Miljørapport 2007.pdf - Jernbaneverket

Moderne tog har lavt energiforbruk. Elektriske togkan transportere mennesker og gods uten å slippe utCO 2. Jernbanen i Norge benytter kun fornybar energisom kjørestrøm.Miljørapport 20071

InnhaldKortversjonKort oppsummering av status for ulike miljøtema 3Hovedmål miljø, miljøstyring og miljørevisjon 3Tverretatleg samarbeid om miljøinnspel tilNasjonal transportplan 2010-2019 3Energiforbruk/energiøkonomisering 3Støy 4Grunnforureining 4Avfall 4Påkøyrsel av dyr 5Brannar 5Utslepp 5Biologisk mangfald 6Bruk av kjemikal 6Vegetasjonskontroll 6Kulturminne og -miljø 6Visuelt miljø 6LANGVERSJONMeir om status for ulike miljøtema 7Hovudmål miljø, miljøstyring og miljørevisjon 7Tverretatleg samarbeid om miljøinnspel tilNasjonal transportplan 2010-2019 7Energiforbruk/energiøkonomisering 8Støy 11Grunnforureining 13Avfall 14PCB 15Påkøyrsel av dyr 16Brannar 17Utslepp 18Biologisk mangfald 19Bruk av kjemikal 21Vegetasjonskontroll 22Kulturminne og -miljø 23Visuelt miljø 242

Kort oppsummering av status for ulike miljøtemaHovedmål miljø, miljøstyring og miljørevisjonJernbaneverket har følgjande hovudmålfor miljø: Jernbaneverket skal styrkjejernbanen sine miljøføremoner.Jernbaneverket etablerte i 1998 eitmiljøleiingssystem som ein integrert delav etaten sitt styringssystem. Systemetvert revidert med jamne mellomrom.Siste versjon av miljøleiingssystemet vartutgitt i desember 2006.Les meirTverretatleg samarbeid om miljøinnspel tilNasjonal transportplan 2010-2019Jernbaneverket har også i 2007 delteke ieit tverretatleg samarbeid om innspel tiltemaet miljø i transportetatane sitt forslagtil Nasjonal transportplan 2010-19.Les meirEnergiforbruk/energiøkonomiseringEit felles nordisk system for avrekningog måling av elektrisk energi i tog vartsett i drift 1.1.2007. Systemet inneheldavanserte energimålarar i tog, eitmålarinnsamlingssystem og eit avrekningssystemsom til saman registrerer,samlar inn og fordeler registrert energiforbrukmellom dei enkelte toga i Noreg,Sverige og Danmark. Internasjonalt reknarein med at togselskapa kan redusereenergiforbruket med minst ti prosentved å utnytte det datagrunnlaget omenergiforbruk som systemet gir.Jernbaneverket hadde ved utgangen av2007 eit graddagskorrigert elektrisitetsforbrukpå 87,2 GWh (førebels tal). Faseto av Jernbaneverket sitt enøkprosjektstarta i 2006 med mål å redusereelektrisitetsbruken i perioden 2002-2008med totalt 24,6 GWh. Prosjektet mottarstønad frå det statlege energifondetEnova SF.Jernbaneverket har frå og med 1.juli2007 inngått ein avtale om kjøp av opphavssertifikatfor straum etter europeiskstandard.Les meirForbruk elektrisitet GWh Jernbaneverket12011110080948584928760402002002200320042005200620073

StøyJernbanen stod for fire prosent av deikartlagde støyplagene i 2006. Frå 1999 til2006 blei støyplaga frå jernbane redusertmed 33 prosent.Les meirEndring i støyplage (SPI støyplageindeks)frå 1999 til 2006, etter kjelde.Prosent20100-10-20-30-40VegtrafikkJernbanetrafikkLuftfartIndustriAnna næringGrunnforureiningVed utgangen av 2007 var alle treregionane i Jernbaneverket ferdige medå kartlegge lokal grunnforureining oglage planar for opprydding. Det ned-lagde impregneringsverket Nygården iHommelvik ved Trondheim skal ryddasttil akseptabelt forureiningsnivå for friområde.Les meirTal på tonn farleg avfall 2007Kreosotimpregnerttrevirke 124Oljeforureina masse 13Anna 9Olje- og feittavfall 4Spillolje 27AvfallJernbaneverke sitt mål for avfallshandteringi 2007 var at delen av avfallet somgår til ekstern gjenbruk/materialgjenvinningskulle vere på minst 50 prosent.Dette målet er nådd med god margin dersomein ser på total avfallsmengde. Metallog betong utgjer ein stor del av avfallet i2007 og for desse to avfallstypane gjekknesten 100 prosent til ekstern gjenbruk/materialgjenvinning siste år.Les meirDel avfall prosent til ekstern gjenbruk/materialgjenvinning 2007Anna 75Betong98Trevirke31Metaller994

Påkøyrsel av dyrI 2007 vart 1884 dyr påkøyrde av tog.Dette er det høgaste talet som erregistrert for dyr påkøyrde av tog eitenkelt år. Både i 2006 og 2007 har taletpå dyr påkøyrde av tog auka kraftig.Les meirTalet på dyr påkøyrde av tog2007 1 884Talet på dyr påkøyrde av tog 2007, etter artElg94120061 567Sau32620051 293Reinsdyr26520041 672Rådyr18820031 813Andre164BrannarI 2007 vart det registrert 19 brannar/tilløp til brann i skog og utmark vedsporet. I tillegg vart det registrert 34brannar/tilløp til brann i jernbaneinfrastruktur,bygningar og materiell somJernbaneverket har ansvar for.Brannar20072006192431345355Brannar totaltLes meir2005192039InfrastrukturSkog & Utmark20041921402003192039UtsleppTalet på utslepp i 2007 er mykje høgareenn i 2006. Dette kan ha samanhengmed stor anleggsaktivitet, særleg påSkøyen-Sandvika-prosjektet, der overhalvparten av utsleppa skjedde.Betra rapportering kan også vere årsaktil auke i rapporterte utslepp.Tal på utslepp200720062005 31325Les meir2004102003235

Biologisk mangfaldEi viktig utfordring for Jernbaneverketer å kontrollere og redusere negativpåverknad på biologisk mangfald. Livs-grunnlag for flora og fauna er eit aktuelttema som skal vurderast i alle delar avjernbaneverksemda. Slutt rapport fråJernbaneverket sitt prosjekt om biologiskmangfald på Sørlandsbanen vartferdig i 2007.Les meirBruk av kjemikalJernbaneverket har eit eige kjemikalutvalg.Alle godkjende kjemikal vertførte inn i eit stoffkartotek (kjemikaldatabasenEcoonline). I 2006 vart detutarbeidd prosedyre for kjøp, bruk ogavhending av kjemiske produkt.Les meirVegetasjonskontrollFiguren viser forbruket av ugrasmidlaRoundup og Finale for dei tre siste åra.I 2007 vart det i tillegg brukt 144 literav ugrasmiddelet Starane.Les meirUgrasmiddel brukt per år (liter)2007200611 11310 5782 0282 829RoundupFinale200515 072445Kulturminne og -miljøJernbaneverket samarbeider medRiksantikvaren om implementeringav nasjonal verneplan forjernbanen sine kulturminne. Deter laga eit utkast til verne plan,datert 01.01.2006. Denne vil blibrukt i samband med Jernbaneverketsi sakshandsaming og forvaltning avegne kulturminne.Les meirVisuelt miljøJernbaneverket har som mål at det skalvere ryddig på stasjonar og langs jernbanenettet.Det framgår av Jernbaneverketsi serviceerklæring at dei reisandei tillegg til god informasjon også har kravpå reine og ryddige stasjonar. Klager vertfølgde opp gjennom interne rutinar.Les meir6

