28.04.2013 Views

Issue 1 - Shef Domi

Issue 1 - Shef Domi

Issue 1 - Shef Domi

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

-<br />

THE<br />

NR.5/10 www.thealbanian.co.ukinfo@thealbanian.info<br />

Tel: 02082169527<br />

Miss Earth<br />

Albania<br />

Suada Saliu<br />

“Jam krenare<br />

që përfaqësoj<br />

Shqipërinë”<br />

faqe 13<br />

Zbulohet linja e trafikut<br />

Itali-Greqi-Skoci<br />

13 shqiptarë të kapur<br />

me pasaporta falso<br />

faqe 4<br />

Emigracion<br />

Ju mund të martoheni në Mbretërinë e<br />

Bashkuar edhe nëse jeni ilegal ose nuk<br />

keni status te rregullt qëndrimi<br />

2 1 1 B o u n d a r y R o a d ,<br />

P l a i s t o w<br />

L o n d o n<br />

E 1 3 9 Q F<br />

www.1stchoiceclaims.com<br />

info@1stchoiceclaims.com<br />

T : 0 2 0 8 47 2 1 1 1 0<br />

F : 0 2 0 8 47 5 8 8 6 9<br />

M : 0 7 9 51 3 5 0 0 5 0<br />

faqe 5<br />

Lermeni pak atdhe III<br />

“The Albania” & “Edit Durham”,<br />

kanë filluar përgatitjet për realizimin<br />

e antologjisë së tretë “Lërmëni<br />

pak atdhe”, antologji e krijuesve<br />

shqiptarë në Mbretërinë e Bashkuar.<br />

Lajmërohen të gjithë krijuesit<br />

shqiptarë që jetojnë në Mretërinë e<br />

Bashkuar që të paraqesin krijimet e<br />

tyre pranë redaksisë<br />

së “The Albanian”<br />

LONDON1 TETOR<br />

1st Choice Accident Claims<br />

Nëse keni patur ndonje aksident tre vitet e fundit<br />

mos hezitoni te na kontaktoni ne çdo moment<br />

Had an accident? Not your fault<br />

Porosisni<br />

një kopje<br />

falas të<br />

“Albanian<br />

Contacts<br />

2009”<br />

OUR<br />

Services<br />

*Free Consultation<br />

*Loss Of Earnings<br />

*Recovery & Storage<br />

*Cost Of Repairs<br />

*Policy Excess<br />

*Hire Charges<br />

*Personal Injury<br />

*Legal Expenses


A dëshironi të realizoni<br />

ëndrrën tuaj<br />

për të studiuar në<br />

Britaninë e Madhe?<br />

Dëshironi të fitoni përvojë të papërsëritshme?<br />

A dëshironi të realizoni ëndrrën e fëmijëve tuaj për të<br />

patur një diplomë të universiteteve më prestigjioze<br />

Britanike?<br />

A dëshironi të bëni investimin më të mençur në drejtim të<br />

arsimimit?<br />

“Korbi Education” në bashkëpunim me universitetet më<br />

njohura Britanike mund të realizojmë ëndërrën tuaj.<br />

Ne ju ofrojmë mundësitë dhe u japim zgjidhjen.<br />

Ju bëni zgjedhjen!<br />

Suksesi ynë është i provuar!<br />

Na kontaktoni në çdo moment.<br />

Tiranë: Rruga Mine Peza, 82, pranë Hotel Tafaj<br />

Tel +355 4 22 62 669,<br />

Cel: 069 28 57 689, 069 36 42 072, 0693200107<br />

Londër: 0771 77 90 601, 0777 51 02 002<br />

Email: student@kovanigroup.com,<br />

admin@kovanigroup.com Web: www.kovanigroup.com<br />

MARKETING<br />

A jeni ose a njihni dikë që do të<br />

aplikoje për BRITISH CITIZENSHIP<br />

apo LEJE TË PERHERSHME QENDRIMI?<br />

Nëse PO, u nevojitet të demonstroni njohuritë tuaja për jetën<br />

në Mbretërinë e Bashkuar, si dhe të provoni që aftësitë në të<br />

folur dhe dëgjim janë adekuate për jetën e përditshme.<br />

Westa ofron kurse të kombinuara trajnimi për gjuhen<br />

angleze (ESOL) dhe Citizenship Clases & Exams<br />

FINSBURY PARK<br />

London North<br />

Acedemy<br />

Andover<br />

Community<br />

Centre Andover<br />

Estate<br />

London N7 7RY<br />

Per me shume informacione ju lutem<br />

na kontaktoni<br />

Tel: 0207 2721130<br />

Mob 07944367779<br />

1 TETOR FAQE 2<br />

Për të gjithë shqiptarët në Britani që dëshironi<br />

të sillni të afërmit tuaj të shkollohen<br />

në Britaninë e Madhe, ju lutem kontaktoni<br />

Tel +355 4 22 62 669,<br />

Cel: 069 28 57 689, 069 36 42 072, 0693200107<br />

Londër: 0771 77 90 601, 0777 51 02 002<br />

Per çdo<br />

problem<br />

emigracioni qe<br />

mund te keni<br />

MC Lee&Co<br />

Solicitors<br />

eshte zgjidhja<br />

me e mire.<br />

Bashkime familjare<br />

Aplikime per VISA te<br />

te gjitha kategorive<br />

Jemi te specializuar<br />

per ata qe kane vite<br />

ne Uk, por akoma<br />

nuk kane perfituar<br />

lejen e qendrimit.<br />

Na kontaktoni:<br />

MCLEE SOLICITORS<br />

02075693085


DREJTOR: PETRIT KUÇANA<br />

Zv/Drejtor: BASHKIM METALIA<br />

Kryeredaktor: MUHAMED VELIU<br />

Nga Muhamed Veliu<br />

Ministria e Brendshme Britanike<br />

Home Office së bashku me gjykatën e<br />

emigracionit e kanë cilësuar<br />

Shqipërinë si një vend në të cilin homoseksualët<br />

nuk persekutohen. Duket<br />

se deklarata e kryeministrit Sali<br />

Berisha për lejimin e martesave mes<br />

personave të njëjtit sex, ka patur efektin<br />

e tij gjatë një procesi gjyqësor në<br />

Londër.<br />

Gjykata e emigracionit në<br />

Londër ka refuzuar kërkesën e azilit të<br />

një shtetaseje shqiptare e cila gjatë<br />

kërkesës për azil kishte deklaruar se<br />

ishte lesbike dhe persekutohej në<br />

Shqipëri. Shtetasja shqiptare që njihet<br />

si zonjusha K jeton nën në zonën<br />

Southend në jug të Anglisë, i tha<br />

gjykatës se nëse ajo kthehet në<br />

Shqipëri do të persekutohet pasi është<br />

lesbike.<br />

Në vitin 2006 avokatët e<br />

zonjushës K, e cila është 20 vjeçe,<br />

mundën ti mbushnin mendjen një<br />

gjykatësi emigracioni se nëse ajo do të<br />

kthehej në Shqipëri, do të shkelej konventa<br />

e të drejtave të njeriut.<br />

Por 3 vjet më vonë Gjykata<br />

tribunale e azilit dhe emigracionit që<br />

rishikoi çështjen e shqiptares duke<br />

vendosur se ajo duhet të largohet nga<br />

Britania e Madhe. Sipas tre gjykatësve<br />

britanikë, që morën në shqyrtim apelin<br />

e shqiptares, ajo duhet të kthehet men-<br />

AKTUALITET<br />

REDAKSIA<br />

Akil Koci, Daut Dauti,<br />

Emanuel Bajra,<br />

Majlind Goge, Naim Hasani,<br />

Ylli Përmeti, Edvin Lamçe,<br />

jëherë në Shqipëri pasi homoseksualët<br />

nuk persekutohen.<br />

Gjykatësit në vendimin e<br />

tyre thonë se në Shqipëri femrat lesbike<br />

janë të lira të ndërtojnë marrëdhënie<br />

normale mes tyre, po ashtu shteti<br />

shqiptarë garanton mbrojtjen e nevojshme<br />

për to. Një zëdhënëse e ministrisë<br />

së brendshme Home Office i tha<br />

The Albanian se gjatë dhjetë viteve të<br />

fundit janë me qindra rastet kur shtetas<br />

shqiptarë kanë kërkuar azil në Britani,<br />

si të persekutuar në Shqipëri pasi ata<br />

A jeni ose a njihni dikë që do të<br />

aplikoje për BRITISH CITIZENSHIP<br />

apo LEJE TË PERHERSHME QENDRIMI?<br />

Nëse PO, u nevojitet të demonstroni njohuritë tuaja për jetën<br />

në Mbretërinë e Bashkuar<br />

SETP ofron kurse intensive për 4 ditore. mesuesit me eksperience perdorin gjuhen qarte<br />

dhe thjeshte duke ju garanuar kalimin e testit<br />

ishin homoseksualë.<br />

1 TETOR FAQE 3<br />

Elda Memiaj, Brunilda Sejati,<br />

Pranvera Smith, Flori Slatina,<br />

Kastriot Dervishi, Enkeleid Omi,<br />

Jeni Myftari,<br />

Naim Trezhnjeva,<br />

Anila Hoxha,<br />

<strong>Shef</strong>it <strong>Domi</strong>,<br />

Ilir Thaçi, Nikolin Nilaj,<br />

Web-design Marko<br />

www.thealbanian.co.uk<br />

albania7@gmail.com<br />

Tel/fax:02082169527<br />

Vendimi tre gjykatësve “Në Shqipëri<br />

homoseksualët nuk persekutohen”<br />

Gjykata i refuzon azilin lesbikes shqiptare<br />

Vendimi ndryshe<br />

dy vjet më parë<br />

Të qënurit lesbike, shpëtoi nga dëbimi<br />

dy vjet më parë një shqiptare me<br />

banim më qytetin Birmingham në<br />

Angli. Emine Krasniqi emigrante ilegale<br />

nga Kosova, u lejua të qëndrojnë<br />

në Angli,pasi i tregoi gjykatës së lartë<br />

në Londër Royal Couut of Justice se<br />

ajo ishte lesbike dhe jetonte me një<br />

partnere shqiptare.<br />

Dëbimin e 54 vjeçare Krasniqi<br />

nga Anglia, tre gjykatës britanik e<br />

cilësuan si shkelje të drejtave të njeriut,<br />

pasi ajo nuk do të ketë mundësi të jetojë<br />

me partneren e saj Albana Lamaj.<br />

Sipas gjykatësve çdo dëbim i mundshëm,<br />

do të shkelte artikullin 8-të e të<br />

Drejtave të njeriut që merr në mbrojtje<br />

çështjet e familjes.<br />

>>>Vijon ne faqe 11


NgA MUHAMEd VElIU<br />

Emigrantët shqiptarë në Itali dhe<br />

Greqi janë duke u mashtruar<br />

nga trafikantë të qenie njerëzore<br />

të cilët u thonë se në Angli mund të<br />

futen lirisht përmes aeroporteve Skoceze.<br />

“The Albanian” ka mësuar se gjatë<br />

muajit të shkuar, janë arrestuar 13<br />

shqiptarë të cilët përmes pasaportave<br />

të falsifikuara kanë tentuar hyrjen nga<br />

aeroporti Gllasgout.<br />

Personat e arrestuar me pasaporta të<br />

falsifikuara i kanë deklaruar policisë se<br />

kishin paguar nga 8 deri në 10 mijë<br />

euro për të udhëtuar me këto pasaporta<br />

drejt Skocisë.<br />

Ajo që atyre nuk u është<br />

treguar ka të bëjë me ndëshkimin nga<br />

gjykatat angleze nëse do të kapeshin<br />

me dokumente identifikimi të falsifikuara.<br />

Nga dëshmitë e shqiptarëve të kapur<br />

është zbuluar i gjithë mekanizmi i këtij<br />

trafiku.<br />

Ata janë shprehur se pasaportat u përkisnin<br />

qytetarëve Italian apo Grek të<br />

cilet ja kishin shitur trafikantëve shqiptarë.<br />

Këta të fundit veçse kryenin<br />

ndërrimin e fotografive të këtyre pasaportave.<br />

Burime pranë “UK Border Agency” në<br />

Skoci thanë për The Albanian se personat<br />

e kapur kanë dalë përpara<br />

gjykatës së krimeve dhe janë dënuar<br />

me nga një vit burg siç e parashikon<br />

ligji.<br />

Po të njëjtat burime kanë shprehur<br />

AKTUALITET 1 TETOR FAQE 4<br />

Zbulohet linja e trafikut<br />

shqetësimin e tyre për numrin në rritje<br />

të shqiptarëve të cilët tentojnë hyrjen<br />

në Britani përmes dokumentave të falsifikuara.<br />

Britania e Madhe mbetet një<br />

prej destinacioneve kryesore për të<br />

emigruar nga shqiptarët.<br />

Masat shtrënguese në portet e Francës<br />

apo Belgjikës e ka ulur ndjeshëm numrin<br />

e personave që mbërrinin ilegalisht<br />

në Britani.<br />

Por, këto masa kanë krijuar një tjetër<br />

trafik. Atë të përdorimit të pasaportave<br />

të falsifikuara që është vepër penale e<br />

dënuar me burg.<br />

Edhe në ato raste kur shqiptarët<br />

mundet të hynë në Britani, ata nuk<br />

mund të jenë të suksesshëm në pranimin<br />

e azilit.<br />

Që prej disa vitesh Shqipëria dhe<br />

Kosova cilësohen si vende të sigurta,<br />

qytetarët e të cilëve mund të aplikojnë<br />

për azil por shanset e pranimit të aplikimit<br />

janë minimale.<br />

Vazhdon racizmi ndaj<br />

shqiptarëve në Britani<br />

Përsëri racizëm ndaj shqiptarëve në Britaninë e Madhe. Pas goditjes së dy vëllezërve<br />

shqiptarë disa javë më parë në një sulm të pastër me motive raciste në zonën Winchester<br />

, kësaj radhe pre e sharjeve dhe provokimeve me karakter racist kanë qenë<br />

lojtarët e klubit shqiptarë Albo Fantasy.<br />

Një gazetë lokale në perëndim të Londrës shkruan se lojtarët shqiptarë kanë kërcënuar<br />

se do të dalin “Sportsman’s Senior Sunday Football League” pas sharjeve dhe provokimet<br />

raciste, që morën në ndeshjen e fundit.<br />

Sharjet dhe provokimet kanë vazhduar gjatë të gjithë ndeshjesh, duke u kthyer më pas<br />

në një incident të dhunshëm mes shqiptarëve dhe britanikeve racist.<br />

Te paktën 30 shqiptarë dhe britanikë u përleshën ne parkingun një stadiumi, menjëherë<br />

pas përfundimit të ndeshjes Albo Fantasy kundra Southwood në të cilën shqiptarët<br />

humbën 2 me 1.<br />

Klubi shqiptarë Albo Fantasy ka disa vite që është krijuar dhe e ka qendrën në Fulham<br />

të Londrës, ku shumica e lojtarëve janë shqiptarë.<br />

Zëdhënësi i Albo Fantasy, Altin Loka, ka pohuar me mediat lokale se lojtarët e tij u<br />

provokuan duke u ofenduar gjatë të gjithë ndeshjesh nga një grup djemsh britanik.<br />

Ekipi shqiptarë ka kërkuar nga sekretari i ligës Ron Halfacre, të ndëshkohen fajtorët e<br />

këtij sulmi racist.<br />

Halfacre ka deklaruar se “Është në pritje të një raporti zyrtar për atë që ndodhi të<br />

dielën gjatë ndeshjes”.<br />

Itali-Greqi-Skoci<br />

13 shqiptarë të kapur me pasaporta falso<br />

Arrestohet në Rinas, teksa<br />

kthehej nga Londra 37-vjeçari<br />

Një 37-vjeçar që sapo kthehej nga Londra ka përfunduar në prangat e oficerëve të<br />

policisë në aeroportin e Rinasit, pasi akuzohet për një vrasje të ndodhur gjatë vitit<br />

1998.<br />

I prangosuri është Ardian Garupi, banues në Shkodër. "Ardian Garupi, 37<br />

vjeç, lindur e banues në fshatin Kosmaç, komuna Bushat në Shkodër, është kapur nga<br />

forcat e policisë në Rinas, pak minuta ka hyrë në tokën shqiptare", - bëri të ditur policia.<br />

Garupi, i cili ishte shpallur në kërkim ndërkombëtar, është deklaruar fajtor në<br />

vitin 2001 nga ana e Gjykatës së Shkodrës, për veprat penale të "Vrasjes me dashje"<br />

dhe "Armëmbajtjes pa leje".<br />

Sipas vendimit të gjykatës, 37-vjeçari, i cili ishte shpallur në kërkim<br />

ndërkombëtar, më 28 korrik të vitit 1998, në fshatin Barbullush të komunës Bushat, ka<br />

vrarë te magazinat e plehrave kimike shtetasin Bahri Xhani. Pas arrestimit në aeroportin<br />

e Rinasit, ai i është dorëzuar autoriteteve të burgjeve dhe tashmë do të vuajë<br />

