bv1718

MI MEINING
Årgang 121 • Nr. 17 • 1. juni 2018
120 år
2 018
1898
«All omsetnad av
geitemjølkkvotar
burde gått via
staten »
Satsa nytt på
gammal rase
Etterlyser sjølvjustis i næringa
– Me ser svært høge prisar på kjøp og leige av kvote,
seier geitebonde Hege Gonsholt.
Jane Brit Sande
Hege Gonsholt er geitebonde i Vinje, styremedlem
i Telemark Bondelag og leiar
i Tine produsentlag Haukeli, geit. Ho er
nøgd med at partane i jordbruksoppgjeret
kom til ei avtale, og med geita sin plass i
den. Dei nasjonale føringane for forvaltninga
av IBU-midlar i 2019, er ho derimot
skeptisk til. I dei står det at geitemjølkprodusentar
kan søke om ekstra investeringstilskot
dersom dei vil selje kvoten, og
omstille til ein annan produksjon.
– Eg vonar me har nådd eit botnnivå i
tal på geitemjølkprodusentar, og at ingen
vil nytte seg av tilbodet om investeringstilskot.
Me er ikkje fleire enn me må vere
for å halde på eit godt produsentmiljø.
Så lenge det ikkje er gjort noko med andelen
ein må selje til staten oppnår ein
heller ikkje det som er hensikta med tilskotet,
seier ho.
– Dette var noko som kom inn i avtala
i fjor, og som blir tatt med igjen i år. I fjor
kom det også ei oppkjøpsordning for geitemjølkkvotar,
som ikkje blir vidareført i
2019, etter kva eg kan sjå.
Oppkjøpsordninga og ekstra investeringstilskot
skulle bidra til å redusere
produksjonen på landsbasis.
– Men det har i liten grad redusert
volum og heller bidrege til å drive opp
prisane. Me ser at det no er svært høge
prisar både på nye leigeavtalar og kjøp av
kvote, seier Gonsholt.
Dei få produsentane som har selt kvoten
sidan ordninga kom, har ikkje selt
meir enn dei obligatoriske 20 prosentane
til staten, i følgje Gonsholt. Dette utgjer
kring 68.000 liter.
– I ordninga fastsette staten 12 og 15
kroner literen. På den private marknaden
har me sett kvoteprisar til meir enn
30 kroner literen, seier ho.
– Er det lønsamt å kjøpe kvote til den
prisen?
– Ei kvote kan vere ei god investering,
men det burde vore meir sjølvjustis i næringa,
medgir ho.
– Eg saknar meir diskusjon rundt kvoteordningane.
Det er eit stort minus at det
ikkje kom med noko om kjøp, sal og leige
av kvote i avtala, i denne omgang.
Gonsholt vil at staten skal ha ei anna
rolle i kvotemarknaden.
– Med tanke på at det er få føretak
som driv med geitemjølk burde all omsetnad
av geitemjølkkvotar gått gjennom
staten til føreseielege prisar. Nå tappast
næringa for store midlar, både ved kvoteleige
og privat omsetning.
– Er det fortsatt ei framtid for geitenæringa?
– Ja, eg vel å tru det! Ingen lagar så
fine kulturlandskap som geita, og me
har verdas friskaste geiter. Men me er
avhengige av sal, og å få fram gode produkt
som kundane vil ha.
Framside: Nils Ove Nordland, Sandnes i
Rogaland, selde mjølkekvoten, for å
satse på kjøtproduksjon av rasen Tiroler
Grauvieh. Foto: Jane Brit Sande
DENNE VEKA I BONDEVENNEN
REPORTASJAR
Gamle genar i moderne
marknadskanalar.............................................................................10
Tilbyr KSL-hjelp og tilsynsbistand.........................24
AKTUELT
Jordbruksoppgjeret 2018....................................................... 6
Smått er godt – på papiret..................................................18
FAGLEG
Hva tenker du om Mattilsynet?....................................14
Karbonfangst i moderne eplehagar.....................16
DESSUTAN
Jord.........................................................................................................................21
Moldrok.............................................................................................................22
Lesarbrev.......................................................................................................26
God helg...........................................................................................................27
Faglag og møte.....................................................................................28
VEKAS SITAT
«– Kva er eit lite
bruk, dersom
20 kyr ikkje er
stort nok? »
SIGURD ÅRHUS
SIDE 18
BONDEVENNEN Nr. 17 - 1. juni 2018 5