1 

บทที่ 1 

1.1 ที่มาของโครงงาน 

ในปัจจุบันเทคโนโลยีได้เข้ามามีบทบาทในชีวิตประจําวันอย่างมากมาย เพื่อช่วยอํานวยความ 

สะดวกต่าง ๆ ให้แก่ผู้ใช้ในด้านต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็ นการสืบค้นข้อมูล การจัดเก็บข้อมูล การดําเนินการต่าง 

ๆ เพื่อความสะดวกรวดเร็ว ถูกต้อง สามารถลดขั ้นตอน ลดความซํ ้าซ้อน และลดความผิดพลาดในการ 

ทํางานของบุคลากรเอง ช่วยให้ผู้ใช้ทํางานต่าง ๆ ได้เร็วขึ ้น และลดเวลาของผู้ใช้ด้วย 

และเนื่องจากในพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา (บางเเสน) ซึ ่งเป็ น 

พิพิธภัณฑ์สัตว์นํ ้า ที่มีสัตว์นํ ้าทางทะเลชนิดต่างๆ มากมาย หากมีการนํามาวิจัยเเละเผยแพร่ เพื่อเป็ น 

การศึกษาและการเรียนรู้ ซึ่ งเป็ นการให้ความรู้อย่างหนึ ่ง ทําให้ผู้อื่นได้มีความรู้เกี่ยวกับเรื่องสัตว์นํ ้าทาง 

ทะเลมากขึ ้น เเละหากเราพบเจอสัตว์นํ ้าทางทะเลใหม่ๆ ก็สามารถเพิ่มไปในฐานความรู้ได้ เพื่อเป็ นการ 

สะสมความรู้และยังเผยแพร่ความรู้ให้ผู้อื่นได้อีกด้วย 

1.2 วัตถุประสงค์ของโครงงาน 

1. เพื่อเป็ นแหล่งเรียนรู้ออนไลน์ ซึ ่งจะเก็บข้อมูลทั ้งหมดเกี่ยวกับสัตว์นํ ้าที่มีอยู ่ในพิพิธภัณฑ์ 

วิทยาศาสตร์ทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา (บางแสน) 

2. เพื่อส่งเสริมให้ประชาชนมีความรู้ความเข้าใจในการอนุรักษ์ระบบนิเวศวิทยาชายฝั่งทะเลและ 

ในทะเล เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน 

3. เพื่อเป็ นการส่งเสริมศักยภาพ ทางด้านการเผยแพร่ความรู้ ทางด้านสัตว์นํ ้าทางทะเล ใน 

พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา (บางแสน) 

1.3 ขอบเขตในการพัฒนาระบบ 

ศึกษาและวิจัยพันธุ์สัตว์นํ ้าที่มีอยู ่ภายในพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ทางทะเล(บางเเสน) 

ประกอบด้วย 

1. จัดเก็บรวบรวมข้อมูลสัตว์นํ ้าทางทะเล 

2. แสดงข้อมูลสัตว์นํ ้าทางทะเล 

3. ผู้ใช้งานมีส่วนในการเพิ่มฐานความรู้ 

จะ

2 

1.4 แนวทางการพัฒนาระบบ 

ศึกษาและวิจัยพันธุ์สัตว์นํ ้าที่มีอยู่ภายในพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา 

(บางแสน) และศึกษาการทํางานของระบบต่างๆ 

ทําการทดลองระบบเพื่อหาจุดบกพร่อง นํามาแก้ไขระบบให้มีความถูกต้องและให้บริการ 

งานวิจัยได้อย่างมีประสิทธิภาพ 

1.5 ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ 

1. ได้รับความรู้เกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตใต้ท้องทะเล แหล่งที่อยู่ ความสําคัญ ประโยชน์ และโทษต่างๆ 

2. ได้รับความรู้เกี่ยวกับเรื่องระบบนิเวศวิทยาทางทะเล 

3. สามารถนําความรู้ที่ได้รับไปเผยแพร่ให้ผู้อื่นได้ 

4. ผู้อื่นสามารถเข้ามาหาความรู้ได้ 

5. สามารถต่อยอกการวิจัยต่างๆ และทําให้การค้นหาข้อมูล ทําได้ง่ายขึ ้น 

6. เป็ นแหล่งสะสมความรู้ ซึ ่งง่ายแก่การเพิ่มข้อมูล 

1.6 ระยะเวลาในการดําเนินโครงงาน 

ขั ้นตอนการดําเนินงาน 

1.ศึกษาและรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับงานโครงงานวิจัย 

2.วิเคราะห์และรวบรวมความต้องการของโครงงานวิจัย 

3.จัดทํารายงาน 

ระยะเวลาการดําเนินงาน 

2554 

มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค.

้ 

3 


ทฤษฎีและโครงงานที่เกี่ยวข้อง 

2.1 ข้อมูลเกี่ยวกับสัตว์นํ้าภายในพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ทางทะเล (บางแสน) 

สัตว์นํ ้าภายในพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ทางทะเล (บางแสน) สามารถแบ่งออกได้เป็ น 7 หัวข้อ 

ใหญ่ ได้แก่ 

2.1.1 สัตว์ที่อาศัยอยู ่ในเขตนํ้าขึ้นนํ้าลง ตามปกติแล้วระดับนํ ้าของทะเลจะมีการเปลี่ยนแปลง 

เป็ นประจําทุกวัน คือ วันละ ครั ้งหรือสองครั ้ง เนื่องจากอิทธิพลของดวงจันทร์และดวงอาทิตย์ โดยเรา 

ทราบได้จากการสังเกตในเวลาที่มี นํ ้าขึ ้น-นํ ้าลง ตามชายฝั่งหรือตามเกาะต่าง ๆโดยทั่ว ๆ ไปบริเวณเขตนํ ้า 

ขึ ้น-นํ ้าลง จะมีสิ่งมีชีวิตนานาชนิดอาศัยอยู่มากมาย ซึ ่งจะแตกต่างกันไปตามลักษณะของบริเวณเขตนํ ้า 

ขึ ้น-นํ ้าลง และสิ่งมีชีวิตเหล่านี ้ส่วนใหญ่จะมีความทนทานต่อสภาพแวดล้อมที่มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ 

ตลอดเวลา บริเวณชายฝั่งทะเลที่เป็ นบริเวณเขตนํ ้าขึ ้น-นํ ้าลงนั ้น จะมีลักษณะแตกต่างกันไป ซึ ่งเรา 

สังเกตเห็นได้อย่างเด่นชัด เช่น หาดทราย หาดหิน และหาดโคลน เป็ นต้น 

สําหรับส่วนที่จัดแสดงไว้ในสถานเลี ้ยงสัตว์นํ ้าเค็มของสถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเล บางแสนนี 

เป็ นบริเวณเขตนํ ้าขึ ้น-นํ ้าลง บริเวณที่เป็ นหาดหิน และมีนํ ้าขังอยู่ตามแอ่งหิน ซึ ่งลักษณะเช่นนี ้เรียกกัน 

ทั่วไปว่า "แอ่งนํ ้าขึ ้น-นํ ้าลง" (Tidal Pool) ตามธรรมชาติตามแอ่งนํ ้าขึ ้น-นํ ้าลงเช่นนี ้จะพบ กุ้ง ลูกปลาบาง 

ชนิด หอยนางรม ปูเสฉวน เม่นทะเล ดอกไม้ทะเล ดาวทะเล ฯลฯ 

2.1.2 ปลาในแนวปะการัง บริเวณแนวปะการังนับเป็ นแหล่งที่มีความ อุดมสมบูรณ์แห่งหนึ ่งของ 

ทะเล เพราะสัตว์ทะเลหลาย ชนิดอาศัยบริเวณนี ้เป็ นที่อยู่อาศัย เป็ นที่หลบ ซ่อนภัยและเป็ นแหล่งอาหาร 

