Årsmelding 2007 Hardanger og Voss museum

ÅRSMELDING OG ÅRSREKNESKAP 2007 

Hardanger folkemuseum 

Agatunet 

Ingebrigt Vik museum 

Voss folkemuseum 

Hardanger fartøyvernsenter 

Kunsthuset Kabuso 

Granvin bygdemuseum 

Kvam bygdemuseum

2 3 

Forord 

2007 var første heile driftsår for det konsoliderte Hardanger og Voss museum. Museet består av institusjonane 

Agatunet, Hardanger fartøyvernsenter, Hardanger folkemuseum, Kvam bygdemuseum, Ingebrigt Vik 

museet, Granvin bygdemuseum og Kabuso. Frå 2008 inngår også Voss folkemuseum i eininga. 

Sjølv om også 2007 var eit år som i stor grad bar preg av konsolidering – m.a. ved forhandlingar med Voss og 

skifte av namn – så ber årsmeldinga bod om eit høgt aktivitetsnivå både når det gjeld utstillingar, tilskipingar 

og undervisningsopplegg. Her er eit stort spenn i aktiviteten, frå dei små og lokale arrangement til Damien 

Hirst’ Livet, Døden og Kjærleiken, som var ei hending som fekk merksemd også ut over landegrensene. 

Styret er oppteken av å vidareutvikla museet og skapa ny aktivitet, og har initiert prosjekta Norsk jordskiftesenter 

i tilknyting til Agatunet og ’Over bekken’. Sistnemnde har som føremål å få til ei større utviding av 

Hardanger fartøyvernsenter. Første byggjesteg på utvidinga av administrasjonsbygget på Hardanger folkemuseum 

kom godt i gang, og ein har teke viktige steg mot å få MF Folgefonn heim att til Hardanger. 

Hardanger og Voss museum er med ca 69 årsverk, åtte institusjonar og ein omsetnad på i overkant av 40 

mill kr eit stort museum også i landssamanheng. Museet er skildra som den største kultursatsinga i regionen 

nokon gong, og har ambisjonar i samsvar med dette. Museeet skal syna at det er mogeleg å samarbeida 

innanfor ein mangslungen region – og over eit breitt fagfelt – og at eit slikt samarbeid kan gje resultat. 

Meldinga syner at det har vore eit godt arbeidsår rundt om, og styre og administrasjon nyttar høvet til å takka 

dei tilsette for innsatsen. Me vil og takka sponsorar og andre medspelarar for eit godt samarbeid i året som 

gjekk. 

God lesnad! 

Hardanger og Voss, 23. april 2008 

Innhald 

2 Forord 

4 0.0 Samandrag 

6 1.0 Hardanger og Voss museum felles 

6 1.1 Innleiing 

8 1.3 Aktiviteten i meldingsåret 

8 1.4 Personalet, HMT 

9 1.5 Økonomi 

10 2.0 Hardanger fartøyvernsenter 

10 2.1 Bygg og anlegg 

10 2.2 Fartøyvern 

12 2.3 Ungdomsavdelinga 

13 2.4 Museumsavdelinga 

14 3.0 Hardanger folkemuseum 

14 3.1 Samlingsforvaltning, undervisning og formidling 

15 3.2 Kulturminnevern og -samarbeid 

15 4.0 Agatunet 

15 4.1 Opningstider, utstillingar og arrangement 

16 3.2 Besøkstal 

16 4.3 Norsk jordskiftesenter 

17 5.0 Kunsthuset Kabuso 

18 6.0 Ingebrigt Vik museet, Kvam bygdemuseum 

18 6.1 Ingebrigt Vik museum 

18 6.2 Kvam bygdemuseum 

19 7.8 Granvin bygdemuseum 

20 Resultatrekneskap, Hardanger og Voss museum 

22 Balanse, stiftinga Hardanger og Voss museum 

24 Notar til årsrekneskap for 2007 

27 Revisjonsmelding 2007 

28 Oversikt over institusjonane

4 5 

0.0 Samandrag 

Hardanger og Voss museum omfattar institusjonane 

Agatunet, Hardanger fartøyvernsenter, Hardanger 

folkemuseum, Kvam bygdemuseum, Ingebrikt 

Vik museet, Granvin bygdemuseum og kunsthuset 

Kabuso. Frå 1. januar 2008 går i tillegg Voss folkemuseum 

inn i eininga. 

Hardanger og Voss museum har vore gjennom store 

omleggingar i konsolideringsprosessen. Også i 2007 

la konsolideringa beslag på mykje ressursar, først og 

fremst gjennom forhandlingane med ’den nye’ institusjonen 

Voss folkemuseum. Hardanger og Voss 

museum har stor geografisk spreiing, og institusjonane 

har stor tematisk breidde. I tillegg til kulturhistoriske 

museum omfattar Hardanger og Voss museum 

eit nasjonalt fartøyvernsenter som også driv 

sosialpedagogisk ungdomsarbeid, eit av dei få reine 

skulpturmusea i landet, og eit kunstog kultursenter. 

Museet har og ei større samling av lav 

(Havaas-samlinga), og er regionsmuseum for dei sju 

Hardangerkommunane og Voss kommune. 

Styret ser det som viktig å vidareutvikla museet og 

skapa ny aktivitet. Arbeidet med å etablera eit Norsk 

jordskiftesenter i tilknyting til Agatunet, som i 

hovudsak er finansiert av Landbruksdepartementet, 

har hatt god utvikling i meldingsåret. Prosjektet ’Over 

bekken’, med føremål ei større utviding av 

Hardanger fartøyvernsenter, vart initiert i 2007. 

Første byggjesteg på utvidinga av administrasjonsbygget 

på Hardanger folkemuseum kom godt i gang, 

der ein i samarbeid med Hordaland fylkeskommune 

arbeider med å få til eit pilotprosjekt på universell 

utforming. 

Museet deltek aktivt i både fylkesdekkande og nasjonale 

nettverk. Nasjonalt er museet med i nettverk 

for bygningshandverk, nettverk for musikk- og instrumentsamlingar 

og i nettverk for kulturlandskap. 

Styret har i tillegg vedteke at Hardanger Museum skal 

arbeida for å ta nettverksansvar for museum som eig 

og driv antikvariske fartøy. Det vert og samarbeida 

godt med dei to andre nasjonale fartøyvernsentra 

gjennom Fartøyvernsentrenes fellesråd. 

Styret har ein ambisjon om at forsking skal verta ein 

større del av museumsverksemda. Museet har i 

meldingsåret hatt to pågåande forskingsprosjekt 

knytt til Hardanger fartøyvernsenter; båtbygging i 

Saltdal og til kravellteknikk. Museet har i 2007 også 

utvikla eit ABMU-støtta samtidsdokumentasjonsprosjekt 

knytt til dei store endringane på samferdslesektoren 

i regionen i samband med bygging av 

Hardangerbrua. Heimføringa av MF Folgefonn, ei av 

landets første bilferjer, ser ein for seg vil vera sentral i 

dette prosjektet, både som historisk dokumentasjon 

og som arena for formidling. 

Hardanger og Voss museum har utvikling og profesjonalisering 

som ein av sine hovudstrategiar, med 

mål å frigjera og samordna faglege og administrative 

krefter. Aktiviteten i meldingsåret framleis preg av at 

museet er ein organisasjon i endring. Utjamning av 

løns- og arbeidsvilkår mellom institusjonane har vore 

ei stor og dels krevjande oppgåve i året som gjekk. 

Museet er ein etter måten stor organisasjon og 

arbeidsgjevar, og det er grunnleggande å vidareutvikla 

økonomiske og administrative styringsverkty. 

Utarbeiding av nye og felles system for økonomiforvaltning 

og løns- og personalarbeid har prioritet, 

og styret meiner at museet har hatt og har god 

kvalitet og framdrift i desse prosessane. Styret legg 

no til grunn at museet no har funne si endelege form 

og vil frametter leggja vekt på å utarbeida strategidokument, 

visuell profil og nettsider. 

Styret legg vekt på å driva museet i samsvar med statlege 

krav til drift og økonomistyring. Museet gjekk i 

2007 likevel med eit større underskot. Dette var knytt 

til drifta av ungdomsavdelinga (det sosialpedagogiske 

arbeidet), og var ein direkte konsekvens av at 

Bufetat i 2007 gjennomførte ein anbodsrunde og 

derfor heldt attende utplasseringar av ungdom. Andbodsrunden 

og forhandlingane resulterte i at 

Hardanger fartøyvernsenter fekk fornya kontrakt med 

Bufetat, og belegget har no teke seg opp att. Styret 

har vedteke ein plan for inndekking av underskotet. 

Denne planen er godkjent av departementet og får i 

liten grad innverknad på det faglege arbeidet. 

Museet sine samlingar er ei viktig kjelde til kunnskap 

om regionen. Styret har styrka ressursane med sikte 

på betra katalogisering, sikring og bevaring av samlingane. 

Her er likevel store utfordringar 

frametter, og samlingsforvaltning er eit prioritert 

område. Hordaland fylkeskommune har gjennom 

sine initiativ og ved å ta ansvar for innføring av det 

digitale forvaltningsprogrammet PRIMUS gjeve dette 

arbeidet eit godt grunnlag. Museet deltek i desse 

prosessane og har som ambisjon å få digitalisert 

samlingane for nettbasert publisering. 

