Me fylles av jublande song - dalemannskor.no

Me fylles av jublande song

Me fylles av
jublande song
DALE 2006

DALE 2006
ME FYLLES AV
JUBLANDE SONG
Dale Mannskor 1931 – 75 år – 2006
Grafisk produksjon: Odda Trykkeri AS
Papir: 130g silk
Grunnskrift: Times 11/13 pt
Omslag: Charles Lunde
Foto på framside: Ole Johnny Domben
Foto på bakside: Bilete av Sigurd Zakariassen, utlånt av Magnus Sigurdson.
Bilete av Lars Ragnvaldsen og Øivind Vatle, Hordaland 1981.
Bilete av Dale Mannskor, VaksdalPosten 1997.
Framme frå venstre: Magnus Takvam, Didrik Faugstad, Hilmar Thaule,
Malvin Soltvedt, Konrad Rongved, Arnfinn Lilleskare, John Sääv (dirigent),
Birger S. Kvamme, Henrik E. Rolland, Sigurd Takvam, Sigmund Prestegaard,
Åsmund Lilleskare, Georg Dankertsen.
Bak: Sigurd Zakariassen, Ivar Hesjedal, Sigurd Hjertås, Harald Rønhovde,
Emil Salberg, Olav Lilleskare, Nils B. Seim, Ole Breistein, Olav Prestegaard
(øverst), Knut Hjertås, Arnold Prestegaard.
Skriftnemnd:
Ole Johnny Domben
Dagfinn Roe
John Birkeland
Birger Kvamme
Øyvind Solberg
Randolf Rønhovde

Innhald
Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Føreord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Innleiing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Ved milestolpen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Årsmelding frå 1931 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Dei første 25 år . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Innleiing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Dale Mannskor sin første leiar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Dale Mannskor sin første dirigent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
”Sangerhilsen” av Sigurd Lie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Dei første songarane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Tidleg før – krig – etter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Jubileum – konsert – fest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Program for 15-års jubileumskonsert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
25-års jubileum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
30-års jubileum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
40-års jubileum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
45-års jubileum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
50-års jubileum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
60-års jubileum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
65-års jubileum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
70-års jubileum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
75-års jubileum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Lokale konsertar og arrangement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Oppstart – krig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Underhaldningskveldar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Ei helsing frå Ruth Olsnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Bygde/samarbeidskonsertar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Samarbeid utover kommunegrensene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Tradisjonar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
1. og 17. mai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Daledagar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Musikkdagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Songarstemne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Jula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Ei helsing frå Aud Lilleskare Veka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
5

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Kulturprisen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Dale Mannskor får kulturprisen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Utanlandsturar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Innleiing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Den første utenlandsturen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Koret til Wales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
Europa står for tur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
No ber det til Riga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Konkurransar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Innleiing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Stavangerfestivalen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
NRK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
Norsk korkonkurranse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
Llangollen i Wales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
”Syng for oss” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
Dei gode hjelparane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
Støtteforeninga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
To ”bautasteinar” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Øivind Vatle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Lars Ragnvaldsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Å dela noko vakkert med andre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
Dirigentar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
Formenn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Merkedager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Hendingar i jubileumsåret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Dalesongar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
Styret i jubileumsåret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Festskriftnemnda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
6

Føreord
Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dale Mannskor vart stifta 3.juni 1931 og kan såleis feira 75-års jubileum i
2006.
Som namnet tilseier var medlemene den første tida frå tettstaden Dale. I
dag kjem dei 42 medlemene frå ulike stader i Vaksdal kommune.
Song og musikk har engasjert mange lokalt gjennom tidene, og Dale
Mannskor har vore ein berebjelke i kulturlivet i kommunen heilt sidan oppstarten.
Stor aktivitet og høg kvalitet har gjort dalekoret til ein viktig ambassadør
for korsongen langt ut over kommunegrensene.
”Å fremja songinteressa på staden” heiter det i føremålet frå 1931. Det har
koret gjort til fulle. Koret er i dag eit av dei få mannskora av dei typiske
”industristad-kora” på Vestlandet som er att og lever vidare.
I dette jubileumsskriftet tek vi ikkje sikte på å gje ei samla historisk framstilling
av Dale Mannskor gjennom 75 år. Men meir gje ei vinkling på
samspelet mellom kultur og lokalsamfunn og koret si rolle for trivnad og
utvikling i dalesamfunnet og i kommunen. Gjennom ei tematisk tilnærming
vil vi gje innblikk i lokalhistoria vår, tradisjonar som er skapte og haldne i
hevd, og glimt frå det lokale musikklivet.
I tillegg tek vi med omtale av typiske koraktivitetar som konkurransar,
songarstemner og utanlandsturar.
Viktig kjeldemateriale i arbeidet har vore lokalavisene: Nordhordland,
Bruvik, Bygda Vår, VaksdalNytt og VaksdalPosten samt Hordaland og
Bergens Tidende. (Sjå elles kjelder sist i boka).
Bilete er i hovudsak utlånt av Ruth Olsnes.
Skriftet er blitt til gjennom ”dugnadsinnsats” av fleire. Ole Johnny
Domben har hatt hovudansvaret, og med seg har han hatt Birger Kvamme,
Øyvind Solberg, Randolf Rønhovde, John Birkeland og Dagfinn Roe.
Vi rettar ei særskild takk til Ole Petter Lien for viktig medverknad og verdfull
rettleiing.
God lesnad!
7

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
”Foren, oppløft og fang
all verden med din sang.”
8

Innleiing
Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dale mellom 1905-07. Den gamle brua står. Gullachens Hoiell framme t.v.
T. h. i framgrunnen det store Nettelandshuset.
I byrjinga var songen!
Det finaste av alle instrument ber me med oss. Stemma! Kor fantastisk kan ho
ikkje vera. Kan hende song menneskeskapningane i lag før dei kunne samsnakkast.
For me fødest alle med songen i oss, og me vil tru det har vore slik
i uminneleg tider. I mors liv gjev pulsen og rytmen frå mors hjarte eit omsluttande
og trygt grunnlag for livet utanfor. Dei første vræl hos spedbarn går
raskt over i pludring og etteraping av lydar. Og kva er dette og alt språk, anna
enn tonar og rytme?
Me er alle musiske. Songen når djupast av alt, er sjølve urkrafta. Han gjer
oss lyttande, nærverande, songen samlar, sameiner og gjer sterk. Song gjev ei
kraft ein ikkje visste om. Med songen vaks solidariteten fram. Difor var det
songen bygde landet: ”Ja, vi elsker dette landet.” Den gjorde kvardagen til å
halda ut. Som Odd Børretzen skreiv om krigen: ”Vi sang oss til et annet sted.”
Song er oder til sjølve livet! Song er samvere og fellesskap, ”den tryllemakt
som binder oss sammen” (festtala ved songarfesten i Bergen 1926). Full i
sams glede, attkjenning, humor og kroppsglede. Songen kjem frå hjartet, frå
9

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
kjenslene, og får lekam og lemmar til å bivra, leva med. Lykkekjensla når
sjeldan slike høgder som når me smeltar saman i felles song, i tekst og
melodi, med kropp og sjel, med hug og kjensle. Til tider kjennest det ut som
å verta løfta ut av tida. Slik andre blandar blod, blandar kormedlemene dei
gode kjensler og gleda over å vera til og skapa.
Song og musikk har følgt dalefolket til alle tider, som ei velsigna kraft i ørk
og helg, og mest som eit særmerke med folkeslaget her. I fjor feira Dale
Musikkforeining 100 år, det kunne likså vel vore feira 125 år. I år er det 75årslag
for Dale Mannskor. Me snakkar om så livskraftige gamlingar at det
knapt finst make i landet. Der dalingane har vore samla der var mannskoret
eller ”musikkjen”, jamvel ofte båe samstundes når der var noko å feira. Og
høve fann saktens dalefolket! Stemne, jubileum, 1.mai og 17.mai, skirenn,
medaljeutdeling, bryllaup, offisielle og uoffisielle høve. Det har vore sunge
inne som ute, i forsamlingshusa og i parkane og i Gato, ikkje minst.
Der dalingane møttest, stod songen sentralt. Til dømes i Dale Skytterlag,
danna i 1881. Ved festlege samkome i laget var songen det berande elementet,
det veksla mellom ”sang, deklamasjon, smaaskrøner og eventyrforteljing”,
som regel med fabrikkeigar Peter Jebsen som deltakar. På fine
sommardagar før gamlekyrkja kom i 1896, var det at fabrikkeigar ”Junior”
henta talarar frå byen til andakt i Gato. Sjølv trakterte Per Jebsen jr heimeorgelet
sitt medan salmane svevde andektig over hustaka.
Då familien vår kom til Dale i 1989, gjekk ”Ypsen” og song i Gato. Som
det mest naturlege av denne verda høyrde ein den sterke, klåre røysta klinga
gata opp og ned. ”Ypsen” får vera sinnbiletet på korleis songen til alle tider
har følgd dalingane også i kvardagen, i sorg som i glede.
Kortradisjonane
Me veit at forfedrane våre song. Då ein arabisk reisande vitja konsul Jebsen
sine heimtrakter Slesvigen på 900-tallet, vart han overgjeven over kor stygt
dei song, med ei brumming frå strupane ”liksom hundenes gjøing, bare enda
mer dyrisk”. Me trur dei norrøne skaldane song eller rytmeresiterte sine
hyllingskvad. Kunsten deira var høgt skatta.
Med korverksemda vart songen meir kunstprega, innstudert og skulle følgja
særskilde reglar. Nokon vil seia han vart forfina, og uttrykksmidla fleire.
Allereie om lag 3000 år f.Kr song dei i kor i Sumer. Kora fekk utdanning og
innstuderte song, både kvinner og menn.
10

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Omgrepet ”kor” kjem av gresk ”khoros”, der to halvkor svara kvarandre
medan andre dansa. Samanhangen kunne vera kultisk og religiøs. Dei gamle
grekarane verdsette songen høgt, med songundervisning og konkurransar for
store folkesamlingar. Dei profesjonelle songarane i gamle Rom gjekk med
slør utandørs, for å verna stemma mot støv.
Av dei eldste mannskora er preste- og munkekor. Med kristendommen fekk
kora ny meining, slik som i førestellinga om ”himmelske englekor”. Pave
Gregor ordna den liturgiske korsongen til kyrkjeleg unison korsong (gregoriansk
såkalla). Biskopen i Holar på Island forbaud i 1320-åra tostemmig song.
Han rekna denne for syndig ”leikaraskap”; den kyrkjelege songen skulle vera
rein og einstemmig. Med den musikkompetente Martin Luther og reformasjonen
vart dei folkelege tradisjonane teke inn i den kyrkjelege varmen.
Luther forstod krafta i songen: ”Musica er en tukter som gjør folk mildere og
saktmodige, sedeligere og fornuftigere.”
Etter den franske revolusjonen kom ein ny bruk, med verdslege massekor,
og kora som symbol på nasjonen eller folket. I borgarheimane vart det musisert
og sunge, ofte i samband med store selskap. Studentane og borgarane
song i lukka mannsforbund og klubbar; dei song, drakk vin og åt overdådige
måltid. Og slik har det vel alltid vore. Til god song høyrer det mange slags
opplevingar, ivrig samtale, gode forteljingar og minne, god mat og drikke,
mykje humor, kort sagt – song handlar om å vera i ”godt lag” på alle vis.
Dei nasjonale rørslene nytta songen for alt han var verdt. Diktarar som
Wergeland og Welhaven tok del og skreiv høvande songar. Og Ole Bull vart
vårt første musikaridol. Deretter stod diktarane og komponistane i kø for å
laga songar til mannskor og det fridomselskande norske folket. Edvard Grieg
og Bjørnstjerne Bjørnson vart leiarstjernene. Musikaruniformar og sjaketten
vart innført. Med korsongen var sivilisasjonen endeleg komen til landet!
Dei store songarfestane prega samtida. I Norden kom den første songarfesten
i Asker i 1851. Med den aukande høgstemte nasjonalkjensla kom eit
valdsamt gjennombrot for korsongen i 1850/60-åra. Denne var ofte idealistisk
forma, med sterk tru på at nasjonane og folkeslaga ville vinna sjølvstende,
ikkje minst ved songens kraft: ”For Noreg, kjempers fødeland”.
”De motløse synger ikke.” (George Brandes)
I 1850 song eit kor av thranittere for Marcus Thrane, og ”Arbeiderforeningens
Sangbok” kom ut med 44 arbeidersongar. I 1896 kom den første arbeidar-
11

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dale Songlag, sitjande f. v.: Anna Sääv Dale, Ragna Sveeggen, Konstanse Boge Solberg,
Mathilde (Tilli) Salberg Sääv, Sofie Breistein, Borghild Takvam og Tora Mehus Ekanger.
I midten f.v: Edith-Olsnes Sääv, Henriette Thunestvedt, Aslaug Hop Mehus, Nelly P. Hop,
Margot Hop Berge, og Herborg Hop Faugstad. Bak f. v: Olav Lilleskare, Edvard Kalsås,
John Brudvik, John Sääv, Ole Breistein, Johannes Ravnestad, Anton Hesjedal, Nils Hesjedal,
Einar Sellevold, Sigurd Ekanger og dirigent Jakob Hesjedal.
songboka. Og det vart arbeidarkora som først samla seg i eit landsforbund,
Norsk Sangerforbund av 1908. Ikkje før i 1921 kom ”konkurrenten” Norsk
Landssangerforbund, som var ope for alle mannskor. Men dei politiske
skiljelinene var medvete dempa ned innafor korrørsla i mellomkrigstida. Og
så i sjølve kriseåret 1929 kom Noregs Sangerlag som var ope for alle, også
kvinne- og blandakor.
I 1916 skreiv Martin Buvik: ”Hjaa Dalefolket hev ein i lange tider kunne
merka ein framifraa hug til song og musikk.” Naturen inspirerte, men fabrikklivet
også, meinte han. ”Ved den jamne takt, som vert gjeve av drivhjul og
maskinar, gjeng takti inn i blodet, og folket syng. Der fabrikkduren er
fælaste, syng dei mest.”
Etter gode tider under første verdskrigen kom nedturen for Dale Fabrikker
hausten 1920. Det neste tiåret var sosialt og økonomisk byrdefull. Songen
vart til hjelp. I 1926 tok Dale Songlag til, i februar 1928 kom Dale
Indremisjonskor, seinare også losjekoret Varde. Tidleg under lockouten 1931
12

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
vart så Dale Mannskor stifta den 3.juni. Arbeidarane svarde på tunge tider
med song! I 1932 var fabrikken på beina att, med overskot i drifta.
På Dale stod lagslivet sterkt utover på 30-talet. Her budde om lag 1750
menneske med stort og smått. Rundt 1930 var heile 15% av folket på Dale
knyta til organisert musikkliv, der kvalitet stod i høgsetet, med inspirerande
og flinke leiarar med motto ”mot høgare mål å trå”.
I fabrikksamfunnet Dale var dei sosiale band sjeldsynt tette gjennom
arbeid, organisasjonsliv og slektsband. Organisasjonslivet vart styrt av arbeidarane
frå A til Å. Dalingane stod fram som sjølvmedvetne: ”Dale er et
arbeidersamfunn sterkt knytta til bedriften – men med eget liv og interesser –
ledet av arbeideren.” Endeleg hadde fagforeininga vorten akseptert av
fabrikkleiinga og den hata Vestlandstariffen var på veg ut. Nyedirektøren
Ragnar Dogger kom i 1936 med eit samarbeidsmandat frå eigarane. Det kom
nye tider med stor optimisme. I 1937 vart Dalehallen reist med fri tomt og
pengegåve frå fabrikken.
Det var songen og musikken som tok dalingen ut i verda, noko med hjelp
av fabrikken. Men endå meir med hjelp frå kvinnene, syforeiningar og
Damegruppa frå 1960 og deira nærast utallige basarar og tilstellingar, lotteri
og kva det no var alt saman. I 1997 var Dale Mannskor i Praha og fekk
syngja i den mektige St. Vitus-katedralen. Her i sjølve hjartet av det gamle
Europa fekk kormedlemene kjenna på korsongen si altomsluttande kraft. Det
må ha vore ei underleg samkjensle mellom denne katedralen og katedralen
heime, dalekyrkja med sin flotte akustikk. På slike songarferder trengst ikkje
tillærte språk, songen frå hjarta talar slik at alle høyrer og forstår. Momentant!
Litt pure skryten må vera lov å ta med: Gong på gong har Dale Mannskor fått
ros og godord, og vunne flotte plasseringar og prisar, heilt i landstoppen. I
1974 var Dale Mannskor Noregs Landsangerforbund representasjonskor ved
Rikssångarfesten i Sverige. Koret hausta begeistring, ein referent let seg
”hänføras av absolutt ren körklang med ”handplockade” sångare i sine
respektiva stämmor (…) förlåt, jag kan ej låta bli att sätta våra norska sångarbrødrer
från Dale på piedestal.” ”Avgjort bästa tenorerna – alldeles hänførande.
Høg klasse och absolut ren klang i kören.” Skreiv ein annan.
Har mannskor ei framtid?
Dagens samfunn står i songen og musikkens teikn. Men no kjem og forsvinn
songane med takstameterfart. Musikk er vorten forbruksvare som så mykje anna.
13

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Då vil ein helst spørja seg: Er det plass for kora lenger? Enn si – kor med
aldrande menn? Og jau då, er svaret til trøyst, kor er noko anna og meir enn
dette; kor er noko levande som høyrer samveret og augneblinken til. I koret
er med alle deltakarar, endå om me berre er publikum. Kor utan publikum
finst ikkje, og gode publikum veks ikkje på tre. Mest av alt ville keisar Nero
vera songstjerna og betalte 5000 klakkørar for å applaudera han. Dalingar gjer
slikt ubedne, i skire begeistringa ausar dei ”mange og velfortente både klapp,
tramp og utrop” over koret sitt.
Det må forundra kor mannskoret på Dale har klart seg så vitalt i alle desse
år. Noko veit ein å seia: Responsen frå dalefolket i vid tyding!, samhaldet og
dugnadsvilje mellom dalefolk og ein kjerne av gamlekarar, aktiv støtte frå
kvinnene og til tider fabrikken, driftige organisatorar og dirigentar. Men kor
må gå inn i si tid, endra seg med nye musikalske smakar og straumdrag. Det
trengst vilje til fornying og variasjon, satsing på kvalitet og store mål å
strekkja seg etter, livsglede og humor. Alt dette har Dale Mannskor, med eit
spenn i repertoaret som mange kor må misunna dei.
Dale Mannskor har overlevt dei fleste andre arbeidarkor. Denne jubileumsberetninga
er nok eit prov for at Dale Mannskor får det til. Ta vel i mot
skriftet og kjenn dykkar vitjingstid!
14
Ole Petter Lien

Ved milestolpen
Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dale Mannskor har vunne ry langt utanom lokalsamfunnet. Ved stemne,
konsertar og representasjonsoppgåver har koret merkt seg ut. Koret er blitt
kjend vide omkring. Både ved framføringar i NRK og på BBC har koret
representert korsong av høg kvalitet og fin tolking. Folk i lokalsamfunnet og
utlandet har oppdaga at Dalenamnet står for kvalitet, også når det gjeld
mannskor. Både eigen kassett og CD ligg føre.
Lokalsamfunnet har gjennom åra hatt den største gleda av mannskoret.
Ingen store dagar og inga god sak utan at koret har vore i elden. Inga retteleg
høgtidsstund på Dale utan mannskoret. Fine konsertar med krevjande
program lever i minnet.
Dale Mannskor syng i Johanneskyrkja i Bergen. Frå venstre bak: Ove Gunnar Dyvik,
Dagfinn Roe, Nils Dalseide, Per Kvamme, Randolf Rønhovde. Frå venstre framme:
Øyvind Solberg, Erling Rolland, Åsmund Boge, Roald Utskott og Nils Johnsen.
Foto: Reidar Takvam.
15