นอกจากนี ้แล้ว ยังใช้เป็ นที่สําหรับผสมพันธุ์ วางไข่ และเจริญเติบ โตของสัตว์ตัวอ่อนอีกด้วย สําหรับปลา 

ที่อาศัยอยู ่ในบริเวณนี ้ส่วนใหญ่ จะเป็ นปลาที่มีขนาดและมีสีสันสวย งาม เช่น ปลาสลิด ปลาการ์ตูน ปลา 

เขียวพระอินทร์ ปลาผีเสื ้อ และปลาโนรี เป็ นต้น

่ 

4 

• 

• 

2.1.3 การอยู ่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิต สิ่งมีชีวิตในทะเลเหมือนกับสิ่งมีชีวิตบนบกคือ มีการอยู 

ร่วมกัน และพึ ่งพาอาศัยกัน ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น การอยู่ร่วมกันแบบที่ เรียกว่า "ซิมไบโอซิส" 

(Symbiosis) ซึ ่งหมายถึงการที่สิ่ง มีชีวิตสองชนิดอาศัยอยู่รวมกัน หรืออยู ่ ปนกันโดยต่างฝ่ ายต่างได้รับ 

ประโยชน์ซึ ่ง กันและกัน เช่น ปลาการ์ตูน หรือ ปลาอินเดียแดงสามารถอยู่ร่วมกับ ดอกไม้ทะเล (sea 

anemone) ได้ โดยที่ปลา เหล่านี ้จะอาศัยดอกไม้ทะเลเป็ นที่หลบ ภัยและสืบพันธุ์ ส่วนดอกไม้ทะเลจะ 

ได้รับ ประโยชน์จากปลาโดยการล่อเหยื่อหรือชัก นําเหยื่อให้เข้ามาใกล้พอที่ดอกไม้ทะเล จะจับเป็ น 

อาหารได้ 

ดอกไม้ทะเลมีหนวดอยู ่เป็ นจํานวนมากและ ที่บริเวณปลายหนวดของมันจะมีเข็มพิษหรือ ที่ 

เรียกว่า "นีมาโตซีส" (Nematocyst) อยู่เป็ นจํานวน มาก นอกจากเข็มพิษนี ้แล้ว บริเวณหนวดของดอกไม้ 

ทะเลอาจ มีเมือกเหนียว ๆ อยู ่ด้วย เวลาที่ปลาว่ายเข้า มาใกล้ตัวมันจะใช้หนวดพันปลาไว้ แล้ว จะปล่อย 

เข็มพิษ ทําให้ปลาสลบหรือช็อคตายแล้ว กินปลานั ้นเป็ นอาหาร 

สําหรับเข็มพิษของดอกไม้ทะเลเหล่านี ้ไม่ เป็ นอันตรายต่อปลาการ์ตูน ปลาอินเดียแดงหรือปลาที่ 

อยู่ร่วมกับดอกไม้ทะเลเหล่านี ้ เพราะปลาดัง กล่าวมีสารเคมีที่มีลักษณะเป็ นเมือกหุ้ม ตัวอยู่โดยรอบ ซึ ่ง 

เป็ นลักษณะที่ธรรมชาติสรรค์ สร้างให้มันอาศัยอยู่ร่วมกัน โดยทั่ว ๆ ไปดอกไม้ ทะเลอาจไม่มีพิษกับคน 

ยกเว้นในกรณีของ บางคนอาจมีอาการแพ้เกิดขึ ้นถ้าไป สัมผัสเข้า โดยจะเกิดผื่นแดง และมีอาการคันหรือ 

บวมได้ 

2.1.4 สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังนํ้าเค็มเป็ นสัตว์โครงร่างแข็งที่ไม่ใช่กระดูกอยู ่ภายในลําตัว และ 

บางชนิดมีเปลือกแข็งหุ้มอยู่ภายนอก เพื่อป้ องกัน อันตราย และใช้ยึดของกล้ามเนื ้อ เช่น หอย หมึก กุ้ง 

หนอนทะเล และ ฟองนํ ้า ว่าเป็ น สัตว์กลุ่มใหญ่ในทะเลและมหาสมุทร สัตว์จําพวกนี ้ มีลักษณะแตกต่าง

้ 

5 

กันออกไปทั ้งขนาด รูปร่าง ที่ อยู ่อาศัย และอุปนิสัยในการกินอาหาร บางชนิดมี อันตราย แต่หลายชนิดก็ 

มีประโยชน์ และมีความสําคัญ ทางเศรษฐกิจ สัตว์เหล่านี ้ ได้แก่ สัตว์ในไฟลั่ม โพริเฟอร์รา (Phylum 

Porifera) ไฟลั่มซีเลนเท อราต้า (Phylum Coelenterata) ไฟลั่มมอลลัสกา (Phylum Mollusca) ไฟลั่มอาร์ 

โทรโปดา (Phylum Arthropoda) และ ไฟลั่มเอคไคโนเดิร์มมาต้า (Phylum Echinodermata) เป็ นต้น 

2.1.5 ปลาเศรษฐกิจ ในทะเลและมหาสมุทรเขตร้อนเป็ นบริเวณที่ค่อนข้างมีปลาชุกชุม และปลา 

หลายชนิดเป็ นปลาที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจ เกี่ยวกับประเภทของปลาที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจนั ้นสามารถ 

แบ่งออกเป็ น 2 พวก คือ 

1. พวกที่นํามาเป็ นอาหาร ส่วนมากเป็ นปลาที่พบเห็นโดยทั่วไป และชาวประมงจับ 

ขึ ้นมาเป็ นส่วนใหญ่ เนื่องจากปลาเศรษฐกิจที่นํามาเป็ นอาหารนั ้นมีจํานวนมาก ฉะนั ้นเราจึงขอแนะนําให้ 

รู้จักเพียงบางชนิด เช่น ปลากะรัง หรือที่เรียกกันว่า "ปลาเก๋า" นอกจากนี ้ก็มีปลากะพง ชนิดต่าง ๆ ปลาอี 

คุด ปลาสีขน ปลาสร้อยนกเขา และ ปลาหูช้าง เป็ นต้น 

2. พวกที่นํามาเลี ้ยงเพื่อความสวยงาม ส่วนมากเป็ นที่อาศัยอยู่ในบริเวณปะการัง ได้แก่ 

ปลาสลิดทะเล ปลานกแก้ว ปลานกขุนทอง ปลาสินสมุทร ปลาผีเสื ้อ ปลาข้าวเม่านํ ้าลึก ปลาเหล่านี 

นอกจากจะนํามาเป็ นอาหารได้แล้ว ปัจจุบันยังนิยมนํามาเลี ้ยงเป็ นปลาตู้สวยงามด้วย ทําให้มีราคา 

ค่อนข้างแพง เป็ นที่ต้องการของตลาดทั ้งในและต่างประเทศ ฉะนั ้นเราจึงจัดปลาสวยงามเหล่านี ้ไว้ใน 

กลุ่มปลาเศรษฐกิจด้วย ปลาในกลุ่มนี ้มีลักษณะหลายแบบแตกต่างกันออกไป บางชนิดมีลวดลายและ 

สีสันที่เป็ นการปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมและเพื่ออําพรางศัตรู เช่น ปลาผีเสื ้อปากยาว เป็ นต้น จะ 

สังเกตเห็นว่าครีบหลังมีจุดดําขนาดใหญ่ ซึ ่งนักมีนวิทยาสันนิษฐานว่าจุดดําขนาดใหญ่ที่อยู่ตรงครีบหลัง 

ของปลาผีเสื ้อปากยาวนั ้นมีลักษณะดูคล้ายกับตาของปลาที่มีขนาดใหญ่จึงทําให้ปลาอื่น ๆ ไม่กล้าเข้ามา 