Meir om status for ulike miljøtemaHovudmål miljø, miljøstyring og miljørevisjonJernbaneverket har følgjande hovudmålfor miljø: Jernbaneverket skal styrkejernbanen sine miljøføremoner.Jernbaneverket etablerte i 1998 eitmiljøleiingssystem som ein integrert delav etaten sitt styringssystem. Systemetvert revidert med jamne mellomrom.Siste versjon av miljøleiingssystemet vartutgitt i desember 2006.Viktige styringsdokument i forsyningsprosessenvart i 2007 endra for å gjeremiljøkrava tydelegare. Dette omfattam.a. endringar i kontraktsmalar.Dei viktigaste innsatsområda innan miljøer innarbeidde i Miljøplan for Jernbaneverket2006 - 2009. Miljøplanen skalinnarbeidast i årleg plan for verksemda.Som ledd i dette har to regionar lagamiljø plan for 2007 og har starta arbeidetmed miljøplan for 2008. I den tredjeregionen er det banevise miljøplanar forperioden 2007-2008. Desse vart revidertei 2007.Jernbaneverket har som mål å sikre atdet vert tatt omsyn til miljø i planleg-ging, utbygging, drift og vedlikehald avjernbanen sin infrastruktur. For alle utbyggingsprosjektog vedlikehalds prosjektskal det gjennomførast kartleggingog risikovurdering av miljøpåverknad(miljørisikovurdering). Miljøoppfølgingsprogramskal utarbeidast dersommiljørisikovurderinga viser at det trengst.Jernbaneverket Utbygging har i dag50-60 prosjekt av varierande storleik. I2007 vart det sett i gang ei kartleggingfor å få samla oversikt over prosjekt medmiljøoppfølgingsprogram for anleggsfasen.Kartlegginga er ikkje ferdig, mendet er klarlagt at minst ti av prosjekta harmiljøoppfølgingsprogram. Kartleggingaheld fram i 2008. I månadsrapportaneskal det rapporterast inn eventuelle avvikfrå miljøoppfølgingsprogram i prosjekta.I 2007 har det ikkje blitt rapportert innavvik.Jernbaneverket har i 2007 gjennomførtein intern revisjon på miljøleiingssystemet.Tiltaksplan for oppfølging av funni denne revisjonen skal utarbeidast ogfølgjast opp i 2008.TilbakeTverretatleg samarbeid om miljøinnspel tilNasjonal transportplan 2010-2019Jernbaneverket har også i 2007 deltekei eit tverretatleg samarbeid om innspeltil temaet miljø i transportetatanesitt forslag til Nasjonal transportplan2010-19. Den tverretatlege styringsgruppahar tatt initiativ til oppdateringog supplering av tidlegare analysar omenergi forbruk og utslepp til luft, utgittav SSB i 1997 og 2001. Jernbaneverkethar delteke i arbeidet med å spesifisereoppdraget og kvalitetssikre resultatet avanalysane om energibruk. Desse analysaneskal inngå som del av grunnlagetfor det vidare arbeidet med å planleggjetransport i framtida.Tilbake7

Energiforbruk/energiøkonomiseringForbruk elektrisitet GWh Jernbaneverket1201008060402001112002942003852004842005922006Merk at figuren viser Jernbaneverket sittenergiforbruk og omfattar ikkje straumtil tog.872007Jernbaneverket hadde ved utgangenav 2007 eit graddagskorrigert elektrisitetsforbrukpå 87,2 GWh. Dette er einnedgang på vel fem GWh frå 2006. Forbruketer knytt til drifta av det offentlegejernbanenettet, til dømes sporvekselvarme,istiningsanlegg, lys, oppvarmingav publikumsareal og tekniske installasjonar.Jernbaneverket starta i 2003 eit enøkprosjektder målet var å redusere elektrisitetsbrukenmed 8,5 prosent i forholdtil 2002-nivå innan 2005. Ved utgangenav 2005 var reduksjonen totalt på heile24 prosent. Fase to av prosjektet startai 2006 med mål å redusere elektrisitetsbrukeni perioden 2002-2008 med totalt24,6 GWh. Reduksjonen så langt på 23,3GWh tyder på at det skal la seg gjer å nåmålet innan utgangen av 2008. Prosjektetmottek stønad frå det statlegeenergifondet Enova SF.Frå 2005 til 2006 var det ein auke i elektrisitetsforbruket(frå 84 til 92 GWh).Dette kom av store snømengder spesieltpå Austlandet. Dette fører til at varmeelementai sporvekslane treng lengrebrukstid for å tine snøen. Ein annangrunn til auken er at det har komen til eindel nye målarar.I 2007 vart det investert omlag 7,7mill kroner i energireduserande tiltak.Aktivitetar i 2007 har mellom anna voremontering av varmeregulering på sporvekslar,installasjon av varmepumper ogtidsur i venterom og i lokstallar. Fleirestader har fått lysstyring utandørs ogregulering på istiningsanlegg. Koppanglokstall har til dømes fått nye portar,varmepumpe, isolering av innvendig takog styring på arealbelysninga.Det siste året har Jernbaneverket utførtenøkanalysar i tre el-tekniske hus. Analysaneviser at potensialet er stort. Tiltakvil bli utførte i 2008. Det er også sett igang andre analysar som enno ikkje erferdigstilte.Våren 2007 vart ombygginga av driftsbygningeni Asker ferdigstilt. Der er detsett inn rørsledetektorar som styrer lys ogventilasjon. Det er også sett inn termostatarpå varmen.Hausten 2007 vart den gamle oljefyren iverkstaden i Hokksund skifta ut. No vertdet fyrt med pellets. CO 2 -utsleppa vilbli reduserte med 66,5 tonn kvart år. Itillegg vil fyringskostnaden bli reduserttil det halve.Jernbaneverket har frå og med 1. juli2007 inngått ein avtale om kjøp av opphavssertifikatfor straum etter europeiskstandard. Sertifikatordninga garantererat tilsvarande den mengda straum Jernbaneverketkjøper inn til eige forbruk ogtil drift av elektriske tog, blir produsertfrå vasskraft (CO 2 -nøytralt). Elektrisketog er dermed det einaste transportmiddeletsom kan frakte folk og gods frå Atil Å utan å sleppe ut drivhusgassen CO 2 .Sertifikatordninga er felles europeiskog vert administrert i Noreg av detmarknadsnøytrale Statnett. Den delen avstraumprisen som er påslag for garantertfornybar straum, skal brukast til å oppgraderenamngjevne vasskraftverk slik atdei kan produsere meir. Ordninga hjelpersåleis til med å fremje miljøvenleg kraftproduksjon.8