dënimin e dhënë nga ana e Gjykatës së Shkodrës tetë vjet më parë.<br />

Fairlane partnners<br />

Bëjmë<br />

Servisimin,<br />

riparimin<br />

e të gjitha<br />

llojeve dhe<br />

modeleve<br />

të automjeteve<br />

përfshirë edhe<br />

air conditioner<br />

(klima)<br />

-Skanimin e problemeve<br />

elekronike si dhe<br />

rregullimin e tyre,<br />

-Goma, Regjistrimin<br />

e gomave<br />

-Saldime, -Modifikime,<br />

si dhe të gjitha shërbimet<br />

e tjera<br />

OFERTË<br />

SPECIALE<br />

SERVISIM<br />

+ MOT<br />

PREJ £99<br />

BEJMË<br />

KONTROLLIN<br />

TEKNIK<br />

(MOT)<br />

Çertifikata është<br />

e liçensuar<br />

Ing Besim Sylaj<br />

118-120 LONDON<br />

ROAD MITCHAM<br />

SURREY CR4 3LB<br />

MOB:07985195104<br />

ginobesim@hotmail.com


Nga Ahmet Engin Ll..B LL.M<br />

Ne vijim te vendimit të Dhomës së<br />

Lordëve në një numër çështjesh emigracioni<br />

siç ishte çështja “Baiai” rregullat<br />

e emigracionit ne lidhje me<br />

martesën kanë ndryshuar.<br />

Më përpara vetëm ata që<br />

ishin në MB me viza pse kishin të<br />

drejtë qëndrimi në MB për një periudhë<br />

për më shumë se gjashtë muaj,<br />

mund të ishin në gjendje të aplikonin<br />

për një certifikatë aprovimi për t’u<br />

martuar në MB. Çdo person me vizë<br />

më pak se gjashtë muaj nuk mund të<br />

aplikonin për këtë certifikatë martese<br />

ne MB. Për më tepër nëse një përson<br />

kishte një vizë për ose për më shumë<br />

se gjashtë muaj, por nëse kishte më<br />

pak se tre muaj të mbetur në vizë nuk<br />

ishte në gjendje të merrte një certifikatë<br />

aprovimi martese në MB.<br />

Kushtet e mësipërme detyruan njerëzit<br />

që s’mund t’i plotësonin këto kushte<br />

për t’u martuar në Britani që të shkonin<br />

mbrapsht në vendin e tyre të origjinës,<br />

të martoheshin dhe më pas të aplikonin<br />

për vizë martese për të ardhur përsëri<br />

në MB. Një pjesë e aplikantëve refuzonin<br />

të ktheheshin në vendin e tyre të<br />

origjinës dhe të martoheshin dhe të<br />

kryenin martesën atje pasi rrezikonin<br />

edhe të mos merrnin vizën për të ardhur<br />

përsëri në MB.<br />

Por tashmë gjërat kanë ndryshuar. Tani<br />

është e mundur martesa në MB edhe<br />

nëse përsoni akoma nuk e ka të zgjidhur<br />

problemin e statusit, kjo bazuar në<br />

ndryshimin e rregullave të emigracionit<br />

dhe vendimit të Dhomës së<br />

Lordëve.<br />

Kështu ata që edhe emigrantët ilegalë,<br />

ata që kanë kaluar afatin e qëndrimit të<br />

vizës apo kohës së përcaktuar të qëndrimit,<br />

ata që janë të refuzuar në<br />

kërkesën për leje qëndrimi, njerëzit ilegalë<br />

prezentë në MB mund të martohen<br />

në Britani dhe nuk duhet të<br />

kthehen në shtetin e tyre për t’u martuar<br />

apo për të aplikuar për certifikatë<br />

martese.<br />

Vendimi thotë që pavarësisht<br />

stutusit njerëzit duhet të ndjehen<br />

të lirë të martohen në MB në të<br />

kundërtën do të shkeleshin të drejtat e<br />

njeriut.<br />

Gjithsesi kjo nuk do të thotë se ju<br />

mund të martoheni si të doni dhe kur<br />

të doni. Ndryshimet e rregullave të emigracionit<br />

certifikata e martesës edhe<br />

mund të refuzohet në çështje të<br />

ndryshme.<br />

Ndryshimi mes të tashmes dhe të kaluarës<br />

është se njerëzit edhe pa status të<br />

rregullt qëndrimi mund të aplikojnë<br />

për certifikatë aprovimi për martesë në<br />

MB. Garantimi i certifikatës për<br />

martesë do të varet nga Home Office<br />

nëse ata mendojnë se lidhja mes çiftit<br />

është e vërtetë dhe e besueshme.<br />

Aplikimi për një certifikatë aprovimi<br />

martese duhet të përgatitet nga një<br />

avokat i specializuar në ligjet dhe praktikat<br />

e ligjit të emigracionit në MB. Ka<br />

shumë mënyra për të vërtetuar që marrëdhënia<br />

në çift është e vërtetë dhe e<br />

besueshme por ju duhet të kërkoni<br />

ndihmën e nevojshme në mënyrat sesi<br />

të provojë këtë në dritën e rrethanave<br />

personale.<br />

Është e mërzitshme dhe e<br />

vështirë që nuk ka të drejtë apeli<br />

kundër refuzimit të certifikatës së<br />

aprovimit për martesë në MB.<br />

Kështu nëse aplikimi juaj dështon për<br />

shkak të mungesës së informacionit<br />

dhe ose për shkak të mungesës së<br />

dokumentacionit të kërkuar, atëherë<br />

nuk keni të drejtë apeli dhe gjykata e<br />

emigracionit nuk do të përfshihet në<br />

këtë çështje për ta rishikuar refuzimin.<br />

Kjo do të thotë se përgatitja e aplikimit<br />

tuaj ka rendësi jetike sepse ju nuk do<br />

të keni një shans të dytë për të aplikuar<br />

në Gjyqin e Emigracionit.<br />

Nuk duhet të<br />

ktheheni në Shqipëri<br />

apo Kosovë për të<br />

marrë viza martese.<br />

Ndryshimi në ligjin<br />

britanik të emigracionit<br />

në lidhje me martesat<br />

nuk ishte vetëm përmbledhja<br />

e mësipërme.<br />

Në vazhdim të<br />

ndryshimeve të rregullave<br />

përsa i përket<br />

certifikatës së aprovimit<br />

për matesë për aplikantët<br />

në MB, të tjera<br />

ndryshime janë urdhëruar<br />

prej Dhomës së<br />

Lordëve.<br />

Që nga vendimi i<br />

gjykatës së Apelit në<br />

Mahmood në 2005, personat<br />

që ishin të martuar<br />

duhet të ktheheshin<br />

mbrapa në shtetin e<br />

tyre, përshembull në<br />

Kosovë apo në Shqipëri<br />

për të aplikuar për vizë<br />

martese. Ishte argumentuar<br />

që çdo përson i<br />

lejuar më parë, veçanërisht<br />

hyrësit e<br />

paligjshëm, ata që<br />

kishin dështuar në<br />

kërkesën për azil, ata që<br />

kanë qëndruar më tepër<br />

nga viza apo leja e qëndrimit,<br />

pra në<br />

përgjithësi njerëzit pa<br />

status të rregullt qëndrimi,<br />

pa të drejtë qëndrimi<br />

në MB në bazë të<br />

martesës duhet të vendoseshin<br />

ne disa pozicione<br />

më të ndërlikuara<br />

për shkak të hyrjes së<br />

paligjshme në UK, apo<br />

për shkak të dështimit<br />

të kërkesës për azil në<br />

krahasim me të tjerët<br />

kalojnë nëpër më<br />

shumë peripetci për tu<br />

pajisur me vizë<br />

martese.<br />

Gjithsesi që kur<br />

Dhoma e Lordëve dërgoi<br />

vendimin e saj për<br />

çështje të ngjashme<br />

rregullat e vendosura<br />

nuk janë shumë të justifikueshme.Shkurtimisht<br />

thuhet që nëse<br />

një përson përmbush<br />

AKTUALITET<br />

kërkesat për vizë martese, atyre nuk u<br />

kërkohet që të kthehen mbrapa në<br />

shtetin e tyre të origjinës për të marrë<br />

viza dhe insistojnë se që atyre duhet t’u<br />

garantohet e e drejta për të qëndruar në<br />

MB.<br />

Praktika e mëparshme për t’u kërkuar<br />

njerëzve të kthehen mbrapa në shtetin<br />

e tyre të origjinës për të aplikuar për<br />

vizë martesë vetëm sa rrit burokracitë<br />

e panevojshme dhe një ndër ato që<br />

thuhet është që “ është një lloj burokracie<br />

që Kafka nuk e ka pare”<br />

Kjo do të thotë që edhe përsonat pa status<br />

të rregullt qëndrimi nuk duhet të<br />

shkojnë në shtetin e tyre për të marrë<br />

viza martese pasi te jenë martuar në<br />

MB. Ata mund të aplikojnë në Home<br />

officëë për të drejtën e qëndrimit në<br />

MB bazuar në martesë dhe lidhje<br />

familjare ndërkohë që janë present ne<br />

MB. Çdo praktikë kundërshtimi me<br />

këtë do të ishte në kundërshtim me<br />

ligjin thuhet në vendim.<br />

Në lidhje me aplikimet për<br />

leje për të qëndruar në Mbretërinë e<br />

Bashkuar nga njerëzit të cilët dëshirojnë<br />

ta rregullojnë qëndrimit të tyre në<br />

Mbretërinë e Bashkuar, duhet të kihet<br />

parasysh se familja dhe aspektet e jetës<br />

private të Nenit 8 të Konventës Evropiane<br />

për të Drejtat e Njeriut gjithashtu<br />

1 TETOR FAQE 5<br />

Ju mund të martoheni në Mbretërinë e<br />

Bashkuar edhe nëse jeni ilegal ose nuk<br />

keni status te rregullt qëndrimi<br />

mund të angazhohen në raste të<br />

martesës<br />

Për implikimet e mundshme të të drejtave<br />

të Nenit 8 në rastin tuaj këshillohet<br />

fuqimisht që ju të kërkoni ndihmë<br />

profesionale nga specialistët ligjorë të<br />

emigracionit në Mbretërinë e<br />

Bashkuar.<br />

Nëse doni të bëni ndonjë pyetje në lidhje<br />

me përmbajtjen e këtij neni, apo<br />

nëse ju dëshironi të diskutoni çështje<br />

të emigracionit tuaj me një avokat të<br />

imigracionit në CSS & Co Legal Services,<br />

ju gjithmonë mund të na kontaktoni<br />

në 0208 888 5808 dhe / ose 075<br />

367 91 310/320.


DASMA<br />

FEJESA<br />

KONCERTE<br />

DITELINDJE<br />

AKTIVITETE<br />

VIDEOKLIPE<br />

MAKINA<br />

ME QERA ETJ<br />

AUTO LARJE PROFESIONALE SEKIRAQA<br />

-BEJMË LARJEN E AUTOMJETEVE<br />

-LARJE DHE THARJEN E SENDILEVE<br />

-BEJMË POLISH TE MAKINAVE NE MENYRË<br />

PROFESIONALE<br />

-LARJE TE MOTORIT<br />

EDHE SHUMË SHËRBIME TJERA.<br />

NESE JU BENI MOT TEK NE NE<br />

JU OFROJM LARJEN FALAS<br />

TEK NE GJENI EDHE GAZETEN FALAS<br />

“THE ALBANIAN”<br />

Studio per te gjitha gezimet, tani<br />

me sherbimin me te ri. Per te gjithe<br />

ata qe marrin sherbimet tona nga<br />

gazeta “The Albanian” ne japim nje<br />

urim me foto ne numrin e<br />

ardhshem te gazetes.<br />

NA KONTAKTONI<br />

Mus Sekiraqa<br />

Tel:07946863310<br />

Ju Mirpresim<br />

34c Park Royal Road<br />

Park Royal<br />

London, NW107LN<br />

JU MIRËPRESIM<br />

KONTAKTONI<br />

VELLEZERIT OMI<br />

TEL:07538792157<br />

A Class Motors<br />

Me eksperiencë 11<br />

vjeçare në Angli<br />

Bëjmë Servisimin,<br />

riparimin e të gjitha<br />

llojeve dhe modeleve<br />

të automjeteve<br />

si sherbime tjera<br />

-Skanimin e problemeve<br />

elekronike<br />

si dhe rregullimin e tyre,<br />

-Goma<br />

-Regjistrimin e gomave<br />

-Saldime,<br />

-Modifikime,<br />

-e shumë shërbime tjera<br />

BEJMË GJITHASHTU<br />

EDHE KONTROLLIN<br />

TEKNIK (MOT)<br />

Garazhi ynë është<br />

i liçensuar për lëshimin e<br />

çertifikatës së emotisë<br />

Mos harroni! Nese thoni se keni shkuar nga Gazeta<br />

“The Albanian” përfitoni; *10% ZBRITJE<br />

Na kontaktoni<br />

Agim Halili<br />

tel;02084530008<br />

mob;07932024665<br />

www.aclassmotors.co.uk<br />

info@aclassmotors.co.uk<br />

34c Park Royal Road<br />

Park Royal<br />

London, NW107LN<br />

JU MIRËPRESIM


JR JONES SOLICITORS<br />

Avokati Naim Hasani<br />

ne sherbim te komunitetit<br />

shqiptar ne Angli<br />

Ne mund t’ju ndihmojme<br />

Per te gjitha ceshtjet e emigracionit<br />

1-Bashkime familjare perfshire bashkeshortet, femijet dhe<br />

prinderit<br />

2- Aplikime per VISA martesore dhe VISA per te fejuarit e personave<br />

me leje te perhershme qendrimi me Birtani apo me<br />

shtetesi Britanike.<br />

3- Leje qendrimi apo hyrje si partner I pamartuar I personave<br />

me shtetesi Birtanike apo leje te perhershme qendrimi. Leje<br />

qendrimi si student, leje punesimi apo qendrim per experience<br />

pune apo si Migrant me Kualifikim te Larte etj.<br />

4- Processe divorcimi dhe ndarja e pasurise per ciftet qe<br />

divorcohen. Perfaqesim ne procedurat per mbrijtjen e femijeve.<br />

5- Nse jeni refuzuar nga Home Office si familje per tu perfshire<br />

ne Amnesti per arsye te ndryshme.<br />

6- Nese keni pesuar aksidente ne pune dhe aksidente te<br />

trafikut rrugor dhe nuk ka qene faji juaj dhe kerkoni kompensim.<br />

7- Kompania operon skemen e ndihmes ligjore falas per ata<br />

persona qe nuk jane ne mardhenje pune ose kane te ardhura<br />

te vogla.<br />

Address: 58 Uxbridge Road, Ealing London W5 2ST<br />

Tel: 02082310440 e-mail nhasani@jrjones.co.uk<br />

Per çdo<br />

problem<br />

emigracioni qe<br />

mund te keni<br />

MC Lee&Co<br />

Solicitors<br />

eshte zgjidhja<br />

me e mire.<br />

Bashkime familjare<br />

Aplikime per VISA te<br />

te gjitha kategorive<br />

Jemi te specializuar<br />

per ata qe kane vite<br />

ne Uk, por akoma nuk<br />

kane perfituar lejen e<br />

qendrimit.<br />

Na kontaktoni:<br />

MCLEE SOLICITORS<br />

02075693085<br />

www.luleonline.com<br />

Dërgoni lule në të gjithë botën. Mundësia më fantastike për të<br />

kujtuar të dashurit tuaj në mëmëdhe apo në botë<br />

A ka dhuratë më të çmuar sesa një tufë me lule për të dashurën<br />

tuaj në Tiranë apo gjetiu?<br />

TELEFONO: 07788406825


NgA AgIM SHABANI<br />

Muaj madhërueshëm i Ramazanit,<br />

është muaj i sakrificës<br />

për besimtarët<br />

myslimanë, por është dhe muaj i<br />

mëshirës, ku prangosen djajtë dhe<br />

hapen dyert e Xhenetit. Agjërimi në<br />

muajn e ramazanit është një nga pesë<br />

shtyllat e fesë islame. Të agjëruarit nuk<br />

është vetëm te ndenjurit pa ngrënë apo<br />

pa pirë, por është një shkëputje nga kënaqësitë<br />

e jetës së përditshme, si dhe<br />

një largim nga veset e këqija që e<br />

karakterizojnë njeriun.<br />

Agjëruesit kanë një pastrim<br />

shpirtëror dhe një lidhje më të fortë<br />

midis tyre dhe Krijuesit. Kjo bën që<br />

besimtarët pas mbarimit të muajt të<br />

madhërishëm të Ramazanit të ndjehen<br />

më mirë dhe më të fortë në tre drejtime<br />

( shpirtërisht, mendërisht, dhe fizikisht)<br />

Me mbarimin e muajt të ramazanit<br />

besimtarët duhet të hidhërohen<br />

që ky muaj i madhërueshëm<br />

mbaroi dhe duhet të presin një vit deri<br />

në muajin tjetër të ramazanit, por<br />

njëkohësisht besimtarët duhen të gëzohen<br />

për ardhjen e Fiter bajramit ku në<br />

këtë ditë të gjithë festojnë. Kjo ditë nis<br />

me faljen e Fiter bajramit dhe më pas<br />

me vizita te njeri-tjetri.<br />

Komuniteti Mysliman<br />

Shqiptar Fiter Bajramin e fali në<br />

Xhaminë e re Shqiptare në 88-90 Carlton<br />

Vale London NW6 5DA. E cila u<br />

përfundua pikërisht në fillim të ramazanit.<br />

Gjatë tërë muajit të Ramazanit në<br />

Xhami ishin shtruar Iftare për çdo<br />

mbrëmje. Me datën 13 Shtator Komuniteti<br />

Shqiptarë në Xhami kishte Organizuar<br />

Iftar ku ishin të Ftuar : Lord<br />

Sheikh – Antar i House of Lords , Ambasadori<br />

i Kosoves Dr. Muhamet<br />

Hamiti, Prince Muhsin Ali Khan, Prifti<br />

i Kishës Baptist Church në Queens<br />

Park që gjindet pranë Xhamisë, dy<br />

përfaqësues të dërguar prej anëtarit të<br />

Parlamentit > Mr. Geoffrey Morris ,<br />

dhe bashkatdhetarët tjere.<br />

Kjo xhami ishte një domosdoshmëri<br />

për Komunitetin Mysliman<br />

Shqiptarë të këtushëm, pasi ishim të<br />

detyruar që bajramet ti falnim sa një<br />

vend në një tjetër të marra me qira.<br />

Megjithëse kjo xhami u ndërtua, por<br />

ditën e Fiter Bajramit më 20. 09. 2009<br />

numri i madh i besimtarëve që erdhën<br />

për të falur Fitër Bajramin, bëri të detyrueshme<br />

që falja të bëhet në katër<br />

turne.<br />

Tashmë është e nevojshme<br />

rinovimi i bodrumit dhe zgjerimi i<br />

Xhamisë. Për këtë gjë foli dhe Imami i<br />

kësaj xhami z, Mehmed Shtublla. Ai<br />

tha se kjo Xhami të mos shërbej vetëm<br />

për falje por do të jetë një qendër e Komunitetit<br />

tonë të këtushëm, ku së shpejti<br />

do të hapet shkolla për fëmijët,<br />

por dhe për të rriturit çdo të premte, tw<br />

shtunë dhe të diele pas faljes së akshamit<br />

do të jepet mësim besim.<br />

Në fjalën e tij Imam,<br />

Mehmed Stublla falënderoi në radhë të<br />

parë Allahun për mbarimin e kësaj<br />

xhamie, por dhe të gjithë ata që kontribuuan<br />

për këtë si në të holla por dhe<br />

me punë. Ai tha se ky vend deri para 3<br />

muajsh ishte një pub, sot është bërë një<br />

vend adhurimi për Krijuesin e vetëm.<br />

Para faljes së Fiter bajramit besimtarët<br />

bënë dhe pagesën e vitrave si dhe të<br />

anëtarësisë në Kosova Islamic Centre<br />

AKTUALITET<br />

U.K<br />

Gjithashtu Kosova Islamic<br />

Centre në orën 3:00 të pas ditës shtroi<br />

një drekë ku ishin të ftuar banorët e<br />

lagjes ku ndodhet Xhamia pavarësisht<br />

nga përkatësia e tyre fetare apo etnike<br />

Ky është një shembull i tolerancës dhe<br />

respektit që besimtarët myslimanë<br />

duhet të kenë<br />

1 TETOR FAQE 8<br />

SHQIPTARËT BRITANISË E<br />

FALIN FITER BAJRAMN NË<br />

XHAMINË E TYRE TË RE<br />

www.thealbanian.co.uk<br />

Kjo i shërben dhe mirëkuptimin<br />

dhe shmang keqkuptimet e pa<br />

nevojshme midis komuniteteve të<br />

ndryshme.