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dale Mannskor har løfta sinn og tanke. Heile samfunnet er fylt av takk til
kormedlemmar og dirigent ved 75-års milestolpen. Korsongarane kjenner
gleda i sitt arbeid, men det har kosta ein innsats.
I dette festskriftet vil me sjå litt på arbeid og innsatsen som ligg bak dei
første 75 år. Ikkje som eit avslutta kapittel, snarare som inspirasjon for nye
mål i ei ny tid med nye media.
Mannskoret og songgleda vil leva vidare i nye rike år. Ved 75-års jubileet
er det i høgda tale om ein takts pause, der me alle stansar opp til ein samstemmig
hyllest for trufast vakt om dei verdiar som Dale – koret står for. Dale
Mannskor er ein kulturberar som har gjort samfunnet rikare. Det har ”knytta
trådar” mellom folk og skapt eit islett av gleda og rikdom i livsnerven.
16

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Årsmelding frå 1931
17

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
18

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
19

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
20

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
21

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
22

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
23

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
24

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
25

Dei første 25 år
Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Vi likar å tala om at vi har gode song- og musikkrefter her på staden. Det
vitnar ikkje nett om at vi er smålåtne, men i røynda har vi vel også dekking
for orda. Mange gonger har staden vår stått i songen og musikken sitt teikn,
med våre eigne kor og orkester som dei utøvande. I slike høve har det vorte
prestert song og musikk av høg klasse. Ikkje alltid, rett nok, for kvaliteten har
stige og sige i takt med interesse hjå songarane og musikarane sjølve.
Når det kan talast om stigande og sigande kvalitet her, så er det berre naturleg
ut ifrå det at alle er amatørar og dyrkar song og musikk som ein anna
hobby. Og dette gjer at musikken og korsongen har glanstid i dag og kanskje
ligg nede i morgon. Slik har det i røynda vore både med songkora og musikkkorpsa.
Dale Mannskor som i år 2006 har sitt 75 årsjubileum, har ikkje nokon
ubroten line frå starten av. Koret har hatt gode og dårlege år. Det har prestert
det gode når interessa har vore god, og det har på den andre sida stått så svakt
at det ikkje har kunna vore med på dei mest vanlege tilstellingane.
I delar av krigsåra var det eit mektig kor på 70 songarar, etter krigen har det
til sine tider vore for få medlemer til i det heile å få øvt inn eit program. Ein
mindre god sesong har likevel ikkje alltid vore ei fylgje av dårleg interesse.
Koret har fleire periodar stått utan dirigent, og då har det sjølvsagt vore
vanskeleg å få noko til. Men dei dirigentane koret har sunge under, har alle
vore dugande leiarar som har ført koret fram til mang ein suksess på konsertar
og songarstemner.
Koret vart skipa under ein arbeidskonflikt i Dale Fabrikker sommaren
1931. Skipingsdato var 3. juni i 1931. Mellom dei som gjekk i brodden for det
må vi først og fremst nemna Sigurd Zakariassen. Han tok på seg det førebuande
arbeidet og fekk knytt dirigent til koret. Han vart også den sjølvskrivne
første formann, med seg i styret fekk han: Nestformann Knut Hjertås,
kasserar Arnfinn Lilleskare, sekretær Emil W. Salberg og styremedlem
Normann Hop. Magnus Takvam og Sigurd Hjertås vart valt som revisorar.
Det blei også gjort vedtak på at medlemskontingenten skulle vera kr 0,25 øre
pr månad.
26

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dale Mannskor sin første leiar
Sigurd Zakariassen kom til Dale rundt
1921, så ekte daling var han kanskje
ikkje. Men han gjekk opp i miljøet her og
vart ein god lokalpatriot. Han kunne i sitt
arbeid koma i kontakt med folket på
staden og hadde også eit lynne som gjorde
det lett å skapa slik kontakt.
Zakariassen var fødd på Askøy. Han
kom hit for å starta fiskehandel og dette
vart då også hans gjerning her i mange år
framover. Seinare tok han seg arbeid ved
Dale kraftverk. Song og musikk var
Zakariassen si store interesse. Han kom
med i Dale Musikkforening første året
han var her på staden. Han spelte både
horn og fele og var med i båe orkestra.
Som instruktør for unge musikarar har
han også verka. I 1931 stelte han seg i
brodden for skipinga av Dale Mannskor. For sin innsats på dette feltet vart
han heidra ved koret si 30-årshøgtid i 1961. Seinare same året døydde han.
Både Dale Mannskor og Dale Musikkforening synte han den siste ære med
song og musikk i kyrkja under gravferda 29. desember.
Sigurd Zakariassen vil vi minnast som ein musikkens ven, men også som
ein ven av alt positivt i samfunnet. Han var også ein ihuga fredsven.
Dale Mannskor sin første dirigent
Dirigenten som skulle ta på seg oppgåva å byggja opp eit kor av ein flokk på
20 interesserte, men uøvde songarar, var John Sääv.
John Sääv kom frå ein musikalsk familie, vaks opp i Banå midt i Gatå og
hadde musikken som ein naturleg del av dagleglivet. Forutan å vera Dale
Mannskor sin første dirigent, kan ein vel trygt seia at det var Dale
Musikkforening som låg hans hjarta nærmast. John Sääv var aktiv i Dale
Musikkforening frå 1919 til langt inn i 1980-åra.
Første oppgåva til John Sääv var sjølvsagt stemmeprøving, men så snart
inndelinga av gruppene var ferdig, kunne koret ta til med øving på sitt første
27
Sigurd Zakariassen.
Utlånt av Magnus Sigurdson.

John Sääv.
Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
VaksdalNytt 21. juni 1984
nummer. Første øving med stemmeprøving
vart halde i Festiviteten 10. juni.
Ikkje lenge etterpå klang ”Sangerhilsen”
av Sigurd Lie, ”Du flokk hvis hjerte banker”,
frå 20 strupar i tenor- og bassklang
frå nyesalen i Forsamlingshuset. Songen
har sidan fylgt koret som festleg oppsong.
”Sangerhilsen” av Sigurd Lie
Du flok hvis hjerte banker
med friske, varme slag
med lyse ungdomstanker.
I kreds rundt sangens flag.
Sig kan du også fatte,
hvorfor så trygt du står?
Har fuldt du lært at skatte
den sag, hvorfor du slår
Men rundt om kjæmpes striden
for livets mange krav,
du akte må på tiden
og kaldet den dig gav.
Du slutte må din kjæde
og danne fylking stærk,
din ringe samklang sprede
og bygge enheds værk
Er dette kun din tanke,
då krones skal dit værk,
du hæder vil deg sanke,
dig føle fri og stærk.
Stævn fremad da på banen,
virk freidig for din sag,
bær løftet sangerfanen,
dit pletfri, skjønne flag
28

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dei første songarane
24 medlemer var med og skipa koret. Desse er bokførde slik: Hilmar Thaule,
Konrad Olsen, Odd Pettersen, Nils B. Seim, Henrik E. Rolland, Erling
Lilleskare, Birger S. Kvamme, Normann Hop, Sigmund Prestegaard, Georg
Dankertsen, Johs. Mehus, Sigurd Zakariassen, Magnus Takvam, Sigurd
Hjertås, Knut Hjertås, Adolf Vatle, Anton E. Rolland, Ivar N. Hesjedal, Didrik
Faugstad, Olav Prestegaard, Arnfinn Lilleskare, Olav Lilleskare, Emil W.
Salberg og Halfdan Breistein.
Fire av desse slutta straks, men nye kom til. Mellom dei ein del med stor
innsats i koret, og vi tar med dei nye: Åsmund Lilleskare, Lyder Ekanger,
Harald Ekanger, Olav Langhelle, John O. Hesjedal, Magnus Jansen
Grenasberg, Malvin Soltvedt, Johan Grøsland, Arnold Prestegaard, Alvin
Sellevold og Harald Rønhovde. Status første året var 31 medlemar.
Koret sin første samansetning
1.Tenor 2. Tenor
Hilmar Thaule Normann Hop
Konrad Olsen Sigmund Prestegaard
Odd Pettersen Georg Dankertsen
Nils B. Seim Adolf Vatle
Henrik E. Rolland Anton E. Rolland
Arnfinn Roald Lilleskare
Erling Lilleskare
Birger S. Kvamme
1.Bass 2. Bass
Ivar N. Hesjedal Olav Lilleskare
Didrik Faugstad Sigurd Hjertås
Sigurd Zakariassen Knut Hjertås
Magnus Takvam Emil Salberg
Johs. Mehus Olav Prestegaard
Halfdan Breistein
29

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Den store arbeidskonflikten
sommaren 1931 sette brått ein
stopp for øvingane som var
komne så godt i gang. Men frå
hausten vart korøvingane
tekne opp att.
I januar 1932 vart det innleidd
eit samarbeid med Voss
og Vaksdal Mannskor med det
målet for auga å skipa felleskonsertar
til våren. Det vart
sett opp eit program med
fellesnummer og eigne avdelingar.
Første konserten
fann stad i Forsamlingshuset
sundag 24. april. Møteboka til
koret fortel at konserten vart kringkasta over Bergen kringkastingsstasjon, og
at det kom mange lovord om songen frå lyarar rundt om i landet.
Programmet for dagen var elles lagt opp som eit songarstemne.
I høve konserten skreiv frk. Mathilde (Tilli) Salberg Sääv ein mektig prolog.
Her eit lite utdrag frå innleiinga.
”På Vaksdal der ligger fjorden og blinker
med skvulpende nynn til hver sanger den vinker.
På Voss ligger bygden så norsk og så fager
og vossingens tone derefter lager.
På Dale, omkranset av fjell og av ur
får sangen sin stemning fra fossenes dur.”
Dette samarbeidet heldt på å gå i stå på grunn av økonomisk ugreie. Men året
etter vart eit nytt program øvt inn for ein konsert som skulle haldast i Ytre
Arna. Dale Mannskor hadde sjølv planar om å halda konsert der ute ved juletider.
Men denne konserten vart ikkje noko av fordi ein ikkje kunne rekne
med tilhøyrarar så tett opp under jul. Det vart i staden halde ein konsert i
Forsamlingshuset i slutten av november. På denne konserten var det tale av
formannen og avdeling for fiolin og klaver ved Anton Hesjedal og Didrik
Rønhovde. 17. desember medverka koret ved innviinga av Dale gamleheim.
30

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Frå samarbeidskonsert mellom mannskora frå Vaksdal, Dale og Voss på Voss 1932.
Felleskonserten i Ytre Arna vart halden 23. april. Det var fullt hus i
”Samhold”, og konserten vart ein suksess.
Mannskoret deltok på songarstemne for første gong i Follesø i juni 1933.
Koret drog frå Stanghelle med ”Lønningdal 1” og slutta seg til ein småbåtkonvoi
som stemde inn til Follesø i strålande sol og under kraftig salutt.
Etter at John Sääv hadde meldt frå at han ikkje kunne stå som dirigent
lenger, vart det ei tid vanskeleg for koret, til det fekk engasjert Torleif Aamodt
frå Bergen. Han tok til på nyåret i 1934, og med han som dirigent heldt koret
konsert i Forsamlingshuset 4. mars. Konserten vart svært vellukka.
Koret hadde sine konsertar og var med i Hordaland Mannsangerforbund
sine stemner. Møteboka fortell om mange hyggjelege hendingar, men det vert
for mykje å ta med alt dette. Den dugande leiaren Torleif Aamodt verka i koret
fram til sommaren 1935. Økonomien sette då ein stopp for denne ordninga
med å ha ein dirigent frå Bergen. I Aamodt sin plass kom Åsmund Lilleskare.
Han hadde dirigentkurs i Bergen og hadde svært gode anlegg for dette. Han
verka eit halvt år til organisten i Voss kyrkje, Kristoffer Kleive, kom og tok
over på nyåret i 1936.
31

Tidleg før – krig – etter
Med Kleive som leiar hadde Dale Mannskor ein glansperiode. Koret tok etter
kvart på seg mange store oppgåver, serleg etter at Dalehallen vart teken i
bruk. Det var ein stor konsert der saman med musikkforeninga i april 1939 og
likeins på Dalestemna som vart halden 24. og 25. juni. Koret fekk også i oppdrag
å syngja under den store bondestemna på Voss i juni 1939.
Under krigen vart mange ungdommar med i koret og det talde då opptil 70
medlemer. Med Kleive heldt koret sin siste konsert i Dalehallen i mai 1942.
Det var overfylt hus og stor suksess. Etter Kleive kom den nye organisten på
Voss, Carl Trond Nedberg. Under hans leiing gav koret nye store konsertar så
som Griegkonserten i Dalehallen i desember i 1943 og konsertane i Ytre Arna
i 1944 og på Voss i 1944 og 1945.
Interessa som var så stor i krigstida,
minka mykje i dei første etterkrigsåra.
Men koret har hatt ymse
vanskar å stri med, så som dirigentspørsmålet.
Nedberg var borte ei tid
frå 1947, og til Bjarne Dankel kom i
1951, hadde det vore noko byte på
dirigentar. Dankel vart ein ny
dugande leiar for koret, men heller
ikkje han skulle verta verande så
mange år. Han slutta til jul i 54. Så
vart det eit opphald att til Helge
Søberg kunne ta over. Med Søberg
som leiar vart det øvt inn eit stort program
til jubileumskonserten i 1956.
Bruvik 12. desember 1952.
Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
32

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Nordhordland 22. september 1938.
Dalehallen stod ferdig til bruk i 1937. Innvielsen fant stad med stor festivitas den 24. april.
Ved denne anledning skrev “Bergens Arbeiderblad”, at det var “Vestlandets vakreste og mest
moderne Folkets Hus”. Dalehallen er framleis mykje i bruk, og er eit av dei viktigaste ledd
for å fremma stedets sosiale og kulturelle utvikling. Dalehallen har plass til 250 sitteplasser,
og høver veldig godt til korsong.
33

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Jubileum – Konsert – Fest
1931 – 25 år - 1956
God jubileumskonsert og gild 25-årsfest for mannskoret. Seks songarar
fekk jubileumsmedalje. Pengegåver frå Dale Fabrikker og Tekstilarbeiderforeninga.
Mannskoret hadde ein vellukka jubileumskonsert laurdag og fekk sterk
applaus for songen sin. I første avdelinga var det ”Vakra sky” og ”Vaggvisan
från Kentucky” publikum likte best. ”Vakra sky” vart sunge da capo heilt til
slutt. Det som gjorde best inntrykk i andre avdelinga var sikkert nok den
friske ”Donau sjung”. Men koret burde kanskje vore større når det skal framføra
song med orkester til.
Dei to solistane, Arnfinn Lilleskare og Erling Manger kom svært godt frå
oppgåvene sine. I ”Enstonig ringer den lille klokke” høvde Arnfinn Lilleskare
si tenorrøyst heilt fint til songen, og det same gjorde Manger sin fyldige
baryton i ”Den tapte akkord”. Til denne siste var det orgeltonefylgje ved fru
Judith Hesjedal. Solistane har stor del i den suksessen som konserten vart.
Elles er dette først og fremst dirigenten si forteneste. Han fekk då også
blomar som takk for god konsert. Dei einskilde somgane var knytte saman
med ein tekst på vers som Åse Lilleskare las.
Som opning på konserten las Normann Hop ein prolog skriven av Karl
Hesjedal.
Etter første avdelinga vart det overrekt ei blomekorg og bore fram ei
helsing til koret frå Dale Vellag ved formannen Arnfinn Fotland. Så vart det
delt ut medaljer til dei kormedlemene som har vore med sidan starten for 25
år sidan. Det var Didrik Faugstad, Normann Hop, Olav Prestegaard, Øivind
Vatle, Henrik E. Rolland og Ivar Hesjedal. Dei seks vart hylla med songarhurra
og stor applaus frå publikum. Deretter vart koret sin første dirigent John
Sääv kalla opp på dirigentplassen for å svinga taktstokken i Sigurd Lie sin
”Sangerhilsen”, koret sitt aller første nummer. Inspirert av feststemninga song
koret ”Du flokk hvis hjerte banker” med all den kjensle som kan leggjast i ein
song, og eit jublande publikum gav forsikring om at songen vart godt
motteken. Og John Sääv fekk si vakre blomekorg.
Koret heldt etter konserten ein strålande fest for songarar og innbedne.
34

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Alle rekna frå venstre og nedanfrå:
Hans Faugstad, Wilfred Nilsen, Olav Seim, Malvin Soltvedt, Ottar Faugstad, Knut Haug,
Didrik Faugstad, Per Brekke, Henrik Breistein, Nils Takvam, ukjend, Leif Ekanger,
Olav Haugland, Arvid Vaksdal, Olav Straume, Olav Valestrand, Ivar Hesjedal, Harald Ekanger,
Reidar Laastad, Emil W. Salberg, Olav Prestegaard, Waldemar Pettersen, Alf Myklebust,
Olav Fadnes, ukjend, Ole Hereide, Bjarne Breidvik, Johan Takvam, Thomas Utskott,
Harald Bendiksen, Edvin Kalsås, Bjørn Hop, Edvard Skreien, Ole Breistein, Nils Seim,
Henrik Rolland, Odd Hesjedal, Martin Reigstad, Adler Ekanger, Olav Skreien, Olav Laastad,
Leif Pettersen, Øivind Vatle, Bjarne Døssland, Egil Hellestræ, Otto Heimdal, Arthur Fadnes,
Anton Rønhovde, Aasmund Arne, Nils Forthun, tannlege Halland, Normann Soltvedt,
Hallstein Sellevold, Johannes Brekke, Martin Rongved, Normann Hop, Håkon Vågen.
Dirigent Carl-Trond Nedberg.
35

Bruvik 9. mars 1956.
Bruvik 2. mars 1956.
Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Arnfinn Lilleskare var ein dugande vert
som alt frå første stund såg til at det
rette songhumøret vart det rådande. Ved
middagen var det helsingstalar og
blomar frå musikkforeninga, Indremisjonskoret
og Varde ved formennene
Arvid Kleveland, Hilmar Taule og Ole
Taule, og vidare helsingstalar og pengegåver
frå tekstilarbeiderforeninga ved
forretningsførar Mehus og frå Dale
Fabrikker ved fabrikkstyrar Leif
Hægland. Koret sin formann Nils Seim
takka for helsingar og gåver. Normann
Hop heldt tale for dirigentane, og Helge
Søberg takka på deira vegne. Det vart
lese opp helsingstelegram frå dirigentane
som ikkje kunne koma til festen.
Koret hadde også jubileumsgåver til
to av medlemene sine. Olav Prestegaard,
som har vore dirigent og hjelpe-
36

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
instruktør i alle år, fekk overrekt eit vakkert tinnkrus med innskrift og vart
hylla av festlyden. Den andre hjelpeinstruktøren i koret, Arvid Vaksdal, fekk
ei bok der alle songarane sitt namnetrekk står på tittelbladet. Også han fekk
rosande omtale og sitt songarhurra.
Eit stykke lenger ut i festen vart det overrekt diplom og blomar til songarar
som har vore i koret i over 15 år. Det var Olav Seim, Ole Breistein, Olav
Fadnes, Henrik Breistein, Olav Skreien og Johannes Brekke. Sidan var det
berre fest og slik som songarar kan feste.
1931 – 30 år – 1961
Stor konsert og flott 30 års jubileumsfest
Dale Mannskor gav sist laurdag ein av sine aller beste konsertar. Kanskje var
det den beste gjennomførde, men det er ikkje så godt å seia ettersom det er
vanskeleg å dra ei samanlikning med tidlegare
konsertar. Sikkert er det at denne
30 års jubileumskonserten vart svært
godt motteken av publikum. Dalehallen
er ikkje noko godt lokale å syngja i, men
koret hadde ordna det slik at det kunne
stå framfor sceneopninga, og oppnådde
dermed at songen bar betre ut.
Første avdeling klang godt, i slutten av
konserten var det nok litt vanskelegare
både for kor og orkester på grunn av at
det var vorte svært varmt i salen. Konserten
kom jo til å ta litt tid på grunn av
talar og overrekkingar.
Formannen i mannskoret Øivind Vatle
ynskte først publikum velkomen. Ein
prolog skriven til 30 års jubileet av Karl
Hesjedal vart så lesen av Normann Hop.
Deretter dirigerte John Sääv opningsnummeret,
”Sangerhilsen” av Sigurd Lie.
Sääv var som kjent første dirigenten i
koret, og Sangerhilsen det første numme- Bruvik 10. mars 1961.
37