Godstog på veg nedover Gudbrandsdalen. Foto: Njål SvingheimBergensbanen. Foto: Bjørn LysneEit felles nordisk system for avrek ningog måling av elektrisk energi i tog vartsett i drift 1.1.2007. Frå og med dendatoen blir tog med energimålar avreknaog fakturert basert på faktisk forbrukog marknads prisar. Systemet inneheldavanserte energimålarar i tog, eitmålarinnsamlingssystem og eit avrekningssystemsom til saman registrerer,samlar inn og fordeler registrert energiforbrukmellom dei enkelte toga i Noreg,Sverige og Danmark.Data i energimålareininga blir overførtefrå kvart einaste tog kvar time til ein sentraldatabase som høyrer til JernbaneverketBane Energi. Desse inneheld femminuttarsverdiar av energiforbruketi kWh, eventuell attendemata energi ikWh, tid og posisjonsdata. Togselskapahar tilgang til alle sine energidata og vilpå denne måten ha tilgang til verdifullinformasjon om energiforbruket på togsom gjer det mogleg å følgje opp energibrukenog å ha betre kontroll.Internasjonalt reknar ein med at togselskapakan redusere energiforbruketmed minst ti prosent ved å utnytte detdatagrunnlaget om energiforbruk somsystemet gir. I tillegg til å spare energigir dette også reduserte kostnader ogstyrkte konkurransevilkår for jernbanetransport.Systemet fungerer på tversav lande grensene, og energiforbruketi tog i Noreg, Sverige og Danmark blirmålt og avrekna frå Jernbaneverket BaneEnergi i Oslo. Interessa for det nordiskeenergiavrek ningssystemet er stor iandre europeiske land. Det er monterttestmålarar i tog i fleire land som foreksempel Frankrike og Storbritannia.Jernbaneverket har i 2007 sett i gangarbeid med å installere energimålarar påtogvarmeanlegg der tog brukar elektriskenergi til togvarme. Her er det ogsåvesent leg potensial for å spare energi ogkostnader ved at togselskapa får betreoversikt over kor mykje og korleis elektrisketog brukar energi når dei står i ro.Tilbake9

Nøkkeltal togselskapa 2007EnergiforbrukPERSONTRAFIKK Totalt energiforbruk Personkm per personkmNSB AS (togframføring)Elektrisk 266 303 MWh 2379 mill 0,11kWhDiesel 85 293 MWh 251 mill 0,34 kWhNSB Gjøvikbanen AS(togframføring)Elektrisk 11 911 MWh 55 mill 0,22 kWhFlytoget AS (togframføring)Elektrisk 38 170 MWh 268 mill 0,14 kWhOfotbanen AS (togframføring)Elektrisk 675 MWh 2 mill 0,34 kWhEnergiforbruk perGODSTRAFIKK Totalt energiforbruk Netto tonnkm netto tonnkmCargoNet AS (togframføring)Elektrisk 134 400 MWh 2153 mill 0,06 kWhDiesel 79 893 MWh 560 mill 0,14 kWhMalmtrafikk AS(togframføring)Elektrisk 15 663 MWh 633 mill 0,025 kWhOfotbanen AS (togframføring)Elektrisk 3 382 MWh 15 mill 0,23 kWhDiesel 9 664 MWh 23 mill 0,42 kWhTogåkeriet AB (togframføring)Elektrisk 1361 MWh 27 mill 0,05 kWhDiesel 132 MWh 3 mill 0,04 kWhTabellen viser netto levert energi til forbrukspunktet (toget). Energi brukt til togvarmeer inkludert. Tap i omforming (ca. 15 prosent) og tap i kontaktleidning (ca. 5 prosent) erikkje inkludert. Merk at i Jernbaneverket sine tidlegare miljørapportar er togselskapasin energiforbruk oppgitt inklusive tap, men frå og med 2007 er dette lagt om jf. krav tilenergiavrekning i energilova.MWh vert utrekna på følgjande måte: Diesel /lett fyringsolje= 42,7 MJ/kg (1 liter = 0,85 kg) I kWh = 3,6 MJSelskapa Green Cargo AB, Hector Rail og Nya Inlandsgods AB har ikkje oppgitt tal for 2007CO 2 utslepp frå dieseldrevne persontog 2007 (utsleppsfaktor 3,17 kg CO 2 per kg diesel)Dieselforbuk Personkm Kg CO 2per personkmLiter kg (mill)NSB AS 8 460 000 7 191 000 251 0,09CO 2 utslepp frå dieseldrevne godstog 2007 (utsleppsfaktor 3,17 kg CO 2 per kg diesel)Dieselforbuk Netto tonnkm Kg CO 2per netto tonnkmLiter kg (mill)CargoNet AS 7 924 354 6 735 701 560 0,04Ofotbanen AS 958 592 814 803 23 0,11Togåkeriet AB 13 150 11 178 3 0,012Tilbake10

