MiLiTærPOL Landbruksminister Trygve Slagsvold vedum var i militærpolitiet. Han hugsar godt d<strong>å</strong> han gjekk tre dagar utan mat og søvn, <strong>for</strong>utan ei høne han m<strong>å</strong>tte slakte sjølv. I 1998 hadde ministeren fr<strong>å</strong> <strong>Se</strong>nterpartiet den seks m<strong>å</strong>nadar lange rekruttperioden sin p<strong>å</strong> <strong>Se</strong>ssvollmoen. D<strong>å</strong> var det beinharde dagar, med mykje disiplin. Han hugsar veldig godt disiplinen. rekrutten – Dei kjørte oss hardt, særleg p<strong>å</strong> øving. Eg har aldri hatt s<strong>å</strong> stor autoritetsrespekt før <strong>eller</strong> sidan. Kom dei ein sersjant <strong>eller</strong> ein fenrik hoppa ein nesten rett i veggen, kan Vedum <strong>for</strong>telje. Men det var òg det som gjorde dei effektive. Og disiplinen og den harde treninga skapte b<strong>å</strong>de eit sterkt fellesskap, og samhald i laget. – Men det var jo b<strong>å</strong>de hardt og tidvis ubehageleg. Viss nokon hadde gløymt noko, sei <strong>for</strong> eksempel eit par hanskar, s<strong>å</strong> m<strong>å</strong>tte me jo st<strong>å</strong> <strong>å</strong> vente i ferdigstilling til det vart henta. Eg ser jo kvi<strong>for</strong> dei gjorde det. Det er viktig <strong>å</strong> ha utstyrskontroll. I ein krigssituasjon er det jo litt dumt <strong>å</strong> gløyme igjen sluttstykket? Men det der er vel noko alle rekruttar g<strong>å</strong>r igjennom, ler Vedum. ei ny side Etter rekrutten reiste han til Oslo, der han tenestegjorde resten av tida si i Forsvaret. Han fekk sj<strong>å</strong> mange nye sider av b<strong>å</strong>de hovudstaden og folka der. Det var hans jobb <strong>å</strong> huke tak i dei som ikkje møtte til teneste, dei som ikkje kom heim fr<strong>å</strong> perm <strong>eller</strong> dei som hadde gjort noko dumt. – Det kan vere ein del <strong>for</strong>dommar om kva jobben g<strong>å</strong>r ut p<strong>å</strong>. At ein g<strong>å</strong>r rundt og retter p<strong>å</strong> buksene til folk. Det var ikkje ein del av det. Mange sleit med trøbbel i familien, med rusmiddel <strong>eller</strong> kjærleikssorg. Det var viktig <strong>å</strong> snakke med folk, konstaterer Vedum. Slakte si eige høne – Det beste minnet fr<strong>å</strong> tida i Forsvaret var <strong>å</strong> ete mat etter belastingsøvinga. Me gjekk og gjekk og gjekk. Me sov ikkje. Øvinga starta klokka 04.00 m<strong>å</strong>ndag morgon, og me fekk beskjed om at me skulle halde p<strong>å</strong> til onsdag. Det m<strong>å</strong>tte 24 SOLDATNYTT April 2013 vente litt lengre. Vi kom ikkje heim før torsdags kveld. Det einaste vi fekk <strong>å</strong> ete var ei høne, og den m<strong>å</strong>tte me slakte sjølv. Det var herleg <strong>å</strong> komme heim p<strong>å</strong> kvelden <strong>å</strong> ta seg ein dusj og endeleg f<strong>å</strong> ete, <strong>for</strong>tel Vedum. Ein vart stolt av <strong>å</strong> gjennomføre ei slik bragd, men Vedum humrar d<strong>å</strong> han <strong>for</strong>tel at det var nok med den eine gongen. Men ein har jo ikkje berre gode opplevingar i Forsvaret, det er litt tunge tider ogs<strong>å</strong>. Han hugsar godt d<strong>å</strong> han var p<strong>å</strong> øving i tida november til desember d<strong>å</strong> dei hadde grove skyttargrav. Dagen etterp<strong>å</strong> fekk han beskjed om <strong>å</strong> lage ei ny ei, rett ved den han hadde laga dagen før. – Det er ei litt kjip oppleving <strong>å</strong> m<strong>å</strong>tte grave deg <strong>ned</strong> 1,7-1,8 meter <strong>ned</strong> i bakken, berre 30 centimeter fr<strong>å</strong> der du grov dagen før. Men alt i alt ser Vedum p<strong>å</strong> tida si i fyrstegongstenesta som ei kjekk