KYRKJEBLAD - kyrkje... Austevoll - Den norske kyrkja

16
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2012 Austevoll kyrkjeblad nr 5/2012
Påskedrøs
Påske er ei av dei tre store kyrkjehøgtidene våre. I vår
kristne lære er påskehelga ei minnehøgtid om innstifting
av nattverd, Jesu liding , krossfesting , død og oppstode.
Jødedommen har og si påskehøgtid, men dei minnest
utferda si or Egypt. I begge høve var det mykje som
hende, utan at det skal refererast her.
I motsetning til juledag er påskedag ikkje datofesta,
men plassert på første sundag etter første fullmåne
etter vårjamdøger. Det medfører at påske kan koma
tidleg eller seint – mellom 22. mars og 25. april -. I 2013:
Vårjamdøger 20/21 mars, fullmåne 27. mars, sundag/
påskedag 31. mars, - tidleg påske . Overgangen frå
vinter til vår er i full gang i dette tidsrommet, og naturen
endrar seg mykje. Det gjer sitt til at påske gjerne blir
både ei vinterleg og vårleg helg.
Sjå berre på påskeliljene med sin tendens til å stikka opp
av den siste snøen; for så å kunna bløma når helga er
der, tidleg eller seint. Men vakrast og mest utbreidd er
dei i april. Det er eit fint syn med gule bøar av påskeliljer
og ei vinterjord i forandring. Snøklokkene er og med
og pyntar opp. Våren er i emning. Var det kanskje difor
Bjørnson skreiv slik: ”Jeg velger mig April”?
Dei store høgtidene er oppretta ut frå bibelske tekstar,
som blir flittig brukt av kyrkja i forkynninga. Men mykje
folk har også lagt annan bruk og aktivitet av meir
jordnære slag til helgene. Er jula t.d. mest ei heimehelg,
- jfr.uttrykket ” heim til jul”, - så er påskehelga meir
brukt som utfartshelg. Folk dreg til fjells, særleg, men
og til kyst og sjø, sumtid til utland.
Fjellutfart er kanskje ein skikk av litt nyare dato på
våre kantar. Men den har fått godt fotfeste og breidd
seg blant folk. Gamle foreldre til dei som i dag boltrar
seg i skiløypene, var sjølv lite med på slikt. Dei synest
likevel det er greitt at etterslekta deira får delta. No
nyter mange påskehelga i sol over kvite vidder om
dagen, og tyr til hytte eller høgfjellshotell når kvelden
og natta stundar til. Det hender ofte at presten kjem og
held friluftsmesse for folk som rastar i solveggen eller
solhallet, der det er minst like mange tilhøyrarar som i
kyrkja.
På våre kantar har ein noko lenger røynsle med å søkja
rekreasjon ved kyst og sjø. Der bur ein, der ligg båten.
Den er blitt større og meir moderne enn før. Maten
kan tillagast og serverast om bord eller i land – alt etter
som. Køyene er oppreidde og like gode å sova i som ei
hotellseng. Dette er påske for somme.
Ver og naturtilhøve er ein viktig faktor anten du er her
eller der. Kvite vidder kan snart bli rok og fok, stundom
med snøras i fjellsidene. Idylliske viker og blikkstill
sjø viser stundom eit morskare andlet og jagar deg
heim. Dette må inngå i turplanane og gjevast akt på.
Dreg du til sørlege utland, er det venteleg gode sjansar
for godver.
Me skal ikkje spørja om eller filosofera over kvifor og
kvar ein dreg av garde på påsketurar. Kvar og ein har
sine grunnar. Det er berre blitt slik, og det er som med
utviklinga i tida: Uhyre vanskeleg å skru tilbake. Kanskje
freistar ein ikkje så hardt heller. Ein vil tru at dei fleste
opplever god og nyttig avveksling frå dagleglivet, og det
skal me gjerne unna kvarandre.
God påske - og god tur!