Hardanger og Voss museum har eit stort og krevjande 

anlegg med administrasjonsbygg, antikvariske 

bygningssamlingar, faste og flytande kaiar, fartøy, 

grøntareal m.m. Status når det gjeld bygningsvedlikehald 

varierer, men det meste er i tilfredsstillande 

stand. Det har likevel vore naudsynt å setta i verk 

strakstiltak i Agatunet for å sikra somme av bygningane, 

og ein har sperra av deler av museumsområdet 

grunna usikra helletak. Med m.a. fire fartøy og 137 

antikvariske bygg vil det kontinuerleg vera eit formidabelt 

behov for økonomiske og 

personellmessige ressursar for drift og vedlikehald. 

Med dagens budsjettrammer vil det i overskueleg 

framtid vera eit etterslep på bygningsvedlikehaldet. 

Museet har også i 2007 hatt stor aktivitet på dei ulike 

institusjonane når det gjeld utstillingar, konsertar, 

arrangement og undervisningsopplegg. Styret legg 

vekt på å oppfylla dei ambisjonar som ligg i Hordaland 

fylkeskommune sin fylkesdelplan for museum, 

som understrekar på museet sine roller som 

samfunnsaktør, samfunnsminne og møtestad. Samordning 

av det museums- og undervisningsfaglege 

arbeidet er formalisert på tvers av institusjonane, og 

det er eit siktemål å utarbeida planar for dei ulike 

sidene av den museumsfaglege verksemda. 

Hardanger og Voss museum har som mål å halda 

eit høgt fagleg nivå innanfor formidling av kunst og 

kultur, tilgjengeleggjera samlingar og betre utnytta 

potensialet i museet sine ulike arenaer for formidling. 

Det er i meldingsåret initiert og gjennomført ulike 

prosjekt, mellom anna vart eit digitalt dokumentasjonsprosjekt 

på Hardingfela så godt som ferdigstilla 

i meldingsåret. 

Opningstidene på museet sine avdelingar er godt 

tilpassa publikum sine behov og medverkar til eit 

stabilt og mangfaldig tilbod i regionen. Museet sine 

samlingar er tilgjengelege for ålmenta, men her er 

også utfordringar i høve universell utforming. Alle 

museet sine avdelingar legg vekt på formidling til 

barn og unge og på å ta aktivt del i arbeidet med Den 

kulturelle skulesekken. Ein vil og peika på Hardanger 

maritime leirskule, knytt til seglejakta Mathilde, som 

eit svært viktig tilbod overfor skuleborn. Ein legg vekt 

på å oppretthalda og styrka det lokale engasjementet 

m.a. gjennom lokale museumslag og venelag. 

Styret har i samband med Mangfaldsåret 2008 

løyvd midlar til ein museums-staffett mellom 

Hardanger og Voss museum sine institusjonar. 

Planen er at ein over ein periode skal ha helgearrangement 

med mangfalds-tematikk på dei ulike 

institusjonane. Ved fartøyvernsenteret skal det i tillegg 

gjennomførast ei utstilling om Romani-folket på 

sjøen, og det vil i tilknyting til dette verta gjennomført 

arrangement med faglege og kulturelle innslag. 

Arbeidet med den immaterielle kulturarven er 

gjennom Hardanger og Voss museum si satsing på 

handlingsboren kunnskap eit prioritert område. 

Dette er knytt til kunnskap som museumsgjenstand, 

direkte relatert til museet sin kompetanse innanfor 

faga bygningshandverkar, småbåtbyggjar, reipslagar, 

smed, skipstømrar, bestmann og felemakar (haringfele). 

Programmet skal medverka til å styrka etablerte 

handverkarstillingar og vidareutvikla kompetanse, 

dokumentasjon og formidling. Det er i tillegg til det 

løpande handverksarbeidet på fartøy og bygningssamlingar 

i meldingsåret initiert og gjennomført 

nærare definerte prosjekt, mellom anna dokumentasjonsprosjekt 

på tradisjonshandverk (småbåtbygging), 

restaureringsprosjekt på bygningssamlingane 

(helletak), modellbygging med siktemål formidling 

(skutemodell), og essesveising. 

Om lag 1/3 av dei tilsette i museet er kvinner, særleg 

handverkarfaga er mannsdominerte. Det vert i rekrutteringspolitikken 

lagt vekt på å fremja likestilling. 

Verksemda forureinar ikkje det ytre miljø.

6 7 

1.0 HARDANGER OG VOSS MUSEUM, FELLES 

1.1 INNLEIING 

Museumsreforma har utspring i stortingsmeldingane 

Kjelder til kunnskap og oppleving, og Kulturpolitikk 

fram mot 2014. Eit utgangspunkt var trongen for opprydding 

i museumslandskapet. Det er no fem år sidan 

starten på reformarbeidet, og rundt 800 sjølvstendige 

museum er redusert til drygt 100 konsoliderte 

einingar. Museumsreforma skal, ved omstrukturering 

og økonomisk stimulans, leggje grunnlaget for 

berekraftige fagmiljø som inngår i nasjonale nettverk. 

Samstundes er det eit mål at dei konsoliderte 

einingane skal vidareføra og styrkja det lokale 

engasjementet og den lokale deltakinga i 

kulturvernet. 

Styret handsama i 2007 41 saker i 5 møte. Lars 

Djupevåg har vore leiar av styret, Kjellaug Holm nestleiar. 

Som konsekvens av konsolideringa med Voss 

Dei nasjonale målsettingane er vidareført i Fylkesdelplan 

for museum 2003-2008, der målsettingane ved 

sidan av ny struktur er knytt til musea som samfunnsaktørar, 

som samfunnsminne og som møtestader. 

Museumsreforma er skildra som den største forenklings- 

og moderniseringsprosessen under Kultur- og 

kyrkjedepartementet sitt ansvarsområde. Og det har 

vore ein krevjande prosess lokalt. Hardanger og Voss 

museum er blant dei musea som har vore gjennom 

store endringar, også i 2007. Frå og med 2008 legg 

ein imidlertid til grunn at museet sitt omfang er avklara, 

både når det gjeld institusjonar og geografisk 

område, og at arbeidet med fagleg utvikling igjen kan 

gjevast prioritet. 

1.2 STYRET OG RÅDET, HARDANGER OG VOSS MUSEUM 

Styret Hardanger og Voss museum 

folkemuseum vedtok styret at Hardangerrådet sin 

styrerepresentant skulle vika plass for ny styremedlem 

frå Voss folkemuseum. 

Styremedlem Varamedlem Oppnevnt av 

Lars R. Djupevåg, leiar Astrid Selsvold Kvam herad 

Kjellaug Holm, nestleiar Magnar Lussand Hordaland fylkeskommune 

Jon Steinar Skeie Kari Vambheim Hardanger folkemuseum 

Torbjørn Kaarbø Klaus Rasmussen Hardanger fartøyvernsenter 

Torleiv Ljones Borghild Storaas Ones Hardanger fartøyvernsenter 

Jan Gunnar Strand Astrid Dale Vindal Agatunet/Granvin bygdem. 

Solfrid Borge Hilde Gjester Hoel Hardangerrådet 

Mai M. Aksnes Peter H. Hansen, 1. vara Dei tilsette 

Alf Storaas Elizabeth Gjessing, 2. vara Dei tilsette 

Anne Lise B. Eriksen, 1. ekstra 

Heidi Richardson, 2. ekstra 

Dei tilsette 

Dei tilsette 

Hardanger og Voss museum sitt råd har 16 medlemmer. 

Føremålet med rådet er å sikra lokal forankring, 

fagleg breidde, god kommunikasjon og informasjonsutveksling 

mellom det konsoliderte museet, dei 

einskilde museumsstyra og kommunane i Hardanger 

Rådet, Hardanger og Voss museum 

og Voss. Det er helde eit rådsmøte i meldingsåret, 

der rådet m.a. fekk ein presentasjon av formidlingsopplegget 

for skulane i regionen og handsama 

årsmelding og rekneskap. 

Rådsmedlem: Varamedlem Oppnevnt av 

Sigmund Olsnes, leiar Oddvar Brakestad Hordaland fylkeskommune 

Olav Seim, nestleiar Jan Ivar Rødland Granvin herad 

Ola B. Hereid Knut Johan Medhus Eidfjord kommune 

Toralv Mikkelsen Hilde Gjester Hoel Odda kommune 

Jon Olav Heggseth Bjørn Inge Aarsand Ulvik herad 

Solfrid Borge Kjetil Kvalvik Ullensvang herad 

John Skogseth Sigrid Brattabø Handegard Jondal kommune 

Astrid Selsvold Lars Djupevåg Kvam herad 

Lars Brekke Svein Medås Granvin Bygdemuseum 

Sjur K. Jaastad Margrethe Langfeldt Hardanger Folkemuseum 

Martha Rykkje Inger Lægreid Hardanger Folkemuseum 

Martin Vik Vara ikkje oppnemnt Ingebrigt Vik Museum 

Arne Julsrud Berg Signe Aarhus Hardanger fartøyvernsenter 

Victor Normann Ågot Valle Hardanger fartøyvernsenter 

Erling Aga Vally Karlstrøm Agatunet 

Dagfinn Vik Vara ikkje oppnemnt Kvam bygdemuseum

8 9 

1.3 AKTIVITETEN I MELDINGSÅRET 

1.5 ØKONOMI 

Aktiviteten i Hardanger og Voss museum var også 

i 2007 prega av konsolidering. Særleg to saker var 

gjengangarar for styre og administrasjon; konsolidering 

med Voss folkemuseum og utjamning av løns- og 

arbeidsforhold. Det siste har vore knytt til utjamning 

av pausetider. Tingingane med Voss folkemuseum 

har vore krevjande men kostruktive, og Voss folkemuseum 

går frå 1. januar 2008 inn i konsolideringa 

på lik line med dei øvrige institusjonane. I september 

endra museet namn frå Hardanger museum til 

Hardanger og Voss museum. 