oppleving. Han hamna i ein god gjeng, og lærte mykje av <strong>å</strong> sj<strong>å</strong> jamnaldrande som sleit litt. – Ein vert litt klokare av det, ein f<strong>å</strong>r ei anna <strong>for</strong>st<strong>å</strong>ing og ser litt fleire sider av menneske, <strong>for</strong>tel Vedum. Langtidsplanen Slagsvold Vedum har arbeida mykje med Forsvaret i tida etter fyrstegongstenesta. Han har vore i Stortingets utanriks- og <strong>for</strong>svarskomité, og var ogs<strong>å</strong> sentral i arbeidet med langtidsplanen <strong>for</strong> Forsvaret, der han arbeida tett med tidligare <strong>for</strong>svarsminister Espen Barth Eide. Han trur at verneplikta vil eksistere ogs<strong>å</strong> om 20 <strong>å</strong>r. – Vi har et relativt stort <strong>for</strong>svar til <strong>å</strong> vere eit lite land, og verneplikta er fundamental i samfunnet. Vi har jo hatt ei stor teknologisk reise i det norske Forsvaret, men det er avgrensa kor mykje mindre volum ein kan gjere av Forsvaret. Ein kan jo ikkje ha eit <strong>for</strong>svar utan soldatar, greier Vedum ut. Vedum <strong>for</strong>tel ogs<strong>å</strong> om at det til sjuande og sist handlar om kvardagen til dei arbeidande soldatane. Det har vorte mykje omlegging i Forsvaret dei siste <strong>å</strong>ra, der ein legg <strong>ned</strong> basar og sentraliserer, og han nemner b<strong>å</strong>de at Ørland vart valt til hovudflystasjon og situasjonen i Harstad og Evenes. – N<strong>å</strong>r ein legg <strong>ned</strong> basar s<strong>å</strong> er det ein prosess som tar lang tid, og som rørar mange. Det er viktig <strong>å</strong> sj<strong>å</strong> p<strong>å</strong> kva som skal vere m<strong>å</strong>let med det. Ein m<strong>å</strong> ha rett tyngdepunkt. Ein kan ikkje ha det slik at ein som jobbar i Forsvaret er to til tre <strong>å</strong>r p<strong>å</strong> ein plass, og s<strong>å</strong> to til tre <strong>å</strong>r p<strong>å</strong> neste. Det er ein <strong>for</strong>del <strong>å</strong> ha nokre hovudpunkt, der ein i prinsippet kan g<strong>å</strong> fr<strong>å</strong> menig <strong>eller</strong> fenrik til general p<strong>å</strong> ein og same plass. Han poengterar at sjølv om Forsvaret <strong>å</strong>r ut og <strong>å</strong>r inn har vorte mindre og mindre, s<strong>å</strong> snur det kanskje litt no dei siste <strong>å</strong>ra. –Heimevernet auka jo nettopp kor mange soldatar dei treng. Og eg trur me i framtida uansett treng eit <strong>for</strong>svar med volum. Det vert mange fleire folk i verda, samt meir kamp om ressursane. Ein har jo argumentert <strong>for</strong> at ein av grunnane til den arabiske v<strong>å</strong>ren var stigande matvareprisar, <strong>for</strong>tsett han. <strong>for</strong>svarssjef <strong>for</strong> ein dag? – Viss eg hadde vore <strong>for</strong>svarssjef <strong>for</strong> ein dag, hadde eg gjennomført langtidsplanen eg var med p<strong>å</strong> <strong>å</strong> lage, ler Vedum humoristisk, før han finn ut at han hadde brukt dagen p<strong>å</strong> <strong>å</strong> skryte av soldatane. –Eg hadde prøvd <strong>å</strong> fokusere og synleggjere viktigheita av folka som jobbar i Forsvaret, og den tunge kompetansen dei sit p<strong>å</strong>. Eg ville ogs<strong>å</strong> snakka med dei som er ramma av omstillinga i Forsvaret og prøvd <strong>å</strong> f<strong>å</strong> dei med p<strong>å</strong> laget, legg Vedum til. Foto: Torbjørn Tandberg Tekst: Robert Nedrejord
Mi TiD i fOrSvAreT iTiSOLDATen ‹‹ Det er ei litt kjip oppleving <strong>å</strong> m<strong>å</strong>tte grave deg <strong>ned</strong> 1,7-1,8 meter <strong>ned</strong> i bakken, berre 30 centimeter fr<strong>å</strong> der du grov dagen før SOLDATNYTT April 2013 25
Change language