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
ret som vart øvd inn. Så fylgde, Aksel Flatjord som leiar ein avdeling a capella
der åtte nummer var frå koret sitt tidlegare repertoar. Først kom ”Ångbåts
sång” av Otto Lindblad, så fylgde ”Tyttebæret” av Marius Moaritz Ulfrstad,
”Min deiligste tanke” av Edvard Grieg og ”Jubilate Amen” av Halfdan
Kjerulf. Det neste nummeret, ”Morgensang” av Niels W. Gade, vart framført
saman med Barnekoret og med orkester. Dei lyse røystene gjorde seg svært
godt saman med dei djupare mannsrøystene, og dette nummeret var nok det
som greip publikum mest. Mange hadde vilja hatt det opp att, men i eit slikt
høve som dette må ein halda seg strengt til programmet.
Det som stod for tur var overrekkingar av diplom for 30 års medlemskap,
diplom og medalje for 25 til 30 år og diplom for 15 til 25 år. Denne overrekkinga
var ved formannen. Samstundes overrekte fabrikkbestyrar Vestby
Dale Fabrikker sitt heidersteikn for kulturelt arbeid på staden til alle dei fem
songarane som har vore med frå starten av. Det er Didrik Faugstad, Normann
Hop, Olav Prestegaard, Henrik E. Rolland og Øivind Vatle.
I pausen mellom koret sine avdelingar spelte så Dale Salongorkester for-sterka
med strykarar frå ”Fossegrimen”, Voss ”Kalifen i Bagdad” av
Boieidieu. Den lystige og elegante ouverturen vart framførd på ein glimrande
måte som både musikarar og dirigent kan vera stolte av.
Første nummer i andre avdeling var kantaten ”Dir, Seele des Weltalls” av
Mozart sunge med klaverakkompagnement. Ved flygelet sat Arvid Aarsnes.
Så fylgde Griegs ”Landkjenning” med orkester og med Arnfinn Lilleskare
som solist. Dette var ved sida av ”Morgensang” det som kanskje vart best
motteke av publikum.
Konserten vart så avslutta med ”Gjestenes inntog” frå Tannhäuser av
Richard Wagner. Stor applaus fylgde, og Aksel Flatjord fekk blomar.
Etter konserten samlast songarane til stor 30 års fest i Dalehallen kafe. Ei
rekkje innbedne gjester var med på festen mellom andre Sigurd Zakariassen
med frue, John Sääv med frue, formannen i Hordaland Mannssangerforbund,
Hilmar Bjånesø med frue, nestformann og dirigent for Årstad Mannskor med
fruer, og her frå kommunen ordførar Hermansen, fabrikkbestyrar Vestby,
tekstilarbeidarforeninga sin formann Finn Erstad, vellagsformann Nils
Takvam og representantar for musikkforeninga, Indremisjonskoret og Varde,
alle med fruer. Mellom gjestene såg ein også nokre av koret sine tidlegare formenn.
Ved middagsbordet var det helsingstalar ved ordførar Hermansen, fabrikkbestyrar
Vestby, Hilmar Bjånesø, Nils Takvam, formannen i dameklubben ved
38

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
”Morgensang” blir framførd av mannskoret, barnekoret og orkester.
fru Anna Prestegaard, nestformann Fimreite frå Årstad Mannskor, Anton
Hesjedal frå Indremisjonskoret, Åsmund Lilleskare frå ”Varde” og Olav
Ekanger frå Dale Musikkforening. Eit velde av blomar samla seg etterkvart
ved formannen sin plass.
På festen var det blomehelsingar og telegram frå tidlegare dirigentar og
songarar. Også dette var med og skapte den gilde feststemninga som heile 30
årsfesten bar preg av.
1931 – 40 år – 1971
Gild 40-års mannskorfest i tradisjonell stil
Med ein retteleg gild fest i fabrikk-kantina høgtida Dale Mannskor laurdag
sitt 40 års- jubileum. Kormedlemene med damer og innbedne gjester vart
helsa velkomne av formannen Øivind Vatle.
Mellom gjestene var ordførar Prestegaard med frue, formannen i
Hordaland Mannssangerforbund og Norges Landssangerforbund sin representant,
Hilmar Bjånesø med frue, tidlegare korformann Steinar Sælen med
frue, tidlegare dirigentar John Sääv, Bjarne Dankel og Åsmund Lilleskare
med fruer, representantar for Dale Musikkforening, Dale kyrkjekor, Dale
fabrikker og Dale Vellag.
Etter velkomsthelsinga sa Helga Ytre-Arne fram sin eigen prolog til 40-årsfesten.
Festmiddagen vart så servert, og under denne helsa ordførar
39
Bruvik 17. mars 1961.

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Blomar og takkehelsingar. Frå venstre: Øivind Vatle, Henrik Rolland, Olav Prestegaard,
Didrik Faugstad og Normann Hop. Bruvik 19. mars 1971.
Prestegaard jubilanten frå Vaksdal kommune og overrekte formannen ein
sjekk på 500 kroner.
Under middagen fann det og stad andre overrekkingar. Hilmar Bjånesø
helsa frå forbundet, sin vane tru i velvalde ord og på verseføter. Først hadde
han ei blomehelsing frå Hordaland Mannssangerforbund, så overrekte han
Norges Landssangerforbund sitt heidersteikn til Øivind Vatle for mange års
innsats i songen si teneste. Vatle har vore formann i mannskoret i om lag 20
år, mellom støttespelarane i dei andre 20 åra. Denne heideren som forbundet
her synte koret sin formann, vart motteken med stor glede av festlyden som
reiste seg og gav han kraftig applaus.
Stor applaus vart også dei fem 40 årsjubilantane tildel då Bjånesø overrekte
dei kvar sin blomebukett. Forutan Øivind Vatle var Olav Prestegaard, Henrik
Rolland, Didrik Faugstad og Normann Hop jubilantar. Seks kormedlemer
som har passert 25 års medlemskap, fekk koret si medalje. Det var Henrik
Breistein, Edvin Kalsås, Odd Hesjedal, Ole Solberg, Olav Straume og Arvid
Vaksdal. Og fire fekk diplom for 15 års medlemskap. Dei fire var Reidar
Laastad 20 år, Erling Rolland 20 år, John Olsnes 17 år og Nils Bruvik 16 år.
Alt dette var populære innslag. Ved bordsæta var det elles tale av formann
i mannskoret sin dameklubb Anna Prestegaard som overrekte blomar til
dirigent Ragnvaldsen og formann Vatle. Randolf Rønhovde kvitterte med tale
for damene og blomar til fru Prestegaard, og Bjarne Dankel takka for maten.
40

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Frå venstre: Edvin Kalsås, Henrik Breistein, Odd Hesjedal og Olav Straumen.
Bruvik 19. mars 1971.
Under den vidare festinga som skifte med dans og song, ei kaffiøkt og til
slutt nattmat, var det nye helsingstalar. Sigurd Utne helsa frå Dale Fabrikker
og overrekte blomar. Blomeoverrekkingar var det og frå Dale Kyrkjekor ved
Sigmund Gullbrå, frå Dale Musikkforening ved Einvald Lønne og frå Dale
Skulekorps ved Bjarne Hilland. Eivind Dahle helsa frå Dale Vellag og overrekte
sjekk på 200 kroner. 200 kroner fylgde også med ei helsing til jubilanten
frå fru Gudveig Seim. Denne helsinga saman med ei rekkje helsingar
frå tidlegare formenn, dirigentar og kormedlemer vart boren fram av visevert
på festen, Dagfinn Ytre-Arne.
Koret måtte kvittera for all heideren med ein liten songavdeling. Ved kaffibordet
var det overrekkingar av gåver frå koret til den første dirigenten, John
Sääv, til Åsmund Lilleskare som fleire korte bolkar har vore dirigent, og til
dei to hjelpedirigentane Olav Prestegaard og Arvid Vaksdal.
Ein alle tiders mannskorfest i tradisjonell stil vart berre så altfor tidleg avslutta
– det meinte alle i den festglade flokken. Men alt har sin ende, og
songarane måtte nok omsider ta sluttrefrenget.
Jeg er sanger, jeg er flink tenor
selv om stemmen ikke er så stor.
Men når Ragnvaldsen
vil la det skje
synger jeg falsett den høye C.
41

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Jeg er sanger, jeg er sangerbass,
langt der bak i koret
er min plass.
Stemmen min er vakker,
stemmen min er klar
uten den ble klangen matt og rar.
Dale Mannskor er vår stimulans,
kaster over liv og samvær glans.
Med en enkel sang i våre sinn
korets fremtidsmotto toner inn.
Jeg er sanger, mine toner går
over vår og vange år for år.
Minner om at sang og glede bor
her i Øyvind og Ragnvaldsens kor.
(Festsong av Dagfinn Ytre-Arne)
1931 – 45 år – 1976
45 års jubileumsfest for Dale Mannskor
Laurdag hadde Dale Mannskor 45 års jubileumsfest i Dale Fabrikker si
kantine. Forutan mannskormedlemane med fruer var det er rekkje innbedne
gjester. Ruth Olsnes hadde skrive prologen for jubileet. Talarlista på festen
var så lang og gåvene og blomsterbukettane så mange at det knapt nok let seg
gjera å nemna alle.
På konserten i Dale Ungdomsskule før konserten var det utdeling av Dale
Fabrikker si kulturnål med diplom. Direktør Svein Mathiesen delte ut kulturnåla
til Henrik Breistein, Odd Hesjedal, Edvin Kalsås, Olav Seim, Ole Solberg
og Ola Straume, Olav Skreien, som og skulle fått kulturnåla var ikkje tilstades.
På festen fekk fire Norges Landssangerforbunds medalje. Det var styremedlem
John Alrek frå Landssangerforbundet som delte ut medaljer til Didrik
Faugstad, Normann Hop, Henrik Rolland og Olav Prestegaard.
Hordaland Sangerforbunds medalje med diplom gjekk til Didrik Faugstad,
42

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Seks av dei som fekk diplom og medalje på festen. Frå venstre Olav Seim, Øivind Vatle,
Olav Prestegaard, Henrik Rolland, Didrik Faugstad og Normann Hop.
Bygda Vår 1. april 1976.
Normann Hop, Henrik Rolland, Olav Prestegaard, Øivind Vatle, Olav Seim,
Olav Skreien som og skulle hatt denne medaljen var ikkje tilstades.
Formannen i koret, Øivind Vatle delte ut diplom for 15 års medlemskap i Dale
Mannskor til John Birkeland, Egil Ekanger, Bjarne Hilland, Åsmund
Lilleskare og Reidar Kvamme. Øivind Vatle delte og ut krystallvasar til
stemmeøvarane og dirigenten i koret. Det var Olav Prestegaard, Åsmund
Lilleskare og dirigenten Kjell Svanæs.
1931 – 50 år – 1981
Sjeldsynt konsertoppleving
Ved Dale Mannskor sitt 50 års jubileum er det imponerande å konstatera at
koret med æra kan stilla opp ved sida av eit avansert, profesjonelt kor som
Bergen Domkantori. Kvar for seg – og i saman gav dei sundag ein konsert
som ein berre ytterst sjeldan får oppleva. Og vi føyer til: ein slik fulltonande
konsert lar seg ikkje høyra så mange stader. Forklaringa er at det fins ikkje
mange stader eit akustisk klenodium som Dale kyrkje.
Men kyrkja eller ikkje kyrkja – sundagskvelden ljoma det taktfaste klapp-
43

Lars Ragnvaldsen
Bergens Tidende 1971.
Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
salvar under den spissgotiske kyrkjekvelven, i takksam
fagning. Og ingen følte det profanerande.
Interessant var det forresten å merka seg at det var ein
komposisjon av heller nyare dato som utløyste den
spontane jubel. Egil Hovlands mektige ”How long o
Lord” ypperleg tolka av Domkantoriet, under sin
eminente dirigent Magnar Mangersnes.
Sjølvsagt skal Egil Hovland og dei utøvande
kunstnarar først og fremst ha æra for den store oppleving
som dei gav oss. Men det fell oss også i
tankane at Dalekoret under Lars Ragnvaldsen har
gjort sitt aller beste for å introdusera dei nye gåverike
komponistar, som Egil Hovland og Knut Nystedt, og
dermed hjelpt fram ei forståing for deira nye klang-
virkningar. Det står også stor respekt av det Lars Ragnvaldsen har gjort for
sang- og musikklivet på Dale, og kommunen elles og ut over kommunegrensene.
Det var ingen tvil om at Dale Mannskor ved konserten sundag manifesterte
eit høgare nivå ved framføringa av sitt krevande kyrkjeprogram. At dette vitnar
om ein stor innsats av songarane er også heva over tvil.
For vår del hadde vi størst utbytte av koret sine første nummer, ved innleiinga
av konserten. Vi kunne av og til sakna pianissimo i foredraget, men det låg
spenning i lufta og alvoret har sin pris. Schuberts messe for mannskor og blåsarar
klang også fulltonande og fint.
Arnold Nævdal
Til Domkyrkja i Bergen. Etter at dette er skrive får vi veta at kantor Magnar
Mangersnes inviterte Dalekoret til å gjenta konserten i Domkyrkja i Bergen
til hausten, i lag med Domkantoriet. Betre attest kan ikkje denne konserten og
Dalekoret få.
Mannskoret – sprek 50 årsjubilant. Dale Mannskor sitt 50 års jubileumstreff
i Dale Ungdomsskule med påfylgjande fest i fabrikkens kantine,
laurdag den 26. september 1981.
Ein fullsett sal med entusiastiske song og musikkglade vener av Dale
44

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Frå jubileumsfesten ser me frå venstre, Elly Ekanger, Egil Ekanger, Kristi Vatle, Øivind Vatle
og representantar frå forbundet. VaksdalNytt 1. oktober 1981.
Mannskor gjorde sitt til at dette vart ei feststund for alle. Her kom bygdepatriotismen
klårt og tydeleg fram og til sin rett og dei framande krefter,
Harry Olsen på trekkspel og Audun Sulen på gitar, fekk fagningsbruset friskt
mot seg. Dette var reine fagmusikarar av beste klasse og som mest på sparket
tok samspelet med mannskoret i ein eigen avdeling.
Mannskoret med Lars Ragnvaldsen som dirigent opna konserten, men
fyrste nummeret, den fyrste songen vi starta med i 1931, ”Sangerhilsen” av
Sigurd Lie, vart dirigert av den fyrste dirigenten, John Sääv. Dette vart overmåte
populært motteke og det sleit hardt i ein gamal songar. Så
”Hordalandsongen”, dette mektige verket av Ragnvald Våge med sogesus og
kjenslevar tekst og med ein tone til, som berre ein Henrik Lyssand kunne laga.
Han var i Amerika då han høyrde at det var utlyst ein konkurranse om tone til
denne songen. Han laga tonen, sende han heim og vant fyrsteprisen.
”Stille”, Einar Skjæraasen med tone av Henrik Lyssand, ein fin stemning,
men alltid likar eg mannskoret best og at det kjem til sin rett, med
songar som har litt styrke og friskskap som ”Vesle Harepus”, Louis
Kvalstad/Egil Hovland, heilt frisk og sprettande.
”Spiseseddelen” av C. Zøllner, dette overmåte populære stykke som publikum
ikkje vert lei av men ynskjer opp att. Her kjem Mannskoret heilt fint til
sin rett og ein merkar det gode humøret til fulle. ”Gamal vals”, vals nr. 1 av
Carl Fr. Lieberkind. Heilt festleg framført og ein merka mest kor heile salen
svinga med i takten. Så, Harry Olsen og Audgun Sulen. Dette var heilt fyrste-
45

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
klasses musikarar som tok publikum med
storm. Siste avdeling, Dale Mannskor med
Lars Ragnvaldsen som dirigent og med
musikkfylgje ved Harry Olsen og Audgun
Sulen.
Her må spesielt nemnast ”Ved
Skagerak”, tekst av Tellef Limann og med
tone av Arvid Vaksdal. Arvid som gamal
songar og toneinnøvar på trekkspelet, var
sjølvsagt heimkomen til jubileet og vart
intervjua i høve denne songen og valsemelodien
han hadde laga til den.
Etterpå fekk me høyra ”Min älskling” av
Evert Taube, ”Spanish eyes”, ”Du vesle
Tullemor”, ”Kall meg alltid Kjærast” og
”Casatschok”. Alle fine og overmåte populære
ting som publikum tok i mot med stor
fagning. Fylgjande songarar fekk diplom To bautasteinar. Hordaland 1981.
for 15 år i koret: Morten Bjerke, Nils
Dalseide, Alfred Garnes, Waldemar Pettersson og Arnfred Sellevold. Så
diplom frå Hordaland Mannssangerforbund, ved formannen Asbjørn
Jacobsen, for 25 års medlemskap: Reidar Kvamme, Aasmund Lilleskare,
Reidar Laastad, John Olsnes og Arthur Reigstad.
Jubileumsfesten vart ein av dei store i foreiningslivet på Dale, med utdeling
av medalje frå Norges Landssangerforbund ved presidenten Arne B.
Kristiansen, for 40 års medlemskap til fylgjande: Henrik Breistein, Odd
Hesjedal, Edvin Kalsås, Olav Skreien, Olav Seim og Ole Solberg. Så fekk
koret miniatyrfana som heidersteikn frå landsforbundet. Kulturnål frå A/S
Dale Fabrikker ved dir. Svein Mathiesen til fylgjande: Reidar Laastad og John
Olsnes.
Så kom det som var mest av alt populært og kjærkome, heidringa av formannen
over tjue år og medlem mest frå starten, Øivind Vatle. Han fekk
Æresteikn frå Dale Mannskor for alt arbeidet i koret gjennom alle år + vidare
blomar frå Hordaland Sangerforbund. Stor fagning og jubel. Og jubileumsfesten
gjekk vidare ut i dei små timar.
Arnfinn Lilleskare.
46

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Tre 50-års medaljar
I høve av Dale Mannskor sitt 50-års
jubileum er det også oppretta ein ny og
yttarst sjeldan heidersmedalje. Denne
skal berre delast ut til personar som har
vore medlemmar i laget gjennom 50 år
– og under jubileumssamkoma førre
laurdag, fekk følgjande tre songarar
overrekt denne medaljen: Didrik
Faugstad, Normann Hop og Henrik
Rolland. VaksdalNytt må berre seia oss
leie for at i all festivitasen kring Dale
Mannskor sitt store jubileum, gløymte
me å gje akkurat denne sjeldne
medaljeoverrekkinga spalteplass.
Konserten som vart Prikken over i-en!
Konserten som Dale Mannskor skipa til i Dalehallen sundag var den siste i
rekkja av konsertar og underhaldningskveldar i 50-års jubileet. Konserten
vart som prikken over i-en eller som ein full treff, med full klaff. Mannskoret
var på topp, men her var det vel den engelske songgruppa The Scholars frå
London som ”stal showet”. Utan atterhald eller overdriving, dette var ei oppleving
av høgste og beste klasse. Det lydhøyre og songhungrande publikum
fekk her ei rad av herlege engelske og italienske madrigals, lyriske dikt, dels
tyngre og dels som lekraste småmat for ei songarsjel.
Også stykke frå sakral musikk, som ”Gloria” frå messa ”Quando lieta
speral” av Giovanni Palestrina. Dette var ting som krov skolerte utøvarar, og
som me hadde i denne verdskjente gruppa.
I mellomavdelinga gav så mannskoret, under leiing av Lars Ragnvaldsen,
ei rekkje av sine mest populære ting gjennom 50 år.
Til beste for den gjestande gruppa hadde mannskoret stelt opp sine amfiar i
kråa til venstre for scenen. Her gav dei glatte veggene ein klangbunn som, når
det gjeld Dalehallen, er den beste plassen. Her var koret på sitt aller beste.
Lars Ragnvaldsen gav den engelske gruppa, som nå hygde seg mellom
publikum, ei innføring i kvart nummer. Og ”Bådnlåt”, ”Gamal ungkar” og
”Du vesle harepus” gjekk unna under stor fagning.
47
VaksdalNytt 12. november 1981.