Endring i støyplage (SPI støyplage indeks)frå 1999 til 2006, etter kjelde.Prosent20100-10-20-30-40VegtrafikkJernbanetrafikkLuftfartIndustriAnna næringStøyRegjeringa og Stortinget fastsette i 2007eit nytt nasjonalt mål for støy. Det nyenasjonale målet er todelt:• Støyplaga skal reduserast med ti prosentinnan 2020 samanlikna med 1999.• Talet på personar utsette for over 38 dBinnandørs støynivå skal reduserast med30 % innan 2020 samanlikna med 2005.Det første målet er retta mot dengenerelle støyplaga i Noreg, medandet andre målet er retta mot dei som erutsette for dei høgaste støynivåa. Av didette målet skil seg frå det gamle måletved å setje sterkare merksemd på denrelativt vesle gruppa som er utsett formest støy i høve til alle innbyggjarane,må det takast i bruk andre tiltak for åoppnå dette målet.I 2007 har Jernbaneverket arbeiddmed implementering av forureiningsforskriftakapittel 5, som vart iverksett1.01.05. Denne forskrifta stiller krav til atanleggseigar seinast 30.06.2007 kartlegginnandørs støynivå ned til 35 dB LpAeq.Utrekningane skal minimum vere framskrivnetil neste kartleggingsperiode30.06.2012. Dersom kartlegginga synerat det kan vere fare for overskriding avgrenseverdien 42 dB LpAeq innandørs,skal det utarbeidast tiltaksutgreiing.Jernbaneverket har oppfylt grenseverdikravet,og etter 2005 har ingen bustaderhatt eit støynivå frå jernbane overgrenseverdien. Kartlegging av innandørsstøynivå ned til 35 dB LpAeq, erikkje fullført for alle strekningane enno.Jernbane verket reknar med at arbeideter fullført innan sommaren 2008.EUs rammedirektiv for støy er innarbeiddi forureiningsforskrifta kapittel 5.I samsvar med forskrifta er Jernbaneverketpålagt å kartleggje støy i byar medmeir enn 250 000 innbyggjarar og langsstrekningar med meir enn 60 000 togpasseringarper døgn. Ut frå ruteplananefor 2006 vart det klarlagt at dei aktuellestrekningane var Oslo – Ski, Oslo-Askerog Oslo-Gardermoen der både Hovudbanenog Gardermobanen går i dagen.Nordisk utrekningsmetode frå 1996(Nord96) blei brukt, då den nyare versjonenNord2000 for jernbane framleis ikkjeer innarbeidd i kommersielt tilgjengelegeutrekningsverktøy. For jernbane girheller ikkje dei to utrekningsmetodanestor skilnad for resultatet.Karta som syner støybiletet langsstrekningar som er kartlagde, er lagdeut på Jernbaneverket sine internettsider.Denne kartlegginga vil saman med deninterdepartementale handlingsplanenfor støy som blei utarbeidd i 2007, dannegrunnlag for tiltaksplanar for å reduserestøy.I region aust er det gjennomført skinneslipingmot støy på ei rekkje strekningar i2007, og det er gjennomført støykartleggingpå terminalområde på Lillestrøm ogMysen.Jernbanen stod for fire prosent av deikartlagde støyplagene i 2006 skrivStati stisk sentralbyrå (SSB), som har fåtti oppdrag årleg å kartleggje støyplagai Noreg. SSB brukar ein modell somskal rekne ut støypåverknad (målt somtalet på personar eksponerte for ulikestøynivå) og støyplage (målt som SPI,støyplageindeks) i Noreg for 1999 og påfylgjandeår. Frå 1999 til 2006 blei støyplagafrå jernbane redusert med 33 prosent.Fleire faktorar kan forklare dennereduksjonen, mellom anna, utskiftingav tog til nye og meir stillegåande typar,effektivisering av godstransport (brukav faste togstammer), skinnesliping,endringar i busetjing og nedgang itogtrafikken. Trass i at støyplaga frå jernbaneog ved flyplassar er redusert, harden samla støyplaga i Noreg gått opp,mest pga. auka biltrafikk.11

Wiresaging av fjell ved jernbanesporet iSandvika. Foto: Hilde LillejordCargoNet på Langelandsbro Hovedbanen. Foto: Øystein GrueI 2007 har Nasjonalt folkehelseinstitutti samarbeid med Transportøkonomiskinstitutt gjennomført analysarav støyplage og søvnforstyrringar fråtogstøy. Rapporten presenterer enkleeksponeringsrespons kurver i tilleggtil statistiske analysar av samanhengmellom støy og verknad der moglegesamverkande og motverkande faktorarer inkluderte. For støyplage viste detseg at alder og støysensitivitet spela eirolle, men førte likevel ikkje til vesentlegendring i den etablerte samanhengenmellom støynivå og plagegrad. Mengdaav personar som rapporterte søvnforstyrringarpå grunn av støy, auka gradvis,både med omsyn til ekvivalent støynivåog maksimalt støynivå på natt. Det varlikevel ein sterk korrelasjon mellomdesse to støyparametrane slik at deter vanskeleg å slå fast kven av desseindikatorane som er viktigast. Viktigemodifiserande faktorar for støyindusertesøvnforstyrringar var støysensitivitet ogtalet på togpasseringar på natt.Resultatet frå denne undersøkingavil verte publisert i eit internasjonalttidsskrift i 2008.Jernbaneverket starta i 2006 eit FoUprosjektsom skal undersøkje næraresamanhengen mellom skinnesliping ogstøy, og utviklinga av skinnekvalitetenover tid etter sliping. Prosjektet er ventaå verte ferdig ein gong i 2008.Ulemper med strukturstøy frå togtrafikkenvar eit sentralt tema før tunnelanepå Askerbanen mellom Sandvika ogAsker vart bygde. Tunnelane vart tekme ibruk hausten 2005. På oppdrag frå Jernbaneverketer det utført kontrollmålingari 21 bustadhus i det aktuelle området forå sjekke om strukturlydkrava er oppfylte.I alle dei 21 bustadhusa er grensa på 32dBA oppfylt.Tilbake12

Utbygging av Lysaker stasjon.Foto: Svein GollUtbygging av Lysaker stasjon. Foto: C&ZGrunnforureiningJernbaneverket har på kort sikt som målå få oversikt over alle jernbaneområdesom har forureina grunn. Målet på langsikt er å ha kontroll med og sikre atavrenning frå grunnforureining ikkjefører til helse- eller miljøskadar.Området ved det tidlegare kreosotimpregneringsverketved Nygården iHommelvik ved Trondheim er sterktforureina. Avrenning frå området forureinarnærmiljøet. Fullstendig grunnundersøkingav området vart gjennomførti 2006, jf. omtale i Jernbane verketsin miljørapport 2006. I 2007 er detteke prøver av sedimenta i dei grunnestrandområda utanfor. Dette er gjort forå vurdere kva for tiltak som trengst for åsikre at bruk av området til f.eks badingikkje fører til helseskadar. Området skalryddast til akseptabelt forureiningsnivåfor friområde. Oppryddinga vil starte i2008 dersom ein klarar å skaffe midlar tildette. Dette vil bli vurdert i budsjettprosesseni samband med revidert statsbudsjetti mai 2008.Frå kreosotdeponiet i Mostadmarka iMalvik ved Trondheim er det tidlegaredokumentert at det skjer avsig til grunnog grunnvatn. Planen er å gjennomføretiltak for dette området samtidig medtiltak på Nygården.ligg i Fagervika i Trondheim ved detnedlagde anlegget til Killingdal gruver.Jernbaneverket er ikkje forureinar avområdet, men eigar. Kommunen følgjeropp saka, og Jernbaneverket og ROMeiendom samarbeider med kommunenom videre framdrift i prosjektet og fordelingav ansvar.Ved utgangen av 2007 var alle treregionane i Jernbaneverket ferdige medå kartleggje lokal grunnforureining oglage planar for opprydding. I 2007 vardet mellom anna fokus på å kontrollereom alle oljeutskiljarar knytte tiloljehaldig avlaup eller oljetankar innfrirnye krav til maksimumsinnhald av oljei avlaupsvatn. Kartlegginga viser at dettrengst omfattande tiltak i tida framoverfor at avlaup/oljeutskiljarar skal oppfylleforskriftskrav. Region Nord har 29lokalitetar med lokal grunnforureiningder det trengst tiltak. Av desse er det 13lokomotivstallar og ein oljetank som haravlaup som ikkje innfrir dei nye krava.Region Vest har 32 lokalitetar der dettrengst tiltak. Av desse er det fire lokomotivstallarsom ikkje innfrir avlaupskrav.Status for kartlegging i Region Aust viserat det trengst tiltak på 51 lokalitetar medforureina grunn. Av desse er det ti verkstader/lokomotivstallarsom treng tiltakfor å innfri nye krav til avlaup.Området ved tidlegare Killingdal gruvervart kartlagt i 2004, og forslag til risikoreduserandetiltak oversendt til SFT i 2005.Området (nedlagt sidespor (Ilalinjen))Oppryddingstiltak på oljeforureinagrunn på Hønefoss stasjon har hattførsteprioritet i Region Vest i 2007 ogskal vidareførast i 2008.13