Styret legg no til grunn at museet har funne si endelege 

form, og arbeidet med å utvikla ein felles grafisk 

profil (logo) og nettsider har no prioritet. Det er også 

sett i gang ein prosess for utvikla felles strategiar for 

det nye museet. 

1.4 PERSONALE, HMT 

Styret er oppteken av å vidareutvikla museet og skapa 

ny aktivitet, og har initiert prosjekta Norsk jordskiftesenter 

i tilknyting til Agatunet, som har hatt god 

utvikling i meldingsåret, og ’Over bekken’, som har 

som føremål å få til ei større utviding av Hardanger 

fartøyvernsenter. Første byggjesteg på utvidinga av 

administrasjonsbygget på Hardanger folkemuseum 

kom godt i gang, og ein har teke viktige steg mot å få 

MF Folgefonn heim att til Hardanger. 

Det er eit mål at museumsverksenda har eit solid 

ankerfeste i forsking. Styret har vedteke at 

Hardanger og Voss museum skal gjennomføra 

eit samtidsdokumentasjonsprosjekt på dei store 

endringane i samferdslemønsteret i regionen, først 

og fremst knytt til Hardangerbrua. Heimføringa av 

MF Folgefonn ser ein for seg vil vera sentral i dette 

prosjektet, både som historisk dokumentasjon og ein 

arena for formidling. 

Hausten 2006 tok museet i bruk nytt rekneskapssystem 

av typen ”Navision”, drifta av Kvam Rekneskapskontor. 

Det har teke uventa lang tid å tilpasse 

dette systemet våre behov og heller ikkje i 2007 har 

me kunna nytta dette systemet fullgodt. 

Rekneskapen for 2007 gjekk samla med 665 944 kr i 

underskot. Hovudårsaka er at ungdomsavdeling ved 

HFS gjekk med eit underskot, sjå avsnittet om HFS. 

Kabuso sin rekneskap synte eit overskot på om lag 

320 000 kr, først og fremst som følgje av disposisjonsfond 

på kr 289 000 vart inntektsført i samband 

med overføringa av Kabuso frå fylkeskommunen 1.5. 

Underskot skal i utgangspunktet dekkast gjennom 

overføringar frå fri eigenkapital eller over driftsbudsjettet 

for komande år. Hardanger og Voss museum 

sin driftsmodell, der drifsansvar og driftsmiddel er 

overført til HVM medan eigedomar og gjenstandar 

m.m. tilhøyrer eigarstyra, gjer at opptent eigenkapital 

’ligg att’ i eigarstiftinga. Dette får som 

konsekvens at HVM ikkje har ein eigenkapital som 

gjer stiftinga i stand til å handtera eit underskot i den 

storleik det her er tale om. I.o.m. at eigarstyret ikkje 

har særleg likviditet var det heller ikkje aktuelt å overføra 

kapital frå Stiftinga Hardanger fartøyvernsenter 

til Stiftinga Hardanger og Voss museum (dette kunne 

eventuelt vore handtert som eit lån). Underskotet må 

difor dekkast over drifta, og departementet har godkjent 

inndekking over inntil tre år. 

Balansen syner at museet har ein negativ eigenkapital 

på -404 483 kr. 

Det er gjennomført pro et contra oppgjer mellom 

det konsoliderte museet og eigarstyra. Driftsmiddel 

vert overført Hardanger og Voss museum vederlagsfritt. 

Hardanger og Voss museum skal dekka gjelda 

til eigarstyra, mot å disponera dei pantsette objekta. 

Eigedom og museumsgjenstandar er i eigarstyra sitt 

eige. Styret stadfestar fortsatt drift ved museet. 

Hardanger og Voss museum har som ambisjon å framstå 

som ein profesjonell arbeidsgjevar. Styret vedtok 

i 2007 og oppretta stilling som personalkonsulent. 

Denne vart finansiert med fellesmidlar og over HFS 

sitt budsjett og har kontorstad HFS. Alle tilsette har 

medlemsskap i Ytre Hardanger bedriftshelseteneste. 

Arbeidet med å etablera eit sams arbeidsmiljøutval 

for det nye stormuseet starta i 2007. 

Lokale lønsforhandlingar vart for andre år gjennomført 

felles for alle tilsette. Det vart oppnådd protokoll 

lokalt med alle organisasjonane. Det vart også semje 

i spørsmålet om fordeling av lokal løns-pott for Hardanger 

fartøyvernsenter og lønsutjamning for Hardanger 

museum, men særleg spørsmålet om utjamning 

av pausetider var ei utfordring å få på plass. 

Sjukefråværet ved fartøyvernsenteret i 2007 var på 

5,5 %, mot 8,5 % året før. Ved Hardanger folkemuseum 

og Agatunet var det 2,7%. Om lag 1/3 av dei 

tilsette er kvinner, særleg handverkarfaga er mannsdominerte. 

Hardanger og Voss museum har framleis ei stor oppgåve 

i å utarbeida ein sams personalpolitikk for verksemda. 

Spreiing på ulike fagområde og over eit stort 

geografisk område gjer dette til ei særleg utfordring. 

Ein meiner likevel å ha kome eit stykke på veg i meldingsåret, 

og er innstilt på også i fortsettinga å gje 

dette arbeidet prioritet.

10 11 

2.0 HARDANGER FARTØYVERNSENTER 

Hardanger Fartøyvernsenter (HFS) er eit nasjonalt 

senter for fartøyvern, med drift av museumsfartøy 

og eit spesialmuseum for båt- og fartøykulturen som 

sentrale oppgåver. Hardanger Fartøyvernsenter skal 

2.1 BYGG OG ANLEGG 

HFS sitt anlegg er gradvis utbygd sidan starten i 1984. 

Reguleringsplanen for Norheimsund Vest gir HFS 

moglegheit til å ta i bruk eit nytt stort utviklingsareal 

på ICA-tomta. Dette har ført til etablering av eit forprosjekt 

kalla ”Over bekken” som skal greia ut vidare 

utvikling på det regulerte området. Kvam herad og 

Hardangerrådet gav til saman kr 150 000 i støtte til 

driva sosialpedagogisk arbeid tufta på båt- og 

fartøytradisjonane, retta i hovudsak mot vanskelegstilt 

ungdom. 

prosjektet som for alvor kjem i gang i 2008. 

Kvam Herad har innløyst eit areal frå ein av naboane 

på om lag 250 m2 som vil bli stilt til HFS sin 

disposisjon. Området skal nyttast til oppstillingsplass 

for konteinarar etc. Det blir jobba med finansiering 

av tiltaket som vonleg vil bli gjennomført 

vinteren 2008. 

Dei to fartøyvernkonsulentstillingane er finansiert av 

Riksantikvaren for å utføra fellestenester. Dette skal 

medverka til at sentra kan fungera som kompetansesenter 

for restaurering og vedlikehald av fartøy, 

inkludert arbeid knytt til dokumentasjon, forsking, 

fagleg rådgjeving m.m. Storparten av desse tenestene 

blir utført av konsulentane, men også verftsformann, 

basar og båtbyggjarar gjer arbeid på dette feltet. 

HFS utfører og konsulentoppdrag, og konsulentane 

følgjer opp fartøyprosjekta med dokumentasjon og 

rapportproduksjon. Fagmagasinet ”Fartøyvern” vart 

i 2007 gitt ut med fartøyvernkonsulent Karsten Mæhl 

som redaktør. 

Fjordabåtseminaret i 2007 valde å fokusere på vedlikehald 

av trefartøy, med fokus på maling og overflatehandsaming. 

Kravellprosjektet kom nesten i mål i 

2007, all tekst er klar og det er avtale om bokutgiving 

i samarbeid med Norsk Sjøfartsmuseum i 

2008. I 2007 sette HFS i gang med ei intern kursrekke, 

ei vidareutdanning i antikvarisk arbeid for handverkarane. 

Målet er å få eit fagleg løft, introdusere 

fartøyvernfaget for nye handverkarar og formalisere 

fagopplegget. 

2.2 FARTØYVERN 

Fartøyvernarbeidet er spesialisert mot istandsetting 

av tre- og stålfartøy som Riksantikvaren har gitt 

status som verneverdige skip. Fartøyeigarane er som 

regel stiftingar eller museum, finansieringa er 

normalt basert på stønad frå Riksantikvaren, heilt eller 

delvis. Effektivitet, godt handverk med høgt 

antikvarisk nivå og god økonomistyring er førande 

for oppdraga HFS tek på seg, noko som har gitt 

senteret eit godt omdøme. 

Aktivitetsnivået på avdelinga har vore jamn og god 

gjennom heile året, med 16 større og mindre oppdrag 

på fartøy. Dei fleste oppdraga har vore utført 

på fartøy som har kome til senteret i Norheimsund, 

det har vore færre oppdrag andre stadar i landet, 

noko som også er ei ønska utvikling. 