ทําอันตราย 

นอกจากนี ้แล้วม้านํ ้าซึ ่งเป็ นปลาที่มีรูปร่างแปลกจัดเป็ นปลาเศรษฐกิจอีกชนิดหนึ ่งด้วย เพราะ 

นิยมนํามาเลี ้ยงเป็ นปลาตู้และยังส่งเป็ นสินค้าออกในรูปของการตากแห้ง เพราะว่าม้านํ ้านี ้ใช้เป็ น 

ส่วนประกอบที่สําคัญอย่างหนึ ่งของยาจีน

6 

ม้านํ ้า เป็ นปลาที่มีลักษณะพิเศษ คือ ม้านํ ้าตัวผู้จะมีถุงหน้าท้องเป็ นที่สําหรับฟักไข่ที่ได้รับการ 

ผสมด้วยเชื ้อตัวผู้แล้ว นอกจากนี ้ยังเป็ นที่สําหรับให้ตัวอ่อนของลูกม้านํ ้าเจริญเติบโตอยู ่ชั่วระยะเวลาหนึ ่ง 

จนกว่ามันจะช่วยตัวเองได้ จึงจะออกมาอาศัยอยู่ภายนอก 

2.1.6 ปลารูปร่างแปลกและปลามีพิษ ปลาบางชนิดมีรูปร่างแปลก โดยมีรูปร่างหรือสีกลมกลืน 

กับสภาพแวดล้อม เพื่อหลบหลีกศัตรูหรือพรางตาเหยื่อ ปลาบางจําพวกนอกจากมีรูปร่างแปลกแล้ว ยังมี 

สีสันสวยงามและมีพิษด้วย ปลาประเภทนี ้มีประมาณ 500 ชนิด รวมถึงปลาบางชนิดที่รับประทานแล้ว 

เป็ นพิษต่อมนุษย์ 

โดยทั่วไปปลาทะเลต่าง ๆ นั ้นมีรูปร่างผิดแปลกแตกต่างกันไปตามอุปนิสัยการกินอาหารการ 

หลบซ่อนตัว หรือการอยู่อาศัย บางชนิดมีรูปร่างแบนลง เพื่อให้เหมาะสมกับการหากินบริเวณหน้าดิน 

เช่น ปลากระเบน ปลาลิ้นหมา ปลาวัว ปลาไหลทะเล ปลาปักเป้ า ปลาสิงโต ปลาเหาฉลาม ปลาฉลามกบ 

หรือฉลามแมว ปลาอุบ และ ปลากะรังหัวโขน เป็ นต้น 

2.1.7 ปลาที่อาศัยในมหาสมุทร ในทะเลและมหาสมุทรมีปลาขนาดใหญ่หลายชนิดอาศัยอยู่ มี 

ขนาดตั ้งแต่ขนาดเล็กจนถึงขนาดใหญ่ ปลาที่มีขนาดเล็กรวมทั ้งพวกที่มีสีสันสวยงามหลายพวก มักจะ 

อาศัยอยู่ใกล้ฝั่งหรืออยู่ในที่มีอาหารอุดมสมบูรณ์ มีที่กําบังและหลบภัย อาศัยอยู่มากในช่วงความลึกไม่ 

เกิน 1,000 เมตร จากผิวนํ ้า ได้แก่ ปลาที่เรารู้จักดี เช่น ปลาโอ ปลากะพงขาว ปลาหมอทะเล ปลาอินทรีย์ 

ปลากระเบน ปลาหมอทะเล ปลาฉลาม เป็ นต้น ปลาอีกหลายชนิดอาศัยอยู่ลึกลงไปเกือบถึงพื ้นสมุทร ซึ ่ง 

ลึกประมาณ 2,000 เมตร เช่น ปลาคอด เป็ นต้น

7 

2.2 ข้อมูลสัตว์นํ้าทะเลภายในพิพิธภัณฑ์ 

ข้อมูลสัตว์นํ 

้าทะเลภายในพิพิธภัณฑ์ มีดังนี ้ 

• แมงดาทะเลหางกลม หรือ แมงดาถ้วย 

ชื่อ(ภาษาไทย) : แมงดาทะเลหางกลม หรื อ แมงดาถ้วย 

ชื่อ(สามัญ) : 

Round-tail horse shoe crab 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Carcinoscorpius rotundicauda 

ไฟลัม (Phylum) : อาร์โทรโพดา (Arthropoda) 

SubPhylum : 

เคลิเซอราตา (Chelicerata) 

ชั ้น (Class) : 

Merostomata 

อันดับ (Order) : ไซโฟซูริดา (Xiphosurida) 

วงศ์ (Family) : Limulidae 

ลักษณะทั ่วไป : มีรูปร่างกลมและกระดองนูนเหมือนชามหรื อถ้วยควํ ่า ทางด้านหัวโค้ง 

กลม หางเรียวยาวเป็ นทรงกลม กระดองมีสีเขียวเหลือบเหลืองคลํ ้า ใช้สําหรับปักลงกับพื ้นท้องทะเล 

แหล่งที่พบ : พบอาศัยในทะเลโคลนแถบป่ าชายเลนหรือปากแม่นํ ้าอาจพบได้ในเขต 

นํ ้ากร่อยหรือนํ ้าจืดได้ ขนาดเมื่อโตเต็มที่ยาวประมาณ 40 เซนติเมตร 

• ปลาดาวแสงอาทิตย์ 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาดาวแสงอาทิตย์ 


Eight-rayed starfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Luidia maculata 

ไฟลัม (Phylum) : อีคิโนเดอร์มาตา (Echinodermata) 

SubPhylum : 

Asterozoa 


แอสเทอรอยเดีย (Asteroidea)

8 

• ปูเสฉวน 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปูเสฉวน 


Hermit crab 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Dardanus pepunetulatus 


SubPhylum : 

ครัสเตเชีย (Crustacea) 


Malacostraca 

อันดับ (Order) : Decapoda 

ลักษณะทั ่วไป : ส่วนบนคือหัวคล้ายปูทั่วไป มีขา 10 ขา ขาคู่แรกเป็ นก้ามใหญ่ ส่วนที่ 

บิดเบี ้ยวมากได้แก่ ส่วนท้ายของลําตัวซึ ่งโค้งคล้ายรูปเคียว ซีกซ้ายและซีกขวาไม่เหมือนกัน ทางซีก 

ซ้ายมีส่วนที่คล้ายขาเล็กๆ ยื่นออกมาด้านข้างทํานองขาเทียม ใช้จับหรือยึดเหนี่ยวได้ ส่วนที่ยื่น 

ออกมาใช้เป็ นที่เก็บไข่ด้วย ลําตัวส่วนสุดท้ายอ่อนนิ่ม 

แหล่งที่พบ : อาศัยอยู่ตามชายฝั่งบริเวณหาดทรายโดยทั่วไป 

• ปูบึ้ง 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปูบึ ้ง 


Spider crab 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Doclea ovis 


SubPhylum : 

ครัสเตเชีย (Crustacea) 


Malacostraca 

อันดับ (Order) : Decapoda 

วงศ์ (Family) : Inachidae 

สกุล (Genus) : Macrocheira 

ชนิด (Species) : M.kaempferi

9 

• ปลาเสือพ่นนํ้า 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาเสือพ่นนํ ้า 


Largescale Archerfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Toxotes chatareus 

ลักษณะทั ่วไป : มีรูปร่างแบนข้าง ส่วนหัวเล็ก มีจะงอยปากยื่นแหลม ครีบทุกครีบสั ้น 

โดยเฉพาะครีบหาง ส่วนครีบกระโดงแบ่งออกเป็ นสองส่วนเชื่อมติดกัน คือส่วนที่เป็ นก้านครีบแข็ง 