I Region Aust vart ein tank på Alnabru,som var i dårleg stand, fjerna i 2007,og det vart gjort omfattande masseutskiftingpga av dieselsøl over lang tid.167 tonn oljeforureina masse vart levertgodkjent mottak.Etter at Jernbaneverket i 2005 vart ferdigmed oppryddingstiltak ved det tidlegarekreosotimpregneringsverket i Råde iØstfold har vasstilstanden blitt overvaka.I 2007 fekk Jernbaneverket pålegg fråStatens forureiningstilsyn om å haldefram med overvaking av vasskvalitet tilog med 2011. Det er laga eit nytt overvakingsprogram,og overvakingahar starta opp igjen.Eit prosjekt som har som mål å tettegamle oljekummar på alle anlegga tilBane Energi (omformarstasjonar) forå hindre uønskte utslepp, har pågått ifleire år. Steinfilter vert fjerna og erstattamed flammenett og gangrister. Steinsom er forureina vert levert som farlegavfall. Ved utgangen av 2007 var arbeidetferdig ved om lag 20 av 60 oljekummar.I 2008 er planen å fullføre arbeidetmed oljekummane på ytterlegare sjuomformarstasjonar (det er vanlegvisfire oljekummar per omformarstasjon)Prosjektet skal avsluttast i 2009.TilbakeAvfallDel avfall prosent til ekstern gjenbruk/materialgjenvinning 2007Anna 75Betong98Trevirke31Metaller99Avfallsmengd, tonn2007294751 7294 13220062005151065933731 1781 3331 1195 248BetongsvillerStålKreosotimpregnert trevirkeFarleg avfall2004702303 3185 4072003112281 5211 24414

Kreosotimpregnerttrevirke 124Tal på tonn farleg avfall 2007Oljeforureina masse 13Anna 9Olje- og feittavfall 4Spillolje 27Jernbaneverket sitt mål for avfallshandteringi 2007 var at delen avfall som gårtil ekstern gjenbruk/materialgjenvinningskulle vere på minst 50 prosent. Dettemålet er nådd med god margin dersomein ser på total avfallsmengd. Metall ogbetong utgjer ein stor del av avfallet i2007, og for desse to avfallstypane gjekknesten 100 prosent til ekstern gjenbruk/materialgjenvinning siste år. Frå 2008 vilmålet vere at andelen avfall som går tilekstern gjenbruk/materialgjenvinningskal vere minst 70 prosent.Figuren for avfallsmengder viser atavfallsmengdene varierer frå år til år.Denne variasjonen kan henge saman medendringar i aktivitetsnivå, type prosjektog kva for ein fase prosjekta er i. Kor storprosentvis del av avfallet som går til eksterngjenbruk/materialgjenvinning totaltsett det enkelte år, er avhengig av korleisden enkelte avfallstypen blir handtert,men i tillegg blir prosentdelen påverkaav korleis samansetjinga av avfallet erdet enkelte år. For 2007 er det til dømesstore mengder betong; den store delengjenbruk/materialgjenvinning for betongmedfører at også gjenbruks-/materialgjennvinningsprosenten blir høg foravfallet samla sett. Merk at det manglaravfalls rapportering for tre av ti banar.For kreosotimpregnert trevirke er detikkje så stor andel som går til eksterngjenbruk/materialgjennvinning for detteer farleg avfall. Ein del kreosotimpregnerttrevirke går til energigjenvinning, mendagens rapporteringsrutinar er ikkjetilstrekkelege til å gje svar på kor storprosentdel dette gjeld.Mengda av farleg avfall frå Jernbaneverketi 2007 var til saman 177 tonn etterstatistikk frå Norsas. Om lag 70 prosent avdette var kreosotimpregnert trevirke.TilbakePCBFrå 1980 vart det forbode å nytte PCB,og det er forskriftsfesta krav om at bruk igamle anlegg skal fasast ut.Region Vest og Region Aust er ferdigemed sanering av lysarmatur som inneheldPCB.Region Nord er ferdig med PCB-saneringpå alle banar unntatt Katterat stasjon,Ofotbanen. Der skal det setjast oppspesialdesigna lysarmatur i sambandmed oppussing av stasjonen. Saneringablir ferdig i 2008.Isolerglasruter som inneheld PCB, skalmerkjast slik at det kjem klart og tydelegfram at dei inneheld PCB. Region Nordog Region Vest kartla status i 2007 ogfann berre eitt bygg i Region Nord medisoler glassruter som inneheldt PCB.Rutene i dette bygget på Oppdal ermerkte.Region Aust har starta kartlegging ogmerking av PCB-haldige vindauge. Detteskal gjerast ferdig i 2008. Region Austhar merkt PCB-haldige kondensatorar forsporfeltreleer i signalanlegg for ein banei 2007 og skal merkje ferdig på ein banetil i 2008.Tilbake15

Påkøyrsel av dyrI 2007 vart 1884 dyr påkøyrde av tog.Dette er det høgaste talet som er registrertfor dyr påkøyrde av tog eit enkeltår. Både i 2006 og 2007 har talet på dyrpåkøyrde av tog auka kraftig. Jernbaneverketsitt mål er å redusere talet pådyr påkøyrde av tog med 25 prosent iforhold til toppåret 2003 innan 2009.Etter ein nedgang i 2004 og 2005 hartalet på påkøyrde dyr dei siste to åraauka så sterkt at omfanget i 2007 er detstørste som er registrert. Det er derforsvært viktig å arbeide vidare med førebyggjandetiltak.Talet på dyr påkøyrde av togTalet på dyr påkøyrde av tog 2007, etter art2007 1 884Elg94120061 567Sau32620051 293Reinsdyr26520041 672Rådyr18820031 813Andre164Elg, sau, reinsdyr og rådyr toppar statistikkenover dyr som vart påkøyrde avtog i 2007.Av trua dyrearter vart ein ulv, ein bjørn,to gauper og fire kongeørnar påkøyrdeog drepne av tog i 2007.For å redusere talet på dyr påkøyrde avtog er det fjerna vegetasjon langs linjai Region Vest. Samarbeidet med nokrekommunar i Hallingdal om tiltak sombrøyting av skogsbilvegar ved sida avlinja og utlegging av fôr i sideterrengetheldt fram i 2007.Førebyggjande arbeid:Region Aust har i 2007 rydda vegetasjonpå ein del strekningar, dels i sambandmed førebuing til reinseverk og dels forå unngå påkøyrsel av dyr. På grunn avlite snø vinteren 2006/2007 var det ikkjenaudsynt å leggje ut fôr til elg ved overogundergangar på Gardermobanensom tidlegare. Vinteren 2007/2008 erdet større snømengder og meir elg iområdet, og dermed er fôringa startaopp igjen. På Dovrebanen er det samarbeidmed kommunar og grunneigararfor å redusere påkøyrslar av dyr, m.a. iRingebu, Øyer og Ringsaker.Rørosbanen, Nordlandsbanen ogDovre/Trønderbanen (Region Nord),samarbeider med viltforvaltninga oggrunneigarar om førebyggjande tiltaksom skogrydding, fôring, sprøyting avettervekst, oppkøyring av vegar og løyperlangs sporet på vinterstid, gjerdingog bort jaging av elg. Skogrydding er detdomine rande tiltaket. I 2007 vart det m.a.rydda vegetasjon langs 61 km av Rørosbanen.Farten vert sett ned for toga pådei mest utsette delstrekningane når deter stor fare for å køyre på dyr. Bananesamarbeider også med reindriftsnæringaom varslingsrutinar. Toga køyrer saktenår rein er i nærleiken av sporet.16