Av utførte oppdrag kan nemnast D/S ”Hestmanden”, 

M/Y Tysso , M/S Bilfergen, D/S Stord, D/S Børøysund, 

Brørvikskuto, seglgaleas Svanhild, M/S Atløy 

og M/B Svalis. Hardanger Fartøyvernsenter takkar 

alle fartøyeigarar for oppdrag og samarbeid i 2007. 

Fagopplæring er ein sentral del av arbeidet på fartøyvernavdelinga. 

I 2007 hadde avdelinga inntil fire 

lærlingar. Ein lærling gjennomførde fagprøve i 2007. 

Det er bra interesse for læreplassane, særleg frå utanlandske 

kandidatar. Utan eit offentleg skuletilbod 

ligg det eit ekstra stort opplæringsansvar på verksemdene, 

det er von om at ny båtbyggjarline kan komma 

på plass frå hausten 2008. 

Samarbeidet med dei andre to fartøyvernsentra er 

formalisert i Fartøyernsentrenes fellesråd. Rådet har 

som mål å utvikla og heva det faglege nivået på fartøyvernet 

i Noreg. Rådsarbeidet er formalisert ved å 

etablere ein ambulerande funksjon som rådsleiar. I 

2007/2008 er dagleg leiar ved Hardanger Fartøyvernsenter 

Geir Madsen rådsleiar. I 2007 har rådet hatt 

tre møter, mykje tid er brukt på å førebu og gjennomføra 

politisk arbeid for å betra rammevilkåra til 

dei tre nasjonale fartøyvernsentra. Andre arbeidsfelt 

er felles tiltak for kompetanseheving, utøving av 

fellestenester og formidlingsarbeid.

12 13 

2.3 UNGDOMSAVDELINGA 2.4 MUSEUMSAVDELINGA 

I 2007 har ungdomsavdelinga gjennomført anbodsrundar 

med Barne- og Familieetaten region vest og 

med Barne- og Familiedirektoratet. Hardanger 

Fartøyvernsenter vert rekna som ein privat barnevernsinstitusjon 

og må difor gjennomføra anbodsrundar 

for å få avtalar med barnevernet om plassering 

av ungdom. Begge anbodsrundane førte til kontraktar 

for alle tiltaksplassane, men med den risikoen 

at det ikkje blir betalt for ubrukte plassar. 

I forhandlingsperioden var det stillstand i plasseringa 

av ungdom, samstundes som nokre av ungdommane 

i tiltaket vårt slutta. Dette førte til eit stort underskot 

for ungdomsavdelinga og HFS i 2007, og ein vurderte 

permittering av medarbeidarar. Situasjonen betra seg 

mot slutten av året ved at nye ungdommar blei plassert 

i tiltaket. 

Personalstoda på avdelinga har vore krevjande dei 

siste åra. Mykje ekstravakter og behov for utlufting 

av ungdommar har bl.a. gjort det vanskeleg å følgje 

oppsett turnus. Permisjonar og medarbeidarar som 

sluttar har gitt oss utfordringar og mykje arbeid med 

rekruttering. 

I mai tok avdelingsleiar Olav Bolstad initiativ til 

leiarskifte som førte til at han og nestleiar Terje 

Langeland bytta stillingar frå 1. september. To instruktørar 

ved ELO (dagtilbodet) sa opp stillingane 

sine, noko som har gitt utfordringar i høve kontinuiteten 

og kvaliteten på ELO. Gjennom året har tre 

buttiltak slutta og det er inngått avtalar med to nye. 

Avdelinga har hatt ei ungdomsgruppe med mange utfordringar 

og problem. Me har diverre sett oss nøydt 

til å sei opp plasseringar for to ungdommar på grunn 

av fysisk utagering og uønska åtferd. Trenden med 

meir kompleks og større problematikk for ungdommar 

som vert plassert i institusjon av barnevernet i 

Noreg ser ut til å vedvara. 

Det har vore mange og ulike utfordringar for 

avdelinga i 2007. Ein har likevel klart å ha eit godt og 

sterkt fokus på ungdommane, som har hatt eit 

kvalitativt og innhaldsrikt tilbod. Som høgdepunkt 

kan nemnast tur til Shetland med Vikingen og tokt 

med Mathilde frå Rørvik til Ålesund i august. Personalet 

har strekt seg langt og gjort stor innsats for 

at ungdommane i tiltaket skal ha positiv vekst og utvikling. 

I tillegg til dei meir tradisjonelle museumsoppgåvene 

har museumsavdelinga på HFS ei omfattande verksemd 

med drift av verneverdige fartøy, maritim leirskule 

og handverksaktivitet knytt til produksjon av 

klinkbygde båtar og reipslaging. HFS hadde 13 616 

besøkande i 2007, som er om lag som i 2006. 

I 2007 utvida ein opningstida ved å starte sommarsesongen 

i mai, fire veker tidlegare enn vi har gjort 

før. Opningsarrangement blei kombinert med eit 

nasjonalt smedtreff der det blei vist mykje spanande 

smedaktivitet for store og små. I kafeen var det ei 

fotokunstutstilling med Ingrid Jordal, på reiparbana 

ei vandreutstilling med kystkulturelle tekster frå Ivar 

Åsen senteret og ei sjølvprodusert spikke-inspirasjonsutstilling. 

HFS er eit levande museum der gjestene får sjå utføring 

av fleire maritime handverk i verkstadar og på 

båtane. I sesongen vert det engasjert flinke studentar 

til å utføre mykje av det praktiske arbeidet rundt 

publikumsaktiviteten. HFS si museumsamling er i 

hovudsak knytt til dei fire verneverdige fartøya og til 

ivaretaking av handverkskunnskap. Målet er å verne 

fartøya gjennom aktiv drift og formidling. Ut over 

dette har HFS berre ei lita gjenstandsamling. Fokuset 

er ikkje på materielle samlingar men på innsamling 

og vidareføring av immateriell kunnskap. Gjennom 

utøving av verneverdige handverk vert kunnskap 

halden i hevd. 

HFS var også sist år aktiv som del av Kvam Herad 

sin kulturelle skulesekk. Ein gjennomførte undervisningsprogram 

med tema reipslagning for 8. klasse, 

forming i tre (spikking) for 2. klasse, roing med tradisjonelle 

robåtar for 6. klasse, og fartøyvernarbeid for 

10. klasse. Gjennom året gjennomføre avdelinga i tillegg 

fleire arrangement retta mot born og unge. 

Segljakta Mathilde gjennomførte også i 2007 åtte 

veker museumstokt, finansiert av Hordaland fylkeskommune, 

der båten blir nytta til ulike kulturarrangement. 

Vårsesongen vart det gjennomført eit program 

i Norhordaland med fylkesmusikkarane. Haustprogrammet 

var knytt til vandreutstillinga frå Ivar 

Aasen tunet og eit sjølvutvikla skriveinspirasjonstokt 

for skulane i Hardanger. Dette vart utvikla og gjennomført 

i samarbeid med Hardanger Folkemuseum. 

Hardanger Maritime Leirskule er eit samarbeid med 

Kvam herad knytt til segljakta Mathilde. Også dette 

året var alle dei 12 toktvekene selde og me kunne 

observera glade og kunnskapsrike skuleungar som 

gjekk i land etter fem døger til sjøs. Sommarsesongen 

til Mathilde blir seld til opne vekestokt for grupper 

og/eller einskildpersonar. Salet av slike tokt er krevjande 

men årets tokt til Lofoten var populære og 

belegget godt. 

M/Y Faun har vist seg å vera vanskeleg å selja som 

turbåt, og har for det meste lagt til utstilling. Dette 

kan skyldast at båten berre har sertifikat for 12 passasjerar 

og kan bli litt ”eksklusiv” med innleidd skipper. 

M/K Vikingen er ”ungdomsavdelinga sin” båt, 

dei ser til båten og brukar den på nokre sommarturar, 

mellom anna til Shetland i 2007. 

Småbåt har hatt god aktivitet og omsetnad. Verkstaden 

deltok saman med reipslagarverkstaden på 

båtmessa Sjøen for alle i Oslo. I 2007 starta vi opp 

eit dokumentasjonsprosjekt knytt til båtbyggjarkunnskap 

i fjorden. Prosjektet er delfinansiert av 

Hardanger og Voss museum sine fellesmidlar og har 

resultert i eit stort intervju, foto og film materiale i 

tillegg til den overførte handlingsborne kunnskapen 

som berre kan overføres gjennom praksisbasert 

erfaring. 

Reipslageriet har hatt eit spesielt år då reipslagaren 

har vore i svangerskapspermisjon store deler av året. 

Ved hjelp av vikar og lærlingen sin aktivitet har ein 

likevel klart å levere tau til faste kundar. På hausten 

gjennomførte vi eit dokumentasjonsprosjekt på 

ei reiparbane i Kristiansund i samarbeid med Norsk 

Handverksutvikling. Dokumentasjonen var knytt til 

utdrivarteknologi, og har gitt oss mange tankar om 

vidare utvikling av vår eigen reiparbane. Reipslagaren 

vår deltok også på Kystens Landsstemne og Risør 

trebåtfestival. 

Hausten 2007 var HFS vertskap for eit nasjonalt seminar 

med tema formilding gjennom handling i regi av 

Noregs Museumsforbund sin seksjon for formidling. 

