en</strong>) van je<br />
horoscoop <strong>de</strong> nieuwe Man<strong>en</strong> vall<strong>en</strong> - <strong>en</strong> dus ook welke<br />
thema's <strong>de</strong>ze maan(d) voor jou van belang zull<strong>en</strong> zijn! De kal<strong>en</strong><strong>de</strong>r<br />
begint op het mom<strong>en</strong>t van bestelling, waarvoor je <strong>de</strong> datum-, tijd- <strong>en</strong><br />
plaats van geboorte op moet gev<strong>en</strong>.<br />
5e herzi<strong>en</strong>e druk, met computer uitdraai persoonlijke gegev<strong>en</strong>s;<br />
inclusief verz<strong>en</strong>dkost<strong>en</strong>. Prijs € 9,- plus verz<strong>en</strong>dkost<strong>en</strong> € 10,-<br />
� PROJECTIE, OVERDRACHT EN TEGENOVERDRACHT<br />
Beeldvorming <strong>en</strong> 'plaatjes': <strong>de</strong> vicieuze cirkel van beeld<strong>en</strong>. Zowel in<br />
persoonlijke relaties als bij alle vorm<strong>en</strong> van hulpverl<strong>en</strong>ing, coaching,<br />
reading e.d. is beeldvorming bepal<strong>en</strong>d voor het succes of fal<strong>en</strong> ervan.<br />
Projectie heeft ook e<strong>en</strong> hel<strong>en</strong><strong>de</strong> werking in contact: 'gezi<strong>en</strong> word<strong>en</strong>' is<br />
van lev<strong>en</strong>sbelang. Rea<strong>de</strong>r voor <strong>de</strong> Coaching opleiding. Ringband, 19<br />
pagina's, € 10,-<br />
� CHAKRA PSYCHOLOGIE<br />
Persoonlijke ontwikkeling, zev<strong>en</strong> bewustzijnslag<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> dynamiek<br />
van het ev<strong>en</strong>wicht. Bewustwording is in teg<strong>en</strong>stelling van wat vaak<br />
gedacht wordt ge<strong>en</strong> m<strong>en</strong>taal proces. Je kunt van alles gelez<strong>en</strong><br />
hebb<strong>en</strong> <strong>en</strong> ontzett<strong>en</strong>d veel begrijp<strong>en</strong> - <strong>en</strong> emotioneel nog aan het<br />
begin staan van e<strong>en</strong> daadwerkelijk veran<strong>de</strong>ringsproces. Chakra<br />
psychologie bestaat dan ook voornamelijk uit oef<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> om <strong>de</strong><br />
verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> lag<strong>en</strong> van bewustzijn die ze verteg<strong>en</strong>woordig<strong>en</strong> beter te<br />
ler<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>. Rea<strong>de</strong>r voor <strong>de</strong> Coaching Opleiding. Ringband 18<br />
pagina's € 10,-<br />
� HET HELEN VAN WROK EN MOK<br />
De kunst van het wraak nem<strong>en</strong>, quitte spel<strong>en</strong>, vergev<strong>en</strong> <strong>en</strong> zeg<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
in <strong>de</strong> emotionele werkelijkheid. Eig<strong>en</strong>lijk gaat het steeds weer om e<strong>en</strong><br />
proces van uit je trots stapp<strong>en</strong> om in je hart te kom<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> manier<strong>en</strong> om dat te bereik<strong>en</strong>. Rea<strong>de</strong>r voor <strong>de</strong> Coaching<br />
opleiding. Ringband 20 pagina's € 10,-<br />
� ASTROLOGIE EN THERAPIE - weg<strong>en</strong> tot veran<strong>de</strong>ring <strong>en</strong> groei<br />
De k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> aantal belangrijke op ontplooiing gerichte<br />
therapievorm<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> koppeling aan astrologie kom<strong>en</strong> uitgebreid aan<br />
<strong>de</strong> or<strong>de</strong>: Gestalt, Jung <strong>en</strong> op Jung gebaseer<strong>de</strong> astrologie,<br />
Psychosynthese, Process Ori<strong>en</strong>ted Psychology, Lichaamsgerichte<br />
Therapie. De horoscop<strong>en</strong> van <strong>de</strong> stichters van <strong>de</strong>ze schol<strong>en</strong> gev<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> verrass<strong>en</strong>d inzicht in <strong>de</strong> aard van hun leer <strong>en</strong> methodiek. Door<br />
<strong>de</strong>ze horoscop<strong>en</strong> als voorbeeld te nem<strong>en</strong> wordt tev<strong>en</strong>s e<strong>en</strong><br />
verhel<strong>de</strong>r<strong>en</strong><strong>de</strong> indruk gegev<strong>en</strong> van <strong>de</strong> manier waarop astrologie<br />
inzicht kan verschaff<strong>en</strong> <strong>en</strong> ess<strong>en</strong>tiële thema’s kan aangev<strong>en</strong> die van<br />
belang zijn bij <strong>de</strong> persoonlijke ontwikkeling. Ringband, 85 blz., met<br />
afbeelding<strong>en</strong>. Nog <strong>en</strong>kele exemplar<strong>en</strong> € 12,50<br />
Bestell<strong>en</strong>: zie <strong>de</strong> informatie op <strong>de</strong> vorige bladzij<strong>de</strong>.<br />
<strong>Jan</strong> <strong>de</strong> <strong>Graaf</strong> uitgeverij � inspiratie Rea<strong>de</strong>r <strong>Filosofie</strong> <strong>en</strong> Astrologie 22