Representantar frå Nordlandsbanendeltek i prosjektet elg-undersøkingari Nord-Trøndelag (2005-2009) som hareit delprosjekt der målet er å fremjekonkrete forslag for reduksjon av elgpåkøyrsellangs jernbane/veg.Når det gjeld påkøyrsel av husdyr, harNordlandsbanen eit samarbeid medhusdyreigarar for å kartleggje kor det erviktigast med tiltak.Jernbaneverket vil vidareføre arbeidetmed å førebyggje påkøyrsel av dyr.Forsking har vist at rydding av vegetasjonlangs jernbanen kan medføre atfærre dyr vert påkøyrde. I Jernbaneverketsitt budsjett for 2008 er detøyremerkt 20 mill kroner til å ryddevegetasjon langs jernbanen. Hovudmåletmed denne vegetasjonsryddinga er åbetre tryggleiken og å redusere nedfallav tre på kjøyreleid ningen, men tiltaketvil også kunne redusere påkøyrs lar påstrekningar der det er mange slike.TilbakeBrannarDet vart i 2007 registrert 19 brannar/tilløp til brann i skog og utmark vedsporet. I tillegg vart det registrert 34brannar/tilløp til brann i jernbaneinfrastruktur,bygningar og materiell somJernbaneverket har ansvar for. Ein goddel av desse brannane startar ved atbremsegnistar frå tog fører til at det tektil å brenne i sviller eller vegetasjon langssporet. Slike brannar vert som regel rasktsløkte og konsekvensane er små. Denmest alvorlege brannen i 2007 var branneni ein kabelgang under Oslo S natt til28. november. Brannen førte til at mangeviktige samfunnsfunksjonar vart ramma,og togtrafikken gjennom Oslo S måttestoppast i over 18 timar.TilbakeBrannar20071934532006243155Brannar totalt2005192039InfrastrukturSkog & Utmark2004192140200319203917

Utbygging av nytt dobbeltsporLysaker–Sandvika. Foto: Hilde LillejordUtbygging av nytt dobbeltspor Sandnes–Stavanger. Foto: Lone ArnstedUtsleppFiguren viser uønskte hendingar i formav utslepp av olje, diesel, kjemiskeutslepp o.a. Talet på utslepp i 2007er mykje høgare enn i 2006. Dette kanha samanheng med auke i anleggsaktiviteten.Det var i 2007 stor aktivitetpå Skøyen-Sandvika prosjektet (inkl.Lysaker stasjon) og over halvparten avdei rapporterte uønskte hendinganeskjedde i samband med dette prosjektet.Prosjektet Ganddal godsterminal var iavslutningsfasen i 2007, og her var detberre eit par tilfelle av utslepp i 2007. Isamband med pro sjektet dobbeltsporSandnes- Stavanger er det registrert treutslepp i 2007. Betra rapportering kanogså vere årsak til auke i rapporterteutslepp.Dei fleste utsleppa omfattar småmengder men det er registrert touønskte hendingar som medførte utslepp> 100 liter olje/diesel i 2007.På Nordlandsbanen førte sprekk ihydraulikkslangen på ein skinnetraktor(robel) til utslepp av 110 liter olje.På Dovrebanen rann det ut 350 literdieselolje som følgje av at det var hol idieseltanken på ein skinnetraktor (robel).Tal på utslepp2007Tilbake252006132005320041020032318

Stavklokke (nær trua) ved Kongsvinger.Foto: Anders ThylenArtsrik jernbanekant nær Vestfossen Sørlandsbanen. Foto: Anders ThylenBiologisk mangfaldEi viktig utfordring for Jernbaneverketer å kontrollere og redusere negativpåverknad på biologisk mangfald.Livsgrunnlag for flora og fauna er eitaktuelt tema som skal vurderast i alledelar av jernbaneverksemda. Jernbaneverketsitt mål for biologisk mangfald erå unngå inngrep i prioriterte naturtyparog viktige leveområde for dyr og planter.Det er også eit mål å minimalisere auke ibarriereverknader for dyrelivet. For 2007har Jernbaneverket hatt som mål å samledokumentasjon om biologisk mangfaldlangs jernbanenettet.i ein eigen ”skjøtsels- og kartleggingsrapport”.Som ledd i arbeidet med Nasjonal transportplan2010-2019 har Jernbaneverket i2007 delteke i ei arbeidsgruppe leidd avSamferdselsdepartementet om biologiskmangfald og jordvern. Arbeidsgruppaleverte sitt innspel i januar 2008. Fråog med 2008 vil Jernbaneverket deltai Nasjonalt program for kartlegging ogovervaking av biologisk mangfald meddelfinansiering og som deltakar i styringsgruppefor eit av delprosjekta.Jernbaneverket har avslutta eit prosjektom biologisk mangfald på Sørlandsbanensom vart starta i år 2000. Sluttrapportarfrå prosjektet er tilgjengelegepå Jernbaneverket sine nettsiderwww.jernbaneverket.no . Føremåletmed pro sjektet var både å kartleggjebiologisk viktige område langs banen ogå teste ut metodar for skjøtsel av vegetasjoni sideterreng. Sluttrapporteringafrå prosjektet er delt i to. ”Kunnskapsrapporten”oppsummerer den kunnskapenvi har i dag om jernbaneflora og biologiskmangfald langs jernbanen i Noregog gir tilråding om vidare tiltak. Resultatfrå skjøtselsforsøk og kartlegging avverdi fulle naturtypar langs Sørlandsbanenog Vestfoldbanen er presenterteSamferdselsdepartementet innfører eitnytt mål- og resultatstyringssystem form.a. Jernbaneverket. Som ledd i detteskal økologiske konfliktpunkt langseksisterande jernbanenett kartleggjast.I 2007 har Jernbaneverket arbeidd medå tilpasse ein metodikk, utarbeidd avStatens vegvesen, for kartlegging langsjernbanenettet. Kartlegging skal gjennomførasti 2008.Jernbaneverket har i 2007 også delteke iarbeidet med oppfølging av forskrift omrammer for vassforvaltninga. For mangeav dei prioriterte vassdraga er det gjennomførtkartlegging av vandrings hinderfor fisk langs jernbanen. Arbeidet vilhalda fram i 2008.19