I 2007 utarbeidet HFS i samarbeid mec kollegaer i 

Hardanger og Voss museum, eit samtidsdokumentasjonsprosjekt 

knytt til bygginga av Hardangerbrua.

14 15 

3.0 HARDANGER FOLKEMUSEUM 

Hardanger folkemuseum har, for utan utstillings- og 

administrasjonsbygget, museumstuna på Utne, Bu og 

Skredhaugen, i tillegg til skifabrikk og bustadhus på 

Samlingane tel kring 23 000 gjenstandar, 21 000 

foto, fagbibliotek, privatarkiv og folkemusikkarkiv 

med over 8000 folkemusikkopptak. Store deler av 

samlingane står permanent i museumstuna. 

Registrering pågår kontinuerleg. Det har vore gjort 

førebuingar for å konvertera registreringane til 

Primus-programmet og samordna samlingsforvaltinga 

i Hardanger og Voss Museum. 

Fleire undervisningsopplegg er gjennomført innanfor 

den kulturelle skulesekken. Eit opplegg på arkitektur 

og byggeskikk i Hardanger fram til ca 1900 er utarbeidd 

i Agatunet på førespurnad frå Odda kommune. 

Eit undervisningsopplegg om mellomalderen er gjennomført 

på Hardanger folkemuseum. I samarbeid 

med Hardanger folkemusikksamling er det utarbeidd 

eit undervisningsopplegg om hardingfela. I tillegg er 

det gjennomført mindre opplegg kring Ingunn van 

Etten si utstilling og Hardangerutstillinga. 

Innanfor den kulturelle skulesekken var det og gjennomført 

Litteraturtokt og skriveverkstad med SJ 

Mathilde. Toktet vart eit tilbod frå det nyskipa Hardanger 

museum til Den kulturelle skulesekken og tok 

utgangspunkt i den litterære utstillinga ”Songen om 

Kysten”. Elles har fleire utdanningsinstitusjonar vitja 

museet. Hardanger folkehøgskule har fast vitjing ved 

skulestart, og Folkekunstakademiet i Rauland vitja 

museet med ulike temagrupper og brukar gjenstandsmateriale 

frå museet i oppgåver. Geografisk institutt 

ved UiB vitjar museet under sin årlege Hardangerekskursjon. 

Museet har hatt ei rekkje arrangement i 2007. På 

Poesidagen 26. august vart det lagt ned ei dikttavle 

med dikt av Kolbein Falkeid i diktarstien i museumstunet. 

Den faste folkemusikk-utstillinga var i 2007 nyoppussa 

og utvida. Ny utstilling Hardangerbunaden, 

Frå fortidas folkedrakt til bunaden i dag opna i april 

med foredrag av Bjørn Sverre Hol Haugen, bunadsparade 

og demonstrasjon av skautafelling, metallkniplingar 

og fletting av sokkeband. 

Utne. Ca 7 500 besøkte muset i 2007, av desse 448 

skulelevar på undervisningsopplegg. Billettintektene 

auka med kr 50 000 i 2007, til kr 230 000. 

3.1 SAMLINGSFORVALTNING, UNDERVISNING OG FORMIDLING 

Museumstuna på Utne, Skredhaugen og Bu har bygningar 

frå 1200-talet og fram til 1900. Husa syner 

innreiing og husbunad slik det var vanleg på gardane 

gjennom mellomalderen og framover til 1900-talet. 

Her vert formidla byggeskikk, handverk, materialbruk 

og dei ulike sidene ved livet i Hardanger både i 

kvardag og fest. 

Det vart gjennomført følgjande utstillingar i 2007: 

• Ingunn van Etten, salsutstilling med måleri og 

skulptur, med avduking av skulptur på kaien på 

Utne. 

• Hardangerutstillinga 2007. Salsutstilling med 

Oddvar Torsheim, Ingun Redalen White, Kjersti 

Lund og Ylve Thon Knutsen 30.juni- 31.august 

• Utstillinga TRESKURD i Nilsastova, Skredhaugen. 

Administrasjonsbygget på Utne med kontor, verkstad, 

utstillingssal og konsersal er reist som to bygningar 

i to periodar, omkring 1974 og 1984. Taket 

over eldste del har hatt lekkasje i fleire år, og det har 

ikkje blitt løyva midlar til å reparera dette. I 2005 vart 

det laga ei skisse på eit takoppbygg som ville føra til 

auka areal samtidig som me fekk taklekkasjen reparert. 

Museet fekk nok tilskot til dette til at me kunne 

gå i gang med arbeidet, med den føresetnad at museet 

si bygningavdeling med handverkarar og 

arkitekt tilførte stor eigeninnsats. Bygningsvernkonsulent 

Anne Lise Brask Eriksen har laga utbyggingsplan 

og har teikna takprosjektet, føreteke berekningar 

og utarbeida kostnadsoverslag. Arbeidet starta 

i november, museet sine handverkarar har vore med 

på arbeidet saman med Håkon Kvestad sine folk. 

Første bolk er å få tett tak. Dette arbeidet må utførast 

i vinterhalvåret sidan tilkomst gjennom tunet 

må vera stengt når arbeid på taket vert gjennomført. 

Arbeidet med å få tett tak starta i november og skal 

vera ferdig mars 2008. I 2007 løyvde Hordaland 

fylkeskommune 150.000 til heis i samband med det 

nye takoppbygget. Fylkeskommunen samarbeider 

med Hardanger folkemuseum om eit pilotprosjekt 

ved museet om universell utforming. 

3.2 KULTURMINNEVERN OG -SAMARBEID 

Museet har ei stilling som bygningsvernkonsulent i 

samarbeid med fylkeskommunen. Ordninga gir museet 

eit regionalt rådgjevingsansvar i bygningsvernsaker. 

Museet yter rettleiingstenester m.a. i samband 

med restaurering og vedlikehald av bygningar og ved 

utarbeiding av søknadar. I nokre tilfelle har heile bygningsavdelinga 

delteke i oppdrag i regionen. Sidan 

2004 har bygningsvernkonsulentane i Hordaland 

undersøkt tilstanden på freda hus i fylket, eit arbeid 

som no er i sluttfasen. Det er elles laga rapportar på 

4.0 AGATUNET 

Deler av tunet vart av sikkerheitsgrunnar avsperra på 

vårparten 2007. Det fall ned ei helle frå Jakobstova, 

og det var uvisst korleis tilstanden var på ein del 

andre helletak. Det er utført naudsynt vedlikehaldsarbeid 

på nordre del av Ådnesløo. Tilbygget på nedsida 

er sikra mot sig, deler av konstruksjonane utskifta og 

helletaket vart teke av og lagt oppatt. Nordre del av 

taket på løa er gått over, helletaket er sikra og friskmeldt. 

Arbeidet er av Agatunet sin handverkar saman 

med handverkarane frå Hardanger folkemuseum 

Tunet var ope 12. mai-19. august, opningstida var 

dagleg kl 11-17 med omvising kvar heile time. Elles 

ope etter avtale. Det vart i samband med opning 

av tunet opna kunstutstilling med Siri Kaland, Kjell 

Pahr-Iversen, Cecilie Sveeum og Barbro Raen Tommasen. 

2. juni opna det utstilling med foto av Elisabeth 

Emmerhoff. 

Av konsertar hadde me blant anna tre konsertar i 

samband med Hardanger Musikkfest. Konserten med 

Andrea Rice kunne solgt to fulle hus. Det var og ein 

diverse bygg i Hardanger, og fagleg og administrativt 

samarbeid med Herand Sag. 

Museet har delteke både i fylkesdekkande og nasjonale 

nettverk, på temasamlingar, kurs og dokumentasjonsprosjekt. 

Det er etablert fylkesdekkande nettverk 

for museumsformidlarane og for bygningsvern. 

Nasjonalt er museet med i nettverk for bygningshandverk 

og for musikk og instrumentsamlingar. 

etter prinsippet om prosessuell restaurering. 

Arbeidet vart utført. Det har og vore utført mindre 

arbeid og vedlikehald på fleire av bygningane, og det 

har vore ein del planlegging i samband med vedlikehald 

og det føreståande brannsikringsarbeidet. Det 

vart kjøpt inn nytt 80m2 stålstillas og 50 m brannslange. 

4.1 OPNINGSTIDER, UTSTILLINGAR OG ARRANGEMENT 

konsert med songaren Kim Andre Rysstad og Rannveig 

Djønne på toradar. Ved begge dei to sistnemnde 

konsertane hadde tunet open kafe med skjenkeløyve. 

2 juni var det gudsteneste i Agatunet med to barnedåpar.

16 17 

4.2 BESØKSTAL 5.0 KUNSTHUSET KABUSO 

Det var i 2007 5 477 besøkjande, mot 6 722 i 2006. 

Nedgangen er ikkje så dramatisk som den kan sjå ut 

til. I 2006 hadde Agatunet store arrangement fyrste 

halvår med opp mot 200 gjester. Det at pinsen i 2006 

kom i juni og var svært godt ver og besøk, spelar og 

inn. Tala viser likevel at det er trong for å styrka 

marknadsinnsatsen. 

4.3 NORSK JORDSKIFTESENTER 

”NORSK JORDSKIFTESENTER” skal vere eit nasjonalt 

kompetansesenter for eigedomsrelatert kunnskap 

og formidling av dette til grupper med interesser 

forankra i eigedom og eigedomsutforming. Senteret 

skal vere eit serviceorgan og ha som primær oppgåve 

å formidle slik kunnskap som har aktualitet og nytte 

for dei som deltek i den samfunnmessige forvaltinga 

av eigedomsverdiar i brei forstand. 

