Revista Terra e Tempo nº 155-158

Pensamento
O acto contou coa participación de escritores
e músicos: Guadi Galego, uxía Senlle, Rosa
Aneiros, Carlos Negro, Sonia Lebedynki, Yolanda
Castaño, Francisco Castro, ugia Pedreira, María
Pilar García Negro, Rafa Vilar e Xabier Díaz
94 terra e tempo xullo 2010-xuño 2011
i en tanto, os raposos de sangre maldita
tranquilos nun leito de rosas dormían.
-Salvádeme ou, xueces! -berrei... ¡Tolería!
De min se mofaron, vendéume a xusticia.
- Bon Dios, axudaime - berrei, berrei inda...
Tan alto que estaba, bon Dios non me oíra.
Estonces, cal loba doente ou ferida,
dun salto con rabia pilléi a fouciña,
rondei paseniño...¡Ne as herbas sentían!
I a lúa escondíase, i a fera dormía
Cos seus compañeiros en cama mullida.
Mireinos con calma, i as mans estendidas,
Dun golpe, ¡dun soio!, deixéinos sin vida.
I ó lado, contenta, senteime das vítimas,
tranquila, esperando pola alba do día.
I estonces..., estonces cumpreuse a xusticia:
eu, neles; i as leises, na man que os ferira.
Perante semellantes comportamentos
de despoxo e rapina, mesquindade,
humillación e vileza descritas
nas dúas primeiras estrofas,
inflixidos por quen deteñen o poder;
perante a indiferenza da institución
xudicial e eclesiástica, símbolo de indefensión
do pobo fronte a un poder
devastador que coadxuva (por acción
e/ou omisión) coa opresión máis absoluta
(terceira e cuarta estrofas do poema),
álzase a muller e perpetra o asasinato
dos tiranos, ficando “tranquila
pola alba do día” (quinta estrofa).
O corolario final, contido nos dous
derradeiros versos é demoledor: “I estonces...,
estonces cumpreuse a xusticia:/
eu, neles; i as leises, na man que
os ferira”. O brazo da ‘Muller’ substitúe
a omisión do brazo da xustiza, poder
xudicial quen, reiteradamente, se abstén
de aplicar a correspondente norma
xurídica penal. A violencia (física e simbólica)
que exercen “os poderosos da
terra” (noutra expresión rosaliana) é de
tal magnitude e intensidade que remite
a un verdadeiro “estado de necesidade”,
como “eximente completa” da culpabilidade
do suxeito activo do delito: asasinato
en toda regra. Deliberadamente,
Rosalía encárgase de introducir os elementos
deste tipo penal. A hipotética e
eventual sentenza penal posterior non
pode ser outra que a absolución 28 .
ROSALíA LiBREPENSADORA
Dou encomezo pensando;
Despóis, gustóulle pensar;
E deste gusto ó deseio
A toda presa se vai.
E decote descendendo,
Descedendo sin parar,
Desde o deseio ó pecado
A toda presa se vai
(Pelouro que roda
Follas Novas. Libro III. Varia)
28 Cómpre aclarar que o “estado de necesidade”
constitúe unha “eximente completa”
da responsabilidade penal, termos
estes propios do Dereito Penal. É dicir, no
poema, a Muller sería culpábel, mais quedaría
exenta de responsabilidade penal,
nun hipotético proceso xudicial. De aí
que a nosa interpretación a respecto desa
eventual sentenza penal sexa a absolución
(loxicamente, de se comprenderen
fielmente polo suposto xulgador, o sentido
do acto penal que quixo imprimir a
súa autora ao poema referido).