Lermeni pak atdhe<br />

Pak më shumë shqiptar*<br />

Atdheut nuk i thuhet kurrë lamtumirë. Ky është kod i trashëguar prej kohësh dhe ruhet me<br />

një fanatizëm të madh prej mërgimtarëve shqiptarë. Ndoshta një “mirupafshim të mbështjellë<br />

në lot”. Askush më shumë se poetët e mërguar nuk e përjeton dhimbjen për tokënatdhe,<br />

për tokën që kurrë nuk mund të harrohet.<br />

Dhe ekziston një lidhje e veçantë mes shqiptarëve dhe Anglisë (Londrës në veçanti), por<br />

që poetët e këtushëm u mëshojnë më shumë përjetimeve, emocioneve, sesa historisë; që nga<br />

deklarimet për ndarjen e Shqipërisë, deri tek vendosmëria angleze për të ndaluar një masakër nga<br />

më të përgjakshmet dhe më të pashembulltat në një truall të atdheut tonë, në Kosovë.<br />

Por ky nuk ka qenë motiv i vetëm që i shtyu poetët shqiptarë që jetojnë në Mbretërinë e<br />

Bashkuar të shkruajnë diçka më shumë se një përjetim, të formulojnë ashtu siç e ndjejnë atë që<br />

quhet krijim, qoftë në poezi apo në prozë.<br />

Ishte ballafaqimi me kulturat e tjera, kur krejt të vetëdijshëm për vlerat e çmuara dhe të<br />

lakmueshme që trashëgojmë si komb, gjeten një arsye më shumë për të thënë fjalën e tyre, sidomos<br />

kur identiteti nëpërkëmbej, apo kur kalonin nga ndonjë muze në metropolin anglez dhe shihnin<br />

diçka nga Shqipëria.<br />

Një vend ku qëndroi mbreti shqiptar, apo ndonjë kostum kombëtar shqiptar të ekspozuar<br />

nga Bajroni dhe deri tek ndonjë shkrim i zonjës së madhe angleze, Edit Durham, që bëri aq shumë<br />

për shqiptarët dhe Shqipërinë. E pse jo një hotel të vogël, ku qëndruan kryeministri i parë shqiptar,<br />

së bashku me të gjithë delegacionin që përfaqësonin Shqipërinë. Të gjitha këto duken se kanë<br />

qenë shkëndijat që, të gërshetuara me realitetin shqiptar i cili vazhdon të mbetet i dhimbshëm<br />

dhe,duke u ndjerë krejt të pafuqishëm për të ndryshuar diçka, pasi ndihen më shumë se të braktisur,<br />

vendosën të mbrohen prej gjithçkaje dhe të hyjnë në kalanë e fuqishme dhe të vështirë të letërsisë<br />

(ndonëse disa prej tyre edhe për herë të parë) dhe të thoshin fjalën e tyre në mënyrën e tyre krejt<br />

origjinale.<br />

Kështu gjetën pallton që do t’i mbante ngrohtë, jo vetëm prej të ftohtit anglez, por edhe<br />

që do t’i mbronte edhe prej pluhurit, shpeshherë të padurueshëm që ngrihej rreth tyre. Dhe nëse piktorët<br />

për ATDHEUN e largët, kishin fiksuar një imazh, një vatër, një ngjyrë, krijuesit poetë e mbajnë<br />

ATDHEUN shumë afër, e mbajnë shumë ngrohtë dhe jo rrallë, fjala e tyre merr përmasat e një<br />

thirrje ndërgjegjshmërie, për të gjithë bashkatdhetarët, për t’u ndjerë pak më shumë krenar.<br />

Me fjalën e tyre këta autorë krijojnë rryma të fuqishme, të cilat, jo vetëm që largojnë<br />

pluhurin e përçudnimit, që vjen, jo rrallë herë, rreth tyre, e që dihen fort mirë sesi dhe pse krijohet,<br />

por tejçojnë vlera shqiptare, që janë të papërsëritshme dhe të lakmueshme, duke risjellë në mendjen<br />

e “të pluhurosurve”, pak më shumë dritë që rrezaton mbi thënien e rilindësve se jemi krenarë<br />

që jemi shqiptarë.<br />

“Lërmëni pak atdhe” është thirrja që i bashkon të gjithë këta krijues në këngën e madhe<br />

shqiptare, ku duket se në fund duhet të ketë një varg, një kërkesë për një copë tokë shqiptare,<br />

ku duan të prehen...<br />

Kjo antologji duket si një letër e gjatë, një letër e nisur drejt atdheut, ashtu si dhe drejt<br />

diasporës shqiptare që nuk ka ndonjë adresë, por duket se u drejtohet të gjithëve, që nga<br />

pushtetarët e politikanët dhe deri tek ata mërgimtarë që kanë harruar të jenë shqiptarë, apo atyre nënave<br />

që në mërgim i porosisin fëmijët, kur i nisin për në shkollë, që të mos thonë se<br />

janë shqiptarë.<br />

Është një këngë e gjatë që sfidon doganat, vizat, aeroportet apo kontrollet. Është këngë<br />

që shpërthen meridianët shpesh herë të hekurt për ne shqiptarët dhe shkon drejt njëdere që përfundon<br />

në ATDHE. U gjetën një mijë e një arsye për largesën dhe sidomos mungesën<br />

“Atdhe” dhe nëse dikur kishin shkruar ndonjë varg për mërgimtarët, tani ata vetë ishin subjekti.<br />

Sa e ëmbël është vatra ATDHE.... Dhe krijuesit kanë një gjuhë sa të vështirë aq edhe të thjeshtë<br />

të komunikimit. Nuk është e rëndësishme nëse u takuan në ndonjë bibliotekë, në ndonjë tavolinë<br />

të thjeshtë druri, apo në ndonjë sallon të aristokracisë angleze.<br />

Ata i bashkoi diçka më shumë se stili, më shumë se poezia, apo letërsia në tërësi. Ishte<br />

fjala shqip dhe dëshira për t’u ndjerë pak më shumë shqiptarë, në ballafaqimin e madh të kulturave<br />

dhe të vlerave. Tani bota është bërë e vogël, por duket se trenat e Evropës po na lanë akoma të<br />

presin nëpër stacione, apo bileta jonë është parashikuar për në kohë të vona. Autorët e kësaj antologjie<br />

kërkojnë pak më shumë atdhe dhe vetënxiten duke kërkuar edhe prej bashke komabasve<br />

për t’u ndjerë pak më shumë shqiptarë.<br />

***<br />

Krijuesit në Mbretërinë e Bashkuar kanë një hapësirë të gjerë krijimi dhe një gjeografi mjaft të<br />

larmishme. Ata vijnë thuajse nga të gjitha trojet etnike shqiptare, duke pasqyruar në krijimet<br />

e tyre që nga ambientet e aristokracisë angleze dhe deri tek qytetet e gurta, apo tek zanat e<br />

bjeshkëve. Kjo antologji që përfshin krijues të ndryshëm, nga Rrahman Dedaj, shkrimtari me<br />

përmasa evropiane, deri tek 17-18 vjecarët apo dhe të tjerë që hedhin hapat e parë drejt letërsisë,<br />

të veshur me mantelin e poetit.<br />

Përsa i përket qëllimit mund të thuhet se është tejkaluar. Nëse në fillim u mendua se kjo<br />

antologji do të shërbejë si një tribunë ku do të bashkohet zëri i krijuesve shqiptarë në Mbretërinë<br />

e Bashkuar, pasi ky vend njihet si një nga vendet ku komuniteti shqiptar është më i riu (mosha e<br />

tij numërohet me gishtat e dorës) dhe do të jetë si një nxitje për të gjithë krijuesit sidomos ata të<br />

rinjtë, tani besojmë se kemi të drejtë të pretendojmë se nëpërmjet kësaj antologjie po tejçojmë edhe<br />

një vlerë të fuqishme letrare.<br />

Le të besojmë se ky do të jetë një hap që do të kthehet në traditë si mbrojtje e vlerave të çmueshme,<br />

dhe të lakmueshme që na karakterizojnë si komb.<br />

Petrit KUÇANA Londër 10 janar 2004<br />

*Pararthënie e antologjisë së parë<br />

AKTUALITET<br />

1 TETOR FAQE 9<br />

“The Albania” & “Edit Durham”,<br />

kanë filluar përgatitjet<br />

për realizimin e antologjisë<br />

së tretë<br />

“Lërmëni pak atdhe”,<br />

antologji e krijuesve<br />

shqiptarë në Mbretërinë<br />

e Bashkuar.<br />

Lajmërohen të gjithë krijuesit<br />

shqiptarë që jetojnë në<br />

Mretërinë e bashkuar që të<br />

paraqesin krijimet e tyre<br />

pranë redaksisë<br />

së gazetës<br />

The Albanian Newspaper<br />

122 White Hart lane<br />

london N17 8HP<br />

www.thealbanian.co.uk<br />

Tel/fax:02082169527<br />

Info@thealbanian.info


Nga: Blendi Fevziu<br />

“Shqipni etnike, kurrgja tjetër”!<br />

“Një komb, një kombëtare”! Këto<br />

janë dy nga shumë parullat që<br />

zbukurojnë pjesën e tribunës ballore<br />

të stadiumit “Qemal Stafa” sa herë<br />

që ekipi kombëtar shqiptar zbret në<br />

fushën e tij. Mbajtësit e tyre, një<br />

grup tifozësh nga Prishtina, që i<br />

kanë dhënë hov tifozerisë shqiptare<br />

nuk janë më thjeshtë të tillë. grupi<br />

“Tifozat Kuq e Zi” është një miks<br />

mes shqiptarësh të Kosovës, Maqedonisë,<br />

Shqipërisë, që i bashkon një<br />

gjë, të qenit, shqiptar!<br />

Në fakt, tifozët pasionantë që po drithërojnë<br />

edhe Tiranën e Prishtinën politike,<br />

duket se kanë të drejtë. 5 apo 6 nga lojtarët<br />

e ekipit kombëtar shqiptar të futbollit që<br />

zbret në fushë, janë të lindur dhe rritur në Kosovë.<br />

Shumë të tjerë, janë pjesë e emigracionit kosovar<br />

në Europë. Ky është vetëm një dimension, ai<br />

sportiv, por jo i vetmi. Nëse e zhveshim termin<br />

“Shqipëri Etnike” dhe e shndërrojmë atë në<br />

Shqipëri reale, dhe nëse parulla tjetër: Një komb<br />

një kombëtare shumëfishohet, atëherë përftojmë<br />

shumë gjëra të tjera që jo gjithnjë bien në sy:<br />

Shqiptarët kanë tashmë një kulturë të unifikuar<br />

dhe librat që botohen në Tiranë apo Prishtinë<br />

shiten në të gjitha libraritë e dy vendeve pa dallim;<br />

autorët botojnë në po ato shtëpi botuese dhe<br />

gjuha e shkruar është absolutisht e unifikuar.<br />

Muzika shqipe në Tiranë apo Prishtinë, është e<br />

njëjtë.<br />

Sot, e ke të pamundur të dallosh nëse një këngëtar<br />

apo këngëtare është nga Prishtina apo Tirana;<br />

përbën mision të pamundur dallimi i muzikës në<br />

një klub apo televizion të Kosovës apo<br />

Shqipërisë; me përjashtim të shtypit të shkruar,<br />

media elektronike është thuajse e unifikuar. Programet<br />

e Tiranës shihen në Prishtinë dhe anasjelltas;<br />

personazhet mediatike janë të përzierë dhe<br />

i gjen në studiot e të dy vendeve. Falë televizionit,<br />

shqipja e folur, nuk i ka dallimet e disa viteve më<br />

parë, ndërsa distanca fizike është reduktuar ndjeshëm.<br />

Tashmë, kufiri Shqipëri – Kosovë në<br />

Morinë, është i baraslarguar nga dy kryeqytetet,<br />

thuajse 2 orë prej secilit.<br />

Por nëse “Tifozat Kuq e Zi” shpalosin çdo<br />

ndeshje sloganin e tyre: “Shqipni etnike, kurrgja<br />

tjetër”; nëse ideja e bashkimit flitet thuajse çdo<br />

herë dhe dy vendet po unifikohen gjithnjë e më<br />

shumë rreth gjuhës, kulturës e historisë, cili është<br />

problemi. A mund të bashkohet Shqipëria me<br />

Kosovën? Mendimi im është padyshim, PO! Në<br />

një emision me temën Shqipëria e Madhe, pyetjes<br />

se nëse duhet bashkuar Shqipëria me<br />

Kosovën, mbi 5800 veta iu përgjigjën me sms,<br />

93% PO dhe 7%, JO! Diferenca flet vetë.<br />

Por për fatin tonë të keq, shqiptimi, edhe vetëm<br />

shqiptimi i termit Shqipëri e Madhe i bën të tremben<br />

pothuaj të gjithë ata që e mendojnë apo e<br />

dëgjojnë. Katër ditë më parë në një emision televiziv,<br />

ndërsa Menduh Thaçi po trajtonte projektin<br />

e tij politik për Maqedoninë, ndërhyrja e Fatos<br />

Lubonjës, që kjo d.m.th. Shqipëri e Madhe, e bëri<br />

të ndalojë në çast dhe të shqiptojë frazën standard:<br />

ne nuk jemi për Shqipëri të madhe. Po<br />

ç’është Shqipëria e Madhe? Një projekt i<br />

supozuar i bashkimit të katër vilajeteve shqiptare<br />

të Perandorisë Otomane, ai i Manastirit, Janinës,<br />

Shkodrës dhe Shkupit. Bashkimi i tyre nuk mund<br />

të ndodhë më dhe kufijtë e atyre vilajeteve nuk<br />

përputhen me kufijtë e Shqipërisë natyrale.<br />

Atëherë, a duhet të kemi ne frikë nga bashkimi i<br />

Shqipërisë me Kosovën? Përgjigjja ime është sërish<br />

JO!<br />

Po kjo është vetëm njëra anë. Duke hequr defaktorizimin<br />

politik dhe presionin ndërkombëtar,<br />

OPINION 1 TETOR FAQE 10<br />

Shqipëria e Kosova,<br />

gjithçka tjetër të shtyn të besosh të kundërtën.<br />

një? Përse jo?!<br />

Në fakt, që prej 28 nëntorit të vitit 1912, kur<br />

Shqipëria fitoi pavarësinë dhe Kosova mbeti<br />

jashtë kufijve zyrtarë të saj, ideja e bashkimit<br />

kombëtar ka qenë ëndrra e çdo patrioti. Për një<br />

kohë të gjatë Parlamenti shqiptar i viteve ’20–të<br />

zgjidhte edhe deputetë që përfaqësonin Kosovën;<br />

shtypi shqiptar i asaj kohe i kushtonte shumë vëmendje<br />

ngjarjeve atje, ndërsa shqiptarët e<br />

Kosovës në vetvete nuk reshtën së kontestuari<br />

regjimin serb apo jugosllav deri edhe me<br />

kryengritje të njëpasnjëshme. Instalimi i diktaturës<br />

komuniste në Shqipëri e Jugosllavi dhe<br />

teoria e internacionalizmit apo ajo Titiste e<br />

bashkim dhe vëllazërimit, sikur e zbehu disi<br />

ndikimin e parë.<br />

Në këtë terren të ri, duke nisur që nga viti 1990,<br />

Ibrahim Rugova dhe ndjekësit e tij e transformuan<br />

(me të drejtë për rrethanat), ëndrrën e<br />

bashkimit kombëtar në atë të një Kosove të<br />

pavarur. Për t’i shërbyer kësaj ideje që ngjante më<br />

e prekshme dhe më normale për Komunitetin<br />

Ndërkombëtar dhe nuk hapte serinë e rishikimit<br />

të kufijve në Ballkan, ata tentuan krijimin e një<br />

identiteti kosovar. Një identiteti që nuk duket se<br />

ka bazë dhe që sot, 10 vjet pas pavarësisë de<br />

fakto, ngjan më jo realist se kurrë.<br />

10 vjet më pas, Shqipëria dhe Kosova janë thuajse<br />

dy vende të unifikuara, edhe pse me elita ende<br />

mosbesuese. Në fakt, elita e vjetër<br />

kosovare, me formim titist dhe nostalgjike<br />

për Jugosllavinë e vjetër, e ka të<br />

vështirë ta kuptojë realitetin e ri, por<br />

elitat e reja që po krijohen nuk kanë<br />

dilemë. Për to orientimi drejt<br />

Shqipërisë thuajse është fakt dhe sot,<br />

gjithnjë e më shumë protagonistët e elitave<br />

të reja kosovare, janë edhe protagonistë<br />

të shoqërisë shqiptare në<br />

përgjithësi. Unë jam i sigurt se sot,<br />

shqiptarët e Shqipërisë dhe shqiptarët e<br />

Kosovës dinë për njëri-tjetrin shumë<br />

më tepër se sa 10 vjet më parë, njihen<br />

shumë më mirë se dhjetë vjet më parë,<br />

kanë gjëra të përbashkëta shumë herë<br />

më tepër se 10 vjet më parë.<br />

Ende sot më vjen të skuqem kur kujtoj<br />

se sa pak gjëra dhe se sa pak njohje<br />

kishim për Kosovën ne që ishim gazetarë<br />

dhe drejtues shtypi në fillim të<br />

viteve ’90–të. Thënë ndryshe, ideja e<br />

krijimit të një identiteti kosovar, të<br />

ndryshëm nga ai shqiptar në përgjithësi,<br />

dhe si rrjedhojë, ideja e një shteti kosovar,<br />

të ndryshëm nga ai shqiptar, ka<br />

dështuar, tashmë 10 vjet pas largimit të<br />

regjimit serb nga Kosova. Po, kemi një<br />

Republikë të Kosovës dhe një Republikë<br />

të Shqipërisë. Kjo është e vërtetë.<br />

Por edhe për sa kohë do t’i kemi kështu.<br />

Kemi një muzikë, një letërsi, një kombëtare,<br />

një media, thuajse një elitë të re<br />

dhe s’kemi asnjë shkak të mendojmë se<br />

kemi dhe duhet të kemi dy shtete.<br />

Nuk ka asnjë dyshim që problemi kryesor<br />

në këtë rast është insistimi i Komunitetit<br />

Ndërkombëtar që kjo të mos<br />

ndodhë dhe defaktorizimi i aktorëve<br />

politikë lokalë nëse kjo ndodh. I dyti<br />

është një problem i zgjidhshëm, që me<br />

emancipimin e mëtejshëm dhe me presionin<br />

e shoqërisë do të marrë rrugë. Aq<br />

më tepër që elita e re politike kosovare,<br />

që vjen nga lufta, pa ndikime titiste<br />

është shumë më e afërt me Shqipërinë<br />

se sa ajo e para vitit 1999.<br />

Problemi i parë ngjan më problematik,<br />

por nuk është çudi që pikërisht për hir<br />

të tij, Shqipëria e Kosova të jenë një në<br />

të ardhmen. Si në atë parullën e<br />

famshme të tifozëve kuq e zi! Shumë<br />

shpejt, ideja e dy shteteve shqiptarë;<br />

ideja e dy përfaqësive shqiptare, e dy<br />

presidentëve dhe kryeministrave shqiptarë,<br />

do të jetë një absurditet në radhë<br />

të parë për komunitetin ndërkombëtar.<br />

Zhvillimi ekonomik i përbashkët që<br />

vjen nga rruga Durrës–Kukës, do ta imponojë<br />

edhe më shumë atë. Nuk është çudi, që ata faktorë<br />

që besojnë sot se ky përbën një problem, do ta<br />

shohin problemin tek e kundërta, tek dy<br />

Shqipëritë në Ballkan.<br />

Ndaj, për hir të të gjithë kësaj, ne nuk kemi pse<br />

trembemi nga fraza Tabu: Shqipëri e Bashkuar, e<br />

madhe apo etnike. Të gjitha ato, reduktohen në<br />

bashkimin e Shqipërisë me Kosovën dhe krijimin<br />

e një shteti shqiptar të vërtetë, që pas dhjetë<br />

vitesh, ka kaluar shumë pengesa dhe ekziston<br />

thuajse si i tillë. Ndaj, nuk është çudi, që në një të<br />

ardhme jo të largët, parulla “Shqipëri etnike, kurrgja<br />

tjetër” e tifozëve “Kuq e Zi” të shndërrohet<br />

në: “Shqipëri etnike, këtë deshëm…”