ซึ ่งจะตั ้งเป็ นหนามแหลมกับส่วนที่เป็ นก้านครีบอ่อน ลักษณะลําตัวจากปลายปากกับแนวสันหลังจึง 

เกือบเป็ นเส้นตรง ปากกว้างเฉียงลงและดวงตากลมโต 

• ปลิงทะเล 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลิงทะเล 


Black sea cucumber 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Bohadschia atra 

ไฟลัม (Phylum) : อีคิโนเดอร์มาตา (Echinodermata) 

SubPhylum[TH] Echinozoa 


โฮโลทูรอยเดีย (Holothuroidea) 

วงศ์ (Family) : Holothuriidae 

ลักษณะทั ่วไป : เป็ นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังที่มีรูปร่างกลมยาว คล้ายไส้กรอกขนาด 

ใหญ่ ปลายทั ้งสองข้างเป็ นช่องเปิ ดของปากและทวาร ผิวหนังส่วนนอกคล้ายเนื ้อยืดหยุ่นได้ ภายใน 

ผิวหนังมีตุ่มเม็ดหินปูนกระจายอยู่ทั่วไปตามผิวนอกมีติ่งเนื ้อเล็ก ๆ คล้ายหนวดสั ้น ๆ เรียงอยู ่เป็ น 

แถว ปากของปลิงทะเลอยู่ตอนปลายสุดด้านที่มีหนวดลักษณะคล้ายต้นไม้ล้อมรอบ ทําหน้าที่ในการ 

หาอาหาร 

แหล่งที่พบ : พบตามพื ้นทะเลที่เป็ นทรายปนโคลนใน อ่าวไทยและทะเลอันดามัน 

ข้อมูลเพิ ่มเติม : กินอินทรียวัตถุตามพื ้นดินโคลนและทราย ขนาด มีความยาวประมาณ 

30–40 ซม.

10 

• ปลากัดทะเล 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลากัดทะเล 


Comet 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Calloplesiops altivelis 

ไฟลัม (Phylum) : ครัสเตเชีย (Crustacea) 


Actinopterygii 

อันดับ (Order) : Perciformes 

วงศ์ (Family) : Plesiopidae 

สกุล (Genus) : Calloplesiops 

ชนิด (Species) : C. altivelis 

ลักษณะทั ่วไป : ลําตัวแบบข้างสีนํ ้าเงินเข้มเกือบดํา ครีบหลังและครีบท้องแผ่แบนกว้า 

มีจุดสีขาวกระจายอยู่ทั่วตัว และจุดสีดําขนาดใหญ่อยู่กึ ่งกลางลําตัวบริเวณครีบหลัง ขนาด 8-12 

เซนติเมตร 

แหล่งที่พบ :อาศัยในแนวปะการังทางฝั่งทะเลอันดามัน ชอบหลบซ่อนตัวตามซอกหลืบ 

ข้อมูลเพิ ่มเติม : ออกหากินตอนกลางคืน กินสัตว์นํ ้าที่มีขนาดเล็กกว่า เป็ นปลาสวยงาม 

• ปลาอมไข่จุดแดง 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาอมไขจุดแดง 


Pajama cardinalfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Sphaeramia nematoptera 

ไฟลัม (Phylum) : คอร์ดาตา (Chordata) 




วงศ์ (Family) : Apogonidae

11 

สกุล (Genus) : 

ชนิด (Species) : 

Sphaeramia 

S. nemanoptera 

• สาหร่ายพวงองุ ่น 

ชื่อ(ภาษาไทย) : สาหร่ายพวงองุ่น 

ชื่อ(สามัญ) : Small seagrape 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Caulerpa lentillifera 

ลักษณะทั ่วไป : มีลักษณะคล้ายพวงองุ่น 

แหล่งที่พบ :พบขึ ้นบนก้อนหินหรือซากปะการัง หรือพื ้นทรายปนโคลนในเขตชายฝั่ง 

ข้อมูลเพิ ่มเติม : สามารถนํามาใช้ในการบําบัดนํ ้าทิ้งจากการเลี ้ยงกุ้งได้โดยการลด 

ปริมาณสารอาหารที่มีในนํ ้าทิ้งจากการเลี ้ยงกุ้งก่อนปล่อยออกสู่แหล่งนํ ้าธรรมชาติ 

• ปลาวัวหนามดอก 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาวัวหนามดอก 

ชื่อ(สามัญ) : Chaetodermis spinosisimus 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Tasseled filefish

12 

• ปลาปักเป้ าลายแผนที่ 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาปักเป้ าลายแผนที่ 


Map pufferfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Tetrodon mappa 




อันดับ (Order) : Tetraodontiformes 

วงศ์ (Family) : Tetraodontidae 

สกุล (Genus) : Arothron 

ชนิด (Species) : A. mappa 

ลักษณะทั ่วไป : ด้านบนส่วนท้องมีแต้มสีดําขนาดใหญ่ ครีบหางมีจุด บริเวณหัว หลัง 

และหาง มีแถบสีดําประสานกันเป็ นร่างแห หัวกว้างทู่ มีหนามขนาดเล็กอยู่ทั่วตัว ครีบหางตัดตรง 

ส่วนหัว หลัง จนถึงคอดหางมีสีนํ ้าตาลจางลงในส่วนท้อง และมีแถบสีดําประสานกันเป็ นร่างแห 

รอบตามีแถบสีดําประสานกันเป็ นร่างแหกระจายออกไปยังบริเวณหัว ส่วนก้นมีจุดสีดํา 

• สาหร่ายวุ ้น 

ชื่อ(ภาษาไทย) : สาหร่ายวุ้น 


Sea Spaghetti 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Chaetomorpha crassa 

ไฟลัม (Phylum) : Heterokontophyta 


Phaeophyceae 

อันดับ (Order) : Fucales 

วงศ์ (Family) : Himanthaliaceae 

สกุล (Genus) : Himanthalia

13 

ชนิด (Species) : H. elongata 

ลักษณะทั ่วไป : มีตั ้งแต่สีดําแดง,สีแดง,สีนํ ้าตาล,สีนํ ้าตาลแดง,สีชมพู,สีม่วงเข้ม,สีม่วง 

แดง,สีเทา,สีเขียว,สีเหลือง หรือใส 

ข้อมูลเพิ ่มเติม : เกือบทุกชนิดสามารถรับประทานได้ หรือนํามาสกัดวุ้น จึงรวมเรียกว่า 

สาหร่ายวุ้น มีชื่อพื ้นเมืองว่า สาหร่ายผมนาง (Gracilaria fisheri) 

• ปลาผีเสื้อเขา 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาผีเสื ้อเขา 


Phantom bannerfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Heniochus pleurotaenia 





วงศ์ (Family) : Chaetodontidae 

สกุล (Genus) : Heniochus 

• ปลานกขุนทองลายพาด 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลานกขุนทองลายพาด 


Redbreasted wrasse 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Cheilinus fasciatus 




อันดับ (Order) : Perciformes

14 

วงศ์ (Family) : Labridae 

สกุล (Genus) : Cheilinus 

ชนิด (Species) : C. fasciatus 

ลักษณะทั ่วไป : ลําตัวสั ้นและแบทางด้านข้าง เกล็ดตามตัวขนาดใหญ่ ปากกว้างและยืด 

หดไม่ได้ ครีบหลังทั ้งสองติดต่อกันตลอด ครีบทวารเริมประมาณกลาง ตัวยาวไปจรดโคนหาง 

เช่นเดียวกับครีบ หลังครีบหางเค้า และมีชายครีบส่วนบนและล่าง ยื่นยาวออกไป ขนาดยาวประมาณ 

30 เซนติเมตร พื ้นผิวลําตัวสีไพล บริเวณข้างแก้มสีแดง และมีลายคาดสีดําตามขวาง 7-8 แถบ รวมทั ้ง 

