Alto Miño. Terra Chá - Instituto de Biodiversidade Agraria e ...

curtisii, Pseudarrenatherum longifolium, Avenula sulcata, Anthoxantum odoratum, xunto a outras
herbáceas pioneiras, como Tuberaria guttata, Vulpia myurus, Asphodelus albus, Prunella vulgaris,
etc.
Nos casos nos que se conservaron áreas de vexetación natural, a estrutura e composición orixinal
destas pódense ver modificadas en distinta medida, en función dos usos e actividades que
tradicionalmente, e ata a época actual, soportaron. A diferente intensidade de uso provocou que o
estado actual das comunidades vexetais presente unha gradación no seu nivel de alteración ou
intervención, de modo que a diferenza entre vexetación natural e seminatural non sempre resulta
clara segundo un criterio de naturalidade
No tocante ás unidades de paisaxe compre sinalar como trazo diferencial da paisaxe galega a
auga. A auga foi un factor modelador da paisaxe ao longo da historia, determinando ademais a
existencia de ecosistemas con características propias e diferenciadas do medio mariño e terrestre,
os humidais. As características xeolóxicas e xeomorfolóxicas de Galicia e en concreto do Alto Miño
non foron proclives, a diferencia das rexións setentrionais europeas, á existencia de grandes lagos,
nin de grandes extensións de turbeiras, non obstante existe un mosaico de lagoas, charcas,
turbeiras e medios higrófilos de grande interese biolóxico, que constitúen hábitats axeitados, cando
non exclusivos, dun número importante de especies endémicas, raras e en perigo de extinción,
entre os que atopa un conxunto importante de elementos relictuais, moi superior ao doutros
territorios do sueste de Europa, que corroboran o papel xogado polo NW da Península Ibérica como
área de refuxio bioxeográfica durante as oscilacións climáticas acaecidas no Cenozoico.
A riqueza de humidais existentes nos territorios do noroeste ibérico e o feito de que a totalidade das
unidades paisaxísticas estivesen configuradas coa presenza dalgún tipo de humidal, explica a súa
incorporación como un elemento cultural básico de Galicia. Inclusión que frecuentemente desborda
o ámbito utilitarista para incidir en aspectos mitolóxicos e relixiosos. Como recolle Bouza Brey
(1942) na súa análise dos mitos da auga: “el río es de algún modo considerado como una persona
acostada en cuanto el álveo es también considerado como lecho. Las corrientes de un río se llaman
brazos, la foz desembocadura o boca... La personificación comienza ya en el origen: el río nace”.
Otero Pedrayo (1926,1955) sectoriza a paisaxe galega considerando unha serie de “Regiones
naturales o comarcas, individualizadas; por la combinación expresiva y originalidad de los factores
naturales e históricos generales a toda Galicia: la altitud, el grado de influencia atlántica, el tipo de
roca predominante y su morfología, la intensidad del trabajo humano considerado en las formas de
la agricultura como dimensión histórica, la proporción entre la ciudad y la aldea, el ritmo retardo o
acelerado del vivir histórico”. O concepto integrador quedaba patente na definición dada, ao
considerar que “la región natural no se determinan por el predominio de un factor único, sino por la
interferencia de varios”, a análise independente da cal “sólo nos darían cuadros generales y 97
altom miño - terra chá