NgA AlBAN ByTyQI<br />

Proverba të huaja dhe fjalë popullore<br />

përshkruajnë se një popull<br />

gjithmonë zgjedh atë udhëheqje<br />

që meriton. I ndjeri Zef Pllumi, në librin<br />

e tij, “Rrno për me Tregue”, i përshkruan<br />

shqiptarët si njerëz ambicioz<br />

për drejtim dhe udhëheqje – secili<br />

mbret. Ky mund të jetë shpjegimi qe<br />

shqiptarët kanë numrin më të madh të<br />

politikanëve për GDP, si dhe numrin<br />

më të madh të grupimeve politike që<br />

gjoja piksynimi kryesor i të cilave<br />

është e mira e shqiptarëve. Gjithsesi,<br />

shpesh thuhet, ose thuhej që biznesi<br />

më fitimprurës në shqiptari ishte<br />

formimi i grupimeve politike. Fitimprurja,<br />

normalisht nuk është për anëtarësinë<br />

edhe pse mund të jetë nga<br />

anëtarësia. Shumicën e kohës, ata që<br />

marrin lavdinë, dhe rrallë herë<br />

përgjegjësinë, gjithmonë sigurojnë që<br />

arat dhe brigjet ti kultivojnë me vila<br />

dhe hapësira të mëdha ku një klasë e<br />

tërë punëtore shërben për arritjen e<br />

shifrave maksimale fitimprurëse.<br />

Fatmirësisht, jo të gjitha<br />

këto grupime partiake ia arritën të marrin<br />

besim të mjaftueshëm për të<br />

përvetësuar pushtet përfaqësues brenda<br />

Parlamentit; por mjaft! Rezultati i zgjedhjeve<br />

të fundit dha një mesazh të<br />

qartë, që mbase nuk është nevoja për<br />

mbretëri të reja por për ushtarë për të<br />

shërbyer brenda pushteteve ekzistuese.<br />

Spastrimi i disa pushteteve klanore,<br />

është pamohueshmërisht meritë e një<br />

nga politikanëve më me përvojë në trevat<br />

shqiptare, Edi Ramës. Ky i fundit,<br />

i etur për pushtet absolut, politikan me<br />

përvojë, sajoi diskriminimin me ligj<br />

kundër kundërshtarëve të vegjël, dhe<br />

solli disa risi të vjetra.<br />

Risia më e fundit, e cila i<br />

përket lashtësisë së demokracisë<br />

shqiptare, ishte rezultati 93% me të<br />

cilin ai detyroi veten të jetë kryetarë i<br />

partisë më të madhe në vend; të paktën<br />

sipas shifrave të zgjedhjeve të fundit.<br />

Kjo risi, është normalisht e përngjashme<br />

me risitë që Sali Berisha ka<br />

sjellë në historinë politike shqiptare.<br />

Kopjimi nuk është vetë çështje identiteti<br />

por edhe çështje morali. Sigurisht<br />

që Edi Rama duhet ta ketë komentuar<br />

si një shfaqje politike zgjedhjen e fun-<br />

AKTUALITET 1 TETOR FAQE 11<br />

Retorika dhe Risitë e Vjetra<br />

dit të Sali Berishës në krye të Partisë<br />

Demokratike; pyetja lind si ndjehet Edi<br />

Rama për vetë-seleksionimin e tij me<br />

93%? A mund të përshkruhet kjo si një<br />

qasje prej një politikani që mishëron<br />

politikën e “re”?<br />

Leximi i shifrave dhe historisë<br />

tregon se ai ka kopjuar shumëçka<br />

nga kundërshtari i tij, Sali Berisha.<br />

Për shembull, kur Berisha pat humbur,<br />

rrethanat janë çështje për historianët<br />

apolitik, ai pat ngritur popullin në<br />

demonstrata. A nuk duket kryekëput, e<br />

njëjta qasje kjo e Edi Ramës kur thotë,<br />

“është koha për protesta.” Ndoshta<br />

është gabim të mendohet kështu, por<br />

mendoj se Shqipëria ka nevojë për<br />

vazhdimësi dhe stabilitet me qëllim që<br />

shqiptarët të mos ndalin hovin kolektiv<br />

të ndërtimit për të dalë në turma si<br />

në kohët e lashta. Me apo pa Ramën,<br />

shqiptarët duhet të vazhdojnë ndërtimin<br />

e vendit të tyre.<br />

Në një nga prononcimet e tij<br />

të fundit, Rama citohet të ketë thënë,<br />

ndër të tjera, se gjoja ai kërkon të<br />

mbrojë votën e popullit shqiptarë.<br />

Prononcimet dhe raportet e publikuar<br />

deri tani nga organizata vëzhguese<br />

shqiptare dhe ndërkombëtare, lënë për<br />

të kuptuar se, zgjedhjet e qershorit<br />

ishin zgjedhjet më të mira.<br />

Të jenë më të mirat në krahasim<br />

me të kaluarat, ndofta nuk do të<br />

thotë shumë, por zgjedhjet u raportuan<br />

si të lira dhe të ndershme me përjashtim<br />

të disa ngjarjeve si akuza që G99ta<br />

nuk e ngriti kurrë ndaj Erion Braçes.<br />

Sidoqoftë, mungesa e një mos-reagimi<br />

njerëzor në shkallë republike, sigurisht<br />

fakton që elektorati shqiptarë, qofshin<br />

ata besimtarë të topave mediatikë, qofshin<br />

simpatizant personal të Edi<br />

Ramës, qofshin edhe 93%-shi i anëtarësisë<br />

së PS-së; tregon se tani është<br />

koha për punë dhe jo për protesta.<br />

Më tutje, mund të thuhet se<br />

fjalë të mëdha si “të ruaj votën e shqiptarëve”<br />

janë thjeshtë retorika të së<br />

kaluarës. Kumbojnë që nga koha kur<br />

Berisha ishte kryeopozitar. Mbase<br />

Rama nuk ka shumë përvojë në ruajtjen<br />

e interesave të shqiptarëve në Par-<br />

lament, por Kuvendi dhe debatet ndërmjet<br />

përfaqësuesve të mandatuar, janë<br />

vendi i duhur dhe njerëzit e zgjedhur<br />

për të ruajtur interesat e shqiptarëve<br />

nëse diskutojmë përtej të Djathtës dhe<br />

së Majtës; dhe personale nëse flasim<br />

për Edi Ramën. Sigurisht shqiptarët<br />

kanë të drejtë të ndihen të zhgënjyer<br />

ngaqë kryeopozitari i tyre nuk i përfaqëson<br />

ata në Parlament; ka shumë<br />

arsye, shumicën e të cilave nuk mund<br />

t’i faktojmë dhe plot opinione të cilat<br />

nuk dua të bëj boze duke i përsëritur.<br />

Çfarëdo qofshin ato, Edi Rama i di më<br />

mirë se askush tjetër; nëse e kam<br />

gabim, atëherë ai nuk meriton të jetë as<br />

përfaqësues dhe as kryeminister.<br />

Deputeti laburist, John Grogan,<br />

mik i shqiptarëve, shpesh herë<br />

thotë se gjetja e balancës së pushtetit<br />

është arritja më e madhe e një politikani.<br />

Pra pranimi se kur ka patur<br />

Vendimi tre gjykatësve “Në Shqipëri<br />

homoseksualët nuk persekutohen”<br />

Gjykata i refuzon azilin lesbikes shqiptare<br />

>>>Vijon nga faqe 3<br />

“Ka prova të mjaftueshme se nëse apelusja Kransiqi dëbohet<br />

që do të thotë ndarje nga partnerja e saj, ajo mund të shkojë në<br />

vetëvrasje” ka thënë gjykatësi Lord Justice Sedley gjatë<br />

dhënies së vendimit. E ndërsa Emine Krasniqi banuese në<br />

Birmingham i shpëtoi dëbimit nga Anglia, ajo tani po prêt<br />

zgjidhjen e çështjes së azilit për partneren e saj 20 vjeçe më të<br />

re në moshë Albana Lamaj. Historia rozë mes dy shqiptareve<br />

filloi kur ato u takuan në Angli. Krasniqi ndihmoi Lamajn në<br />

rritjen e një fëmije që kjo e fundit kishte me një partner të<br />

sajin.<br />

Një tjetër arsye e lejimit të dy shqiptareve lesbike<br />

në Angli nga gjykata ishte përdhunimi që atyre u kishin bërë<br />

ushtarët serb gjatë konfliktit. Largimi nga një burrë violent dhe<br />

ndarja me dy fëmijët e gjatë luftës nga Emine Krsniqi, fitoi<br />

simpatinë e gjykatësve britanikë, të cilët urdhëruan ministrinë<br />

e Brendshme britanike Home Office për anullimin e vendimit<br />

për ti dëbuar.<br />

E ndërsa dy shqiptaret lesbike, duket se i dhanë fund ankthit<br />

të dëbimit nga Anglia,shumë meshkuj shqiptarë që kanë<br />

kërkuar azil si homoseksualë të janë në pritje të fitimin të<br />

lejeqëndrimit në Angli, pasi sipas tyre ata janë të persekutuar<br />

seksualialisht në Shqipëri.<br />

Krasniqi ish e martuar<br />

Gjykatës së lartë angleze i është thënë nga pala mbrojtëse e<br />

Emine Krasniqit, se ajo në Kosovë ishte e martuar me një<br />

burrë 15 vjet më të madh në moshë. Ai ishte një burrë violent.<br />

Ajo u mundua të krijonte një familje, por kur u ndanë ajo<br />

humbi edhe dy fëmijë një djalë dhe një vajzë të cilët i mori<br />

bashkëshorti.<br />

Gjatë konfliktit ajo së bashku me vajzën u përdhunuan, nga<br />

ushtarët serb. Krasniqi mbërrit në Angli si azilante në Maj të<br />

vitit 2000. Kërkesa për azil ju refuzua në vitin 2004, kohë në<br />

të cilën ajo bashkëjetonte me Albana Lamajn. Ndërsa aplikimi<br />

për azil i vetë Lamajt, dështoi gjatë një gjyqi në gjykatën e<br />

apelit, por aplikimi për një fitimin qëndrimi nën bazën e marrjes<br />

në mbrojtje të drejtave të njeriut, pritet të shqyrtohet.<br />

mjaft, kuptimi se nuk mund të jesh i<br />

gjithmonshëm, i pazevëndësueshëm<br />

dhe i pa-mposhtur janë bekimi dhe<br />

çlirimi më i nevojshëm që mund të<br />

jenë rezultat i aplikimit të logjikës.<br />

Normalisht, që nuk pritet që Edi Rama<br />

i sapo ‘zgjedhur’ me 93% të anëtarësisë<br />

socialiste të japë dorëheqje – por<br />

të jetosh në dijeni se humbja e parë<br />

mund t’mos jetë e fundit është një<br />

tjetër çlirim që vjen si rezultat i përvojës.<br />

Ndoshta përvoja e humbjes si<br />

rrjedhojë e arrogancës, mund të ndihmojë<br />

me eliminim e kësaj të dytës;<br />

edhe nëse nuk sjell asgjë tjetër. Që të<br />

mos jetosh në një ishull, kjo është<br />

mjaft!<br />

Në një takim që Edi Rama<br />

pat pasur me grupin gjithë-partiak parlamentar<br />

të Parlamentit Britanik në<br />

nëntor të vitit 2008, në të cilin pata<br />

fatin të isha i pranishëm, Rama pat<br />

thënë; unë nuk ndjek rrugën e Ilir<br />

Metës për ta larguar Berishën me<br />

forcë. Berisha largohet me fletë votimi.<br />

Tani duket se Rama i ka harruar këto<br />

parime pasiqë Meta është në pushtet.<br />

Rama është në krye të një opozite që<br />

duket se po e përdor si dybek për të<br />

tundur interesat e tij, gjalpi i të cilës do<br />

të ishte pushtetimi i Edi Ramës. Siç<br />

është shtjelluar në këtë shkrim, në politikën<br />

shqiptare risitë nuk i sjell Edi<br />

Rama. Risia e vërtetë e politikës<br />

shqiptare ishte bashkëpunimi ndërmjet<br />

të djathtës dhe të majtës, Berisha –<br />

Meta; ska marrëveshje politike pa<br />

afekte dhe interesa anësore. Rama<br />

thjesht kopjoj të vjetrat, i ngjyrosi me<br />

fjalime fasadë dhe priti që ne t’i jemi<br />

mirënjohës për lart-madhninë e tij diktatoriale.<br />

Bar Restorant "Valona"<br />

Kerkon te punesoje nje<br />

kuzhinier<br />

Kandidatet duhet te kene<br />

eksperience ne pune,<br />

te jete profesional/e<br />

Rroga shume e<br />

kenaqshme<br />

kontaktoni sa me pare<br />

Agronin:07823889577


DASMA<br />

FEJESA<br />

KONCERTE<br />

DITELINDJE<br />

AKTIVITETE<br />

VIDEOKLIPE<br />

MAKINA<br />

ME QERA ETJ<br />

Studio per te gjitha gezimet, tani<br />

me sherbimin me te ri. Per te gjithe<br />

ata qe marrin sherbimet tona nga<br />

gazeta “The Albanian” ne japim nje<br />

urim me foto ne numrin e<br />

ardhshem te gazetes.<br />

KONTAKTONI<br />

VELLEZERIT OMI<br />

TEL:07538792157<br />

Me rastin e martesës së<br />

Artanit me Vjollcën<br />

“Alba-Media” dhe të gjithë<br />

grupi i miqve dhe<br />

bashkëpunëtorëve<br />

iu urojnë trashëgime,<br />

dhe jetë të lumtur<br />

bashkëshortore.<br />

URIME!<br />

URIME!<br />

URIME!


Nga Bashkim Metalia<br />

Për të katërtën here Agjencia e Spektakleve Alba-<br />

Media(Alba-Media Entertainment) , ka bërë të<br />

mundur që të marrë pjesë dhe të përfaqësoj<br />

Shqipërinë në një nga spektaklet me prestigjioze në llojin<br />

e vet , atë të Miss Earth International.<br />

Përkushtimi dhe puna e kësaj Agjencie ka<br />

rritur jo vetëm prestigjin e personal të punës së saj por ,<br />

nëpërmjet bukurosheve që kanë marrë pjesë në Miss<br />

Earth ,kanë treguar një nivel të lartë përfaqësimi të<br />

Bukurisë dhe vlerave shqiptare. Tre përfaqësueset e tre<br />

viteve të para Blerta Halili, Shpresa Vitia dhe Rudina<br />

Suti,arritën të përfaqësojnë denjësisht Shqipërinë në<br />

këtë konkurs bukurie. Këtë vit Filipine si themeluese<br />

dhe organizatore e Miss Earth do të zhvilloj këtë<br />

spektakël në Ishullin Boracay. Dhe kush më mirë së<br />

bukuria dhe hirësia e vajzave nga të gjitha vendeve<br />

pjesëmarrëse do ta merrte përsipër këtë mision<br />

sensibilizues. Ishull i cili do të të japë mundësinë të<br />

shohësh dhe t’i kënaqesh rërës së bardhe dhe ujit të<br />

bruztë të Plazhit Puka, me një natyrë të pasur të florës<br />

dhe faunës. Fituesja e MISS EARTH do të shërbejë<br />

si Ambasadore në fushatat për mbrojtjen e mjedisit<br />

në mbarë botën.<br />

Këtë vit Shqipërinë do ta përfaqësojë<br />

Suada Saliu .<br />

Dhe sipas traditës tashmë , përpara se të niset për në<br />

Filipine për provat parapërgatitore , për në finale,<br />

morëm disa opinione nga Suada.<br />

“Aktualisht jetoj dhe studioj në Shqipëri. Studioj në<br />

"Fakultetin Ekonomik" të Tiranes, dega Administrim<br />

Biznes. Të ëndërrosh dhe te realizosh janë dy gjera<br />

që duhet të dish ti ndërthurësh mirë, duan shumë punë<br />

dhe përkushtim.<br />

Ekziston dhe rreziku që te mos mund të arrish<br />

ato që ëndërron por gjithsesi ëndrrat janë të<br />

bukura dhe të japin force dhe kurajë për të jetuar një<br />

jetë plot shprese. Unë që e vogël kam ëndërruar të<br />

bëhem modele ose të jem pjesë e botës së spektaklit,<br />

dhe shpresoj që ky eveniment të jetë një hap për realizimin<br />

e ëndrrave të mia....<br />

Hobet e saj janë të shumta-“e adhuroj notin, kërcimin<br />

(që 8 vjeçe kam kërcyer me ansamblin e valleve te<br />

Lezhës ), me pëlqen te lexoj..., ” -shprehet<br />

bukuroshja 22 –vjeçare<br />

Më tej shton se –“ vet fakti që po përfaqësoj<br />

natyrën Shqiptare përballë 84 vende te tjera te<br />

botes është një emocion i veçante që besoj vjen<br />

shumë rrallë , mbase një herë në jetë. Ndihem shumë<br />

e vlerësuar dhe plot emocion për këtë fakt. Ndaj ajo<br />

shprehet e pa kursyer për krijimin e kësaj mundësie<br />

nga Agjencia e Alba – Media në një eveniment të tillë<br />

prestigjioz.<br />

Pak histori për<br />

Miss Earth Innternational<br />

Për shkak se shumë femra e admirojnë dhe aspirojnë<br />

të jenë një mbretëreshë bukurie, Carousel Productions,<br />

Inc u bind dhe besoj se mbretëreshat e bukurisë<br />

do të jenë një avokat i mirë dhe efektiv të shkaqeve të<br />

ndryshme natyrore ose jo . Për t’i dhënë jetën këtij<br />

vizioni, Carousel Productions Inc organizoi d këtë<br />

spektakle për herë të parë në vitin 2001.<br />

Beauty Pageant MISS EARTH, një eveniment<br />

i bukurisë “ raison d'être”u krijua që të kishte<br />

kandidatët e saj dhe fitues dhe aktive që të promovojnë<br />

dhe të marrin pjesë në ruajtjen e mjedisit dhe<br />

mbrojtjen e Nënës Tokë.<br />

Ky spektral bukurie dhe njëkohësisht dhe<br />

sensibilizimi ,në mbrojtje të mjedisit që na rrethon,<br />

ka shtuar goxha shume dhe interesin mbarë botëror<br />

duke parë kështu dhe pjesëmarrjen masive të vajzave<br />

nga e gjitha e bota.<br />

“Me këtë eveniment u jepet mesazh njerëzve ne mbar<br />

boten të ruajnë dhe te mirëmbajnë bukurinë natyrore<br />

sepse natyra është oksigjeni ynë”- thotë Suada.<br />

Spektakli do të zhvilloj natën finale më 22 Nëntor .<br />

Urojmë që kësaj radhe Shqipëria dhe përfaqësuesja e<br />

saj Suada Saliu të jenë fituese e këtij spektakli.<br />

Suksese<br />

Ne foto Miss Earth Albania Suada Saliu<br />

make-up "Moda Sallon Arjana"<br />

SPEKTAKEL 1 TETOR FAQE 13<br />

MISS EARTH 2009<br />

SUADA SALIU; “KRENARE<br />

QË PËRFAQËSOJ SHQIPËRINË”


MArTIN CAMAJ<br />

Shpresoj qi prej përmbajtjes ka me u<br />

kuptue çka don me shprehë titulli i<br />

kumtesës time, mâ e shkurta qi un kam<br />

lexue deritash përpara nji auditori kaq<br />

të meritueshëm. Shumë prej gjanave qi<br />

keni me ndigjue bâjnë pjesë në qëndrimin<br />

mâ të thellë qi un kam mundë<br />

me mbajtë ndaj ngjarjeve qi i kanë ra<br />

për hise gjuhës time. Prej kësaj rrjèdh,<br />

në nji farë mënyret, edhe shkaku mâ i<br />

thellë qi më ka shtye me u marrë si<br />

shkencëtar me gjuhën.<br />

Tue qenë se në rasën time<br />

bâhet fjalë edhe për ndjenjat e jo vetëm<br />

për nji studim të ftohtë shkencór, e<br />

ndiej veten në vendin e shkrimtarit<br />

francez Georges-Arthur Goldsmith,<br />

kur ky flet për gjuhën amtare: "Gjuha<br />

amtare âsht në fund të fundit kumbimi<br />

i formave qi fëmija zbulon për herë të<br />

parë. Gjuha amtare âsht frymëmarrja e<br />

veçantë e trupit njerëzor, âsht pragu<br />

për te elementat e hapsinës".<br />

Ky çansim nuk âsht në<br />

kundërshtim me at' çka ndërmerr puna<br />

hulumtuese shkencore, historike (diakronike<br />

e sinkronike), qi në fazen e<br />

tashme të shqipes zhvillohet në dy<br />

drejtime:<br />

A) si gjuhë natyrale e ndame<br />

në degzime dialektore e në kontakt me<br />

gjuhët tjera qi e rrethojnë.<br />

B) si gjuhë artificiale, në t'cilën<br />

përdoren mjete kufizuese të<br />

dhunshme, krejtsisht në kundërshtim<br />

me zhvillimin e natyrshëm të vetë<br />

gjuhës.<br />

Ka rreth njizet vjet qi në<br />

Shqipní po vazhdon proçesi i normalizimit<br />

të gjuhës, i cili nuk merr<br />

parasysh randësinë e dialekteve e të<br />

historisë, ase të dokumentave si:<br />

dorëshkrime, tekste letrare etj. Më<br />

lejoni, tashti, me ju prû disa të dhana<br />

historike të nevojshme. Për me kuptue<br />

mirë strukturat e këthella historike të<br />

gjuhës shqipe âsht e domosdoshme me<br />

njohtë marrdhânjet qi ajo ka pasë me<br />

latinishten e vonshme, gjuhë me të<br />

cilën ka pasë nji periudhë afrimitetit.<br />

Llogaritet qi kontakti me latinishten të<br />

ketë fillue gjatë shekullit II p. Kr.<br />

Tue punue në mënyrë paralele<br />

mbi shndërrimet qi kanë ndodhë<br />

në të dyja gjuhët mundemi me<br />

rindërtue historinë e shndërrimeve të<br />

tingujve (Lautverschiebung). Tue u<br />

nisë prej këtyne shndërrimeve<br />

mundemi me shestue rishtas trajtat qi<br />

kanë përplotsue mâ vonë sistemet gramatikore<br />

të gjuhës shqipe. Ndër këta<br />

rindërtime gramatikore duhet me<br />

marrë parasysh edhe tharmet e përmbrendshme<br />

të gjuhës shqipe, tue i lidhë<br />

gjithmonë edhe me zhvillimet qi i kanë<br />

rranjët te baza indoeuropiane. Periudha<br />

prej shekujve IX - X m. Kr. deri te<br />

shekulli XVI, përfaqson nji fazë shumë<br />

të randësishme, atë qi na sot e quejmë<br />

faza e "shqipes së vjetër".<br />

Ekziston edhe nji teorí me<br />

baza shkencore, simbas së cilës shumë<br />

pjesë të Ungjillit e të Dhjatës së Vjetër<br />

të përfshime në «Meshar» të Buzukut,<br />

i përkasin nji periudhe para 1555, vjetë<br />

në t'cilin u botue vepra. Këto pjesë, të<br />

mbajtuna prej nesh si mâ të përparshme<br />

janë përkthye prej liturgjisë<br />

greke. Janë tekste qi kanë nji gjuhë e<br />

nji stil të ndryshëm në krahasim me ata<br />

qi ka përkthye Buzuku vetë.<br />

Megjithatë shihet në ketë<br />

tekst nji gjuhë koherente. Në ketë kohë<br />

fillojnë me u dukë diferencimet ndërmjet<br />

gegnishtes, qi nuk e ka fenomenin<br />

e rotacizmit, dhe tosknishtes qi i nën-<br />

OPINION 1 TETOR FAQE 14<br />

Mërgimi i gjuhës<br />

Do të ishte e këshillueshme për çdo komb qi, përpara se me ia hî punës për krijimin e<br />