Senteret siktar seg mot alle med eigedomsrelaterte 

interesser knytt til si yrkes- og profesjonsutøving. Som 

serviceorgan for desse gruppene skal NJS tilby kurs-, 

seminar- og konferansetenester på regulær basis. 

Konkret har prosjektarbeidet 

vore konsentrert på desse områda: 

• Inngått intensjonsavtale om overtaking av 

bygning: Arbeidet med oppteikning og –måling 

av bygning og areal starta tidleg i 2008, og 

takstmann er engasjert for å fastsetje verdi. 

Arbeidet vert fylgd opp med arkitektoniske 

løysningar, og strategi for innløysing, investeringar 

og finansiering. 

• Dokumentasjonsarbeid: Prosjektet har engasjert 

M. Langnes for å dokumentere og illustrera 

jordskiftehistoria for Hardanger. Han skal produsera 

eit bokverk om norsk jordskiftehistorie, 

og avtalen inneber at Hardanger og Agagarden 

får ein sentral plass der. Bokverket skal vere ferdig 

Ein del av besøket var barnehagar, skular, 

studentgrupper og forskarar. Tunet har og vore 

brukt til spesielle private arrangement og det har 

vore journalistvitjingar. Kunstutstillingane stengde 

samstundes med sommarsesongen. Avslutningsdagen 

vart kombinert med aktivitetsdag saman med 

Folgefonn Husflidslag. 

hausten 2009, og ein eigen Hardangerrapport 

kjem hausten 2008. Dette arbeidet vert eit viktig 

fagleg fundament for NJS. 

• Etablering av samlingar om jordskifte og 

eigedomsforvaltning: Tiltaket er i ein kartleggingsfase, 

og prosjektet er i kontakt med ulike instansar 

med tanke på å samle inn gjenstandar som 

har interesse for ein slik tematisk utstilling/ 

samling. Arkiv og bibliotek under planlegging. 

• Oppretting av relasjonar til potensielle 

samarbeidspartnarar/brukarar: Siktmål er å 

orientere mål og innhald mot desse sine 

behov, og å sikre senteret ein stabil og solid 

brukarportefølje. 

Det er gjort viktig arbeid med å definera mål og innhald 

i prosjektet. Utfordringa frametter vert å spesifisera 

ein strategi for å sikre driftssida. NJS bør som 

minimum ha ein stab på fire-fem tilsette, og dette vil 

krevje eit omfattande driftsøkonomisk grunnlag. 

Samla disponerar prosjektet 1.142.500 kr. i tilskot. 

Innan 01.03.08 er det brukt ca. 479.000 kr. Av dei 

attverande 666.500 er 104.000 kr bundne opp til 

godtgjersle for jordskiftehistoria når denne er ferdig. 

Dei største utgiftene er løn, kjøp av tenester (jordskiftehistoria) 

og programvare og –kurs (arkitektprogram). 

Kabuso er Hordaland fylkeskommune sin tusenårsstad. 

Tusenårsstaden skal vera eit senter der kunstog 

kulturytringar vert formidla på profesjonelt nivå, 

og der kunsten kan fungera som ein dialog mellom 

Noreg og verda ute. 

Besøkstalet i 2007 var 12465, der 5603 løyste billett. 

Born og konsertpublikum går gratis. Det er ein liten 

nedgang i besøket frå året før, men på grunn av oppgraderingsarbeid 

på bygget hadde me i 2007 vel ein 

månad kortare opningstid enn i 2006. 

Det vart arrangert 42 konsertar m.m, mellom anna 

matinékonsertar i sommarmånadene i samarbeid 

med Edvard Grieg Museum Troldhaugen og kakaokonsertar 

i samarbeid med kulturskulane i Hordaland. 

Konsertsalen har og vore leigd ut for konsertar, 

konferansar og liknande. 

Det vart produsert tre kunstutstillingar: Mons Breidvik 

- Speglingar (i samarbeid med Bergen Kunstmuseum), 

Damien Hirst – Livet, døden og kjærleiken 

(i samarbeid med Astrup Fearnley Museet for Moderne 

Kunst), Tina Modotti & Edward Weston - Mexico 

(i samarbeid med Hordaland Internasjonale Fylkesgalleri 

3,14). I tillegg var det tre prosjektutstillingar i 

foajeen: Silje Solvi – Foto og video, Christine Hoem 

– Vovne bilete, Kurt Johannesen – Fyrste minne. 

Ved alle utstillingar vert det lagt vekt på å tilby omvising. 

Å kommunisera utstillingane godt prøver ein 

å gjera til eit varemerke for Kabuso. Kabuso står og 

for omvisingar i Ingebrigt Vik Museum. Det meste av 

året har me vist filmen ”Han skapte liv” om Ingebrigt 

Vik i konsertsalen. 

Formidling mot skular og barnehagar er ei hovudsatsing 

for Kabuso. Det er særleg born og unge frå Kvam 

som nyttar seg av tilbodet, men her har også vore 

besøk frå skular i andre delar av Hordaland. Det har 

og vore fleire grupper frå Kunsthøgskulen i Bergen. 

Heimesidene er den viktigaste marknadsføringskanalen 

til Kabuso, saman med jungeltelegrafen og 

annonsering i aviser og tidsskrift. Det er lagt ned relativt 

mykje ressursar i marknadsføring. Av økonomiske 

årsaker er likevel fleire arrangement berre annonsert 

i lokalavisa. Institusjonen har hatt bra gjennomslag i 

media, men har erfart at det må jobbast knallhardt 

for å få dekning i media utanfor Hardanger. 

Mannskapssituasjonen har vore noko skiftande i 

2006. Fagleg leiar har hatt permisjon frå si stilling frå 

juni, og denne jobben har blitt fordelt på tre 

personar. Vinteren 2006 gjennomførte staben ein 

studietur til Edvard Grieg Museum Troldhaugen, 

Bergen Kunstmuseum og Haugesund Billedgalleri. 

Det økonomiske handlingsrommet er knapt. Det har 

vore naudsynt å finansiera noko av det som skal vera 

vanleg drift med prosjektstøtte. Kabuso har hatt 

mindre midlar å driva for i 2007 enn året før, sidan 

me då hadde med oss ubrukte midlar frå tidlegare år. 

Budsjettet til fagleg arbeid er også redusert som følgje 

av at Kabuso på line med dei andre institusjonane 

i Hardanger og Voss museum har måtta bidra med 

ressursar til administrasjon. 

I januar og februar vart det utført ei rekkje betringstiltak 

i bygget, særleg knytt til lydforhold. Det har i 

løpet av året også vore mange rundar på det tekniske 

anlegget, som har vist seg vanskeleg å få til å fungera 

optimalt. Det er inngått ein driftsavtale med Kantek 

AS om vedlikehald/ettersyn av det tekniske anlegget. 

Parken mellom Kabuso og Ingebrigt Vik Museum vart 

ferdigstilt våren 2007, og offisielt opna av fylkesordføraren 

3. september.

18 19 

6.0 INGEBRIGT VIK MUSEET, KVAM BYGDEMUSEUM 7.0 GRANVIN BYGDEMUSEUM 

6.1 INGEBRIGT VIK MUSEUM 

Ingebrigt Vik museum husar livsverket til bilethoggaren 

Ingebrigt Vik, og er eitt av dei få reine skulpturmusea 

i landet. Den permanente utstillinga viser om 

lag 100 skulpturar i gips, bronse og marmor. 

Lekkasjen i taket over nybygget har vist seg vanskeleg 

å tetta, noko som naturleg nok begrensar kva som er 

råd å framføra inne i salen. Utstillinga framstår ved 

6.2 KVAM BYGDEMUSEUM 

Kvam bygdemuseum er eit friluftsmuseum skipa i 

1912. Nokre av museet sine bygningar har vore flytta 

fleire gonger før dei midt på 1990-talet vart flytta 

til nedsida av vegen gjennom tunet på Storeteigen i 

Øystese. Lemstova og møbelverkstaden på Storeteigen 

utgjer i dag òg ein del av museet. Kvam bygdemuseum 

viser utvikling i byggeskikk i frå ca 1660 og 

fram til ca 1920. 

Desse institusjonane er i Kvam herad sitt eige og er 

styrt av museumsavdelinga i heradet. Forholdet mellom 

Hardanger og Voss museum og Kvam herad er så 

langt ikkje avklara. Hardanger og Voss museum har 

overteke driftsansvaret for institusjonane, men Kvam 

herad disponerer fortsatt budsjett for drift og vedlikehald 

og har arbeidsgjevaransvar for den kommunale 

museumsstyraren. Det skal etter samarbeidsavtala 

mellom Kvam herad og Hardanger og Voss museum 

utarbeidast ei særavtale gjeldande arbeidsgjevartilhøvet 

for museumsstyrar, men denne er så langt ikkje 

komen på plass. Styret ser det som viktig at ei avklaring 

av ansvarsforholdet mellom heradet og museet 

snarast kjem på plass. 

utgangen av 2007 ikkje som presentabel, arbeidet 

med å utbetra denne og det å få tett tak er ei hovudoppgåve 

frametter. 

Det er innført felles billett for Ingebrigt Vik museum 

og Kabuso. Det vart i 2007 seld 5133 billettar. Filmen 

om Ingebrigt Vik har blitt vist i salen på Kabuso. 