ผ่านครีบหางด้วย 

แหล่งที่พบ : อาศัยอยู่ตามเกาะแก่งและกองหินใต้นํ ้ากลางทะเล แนวปะการัง และพบ 

ทั่วไปในน่านนํ ้าไทย 

• ปลานกขุนทองมังกร 

ชื่อ(ภาษาไทย) : 


ชื่อวิทยาสาสตร์ : 

ไฟลัม (Phylum) : 


อันดับ (Order) : 

วงศ์ (Family) : 



ปลานกขุนทองมังกร 

Dragon wrasse 

Novaculichthys taeniourus 

คอร์ดาตา (Chordata) 


Perciformes 

Labridae 

Novaculichthys 

N. taeniourus

15 

• ปลาขี้ตังเบ็ดนํ้าตาล 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาขี ้ตังเบ็ดนํ ้าตาล 


Brown tang surgeonfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Acanthurs nigrofuscus 





วงศ์ (Family) : Acanthuridae 

สกุล (Genus) : Acanthurus 

ชนิด (Species) : A. nigrofuscus 

แหล่งที่พบ : พบตามแนวปะการังที่มีนํ ้าใส และมีสาหร่ายปกคลุม 

• ปลานกขุนทอง 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลานกขุนทอง 


Canary wrasse 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Halichoeses chrysus 






สกุล (Genus) : Halichoeres 

ชนิด (Species) : H. chrysus 

ลักษณะทั ่วไป : ขนาดของปลาขุนทองตัวเต็มวัยอยู่ที่ระหว่าง 10-50 เซนติเมตร ขึ ้นอยู่ 

กับว่าเป็ นปลาขุนทองชนิดอะไร 

แหล่งที่พบ : เป็ นปลาที่โดดเด่นตามแนวปะการัง 

ข้อมูลเพิ ่มเติม : ปลาตัวเมียสามารถกลายเป็ นปลาตัวผู้ที่มีสีสันสดใสได้ด้วย

16 

• ปลาผีเสื้อคอขาว 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาผีเสื ้อคอขาว 


Redtail butterflyfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Chaetodon collare 





วงศ์ (Family) : Chaetodontidae 

สกุล (Genus) : Chaetodon 

ชนิด (Species) : C. (R.) collare 

ลักษณะทั ่วไป : ลําตัวมีลักษณะเป็ นรูปไข่ และแบนข้างจะงอยปากสั ้นมีฟันเรียงเป็ น 

แถวเดี่ยวๆ 4-7 แถว มีลักษณะหยัก ครีบหลังและครีบก้นทางด้านท้ายมนกลม หนามแหลมก้านแรก 

ของครีบหลังมีขนาดสั ้นมากและค่อยยาวขึ ้นเรื่อยจนถึงหนามแหลมก้านที่ 7 ครี บหูยาวครี บท้อง 

ค่อนข้างยาวแลยาวไปจนถึงหนามแหลมก้านสุดท้ายหรือก้านครีบอ่อนก่อนแรกของครีบก้น หางเป็ น 

แบบตัดตรง ถึงเว้า 

• ปลาขี้ตังเบ็ดจมูกโต 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาขี ้ตังเบ็ดจมูกโต 


Bignose unicornfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Naso vla mingi 





วงศ์ (Family) : Acanthuridae

17 



Naso 

N. vlamingii 

• ปลาสลิดทะเลหัวบั ้งหลังดํา 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาสลิดทะเลหัวบั ้งหลังดํา 


Magnificent rabbitfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Siganus magnificus 





วงศ์ (Family) : Siganidae 

สกุล (Genus) : Siganus 

ชนิด (Species) : S. magnificus 

• ปลาผีเสื้อเทวรูป 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาผีเสื ้อเทวรูป 


Moorish idol 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Zanclus cornu 





วงศ์ (Family) : Zanclidae 

สกุล (Genus) : Zanclus

18 

ชนิด (Species) : Z. cornutus 

ลักษณะทั ่วไป : คล้ายปลาโนรี ครีบยาว แต่บริเวณจงอยปากแหลมยาวมากกว่า ลําตัว 

ด้านท้ายมีสีเหลืองนวล ครีบหางมีสีดํา และสีครีบหางจะคลํ ้าและมีรอยคล้ายเขม่าที่บริเวณครีบหลัง 

ในช่วงเวลากลางคืน 

แหล่งที่พบ :อาศัยอยู่ในแนวปะการังและบริเวณกองหินใต้นํ ้า พบตั ้งแต่เขตนํ ้าตื ้นจนถึง 

ระดับความลึก 182 เมตร หากินอยู่เพียงลําพัง หรืออยู่เป็ นฝูงขนาดเล็ก 

ข้อมูลเพิ ่มเติม : กินฟองนํ ้าเป็ นอาหาร 

• ปลาสลิดปากยาว 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาสลิดปากยาว 


Foxface 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Siganus vulpinus 





วงศ์ (Family) : Siganidae 

สกุล (Genus) : Siganus 

ชนิด (Species) : S. vulpinis 

ลักษณะทั ่วไป : ส่วนของลําตัวและครีบเป็ นสีเหลือง มีแถบสีนํ ้าตาลดําพาดจากฐาน 

ครีบหลังไปยังริมฝี ปาก บริเวณอกเป็ นสีนํ ้าตาลดํา 

• ปลานกขุนทองปากหลอด

19 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลานกขุนทองปากหลอด 


Bird wrasse 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Gomphosus varius 






สกุล (Genus) : Gomphosus 

ชนิด (Species) : G. varius 

• ปลาสินสมุทรจักรพรรดิ 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาสินสมุทรจักรพรรดิ 


Emperor angelfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Pomacanthus imperator 





วงศ์ (Family) : Pomacanthidae 

สกุล (Genus) : Pomacanthus 

ชนิด (Species) : P. imperator 

ลักษณะทั ่วไป : ลําตัวแบนกว้าง และจะมีเงี่ยงแหลมยาวที่บริเวณใต้แก้มข้างครีบข้าง 

ลําตัวไว้ใช้เป็ นอาวุธป้ องก ันตัว เมื่อครั ้งเป็ นปลาวัยอ่อนจะมีสีสันและลวดลายบนลําตัวแตกต่าง 

ออกไปจากตัวพ่อแม่ที่โตเต็มวัยอย่างสิ้นเชิงราวกับว่าเป็ นปลาต่างชนิดกัน ปลาสินสมุทรจักรพรรดิ 

อ่อน จะมีสีนํ ้าเงินครามลายฟ้ าขาว มีลักษณะเป็ นลายก้นหอย 

แหล่งที่พบ : อาศัยอยู ่บริเวณที่มีนํ ้าทะเลใส

20 

• ปลาขี้ตังเบ็ดหัวเรียบ 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาขี ้ตังเบ็ดหัวเรียบ 


Orangespine unicornfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Naso lituratus 





วงศ์ (Family) : Acanthuridae 

สกุล (Genus) : Naso 

ชนิด (Species) : N. lituratus 

ลักษณะทั ่วไป : บริเวณลําตัวที่เป็ นสีเหลืองอ่อนๆ จุดบนสุดของหัวปลาจะมีปานสีดํา 

ขนาดไม่ใหญ่มากอยู่ทางด้านบน ไล่ระดับลงมาเหนือดวงตามีสีเหลืองเป็ นสัญลักษณ์ที่โดดเด่นอยู่ 

รอบดวงตา ปากปลาจะมีสีส้ม หางมีลักษณะเป็ นแฉกไม่ลึกมากเป็ นสีขาวและมีสีดําตัดบริเวณริมเส้น 

ของปลา ปลาขี ้ตังเบ็ดหัวเรียบ 

• ปลาวัวพิคาซโซะ 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาวัวพิคาซโซะ 


Picasso Triggerfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Rhinecanthus aculeatus 



Actinopterygii

21 

อันดับ (Order) : 