Utsnitt frå Naturbase ved Raumabanen og Nordlandsbanen. Rosa felt=Landskapsvernområde, grønt med horisontale linjer=naturreservat,einsfarga grøne felt =prioriterte naturtypar.I 2007 er all tilgjengeleg dokumentasjonom biologisk mangfald langsjernbane nettet samanstilt i rapportarfor kvart bane område (10 rapportar).Sammanstillinga har teke utgangspunkt ikommunane si kartlegging av naturtyparog har i stor grad henta informasjon fråDirektoratet for naturforvaltning sinnaturbase på internett. Kartleggingaviser at det er i alt 70 verneområde ogom lag 400 område med verdifullenaturtypar som fram til no er kartlagdepå eller inntil Jernbaneve rket sine areal.På jernbaneareala er det dokumentertnær 100 funn av om lag 60 ulike raudlistaartar. Ikkje alle kommunar er ferdigemed kartlegginga. I tillegg er kartleggingamange stader mangelfull. Det vilderfor bli fleire lokalitetar og funn etterkvart som kunnskapen vert betre. For2008 er planen å innføre bruk av dokumentasjonenom biologisk mangfald ivurdering av miljøomsyn for alle tiltakknytte til planlegging, utbygging, driftog vedlikehald av jernbanenettet. Det erogså planlagt å lage skjøtselsplanar fordei mest verdifulle lokalitetane i dei ulikebaneområda.Verneområde og prioriterte naturtypar på eller grensande til Jernbaneverket singrunn, og førekomstar av raudlisteartar på Jernbaneverket sin grunn.Prioriterte Førekomst avBaneområde Verneområde naturtypar raudlisteartarBane Sørlandsbanen 6 57 7Bane Bergensbanen 6 31 12Bane Østfold- og Kongsvingerbanen 7 65 8Baneområde Stor-Oslo 4 27 10Bane Drammen- og Vestfoldbanen 4 45 12Bane Rauma, Dovre- og Gjøvikbanen 15 83 35Bane Rørosbanen 5 39 4Bane Dovre- og Trønderbanen 8 31 1Bane Nordlandsbanen 15 34 1Bane Ofotbanen - 3 -SUM 70 415 9020

Nedkjemping av kjempebjørnekjeks. Hovedbanen Bryn-Alna. Foto: Anders ThylenEin spesiell trussel mot det biologiskemangfaldet er spreiing av framande,skadelege artar. Planta kjempebjørnekjekser eksempel på ein slik artsom gjerne spreier seg langs jernbanelinjaog derifrå ut i tilgrensandenatur. I samarbeid med fleire kommunarpå Austlandet er lokalitetar medkjempebjørnekjeks langs jernbanenkartlagde. Fjerningstiltak er i 2007 utførtpå alle aktuelle banestrekningar, menpå enkelte lokalitetar er tiltaka ikkjeutførte som planlagt. Målet for 2008 erå gjennomføre ei risikokartlegging og-vurdering av framande artar slik det gårfram av ”Tverrsektoriell nasjonal strategiog tiltak mot framande, skadelege artar”.Vidare skal det lagast handlingsplan ogiverksetjast tiltak mot framande artar.Jernbaneverket vil prioritere tiltak for åfjerne kjempebjørnekjeks (og eventueltandre artar) på dei strekningar kor detteer eit samarbeidstema med kommunane.TilbakeBruk av kjemikalJernbaneverket har eit eige kjemikalutvalsom handsamar alle søknadar omgodkjenning av kjemikal og vurdererrisiko ved kvart enkelt kjemisk stoff.Alle godkjende kjemikal vert førte inni eit stoffkartotek (kjemikaldatabasenEcoonline). Prosedyre for kjøp, bruk ogavhending av kjemiske produkt vartinnarbeidde i HMS-handboka frå januar2007. Vedlegga til prosedyren er seinarereviderte.Tilbake21

VegetasjonskontrollFor å oppretthalde krav til tryggleik ogkomfort og m.a. for å redusere påkøyrselav dyr utfører Jernbaneverket vegetasjonskontrollbåde i sideterrenget og isporet. I sideterrenget vert vegetasjonenrydda ved hjelp av hogst eller annaform for rydding. I sporet vert vegetasjonskontrollutført når det trengst, vedhjelp av ugrasmiddel.Til hogst og rydding i sideterreng erdet mest vanleg med hogst ved hjelpav motorsag eller ryddesag, men ogsåskjenegåande rundtomsvingande gravemaskinmed klippe-/ ryddeaggregat blirein del brukt. Ved utgangen av 2007 erdet etterslep på vegetasjonskontroll isideterrenget. Jernbaneverket har derforplanlagt å setja inn meir ressursar tilsystematisk skogrydding langs jernbanelinjenedei fem neste åra.Både eige og innleigd utstyr vert nyttatil ugrassprøyting på jernbanelinjer ogstasjonar. Alt sprøyteutstyr som vertbrukt i Jernbaneverket, blir årleg testaog godkjent av faginstansar frå landbruksuniversitetai Noreg og Sverige.Alle operatørar har spesialopplæringog autorisasjon for å utføre slikt arbeid.I hovudsak vert ugrasmidlet Roundupmed det verksame stoffet glyfosat brukt,men dei to siste åra har 15 – 20 prosentav strekningane blitt sprøyta med Finale/glufosinat. Dette er eit middel, som imotsetnad til glyfosat også verkar pånåletrevegetasjon. Figuren viser forbrukav ugrasmiddel dei siste tre åra.Ut over dette er det på Ofotbanen (omlag 1 prosent av jernbanenettet) bruktlitt Starane /fluroksypyr (144 liter) i 2007.I 2005 vart det sett i gang to prosjektfor utprøving av alternative metodar forvegetasjonskontroll der kasjmirgeiterbeiter vegetasjon langs jernbanen.Prosjektet er eit samarbeid mellom Jernbaneverket,UMB (Universitetet for miljøogbiovitenskap) og lokale geitebønder.Utprøvinga har skjedd ved Flåmsbanaog Bergensbanen (Gol). Prosjekta skalgå over ein fem-årsperiode, og resultataetter dei tre første åra er interessante.Jernbaneverket følgjer desse prosjektamed stor interesse sjølv om det er klarlagtat denne metoden ikkje kan brukasti stor skala langs jernbanelinjene.TilbakeUgrasmiddel brukt per år (liter)200711 113 2 028200610 5782 829RoundupFinale200515 072445Figuren viser forbruket av ugrasmidla Roundup og Finale for dei tre siste åra.22