normës themelore të gjuhës së vet, të mbante parasysh zhvillimin gjuhsor.<br />

Âsht e domosdoshme puna parapërgatitëse: duhet mbajtë mend qi për secilen pjesë të<br />

gramatikës ekzistojnë monografí të plota qi s'duhen lanë mbas dore.<br />

shtrohet këtij fenomen. Bile, kishe me<br />

thanë, qi këtu bâhet fjalë për nji fazë të<br />

shqipes qi studjuesat gjermanë, qysh<br />

prej shekullit të kaluem, e kanë quejt:<br />

Gemeinalbanisch (shqipja e përbashkët).<br />

Mbas pushtimit turk, qi nisë<br />

prej shekullit XVI, fillon edhe Zersplitterung<br />

(copëzimi:) i dy degëve<br />

gramatikore të shqipes. Kah ana tjetër<br />

edhe mbrenda për mbrenda secilit dialekt<br />

ky copëzim sjell krijimin e të<br />

folmeve të reja. Gegnishtja ka fatin me<br />

i pasë të dokumentueme të gjitha këto<br />

struktura gramatikore. Por, këto venome<br />

(privilegje), dialektologjia e sotshme<br />

shqipe nuk i ka shfrytzue aspak e<br />

aq mâ pak ata qi gjinden në krye të<br />

procesit të krijimit të normës së saj.<br />

Kështu, në njizet vjet (1952-1970),<br />

âsht krijue në Shqipní nji gjuhë letrare,<br />

të cilën Enver Hoxha, si nun i saj, e<br />

pagzoi tue e quejtë "gjuha kombëtare".<br />

Në zhvillimin e këtij procesi të krijimit<br />

të normës gjuhsore nuk u përfill historia,<br />

pra, tradita e gjuhës shqipe, e cila,<br />

si u pa mâ sipër, ka nji randësí të<br />

madhe.<br />

Rruga e mënyrës së krijimit<br />

të normës së "gjuhës kombëtare" âsht<br />

vendosë vetëm prej politikanëve, prej<br />

nji grupi të Byrosë Politike me prejardhje<br />

prej jugut të Shqipnís. Kundërshtimet<br />

e shkencatarëve, ndërmjet të<br />

cilëve bâjnë pjesë dy lavrues të vjetër<br />

të kësaj gjuhe, shqiptari Aleksandër<br />

Xhuvani e gjermani Max Lambertz,<br />

nuk patën asnji efekt. Lambertz-it i<br />

gjegji Enver Hoxha vetë, tue i thanë:<br />

"Ky është një vendim politik!". Absurditeti<br />

i kësaj politike u kritikue për vjet<br />

me rradhë prej Arshi Pipës, ndër<br />

shkrime qi tash së fundi janë përmbledhë<br />

në nji vëllim prej rreth treqind<br />

faqesh prej Columbia University Press,<br />

me titull: "Politics of Language in Socialist<br />

Albania".<br />

Teoria themelore qi drejtoi<br />

procesin e ndjekun për zbatimin e normës,<br />

qi në të vërtetë âsht vû në jetë me<br />

dhunë, i përket Stalinit. Gjuha e fituesit<br />

përgjithsohet e bâhet gjuhë e shtetit.<br />

Hoxha, në vend të gjuhës, imponoi<br />

praktikisht dialektin e vet, ase mâ mirë,<br />

nji prej nëndialekteve të tosknishtes<br />

lindore. Gjuhëtarët shqiptarë duhet t'i<br />

bindeshin vetëm urdhnave qi vijshin<br />

prej nalt. Ecunija mbështetej në<br />

mënyren induktive, pa përfíllë traditen.<br />

A) çdo variant tjetër gjuhsor<br />

letrar u ndalue, në veçantí ai i veriut,<br />

qi si e pamë, âsht mâ i vjetri e mâ i pasuni<br />

me tekste e âsht mâ i përdoruni<br />

prej shumicës së popullit shqiptar. U<br />

pengue edhe zhvillimi i tosknishtes<br />

tradicionale letrare, në veçanti përbâsja<br />

e saj perëndimore, qi âsht zhvillue në<br />

hapsinën prej bregut shqiptar të Jonit<br />

deri në Peloponez e prej aty bashkohet<br />

me zonat arbëreshe të Italís jugore.<br />

Këtu âsht trashigue nji traditë letrare e<br />

zgjedhun e tanë sqimtí, e ngjashme me<br />

klimen e butë mesdhetare. Gjithë kjo<br />

zonë ka karakteristika gjuhsore të përbashkëta<br />

qi e dallojnë ketë të folme<br />

prej tosknishtes perëndimore.<br />

B) për gati nji gjysë shekulli<br />

para ardhjes së stalinizmit, tre variantet<br />

letrare janë zhvillue lirshëm në nji simbiozë<br />

harmonike. Weigand-i, Nahtigali,<br />

Pekmezi, ky i fundit ishte nji shqiptar<br />

me nënshtetësí austriake, Xhuvani e<br />

deri edhe autorë veriorë si Fishta e Gurakuqi<br />

(Karl), këshilluen qi unjisimi i<br />

gjuhës zyrtare të mbërrihej nepërmjet<br />

"avitjes" së dy gjuhëve letrare kryesore,<br />

gegnishtes dhe tosknishtes. Kjo<br />

gja duhej me u krye jo në mënyrë të<br />

vrazhdë, por në nji kohë të gjatë. Në të<br />

vërtetë, deri në 1944 shoqnija shqiptare<br />

zhvillohej në nji rreth simbiozet familjare,<br />

kulturore e gjuhsore. Në veçantí<br />

në Tiranë qenë mâ të ndieshme kontaktet<br />

gjuhsore ndërmjet atyne qi përdorojshin<br />

dialekte të ndryshme. Ky<br />

afrim ishte dashtë me u ndjekë me kujdes<br />

për me gjetë rrugën mâ të drejtë<br />

me punue për unjisimin e gjuhës. Këta<br />

janë treguesit qi procesi i krijimit të nji<br />

norme të udhëhequn prej parimesh të<br />

drejta, ishte dashtë me ndjekë. Por, kjo<br />

gja nuk qe e mundun, mbasi gjuhësia<br />

shqiptare, fatkeqsisht, nuk kishte bazat<br />

e veta të zhvillueme në mënyrë të<br />

mjaftueshme. C) A ka mundësí sot<br />

për me ndreqë gabimet e bâme? Kishe<br />

me thanë se po. Ne kemi sot shumë<br />

metoda dhe përvoja në fushën e gjuhësisë<br />

moderne. Do të ishte e<br />

këshillueshme për çdo komb qi, përpara<br />

se me ia hî punës për krijimin e<br />

normës themelore të gjuhës së vet, të<br />

mbante parasysh zhvillimin gjuhsor.<br />

Âsht e domosdoshme puna parapërgatitëse:<br />

duhet mbajtë mend qi për secilen<br />

pjesë të gramatikës ekzistojnë<br />

monografí të plota qi s'duhen lanë<br />

mbas dore.<br />

D) Âsht e domosdoshme qi<br />

sot në Shqipní të zhvillohet nji shkollë<br />

e re gjuhsore. Tue përfundue, uroj<br />

qi edhe në Shqipní të ketë ardhë koha<br />

në të cilën nuk kanë me qenë mâ politikanët<br />

ata qi do të vendosin për çashtjet<br />

gjuhsore dhe letrare. Qi çdo<br />

vendim, në veçantí ata qi i përkasin<br />

tanë Kombit, të merret në përputhje me<br />

vullnesën e shumicës së popullit: idealja<br />

kishte me qenë nji pëlqim i<br />

gjithanshëm, por kjo âsht e tepërt sot<br />

për sot.<br />

Kumtesë e mbajtun në Universitetin<br />

e Salerno-s me 2/12/1991


Nga Akil Koci<br />

Tash e pesë vitet e fundit jam<br />

marrë në mënyrë intensive me<br />

shkrime për personalitetet e<br />

shquara dhe me veprat e tyre të botuara.<br />

Janë botuar këto shkrime në<br />

shumë revista dhe gazeta, jo vetëm në<br />

mbarë etnikumin shqiptar, por edhe më<br />

gjerë. Kam botuar katër libra për<br />

shumë krijues qofshin ato muzikore,<br />

letrare, të dramës, pikturës dhe të<br />

arteve, si dhe të shkencës shqiptare,<br />

duke i kujtuar me pietet këto personalitete<br />

që i kanë dhënë dimension modern<br />

universit tonë kulturor dhe<br />

civilizues. Veprat e tyre paraqesin jo<br />

vetëm përpjekje, por nder e dinjitet<br />

kombit shqiptar, sepse ata paraqesin<br />

personalitete që kanë bërë histori në<br />

artin dhe shkencën tonë. Në sferën e<br />

kërkimeve artistike kemi emra që<br />

paraqesin alfën dhe omegën me krijimet<br />

e tyre, duke na prezantuar<br />

mesazhet e tyre si vlera të larta profesionale<br />

e që paraqesin kode e simbole<br />

të vlerave, duke ia artikuluar në<br />

mënyrë sinkretike kulturën tonë moderne.<br />

Subjektet e tyre artistike, që i<br />

hasim në veprat e tyre janë “akte që<br />

provokojnë frymëzimin”, si thotë esteti<br />

i njohur Max Ernest.<br />

Lista do të ishte e gjatë, po<br />

të i përmendim të gjithë ata për të cilët<br />

ka shkruar autori i këtyre rreshtave,<br />

sipas njohjes sime. Thellim personal në<br />

veprimtaritë e tyre artistike, si shtresa<br />

semantike dhe estetike, si vlera sublime,<br />

si dimensione universale, është<br />

bazuar në parametrat artistike dhe estetike.<br />

Njëri ndër ta është edhe poeti i<br />

ynë i madh Azem Shkreli, i cili paraqet<br />

një personalitet të shquar, jo vetëm në<br />

procesin e komunikimit modern letrar,<br />

por ai është edhe shembull dhe model<br />

i shprehjes letrare me një art intravert<br />

për të bukurën dhe të madhërishmen<br />

artistike, ashtu sikundër nënvizojnë<br />

filozofët: “Arti e jep botën shpirtërore<br />

të njeriut me atë përzierje të ndjenjës<br />

dhe mendimit, siç ndodh në jetën e zakonshme<br />

të çdo njeriu”.<br />

NgA NdUE UKAJ<br />

Sa janë të afta partitë politike në<br />

Kosovë për të etabluar<br />

demokracinë e shëndoshë dhe a<br />

janë të gatshme ato të tejkalojnë politikat<br />

e ngërçeve të gjithfarshme që i<br />

karakterizojnë, në të mirë të interesave<br />

të përbashkëta, janë pyetje e dilema jo<br />

të lehta, që shtrohen në këtë vjeshtë të<br />

furishme që ka ndezur jetën politike në<br />

vend. Mirëpo, këto pyetje e dilemë<br />

prekin partitë politike dhe ekzistencën<br />

e tyre në jetën politike të Kosovës,<br />

mbase pse jo, këto çështje janë tejet<br />

kruciale për të tashmen e Kosovës dhe<br />

specifikisht për të ardhmen e saj.<br />

Këto janë zgjedhjet e para në<br />

Kosovën e pavarura, andaj rëndësia e<br />

tyre, përtej funksionit politikë, është e<br />

ndërlidhur me vetë filozofinë e ndërtimit<br />

të shtetit. Duke qenë të këtilla, shpërfaqin<br />

haptazi mentalitetin tonë për<br />

shtetin dhe vlerën e tij. Ndërsa, nëpërmjet<br />

këtyre zgjedhjeve, ne tregojmë<br />

shumëçka nga botëkuptimet tona<br />

shtetërore, nga aftësitë për të zhvilluar<br />

zgjedhje në përkim me standardet e<br />

avancuara dhe për më tepër, tregojmë<br />

realisht nivelin e përgjegjësisë që kemi<br />

në raport me demokracinë dhe së këndejmi<br />

tregojmë qartësisht, sa është<br />

demokracia e jetësuar në jetën tonë<br />

OPINION 1 TETOR FAQE 15<br />

Azem Shkreli<br />

Si e njoha<br />

Azem<br />

Shkrelin?<br />

Ishte viti shkollor<br />

1957/58, kur më<br />

emëruan - sepse<br />

aso kohe nuk<br />

kishte konkurse<br />

pas kryerjes së<br />

Shkollës së Mesme<br />

të Muzikës në<br />

Prizren - si arsimtarë<br />

i muzikës në<br />

Normalen e Prishtinës.<br />

Isha më i ri se<br />

shumë nxënës të<br />

mi, sidomos nga<br />

ata të kursit pedagogjik<br />

që për dy<br />

vite merrnin kualifikimet<br />

e mësuesit<br />

dhe emëroheshin<br />

menjëherë në punë.<br />

Azem Shkreli ishte<br />

në vitin e dytë dhe<br />

po sa hyra me ditar<br />

në dorë, vërejtja<br />

shumë nxënës, dhe, për të u njohur me<br />

ta, fillova t’i lexoja emrat e tyre. Kur<br />

erdhi radha te Azem Shkreli, u ngrit në<br />

këmbë dhe tha: Unë! Mirëpo, ajo unë<br />

ishte disi si konsistim kumtues, si<br />

funksion pragmatik, me një zë piu-pianissimo<br />

që më la përshtypje. Bëra se<br />

nuk ia dëgjova atë unë, sepse kisha<br />

dëshirë që ta dëgjoja edhe njëherë.<br />

Prapë më tha: po unë, unë jam Azem<br />

Shkreli - me një zë më burrnor.<br />

E pyeta:<br />

- Pse nuk tha, unë, por e the edhe<br />

emrin kur unë ta kërkova.<br />

Përpjekja e tij për ta barazuar unin me<br />

Azem Shkreli, mu duk shumë simpatike<br />

dhe e pyeta: nga je, nga Shtupeqi,<br />

apo Shkreli?<br />

- Po pse më pyete? -dhe vazhdoi: - a<br />

vërtet jeni arsimtar?<br />

- Pse, a nuk po ta mbushi syrin? - iu<br />

përgjigja.<br />

- S’di çka të them, po ti qenke më i ri<br />

se ne këtu. Mirë, mirë po ju besoj - dhe<br />

u ul.<br />

Ky pra ishte takimi im i parë<br />

me Azem Shkrelin, poet, për<br />

të cilin kisha lexuar përplasjet<br />

e para të tij në faqet e revistës<br />

Jeta e Re, kryeredaktor<br />

dhe formues i së cilës ishte<br />

poeti i ynë po ashtu i madh<br />

Esat Mekuli.<br />

Azemin e njoha edhe më<br />

mirë, pasi kreva Akademinë<br />

e Muzikës në vitin 1962,<br />

sepse kërkoja poezi për të<br />

kompozuar këngë në frymën<br />

e muzikës popullore dhe<br />

këngë argëtuese, si i quanim<br />

atëherë. Mirëpo, assesi nuk<br />

mund të gjeja tekste të përshtatshme<br />

jo për nga brendia,<br />

sepse konteksti modern i<br />

poezisë së tij përmbante dimensionet<br />

narrative dhe disi<br />

nuk shkonte me këngën tri<br />

pjesore klasike të këngës<br />

bazuar në poezi të rimuar.<br />

Por autori i kësaj poezie të<br />

mëvonshme, siç thonë kritikët<br />

e letërsisë, “zë vend në<br />

krye të poezisë aktuale<br />

shqiptare. Krahas cilësisë,<br />

poezia e Shkrelit shënoi<br />

kthesë në rrjedhat e poezisë<br />

në Kosovë: e zgjeroi spektrin tematik;<br />

e subjektivizoi dhe intimizoi heroin<br />

lirik dhe çka është më me peshë, solli<br />

një ndjesi të re, të mprehtë ndaj gjuhës,<br />

ndaj fjalës. Kështu, ajo i hapi rrugë<br />

bindshëm poezisë së viteve pesëdhjetë,<br />

të ngarkuar me patosin e euforisë<br />

kolektive”.<br />

Kemi bashkëpunuar shumë me<br />

Azemin, sidomos kur ka qenë drejtor i<br />

Teatrit Popullor Krahinor, ku unë isha<br />

në fillim si profesor i muzikës, i seksionit<br />

të dramës në Teatër dhe më vonë<br />

Sprova për demokracinë<br />

politike. Dhe për më tepër, këto zgjedhje<br />

do të kenë rëndësi të posaçme,<br />

ngase do të krijojnë modelin politik të<br />

sjelljeve që partitë politike do të ndjekin<br />

e aplikojnë në këtë tranzicionin,<br />

nëpër të cilin po kalojmë si shoqëri e<br />

politikë. Prandaj, edhe pse janë zgjedhje<br />

lokale, rëndësia e tyre mbetet e<br />

jashtëzakonshme për proceset në<br />

Kosovë. Dhe nga këto, do të varet<br />

shumëçka për Kosovën e viteve të<br />

ardhshme. Sidomos, kur bëhet fjalë për<br />

rrugën e saj të integrimit në BE.<br />

Përveç rëndësisë së tyre në<br />

planin e përgjithshëm, këto zgjedhje<br />

gjithsesi kanë një rëndësi jetike për<br />

shumë parti politike në vend, të cilat,<br />

zaten, në këtë dekadë të jetës së lirë<br />

plurale në Kosovë, kanë demonstruar<br />

se nuk janë parti të mirëfillta, nuk<br />

ushqehen e priren nga ideologji të caktuara<br />

e programe të analizuara, por nga<br />

instinkte inercioni, nga reminishenca e<br />

evokime, që më tepër kanë karakter<br />

poetik, sesa politikë.<br />

Partitë politike në Kosovë,<br />

deri tani kanë bërë zgjedhje me mega<br />

ide politike, tema nacionale e im-<br />

provizime të gjithfarshme.<br />

Ky soj i politikës tani nuk pi ujë.<br />

Andaj mbetet të shihet se si<br />

partitë politike do të sjellën në raport<br />

me votuesin dhe opinionin publik, kategori<br />

këto të cilat kanë krijuar një distancë<br />

të akullt me partitë politike në<br />

vend. Mbase, edhe votuesi është<br />

barikaduar në heshtje, duke refuzuar<br />

këto parti politike dhe programet e tyre<br />

shterpe. Kësaj here, nga funksionaliteti<br />

që do të tregojnë partitë politikë deri<br />

në datën e zgjedhjeve dhe nga performanca<br />

që do të paraqesin në raport me<br />

sferat delikate të jetës në Kosovë, do të<br />

varet shumë, nëse votuesi kosovar do<br />

të mposhtë indiferencën dhe me 15<br />

nëntor do të drejtohet ka kutitë e votimeve.<br />

Nëse partitë politike në<br />

Kosovë, arrijnë të motivojnë votuesin,<br />

që ai të del në zgjedhje për të kërkuar<br />

alternativa, apo, për të dhënë besueshmëri<br />

ndaj këtyre të tashmeve, do të jetë<br />

një lajm i mirë për Kosovës, sikundër<br />

edhe një sinjal i fuqishëm për miqtë<br />

ndërkombëtar. Në variante tjera,<br />

zymtësia politike në Kosovë, vetëm sa<br />

do të thellohet. E, bashkë me të edhe<br />

diskutabiliteti i legjitimitetit.<br />

Më e mira e punës që partitë<br />

politikë në këto zgjedhje duhet të<br />

bëjnë, është të reflektojnë një edukatë<br />

e kulturë politikë, ndërkaq, nënshtresën<br />

etike duhet ta kenë si premisë<br />

për çdo veprim e premtim. Kjo do të<br />

eliminonte mundësitë për tensione të<br />

panevojshme politike, por, gjithashtu<br />

do të ishte një sinjal i fuqishëm për<br />

votuesin kosovar, i cili shpeshherë di<br />

të befasoj.<br />

Partitë politikë në këto zgjedhje<br />

duhet të dinë përfundimisht të<br />

orientojnë votuesin nga ideologjitë e<br />

caktuara, duke bërë prerjen e nevojshme,<br />

sipas modeleve të njohura. Jo<br />

çdo parti mund të jetë e djathtë. Andaj,<br />

përcaktimi për ideologji politikë, do të<br />

determinoj formën dhe përmbajtjen e<br />

këtyre zgjedhjeve. Dhe kjo është një<br />

domosdoshmëri e kohës.<br />

Mbajtja e zgjedhjeve lokale<br />

me sukses, do të kuptohet e lexohet,<br />

gjithsesi edhe si një premisë, për të<br />

kuptuar sa funksional është shteti i<br />

Kosovës. Në këtë kontekst, gjithsesi<br />

si udhëheqë artistik i baletit në Teatrin<br />

Krahinor.<br />

Me të kam mundur të punoj<br />

për mrekulli dhe mu atëherë e kam njohur<br />

edhe më mirë. Me gjithë atë, kam<br />

veçuar tri poezitë e tij, për të cilat mendoj<br />

se ajo çka bie në sy (flas si<br />

dashamir i poezisë e jo si kritik letrar),<br />

hasim në këto vargje jo vetëm në një<br />

frymë bashkëkohësie, me një sens<br />

mase në krijimin e imazheve poetike,<br />

por edhe fascinime me vlera artistike,<br />

estetike, pse jo edhe filozofike, si spiranca<br />

të hedhura për mrekulli në një<br />

tashme dhe në një të ardhme në kërkim<br />

të një prezantimi real dhe bashkëkohor,<br />

duke kërkuar fluksin e krijimtarisë së<br />

tij në një paraqitje sa më origjinale.<br />

Në poezinë e fundit të kësaj<br />

përzgjedhjeje time që titullohet “Katër<br />

këshilla vetes”, hasim në një kritikë të<br />

arsyes, të cilën ARSYE filozofi i madh<br />

Emmanuel Kanti, i ndan në tri kritika<br />

të njohura kantine, atë të arsyes së kulluar,<br />

arsyes praktike dhe kritikës së<br />

gjykimit. Po t’i lexojmë me kujdes<br />

këto tri elemente, i hasim në ato katër<br />

vargje me arsye kantine, për të cilën ai<br />

vetë thotë se ka bërë revolucionin<br />

kopernikian, ose si e titullon “Estetika<br />

transcendentale”, me të cilat tipare ai<br />

studion ndjeshmërinë që është pasive,<br />

por i përkasin shpirtit. Pra, në artin e tij<br />

poetik të Azem Shkrelit kemi si shërbim<br />

ndaj filozofisë poetike, të cilën ai<br />

e arrin me poezinë e tij - nuk paraqet<br />

simbolikë mistike, por një pikë referimi<br />

të mjeteve të reja shprehëse, si<br />

kërkime të imazheve të reja, pa e humbur<br />

natyrshmërinë e saj. Aty ndjehet<br />

ritmi tronditës, duke mos iu larguar poetikes<br />

së thellë të qenësisë poetike e që<br />

i paraqesin imazhet magjike lirike.<br />

mbajtja e tyre sipas parimeve e standardeve<br />

të kërkuara perëndimore, do të<br />

ndihmonte sforcimin e substancës së<br />

shtetit të Kosovës dhe do të ishte një<br />

sinjifikativ për gjithë ata që kanë pasur<br />

apo kanë dilema për këtë krijesë<br />

shtetërore.<br />

Duke lënë mënjanë<br />

parashikimet për forcat politike që do<br />

të fitojnë apo humbin këto zgjedhje,<br />

një gjë është e indentifikueshme, se<br />

koha për rikonfigurime esenciale politike<br />

po troket. Për këtë gjithë duhet të<br />

jenë të gatshëm. Më së shumti partitë<br />

politike dhe liderët e tyre.<br />

Në të kaluarën, Kosova nga komuniteti<br />

ndërkombëtar ka marr lavdërata për<br />

zgjedhje, madje duke u konsideruar, si<br />

model për Ballkan. Është momenti të<br />

sforcojmë këtë qëndrim.<br />

Partitë politikë duhet të<br />

shkëputen nga retorika e vjetër politike.<br />

Ato nuk duhet assesi të lejojnë të<br />

bëjnë veprime pa vlerë dhe të pakuptimta<br />

në këtë proces zgjedhor. Është<br />

koha, më tepër se kurrë për një realitet<br />

të ri, që do të demonstronte imazhin e<br />

një vendi demokratik.<br />

Përmes këtyre zgjedhjeve,<br />

në paraqesim para botës imazhin tonë,<br />

asnjë formë tjetër nuk mundet të na<br />

ndihmoj më shumë. Këto zgjedhje janë<br />

vetë imazhi ynë.