วงศ์ (Family) : 



ลักษณะทั ่วไป : 

Tetraodontiformes 

Balistidae 

Rhinecanthus 

R. assasi 

ลายขีดตามตัวหลากสีฟ้ า แดง ปากเหลือง 

• กุ ้งพยาบาลหลังแดง 

ชื่อ(ภาษาไทย) : กุ้งพยาบาลหลังแดง 


Hump-back cleaner shrimp 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Lysmata amboinensis 

ลักษณะทั ่วไป : เป็ นกุ้งที่มีขนาดเล็ก ลําตัวจะมีแถบสีแดงมีสีขาวคาดกลางหลัง ตั ้งแต่ 

หัวจรดหาง มีขาคู่หน้าสีขาว และมีหนวดยาวสําหรับป้ องกันตัวจากศัตรู 

ข้อมูลเพิ ่มเติม : ชอบหากินปรสิต เมือก และผิวหนังที่ตายแล้วของสัตว์ที่ใหญ่กว่า 

• ปลาผีเสื้อสี่ขีด 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาผีเสื ้อสี่ขีด 


Parachaetodon ocellatus 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : False batfish 


SubPhylum : 

Vertabrata 




วงศ์ (Family) : Chaetodontidae

22 



Parachaetodon 

Ocellatus 

• ปลาสลิดหินเขียว 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาสลิดหินเขียว 


Blue-green Chromis 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Chromis virids 





วงศ์ (Family) : Pomacentridae 

สกุล (Genus) : Chromis 

ชนิด (Species) : C. viridis 

ลักษณะทั ่วไป : ลําตัว ทรงกลม เกล็ดมีขนาดค่อนข้างใหญ่ ครีบท้องและครีบก้นมีสี 

เหลือง ครีบหางเว้าลึก ตัวผู้ครีบหางจะยื่นยาวเป็ นเส้นยาว และสีบนลําตัวเข้ม ขนาด 10 – 15 

เซนติเมตร 

แหล่งที่พบ : อาศัยอยู่ตามหินกองใต้นํ ้าและบริเวณหน้าดิน 

ข้อมูลเพิ ่มเติม : กินสาหร่าย สัตว์หน้าดิน เป็ นปลาสวยงาม 

• ปลาสินสมุทรแว่นเหลือง

23 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาสินสมุทรแว่นเหลือง 


Yellow-mask Angelfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Pomacanthus xanthometopon 






สกุล (Genus) : Holacanthus 

ชนิด (Species) : H. passer 

ลักษณะทั ่วไป : เมื่อยังเล็กมีลวดลายบนพื ้นลําตัวเป็ นขีดสีฟ้ าตรงสลับขาว ลักษณะ 

ใกล้เคียงกับลูกปลาสินสมุทร แต่จะมีทรงตัวยาวกว่า เป็ นปลาที่เปลี่ยนลายได้ค่อนข้างรวดเร็ว 

ข้อมูลเพิ ่มเติม : เป็ นปลาที่ค่อนข้างขี ้อายและตื่นตกใจง่าย โดยเฉพาะในช่วงแรกๆ แต่ 

เมื่อปรับตัวได้แล้วก็จะค่อนข้างก้าวร้าว โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับปลาในกลุ่มเดียวกันเอง 

• ปลาหมูสองสี 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาหมูสองสี 


Axilspot hogfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Bodianus axillaris 






สกุล (Genus) : Bodianus 

ชนิด (Species) : B. axillaris

24 

• ปลาสลิดหินนํ้าเงิน 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาสลิดหินนํ ้าเงิน 


Blue fork thai damsel 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Chromis cyanea 






สกุล (Genus) : Chromis 

ชนิด (Species) : C. cyanea 

• ปลาการ์ตูนอานม้า 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาการ์ตูนอานม้า 


Saddleback clownfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Amphiprion polymnus 






สกุล (Genus) : Amphiprion

25 

ชนิด (Species) : A. polymnus 

ลักษณะทั ่วไป : ลําตัวมีสีนํ ้าตาลอมดํา มีแถบขาว 2 แถบ แถบแรกอยู่ที่หลังตา อีกแถบ 

เริ่มบริเวณกลางลําตัวเป็ นแถบโค้งพาดเฉียงขึ ้นไปที่ครีบหลัง ลักษณะคล้ายอานม้า 

แหล่งที่พบ : พบในที่ลึก ตั ้งแต่ 2-30 เมตร ขนาดโตที่สุดประมาณ 12 เซนติเมตร อยู่กับ 

ดอกไม้ทะเลชนิดที่ฝังตัวอยู่ตามพื ้นทราย คือ Heteractis crispa และ Stichodactyla haddoni พบเฉพาะ 

ในอ่าวไทย 

• ปลาอินเดียนแดงท้องเหลือง 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาอินเดียนแดงท้องเหลือง 


Yellow Skunk clownfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Amphiprion akallopisos 






สกุล (Genus) : Amphiprion 

ชนิด (Species) : A. akallopisos 

ลักษณะทั ่วไป : ลําตัวมีสีเนื ้ออมเหลืองทองอมชมพู มีแถบขาวเล็ก ๆ พาดผ่านบริเวณ 

หลังตั ้งแต่ปลายจมูกจนจรดครีบหาง 

แหล่งที่พบ :อาศัยในที่ลึกตั ้งแต่ 3-25 เมตรขนาดโตที่สุดประมาณ 10-11 เซนติเมตร 

อาศัยอยู่กับดอกไม้ทะเลชนิด Heteractis magnifica และ Stichodactyla mertensii อยู่รวมกันเป็ น 

ครอบครัวใหญ่ข้อมูลเพิ ่มเติม :

26 

• ปลาการ์ตูนส้ มขาว 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาการ์ตูนส้มขาว 


Clown anemonefish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Amphiprion ocellaris 


SubPhylum : 

Amphiprioninae 





ลักษณะทั ่วไป : มีสีส้มเข้ม มีแถบสีขาว 3 แถบ พาดบริเวณส่วนหัว ลําตัวและบริเวณ 

หาง ขอบของแถบสีขาวเป็ นสีดํา ขอบนอกของครีบเป็ นสีขาวและขอบในเป็ นสีดํา ขนาดตัวโตที่สุด 

ประมาณ 10 เซนติเมตร อาศัยอยู่กับดอกไม้ทะเลชนิด Heteractis magnifica และ Stichodactyla 

gigantea เป็ นต้น 

แหล่งที่พบ : พบได้เฉพาะใน เขตมหาสมุทรอินเดีย และมหาสมุทรแปซิฟิ กในบางส่วน 

ธรรมชาติของปลาการ์ตูนชอบอาศัยอยู่ในดอกไม้ทะเล 

ข้อมูลเพิ ่มเติม : ปลาการ์ตูนออกลูกเป็ นไข่และสามารถเปลี่ยนเพศได้ ปลาการ์ตูนจะ 

เปลี่ยนเพศเมื่อสิ่งแวดล้อมกําหนดบทบาทให้ โดยในระยะแรกเริ่มหลังจากที่ฟักออกจากไข่ยังไม่ 

สามารถกําหนดได้ว่าเป็ นเพศใด จนกว่าจะเป็ นตัวเต็มวัยจึงจะปรากฏเป็ นปลาเพศผู้

27 

• ปลาการ์ตูนกํามะหยี่ 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาการ์ตูนกํามะหยี่ 


Spine-cheeked anemonefish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Premnas biaculeatus 






สกุล (Genus) : Premnas 

ชนิด (Species) : Biaculeatus 

• ปลาสลิดเหลือง 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาสลิดเหลือง 


Lemon damselfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Pomacentrus moluccensis 

ชนิด (Species) : Chrysiptera biocellata 

ลักษณะทั ่วไป : เป็ นปลาขนาดเล็ก ลําตัวป้ อมสั ้น ครีบหลังทั ้งสองตอนเชื่อมต่อกัน 

ตลอด ครีบหางมนและเว้ตรงกลาง ลําตัวยาวประมาณ 6 ซม. สีเหลืองสดทั ้งตัว 

แหล่งที่พบ : พบตามแนวปะการัง

28 

• ปลาสลิดหินชมพู 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาสลิดหินชมพู 


Pink Damsel 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Chrysiptera 


• ปลาผีเสื้อลายตรงสองตอน 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาผีเสื ้อลายตรงสองตอน 


Pacfic Double-saddle Butterflyfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Chaetodon ulietensis 





วงศ์ (Family) : Chactodotidae 


ชนิด (Species) : Butterflyfishes 

ลักษณะทั ่วไป : เป็ นปลาผีเสื ้อที่เลี ้ยงได้ไม่ยากนัก เป็ นปลาผีเสื ้อที่มีขนาด 

ค่อนข้างใหญ่ และโตได้ค่อนข้างรวดเร็ว ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 16 ซม.