Olav Drivenes.
SALMEBLOGGEN
Påskemorgen slukker sorgen
Påskemorgen slukker sorgen,
slukker sorgen til evig tid;
den har oss givet lyset og livet,
lyset og livet i dagning blid.
Påskemorgen slukker sorgen,
slukker sorgen til evig tid.
Redningsmannen er oppstanden,
er oppstanden i morgengry!
Helvede greder, himlen seg gleder,
himlen seg gleder med lovsang ny.
Redningsmannen er oppstanden,
er oppstanden i morgengry!
Påskemorgen slukker sorgen, er ei av våre aller
kjæraste påskesalmar, full av jubel og glede over Jesu
oppstandelse. Salma er skriven av Nikolai Fredrik
Severin Grundtvig i 1843 og du finn den i Norsk
Salmebok nr. 184. Ludvik M. Lindemann sette melodi
til salma i 1864.
Grundtvig var dansk prest og salmeforfattar og
levde frå 1783 – 1872. Mellom andre kjente salmar
han har skriv kan me nemna: Deilig er den himmel
blå, Det kimer nå til julefest, Apostlene satt i
Jerusalem, Alt står i Guds faderhand og Kirken den
er et gammelt hus. Grundtvig har skrive rundt 1500
salmar, noko som gjer han til ein av våre største
salmediktarar. «Påskemorgen» har underleg nok
ikkje høg status i Grundtvigs heimland, Danmark,
men hos oss ville vel ei påskegudsteneste utan
denne salma nesten vera utenkjeleg. Litt av
forklaringa er nok Lindemanns melodi. Den gjeve
salma eit realt løft og understrekar påskemorgonens
jublande bodskap. Tenkjer eg attende på 1.
påskedagsgudstenestene då eg var liten gut, er
det fyrst og fremst denne salma, og den sterke
overtydane songen, som sit att som eit sterkt minne.
Egil Elseth har i boka «Mennesket – et guddommelig
eksperiment» kommentert Grundtvigs salme. Han
Sangen toner, vår forsoner,
vår forsoner til evig pris;
han ville bløde for oss å møte,
for oss å møte i paradis.
Sangen toner, vår forsoner,
vår forsoner til evig pris.
Bøtt er brøden, død er døden,
død er døden som syndens sold!
Nå ligger graven midt i gudshaven,
midt i gudshaven i Jesu vold.
Bøtt er brøden, død er døden,
død er døden som syndens sold.
Se, i skarer opp vi farer,
opp vi farer fra grav i sky.
Tungene gløder, Herren vi møter,
Herren vi møter med lovsang ny.
Se, i skarer opp vi farer,
opp vi farer fra grav i sky.
skriv følgjande: «Påskemorgen slukker sorgen, er et
overdådig gledesutbrudd. Det er som om Grundtvig
mobilserer alle sine dikteriske virkemidler og spiller
på alle strenger. Det voldsomme budskapet baner
seg vei i innholdstunge kortsetninger. De spikrer
sannheter fast med ordspråkets fynd.» Setningar
som: «Redningsmannen er oppstanden», «Helvede
greder, himlen seg gleder», «Bøtt er brøden, død er
døden», understrekar nettopp dette.
Grundtvig var meir enn dei fleste ein prøva mann.
Men han gav aldri opp og let ikkje dei tunge
stundene prega livet sitt. Han elska livet og gjekk
ikkje med på å resignera. Han kjempa seg heller
igjennom det vonde, til han sigra. Han visste å setja
pris på at dødens brodd var overvunnen og var ein
talsmann for den glade og frimodige kristendomen.
Verset om bortrykkinga er ikkje skrive for at me skal
bli nedtrykte. Det er ein trøstefull bodskap til alle
truande. «Så trøyst kvarandre og set mot i kvarandre
med desse orda!» seier Bibelen. JTN.
Kjelde: Leif Haugen’s salmeblogg
17