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Frå venstre og bakover:
Rolf Korsrud, Øivind Thorkildsen, Georg Helge Dankertsen, Per Kvamme, Simon Hvidsten,
John Birkeland, Morten Bjerke, Normann Hop, Dagfinn Roe, Ole Solberg, Didrik Faugstad,
Arne Bøthun, Jan Vaksdal, John Olsnes, Egil Ekanger, Osvald Bruvik, Sveinung Hesjedal,
Reidar Laastad, Alvin Sellevold, Ove Gunnar Dyvik, Thomas Utskott, Odd Hesjedal,
Bjarne Hilland, Øivind Vatle, Anders Johansen, Olav Seim, Oscar Danielsen,
Arthur Reigstad, Ola Straume, Henrik Rolland, Sigmund Lid, Johnny Laksy,
Arnfred Sellevold, Thorvald Kvamme, Arne Sellevold, Aasmund Lilleskare,
Henrik Breistein. VaksdalNytt 16. mai 1984.
Og kontakten mellom scene og sal var ypparleg og mest til å føla. Kvelden
var ei stor oppleving for den fullsette Dalehallen. Det er berre å vona at me
ved eit seinare høve kan få møta den engelske songargruppa The Scholars att.
1931 – 60 år – 1991
Arnfinn Lilleskare.
60 år med song i bygda
Tida går, men Dale Mannskor består, helsa ein opplagt og feststemt formann,
Egil Ekanger, på vegne av 60-års jubilanten sjølv, Dale Mannskor. Jubileumsdagen
vart fyrst markert med ein storslått konsert i Dalehallen, deretter
gjekk feiringa vidare med festmiddag i kantina til Dale A/S.
48

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Sigurd Lie sin ”Sangerhilsen- Du flokk hvis hjerte banker” var den fyrste
songen Mannskoret framførte i 1931. Sidan då har han fylgt koret som festleg
oppsong, og kva var meir naturleg enn å opna jubileumskonserten i Dalehallen
med nettopp denne? Songen vekte nok mange minne hjå ein del av dei trufaste
songarane og tilskodarane som hadde fylgt koret gjennom heile 60-årsperioden.
Jubileumskonsert
I Dalehallen laurdag ettermiddag heldt eit feststemt og friskt mannskor
konsert. Det var i overkant av hundre menneske som hadde møtt fram for å
høyra på jubilantane. Koret heldt ein variert og flott konsert som vara i ein
god time. For å markera dagen ekstra hadde dei fått med seg solistane Geir
Botnen på klaver, og Frode Raymond Vik og på klaver.
Konsertprogrammet var delt inn i fire avdelingar. Den fyrste avdelinga var
sett saman av gamle kjente songar som har fylgt koret frå byrjinga, slike som
Sigurd Lie sin ”Sangerhilsen”, Bjørnson sin ”Olaf Trygvason” til tone av
Reissiger og Øverland si ”Hustavle” til musikk av H. Lyssand.
Den andre avdelinga var ei rein klaveravdeling med Geir Botnen og Frode
Raymond Vik. Her stod Geirr Tveitt og Edvard Grieg på programmet, og
publikum fekk meisterlege framføringar av dei to pianistane.
- Me har prøvd å finna ein song frå kvar type musikk me likar og har hatt
opp gjennom åra, fortalde Lars Ragnvaldsen føre den tredje og fjerde avdelinga.
Det verka det som dei hadde klart, for alle songstykka vart framførte
med syngjarglede og godt humør, og Ragnvaldsen gjorde ein fin jobb der han
batt dei ulike songane saman med små forteljingar og morosame historier frå
koret sin lange epoke.
Blomar og varme tankar vart delte ut, og ingen vart gløymde. Som ei fin
avslutting på ein ekte jubileumskonsert, vart ”Dalesongen” flott framført, og
dei som ikkje var invitert til festen etterpå, kunna rusla heimatt.
Mange vart heidra
- Det er ei glede å ynskja så mange velkomne her i kveld. Eg synest det er
imponerande at me har halde på så lenge utan stopp, og i kveld har me verkeleg
noko å feira, helsa ein glad og skøyig formann, Egil Ekanger, dei vel 120
gjestene som hadde samla seg i kantina til fabrikken på Dale.
Arnold Nævdal var festleiar, og han sytte for at gjestene mora seg heile
49

tida, i det han krydra feststunda med gode historier, kjappe replikkar og
muntre festtelegram.
Lars Ragnvaldsen fekk ein eigen ”ode” opplese av Nævdal. Her vart han
heidra og takka.
Det vart og hevda at Ragnvaldsen, sidan han byrja i koret i 1967, har løfta
koret opp til ”den store gullmedaljen”. Det vart og uttrykt stor von om at
Ragnvaldsen alltid ville vera tru mot Mannskoret.
Ordførar Otto Berg og fru Ingebjørg var sjølvskrivne gjester, og Otto held
ein tale der han understreka kor viktig det var for Dalesamfunnet å ha eit slikt
kor som spreidde glede, og fungerte som fargeklattar i kvardagslivet.
Nasjonalt og internasjonalt har koret vore gode ambassadørar for kommunen,
og fungert som Vaksdal sitt kulturelle flaggskip. Han overrekte og ein sjekk
på kr 4449, eit tal som er identisk med innbyggjartalet i kommunen.
Gunnar Furubotn møtte for Hordaland Korforbund, og han fortalde at han
hadde djup respekt for koret og den jobben Ragnvaldsen gjer som dirigent for
dei. Han presiserte og at det var kjekt å vera med på noko som lukkast, og det
kan ein trygt seia mannskoret har gjort. Som gåve hadde han med seg ei solid
minnebok som han overrekte.
Gunnar Sellevold stilte frå Dale Musikkforeining, og hadde mange lukkeynskje
å koma med. Mannskoret fekk så eit flott solid notestativ, som vonleg
ville halda fram til 100 års jubileet. Vennskapskoret gjennom mange år,
Postkoret frå Bergen, var og representert. Bjarne Myking fortalde om mange
fine turar, godt samarbeid, og mange fine felleskonsertar. Som symbol på det
sterke venskapet fekk koret ei krystallskål, med helsing og posthornet inngravert.
Vaksdal Syngjelag sin
Ole Hesjedal heldt ein fin
tale om at mannskoret og
syngjelaget er beviset på at
songen klarar å finna eit
godt fellesskap på tvers av
kommunegrensene. Dale
Mannskor inspirerer til
vidare arbeid for syngjela-
get, og for det fekk koret
ein flott oppsats.
Men den flottaste gåva
Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dale Mannskor ved formann, Egil Ekanger får overrekt
ein sjekk av Elly Ekanger frå Støtteforeninga.
VaksdalPosten 24. oktober 1981.
50

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
kom nok frå dei som har støtta mannskoret i alle år, Støtteforeninga. Dei
hadde samla inn ein sjekk på kr 35.000, og ein kan trygt seia at alle damene
bak denne var vel fortente den raude rosa dei fekk.
Mange heidersmedaljar vart og delte ut for lang og tru ”teneste”, John
Birkeland som har vore med i koret i 34 år vart tildelt heidersteikn-merket for
flott innsats for koret.
Henrik Breistein, Odd Hesjedal og Edvin Kalsås fekk medalje for 50 årsmedlemsskap.
Dei tre som vart heidra mest var Henrik Rolland, Normann Hop
og Didrik Faugstad. Dei har vore med i alle desse 60 åra, og fekk tildelt diplom,
æresmerke, blomar og ein oppriktig takk for alt det dei har betydd for koret
gjennom alle desse åra. Rolland hadde dessverre ikkje høva til å møta på festen.
1931 – 65 år – 1996
Dale Mannskor – ein unik 65-åring
”E dokke klar over det folkens, - at Dale Mannskor er det eneste gjenlevende
av dei mange mannskor som ble bygd opp i arbeidarsamfunn rundt om på
30-talet. Såleis er vi unike, - og det mener eg, kjære publikum, vi har grunn
til å være stolt over.”
Frå jubileumsfesten i fabrikkkantina. Frå venstre: Edvin Kalsås, Egil Ekanger,
Henrik Breistein og Dagfinn Roe. VaksdalPosten 24. oktober 1996.
51

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Ein velopplagt dirigent Lars Ragnvaldsen innleia Dale Mannskor sin store
jubileumsdag laurdag omtrent på ein slik måte i Dalehallen. Her var eit
hundretals publikummarar møtt fram til koret sin jubileumskonsert. Og ei
flott innleiing på festdagen vart det.
Saman med solistane Åse Solbakken (song) og Per Jørgensen (trompet)
gav dei 50 songarane dei frammøtte ei fin stund, noko dei mange ”trampeklapp-tendensane”
etter fleire av nummera stadfesta.
Me har i det siste fått fleire nye yngre songarar i koret, - dette har gjort oss
godt, - noko konserten i dag synte, sa ein fornøgd dirigent etter at det heile var
over.
Skal ein trekkja fram noko, må det vera samarbeidsprosjekta med solistane.
Vår lokale trompetist, Per Jørgensen, tolka Rolf Graf sin vare melodi ”Lys”
på ein framifrå måte, - mannskormedlemmene det same med Helge Riise sitt
tekstfølgje.
Eit solid ”parløp” var det også mellom songsolist Åse Solbakken og dei
jubilerande menn, - særskild galdt dette på ”Rosor i Tyrol`n”, eit tema frå
Fuglehandlaren av Karl Zeller.
I festleg lag
Berre vel ein time etter siste tonane frå jubilanten kvarv vekk under taket i
Dalehallen kunne festleiar Ruth Olsnes ønskja mannskoristane med følgje, -
og inviterte gjester, velkomne til jubileumsfest i fabrikk-kantina.
Utdeling av heidersteikn var eit naturleg høgdepunkt under middagen.
Arne Bøthun, Arne Sellevold, Johannes Nyheim, Per Kvamme og Dagfinn
Roe fekk 15 års-diplom medan Morten Bjerke, Randolf Rønhovde og Kjetil
Vatle fekk koret sin medalje for 25 års medlemskap. Eli Skulstad bar fram
helsing frå Hordaland Korforbund, - og gav forbundet sin 40-årsmedalje til
Thomas Utskott, Reidar Laastad, Arthur Reigstad, John Birkeland og Egil
Ekanger.
Dale Mannskor sitt heidersteikn, - det største eit kormedlem kan oppnå
utanom æresmedlemskap, vart delt ut til fire trauste og solide songarbrør, -
som korformann Dagfinn Roe sa det. For å oppnå denne medaljen er det ikkje
nok å berre vera medlem, - ein må også ha gjort ein solid innsats anten det no
er i dugnadsarbeid eller i andre tillitsverv i koret, sa formannen då han gav
heidersteiknet til Henrik Breistein, Edvin Kalsås, Odd Hesjedal og Egil
Ekanger.
52

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Solid damestøtte
Mellom dei mange som helsa
jubilanten, var nok støtta frå
dei nærast, - damene i støtteforeninga,
mellom det som
varma mest. Sjekken på 45.000
kroner fekk formann Roe til å
verta meir enn audmjuk,- og
mennene kring bordet kvitterte
sporenstreks med refrenget frå
Halvdan Sivertsen sin velkjende
”Førr ei dame”.
Elles var det helsingar frå Dale Musikkforening ved Einvald Lønne, Ole
Hesjedal frå ”Kordial” og varaordførar Odd Helland frå Vaksdal kommune.
Gåvesjekk kom det også frå Vaksdal Herads Arbeiderparti.
”Lars den solide”
Dirigent på 25. året, Lars Ragnvaldsen, fekk
også sin velfortente hyllest frå festlyden.
-Det at me i alle år har hatt ein slik solid
styrmann på skuta vår har vore av uvurderleg
verdi. Det er mykje takka vera din
entusiasme og ditt pågangsmot at me i dag
står fram som ei stor, god og samla koreining,
sa formannen då han overrekte dirigenten
sin krystallkaraffel med innskrift.
-Ein gjevande og fin gjeng å jobba med.-
Sjølv om gjennomsnittsalderen er høg, greier
me framleis å halda ein høg kvalitet på
det me driv på med. Skal me kunna vera der
oppe også i framtida er det umåteleg viktig
å oppretthalda kontinuiteten, - eit par nye
medlemer kvart år er det som skal til, sa ein
entusiastisk dirigent til VP etter at Bjarnild
sin heimelaga sitronfromasj var fortært, - og
det formelle var vel over.
Formannen Dagfinn Roe får overrekt sjekken frå
Elly Ekanger. VaksdalPosten 24. oktober 1996.
53
Heider til Lars Ragnvaldsen.
VaksdalPosten 24. oktober 1996.

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
1931 – 70 år – 2001
Folksamt og fagert
Dale Mannskor hadde slege på stortromma då dei baud inn til jubileumskonsert
i Dale kyrkje laurdag. Eit mektig program, med dyktige gjester og
koret sjølv i storslag, gjorde konserten til ei verdig markering av 70-årsjubileet.
Mest gledeleg var kanskje det store frammøtet.
For det var rikeleg med folk som hadde benka seg i Dalekyrkja. Kring 150
betalande tilhøyrarar, saman med nær 100 utøvarar, gjorde publikumskonserten
til noko meir enn ein vanleg konsert.
Det heile starta både spesielt og vakkert. Per Jørgensen på trompet, Olav
Arne Steinkopf bak orgelet og Marianne Juvik Sæbø si vakre sopranrøyst
lydde frå galleriet, medan mannskoret stod oppstilt langs veggane medan dei
song ”Ven i sancte spiritus”. I eit samspel, der dei ulike røystene og instrumenta
veksla, vart det skapt ein heilt spesiell stemning i kyrkja. Juvik Sæbø
si glasklare røyst, Jørgensen sin såre trompet, Steinkopf sitt utfyllande orgelspel
saman med mannskoret si stemningsfulle ”messing”, var svært vakkert.
At akustikken i kyrkja er svært god, fekk ein eit godt prov på.
Dale Mannskor og Marianne Juvik Sæbø frå jubileumskonserten i Dale kyrkje.
VaksdalPosten 29. mars 2001.
54

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Fyldig
Etter innleiingsnummeret, hadde Dale Mannskor ei eiga avdeling. Koret læt
svært bra for tida, særleg fylden let me oss imponera over. Utan høgtalarutstyr
av noko slag, song koret så det gjalla i veggene i det store kyrkjerommet, som
vanleg under leiing av Lars Ragnvaldsen.
- Dette kom dei vel ifrå, høyrde me ein av publikummarane kviskra til sidemannen,
og me kunne ikkje anna enn å seia oss samde.
Laksevåg Blandet Kor overtok med blandakorsong, før Per Jørgensen og
Olav Arne Steinkopf framførte ”Intermezzo”. Dette var til tider eksperimentelle
og uvanlege tonar i kyrkja, men publikum såg ut til å setja pris på
det og kvitterte med solid applaus.
Frå 70 års-jubileumsfesten i Stanghelle samfunnshus. På festen fekk
medlemmer som har vore med i koret i 15 år, diplom, medan dei som
hadde 25 års medlemskap, fekk diplom og medalje.
Frå venstre Simon Hvidsten (25 år), Thorvald Kvamme (25 år),
Oddvar Faugstad (25 år), Birger Kvamme (15 år), Frank Krogsrud (15 år)
og Nils Dalseide som fekk for 25 års medlemskap.
Foto: John Birkeland.
55

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Vakker avslutning
Marianne Juvik Sæbø og pianist Vidar Eldholm Olsen gav etterpå si avdeling.
Juvik Sæbø song både tysk, engelsk og norsk musikk, og viste at det ikkje er
utan grunn at ho er ei ettertrakta songarinne.
Dale Mannskor framførte så ei avdeling til før koret, saman med Marianne
Juvik Sæbø, avslutta med to nummer. At den siste songen var ”Amazing
Grace” var nok ikkje utan grunn, for dette var verkeleg ei vakker og verdig
avslutning.
Med konserten starta mannskoret jubileumsåret sitt, der ein seinare byr på
fleire konsertar, CD-utgjeving og songarstemne, berre for å nemna noko.
1931 – 75 år – 2006
Hendingar i jubileumsåret
Jubileumsåret vil bli markert på ulike sett rundt om i kommunen, også ein tur
til nabokommunen Voss med konsert i Nain står på programmet når mannskoret
skal feira seg sjølv i ein svært variert og innhaldsrik sesong.
Først på programmet står jubileumskonsert i Dale kyrkje laurdag 4. mars med
gjester som Marianne Juvik Sæbø, Per Jørgensen, Tommy Kristiansen, Olav
Arne Steinkopf, Jan Eirik Gullbrå og Per Fosse og Einvald Lønne frå Dale
Musikkforening. Seinare same månad er det Nesheim kyrkje i Eksingedalen
som får besøk av mannskoret.
20. mai står Dale Mannskor som teknisk arrangør for songarstemnet, med
heile 27 påmeldte kor tilstades eller 700 songarar som blant anna skal framføra
Arvid Vaksdal og Ruth Olsnes sin ”Du kjære dalebyen min” under
opninga på skuleplassen. Songartog, singers corner, fleire konserter og
songarball står elles på programmet utover dagen og natta.
Under Daledagane vil mannskoret prøva og gjenskapa ein gamal tradisjon
frå 60- og 70-talet, nemleg kveldsunderhaldning med gjester. Musikarar som
Sven Erik Vaksdal, kjent frå Aftenlandet, Åge Vaksdal ”turnekompis” med
Jon Eikemo, Morten Skage bassgitarist hjå Sondre Lerke og ikkje minst
”songlerka” Hege Eide Vik frå Eidslandet vil saman med mannskoret føra
publikum 30-40 år tilbake i tid.
Mannskoret vil markera stiftingsdatoen til koret med song på grava til
initiativtakaren Sigurd Zakariassen laurdag 3. juni. Fredag 23. juni blir det
56

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
mannskorsong under den 6000 år gamle helleren i Skipshelleren for første
gong, eller kanskje det var song for fleire tusen år sidan også, det var i alle
fall ”ljom og ville hyl”. Dette kan vi vel trygt kalla årets ”stunt” for Dale
Mannskor. I eit jubileumsår står sjølvsagt utanlandstur på programmet. Polen
med storbyane Warszawa og Krakow blir eit kjærkomen avbrot i ein hektisk
jubileumssesong.
Hausten startar med konsert i Vaksdal kyrkje i september månad, fortsetter
med to store jubileumskonsertar i lag med Kordial og Dale Musikkforening i
Dalehallen i slutten av oktober, med påfylgjande jubileumsfest i
Samfunnshuset på Stanghelle, for så å bli avslutta med konsert i Nain på Voss.
Frå jubileumskonsert i Dale kyrkje 4. mars 2006.
Frå venstre: Leiar i Dale Mannskor, Ole Johnny Domben,
Dirigent, Lars Ragnvaldsen, Marianne Juvik Sæbø, Per Jørgensen, Tommy Kristiansen,
Olav Arne Steinkopf og Jan Eirik Gullbrå.
Foto: Sveinung Klyve.
57

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Frå jubileumskonsert i Dale kyrkje 4. mars 2006. Frå venstre bak: Ole Johnny Domben,
Morten Bjerke, Simon Hvidsten, Arnljot Møster (skjult), Kjetil Vatle, Tor Arne Vatle,
Ove Gunnar Dyvik, Einar Amundsen, Dagfinn Roe, Nils Dalseide, Egil Ekanger,
Oscar Amundsen, Per Kvamme, Bjarne Hilland, Randolf Rønhovde, Johannes Nyheim,
Sigmund Lid, Frank Krogsrud, Arne Sellevold, Birger Kvamme, Nils Kallestad,
(Tommy Kristiansen, musikar). Frå venstre framme: John Birkeland, Arne Bøthun,
Jørgen Skjerve, Ole Johan Pettersen, Sveinung Hesjedal, Øyvind Solberg, Erling Rolland,
Øivind Vatle, Arnfred Sellevold, Åsmund Boge, Roald Utskott, Nils Johnsen,
Oddvar Faugstad, Rolf Davidsen, Thorvald Kvamme og Dirigent, Lars Ragnvaldsen.
Foto: Hordaland, Reidar Takvam.
58