Kastriot dervishi<br />

Në kohën kur Kina komuniste kishte<br />

ndërprerë prej disa vitesh të gjitha marrëdhëniet<br />

ekonomike me Shqipërinë<br />

dhe kur kjo e fundit kishte hyrë në një<br />

krizë vërtetë të rëndë ekonomike, një<br />

rreze shprese u afrua në vendin më<br />

stalinist të Europës. Do të vinte në<br />

Shqipëri politikani i njohur gjerman<br />

Franz Jozef Shtraus.<br />

Udhëheqësi komunist Enver<br />

Hoxha ndodhej në një gjendje të rëndë<br />

shëndetësore, ndërsa vendi drejtohej<br />

nga një dyshe vërtet dyshuese se Nexhmije<br />

Hoxha e Ramiz Alia. Çfarë ishte<br />

në të vërtetë ofrimi i ndihmës nga Republika<br />

Federale Gjermane, pikërisht<br />

në kohën kur midis të dy vendeve nuk<br />

kishte as marrëdhënie diplomatike dhe<br />

kur në Shqipëri një jehonë të madhe<br />

kishin akoma (siç kanë ngelur ende<br />

edhe sot) ngjarjet e Luftës së Dytë<br />

Botërore.<br />

Në prag të zhvillimeve të papritura<br />

në lidhje me vizitën e Shtrausit,<br />

Shqipëria komuniste tregonte kokëfortësinë<br />

e saj për lidhje me vende apo<br />

qeveri nga të cilat vendi nuk kishte<br />

asnjë përfitim. Kështu më 8 gusht 1983<br />

u vendosen marrëdhënie diplomatike<br />

me Bahreinit në nivel ambasadorësh<br />

ndërsa pak muaj më vonë më 4 tetor<br />

1983, Qeveria Shqiptare njohu Qeverinë<br />

e Kamboxhias. Në Shqipëri mbërriti<br />

më 22 nëntor 1983 një delegacion<br />

qeveritar i Voltës së Sipërme i kryesuar<br />

nga ministri i Informacionit,<br />

Adame Turs. Vendi shkoi drejt një<br />

mbylljeje gjithnjë e më të thellë,<br />

ndërsa u vu re një dëshirë hapjeje me<br />

fqinjin e jugut.<br />

Vizita<br />

“private”<br />

e Shtrausit<br />

I njohur si politikan model në vendin<br />

e tij, por edhe si një nga negociatorët<br />

më brilantë e më të spikatur në çështje<br />

ndërkombëtare, me një nisëm gjysëm<br />

zyrtare, do të vinte në vitin 1984 në<br />

Shqipëri kryeministri i Bavarisë,<br />

Franz Josef Shtraus.<br />

Udhëheqja komuniste e<br />

Shqipërisë e ka pritur Shtrausin me<br />

dëshirën sabotuese dhe me një shpërfillje<br />

e cila i kalonte të gjitha normat<br />

diplotatike.<br />

Në takimin me zëvendëskryeministrin<br />

Manush Myftiu është shtruar fillimisht<br />

çështja e vendosjes së marrëdhënieve<br />

diplomatike midis dy<br />

vendeve, ndërsa pala shqiptare ka<br />

këmbëngulur në pagimin e reparacioneve<br />

(dëmshpërblimeve) të luftës,<br />

çështje e cila ishte mbyllur për të<br />

gjitha vendet më 1953 me marrëveshjen<br />

e Londrës. Pala shqiptare kërkonte<br />

që Republika Federale Gjermane<br />

(RFGJ), në kundërshtim me kushtetutën<br />

e saj, t’i paguante Shqipërisë një<br />

shumë të caktuar, që do të shkaktonte<br />

kundërveprimin e të gjitha vendeve që<br />

kishin qenë dikur në luftë me Gjer-<br />

maninë, për të kërkuar edhe ata para.<br />

RFGJ kishte kërkuar të vendoste<br />

marrëdhënie diplomatike me<br />

Shqipërinë edhe pas vitit 1973, kohë<br />

kur kishte vendosur të tilla marrëdhënie<br />

me të gjitha vendet që kishte<br />

qenë në luftë. Qeveria Shqiptare kishte<br />

HISTORI<br />

Si kundërshtoi udhëheqja<br />

komuniste ndihmën gjermane?<br />

Franz Jozef<br />

Shtrausi dhe<br />

misionet e tij<br />

në Shqipëri<br />

kërkuar sërish pagimin e reparacioneve<br />

që në vitin 1975 kishin pasur sipas saj<br />

vlerën e rreth 4 miliardë dollarëve,<br />

ndërkohë që BS kishte mëtuar nga ana<br />

e tij kohë më parë, një shumë prej 420<br />

milionë dollarësh.<br />

ramiz Alia<br />

kundër lidhjes<br />

me rFgJ-në<br />

Pas vdekjes së Enver Hoxhës më 11<br />

prill 1985, politika e Shqipërisë nuk do<br />

të kishte asnjë ndryshim nën drejtimin<br />

e ri. Kjo dukej qysh në hapat e parë të<br />

tij publikë. Ramiz Alia në gusht 1985<br />

bëri vizitat e para si sekretar i parë i<br />

PPSH-së. Për Korçën ai tha ishte<br />

“qyteti i dytë” i Enver Hoxhës dhe për<br />

këtë qëllim atje ishte vendosur të ngrihej<br />

përmendorja e tij. Alia pasi përmendi<br />

palëvizshmërinë në rrugën e<br />

Enver Hoxhës dhe sulmoi superfuqitë,<br />

u ndal në marrëdhëniet e posaçme me<br />

Greqinë duke i kushtuar një rëndësi të<br />

posaçme librit të Enver Hoxhës “Dy<br />

popuj miq”, duke nënvizuar se politika<br />

e Shqipërisë ndaj Greqisë kishte qenë<br />

gjithnjë e fqinjësisë së mirë. Politika e<br />

jashtme e Shqipërisë e përpunuar sipas<br />

Alisë nga Enver Hoxha mbetej “e<br />

palëvizshme”.<br />

Bisedimet e<br />

Vjenës midis<br />

delegacioneve<br />

gjermane dhe<br />

shqiptare<br />

Në vijim të përpjekjeve për normalimin<br />

e marrëdhënieve midis dy<br />

shteteve, në mars 1986, në Vjenë u<br />

zhvilluan bisedime midis dy delegacioneve<br />

të kryesuara nga drejtori politik<br />

i Ministrisë së Punëve të Jashtme të<br />

1 TETOR FAQE 16<br />

RFGJ-së, Braunmyler, dhe drejtori i<br />

Institutit të Marrëdhënieve<br />

Ndërkomëtare, Sofokli Lazri. Pala<br />

shqiptare ka mbajtur qëndrimin e parë<br />

në lidhje me reparacionet dhe takimi<br />

është mbyllur pa përfundim pasi sërish<br />

janë përmendur kushtetutat e të dy<br />

vendeve, ndërsa jepet përshtypja sikur<br />

pala gjermane lutet dhe ajo shqiptare<br />

ka interes të mos lidhë marrëdhënie me<br />

çdo mënyrë që t’i vijë.<br />

Takimi i<br />

Tiranës. Komunistët<br />

refuzojnë<br />

çdo ndihmë<br />

Dy muaj më vonë, më 19 maj 1986<br />

vjen në Tiranë, sërish Franz Josef<br />

Shtraus, së bashku me Edmund<br />

Stoiberin. Këtë herë ata u pritën nga<br />

kryeministri Adil Çarçani. Gjermanët<br />

kanë propozuar kreditim në shuma të<br />

mëdha për Shqipërinë, duke e thënë<br />

hapur se ato nuk do të kërkoheshin më,<br />

pasi gjë gjë të tillë, RFGJ e kishte bërë<br />

edhe me vende të tjera. Kjo sepse<br />

forma e pagimit të reparacioneve e<br />

vinte në pozitë shtetin gjerman si me<br />

kushtetutën e tij, ashtu edhe me mëtimet<br />

që mund të vinin menjëherë nga<br />

shtete të tjera. Pala shqiptare e cila<br />

ishte në një krizë të vërtetë ekonomike,<br />

nxirrte vazhdimisht preteksion se e<br />

ndalonte kushtetuta marrjen e kredive,<br />

gjë e cila po të kishte vullnet politik,<br />

zgjidhej brenda dy javëve me anë të<br />

një sesioni të jashtëzakonshëm të Kuvendit<br />

Popullor, me një riformulim të<br />

përgjithshëm të nenit përkatës. Shtraus<br />

ka propozuar edhe projekte të vërteta<br />

ekonomike afatshkurtra e afatgjata, të


cilat do të sillnin një zhvillim të menjëhershëm<br />

ekonomik të Shqipërisë,<br />

disa vjet para ndryshimeve në lindje.<br />

Sërish udhëheqësit komunistë të vendit<br />

penguan afrimin e Shqipërisë me<br />

Gjermaninë Perëndimore. Në fund të<br />

vitit 1987, do të vendoseshin marrëdhëniet<br />

diplomatike midis të dy<br />

vendeve, por tashmë do të ishte vonë<br />

Pjesë nga mbledhje e<br />

sekretarëve të Komitetit<br />

Qendror të PPSH,<br />

4 maj 1984<br />

SHOKU RAMIZ ALIA: T’ju informoj<br />

një çikë, shoku Enver, për bisedimet që<br />

bëri shoku Sofo Lazri me funksionarët<br />

e Ministrisë së Punëve të Jashtme të<br />

RF Gjermane në Bon, lidhur me vendosjen<br />

e marrëdhënieve diplomatike<br />

midis dy vendeve tona.<br />

SHOKU ENVER HOXHA: E si vajti<br />

ai atje?<br />

SHOKU RAMIZ ALIA: Në përgjithësi<br />

mirë. E kishin pritur në mënyrë shumë<br />

korrekte, shumë mirë. Me Sofon kishte<br />

biseduar një nga zëvendësministrat e<br />

punëve të jashtme që mbulonte drejtoritë<br />

e marrëdhënieve me Bashkimin<br />

Sovjetik e me vendet e tjera të Lindjes,<br />

si dhe me sigurimin evropian e<br />

Berlinin perëndimor. Në mbledhje<br />

kishin marrë pjesë edhe nja dy a tre<br />

drejtorë të Ministrisë së Punëve të<br />

Jashtme, si dhe një referent për<br />

Shqipërinë. Pastaj e kishte takuar<br />

sekretari i shtetit, që duket është<br />

zëvendësi i Gensherit.<br />

Bisedimet ishin zhvilluar kështu: Në<br />

fillim kishte folur zëvendësministri<br />

gjerman me terma të përgjithshme dhe<br />

për të përshëndetur ardhjen e Sofos,<br />

nja tre faqe gjë me të shkruar. E kishte<br />

vlerësuar shumë faktin që qeveria jonë<br />

e kishte pranuar ftesën e tyre për t’u<br />

takuar dhe që dërguam një përfaqësuesin<br />

tonë në Bon. Kishte thënë<br />

gjithashtu se “ne i kemi ndjekur me in-<br />

HISTORI<br />

teres zhvillimet dhe politikën<br />

shqiptare”. Për sa i përket Gjermanisë,<br />

kishte shpjeguar, ajo ka nxjerrë<br />

mësime nga historia, nga e kaluara.<br />

“Gjermania, kishte deklaruar ai, ka<br />

qenë vatër lufte këto dekadat e fundit.<br />

Tashti ju sigurojmë se ajo ndjek një<br />

politikë të paqes” etj., etj. Ai kishte<br />

vlerësuar marrëdhëniet e miqësisë me<br />

Shqipërinë dhe kishte thënë se “mendojmë<br />

që janë krijuar kushtet për të<br />

ecur më tej në këtë fushë”. Me kaq e<br />

kishte lënë ai bisedën.<br />

Pasi mbaroi zëvendësministri gjerman,<br />

Sofoja kishte paraqitur pikëpamjen<br />

tonë. “E kam pak të gjatë”, tha Sofoja<br />

në fillim, në fakt kishte nja 10 faqe të<br />

shkruara, “prandaj ju lutem kini durim<br />

të më dëgjoni” dhe ia këndoi të tëra<br />

ç’kishte për të thënë. Fjala e Sofos<br />

ishte në planin politik, ashtu siç<br />

porositët ju shoku Enver, po në fund ua<br />

tha edhe atë që midis nesh ka edhe<br />

probleme, siç është ai i dëmshpërblimeve,<br />

që duhet të diskutohen. Pasi<br />

kishte mbaruar Sofoja, gjermani kishte<br />

reaguar, si të thuash, pozitivisht,<br />

veçanërisht për vlerësimet politike.<br />

Bile i kishte thënë “ne kemi konsideratë<br />

të madhe për qëndrimin tuaj shumë<br />

korrekt lidhur me problemin gjerman”<br />

etj.<br />

Pastaj Sofoja kishte vazhduar: “Ju shprehët<br />

qëndrimin tuaj dhe ne tonin, a<br />

nuk i hapim tani kartat, drejt? Siç e<br />

shikoni, nga konsiderata juaj e nga<br />

konsiderata jonë nuk del asnjë pengesë<br />

për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike,<br />

midis dy vendeve tona, por<br />

midis nesh, siç thashë, ekziston një<br />

problem, çështja e dëmshpërblimeve..<br />

Ju këtë e quani ndryshe, ne e quajmë<br />

dëmshpërblim. Kjo s’ka rëndësi është<br />

thjesht problem emërtimi. Rëndësi ka<br />

të gjenden rrugët e zgjidhjes së tij. Për<br />

të tjerët rrugëzgjidhje ju keni gjetur, i<br />

tha Sofoja. Jugosllavisë, për shembull<br />

i keni dhënë, Izraelit, po ashtu. Pra<br />

përveç Shqipërisë, s’ka mbetur shtet pa<br />

marrë. Fakt është që të dy palët, ju dhe<br />

ata keni mbetur të kënaqur, shtypi i këtyre<br />

vendeve, revistat, botimet që bëjnë<br />

nuk ngrenë më çështjen e<br />

dëmshpërblimeve. Pse?<br />

Sepse problemi është zgjidhur.<br />

Se si e keni zgjidhur atë,<br />

është puna juaj”.<br />

Gjermanët kishin filluar të<br />

justifikohen jo nuk kemi<br />

dhënë dëmshpërblime, sepse<br />

nga pengon Traktati i Londrës<br />

etj. Sofoja u kishte thënë që<br />

Traktatin e Londrës kot e<br />

ngrini, sepse kush e ka nënshkruar<br />

atë? E keni nënshkruar<br />

ju, anglezët dhe<br />

francezët. Mirëpo qysh kur<br />

një traktat i nënshkruar nga<br />

tre-katër shtete merret normë<br />

ndërkombëtare? Një gjë e tillë<br />

nuk ekziston as në historinë e<br />

diplomacisë botërore dhe as<br />

gjëkundi tjetër. Ne nuk e njohim<br />

atë, me atë ju nuk mund<br />

të paraqiteni për diskutime<br />

me ne. Pas kësaj ndërhyrjeje<br />

gjermani e kishte mbyllur<br />

muhabetin.<br />

SHOKU ADIL ÇARÇANI:<br />

Organizata e Kombeve të<br />

Bashkuara merr vendime dhe<br />

askush nuk i zbaton.<br />

SHOKU RAMIZ ALIA: Po,<br />

po tamam ashtu i kishte thënë<br />

1 TETOR FAQE 17<br />

edhe Sofoja, marrin Kombet e<br />

Bashkuara vendime dhe s’u imponohen<br />

dot të tjerëve, jo më dy-tre vende.<br />

Prandaj ky Traktati është juaji, ç’kini<br />

bërë ju në mes tuaj, është punë për ju,<br />

me Shqipërinë nuk keni bërë gjë. Gjermanët<br />

nuk kishin folur më gjatë.<br />

Pas kësaj kishin filluar të tregojnë si e<br />

kanë zgjidhur këtë problem me të<br />

tjerët, Jugosllavisë, kishin thënë ata i<br />

kemi dhënë kredi.<br />

Sofoja u ishte përgjigjur, që kjo është e<br />

vërtetë, i dhatë kredi dhe pas kësaj<br />

Titoja erdhi këtu, në Bon, ku deklaroi<br />

se Jugosllavia heq dorë nga dëmshpërblimet.<br />

Prandaj le ta bisedojmë më<br />

shtruar edhe këtë, se për këtë punë<br />

kemi ardhur këtu. Pse Titoja, tha<br />

ashtu? Sepse mbeti i kënaqur nga ajo<br />

që i dhatë. Tani ju e quajtët atë kredi.<br />

Mirë quajeni si të doni, kjo është puna<br />

juaj, çështja është që Titoja nga ai çast<br />

hoqi dorë nga dëmshpërblimet dhe kjo<br />

dihet publikisht.<br />

Po ja, kishin thënë gjermanët, Jugosllavisë<br />

i dhamë kredi me afat shlyerje<br />

për 20 vjet se ajo ishte në situatë të<br />

vështirë, donim ta ndihmonim!<br />

“Po shpresoni vallë t’i merrni këto para<br />

pas 20 vjetëve”, i pyeti Sofoja?<br />

Ata të tërë ia kishin dhënë të qeshurit.<br />

Franz Josef<br />

Shtrauss<br />

U lind më 6 shtator 1915. Deputet i<br />

Bashkimit Kristian Social në Bundestag<br />

nga viti 1949. Ministër Federal<br />

i Punëve Speciale më 1953 - 1955.<br />

Ministër i Energjisë Nukleare më<br />

1955. Minister Federal i Mbrojtjes më<br />

1956 – 1962. Kryetar i Bashkimit Kristian<br />

Social nga viti 1961. Minister Federal<br />

i Thesarit në vitet 1966-1978.<br />

Kryeministër i Bavarisë në vitet 1978-<br />

1988. Vdiq më 3 tetor 1988, pasi një<br />

ataku në zemër të dy ditëve më parë.<br />

Në vitet 1956 - 1985 ai kishte marrë<br />

tituj në disa universitete si në Detroit<br />

(1956), Cleveland og Kalamazoo<br />

(1962), Chicago (1964), Santiago de<br />

Chile (1977), Maryland og Dallas<br />

(1980) Mynih (1985).


Nga Brixhilda Ndini<br />

Nëse do te mendonim se vepra e<br />

Kadaresë është ai prizëm i<br />

fuqishëm, që ka zbërthyer<br />

dritën e shpirtit ne boten e erret<br />

shqiptare, atëherë do te bënim një<br />

gabim te rende duke ngatërruar vlerat e<br />

një shkrimtari, i cili vërtitet ne territorin<br />

e gjenive si nga mesazhi filozofik<br />

etik apo moral në të cilin transmeton.<br />

Nëse tek “Gjenerali i Ushtrisë se<br />

Vdekur” plaka Nice personifikon hakmarrjen<br />

e verbër, krejt personale e pare<br />

ne rrafshin psikologjik,kjo s’ka te beje<br />

aspak me motivet qe atë e shtyjnë,te<br />

cilat duhet te jene aq te forta sa duhet ta<br />

detyrojnë një familje patriarkale qe te<br />

lejoje te prishet dasma.<br />

Kadareja vete, i ka meshuar<br />

me te madhe, ne pjesën dërrmuese te<br />

veprave te tij , kodit zakonor dhe ligjet<br />

me te cilat ky kod ka rregulluar marrëdhëniet<br />

ne boten shqiptare, e atëherë<br />

s’ka se si ky ekuilibër i lashte te prishet<br />

për hir te një plake te çmendur, e cila<br />

dhimbjen e saj , ne mënyrë krejt antinjerëzore<br />

, kërkon ta shtrije ne një<br />

dhimbje kolektive.<br />

Edhe mënyra teatrale është demonstrative<br />

, karakteristike kjo gjenetike e<br />

veprave te realizmit socialist, ku bie<br />

shpesh ndesh me të drejtat që ka një<br />

grua, aq me tepër kur është e huaj në<br />

(dasmë). Edhe ftohtësia e dasmorëve<br />

është një kordon armiqësor krejt i papranueshëm<br />

për mentalitetin e shqiptarit<br />

dhe në përgjithësi e mentalitetit<br />

njerëzor, kur dihet se në çfarëdo<br />

rrethane mysafiri është një dëshmitarë<br />

i pandreqshëm ndaj dobësive që ke;<br />

ndaj edhe mënyra më ideale për t’i<br />

fshehur ato është t’i respektosh. Dhe<br />

kjo nuk do t’i ndodhte kujtdo personazhi<br />

dhe çfarëdo kombësie qoftë .<br />

Kadareja shfaqet si një Bajron<br />

i sofistikuar, duke e parë në<br />

mënyrë të idealizuar realitetin e ashpër<br />

të zakoneve, duke i vlerësuar disa prej<br />

tyre në etikën dhe kulturën shqiptare.<br />

Kadare i mëshon me forcë idesë së<br />

ndarjes shpirtërore të popullit me<br />

pushtuesin, duke nxjerrë në pah si një<br />

çudi historike një komb gjysmë të egër<br />

pa shtet, duke lënë mënjanë qëllimisht<br />

praninë e hijes së shtetit, qoftë edhe me<br />

një administratë të huaj shtetërore.<br />

Kështu shqiptari na del një Robinson i<br />

vetmuar të mes te Evropës, me ligje<br />

kanunesh të shkruara përmes ankthit të<br />

kullat e ngujimit.<br />

Jo me syrin e romantikut,<br />

por thjesht me cinizmin e një te huaji,<br />

që zbret në fisin e këtyre indigjeneve<br />

ne mes te Evropës, Kadareja i mëshon<br />

me forcë përkufizimit që shqiptari<br />

është ndryshe nga te tjerët.<br />

Çdo vepër e Kadaresë, në veçanti,<br />

duket sikur rrok në një laborator të përsosur<br />

zhbirues fragmentesh nga ADN<br />

e shqiptarit, por kur i bashkon në fund<br />

këto fragmente, na del një embrion i<br />

tjetërsuar nga ajo që na paraqet<br />

pasqyra e historisë. Kështu , Kadare<br />

glorifikon në pjesën dërrmuese te<br />

veprave të tij (deri në rrafshin e një<br />

përgjithësimi absurd) karakterin hakmarrës<br />

dhe ndoshta agresiv që gjoja<br />

trazon ndërgjegjen e sëmurë te një individi<br />

, duke filluar qe nga plaka Nice<br />

e “Gjeneralit te Ushtrisë se vdekur”<br />

deri tek atmosfera e përgjakshme tek<br />

“Prilli i thyer”, ku psikoza e krimit te<br />

trashëguar kthehet në një interes kolektiv,<br />

të përgjithshëm duke e pasur një<br />

mënyrë te jetuari.<br />

Pra, shqiptarët qenkan bërë<br />

viktimë e ankthit të tyre , duke u<br />

shfaqur me filozofinë e barbarëve sipas<br />

fjalëve të priftit tek “Gjenerali i<br />

Ushtrisë se vdekur”.<br />

“Bashkëfajësia” e Kadaresë<br />

me personazhin e tij del ne procesin e<br />

identifikimit me të kur deduksionet e<br />

priftit nuk bëhen aspak si njëra ane e<br />

dialogut, duke shfaqur sadopak një alternative<br />

tjetër përpara kësaj akuze<br />

ndaj urrejtjes dhe ankthit total ( dhe jo<br />

OPINION<br />

REFLEKSIONE<br />

fatkeqësia, siç duhej ta argumentonte<br />

shkrimtari), por ajo del si një konkluzion<br />

i pakundërshtueshëm (<br />

gjoja i dëmshëm duke vendosur ne<br />

buzët e një kleriku, pra, personazhi<br />

negativ, sipas metodës se realizmit socialist).<br />

Mirëpo , kjo nuk e justifikon<br />

Kadarenë, i cili jo njëherë e ka demonstruar<br />

ketë psikanalize edhe tek “ pacientet”<br />

mitologjike si p.sh tek “ Eskili<br />

ky humbës i madh”.<br />

Nëse hakmarrja ka qene një jehone<br />

dhimbjeje vetëm ne disa krahina te<br />

prapambetura te Shqipërisë e me popullsi<br />

te rralluar , ai e shtriu atë si një<br />

dukuri tipike te shqiptarit.<br />

Ne tërësinë e veprës se<br />

Kadaresë na del se raporti i armiqësisë<br />

qe ka shqiptari me vetveten është me i<br />

madh sesa instinkti i vetëmbrojtjes ne<br />

kushtet e mbijetesës ndaj invazionit te<br />

huaj.<br />

Ai është kaq kontradiktor ne<br />

zbulimet e tij “Njutoniane” ( sa e<br />

tërhoqi shumë në mërgim graviteti i<br />

tokës arbërore) kur shpjegon se hakmarrja<br />

është një zakon i mbetur nga<br />

pushtimet osmane, kur dihet se epiqendra<br />

e këtyre lëkundjeve sizmike ne<br />

token e arbrit vjen nga Malësia e<br />

Madhe, zona veri dhe verilindore , e<br />

cila dallohet në përbërjen katolike te<br />

saj, ndërkohë që në Shqipërinë e<br />

mesme dhe atë të jugut, ku dendur<br />

ndeshet besimi mysliman , ky zakon<br />

mizor është më tepër inerci sesa një<br />

lëvizje reale, që rrotullohet në<br />

mekanizmin shpirtëror.<br />

Kadare na shfaqet si një prokuror i<br />

përgjithshëm ndaj veprimeve fatkeqe<br />

të shqiptarit, të cilin e paraqet si një<br />

mercenar të egoizmit – tek “ Nëpunësi<br />

i Pallatit të ëndrrave” – duke veçuar<br />

elemente karrieriste, Kadare, me të<br />

madhe i fryn ambicieve të shqiptarëve,<br />

të cilët paskan pushtuar pikat<br />

strategjike të ushtrisë osmane dhe,<br />

ndoshta harron që kjo mund të këtë<br />

ardhur krejt rastësisht në luftën bi-<br />

1 TETOR FAQE 20<br />

MBI MESAZHIN E KADARESË<br />

“Çdo vepër e Kadaresë, në veçanti, duket sikur rrok në një laborator të përsosur<br />

zhbirues fragmentesh nga ADN e shqiptarit, por kur i bashkon në fund këto fragmente,<br />

na del një embrion i tjetërsuar nga ajo që na paraqet pasqyra e historisë. Kështu ,<br />

Kadare glorifikon në pjesën dërrmuese te veprave të tij (deri në rrafshin e një<br />

përgjithësimi absurd) karakterin hakmarrës dhe ndoshta agresiv që gjoja trazon<br />

ndërgjegjen e sëmurë te një individi , duke filluar qe nga plaka Nice e “Gjeneralit te<br />

Ushtrisë se vdekur” deri tek atmosfera e përgjakshme tek “Prilli i thyer”,<br />

ku psikoza e krimit te trashëguar kthehet në një interes kolektiv, të përgjithshëm<br />