I 2007 har museet vore ope for barnehagar og skuleklassar. 

Sjydnahaugen barnehage har hatt Storeteigen 

som sin ”base” vinteren igjennom. Til saman 

195 ungar har vore innom museet. Samlinga etter 

Mons Breidvik er ein del av Kvam bygdemuseum, og 

store delar av samlinga er i løpet av året modernisert 

i form nye rammer på kunstverka. I tida mars-mai 

2007 skipa museet i samarbeid med Kabuso ei utstilling 

av Mons Breidvik sine verk. 

Også Borgstova i Vikøy prestegard er ein del av Kvam 

bygdemuseum. Denne har vore open, her har ein hatt 

faste bakedagar kvar onsdag gjennom heile sommaren, 

og 150 menneske har vore innom. 

Hardanger og Voss museum saman med Kvam herad 

gjennomførte i oktober ei synfaring av bygningsmassen 

til Kvam bygdemuseum. Denne er i variabel 

stand. På Storeteigen er det eit visst behov for stell 

og ytre vedlikehald. Om Borgstova i Vikøy skriv bygningsvernkonsulenten 

i ein rapport frå mars at denne 

er i dårleg forfatning, med m.a. kraftig mitangrep og 

algevekst. Det er trong for større tiltak på 

bygningen. 

Hardanger og Voss museum inngjekk i 2007 avtale 

med Granvin herad om drifta av bygdetunet i 

Granvin. Denne legg i store trekk opp til å vidareføra 

drifta av museet som i dag, i kommunal regi. 

Avtala legg vekt på heradet sitt ønske om fortsatt å 

ha hand om drifta. Det aktive venelaget ønska for 

sitt arbeid også i fortsettinga å forholda seg til heradet. 

Museumsfagleg standard skal tryggast gjennom 

årlege tilsyn av bygningar m.m. Det skal utarbeidast 

ein drifts- og vedlikehaldsplan for tunet. 

Venelaget Bygdatunets Vener står for mykje av det 

praktiske arbeidet i bygdatunet, dvs. vedlikehald av 

bygningar og anna førefallande arbeid. Dei arrangerer 

dugnader med rydding i tunet, hjelper til med 

oppvarming og låsing ved alle typar arrangement. 

Museet er ope med omvisar 4 dagar i veka frå midten 

av juni til slutten av august. Det var ettermiddagsveitler 

kvar torsdag i juli månad med aktivitetar og 

underhaldning for store og små. Lag og organisasjonar 

i bygda sto for sal av kaffi og vafler. Inntektene 

har gått til Bygdatunets Vener, som nyttar midlane 

til vedlikehald av bygningar o.a. I 2007 har det vore 

ein liten ettermiddagskonsert torsdaga i juli månad, 

m.a. med elevar frå kulturskulen. Mange møtte opp 

for å høyre på konsertane, spesielt eldre folk. Det er 

fritt tilgjenge desse torsdagane. 

I 2006 fekk Bygdatunets Vener tilskot på 100.000 til 

å flytta skulehuset som i si tid sto i Folkedal. Huset 

vart flytt inn i tunet i 2006 og i 2007 har det føregjenge 

arbeid med å leggja tak, måla huset utvendig, 

kobla til straum og innreie huset. Huset er no på det 

næraste attendeført slik det sto som skulehus i Folkedal. 

Granvin Fiskarlag har søkt om å få byggje ein kopi av 

det gamle klekkeriet på Nesheim, samt setje i stand 

kjerveita i elva like ved. Avtale mellom Granvin herad/Granvin 

bygdemuseum, Granvin Fiskarlag og 

Hardanger Museum er no på plass. Granvin herad 

har løyst inn areal, slik at arbeidet kan ta til. 

Granvin bygdemuseum har i år fått fleire store 

gåver. I november fekk Granvin bygdemuseum overta 

trekkspelsamlinga etter Arnvid Lillegraven. Samlinga 

inneheld om lag 50 trekkspel m.m og er ei av dei 

største i Norge. Inntill Museet kan stilla eigna lokale 

i Bygdatunet er samlinga lagra i eit lokale eigd 

av Granvin Næringsbygg AS. Granvin bygdemuseum 

har søkt om middlar til registrering/ katalogisering 

av samlinga som me vonar vil verta utført i løpet av 

2008.

20 21 

RESULTATREKNESKAP 

STIFTINGA HARDANGER OG VOSS MUSEUM 

Note 2007 2006 

Driftsinntekter og driftskostnadar 

Eigeninntekter 20 366 671 - 

Offentlege tilskot 19 821 544 1 566 240 

40 188 215 1 566 240 

Varekostnad 759 556 - 

Lønnskostnad 2 24 919 588 794 007 

Avskrivingar 3 158 298 - 

Andre driftskostnader 14 797 948 712 605 

40 635 390 1 506 612 

Driftsresultat -447 175 59 628 

Finansinntekter og finanskostnadar 

Andre finansinntekter 70 694 1 833 

Andre finanskostnadar -289 463 - 

Resultat av finanspostar -218 769 1 833 

Ordinært resultat -665 944 61 461 

Årsresultat -665 944 61 461 

Overføringar/disponeringar 

Dekka av anna eigenkapital 61 461 

Overført udekka tap 604 483 

Rekneskap Hardanger og Voss Museum 2007 

Hardanger Hardanger Kvam Voss HVM 

Agatunet Granvin 1) Folkemuseum Fartøyverns. Herad 2) Kabuso Folkemuseum 3) Museum Sum 

Driftsinntekter 

Eigeninntekter -404 287 -1 007 999 -18 503 633 -1 000 -449 752 -20 366 671 

Offentlege tilskot -823 870 -57 560 -4 653 054 -7 764 220 -218 400 -2 154 000 -2 828 000 -1 322 440 -19 821 544 

-57 560 -5 661 053 -26 267 853 -219 400 -2 603 752 -2 828 000 -1 322 440 -40 188 

215 

Sum driftsinntekter -1 228 

157 

Driftskostnadar 

Varekostnad 106 021 405 219 212 000 36 316 759 556 

Lønskostand 484 701 3 665 013 18 842 575 1 144 095 783 204 24 919 588 

Avskrivingar 26 982 131 316 158 298 

Andre driftskostnadar 521 503 59 077 1 720 489 8 209 886 228 955 331 093 2 828 000 433 323 14 332 326 

Påløpte prosjektkostn. 95 422 151 570 103 622 956 606 178 795 1 486 015 

- offentlege refusjonar -285 972 -548 621 -185 800 -1 020 393 

Sum driftskostnadar 1 207 647 

59 077 5 683 301 26 950 778 228 955 2 282 310 2 828 000 1 395 322 40 635 390 

DRIFTSRESULTAT -20 510 1 517 22 248 682 925 9 555 -321 442 0 72 882 447 175 

Finansinntekter -4 012 -44 503 -434 -21 745 -70 694 

Leigekostnader (finans) 11 716 2 519 272 640 2 588 289 463 

Finansresultat 11 716 -1 493 228 137 -434 -19 157 218 769 

RESULTAT -8 794 1 517 20 755 911 062 9 555 -321 876 0 53 725 665 944 

1) Granvin bygdemuseum. Rekneskapen skal etter avtale berre omfatta vidareformidla stats- og fylkestilskot 

2) Omfattar einingane Ingebrigt Vik museum og Kvam bygdemuseum. Rekneskapen omfattar berre vidareformidling av stats- og fylkestilskot 

3) Drifta av Voss folkemuseum var i 2007 ikkje overdregen til HVM. Rekneskapen omfattar derfor berre vidareformidling av stats- og fylkestilskot

22 23 

BALANSE 

STIFTINGA HARDANGER OG VOSS MUSEUM 

EIGENDELER Note 2007 2006 

Anleggsmidlar 

Inventar, maskiner, utstyr 554 852 - 

Transportmidlar 170 496 - 

Sum anleggsmidlar 3 725 348 - 

Omløpsmidlar 

Varer 1 226 440 - 

Kundefordringar 922 966 22 000 

Interimskontoar eigendelar 4 3 673 682 - 

Andre fordringar 938 082 - 

Bankinnskot, kontantar 6 1 102 038 1 109 582 

Sum omløpsmidlar 7 863 208 1 131 582 

SUM EIGENDELAR 8 588 556 1 131 582 

Eigenkapital og gjeld Note 2007 2006 

Innskutt eigenkapital: 

Grunnkapital 200 000 200 000 

Opptent eigenkapital: 61 461 

Udekka tap -604 483 

Sum eigenkapital -404 483 261 461 

Kortsiktig gjeld 

Kassakreditt (limit 1.500.000) 269 605 - 

Leverandørgjeld 885 489 148 451 

Skattetrekk, arb.gj.avgift 1 655 042 89 378 

Skuldige feriepengar 2 127 758 

Forskotsbetalte tilskot/kundar 5 3 608 317 

Skuldig løn 32 000 

Anna kortsiktig gjeld 414 828 632 292 

Sum gjeld 8 993 039 870 121 

SUM EIGENKAPITAL OG GJELD 8 588 556 1 131 582

24 25 

STIFTINGA HARDANGER MUSEUM 

NOTAR TIL ÅRSREKNESKAP FOR 2007 

Note 1, rekneskapsprinsipp 

Årsrekneskapet er sett opp i samsvar med rekneskapslova 

og god rekneskapsskikk i Norge for små føretak, 

og forutset vidare drift. 