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Lokale konsertar og arrangement
Oppstart – krig
Allereie skipingsåret skipa koret, saman med det to andre songkora på staden,
helgekurs med den kjende songpedagogen Lars Sørås som instruktør.
Samarbeid med mannskora på Vaksdal og Voss kom i stand og det vart
skipa tre minisongarstemne. Det første stemne var på Dale 24. april 1932, og
Bergen Kringkasting var på staden og gjorde stemna historisk. I 1939 feira
Dalesamfunnet 60 år for Dale Fabrikker, og jubileet vart feira over to dagar.
Koret deltok aktivt begge dagar og under felleskonsertane 30. april saman
med musikkforeininga kunne Dalesamfunnet, songarane og musikantane
gleda seg over Dale si nybygde storstove Dalehallen frå 1937.
Dalehallen har saman med kyrkja vore sentrale konsertlokale for mannskoret
i lokalmiljøet.
Under krigen var interessa for korsong stor, og mange ungdommar byrja i
koret. I mai 1942 heldt koret konsert i Dalehallen. Det vart overfylt hus og stor
suksess, og “Slå ring om gamle Noreg” var ei sterk oppleving for tilhøyrarane.
I 1943 vart Edvard Grieg sin hundreårsmarkering feira med konsertar i
Dalehallen. Mannskoret, Musikkforeininga og songkoret “Varde” deltok.
“Landkjenning” vart her framført av eit stort blandakor saman med
“musikkjen” sitt horn- og salongorkester.
Underhaldningskveldar
I 60-åra skipa mannskoret til underhaldningskveldar i Dalehallen kvar haust.
På desse kveldane engasjerte koret kjende og kjære artistar og dette var noko
lokalbefolkninga såg fram til. Desse “kjendisane” trekte fullt hus. Arvid
Vaksdal, vår lokale ”kjendis” mannskormedlem og trekkspelvirtuos gav i
mange år eigne trekkspelavdelingar på desse arrangementa. Også ein annan
mannskormedlem, Magnar Dale, hadde eigen avdeling der han spela åleine
og saman med eige band. Lynlotteri var eit tradisjonelt innslag desse kveldane
med mange flotte gevinstar. Underhaldningskveldane vart ein fast tradisjon
og fortsette langt utover i 70-åra.
59

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
”Dåtidas idol”
Dale Mannskor er eit kvalitetskor – mellom dei beste mannskor i landet.
Mangt kunne seiast om koret sine representasjonar ute,- men det koret har
bidrege med på heimstaden og i kommunen er også stort. Her vil eg trekkje
fram koret sine underhaldningskveldar i Dalehallen. Desse kveldane var noko
som vårt song – og musikkelskande folk lika godt. Dei fylte Dalehallen og
kom igjen år etter år. Dale Mannskor er ikkje berre eit trekkplaster på lokalbefolkninga,
men dei har også klart å trekkja større ”kjendisar” (dåtida sine
idol) til Dalehallen. I tida mellom 1968 og 1977 fekk Dale vitjing av fleire
kjende artistar, noko som kjem tydeleg fram av autografblokka. Desse
artistane stilte med eigne avdelingar og opptredde individuelt så vel som
saman med koret. Dette var stort.
Ingen som var til stades i Dalehallen kan vel gløyma då Åse Kleveland i
fotsid kjole gjekk mellom benkeradene og selde lodd til inntekt for Dale
Mannskor og til stor glede for alle som fekk nærkontakt med ho. Dale
Mannskor gløymde ikkje å invitera med seg gode lokale krefter, sjølv om dei
ikkje nett står i autografblokka. Eg vil takka for alle gilde stunder eg har fått
i lag med Dale Mannskor igjennom meir enn 50 år, og ønskja tillukka med
75-års jubileet.
Ruth Olsnes
Bygde/samarbeidskonsertar
Det vart lagt vekt på bygdekonsertar og koret ville gjerne knytte til seg
songarar frå andre bygdelag enn Dale. Ein del kom med frå Vaksdal,
Stanghelle og Stamnes. Bygdekonsertane heldt fram utan at aktiviteten på
Dale vart svikta. Det var vanleg at koret inviterte med seg ein gjest frå den
bygda koret vitja, slik som t.d. Stamnes Damekor på Stamnes og Vaksdal
Skulekorps på Vaksdal.
Under Nygardsstemna i Modalen i 1984 urframførte Mannskoret Olav
Nygards dikt “No reiser kvelden seg”, tonesett av Valter Aamodt. Dei framførte
dette diktet i Krossen, heimen til Olav Nygard, og ved Nygardsbautaen
på Mo. Koret hadde kort tid på seg til å øva inn dette diktet, men under
kyndig leiing av dirigent Lars Ragnvaldsen gjekk dette bra. Dale Mannskor
har framført “No reiser kvelden seg” på fleire konsertar og har hatt stor gleda
av det.
På vårparten i 1987 skipa mannskoret til korseminar der også tidligare
60

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Kjendisunderskrifter frå 60 og 70-talet, samla inn av Ruth Olsnes.
Alle saman har vert Dale Mannskor sine gjestar i Dalehallen.
61

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
mannskormedlemmer og andre songglade var velkomne. Bakgrunnen for
dette seminaret var at Dale Mannskor og Dale Musikkforening saman skulle
framføra “Sommer i Tyrol” under Daledagane dette året. Orkesteret “Fossegrimen”
frå Voss har ved nokre høve vitja Dale og Vaksdal, slik dei også
gjorde ein haustdag i 1988 då Dale Mannskor arrangerte stor konsert saman
med dei. Konserten vart halden i Dalehallen.
Sundag 5. februar skipa mannskoret til konsert i Dale kyrkje på vegne av
Vaksdal Song- og Musikkråd. Konserten var ei mønstring av nokre av
musikk-kreftene i kommunen. Forutan mannskoret deltok dei unge musikkskuleelevane
Jon Straume og Frode Raymond Vik, Stamnes Ungdomskor
under dirigent Odny Kallestad og Dale Musikkforening med sin dirigent
Audun Møllerup Boge. Mannskoret framførte “Messe for mannskor, blåsarar,
orgel og paukar” av Frank Schubert, saman med musikarar frå Voss og Dale.
Dirigenten Lars Ragnvaldsen losa koristar og musikantar sikkert gjennom
musikkstykket.
Mannskoret og Musikkforeninga har ved ulike høve delteke på konsertar
rundt om i kommunen vår. Men vi har då høyrt songen og musikken kvar for
seg. Dette måtte vi prøva å endra på. Dale Mannskor og Dale Musikkforening
inviterte til konsert med mannskoret som arrangør. Dei hadde først kvar sine
avdelingar. Til slutt var det så klart for kveldens høgdepunkt. Under Lars
Ragnvaldsen sine støe hender framførte dei to laga saman T. Breivik sin “Visa
vid vindens engar” og S. Romberg sin “ Stout Hearted Men”.
Samarbeid utover kommunegrensene
Ytre Suløen Jazzensemble har også vitja Dale. Som avslutning på 60-års
jubileet sitt arrangerte Dale Mannskor konsert i Kyrkja der Ytre Suløen
deltok. Dette jazzbandet hadde stor publikumsappell, humor og musikalsk
dugleik. Tale Lid Lerheim var også med på denne konserten og song med si
praktfulle røyst.
Den velkjende dirigenten for Sunnmøre Kristelige Ungdomskor (SKRUK)
gjennom mange år, Per Oddvar Hildre, har vore på Dale som instruktør for
mannskoret. Dale Mannskor skipa midt på 90-talet til songarseminar med den
kjente korkapasiteten som leiar og inspirator. Dette seminaret var ope for alle
songinteresserte menn fordi koret såg dette som eit høve til å sikra seg nye
medlemmar, samstundes som ein vona å fornya dei “gamle” medlemmane litt.
Seminaret vart avslutta med konsert i gymnastikksalen på ungdomsskulen. Vi
62

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
i mannskoret hadde fått nye erfaringar og hausta nokre nye idear til våre framtidige
koroppgåver.
På slutten av 1990-talet var det Aftenlandet og Vaksdal Minikor som var
samarbeidspartnarane til mannskoret, der kjende og mindre kjende tekstar av
Jakob Sande sto sentralt. Konsertane vart halde 1. mai 1998, ein i Vaksdal
Samfunnssal og den andre i Dalehallen. Publikum fikk møta både
”Kleppemaret”, ”Daniel Davidson” og “Kallen og katten”. Dale Mannskor og
Vaksdal minikor og Aftenlandet hadde alle eigne avdelingar. Diktet
“Vårteikn” med tekst av Jakob Sande og til melodi av Sven Erik Vaksdal
framførte mannskoret og Aftenlandet saman. Solid applaus frå publikum
synte at dei var nøgde med det som utøvarane bydde fram denne dagen.
“Syng med oss” i Dalehallen. Kaffi, kaker og allsong rundt småborda i
salen. Gla’ song-kveld på puben på Dale, der mannskoret underheldt med
drikkeviser under leiing av Lars Ragnvaldsen, vart svært godt motteke.
Mannskoret har freista å nå rundt til alle bygdene i kommunen vår med sin
song. Det er ikkje mange lokale som koret ikkje har sunge i, men Dale
Mannskor var for første gong å høyra i Eidslandet kyrkje i 2001. På denne
tida vart det sett i gang arbeid med å skaffa nytt orgel til den då 76 år gamle
kyrkja, og som sitt bidrag til dette gav koret inntektene frå konserten til
bygdefolket og orgelfondet.
Ved fleire høve har det vore arrangert nyttårskonsertar i Dale kyrkje. Dale
mannskor har vore teknisk arrangør ved fleire av arrangementa her på Dale.
Inntektene frå desse konsertane går til veldedige organisasjonar.
63

Tradisjonar
Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dale Mannskor har opp igjennom åra skapt og blitt ein del av tradisjonelle
arrangement i fylket og kommunen. Dette gjeld feiringar og markeringar av
ymse slag til alle tider på året. Enkelte år har det ikkje vore mogeleg å delta
på alt, og noko deltaking har gått i periodar.
For mannskoret er som regel årets første konsert nyttårskonserten i regi av
Norges Korforbund Hordaland. Dette er ein konsert som blir halde på same
tidspunkt i ein hel rekke kyrkjer i fylket. Fleire kor møtes på desse konsertane
og syng det nye året inn. Mannskoret har fleire gonger også stått som teknisk
arrangør til slike konsertar her i kommunen. Også i jubileumsåret 2006 er
Mannskoret med på ein nyttårskonsert, denne gongen i Landås kyrke i
Bergen.
1. og 17. mai
Dale ble reist opp omkring den lokale tekstilindustrien og energien som elva
gav dalesamfunnet. Dette har også i stor grad påverka mannskorets repertoar
og aktivitet. 1. mai var det ein sjølvsagt ting at mannskoret stilte opp i paviljongen
og song arbeidarsongar. Koret har i mange år også deltatt i samband
med gudsteneste og også nytta dagen til å halda lokale konsertar i eigen regi.
Nasjonaldagen den 17. mai er kanskje den tradisjon som står sterkast i
mannskoret. Då deltek koret under eigen fane i 17. mai-toget og ved diverse
andre arrangement. Sjølv om dei alltid er med i toget på Dale, deltar koret
også enkelte år på 17.mai-arrangement andre stadar i kommunen, hovudsakeleg
på Vaksdal og Stanghelle.
Daledagane
Ein annan sommarleg tradisjon er Daledagane der mannskoret bidrar med
fleire innslag, konserter og arrangement. Dei første årene desse blei arrangert
markerte mannskoret seg sterkt med song og sprell i ”gatå” under inspirert
leiing av Lars Ragnvaldsen. Etter kvart deltok dei også på arrangement som
for eksempel Sommer i Tyrol som i 1986 var eit samarbeid mellom mannskoret
og Dale Musikkforening. Dei seinare år har mannskoret vore med og
setta preg på opninga av Daledagane, og med konsert for eksempel i kraft-
64

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Frå Daledagane 2004. Frå venstre:
Rolf Davidsen, Johannes Nyheim,
Frank Krogsrud, Nils Kallestad.
Foto: Reidar Takvam.
Frå markeringa av Dale fabrikker sitt
125 års-jubileum i Dalehallen.
VaksdalPosten 26. august 2004.
65
stasjonen på Dale og songartelt
om kvelden har mannskoret blitt
ein del av det fastbuande og
tilbakevendte dalingar forventar
av denne helga.
Musikkdagen
Kommunen vår har alltid vore
prega av sitt aktive musikkmiljø.
Dette miljøet har i ei årrekkje
arrangert Songen og musikkens
dag. Denne dagen gjekk på
omgang mellom dei forskjellige
bygdene i kommunen. Defilering
av diverse musikklag var i
tillegg til konsert faste innslag.
Mannskoret har vært ein aktiv
deltakar på desse dagane og også
stått som arrangør ved flere
høve.
I 1998 sto dette å lesa i avisa:
Først var det ”Songen og
Musikkens dag”, så kom ”Song
og Musikkdagen” og no i år er
det altså berre ”Musikkdagen”.
Sjølv om namnet har endra seg
fleire gonger, så er det likevel eit
tradisjonelt og velkjend opplegg
Dale Mannskor inviterer til når
dei førstkomande søndag seier
velkomen til ”Musikkdagen” på
Dale. Kor, korps og solistar vil i
eit vel 2 timars langt program
presentera seg og musikken sin
for publikum.

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dale Mannskor underheld i ”gatå” under Daledagane.
To sterke kort under Song- og musikkdagen. Arrangør Dale Mannskor og
Dale Musikkforening, ein av dei mange vellukka kombinasjonane.
VaksdalPosten 29. mai 1992.
66
Foto: Reidar Takvam.

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Songarstemne
En viktig del av mange
kor si verksemd er å
reisa på stemne og møta
og synge saman med
andre kor. Dette har
også vore ein viktig del
av mannskoret sine
aktivitetar frå det første
songarstemnet dei deltok
på i 1933 fram til det
Bruvik 6. juni 1958.
siste dei var med på i
Stryn i 2004.
I samband med 75-årsjubileet i 2006 har Dale Mannskor vorte tildelt
Hordaland korforbund sitt songarstemne som blir arrangert 20.mai i
jubileumsåret. Dette er ikkje første gong mannskoret steller i stand til songarstemne.
I 1958 arrangerte Dale Mannskor Hordaland Mannssangerforbunds
songarstemne. På stemnet, som også var ein del av 30-årsjubileet til
Hordaland Mannssangerforbund, deltok 17 kor med til saman over 500 songarar.
Toga med songarar kom samstundes
frå Voss og Bergen. Dale
Mannskor stod oppstelt på
perrongen og helsa velkomen med
Edvard Grieg si kjende songarhelsing.
Det var forresten ikkje
berre songarar som steig av toga.
Mange ”sivile” fylgde kora til
stemna. Dale Mannskor var ikkje
åleine som tok imot. På stasjonen
hadde ein alt eit stort publikum
som ville gje stemnedeltakarar ein
festleg velkomst. Og sjølvsagt var
musikkorpsa våre tilstades.
Skulekorpset gav til beste fleire
Bruvik 13. juni 1958.
67

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Program for songarstemnet på Dale 8. juni 1958.
68

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
friske nummer, og vart straks svært populære. Songarane fekk ei hjarteleg
velkomsthelsing i ein velforma tale av formannen i Dale Mannskor, Reidar
Laastad. Dermed var det klar for marsjering opp til staden.
Ein kraftig salutt gav startsignalet for det store songartoget. Det talde over
500 songarar. I brodden gjekk musikkforeninga. Så fylgde forbundsstyret
under forbundet si vakre blå silkefane, og så alle kora, kvart under si fane eller
merke. Speidargutane bar skilt med kora sine namn på. Toget samla mykje
folk langs fortaua då det marsjerte gjennom sentrum til kyrkja.
Kyrkjekonserten
Organist Flatjord opna med Preludium frå Sonate i c-moll av Alexander
Guilmant. Så marsjerte Dale Mannskor inn i kyrkja gjennom dåpssakristiet og
fann sin plass på den oppbygde amfien i koret.
Dale Mannskor song først ”Deo dicamus” av G. A. Homilius med Helge
Søberg som dirigent og deretter ”Morgensang” av Niels W. Gade med Aksel
Flatjord. Deretter fylgde mannskora frå Os, Eidsvåg, Ask, Breistein, Follesø,
Voss og til slutt Mannskoret Ljom. Felleskoret song til slutt tre nummer. Det
første, ”Judex” av Gounod, vart dirigert av Helge Søberg og med Aksel
Flatjord ved orgelet. Så dirigerte Oscar Johannesen ”Hymne” av Ferdinand
Vogel, og til slutt song koret og forsamlinga i kyrkja ”Gud signe vårt dyre
fedreland”. Aksel Flatjord dirigerte og ved orgelet sat Gjert Fluge.
Om dei einskilde kora uttalte sakkunnige og folk frå det jamne publikum ei
vurdering som peikte ut tre kor. Dale Mannskor gjorde eit svært godt inntrykk.
Æra for koret sine prestasjonar tilkom dirigentane Søberg og Flatjord.
Follesø Mannskor under den kjende korleiaren Valte Aamodt gjorde også
betre inntrykk enn dei fleste. Koret song ”Jesus Kristus er oppfaren”, ein
folketone i Eyvind Alnæs sitt arrangement og ”Davids 23. salme” av Franz
Schubert og med orgelfylgje av Gjert Fluge. Det tredje koret som merka seg
ut var Mannskoret Ljom.
Konserten i parken
Først var det helsingstale av ordførar Steinar Salhus. Felleskoret på over 400
mann opna med ”Evig ungdom, evig seier er den makt som sangen eier, syng
brødre, syng”.
Etter felleskoret song Dale Mannskor Reissigers ”Olav Trygvason” med
Aksel Flatjord og ”Vakra sky” av C. A. Brolen med Helge Søberg. Så fylgde
69

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Salhus Mannskor, deretter kora frå Tyssedal, Hop, Leirvik, Tertnes, Arna,
Odda, Laksevåg, Fana og til slutt felleskoret igjen.
Dale Mannskor kom godt frå sin oppgåver
Dale Mannskor med sine 44 songarar høyrdest godt i den luftige sommarvarmen.
Men koret var også etter kva vi har skjøna eit av dei aller beste, om
ikkje best. Der var presisjon og velklang og inspirerande og dyktig leiing. Dei
to dirigentane har nok gjort eit godt arbeid i koret. Dei vann seg ein framståande
plass når kvaliteten av stemna skulle vurderast. Det går fram av det
som dei sakkunnige uttalte.
Lovord for stemneopplegg og avvikling
Dale Mannskor fekk berre lovord for opplegget og avviklinga. Det var i det
heile ikkje noko som klikka. Men koret hadde også framifrå god hjelp både
til det førebuande arbeidet og til å få stemna vel i hamn søndag. Mellom dei
som gjorde verdfull innsats var damene som stelte til songarmiddagen i
Dalehallen. Det var eit stort apparat, men alt gjekk som smurt.
Songarmiddag med damekor på galleriet
Dei 500 songarane måtte plasserast i to salar, og endå vart det nokså trongt
om plassen. Men songarar er vane med å ha det slik på stemnene sine, og då
er alt vel. Ekte songarstemning var det i alle fall frå første stund. Visevert
Arnfinn Lilleskare kunne nemleg by på song av eit damekor. 40 damer frå
Laksevåg var på vitjing til Dale denne søndagen. Dei hadde sitt eige program
for dagen med tur i Bergsdalen mellom anna. Syngja kunne dei i alle fall og
stormande applaus og songarhurra frå songarbrør i salen dei fekk. Då stormen
hadde lagt seg tok Reidar Laastad ordet og ynskte songarar og gjester velkomne
til middagen. Deretter las Hilmar Bjånesø sin eigen prolog for festen,
ei hylling til songen. Songen høyrer sjølvsagt med i eit slikt høve, og det vart
sunge mange korsongar under middagen. Elles vart det svært populært at
viseverten fortalde ein og annan koselege stubben om Dale og fabrikken.
70