duke e pasur një mënyrë te jetuari”<br />

ologjike të të njëjtit lloj që e zgjeroi<br />

Perandorinë Osmane .<br />

Kështu bie në grackën e arsyetimeve<br />

të dështuara, duke përmendur<br />

sipas statistikave (<br />

Kadare mbetet thjesht një enciklopedist)<br />

se edhe grekët sundonin në sferën<br />

e diplomacisë ashtu si edhe vezirët<br />

shqiptarë në politike.<br />

Këta të fundit , si shqiponja<br />

me krahë të mëdha që ishin , nuk mund<br />

të fluturonin dot në grykat dhe gërxhet<br />

e ngushta të maleve të zymtë prej nga<br />

morën emrin e pastaj e ndërruan me<br />

mbiemër turk, por u duheshin hapësira<br />

të shkreta e të pafundme aziatike,<br />

ndoshta duhej të bënim një kapërcim<br />

në kohë të kujtojmë një poeme te<br />

Kadaresë, e cila , kur përmend<br />

mbretërinë e kalbur e të sëmurë te<br />

Zogut, lartëson intelektualet, te cilët<br />

kthehen në Shqipëri me valixhet e ëndrrave<br />

në vend të bagazheve,<br />

megjithëse e dinin se do te ishin vetëm


Nga Alfred Papuçiu<br />

Inteligjenca dhe pena e tij e mprehtë<br />

ishin mbi diktaturën, o ju kritizerë<br />

qaramanë që shpini pa dashur ujë tek<br />

mulliri i serbomëdhenjve dhe atyre që<br />

duan të na denigrojnë me “mashat”<br />

tona mjerane! Akuzuesit pseudo-intelektualë<br />

të sotëm dhe të djeshëm, nuk<br />

kanë të drejtë morale ta gjykojnë<br />

Kadarenë dhe letërsinë shqipe që ai<br />

përfaqëson sot në botë, bashkë me<br />

pasardhës të tij të denjë që po shtohen<br />

në numër.<br />

Vepra e tij gjigande, siç<br />

është shprehur shkrimtari dhe miku i<br />

mirë Vasil Qezari, do të kishte humbur<br />

po të përfundonte Ismail Kadare në<br />

“gulaget” shqiptare, siç deshën ta<br />

linçonin nostalgjikët atë, pas botimit të<br />

“Dimrit të vetmisë së Madhe”, apo të<br />

poemës “Pashallarët e Kuq”. Pra ne<br />

duhet të krenohemi nga prania e një<br />

gjeniu si Kadare, talenti i të cilit është<br />

një thesar në serinë e veprave të tij, të<br />

cilat konsiderohen me të drejtë, jo<br />

vetëm “krenaria e kultures shqiptare,<br />

por edhe e kultures europiane dhe si<br />

pasojë e gjithë botës”.<br />

Për respekt të atyre që e<br />

vlerësojnë letërsinë shqipe dhe Ismail<br />

Kadarenë, po ju jap vetëm disa<br />

pasazhe të vlerësimeve që ju bënë atij,<br />

më 28 tetor 1996, kur ai u pranua si<br />

anëtar bashkëpunëtor i huaj i<br />

Akademisë së Shkencave Morale dhe<br />

Politike të Francës. Ismail Kadare zuri<br />

atëhere vendin e filozofit dhe moralistit<br />

të madh Karl Popper.<br />

Presidenti i asaj Akademie<br />

Zoti Alain Plantey, ndër të tjera u shpreh<br />

atë ditë: “Zoti President i nderuar<br />

i Republikës së Shqipërisë, Sali<br />

Berisha, e konsideron pranimin e<br />

shkrimtarit të madh Kadare në<br />

ASHMP, si një ngjarje të një rëndësie<br />

të veçantë për gjithë kulturën shqiptare<br />

dhe si një dëshmi e përpjekjeve fisnike<br />

që bën Franca për të bërë të njohur kulturën<br />

dhe historinë shqiptare.<br />

Shqipëria do t’i jetë atij<br />

gjithmonë mirënjohëse. Në rast se ju<br />

jeni në mënyrë të pakundërshtueshme<br />

një shkrimtar, tha ai, veprat tuaja kanë,<br />

në gjithë botën, një kuptim të<br />

fuqishëm…<br />

Duke ju zgjedhur juve, ne<br />

caktojmë natyrisht një europian të një<br />

soji të veçantë, një Ballkanik, që për<br />

më tepër është shqiptar, përfaqësues i<br />

shquar i një prej Kombeve dhe prej<br />

një pjese e kurbanit të vjeshtës<br />

shqiptare pikërisht ata intelektuale (<br />

shëmbëllimi i një kombi, që kishin<br />

braktisur Londrën, Berlinin, Vjene,<br />

dhe Parisin e dashur kadarean.<br />

Ne këtë fragment poeme, qe<br />

ka shkarë instinktivisht, dekonspiron<br />

gjithë atë helm aromatik te hedhur ne<br />

kafenë e zakoneve shqiptare, të konceptit<br />

tonë kolektiv për individin, marrëdhëniet<br />

e tij me të tashmen dhe me<br />

historinë.<br />

Një nga personazhet qe<br />

komprometon me shume përpjekjet<br />

për mbijetesë ë shqiptarit është<br />

Kameleoni i romanit “ Kronike ne gur”<br />

, i cili, në vend të ngjyrave të trupit<br />

ndërron emrat e tij.<br />

Kadareja i cili njihet si autor për spektrin<br />

tragjik që zbërthehet në veprat e tij,<br />

këtë rast e trajton në një humor jo keqdashës.<br />

Por demi me i madhe që<br />

Kadare mund t’i bëjë shqiptareve ,<br />

duke i hiperbolizuar instinktin e hakmarrjes,<br />

i cili gjoja sundon në shpirtin<br />

e nxehtë mesdhetar , është metamorfoza<br />

që pëson individi i kthyer në<br />

turmë tek “ Përbindëshi”<br />

, e para vepër serioze ( një uragan i<br />

ndërprerë) sipas pretendimit te<br />

Kadaresë.<br />

Marrja seriozisht me<br />

psikozën e hakmarrjes kolektive dhe e<br />

sadizmit të një shoqërie të sëmurë ( e<br />

parë këtu si një revansh i shtresave antikomuniste),<br />

kurrë nuk ka marrë përmasa<br />

të një epidemie në ndonjë roman<br />

apo vepër publicistike si në këtë vepër.<br />

Nëpërmjet nëntekstit se historia e<br />

dhunës përsërit vetveten brenda<br />

shqiptareve, duke përthyer me një<br />

prizëm monstruoz fashet e dritës mitologjike<br />

dhe spektrin e tyre në të tashmen<br />

, Kadare paraqet një reaksion<br />

alkimik ku lënda e artë e shpirtit të<br />

shqiptarit kthehet në bronz armaturash<br />

në luftë me vetveten.<br />

Kështu Kadare , duke përdorur<br />

për herë të parë thyerjen e kohës,<br />

duke përzier dy kohë të ndryshme<br />

OPINION<br />

ashtu si rruazat e bardha dhe të kuqe të<br />

gjakut , duket sikur afrohet tek temat e<br />

përjetshme të Kafkës, për herë të parë<br />

letërsinë shqipe.<br />

Por ky afrim nuk erdhi<br />

nëpërmjet sintezës së humanizmit dhe<br />

vrarjes së ndërgjegjes , por nëpërmjet<br />

krimit dhe ankthit që përcakton ai. Në<br />

asnjë vepër të letërsisë botërore nuk<br />

del në skenë ndonjë pinjoll nga fisi i<br />

shkrimtarëve që të demoralizoje një<br />

lëvizje demokratike, të parashikoje<br />

njerëz të cilët zvarriten nëpër rrugë me<br />

barqe, nga bajonetat (nënkupto komunistët<br />

e thjeshtë ) , të kryqëzohen nëpër<br />

shtylla si rebelët e Spartakut.<br />

Një tmerr jakobin kundër<br />

jakobinëve që shpiken atë. Vajza qe<br />

tërhiqen prej flokësh dhe përdhunohen<br />

në rrugë ( veprime që kanë ushtruar<br />

serbët kundër shqiptareve dhe jo shqiptarët<br />

në vetvete). Pikërisht kjo duhej të<br />

ndodhte në të vetmin tempull të gruas<br />

të ngritur nga kanuni në mes të<br />

Evropës. Shkrimtari , se fundmi po<br />

themi, nuk duhet vlerësuar nga<br />

veprimet instiktive të kushtëzuara nga<br />

qenia e tij në përshpejtimin e ngjarjeve<br />

të një kombi, mirëpo në kontekstin e<br />

asaj qe përmendëm më lart duhet përdorur<br />

edhe epilogu i Kadaresë në<br />

dramën “ Post-diktaturës” sepse çdo<br />

veprim i këtij mekanizmi ka lidhje të<br />

drejtpërdrejte me veprën atëherë kur<br />

studentet idealiste klithnin mes asaj<br />

mase oqeanike që s’dinin c’ të bënin ,<br />

që të mos vriste duke përmbysur brigjet<br />

e vjetra , duke klithur:<br />

Kthehu, -kthehu – Kadare!<br />

Përveç se ai nuk mund ti përjetonte<br />

atë ankth qe polli “<br />

Përbindëshi” . Ai s’kishte kurajën të<br />

rrinte pranë një Vezuvi , si një studiues<br />

i kujdesshëm që vrojton llavën e tij<br />

edhe pse ekziston rreziku i shpëtimit.<br />

Nuk e dimë a është hidhëruar Kasandra<br />

kur ranë muret qe ndanin Trojën<br />

nga bota dhe Troja nuk u dogj. Pati<br />

vetëm rrëshqitje dheu dhe ndryshoi relievi<br />

shqiptar. Kadare pati kohe por<br />

1 TETOR FAQE 21<br />

I madhi Ismail Kadare<br />

i përket mbarë njerëzimit<br />

kulturave më autentike ballkanike. Në<br />

rast se sot, si për shumë në Europën<br />

Qëndrore dhe Ballkanike, Shqipëria<br />

sheh drejt Perëndimit liberal, ky<br />

Perëndim, nga i cili në të vërtetë komunizmi<br />

kishte frikë, kjo është pikërisht<br />

në sajë tuajën. Ju keni treguar<br />

fuqinë etike dhe politike të mesazhit<br />

letrar, kur ai mbështetet në kurajon dhe<br />

talentin.<br />

Vendi juaj është ashtu si<br />

duket midis nesh. Ndërsa Henri<br />

Amouroux, ndër të tjera theksoi: “Cilin<br />

po pranojmë ne sot: romancierin Ismail<br />

Kadare, njërin nga më të mëdhejtë të<br />

kohës sonë…Por në 1989, Ismail<br />

Kadare ka qënë zgjedhur anëtar korespondent<br />

i seksionit të histories dhe<br />

gjeografisë të Akademisë sonë.<br />

Një romancier në seksionin<br />

tone të histories dhe gjeografisë? Më<br />

kujtohet atëhere, Ismail, se u thashë<br />

kolegëve të mij, i bindur menjëherë se<br />

e gjithë vepra juaj ishte e pandarë nga<br />

gjeografia e një vendi që Ptolemeu, i<br />

pari, e quajti Albanoï, emër që mendo-<br />

het se ai i referohej në këtë mënyrë<br />

maleve, këtyre maleve, që zënë dy të<br />

tretat e territorit, që ishin strehë jo<br />

vetëm e të gjitha rezistencave ndaj të<br />

gjithë pushtuesve, por gjithashtu e<br />

muzikës, kostumeve, dhe ajo që është<br />

kryesorja e gjuhës shqipe”.<br />

Mariam M’Raihi, në<br />

studimin e vet “Ismail Kadare apo<br />

frymëzimi prometheian“, ndër të tjera<br />

shkruan: Ismail Kadare, shkrimtar humanist<br />

dhe progresist, ka zgjedhur për<br />

të ilustruar mendimin e tij, për të rilin-<br />

dur një zot më njerëzor se sa<br />

njerëzit: Prometheun“.<br />

Kadare, më tepër se kushdo,<br />

në çdo rast, ka mbrojtur çështjen e<br />

ligjshme të Kosovës dhe s’ka<br />

shumë kohë, në një intervistë në<br />

emisionin “Rubikon“, më 8 qershor<br />

2009, kur vizitoi për herë të<br />

parë, Kosovën, shtetin më të ri në<br />

Europë, pas shpalljes së Pavarësisë<br />

e ka cilësuar atë “luani“ i Europës.<br />

“Shqipëria dhe Kosova, theksoi ai<br />

me forcë, duhet të ndjehen mirë në<br />

këtë kohë.<br />

Europa ka bërë luftë për ta,<br />

ata e merituan plotësisht, ata tërhoqën<br />

vëmendjen e këtij kontinenti<br />

dhe ata duhet ta ruajnë këtë simpati.<br />

Këtë simpati duhet ta ruajnë<br />

mbi të gjitha për veten e tyre, sepse<br />

jetojnë në këtë kontinent, në këtë<br />

familje dhe duhet të jemi mirë me<br />

ta“.<br />

Mjafton kaq për të respektuar<br />

Ismail Kadarenë, i cilësuar<br />

“fenonem“, një shqiptar<br />

bashkëbesëlidhës i yni, pasi duam<br />

as nuk duam, ai është i respektuar<br />

nga njerëz modestë, letrarë,<br />

shkrimtarë, historianë, shkencëtarë,<br />

por edhe Presidentë të botës<br />

mbarë.<br />

Të heq Kapelen miku im i<br />

mirë, modest, por penë artë, Ismail<br />

dhe ty Helenë që ke qëndruar<br />

gjithmonë pranë tij në Shqipëri,<br />

Francë e gjetiu, ku ju kanë shpënë<br />

rrugët e jetës. Ju keni qënë për të "një<br />

mbështetje edhe në çastet më të errëta<br />

të vetmisë dhe të braktisjes" por edhe<br />

në çastet dhuratë të lavdisë së tij të<br />