Restaurering av steinkvelvbru ved Rosten, Dovrebanen. Foto: Hans Magne KilliKulturminne og -miljøJernbanen i Noreg har eksistert i over150 år og har gitt ei rad verdfulle kulturminne.Dette gjeld jernbanelinjer,bygningskonstruksjonar, tekniske innretningar,bygningar og miljø. Som andrestatsetatar er Jernbane verket pålagtå lage ein landsverneplan for dessekulturminna uavhengig av eigarskap. Deter samarbeid med Riksantikvaren omimplementering av Nasjonal verneplanfor jernbanens sine kulturminne.Det er laga eit utkast til verneplan, datert1.1.2006. Denne vil bli brukt i sambandmed Jernbane verket si sakshandsamingog forvaltning av eigne kulturminne.Verneplanen er tematisk lagd opp, ogfølgjande tre oppgåver vil stå i fokus itida 2006-09:1. Seks museumsjernbanar skal fåformelt vern:• Krøderbanen frå Vikersund til Krøderen• Setesdalsbanen frå Grovane til Røyknes• Flekkefjordbanen frå Sira til Flekkefjord• Gamle Vossebanen frå Trengereid tilMidttun• Thamshavnsbanen frå Thamshavn tilLøkken• Urskog-Hølandsbanen frå Sørumsandtil Fossum er allereie freda.Forvaltningsplanar for desse baneneskal lagast innan utgangen av 2008.Fredinga vert gjort av Riksantikvaren.Jernbaneverket gir årlege tilskot til vernog vedlikehald av desse banane.2. Tradisjonsbasert vern blirvurdert for:• Kongsvingerbanen frå Lillestrøm tilRiksgrensa• Raumabanen frå Dombås til Åndalsnes• Gjøvikbanen frå Grefsen til Gjøvik• Ofotbanen frå Narvik til riksgrensa• Flåmsbana frå Myrdal til Flåm• Vossebanen frå Trengereid til VossFor desse banene vil det verte lagarett leiingar slik at drift og vedlikehaldkan ivareta banane sine kulturminne ogtradi sjonar. Det gjeld både formgjevingog materialbruk. Det vert arbeidd med eirettleiing for Kongsvingerbanen og Raumabanen.Arbeidet med rettleiing forGjøvikbanen vert starta i 2008. Desse vilnyttast som innspel for anna planleggingsom skal gjerast ut ifrå Jernbaneverketsitt plan- og utgreiingsprogram.3. Komplettering av verneplan forstasjonar og stasjonsmiljø:Det er frå før laga ein nasjonal verneplanfor jernbanen sine bygningar (NSB,1993). I samsvar med kgl. res av 1.9.2006om forvaltning av Statens Kulturhistoriskeeigedomar vil denne verneplanen blivurdert på nytt. Denne vil kunne komamed forslag til vern av fleire bygningarog bygningsmiljø, der ein og inkludereromsynet til jernbanen sine parkar ogandre komplementære omsyn. Detteer ikkje vurdert i NSB sin plan frå 1993.Dette arbeidet vart starta opp i 2007 ogskal gå fram til slutten av 2010.Tilbake23

Visuelt miljøJernbaneverket har som mål at det skalvere ryddig på stasjonar og langs jernbanenettet.Det framgår av Jernbaneverketsi serviceerklæring at dei reisandei tillegg til god informasjon også har kravpå reine og ryddige stasjonar. Klager vertfølgde opp gjennom interne rutinar.Det er stor merksemd på taggefjerningpå strekningane sentralt rundtOslo. Satsinga mot tagging kjem til åbli vidareført i 2008. I Region Aust erdet rydda på både stasjonar og strekningarpå Østfoldbanen austre linje ogKongsvingerbanen som del av førebuingtil renseverk-køyring. Det er i tilleggrydda på ei rekkje stasjonar i andre delarav regionen.Region Vest har innført ei vaktmesterordningfor fjerning av søppel ogtagging, reparering etter hærverk samtstell av plenar og planter m.v. Dettemedverkar til at stasjonane i Region Vestgenerelt er ryddige. I 2007 har RegionVest hatt ein gjennomgang av kva somer ryddige stasjonar og har også gjennomførtsynfaring for å kartleggje uryddigestrekningar.Region Nord rydda i 2007 to stasjonar påRørosbanen og fem på Nordlandsbanen.Det vart rydda på Dovre- og Trønderbanenogså, men der er stasjonane ikkjeferdig rydda. Det er planlagt å rydde 11stasjonar på desse tre banane i 2008. PåOfotbanen er alle stasjonene ryddige.Status uryddige stasjonar og strekningar:Tal på km Tal på stasjonar /som er Stasjonar/ hp som erBaneområde Km totalt uryddige hp totalt uryddige 1Sørlandsbanen Nordagutu-Stavanger og Arendalsbanen 497 45 43 1Bergensbanen, Randsfjordbanen,Roa-Hønefoss og Flåmsbana 521 71 49 2Røros- og Solørbanen 474 103 28 1Dovrebanen Dombås-Trondheim, Meråkerbanen,NordlandsbanenTrondheim-Steinkjer 474 174 42 12NordlandsbanenSteinkjer-Bodø 604 85 23 10Ofotbanen 42 8 6 0Østfold- og Kongsvingerbanen 340 64 39 1Stor-Oslo (Oslo-Ski, Eidsvoll-Asker/Spikkestad og Oslo-Grefsen) 223 72 59 14Drammen-, Vestfold-, ogSørlandsbanen (Hokksund-Nordagutu) 447 58 26 2Dovre-, Gjøvik-, og Raumabanen 553 115 36 41 Vurdert ut frå definisjonane for ryddig stasjon og ryddig strekning i Miljøhandboka.Jernbaneverket vidareførte i 2007 arbeidetmed å iverksetje ein ”lagerstrategi”.Det er tilsett lager-/logistikkansvarlegesom jobbar med drift og styring av lagerog avhending av ukurant materiell.Føremålet er meir optimal lagerstyringi høve til drifts-/vedlikehaldsoppgåver.Det vert jobba med å få oversikt overkurant og ukurant materiell på banesjefanesine lager. Det vert også jobbamed å redusere talet på lager, definerekor dei skal vere og kva som skal lagrast.Som følgje av dette vil det bli meir ryddigestasjonar og strekningar.Tilbake24

Kontakt ossJernbaneverket er lokalisert på fleire stader ilandet. For nærare informasjon, sjå heimesidavår www.jernbaneverket.no eller ring vårtlandsdekkjande sentralbord:Telefon: 05280Frå utlandet: (+47) 22 45 50 00Vår postadresse er:JernbaneverketPostboks 43502308 HAMARVår e-postadresse er: dsft@jbv.noUtgjeve av: Jernbaneverket, Oslo, mai 2008Layout og design: Geelmuyden.KieseFoto på framsida: Øystein Grue25

www.jernbaneverket.no26