Brusteinsball og fakkeltog
Det vart den festen som det skal vera når songarbrør er samla. Men å sitja
lenge i ro er ikkje nett det som ligg best for slike karar. Derfor vart det ei kjær
avveksling for mange av songarane då dei kunne få seg ein svingom på
brusteinsballet i Konsul Jebsengata. Der trødde dei dansen til dalesongarane
og konene deira braut gjennom svermen i fakkeltog.
Fakkeltoget skreid vidare med kurs for jernbanestasjonen, og alle som nett
hadde svinga seg i andre takter, hengde seg på og prøvde ein overgang til
marstakt.
Perrongen på stasjonen vart atter fylt for ei stund, så gjekk eit tog til Voss
og eit til Bergen under songarhurra og anna skrål i fortissimo. Og så ein decrescendo
att alt medan stasjonen tømdes for alle som hadde fylgt for å sjå
songarane vel av garde att.
Bruvik 27. juni 1958.
Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Kasseraren som blir nemnd i annonsen
er den same John Birkeland som
er kasserer i samband med vårt
songarstemne i 2006.
Stilfullt songarstemne
70-åringen Dale Mannskor levde opp både til eigne og andre sine forventingar.
Songarstemnet for over 600 deltakarar laurdag vart ei einaste lang
triumfferd, ikkje ein gong eit par kraftige regnbyger under defileringa kunna
hindra det.
Det gjekk på ”skinner” for 70-åringen på Dale laurdag. Vellæta var stor, og
entusiasmen det same heilt frå innsjekkinga på stemnekoret tidleg laurdag og
til dei siste tonar svann hen på songarballet på sentertorget på Vaksdal, sånn
bortimot eit lite døger seinare.
Me mottok berre positive tilbakemeldingar både frå dei tilreisande og
publikum på Dale.
-Dette var kjekt å laga til, og tusen takk til alle som møtte fram på konsertane
og til dei mange bygdefolk som følgde oppfordringa om å heisa flagget
denne dagen, oppsummerar mannskorleiar Dagfinn Roe til oss måndagsmorgon,
litt trøytt, men veldig glad over suksessen.
71

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Forutan de to ovannemde stemne var Dale Mannskor i 1994, saman med
vossakoret Trivnad, ansvarlig for eit stort songarstevne på Voss med nærare
1500 songarar.
Jula
Straks ymse oppgåver om hausten er lagt bak oss, ser me fram til at no byrjar
øvingane på det tradisjonelle for høgtida som stundar til. Då friskar me opp
att dei mange julesongane som har vore på repertoaret i lange tider. Nye
songarar må ofte finna seg i å lytta, meir enn å bruka noteheftet.
Ei fast oppgåve har vore å syngja på den festen som vert skipa til for
pensjonistar i adventstida. Både tradisjonelle julesongar og andre tonar vert
framførde og godt mottekne av tilhøyrarane. Dei ser faktisk fram til dette innslaget
på samkoma si.
Mannskoret har også delteke i adventskonsertane der mange av musikk- og
songkreftene på staden er med.
Med kantor og dirigent på orgelkrakken i Dale kyrkje var 1.juledag svært
høgtidsam for koret med ”god jul” og faste handtrykk oss i mellom. Dale
Mannskor var det faste høgmesseinnslaget. Etterpå gjekk turen direkte til
Dale Gamleheim for framføring av julesongar i alle høgdene og i spisesalen.
I eldre tid var det ved kaffitid dette innslaget fant stad. Med nybygget på plass
kunne alle samlast i daglegstova for ei meir felles oppleving.
Frå 17.maitog. VaksdalNytt 21. mai 1982.
72
Helsing frå Aud
Lilleskare Veka
Eg vil gjerne få senda
ei helsing og gratulasjonar
til Dale Mannskor
som no fyller 75
år. Kva hadde 1. og
17. mai vore om ein
ikkje fekk høyra Dale
Mannskor syngja, fine
arbeidarsongar 1. mai
og vakre fedrelandssongar
17. mai. Alle

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
konsertar med mektig song som nesten lyftar taket, og som oftast slutta med
”En dejlig dag”.
Julekonsertane med den høgtid dei representerer, med høgdepunkt som ”O
Helga Natt” og Jakob Sande sin ”Det lyser i stille grender”. Eg føler meg
takksam som får lov å oppleva så mykje vakker song.
Dale Mannskor har i alle år vore til stor glede for Dale Pensjonistlag med
vakker song på deira førjulsfest. Håpar at vi på Dale i mange år må få gleda
av, og høyra dei syngja for oss, med sin dyktige dirigent Lars Ragnvaldsen.
Lukka til i jubileumsåret, og åra som kjem.
”En dejlig dag”
Når igjen det er slutt på en dejlig dag,
hvor så mange glæder du fandt,
medens klokken slår sine muntre slag
som en tak for den dag der svandt,
mon så helt du forstår,
hvad en dejlig dag er værd for det trætte sind.
Du har glemt de sorger der ligger bag,
skjult af solens sidste skin.
Helsing frå
Aud Lilleskare Veka
73

Kulturprisen
Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Ein årleg hending i Vaksdal Kommune er utdeling av Kulturprisen. Einskilde
år har denne blitt utdelt i samband med ”Musikkdagen”. Slik også i 1986 da
Kulturprisen gjekk til Dale Mannskor.
Formann i Dale Mannskor, Egil Ekanger får overrekt Vaksdal kommune sin kulturpris for
1986 av kulturstyreformann Lars Folkedal. VaksdalNytt 19. juni 1986.
74

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
-Det er ein kulturell tungvektar som i år skal få kulturprisen, sa kulturstyreformann
Lars Folkedal, og la til at Dale Mannskor vel kunne kallast ei
”hjørnesteinsbedrift” innan den kulturelle verksemd i kommunen.
Dale Mannskor har alltid streva mot høgare nivå og nye mål og er vurdert
beste koret i landet gjennom konkurransar i NRK. Der koret elles står som
regjerande Noregsmeister, sa Folkedal. -Koret har gjort Dalenamnet kjent ute
og dei har løfta kulturlivet heime. Det er med stor gleda kulturutvalet gir koret
prisen for 1986 – diplom og sjekk.
Korformannen, Egil Ekanger, la i sin takketale vekt på dirigenten Lars
Ragnvaldsen sin store verdi både for framgang og resultat. Han streka og
under at koret i dag har medlemar ikkje berre frå Dale, men også frå Vaksdal,
Stanghelle og Stamnes, og når vi drar ut no gjer vi Vaksdal kommune kjent. -
Mange har gjennom 55 år gjort sin trufast innsats i koret, sa formannen, og
retta spesiell takk til veteranane frå starten: Didrik Faugstad, Henrik Rolland,
Normann Hop og Øivind Vatle. -Dei var med og starta koret og er like
brennande interesserte i dag, sa Egil Ekanger som tilslutt takka kulturutvalet
og helsa nye medlemer velkomne, ved å minna om Jugoslaviaturen neste år.
I samband med dette er det også naturleg å nemne at den aller første
Kulturprisen som blei utdelt i Vaksdal i 1979, gjekk til koret sin mangeårige
dirigent Lars Ragnvaldsen.
75

Utanlandsturar
Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Innleiing
Det musikalske og det sosiale har gått hand i hand på koret sine utanlandsturar.
Ulike songoppdrag, konsertar og deltaking i konkurransar har vore planlagt
på førehand og gjennomført etter programmet.
I tillegg er ein typisk mannskor-tur prega av spontansong ”seint og tidleg”:
På rasteplassar og bensinstasjonar og i bussen ved bussreiser, på jernbanestasjonar
og båtterminalar og flyplassar, under måltid på kafear og restaurantar,
og ikkje minst på gater og torg der koret ferdast. Og på overnattingsstadene
høyrest ofte velklang frå glade kormedlemer til langt på natt.
Rammene rundt er det trygge og sterke samhaldet, der deltakarane tek
omsyn til kvarandre og tek ansvar for fellesskapet. Med dette som basis vert
reisene rikare, enten det gjeld store natur- og kulturopplevingar eller sol- og
badeferie.
På vei gjennom Danmark til Tyskland. F. v. John Olsnes, Thomas Utskott, Dagfinn Roe,
Henrik Rolland og Frank Krogsrud. Utlånt frå Ruth Olsnes.
76

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Kormedlemene med følgje har slutta godt opp om turane, og gitt uttrykk
for at det har vore fine opplevingar. Fleire av dei som har delteke nokre gonger,
melder seg gjerne på nye turar før turnemnda har klart opplegg og innhald.
For som det blir sagt: ”Mannskor-turane e´ kjekke tura, dei vil me ve´ med
på.”
Og mange ”kjekke” turar har Dale Mannskor hatt til utlandet. Frå 1974 og
fram til 2006 er det blitt 10 utanlandsreiser.
Første turen gjekk til Kalmar i Sverige i 1974.
Svenska Songarförbundet markerte 60 årsjubileum med den store Rikssongarfesten
i Kalmar frå 14. til 16.juni, og Dale Mannskor vart invitert til å
delta som representasjonskor for Norges Landssangerforbund.
Frå ein omtale i lokalavisa etter turen heiter det:
”Flott innsats av Dale Mannskor i Kalmar”
Songarane frå Dale har hatt ein vellukka tur til Kalmar, ein tur full av opplevingar
og med gledeleg god innsats under stemna. Etter det vi har kunna
forstå kom koret frå oppgåvene på ein svært tilfredsstilande måte og var ein
verdig representant for norsk mannskorsong. Formannen i Dale Mannskor,
Randolf Rønhovde, seier det slik:
”Svenska Sangerførbundets store songfest vart ei oppleving av dei store.
Mange vener har vi fått, og kontaktar over landegrensene er skapte.
Av representasjonsoppgåvene våre vart nok festkonserten i Kalmar
Domkyrkja laurdag den største. Etter den fagninga som møtte oss der, har vi
inntrykk av vellukka innsats. Domkyrkja var fylt til trengsel og både kor og
dirigent Svanæs mottok ros. Søndag song koret under ein jubileumskonsert i
Sportshallen. Også her vanka det blomar for framføringa. Når ein så legg til
minnerike stunder i utflukter til Øland og i glasblåsarhyttene i Nybro, og ikkje
minst den offisielle og personlege mottakinga vi har fått, så sit vi att med det
inntrykket at turen var både til glede og inspirasjon.”
Songargleda har, etter det vi skjønar vore på topp frå dei starta frå Dale
torsdag kveld og til dei kom heim att natt til mandag. Koret var under
stemna forsterka med sin tidlegare dirigent Lars Ragnvaldsen. Han var med
og song i båe konsertane der Dale Mannskor medverka.
På stemna var det to utanlandske gjestekor, Dale Mannskor frå Noreg og så
eit finsk kor. Elles var det berre få einskildkor med på dei to hovudkonsertane
– i Kalmar domkyrkje og i sportshallen. Under konserten i domkyrkja hadde
vi full klaff, seier Rønhovde. Det merka songarane sjølve, og det gav lovorda
77

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
etter konserten prov for. Gjestane frå Dale naut stor popularitet. Den galdt
forresten ikkje berre kormedlemene og dirigenten Kjell Svanæs, men også dei
nasjonalkledde songarkonene. Både dei og koret har vore gode ambassadørar
for Dale, skjønar vi.”
Og i den svenske ”Sångar Tidningen” heitte det:
Koret til Wales
Men lenge før denne representasjonsoppgåva i Sverige dukka opp, sysla koret
med planar om ei utanlandsreise til Wales i England. På årsmøtet i 1966 var
dette tema, og tanken var å dra av garde i 1968.
Dette vart ikkje gjennomført, så turen var på nytt tema under årsmøtet i
1970, denne gongen sommaren 1971 i samband med koret sitt 40 års-jubileum.
Heller ikkje dette vart realitet, men alle gode ting er tre, så endeleg i 1982
drog koret av garde til England. I strålande sommarvêr starta reisa frå Bergen
til Newcastle med englandsbåten.
Målet var Llangollen i Wales der koret deltok i den store årlege internasjonale
kor-konkurransen.
Deltakarane vart innkvarterte privat, og fekk såleis nær kontakt med dei
respektive vertsfamiliane.
Sjølve kor-konkurransane vart gjennomførde i eit kjempesvært telt som
romma tusenvis av menneske, og med direkte overføring til BBC.
Frå Wales gjekk turen til London, med sightseeing, fornøyingar og songopptredenar,
m.a. med vitjing i Den Norske Sjømannskyrkja.
78

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
79
Deltakarar i Llangollen International Musikal Eisteddfod 6.-11. juli 1982.
1.rekke frå venstre: Rolf Korsrud, Simon Hvidsten, Morten Bjerke, Sveinung Hesjedal, Waldemar Pettersen Lars Ragnvaldsen,
Arnfred Sellevold, (P), Reidar Laastad, Henrik Breistein, Johnny Laksy, Alfred Garnes. 2.rekke frå venstre: Normann Hop, Arne
Bøthun, Ole Solberg, (P), Dagfinn Roe, Bruno Giusti, Jan Sundheim, Randolf Rønhovde, Thomas Utskott, Alvin Sellevold,
Reidar Kvamme, Nils Dalseide, Odd Hesjedal, Sigmund Lid, Anders Johansen, Johannes Nyheim, Nils R. Grødal, Arne Sellevold.
3.rekke frå venstre: John Birkeland, (P), (P), (P), Kjetil Vatle, Egil Ekanger, Erling Knutsen, Henrik Hesjedal, John Olsnes,
Edvin Kalsås, Bjarne Hilland, Ola Straume, Ole Krogsrud, (P), Thorvald Kvamme, Oddvar Faugstad, Didrik Faugstad.
(P) er deltakarar frå Postkoret i Bergen. Utlånt av Ruth Olsnes.

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Europa står for tur!
Englands-turen var på mange
måtar opptakten til ei rekkje
andre vellukka utanlandsreiser
for Dale Mannskor. Ein
port var opna, og det var ikkje
lenger spørsmål om koret
skulle på tur, men heller når
og kvar reisa skulle gå.
Såleis kom dei berømte
buss-turane på rekkje og rad i
løpet av ein 6 års periode:
I 1985 til Tyskland, i 1987
til Jugoslavia (som det då
heitte) og i 1991 til Paris.
Grundig planlegging og
førebuing av utvalde reisemål
gjorde dette til store opplevingar
for deltakarane og
gav minne for livet. Mange
land, byar og tettstader vart
vitja, og Europa vart for mange ”kjent” område. Og ikkje berre kormedlemer
fekk glede av dette, men andre vart også inviterte med. Slik var det t.d. på
Jugoslavia-turen som talde 96 deltakarar med tanke på å fylla opp eit charterfly
på returen.
I 1995 drog koret med fly til Zürich og målet for utanlandsturen var
Bregens i Østerrike.
To år seinare, i 1997, var reisemåten tog til Praha.
I samband med koret sitt 70 års jubileum i 2001, gjekk utanlandsturen til
Budapest, og denne gongen var reisemåten igjen med fly.
80

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Song ved Lorelei Klippa i Tyskland. Frå venstre: Arthur Reigstad, Oskar Danielsen,
John Olsnes, Morten Bjerke, Egil Ekanger, Dagfinn Roe, Øivind Vatle og Kjetil Vatle.
Utlånt av Ruth Olsnes.
Song ombord i Stena Line på vei til Tyskland. Frå venstre ståande bak: Nils Kallestad,
John Olsnes, Bjarne Hilland, Edvin Kalsås, Alvin Sellevold, Einar Amundsen,
Reidar Kvamme. Sitjande rundt bordet f. v.: Dagfinn Roe, Inga Birkeland, John Birkeland,
Lars Ragnvaldsen og Bente Jorunn Sundheim. Utlånt av Ruth Olsnes.
81

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dale Mannskor på vinsmaking i sakristiet, frå Portoroz i Jugoslavia.
Frå venstre: Frank Krogsrud, Arne Bøthun, Lars Ragnvaldsen, Oskar Danielsen,
Johannes Nyheim, Olav Seim, Thomas Utskott og Alvin Sellevold. Utlånt av Ruth Olsnes.
Dei gode ”støttespelarane” i Budapest i 2001. Utlånt av Ruth Olsnes.
82

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
83
Dale Mannskor med fylgje framføre Matiaskatedralen i Budapest. Utlånt av Ruth Olsnes.

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
84
Dale mannskor syng inne i den ”fantastiske” Matiaskatedralen i Budapest. Frå venstre: John Birkeland, Arne Bøthun,
Jørgen Skjerve, Morten Bjerke, Simon Hvidsten, Dagfinn Roe, Magne Fanebust, Erling Rolland, Einar Amundsen, Oscar
Amundsen, Per Kvamme, Åsmund Boge, Randolf Rønhovde, Nils Johnsen, Frank Krogsrud, Rolf Davidsen, Oddvar Faugstad,
Arne Sellevild, Nils Kallestad og dirigent, Lars Ragnvaldsen. Utlånt av Ruth Olsnes.

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dale Mannskor syng utanfor Matiaskatedralen i Budapest. Frå venstre: John Birkeland,
Arne Bøthun, Jørgen Skjerve, Morten Bjerke, Simon Hvidsten, Dagfinn Roe,
Magne Fanebust, Erling Rolland, Einar Amundsen, Oscar Amundsen, Per Kvamme,
Åsmund Boge, Randolf Rønhovde, Nils Johnsen, Frank Krogsrud, Rolf Davidsen,
Arne Sellevold, Nils Kallestad, Oddvar Faugstad og dirigent, Lars Ragnvaldsen.
Utlånt av Ruth Olsnes
I 2004 stod Estland og Latvia på tur-programmet.
Frå reisebrev i VaksdalPosten saksar vi følgjande:
”No ber det til Riga”
Dale Mannskor la sommar-turen dette året til Tallinn og Riga.
Gjennom fleire år har vi hatt Sande-teksten ”No ber det til Riga” på repertoaret,
og i år vart orda endeleg røyndom.
Heilt sidan vikingtida har byen vore hovudstad i Latvia. Den imponerte
oss.
Tallinn er også ein utruleg spennande by, som ein av dei flottaste mellomalderbyane
i Baltikum. Begge har rike musikktradisjonar, og i tidlegare tider
var Riga eit europeisk musikksenter.
Korsongen står sterkt i alle dei baltiske landa, og er nær knytt til nasjonal
identitet. I Tallinn vert det arrangert store korfestivalar kvart fjerde år, og i
1990 deltok over 30.000 songarar på den svære festivalscena.
85

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Vi prøvde denne scena også, og sjølv om vi berre var 30 songarar, bar lyden
vidt over festivalplassen. Guiden vår kunne fortelja at det akustiske byggematerialet
var valt med omhug.
For koret vart dette ein tur med mykje song, noko planlagt og det meste
spontant.
Vi hadde stor glede av ei rekkje korte konsertar med god respons frå eit talrikt
publikum.
Ei rekkje kyrkjer vart vitja, og vi heldt konsert m.a. i Tempelkyrkjan i
Helsinki, Domkyrkja i Tallinn og St. Peterskyrkja i Riga.
Vi hadde planlagt ein opptreden i Domkyrkja i Riga også, der dirigenten
vår kunne få prøva Europas største orgel, men grunna restaureringsarbeid lyt
dette utstå til ein annan gong.
På vei gjennom ”Svenskeporten”. Frå venstre: Torhild Roe, Reidun Sellevold, Per Kvamme,
Einar Amundsen og Arne Sellevold Foto: Dagfinn Roe.
86