Inntekter 

Inntektene er resultatført når dei er opptent, det vil 

sei på leveringstidspunktet. Eventuelle rabattar er 

trekt frå. 

Klassifisering 

Eigendelar bestemt til varig eige eller bruk samt fordringar 

med forfall seinare enn eit år frå rekneskapsårets 

utløp er oppført som anleggsmidlar. Øvrige eigendelar 

er klassifisert som omløpsmidlar, vurdert til 

det lågaste av kostpris og verkeleg verdi. Gjeld som 

forfell til betaling seinare enn eit år etter balansedagen 

er klassifisert som langsiktig gjeld. Anna gjeld er 

klassifisert som kortsiktig. Neste års avdrag er likevel 

bokført som langsiktig gjeld. 

Varige driftsmidlar 

Varige driftsmidlar er ført opp i balansen til historisk 

anskaffelseskost fråtrekt lineære avskrivingar basert 

på ei bedriftsøkonomisk vurdering av driftsmidlane 

si økonomiske og tekniske levetid. Det vert føreteke 

nedskriving til verkeleg verdi dersom eit eventuelt verdifall 

ikkje forventas å vera forbigåande. Det er brukt 

følgjande avskrivingssatsar: 

Maskiner og inventar 15 – 20 % 

Datautstyr 25 % 

Bilar 20 % 

Varelager 

Varelager er vurdert til det lågaste av anskaffelseskost 

og antatt salspris etter frådrag for salskostnadar. Eigenproduserte 

varer er verdsett til full tilvirkingskost. 

Det er gjort frådrag for eventuell ukurans. 

Fordringar 

Kundefordringar og andre fordringar er oppført i 

balansen til pålydande etter frådrag for avsetning til 

forventa tap. Avsetning til tap vert gjort på grunnlag 

av individuelle vurderingar av dei enkelte fordringane. 

I tillegg vert det gjort uspesifiert avsetning for å 

dekka antatt tap på kundefordringar. 

Pensjonar 

Pensjonskostnader er bokført i samsvar med betalt 

premie og til gode på premiefond. 

Skattar 

Føretaket er ikkje skattepliktig for si verksemd. 

Offentlege tilskot 

Føretaket mottek driftstilskot frå det offentlege. Tilskota 

vert inntektsført i samsvar med løyvingane. 

Mottekne tilskot som ikkje er brukt ved årsskiftet vert 

avsett på konto for forskotsbetalte tilskot. 

Einingar 

Pr. 31. desember 2007 er Hardanger og Voss Museum 

samansett av følgjande avdelingar i tillegg til fellesavdelinga: 

Hardanger Fartøyvernsenter, Hardanger folkemuseum, 

Agatunet og Kunsthuset Kabuso. Kabuso 

gjekk inn i stiftinga f.o.m. 1. mai 2007 medan dei 

andre avdelingane var med frå 1. januar 2007. 

Tilskot frå Kulturdepartementet og Hordaland fylkeskommune 

til Voss Folkemuseum, Granvin Bygdemuseum, 

Ingebrigt Vik Museet og Kvam Bygdetun 

har også gått gjennom Hardanger og Voss Museum 

i 2007. 

Note 2 

Tal på tilsette gjennom året har vore om lag 80 personar, og dette utgjer om lag 60 årsverk. 

Hardanger og Voss Museum har kollektiv pensjonsavtale 

for alle tilsette. Årleg pensjonspremie vert rekna 

som årets pensjonskostnad. 

Honorar til revisor 

Kostnadsført honorar til revisor er fordelt på følgjande 

tenester: 

Note 3, varige driftsmidlar overtekne til bokført verdi pr 1.1.07 

Ingen av selskapet sine eigedelar er pantsett. 

2007 2006 

Løn og honorar 20.512.668 341.757 

Arbeidsgjevaravgift 2.360.144 31.618 

Andre lønskostnadar 1.498.526 8.484 

Refusjonar løn (1.209.862) - 

24.919.588 794.007 

Godtgjersle Dagleg leiar Styret 

Lønn 553.059 111.450 

Inventar/maskiner 

Lovpålagt revisjon kr 58.436 

Attestasjonar kr 3.173 

Andre tenester kr 40.189 

Samla honorar kr 101.798 

Inventar/maskiner Transportmidlar Sum 

Inngåande verdi 670.526 213.120 883.646 

Årets avskrivingar -115.674 - 42.624 -158.298 

Verdi pr 31.12.07 554.852 170.496 725.348

26 27 

Note 4, Fordringar til eigarorganisasjonane 

– Interimskontoar eigendelar 

Konto 1520 Hardanger Fartøyvernsenter, interimkonto kr -2.858.227 

Konto 2420 Hardanger Fartøyvernsenter, interimkonto ” 4.047.441 

Konto 1521 Hardanger folkemuseum ” 885.173 

Konto 1522 Stiftelsen Agatunet ” 1.599.295 

Kr 3.673.682 

Fordring på Hardanger folkemuseum og Agatunet skuldast høgrentekonto med forskotsbetalte tilskot som 

ikkje er overført til Hardanger og Voss Museum pr. 31.12.2007. 

Pro Contra oppgjer med eigarmusea/organisasjonane vert endeleg gjennomført i 2008. 

Note 5, Forskotsbetalte tilskot/forskot frå kundar 

Konto 2900 Forskot frå kundar HFS kr 225.120 

Konto 2901 Forsk.betalte tilskot Fellesavdeling ” 312.750 

Konto 2902 Forsk.betalte tilskot HFU ” 1.401.418 

Konto 2903 Forsk.betalte tilskot AGA ” 1.523.619 

Sum kr 3.608.317 

Note 6, Bundne midlar 

I posten inngår bundne skattetrekksmidlar med kr 893.077.

28 

Hardanger folkemuseum 

Hardanger folkemuseum ligg idyllisk til på neset 300 meter frå ferjeleiet på Utne. Her kan 

du koma og oppleva hardangerkulturen i naturskjønt kulturlandskap. Museet har temautstillingar 

kring Hardanger sin kultur og historie, samt skiftande kunstutstillingar. 

Agatunet 

Agatunet er eitt av dei få vestlandske klyngetuna som enno er att. Dei fleste husa i tunet er 

frå 1811-1850, men mange er mykje eldre. Den spesielle Lagmannsstova frå 1250 er den 

einaste i sitt slag. 

Ingebrigt Vik museum 

Ingebrigt Vik Museum inneheld mest alle arbeida etter bilethoggaren Ingebrigt Vik 

(1867-1927). Vik er rekna som ein av dei store bilethoggarane innan norsk bilethoggarkunst. 

Samlinga til museet er utstilt i ein intim, åttekanta bygning i sentrum av Øystese. 

Nokre av dei beste arbeida hans er utstilt i Nasjonalgalleriet. 

Voss folkemuseum 

Voss folkemuseum, Mølstertunet; ligg på ei slette, høgt og fritt, hundreogtretti meter over 

Vossevangen. Husa står der dei ein gong vart sette, ingen ting er flytta til eller frå. Bilete av 

byggeskikk i eldre tid vert difor ekte. Museet har også rike samlingar av eldre bruksting og 

prydnadsting. Vår og haust er det beitande sauer i området, og museet har høner på tunet 

i sommarsesongen. 

Hardanger fartøyvernsenter 

Hardanger fartøyvernsenter ligg like utanfor Norheimsund sentrum. Her kan du sjå båtbyggjarar, 

skipssmed og reipslagar utføra gamalt handverk. Du kan også ro ein tur på fjorden, 

slå ditt eige tau, eller byggja ein leikebåt. I aktivitetsløypa vår kan du utfordra og utvida 

dei maritime kunnskapane dine. Kaféen og utstillingane er også opne kvar dag i sommarsesongen. 

Kunsthuset Kabuso 

Kabuso ligg like ved Ingebrigt Vik Museum i sentrum av Øystese i Kvam. Kabuso gjev deg 

utstillingar, konsertar og andre arrangement gjennom heile året. Kaféen har enkel servering 

og utsikt over Øystese, Hardangerfjorden og Folgefonna. Kabuso viser kunstuttrykk 

innafor eit vidt spekter av sjangrar og er svært glade for å kunna syna publikum ei Nikolai 

Astrup-utstilling i sommarmånadane 2008. 

Granvin bygdemuseum 

Granvin bygdetun ligg på Eide like bak posten/Coop. Museet omfattar 6 bygningar; m.a. 

Holvenstova og ei særprega årestove. Ved badeplassen på Eide ligg eit gamalt naust som 

også høyrer tunet til. Her finn ein m.a. ei omfattande museumssamling med mange gjenstandar 

samla inn lokalt, ei rik samling bringklutar og samlinga etter botanikaren Johan 

Havaas. I Løflotstova er premiesamlinga etter spelemannen Anders Kjerland utstilt. 

Formgjeving: riss-as.no • Trykk: oystese-trykkeri.no 

Kvam bygdemuseum 

Kvam Bygdemuseum ligg på Lundanes, ein idyllisk plass med gamle klyngetun, smale vegar 

og nydeleg utsyn ut over fjorden og Folgefonna. Borgstova på Vikøy prestegard er ei omlag 

400 år gamal røykstove med interiør frå 1800-talet.

Årsmelding 2007 Hardanger og Voss museum

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?