29 

• ปลาผีเสื้อลายตรง 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาผีเสื ้อลายตรง 


Lined Butterflyfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Chaetodon lineolatus 





วงศ์ (Family) : Chactodotidae 


ชนิด (Species) : Butterflys 

ลักษณะทั ่วไป : มีขีดดําขวางลําตัว มีหน้าดําและหลังสีดําโค้ง 

• ปลาสร้อยนกเขาหรือปลาแตงโม 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาสร้อยนกเขาหรือปลาแตงโม 


Oriental sweetlips 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Plectorhinchus orientalis 

วงศ์ (Family) : Haemulidae 

ลักษณะทั ่วไป : หัวลาดโค้งลงเหมือนมีดอีโต้ หางแบบเว้าตื ้นขนาดค่อนข้างใหญ่ ทํา 

ให้ว่ายนํ ้าได้ดี ริมฝี ปากหนาและอยู่ตํ ่า เหมาะสําหรับกินสัตว์ที่อาศัยอยู่ตามพื ้น ครีบหัวและครีบท้อง 

มีขนาดเล็กเมื่อเทียบกับตัว แสดงว่าไม่ชอบว่ายนํ ้าฉวัดเฉวียน 

แหล่งที่พบ : พบตามกองหิน โดยเฉพาะสิมิลัน

30 

• ปลาหมอครีบ 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาหมอครีบ 


Vermiculated Angelfish 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Chaetodontoplus mesoleucus 






ลักษณะทั ่วไป : มีลําตัวค่อนข้างแบน มีลักษณะใกล้เคียงกับปลาผีเสื ้อ 

แหล่งที่พบ : พบทางฝั่งตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟิ ก 

• ปะการังเห็ดหูหนู 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปะการังเห็ดหูหนู 


Corallimorpharia 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Discosoma sp. 

ไฟลัม (Phylum) : ซีเลนเทอราต (Coelenterata) 


แอนโทซัว (Anthozoa) 

อันดับ (Order) : Corallimorpharia 

วงศ์ (Family) : Corallimorphidae

31 

• ปลาสลิดหินหลังนํ้าเงิน 

ชื่อ(ภาษาไทย) : ปลาสลิดหินหลังนํ ้าเงิน 


Rolland's Demoiselle 

ชื่อวิทยาสาสตร์ : Chrysiptera rollandi 






สกุล (Genus) : Chrysiptera 

ชนิด (Species) : Chrysiptera Rollandi 

ลักษณะทั ่วไป : มีลําตัวแบนข้าง พื ้นลําตัวมีสีดํา และมีแถบสีนํ ้าเงินสะท้อนผ่านเหนือ 

และใต้ตา ส่วนกลางลําตัวจะคาดด้วยสีทอง 

2.3 ระบบฐานความรู ้ 

2.3.1. ความหมาย 

การจัดการความรู ้ คือ เครื่องมือ เพื่อการบรรลุเป้ าหมายอย่างน้อย 4 ประการไปพร้อมกัน ได้แก่ 

1) บรรลุเป้ าหมายของงาน 2) บรรลุเป้ าหมายการพัฒนาคน 3) บรรลุเป้ าหมายการพัฒนาองค์กรไปเป็ น 

องค์กรเรียนรู้ และ 4) บรรลุความเป็ นชุมชน เป็ นหมู่คณะ ความเอื ้ออาทรระหว่างกันในที่ทํางาน 

ปัญญาประดิษฐ์ (Artificial intelligence : AI) หมายถึง การทําให้คอมพิวเตอร์สามารถคิดหาเหตุ 

ผลได้ เรียนรู้ได้ ทํางานได้เหมือนสมองมนุษย์ เช่น หุ่นยนต์ เป็ นต้น 

นวัตกรรมการศึกษา (Educational Innovation) หมายถึง เทคนิคที่ช่วยให้การศึกษา และการ 

เรียนการสอนมีประสิทธิภาพยิ่งขึ ้น ผู้เรียนเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิผลกว่าเดิม เกิดแรงจูงใจในการเรียน 

และประหยัดเวลา 

ปัจจุบันมีการใช้นวัตกรรมการศึกษาที่หลากหลาย อาทิ การเรียนการสอนที่ใช้คอมพิวเตอร์ช่วย 

สอน (Computer Aids Instruction) ระบบอีเลินนิ่ง (E-Learning System) การใช้แผ่นวิดีทัศน์เชิงโต้ตอบ 

(Interactive Video) สื่อหลายมิติ ( Multimedia ) และอินเทอร์เน็ต (Internet)

32 

2.3.2. ประเภทของความรู ้ 

1. ความรู้ที่ฝังอยู่ในคน (Tacit Knowledge) เป็ นความรู้ที่ได้จากประสบการณ์ พรสวรรค์หรือ 

สัญชาติญาณของแต่ละบุคคลในการทําความเข้าใจในสิ่งต่าง ๆ เป็ นความรู้ที่ไม่สามารถถ่ายทอดออกมา 

เป็ นคําพูดหรือลายลักษณ์อักษรได้โดยง่าย เช่น ทักษะในการทํางาน งานฝี มือ หรือการคิดเชิงวิเคราะห์ 

บางครั ้ง จึงเรียกว่าเป็ นความรู้แบบนามธรรม 

2. ความรู้ที่ชัดแจ้ง (Explicit Knowledge) เป็ นความรู้ที่สามารถรวบรวม ถ่ายทอดได้ โดยผ่านวิธี 

ต่าง ๆ เช่น การบันทึกเป็ นลายลักษณ์อักษร ทฤษฎี คู่มือต่าง ๆ และบางครั ้งเรียกว่าเป็ นความรู้แบบ 

รูปธรรม 

2.3.3. กระบวนการจัดการความรู ้ ตามแนว กพร. 