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Koret hadde friluftskonsertar i Den kongelige Danske hage og på rådhusplassen
i Tallinn, og i Riga hadde vi kjempesuksess med ein kveldskonsert midt
på torget i gamlebyen. Sjeldan har Dale Mannskor hatt så stort publikum!
Innimellom sightseeing og planlagt aktivitet var det sjølvsagt rom for tid på
eiga hand til handling eller avslapping på ein av dei mange uterestaurantane.
Vi reiste med fly Bergen – Stockholm, og derifrå hadde vi eigen buss på
heile turen.
Båtreisene frå Stockholm til Helsinki og vidare til Tallinn var ei oppleving
i seg sjølv gjennom den vakre skjergarden i nydeleg sommarvêr, og med
mannskorsong frå panoramadekket!”
Dei største songopplevingane på reisene har nok koret hatt i samband med
konsertar i kjende katedralar og kyrkjer rundt i Europa, m.a. St. Paul-katedralen
i London, Kølnerdomen, Notre Dame og Sacre Ceur i Paris, domkyrkja
i Bregens, St. Vitus-katedralen i Praha, Mathias-katedralen i Budapest,
domen i Estregon, Tempelkyrkjan i Helsinki, Domkyrkja i Tallinn og St.
Peterskyrkja i Riga.
Og nye opplevingar står for tur.
I 2006 markerer Dale Mannskor 75 års jubileum, og sommarturen denne
gongen går til Polen.
Byane Krakow og Warszawa står på programmet når medlemene m/følgje
set seg på flyet 8. juli og legg ut på koret si 10. utanlandsreise.
87

Konkurransar
Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Innleiing
Når songkor møtest på stemner og konsertar, lyttar songarane til kvarandre,
samanliknar framføringar og tolkingar og rangerer kvarandre.
Denne meir uformelle måten å konkurrera med kvarandre på, er alltid til
stades i meir eller mindre grad.
Ved sida av dette er det innan korrørsla vanleg å arrangera formelle
konkurransar med klasseinndeling, pliktnummer og musikkfagleg ekspertise
som dommarar.
Dale Mannskor har teke del i ei rekkje kor-konkurransar og oppnådd gode
resultat.
Internasjonalt i Llangollen i Wales, på landsplan gjennom NRK,
Landssangerforbundet, Korforbundet, og dessutan i dei fleste ”Syng for oss”konkurransane
som Norges Korforbund Hordaland har arrangert 10 gonger
gjennom ein 25 års periode fram til 2006.
Frå tidleg på 1960-talet og utover byrja Dale Mannskor for alvor å
markera seg i konkurransesamanheng.
Dirigent Aksel Flatjord og korformann Øivind Vatle
med premiehausten frå Stavangerfestivalen.
Bruvik 30. juni 1961.
88
Stavangerfestivalen
Ved songarfestivalen i
Stavanger i 1961 plasserte
koret seg som nr. 1 i klassen
for mannskor, og fekk i tillegg
2. plassen mellom alle
deltakande kor.
Frå ein presse-omtale heiter
det m.a.:
”God innsats av Dale
Mannskor i Stavangerfestivalen.
-Vi reiste ned for å vinna, sa
ein av mannskormedlemene
som svar på korleis han tok

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
sigeren. Vel, den innstillinga hadde sikkert mange i koret. Det var målet både
for songarar og dirigent. Men om Dale Mannskor hadde enda ned på lista, så
var ein førebudd på det og.
Koret kan vera vel fornøgd med sin førsteplass i mannskorgruppa, men
Aksel Flatjord sette andreplassen mellom alle deltakande kor som ei endå
finare plassering. Førsteprisen ved denne festivalen gjekk til Domkirkens
Motettkor, Kristiansand, med domorganist Bjarne Sløgedal som leiar. Dette
koret vann prisen også i fjor og har to aksjar i eit stort, vakkert skjold. Koret
var overlegent best av dei deltakande blandakor. Dale Mannskor nådde elles
høgst i poeng for sernummeret, “Skjenkarsveinen”, av David Monrad
Johansen.
Dommarane gav mannskoret denne omtalen. ”Utmerket mannskor med fin
balanse og naturleg syngemåte. Den musikalske utforminga var sunn og ekte
og bar merke av respekt for komponisten sine anvisninger. Koret hadde ein
levande deklamasjon. “Skjenkarsveinen” var eit velvalt nummer og vart
ypperleg framført” Ein slik dom kan mannskoret vera fullt nøgd med.
Tevlinga fann stad i den såkalla Kuppelhallen i Bjergstedparken. Dale
Mannskor var i elden laurdag ettermiddag. Om kvelden var det songarfest i
Atlantic Hall. Også der gav koret eit par nummer saman med Arvid Vaksdal.
Dalingane måtte reisa frå Stavanger før avslutningen og premieutdelinga
søndag. Det var berre Flatjord som var att, og han tok imot førsteprisen.
Straks før koret forlet byen var det klårt at det hadde plassert seg som det
beste mannskoret under årets songfestival. Sjølv om dette ikkje var heilt
uventa, sette det ein kraftig kveik i karane, og sigersrusen var sterkt dominerande
på heile heimturen.”
”Skjenkarsveinen” av David Monrad Johansen er eit vanskeleg nummer
som Dale Mannskor hadde på repertoaret i mange år.
40 år etter Stavangerfestivalen i 2001 var stykket pliktnummer i Mannskor
klasse A ved ”Syng for oss”-konkurransen i Bergen. Denne gongen vart det
3.plass til Dale Mannskor.
NRK
I landskonkurransane som NRK skipa til, gjorde Dale Mannskor seg særleg
gjeldande frå tidleg på 1970-talet og framover, der deltakinga var årviss.
Såleis vart koret nr. 4 i 1972, og oppnådde 3.plassen året etter.
89

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Frå avis-omtale i 1973:
”Dale Mannskor bur seg på ny deltaking i NRK sin landskonkurranse for
mannskor. I fjor vart koret nummer 4, og sjølvsagt tek songarane sikte på ei
like fin plassering denne gongen også.
Som sjølvvalde nummer har musikkutvalet teke ut ”Våre eigne skip” av
Per Hjort Albertsen og ”På jorden et sted” av Ludvig Irgens Jensen.
Obligatorisk nummer i konkurransen er ”Gammel vise” av Eilif Gulbranson.”
”Dale Mannskor vart nummer tre denne gongen”
Follesø Mannskor med Valter Aamodt som dirigent gjekk til topps i NRK sin
korkonkurranse denne gongen. Koret greidde heile 167 poeng. På andreplass
kom Studentsangerforeningen i Trondheim med 152,5 poeng og på tredje
Dale Mannskor med 144,5 poeng. Fjorårsvinnar Fana Mannskor deltok ikkje
i år. Follesø var då nest best, og Dale Mannskor kom på fjerdeplass etter Oslo
Handverksforenings kor. Dette koret hamna i år lenger nede på premielista.”
Ved sida av landskonkurransen i 1972 deltok koret i ei tevling som Bergens
Sangerforbund skipa til. 11 kor deltok, og Dale Mannskor kom på 2.plass:
”Dale Mannskor kom på andreplass i kortevlinga i Konsertpaleet sist
søndag med poengsum tett oppunder det vinnande koret, Follesø Mannskor.
På tredjeplass tett etter Dale kom bergenskoret ”Fremad” og på dei neste
plassane Mannskoret ”Ljom” frå Askøy og Os Mannskor. Desse fem kora
kom alle så høgt i poeng at det plasserte dei i ein førstepremieklasse.”
Norsk korkonkurranse
Så 10 år seinare, stod følgjande å lesa i lokalavisa 10. juni 1982:
”Dale Mannskor til topps i norsk korkonkurranse
Dale Mannskor har igjen gjort ei bragd. I går kunne presidenten i Norges
Landssangerforbund, Arne B. Christiansen, fortelja at Dale Mannskor vann
den store korkonkurransen som forbundet har lyst ut. – Og ikkje berre det:
Dalekoret oppnådde første ærespris, med 85 poeng av 100 oppnåelege.
Det vart konkurrert i tre klassar. Mannskor, damekor og blanda kor. Dale
har altså vunne mannskorklassen og dertil oppnådd første ærespris, i samla
konkurranse. Og det var ikkje ”småfolk” som sat i juryen, for denne landsomfattande
konkurransen. Jurymedlemmene var: Den kjende komponisten
90

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Oddvar S. Kvam, dei ikkje mindre kjende, dirigent for NRK studiokor, Marie
Foss, og musikar og dirigent Carl Høgset.
Konkurransen vart arrangert på den måten at deltakarane song inn på
kassett eller band, som vart sende inn til Forbundet. Opptaket for Mannskoret
vart gjort i Dale kyrkje.”
Konkurransenummeret var B. Heggen: ”Vent vidar seg Vågåvatnet”, med
Lars Ragnvaldsen som dirigent.”
Llangollen i Wales
I juli same året var det klart for deltaking i den kjende internasjonale konkurransen
i Llangollen i Wales. Det var første gongen for Dale Mannskor, men ei
rekkje av deltakar-kora var ”gjengangarar” frå tidlegare år. Det musikalske
nivået var høgt, og sjølv med ein norsk 1.plass i ryggen fekk dalekoret litt å
bryna seg på. Pliktnummeret for mannskor var Janacék: ”Soldiers Lot”. Det
deltok kor frå dei fleste land i Europa, frå Amerika og Australia, og det
knyter seg høg prestisje til deltaking og resultat i konkurransen.
Frå Llangollen i Wales 1982. Utlånt av Ruth Olsnes.
91

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Frå lokalavisa hentar vi følgjande:
”Strålande Englandstur for koret
Dale Mannskor er for lengst kome heimatt etter sin storslagne tur til den internasjonale
musikkfestival i England. Både i skrift og tale er turen kommentert
og diskutert som rimeleg er – og vi som har feriestopp, kjem heilt i bakleksa.
Likevel må vi vera med å hylla koret med innsatsen. Det er ein prestasjon i
seg sjølv å gjennomføra eit slikt arrangement. Det er ein presentasjon å
kvalifisera seg til deltaking i eit slikt fornemnt selskap. Mange kor som hadde
fått utlevert notemateriell måtte melda pass, og andre som freista henga med,
datt av lasset.
At det ved sida av det reint musikalske vart ei rik oppleving for deltakarane
har vi og fått sterke ord om. Det går faktisk rykter om at ny tur er i emning –
og det ville ikkje undra nokon.
Dale Mannskor vart nummer 8 av deltakarane i sin klasse, og er godt nøgde
med det. Like viktig som songprestasjonene er siktemålet om å skapa toleranse
og samkjensle mellom folk og nasjonar. Notane er vel det einaste internasjonale
”språk” som alle raser og folkesleg har sams. Det er i sanning internasjonale
og litt av dette fekk folket frå Dale oppleva. Slikt gir alltid
meirsmak, og set eins eige arbeid med song og musikk inn i eit større perspektiv.”
”Syng for oss”
Frå slutten av 1980 talet og fram til 2006 har Korforbundet sine ”Syng for
oss” konkurransar i Bergen samla deltakarkor frå heile landet. Dale Mannskor
har vore ein flittig deltakar og er nok det mannskoret i vårt område som har
vore med flest gonger. Og jamt over bra plasseringar har koret oppnådd, sist
i 2004 med 2. plass i finalen klasse A, og med Rossini sin ”Pregiera” som
pliktnummer.
92

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dei gode hjelparane
Dale Mannskors Støtteforening
Kjært barn har mange navn: ”Damegruppa”, ”Dameklubben”, ”Støtteforeningen”
– en aktiv gjeng som har ytt Dale Mannskor kjærkommen støtte
gjennom 45 år.
Sjølv om foreininga har stått og framleis står trygt på egne bein, viser fyrste
møtereferatet at nokre menn måtte til helt i starten:
Damegruppa sitt første møte 24.april 1960.
Møtet vart satt kl 20.30 på Indremisjonskafeen. Tilstades var 11 damer pluss
dei fire herrane Vatle, Kalsås, Lilleskare og Utne. Formannen i Dale
Mannskor Øivind Vatle ynskte ”Damegruppa” velkommen. Han gjorde deretter
greie for gruppa sin stiftingsdag 20. februar 1960, der Anna Prestegaard
vart valt til formann. Oppgåva i kveld var å supplera fru Prestegaard med
sekretær og kasserer. ”Gruppa sitt føremål er fleire”, uttalte Vatle,”mellom
anna å få konene til songarane (eventuelle venninner) interessert i koret og
med dette gje songaren den støtte han av og til treng. Hovudformålet er å
skaffe mannskoret ei ny fane. Fanefondet er no på kr. 700,- og ennå kr. 2000,vil
være naudsynt for å skaffe oss ei ny fane. Sjølvsagt er det ikkje meninga
at damegruppa skal skaffe til veges alle pengane.” Formannen mente at
dersom ein kunne nå målet til 1961, 30 års dagen for koret, ville ein kunna
vera godt nøgd med det.
Etter talen vart det servert kaffi og kaker. Medan vi sat ved bordet vart det
føreteke val. Til sekretær vart valt Laila Dalside (einstemmig). Til kasserer
vart valt Ruth Olsnes (einstemmig).
Formannen, fru Prestegaard, ynskte dei nye styremedlemmene velkommen.
Dessutan gav hun ei konfektøskje som ble lodda ut på møtet, og ei
på songøvinga neste dag. Inntekta gikk til fanefondet.
Etter litt diskusjon vart dei samde om å ha møte ein gong i månaden,
eventuelt i Hybelhuset. Det første møte vart sett til til 9. mai eller 12. mai frå
kl 20.00 til kl 22.00.
Formannen Øivind Vatle takket for frammøtet og heva møtet kl 22.00
93
Referent Sigurd Utne.

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Frå markeringa av Støtteforeninga sitt 45 års-jubileum på Stanghelle hausten 2005.
Frå venstre: Leiar Torhild Roe, Ruth Olsnes og Laila Dalseide.
Foto: Ole Johnny Domben
Første året var det 19 medlemmer i Dameklubben (navnet Damegruppa
vart endra til Dameklubben).
Dameklubben klarte å nå målet for 1961: Dale Mannskor fikk overrakt ny,
vakker fane. Dette høvde særs godt sidan koret feira 30-årsjubileum.
Talet på medlemmer i Dameklubben har heile tida variert. Det har alltid
vore plass for fleire og nye medlemer. Medlemsmøta vart etter kvart halde
heime hos kvarandre, og dette gjekk på omgang. Denne ordninga vart oppretthalden
i mange år. Men etter kvart vart det bestemt at møta skulle være ”ute”.
Det har vore mange møtelokaler, til dømes Stanghelle gamle skule,
Hybelhuset, Dalekjelleren, Dale Ungdomsskule, Stanghelle Barnehage og
Eldrestova på Vaksdal. I dag er det dei to sistnemnde som er møteplassar.
Namnet ”Dameklubben” vart den 13.mars 1990 bytta ut med ”Dale
Mannskors Støtteforening”.
94

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Støtteforeininga har framleis møte den andre tirsdagen kvar månad. I
september og oktober er det vanlege møter, men i november prøver vi å ha eit
temamøte; vi har hatt alt frå sminke/fargeanalyse, akvarellmaling til lefsebaking.
Desember er julemøtet, der vi kosar oss litt ekstra. Januar, februar,
mars er vanlege møter, april er årsmøte med valg - og rømmegraut. Mai er
turmøtet vårt, vi har hatt hyttetur med god mat og drikke, grillkveld, vi har
vært på bytur, på kino, på restaurant og på fleire båtturar. Kort sagt: Vi koser
oss saman! Det sosiale fellesskapet er et mål i seg sjølv, samstundes som det
gjev inspirasjon til innsats for koret.
Arbeidsoppgåvene våre har vore mange: Vi har hatt ei lang rekkje basarer,
moteframsyningar, og bakt tallause kaker. Vi stiller opp når koret har bruk for
hjelp ved til dømes kafedrift, og vi serverer gjerne kaffi og heimebakt ved
konsertar. Vi lagar til julebord der vi inviterer koret med damer. Vi har vore
flinke til å ”få inn pengar”, og disse pengane har så gått vidare til koret.
Særlig hyggeleg har det vore å overrekkje pengegåver i samband med koret
sine jubileumsmarkeringar.
Alt i alt har vi gitt koret kr 250.300. Dette er pengar som vi trur koret har
hatt god bruk for i den daglege drifta.
Vi vil forsetja å arbeida for Dale Mannskor, samstundes som vi vil ha det
kjekt i Støtteforeininga og ikkje minst saman med koret.
20. feb. 2005 var Støtteforeininga 45 år, og vi er framleis i full sving.
VI STILLER OPP! Leiar: Torhild Roe
95

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
”To ruvande bautasteinar”
Ein kjem ikkje utanom Øivind Vatle og Lars Ragnvaldsen når ein skal feira
Dale Mannskor sitt 75-års jubileum. Skal ein i overført tyding bruka ordet
”bautasteinar” om nokon, må det bli på desse to framifrå ambassadørane for
Dale Mannskor som kvar for seg har gjort ein fantastisk innsats for mannskoret.
Øivind Vatle som mannskormedlem frå 1932, formann i 18 år, og framleis
i sitt 94. år er han ”ein av gutta” som stiller på øving kvar onsdag, sprer
”lått og løye”, og passer på å ”loppe” medlemane i koret for pengar til den
daglege drifta. Rekruttering til koret tar han også på alvor! (Sjå generasjonsbilete)
Lars Ragnvaldsen som musikalsk leiar/inspirator og dirigent for
mannskoret gjennom 36 år er i seg sjølv ein institusjon innan kultur og
musikklivet i kommunen og utanfor kommunen.
Ein prat med han Øivind Vatle
Ein bitande kald januardag i 2005 stakk vi
innom han Øivind Vatle.
Han var ikkje med på tilskipinga av
Dale Mannskor i 1931, sidan han var i
frisørlære på Voss nettopp då. Men eit
halvt års tid seinare kom han med i koret.
Frå 1932 har han med sin reine og flotte
tenor vore aktiv i Dale Mannskor, og i
mange år som formann. –Øyvind, kor såg
det ut den gongen koret starta opp? Me
kan ta ein tur frå Dalevegen til
Forsamlingshuset gjennom gato. ”Bortom
lino” og den gamle brua over den minnest
eg husa til Eliassen, Øvsttun og Brudvik,
med skomakar Giljarhus i kjellaren. Berre
ei enkel bru førte over jernbana frå
Dalevegen til Dalseidvegen og gato med
Kyrkjebrekko og Bråtet.
Mange små butikkar tente Dalefolket.
96
Øivind Vatle.
Foto: Reidar Takvam.

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Øivind Vatle, Tor Arne og Kjetil Vatle. Foto: Ole Johnny Domben.
I arbeidarbustadane på begge sider budde det mange familiar, sameleis budde
det mange på ”Anlegget”, Eikhaugen, Skyttarplassen og i Holhovden.
- Likte alle i Dalesamfunnet å syngja?
Øyvind: -Ja, mange gjorde det. Radio og fjernsyn mangla, veit du. Bakarane
song gjerne medan dei baka,- eg på frisørsalongen.
-Kva tid øvde de i koret?
-Heile Dalesamfunnet følgde dampfløyta til Fabrikken. ”Har dei fløytt ned?”
spurde folk. Koret laut fint venta til dei hadde ”fløytt heim”. Me øvde ein
kveld i veka, ofte 2 timar.
Den 3. juni 1931 sette Sigurd Zakariassen seg i brodden, og i alt kom 24 mann
saman og skipa Dale Mannskor. John Sääv tok på seg dirigentjobben.
Zakariassen var ein fiskehandlar som kom frå Askøy. Han held til i huset bak
”bano” og selde fisk på torget. Han spela forresten både fela og valthorn i
Dale Musikkforening.
97

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
-Kvar tok du stemmeprøven?
-På klubbrommet i Festiviteten, som låg bak ”Bano”. Øvingane hadde vi som
regel i Forsamlingshuset på ”Nyesalen”, då han vart ferdig.
-Er det sant at du verva nye medlemmar medan du svinga saksa eller barberkniven
i lufta øve kundar i frisørstolen?
-Somme vil ha det til det, men at eg var så ivrig veit eg ikkje akkurat. Du veit,
eg møtte mange ” nye” på Dale.
-Enn repertoaret då?
-Med John Sääv som dirigent fekk me til ”Du flokk hvis hjerte bankar”-
”Sangerhilsen” av Sigurd Lie. Me har han inne enno, veit du.
- Og sidan Øyvind?
-Korsangen har eg halde på med til no. Dale Mannskor har gitt meg mykje”,
seier 94 åringen og slår seg på helen med ein lett sveiv.
Dirigenten vår
Dale Mannskor har 12 ulike namn i sitt
dirigentoversyn sidan 1931 og fram til
no. Nokre har kome att fleire gonger,
då for kortare periodar. Ingen kan måla
seg med Lars Ragnvaldsen som samanlagt
har vore dirigent for koret i 36 år. I
3 år var han tilsett som kantor i Nygård
kyrkje i Bergen, men kom attende til
kommunen og koret.
Det var i 1967 den då 23 år gamle
Lars stod framføre Dale Mannskor for
første gong. Sjølv om gjennomsnittsalderen
i koret då var lågare, var det
mange veteranar som sikkert såg med
spenning fram til tida saman med ein så
ung mann.
98
Lars Ragnvaldsen.
Foto: Ole Johnny Domben.

