richtlijn onteigening voor ruimte voor de rivier - Vastgoed van het rijk

woningen/opstallen op een andere plaats liggen dan waar de maatregelen feitelijk worden gerealiseerd,
terwijl ze wel de gevolgen van deze maatregelen kunnen ondervinden, bijvoorbeeld omdat een gebied
met enige regelmaat onder water komt te staan. De vraag rijst in hoeverre de Onteigeningswet moge-
lijkheden biedt om dergelijke woningen en opstallen dan in het belang van de veiligheid (van de
woningen en opstallen als zodanig maar ook van bewoners en vee) te onteigenen.
Er zijn weinig praktijkgevallen waarin ervaring met de onteigening van woningen en opstallen vanuit
veiligheidsoogpunt is opgedaan. Dit is slechts in één geval aan de orde geweest, om welke reden deze
kwestie hier nader beschreven wordt.
In 2003 is een onteigening op grond van Titel IIa van de Onteigeningswet gestart voor de realisering
van de verruiming van de rivier de Nieuwe Merwede in de gemeente Werkendam (project Noordwaard).
In de beschrijving bij de onteigeningsstukken is gewezen op enige in het betrokken gebied
gelegen woningen. Opgemerkt is, dat deze op een niveau liggen van NAP + 2.60 m of hoger, wat
overeen komt met een overstromingsfrequentie van circa eenmaal per 25 jaar, hetgeen als acceptabel
is aangemerkt. Hierbij is opgemerkt dat echter de woningen waarvan de veiligheid van de bewoners
bij zeer hoog water niet kan worden gegarandeerd moeten worden geamoveerd. De volgende uitgangspunten
zijn daarbij genoemd:
“1. Woningen die hoog genoeg liggen, doch solitair in het gebied staan, kunnen niet
gehandhaafd worden wanneer de vluchtmogelijkheden door de lagere ligging reeds zijn ondergelopen.
In die situatie is de veiligheid van de bewoners in het geding. Het alsnog in het plan bereikbaar maken
van deze woningen onder die omstandigheden is strijdig met de hydraulische en ecologische
uitgangspunten van het plan, mede omdat die woningen zijn gesitueerd in de onmiddellijke omgeving
van de vrij meanderende geulen.
2. Uitsluitend van woningen die in de directe omgeving van de dijk staan en waarvan de
vluchtmogelijkheid naar beschermd gebied minimaal op hetzelfde niveau ligt als de woonvloer, is de
veiligheid van de bewoners gegarandeerd. Deze kunnen dus, na het treffen van technische
maatregelen, gehandhaafd en bewoond blijven.”
Uit het bovenstaande blijkt dat de noodzaak tot de onteigening in dit geval vooral gemotiveerd is vanuit
het oogpunt van veiligheid van de bewoners, zulks in relatie tot de aan- of afwezigheid van afdoende
vluchtmogelijkheden.
41