1. การบ่งชี ้ความรู้ 

2. การสร้างและแสวงหาความรู้ 

3. การจัดความรู้ให้เป็ นระบบ 

4. การประมวลและกลั่นกรองความรู้ 

5. การเข้าถึงความรู้ 

6. การแบ่งปันแลกเปลี่ยนความรู้ 

7. การเรียนรู้ 

2.3.4. เครื่องมือจัดการความรู ้ 

1. ชุมชนนักปฏิบัติ (Community of practice : CoP) 

2. การศึกษาดูงาน (Study tour) 

3. การทบทวนหลังปฏิบัติการหรือการถอดบทเรียน (After action review : AAR) 

4. การเรียนรู้ร่วมกันหลังงานสําเร็จ (Retrospect) 

5. เรื่องเล่าเร้าพลัง (Springboard Storytelling) 

6. การค้นหาสิ่งดีรอบตัว หรือสุนทรียสาธก (Appreciative Inquiring) 

7. เวทีเสวนา หรือสุนทรียสนทนา (Dialogue) 

8. เพื่อนช่วยเพื่อน (Peer Assist) 

9. การเรียนรู้โดยการปฏิบัติ (Action Learning) 

10. มาตรฐานเปรียบเทียบ (Benchmarking) 

11. การสอนงาน (Coaching) 

12. การเป็ นพี่เลี ้ยง (Mentoring)

33 

13. ฟอรัม ถาม – ตอบ (Forum) 

14. บทเรียนจากความผิดพลาด (Lesson Learning) 

15. เวทีกลุ่มเฉพาะ (Focus Group) 

2.3.5. ขอบเขตของปัญญาประดิษฐ์ 

1.ระบบผู ้เชี่ยวชาญ (Expert Systems) โปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่แสดงความสามารถได้ 

เหมือนกับผู้เชี่ยวชาญในสาขาต่าง ๆ หรือในงานเฉพาะอย่าง 

1. ภาษาธรรมชาติ (Natural Languages) 

ภาษาที่เกี่ยวกับการติดต่อสื่อสารโดยตรงกับคอมพิวเตอร์ ทั ้งคอมพิวเตอร์เข้าใจ 

ภาษามนุษย์ และมนุษย์เข้าใจการรับรู้ของคอมพิวเตอร์ 

2. ระบบจับภาพ (Vision System) 

การที่คอมพิวเตอร์สามารถทํางานได้โดยอาศัยการมอง และการจดจํารูปแบบ เช่น 

การตรวจหาชิ้นส่วนที่บกพร่อง การให้คอมพิวเตอร์แข่งเตะบอล เป็ นต้น 

3. ศาสตร์ด้านหุ ่นยนต์ (Robotics) 

เกี่ยวกับการออกแบบ การสร้าง และการนําไปใช้งาน ให้เคลื่อนไหวได้คล้ายมนุษย์ 

โดยเฉพาะใช้งานที่เสี่ยงอันตรายแทนมนุษย์ 

4. เครือข่ายเส้ นประสาท (Neural Networks) 

ระบบที่อาศัยความรู้เป็ นพื ้นฐาน สร้างเรียนแบบเส้นใยประสาทของมนุษย์ เป็ นการ 

ทํากิจกรรมแบบขนานที่ทํางานพร้อมกัน เพื่อให้ได้คําตอบเดียว 

2.3.6. ประโยชน์ของระบบผู ้เชี่ยวชาญ 

อารมณ์ 

สินค้า 

1. ช่วยรักษาความรู้ที่อาจสูญหาย เมื่อผู้เชี่ยวชาญลาออก 

2. ช่วยทําให้ข้อมูลมีคุณภาพ ที่จะนําไปใช้งาน 

3. ช่วยทําให้เกิดความคิดสร้างสรรค์แปลกใหม่ 

4. ช่วยแก้ปัญหาความไม่มีเสถียรภาพของมนุษย์ เช่น ความเมื่อยล้า ความสับสนหรือ 

5. ช่วยเป็ นแหล่งสารสนเทศกับงานด้านการตลาด การลดต้นทุน และการปรับปรุงพัฒนา

34 

2.3.7. การนําระบบผู ้เชี่ยวชาญไปใช้งาน 

1. การผลิต (Production) 

2. การตรวจสอบ (Inspection) 

3. การประกอบชิ้นส่วน (Assembly) 

4. การบริการ (Field Service) 

5. การซ่อมแซมอุปกรณ์ (Equipment Repair) 

6. การตรวจสอบบัญชี (Auditing) 

7. การคํานวณภาษี (Tax Accounting) 

8. การวางแผนด้านการเงิน (Financial Planning) 

9. การลงทุน (Investments) 

10. งานบุคคล (Personnel) 

11. การตลาด และการขาย (Marketing and Sales) 

12. การอนุมัติสินเชื่อ (Credit Authorization) 

13. การบริการของรัฐ (Human Services Agency) 

14. การทํานายทางการแพทย์ (Medical Prognosis) 

2.3.8. ระบบการได้มาซึ่งนวัตกรรม 

1. การตรวจหาความจริง (Investigation) 

2. การตระเตรียม (Preparation) 

3. การบ่มเพาะ (Incubation) 

4. การทําให้ส่องสว่าง (Illumination) 

5. การตรวจสอบยืนยัน (Verification) 

6. การนําไปใช้ (Application)

35 


วิธีดําเนินงานวิจัย 

3.1. ประชากรและกลุ ่มตัวอย่าง 

ประชากรที่ใช้ในการวิจัย คือ สัตว์นํ ้าทางทะเลภายในพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ทางทะเล มีการ 

จัดเก็บรวบรวมและจัดแสดงสิ่งมีชีวิตในท้องทะเล โดยแยกประเภทสัตว์นํ ้าตามสภาพแวดล้อม และความ 

เป็ นอยู ่ของสัตว์แต่ละชนิด ซึ ่งพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ทางทะเล เก็บรวบรวมตัวอย่างพืชและสัตว์ทะเล 

หลากหลายชนิดที่พบในอ่าวไทยและทะเลอันดามัน รวมทั ้งจัดแสดงนิทรรศการเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตที่อาศัย 

อยู่ในทะเลตั ้งแต่ขนาดเล็ก เช่น แพลงก์ตอน สาหร่ายทะเล ฟองนํ ้า ปะการัง เม่นทะเล และหอยชนิดต่าง 

ๆ จนถึงสิ่งมีชีวิตขนาดใหญ่ ได้แก่ ปลาทะเล เต่าทะเล จระเข้นํ ้าเค็ม และสัตว์เลี ้ยงลูกด้วยนมที่อาศัยอยู่ใน 

ทะเล โดยจัดแสดงไว้ในตู้ขนาดต่าง ๆ ที่มีความจุตั ้งแต่ ½ ตัน ถึง 200 ตัน จํานวนทั ้งหมด 43 ตู้ 

กลุ่มตัวอย่างในการวิจัยคือ สัตว์นํ ้าทางทะเลภายในพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ทางทะเล ในส่วนที่มี 

การจัดแสดงไว้ตามตู้ต่างๆ ภายในพิพิธพันธ์ ซึ ่งมีจํานวนทั ้งหมด 43 ตู้ 

3.2. เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยหรือวิธีการรวบรวมข้อมูล 

เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ การเก็บรวบรวมข้อมูลนํ ้าทางทะเลภายในพิพิธภัณฑ์ 

วิทยาศาสตร์ทางทะเล โดยข้อมูลประกอบด้วย 4 ส่วนคือ 

1. ข้อมูลเกี่ยวกับชื่อ และการจําแนกประเภท 

2. ข้อมูลเกี่ยวกับลักษณะทั่วไป 

3. ข้อมูลเกี่ยวกับแหล่งที่พบ 

4. ข้อมูลเกี่ยวกับเพิ่มเติม

36 

User Interface 

รูปที่ 1 หน้าหลักของระบบ 

รูปที่ 2 หน้าค้นหา

37 

รูปที่ 3 หน้ารายการหลังการค้นหา 

รูปที่ 4 หน้าแสดงรายละเอียดข้อมูลสัตว์นํ ้า

38 

รูปที่ 5 หน้าแก้ไขรายละเอียดข้อมูลสัตว์นํ ้า 

รูปที่ 6 หน้าเพิ ่มรายละเอียดข้อมูลสัตว์นํ ้า

รูปที่ 7 หน้าติดต่อเรา 

39

à¸à¸à¸à¸µà¹ 1 - à¸¡à¸«à¸²à¸§à¸´à¸à¸¢à¸²à¸¥à¸±à¸¢à¸à¸¹à¸£à¸à¸²

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

à¸à¸à¸à¸µà¹ 1 - à¸¡à¸«à¸²à¸§à¸´à¸à¸¢à¸²à¸¥à¸±à¸¢à¸à¸¹à¸£à¸à¸²