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Utviklinga for dirigent og kor
Lars hadde bakgrunn som songlærar frå musikkonservatoriet ved sida av at
han arbeida som organist. Han sette songen i høgsetet, og dette med mannskor
var noko nytt for han. Me trur at ordtaket ”Eit syngjande folk er eit lukkeleg
folk” har vore basisen for mykje av hans arbeid. Dale Mannskor har vokst
mykje i hans tid.
Medan Lars hadde koret, var han óg organist i Dale Kyrkje. Koret var ved
sida av orgelet hans andre instrument. Han studerte ved sida av alt arbeid og
fekk sin kantoreksamen.
Lars stiller store krav og prøver å ta ut det meste han kan venta å få frå eit
amatørkor. Han tek omsyn til medlemene sine ynskje, men slepp ikkje koret
til framføre publikum før han veit at stort betre klarer ein ikkje å får det til.
Me veit at songverk nokre gonger har vore lagt til side. Me veit også at han
har klart få til med Dale Mannskor ting som andre kor har lagt til side som for
vanskelege.
Han er ein god pedagog. Me startar svært sjeldan med byrjinga av ein song.
Som oftast byrjar me eit stykke uti der det er eit enklare tonespråk. Me reknar
med at dette vert gjort for ikkje å ta motet frå oss. Slik veit me at han også
gjer når han øver inn større verk for framføring med orkester under sitt arbeid
på Voss.
Pådrivaren
Øvingane er kvar onsdag frå kl 18-20. Det hender nok at ein del skraper med
føtene når tida er inne. Lars er den siste som gjev seg. Med trur at han stundom
vert gripen av det han høyrer. Typisk er det at han kan seia: ”Eg vil nett
høyra innleiinga ein gong til.” Vår kommentar til sidemannen er då ofte: ”Og
det trur du?” Som oftast dreg han gjennom heile songen.
Solisten
Lars har ei framifrå stemme som spenner frå lys tenor til bass. Han prøver
også å få oss til å gripa teknikken med det å syngja. Sit framme på stolen,
slapp av i kjevepartiet og få til trykket under mellomgolvet. Det er mange kor
som har ein god musikar som dirigent og instruktør, men som ikkje sjølv er
god songar. Der er me såleis utruleg heldige.
Administratoren
Han Lars skyv ikkje styret eller andre framføre seg når koret skal i elden ute.
99

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
På songartreff der fleire kor skal
vera med, stiller han store krav til
arrangørane om tid til oppvarming
av koret og prøving av
lokalet. Det er klart at dette er ein
fordel for kvaliteten under framføringa.
Samstundes står det
større respekt av koret sin musikalske
ansvarlege enn tilfeldige
medlemer. Han nyter også stor
respekt i songkrinsar i heile fylket.
Alle kjenner han Lars.
Konferansieren
Under tidlegare dirigentar har koret ved alle tilskipingar måtta stilla med ein
som presenterer det som skal framførast. Med sin teoretiske bakgrunn om
musikkartar og musikkhistorie har Lars på ein framifrå måte presentert det
som skal framførast. Me veit at dette er noko tilhøyrarane set stor pris på.
Kven kan betre forklara korleis julesongane har vandra over landegrensene?
Kameraten
Me vågar ein påstand: Når Lars
har halde ut med Dale Mannskor,
ofte eit talekor på øvingane, må
det også ha å gjera med at han
trivest med gjengen. Når koret er
ute å reiser på stemner og elles,
trommer han oss saman og me
syng meir enn noko anna kor.
Me hugsar godt når koret representerte
Norges Mannsangerforbund
ved Rikssångarfesten i
Kalmar. Då var Lars tilsett i
Nygård kyrkje i Bergen, men var
interessert i å syngja 1.tenor med
koret. Om kvelden før songarfesten
samla han spontant koret
Lars som solist.
100
VaksdalPosten 29. oktober 1992.
Lars Ragnvaldsen. VaksdalNytt 16. mai 1984.

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
rundt seg i vestibylen i det store kulturhuset i Kalmar og sette i gang med
gamle takter til stor jubel. Det var eit utslag av kameraten Lars.
Familien
Det står ikkje til å nekta at me tykte det var svært så gildt når Lars fann seg
ei svært så fin dame frå vårt område og fekk familieband til våre omgivnader.
Sikkert har også dette medverka til at Lars bur i kommunen og har vore ein
sentral person i musikklivet i Vaksdal i alle desse åra. Dale Mannskor har hatt
mykje bra saman med dirigenten vår og ser fram til vidare godt samarbeid.
Lars og Marion. Bygda Vår 9. september 1976.
101

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Å dela noko vakkert med andre
Når 40-50 mann møtest med ope sinn for å dela songen sine tonar og ord med
kvarandre, gjev det ei herleg oppleving. Når dette strålar ut i kraft og kjensle
i samlyndt song, rører det ved strenger djupt inne i oss. Andre kan i medoppleving
få del i denne kunsten, og ei kulturell og sosial bru byggjast over
til den einskilde.
Mange gode og vakre minne blir til når songen tonar i samklang. Lukkast
dette i koret, blir kunstopplevinga verdfull og inspirerande.
For å få dette til, trengst mykje øving. For dette tålmodet og langsiktige
arbeidet fekk Dale Mannskor Vaksdal kommune sin kulturpris i 1986. Koret
har i lange periodar stått for kultur av høg kvalitet. Koret sitt publikum har
visst å setja pris på dette. Tilhøyrarane har fått dela denne kulturen med koret
i songen og musikken, og opplevd stor sosial trivsel saman med koret.
Det er ikkje alltid at me opplever store høgdepunkt. Men ikkje dess meir
kjenner me glede og velvære når konsentrasjon og tolking av tonane utløyser
dei store stundene – anten dette kjem i ein stor katedral eller i koseleg lag. I
”Minnekyrkjan” opplevde me dette sist sommar. Utan nærare presentasjon
gjekk koret fint fram og stilte i halvsirkel ved alteret. ”Ære Være Gud” tona
ut slik at tårene kom fram hos store grupper av turistar.
I Ungarn opplevde me at tonar ikkje eig landegrenser. Då dirigenten til eit
mannskor der nede tok oppstilling og pianisten deira sette seg til flygelet, fekk
me sjå notane til koret. Plent den same som me hadde inne, men med norsk
tekst – ”Slavekoret”. Me fekk stilla opp saman med dei og song på
”vokalane”. For ei oppleving.
På torget i Riga gav me sommaren 2005 ein heil kveldskonsert for turistar i
hundretals. Desse gav oss begeistra tilbakemeldingar for medopplevinga.
I Matiaskatedralen i Budapest vekte me gripande kjensler hjå folk på
benkane. Vår eminente dirigent Lars Ragnvaldsen tolka tonane til Geitvikr
”Himmelske fader” som solist og dirigent frå orgelkrakken i ein mektig
akustikk.
Opplevinga i koret, gjennom øvingar og kurs utviklar oss. Evne til å lytta,
samarbeide om ”å få til”, sosialt samvær, formidling av kunst og glede gjev
den einskilde varig påverknad. Mange kontaktar kjem i stand, venskap utviklar
seg, damene våre finn saman og gjev støtte og oppmuntring, tevlingane
skjerpar oss, utferdstrongen melder seg og fremjar pågangsmot.
102

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Rekrutteringa er eit alfa og omega, dette blir eit mål som må tenna unge
krefter utover.
Motto: ”By og land hand i hand!”
”Foren, oppløft og fang all
verden med din sang!”
75 år i songen med mannskoret er ein lang bolk. Kulturen, som songen
målber, lever og må skapast, han kan ikkje kjøpast, men må få grorbotn og
utvikla seg.
Krefter av mange slag gjev ulike vokstervilkår i lokalmiljø og utover
landegrensa vår. Skal mannskorsongen i kommunen vår få nye 75 år, krevs
det både kløkt og innsats. Koret må framleis stå som ”lim” i kulturen vår.
Koret må også stå som formidlar av gamal og ny songkultur. Det blir spørsmål
om ”Nyinspirasjonsboka” eller ”Gløymeboka” skal få råde. Skal me
berre sjå på at song og salme ligg døyande i folket vårt, eller skal ”popifiseringa”
vinna marknaden?
103

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dirigentar i Dale Mannskor
gjennom 75 år
1931 – 32 John Sääv
1933 John Sääv
Olav Prestegaard
1934 Olav Prestegaard
Torleif Åmodt
1935 Torleif Åmodt
Åsmund Lilleskare
1936 – 39 Kristoffer Kleive
1940 – 41 Koret var utan fast dirigent.
1942 Kristoffer Kleive
1943 – 45 Carl-Trond Nedberg
1946 – 47 Åsmund Lilleskare
1948 – 49 Koret var utan fast dirigent.
1950 Rolf Larsen
1951 – 54 Bjarne Dankel
1955 – 57 Helge Søberg
1958 – 62 Aksel Flatjord
1963 – 65 Mikal Skjøtskift
1966 Mikal Skjøtskift
Åsmund Lilleskare
1967 Åsmund Lilleskare
Lars Ragnvaldsen
1968 – 73 Lars Ragnvaldsen
1974 – 76 Kjell Svanæs
1976 – Lars Ragnvaldsen er framleis dirigent i jubileumsåret 2006
104

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Formenn i Dale Mannskor gjennom 75 år
1931 – 32 Sigurd Zakariassen
1933 Knut Hjertås
1934 Emil Salberg
1935 Olav Lilleskare og
Johannes Mehus
1936 – 37 Johannes Mehus
1938 – 39 Emil Salberg
1940 – 41 Johannes Nilsen
1942 Steinar Salhus (Sælen)
1943 – 44 Øivind Vatle
1945 Didrik Faugstad
1946 – 50 Normann Hop
1951 Egil Hellestræ
1952 – 53 Edvin Kalsås
1954 – 55 Nils Seim
1956 Erling Manger
1957 – 58 Reidar Laastad
1959 – 62 Øivind Vatle
1963 – 64 Dagfinn Ytre Arne
1965 Odd Hesjedal
1966 – 71 Øivind Vatle
1972 – 74 Randolf Rønhovde
1975 – 82 Øivind Vatle
1983 – 85 Reidar Laastad
1986 – 92 Egil Ekanger
1993 – 94 Erling Rolland
1995 Egil Ekanger
1996 – 02 Dagfinn Roe
2003 – Ole Johnny Domben, leiar i jubileumsåret 2006
105

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Merkehendingar
1931 Stifta 3. juni.
Første formann: Sigurd Zakariassen
Første dirigent: John Sääv
Første øving: Dale forsamlingshus
Første song: ”Sangerhilsen” av Sigurd Lie
Koret blir medlem i Hordaland Mannssangerforbund.
1933 Deltek for første gong på songarstemne på Follesø.
1935 Koret får si første fane.
1958 Dale Mannskor skipar til Hordaland Mannssangerforbund sitt
jubileumsstemne.
1960 Dameklubben vert stifta.
Første leiar: Anna Prestegaard
1967 Lars Ragnvaldsen blir dirigent for første gong.
1974 Første utanlandstur, til Kalmar i Sverige.
1979 Lars Ragnvaldsen får den første kulturpris nokon sinne i
kommunen.
1981 Dale Mannskor kjem på kassett.
1982 Dale Mannskor gjeng til topps i Norsk korkonkurranse.
1986 Dale Mannskor får Vaksdal kommune sin kulturpris.
Øivind Vatle blir første æresmedlem i mannskoret.
106

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Arrangement i jubileumsåret 2006
for Dale Mannskor
Laurdag 4. mars: Jubileumskonsert i Dale Kyrkje.
Laurdag 18. mars: Kyrkjekonsert i Eksingedalen.
Laurdag 20. mai: Songarstemne på Dale.
Laurdag 3. juni: Kransenedlegging v/Sigurd Zakariassen sin grav.
Fredag 9. og laurdag 10. juni: Lettare underhaldningskonsert
i Dalehallen.
Fredag 23. juni: Konsert i Skipshelleren. (Sankthans)
8.-16. juli: Utanlandstur til Polen.
September månad: Konsert i Vaksdal Kyrkje.
Torsdag 26. og fredag 27. oktober: Jubileumskonsert i Dalehallen.
Laurdag 28. oktober: Jubileumsfest.
Laurdag 11. november: Konsert i Nain på Voss.
107

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dalesongar
Du kjære Dalebyen min
Tekst : Ruth Olsnes
Melodi : Arvid Vaksdal
Der Dystingen ruvar mot himmelen blå
ligg Kvammen så trygg ved dens fot
med grønkledde lier mot bergveggen grå
med busk og med lyng som slår rot.
Her høyrer me heime – om dalen er trong
me fylles av jublande song.
Refr:
Du kjære Dalebyen min
eg alltid heimatt til deg finn
du er min stad på denne jord
om ikkje du er stor.
Om sola lenge borte er
du er meg like kjær
når ho kjem att og smiler blidt
då eig du hjarta mitt.
Og elva som renn gjennom dalen så glad
syng sin melodi om ein foss,
om kraftverk – fabrikkar – om Dale vår stad
her midt mellom Bergen og Voss.
Om tog som har tøffa – som susar forbi –
syng skinnene sin melodi.
Refr:
108

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Song til Dale
Tekst: Arnfinn Lilleskare
Melodi: Amerikansk trad.
Til ei bygd eg berer i hjarte og sinn,
til folket og fjell i dalen min,
med ein krans om sidene, bjørkeliene,
skarv og stigar med lyng, eg syng.
Mellom Bergsdalsfjella og Dalevåg ut,
ein Dystingetopp og Beitelnut,
ligg min heim og lagnad, som eg i fagnad
kan byggja og slik eg vil få til.
Om enn urd og hamrar dei stengjer så tidt,
eg har det som her kan kallast mitt.
Er eg ute framand, i leik og gaman,
det dreg i hugen frå meg til deg.
Når eg møter nokon i gata som ler,
eit ynskje eg har, ei bøn eg ber,
at dei rundt i stovene, born kring novene,
her i gleda og tru får bu.
109

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Flaggsong til Dale
Tekst: Eilif Hesjedal (Teksten er skreven om lag 1925.)
Melodi: Sigurd Zakariassen
Til Dale vår by mollom høgreiste fjell
med segn og med dåm frå den urgråe eld,
og minni um framfarne tider
og alt det me elska i dag,
me helsar med song med` me skrider
i tog under fana og flag.
I tusund år låg du i einsemd og natt
og storhende gjøymde og venta dei att,
med åri dei blømde og døydde
og kvammen vart audsleg og grå.
Og elvi gjekk fossa og øydde
i villa all krafti si på.
Til atter det ljosna um Dysting ein dag
og Varden han kalla til herferd og slag,
til siger for tanke og yrkje
og landnåm for vilje og verk.
Og hugsyn um heimar og kyrkje
gav eldingen nøring og nerk.
Då steig du or segni, og soga di rann,
og fulldagen fløymde i Laugar sitt land.
Og ættingar etter hin gjæving –
stod atter på voll og på myr.
Med karding og spinning og væving
dei fremja det ny eventyr.
No heisar med flaggi i gata og grend,
og raudlogefargarne blakrar og brenn
og krossmerket talar og takkar
for heimen, for folket, for deg
vårt Dale med mutar og nakkar
og elva som styrtar iveg.
110

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dalesang
Tekst: Martin Buvik, 1939
Melodi. Sjå Norges blomsterdal
Vår kjære Daleby
er omgitt av de høye fjell
:/: som peker opp mot sky :/:
som borg ved dag og kveld.
Og denne staden har vi kjær
:/: just sådan som den er. :/:
Her er vårt hjem på jord,
i denne dal, så fin for oss
:/: med fuglers glade kor :/:
og brum fra Storefoss.
Her gjenklang er i fjell og li
:/: av livets melodi. :/:
Se elven som den går
så bred igjennom dalen frem,
:/: den gav oss levekår :/:
fabrikk og hus og hjem.
Og enda lys og kraft den kan
:/: gi ut så vidt om land. :/:
Er vinteren litt lang
så mere rikt er som´rens flor
:/: så mer musikk og sang :/:
i hjem hos far og mor
Og hvor vi går i verden hen
:/: vi lengter hjem igjen. :/:
111

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dale
Tekst: Harald Bendiksen, ca. 1954
Melodi: Wien, mine drømmers by
Blant fjelltopp og tind, der er dalen min,
det stedet jeg holder slik av,
det lenges jeg mot, der har jeg jo bodd
fra barn av, og her blir min grav.
Om andre blir knuget, føler seg trengt,
så blir jeg dog ikke beklemt.
Jeg vet jo at fjellet tar i sin favn
og skjermer meg mang en gang.
Og når jeg er borte, lengter jeg hjem
og drømmer meg tilbake igjen.
Refr:
Dale min barndomsby
hvilende trygt her i fjellets ly.
Deg jeg nu hilser stolt med sang,
elven den nynner jo dagen lang.
Dale i sol og regn,
Dale i storm, og med ur og stein.
Du er mitt fødested, her vil jeg bo
og bli barndomsdalen tro.
Fabrikken og elven, pulsåren er
som tilfører stedet dets blod.
Småhus i klynger, om gate er,
og strødd rundt langs fjellenes fot.
Kirken på muren reiser sitt spir,
og jernsporet snor seg forbi.
Men fjellene kneiser, stolt de seg heiser
stupbratte mektig og store.
Og etter et regnskyll, foss etter foss,
som slør blir hengt langs fjell og skrent.
Refr: Dale min barndomsby ………..
112

Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Dale Mannskor sitt styre i jubileumsåret
Leiar: Ole Johnny Domben
Foto: Aase Løndahl Øye.
Styremedlem: Birger Kvamme
Foto: Ole Johnny Domben.
Sekretær: Per Kvamme
Foto: Ole Johnny Domben.
113
Nestformann: Ove Gunnar Dyvik
Foto: Ole Johnny Domben.
Kasserar: John Birkeland
Foto: Ole Johnny Domben.

Skriftnemnd
Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Birger Kvamme
Foto: Ole Johnny Domben.
Ole Johnny Domben
Foto: Aase Løndahl Øye.
Randolf Rønhovde
Foto: Ole Johnny Domben.
114
Dagfinn Roe
Foto: Ole Johnny Domben.
Øyvind Solberg
Foto: Ole Johnny Domben.
John Birkeland
Foto: Ole Johnny Domben.

Kjelder
Me fylles av jublande song – Dale Mannskor 75 år
Side 12. ”Ved milestolpen”. 50 år med song på Dale
Side 13. ”Årsmelding 1931”. Årsmøtebok
Side 22. ”Dei første 25 år”. Bruvik 2. mars 1956
Side 30. ”Jubileum-konsert-fest”. Bruvik 9. mars 1956
Side 32. ”1931-30 år-1961”. Bruvik 17. mars 1961
Side 33. ”1931-40 år-1971”. Bruvik 19. mars 1971
Side 36. ”1931-45 år-1976”. Bygda Vår 1. april 1976
Side 36. ”1931-50 år-1981”. VaksdalNytt 29. mai 1981
Side 41. ”1931-60 år-1991”. VaksdalPosten 24. oktober 1991
Side 43. ”1931-65 år-1996”. VaksdalPosten 24. oktober 1996
Side 45. ”1931-70 år-2001”. VaksdalPosten 29. mars 2001
Side 55. ”Songarstemne”. Bruvik 13. juni 1958
Årsmøteprotokollar for Dale Mannskor 1931 – 2005.
Jubileumsskriv for Dale Mannskor 1981 (50 år med song på Dale).
115