merituar të sotme.<br />

Së bashku ne do bëjmë çmos<br />

dhe do ndikojmë që Njeriu ynë i Madh,<br />

Ismail Kadare të marrë faktikisht<br />

çmimin "Nobël" që e ka merituar prej<br />

kohësh.<br />

nuk e denoncoi këtë “ Ëndërr<br />

mashtruese”, qe e komprometon atë si<br />

një orakull mediokër te historisë , dhe<br />

si një njeri te vogël , i cili s’mundi ta<br />

njohe, siç pretendon me të madhe ,<br />

boten e trazuar shqiptare.<br />

Nëse ne bëmë një rebelizëm të çuditshëm<br />

që ngjan disi me lëvizjen ludite<br />

ne Angli, duke shkatërruar jo arkitektet<br />

e krimit , por arkitekturat e tyre. Makinat<br />

, uzinat, fabrikat, ndihmat humanitare,<br />

vreshtat , ullinjtë dhe çdo gjë qe<br />

ishte bërë me aq mund , ishte një kurban<br />

shumë i vogël sesa kapricot e gijotinës<br />

qe mbeti e ndryshkur . Ndërsa<br />

sheshi i Tiranës mbeti i shkretë në<br />

botën e Kadaresë i cili nuk u mblodh<br />

dot me atë turmë që ai e përbuzte , ata<br />

shpirtra të përjetshëm që sundonin<br />

artin dhe natyrën për të rrëzuar statujën<br />

e diktatorit nga “ Dimri i vetmisë<br />

se madhe “ që Kadare vazhdon ta përjetojë<br />

akoma me atë intensitet, të cilën<br />

vetëm ai e mbrojti në fatalitetin e<br />

shqiptarit.


NgA KIM MEHMETI<br />

Nuk ka njerëz më shpirtkëqij se<br />

ata që keqpërdorin personin<br />

me të meta mentale, duke e<br />

lëshuar atë në rrugë dhe duke e nxitur<br />

t‘i shajë, të bëjë dëme e t‘i ofendojë<br />

kalimtarët. S‘ka më të këqij se ata<br />

njerëz, të cilët të sëmurin mental e nxisin<br />

të bëjë veprime destruktive,<br />

veprime që do donin t‘i bënin ata vetë.<br />

Andaj, nëse i sëmuri mental e ka kallur<br />

pompën e karburanteve, nuk duhet<br />

izoluar vetëm ai, por duhet arrestuar si<br />

të rrezikshëm edhe ata që e kanë nxitur<br />

dhe e kanë bindur se ai është vendi më<br />

i përshtatshëm për ta kallur cigaren.<br />

Dhe nga ky këndvështrim duhet vlerësuar<br />

roli i kryeredaktorit të "Enciklopedisë"<br />

maqedonase, Bllazhe<br />

Ristovksi: jo çka ka bërë ai, por cilët<br />

janë ata që qëndrojnë pas tij, që e<br />

propozuan dhe ia besuan këtë detyrë,<br />

që ia mundësuan të shfrytëzojë rastin<br />

jetësor të shfryjë urrejtjen e vet patologjike<br />

ndaj shqiptarëve. Dhe ky<br />

është relacioni që nuk e kuptojnë disa<br />

shqiptarë të këtushëm, e veçanërisht<br />

pushtetarët shqiptarë. Me çka nuk e<br />

kuptojnë edhe porosinë që shqiptarëve<br />

ua përcolli kjo "Enciklopedi".<br />

Pra, ata nuk e kuptojnë se<br />

Bllazhen e zgjodhën, e financuan dhe e<br />

përkrahën ata që e dinin se çfarë "Enciklopedie"<br />

ai mund të përpilojë.<br />

Bllazhen e përdori një Akademi e tërë<br />

dhe shumë qendra të tjera antishqiptare,<br />

të cilat e dinin se e vetmja<br />

vlerë e tij shkencore është urrejtja patologjike<br />

ndaj shqiptarëve. Dhe m‘u<br />

pse e dinin këtë, ata e emëruan kryeredaktor<br />

të kësaj "Enciklopedie".<br />

Duke e ditur se cili është Bllazheja, ata<br />

e dinin edhe kush më së miri mundej<br />

t‘ua përcillte shqiptarëve porosinë e<br />

rëndësishme pas të cilit qëndron<br />

AMASH dhe një koncepti politik që<br />

gjallëron në Maqedoni: se janë<br />

okupues të shtëpive dhe tokave sllavomaqedonase<br />

dhe si të tillë, as që është<br />

gjithaq me rëndësi se kur kanë ardhur<br />

në Ballkan, por kur do zhduken nga<br />

këto treva. Andaj, kësaj radhe, shqiptarët<br />

e këtushëm nuk duhet të kënaqen<br />

as me dorëheqjen e Bllazhes, as me korrigjimin<br />

e "Enciklopedisë", por vetëm<br />

nëse i vihet dryni këtij institucioni<br />

shtetëror dhe nëse ajo godinë shndërrohet<br />

në atë që me të vërtetë është:<br />

Muze i Shpirtligësisë Njerëzore.<br />

Shqiptarët e Maqedonisë, kësaj radhe,<br />

duhet të kërkojnë përgjigje të qartë nga<br />

bashkëqytetarët e tyre maqedonas -<br />

duan, apo jo, shtet të përbashkët me<br />

gjithë ata që jetojnë në Maqedoni.<br />

Kësaj radhe, shqiptarët e<br />

Maqedonisë duhet të tregojnë hapur se<br />

jo që nuk e dinë se Maqedonia nuk<br />

është as projekt maqedonas, as projekt<br />

shqiptar, por ata kanë flijuar shumëçka<br />

që të ndihmojnë realizimin e një projekti<br />

ndërkombëtar. Realizimin e një<br />

projekti të mbështetur mbi qëllimet e<br />

mira të qendrave të vendosjes<br />

ndërkombëtare, qendrave që duan në<br />

këtë "arë të askujt", të krijohen kushte<br />

të volitshme për mbjelljen e farës së<br />

konceptit "multi-kulti".<br />

Farës nga e cila do mbijë<br />

bima frytdhënëse e tolerancës dhe respektimit<br />

të dallimeve mes njerëzve,<br />

bimë e cila aq shumë do t‘i joshë ballkanasit<br />

tjerë, sa të gjithë do duan atë ta<br />

kultivojnë nëpër arat e tyre shtetërore.<br />

Pos kësaj, shqiptarët kësaj radhe duhet<br />

të thonë hapur se e dinë që Maqedonia<br />

është edhe "inkubator", ku lirshëm<br />

zhvillohet embrioni i një populli në<br />

formim, "inkubator" ku duhet një popull<br />

me prejardhje sllave ta tejkalojë<br />

krizën e identitetit, ta kompletojë<br />

portretin e vet etnik dhe me letërnjoftim<br />

të saktë, të vazhdojë tutje drejt integrimit<br />

në Ballkan e më gjerë në<br />

Europë. Edhe atë nën mbikëqyrjen e<br />

"mamive" të kujdesshme ndërkombëtare<br />

që bëjnë çmos "fëmija" të mos<br />

trembet nga gogoli i shpikur në laboratorët<br />

antishqiptare serbe - rreziku<br />

shqiptar.<br />

Shqiptarët e Maqedonisë,<br />

kësaj radhe, duhet të dëshmojnë se e<br />

shohin qartë se edhe pas dy dekadave,<br />

ky shtet i ngjan godinës shtetërore, e<br />

cila nuk mund të qëndrojë në këmbë pa<br />

shtyllat mbështetëse të faktorit<br />

ndërkombëtar. Se në Maqedoni edhe<br />

sot rritet një "fëmijë" që do të të<br />

bezdisë, e s‘do ta ndëshkosh, që ka<br />

shumë frustracione, e nuk do ato t‘i<br />

tejkalojë, që të gjithë të moshuarit e<br />

tjerë të Ballkanit i urren dhe i mban për<br />

të rrezikshëm.<br />

Pastaj, shqiptarët e këtushëm,<br />

duhet ta thonë hapur se ata<br />

nuk e duan këtë Maqedoni, e cila u<br />

ndërtua ashtu siç nuk e priste askush:<br />

nga jashtë, sadopak t‘i ngjajë projektit<br />

"multi-kulti", e në brendi të jetë e thurur<br />

me mure të ngritur mbi themelet e<br />

shovinizmit dhe antishqiptarizmit<br />

maqedonas. Shqiptarët e Maqedonisë<br />

duhet të thonë hapur se nuk e duan<br />

shtetin që ka akademikë që mbjellin<br />

urrejtje dhe pushtetarë që financojnë<br />

dhe përkrahin projekte antishqiptare.<br />

Por, që ta thonë këtë, shqiptarët e këtushëm<br />

paraprakisht do duhet t‘u dëshmojnë<br />

ndërkombëtarëve se një<br />

Maqedoni si kjo e sotmja, nuk është<br />

asgjë tjetër përpos se zhurmues, i cili e<br />

pengon komunikimin rajonal. Dhe deri<br />

sa do mbledhin argumente për këtë<br />

dëshmi, shqiptarët e këtushëm do<br />

duhet ngutazi të gjejnë ilaç kundër har-<br />

OPINION<br />

resës së shpejtë. Kundër kësaj sëmundjeje,<br />

të cilën aq mjeshtërisht e keqpërdorin<br />

qarqet antishqiptare, si dhe<br />

pushtetarët shqiptarë.<br />

Sa i përket harresës së shqiptarëve<br />

të këtushëm, ja disa shembuj më<br />

të "lehtë", duke i lënë anash tragjeditë<br />

e përmasave të Brodecit. Para ndonjë<br />

viti, Gjykata Kushtetuese e Maqedonisë,<br />

bëri reduktimin e përdorimit të<br />

flamurit shqiptar në Maqedoni. Iniciativa<br />

për rishikimin e ligjit për përdorimin<br />

e simboleve doli nga radhët e<br />

VMRO-DPMNE-së, e cila asokohe<br />

ishte në pushtet. Ky vendim, me të<br />

drejtë, i hidhëroi shqiptarët dhe ata<br />

reaguan ashpër. Ashpër reaguan edhe<br />

pushtetarët e atëhershëm shqiptarë që<br />

ishin në koalicion qeveritar me<br />

VMRO-DPMNE-në, duke e vlerësuar<br />

këtë vendim me prapavijë politike.<br />

Dhe e gjitha përfundoi me<br />

dorëheqjen e gjyqtarëve shqiptarë nga<br />

kjo gjykatë. Dhe pastaj çdo gjë rrodhi<br />

ashtu siç e kishin planifikuar provokuesit:<br />

gjyqi mbeti pak kohë pa anëtarë<br />

shqiptarë, që më vonë të vijnë dy<br />

të tjerë. Kuptohet, vendimet e gjykatës<br />

mbetën të pandryshuar. E shqiptarët<br />

nuk i pyetën përfaqësuesit e vetë<br />

qeveritarë, se cili është roli i tyre në<br />

qeveri nëse ata nuk u kundërvihen projekteve<br />

politike antishqiptare.<br />

Shkojmë tutje! Para një viti, ministrja e<br />

Kulturës themeloi Këshillin e Ministrisë<br />

së vetë pa asnjë anëtar shqiptar<br />

në të. Ministrja shpjegoi se anëtarët i<br />

kishte zgjedhur sipas vlerave madhore<br />

të tyre me çka, në mënyrë indirekte,<br />

shqiptarëve të këtushëm u tregoi se ata<br />

nuk kanë individë të denjë që të jenë<br />

anëtarë të këtij Këshilli.<br />

Shqiptarët prapë u hidhëruan<br />

dhe reaguan ashpër. Reaguan edhe<br />

pushtetarët e BDI-së, thuajse ishin anëtarë<br />

me korrespondencë në kabinetin e<br />

Gruevskit dhe vendimet qeveritare i<br />

merrnin nëpërmjet postës, me çka nuk<br />

kishin mundësi të reagonin në mbledhjet<br />

qeveritare. E ndërkohë, treni vazhdoi<br />

tutje, ministrja e heshti punën, e<br />

pushtetarët shqiptarë u kënaqën me<br />

heshtjen e shqiptarëve.<br />

Shumë më herët se të<br />

themelohej Këshilli Nacional për Kulturë,<br />

Gruevski kishte vendosur të ndërtonte<br />

kishë mbi themelet e shtëpisë së<br />

Nënë Terezës. Shqiptarët reaguan si<br />

gjithmonë, duke u betuar se këtë nuk<br />

do ta lejojnë. Andaj Gruevski bëri të<br />

mundshmen që shqiptarët t‘i vë në<br />

gjumë e të veten ta realizojë: tokën e<br />

shtëpisë së dikurshme të Nënë Terezës<br />

ia dhuroi Kishës Ortodokse Maqedonase.<br />

E ndërkohë, që ninulla të<br />

jetë sa më gjumëndjellëse për shqiptarët<br />

e këtushëm, aty ku dikur qëndronte<br />

Kisha Katolike ku ishte lutur në<br />

rini Nënë Tereza, ai ngriti një godinë<br />

monstër që duhet të nderojë shenjtoren<br />

tonë. Me çka ai arriti rezultat të trefishtë:<br />

i zhduki përgjithmonë gjurmët<br />

e një Kishe Katolike të shqiptarëve të<br />

Shkupit, dëshmoi sa e "nderon" shenjtoren<br />

"shkupjane" dhe i hoqi qafe ata<br />

që kërkonin rindërtimin e Burmali<br />

Xhamisë, duke mos u përgjigjur pse<br />

pronën ku dikur ka qëndruar kjo xhami<br />

nuk ia dhuroi Bashkësisë së këtushme<br />

Islame.<br />

Para disa muajsh, në<br />

prezencë të policisë, huliganët maqedonas<br />

rrahën dhe dhunuan fëmijë dhe<br />

nëna shqiptare në lagjen "Nerez" të<br />

Shkupit. Shqiptarët e këtushëm rëndë<br />

i provokoi ky veprim. Të provokuar<br />

dukeshin edhe pushtetarët e BDI-së.<br />

Por, më në fund, çdo gjë doli ashtu që<br />

të plagosurit duhej t‘i shëronin plagët e<br />

marra, e dhunuesit të vazhdonin tutje<br />

të shkruanin nëpër muret e Shkupit<br />

"Smrt na shiptarite" ("Vdekje shqiptarëve").<br />

1 TETOR FAQE 22<br />

Akademisë maqedonase<br />

duhet vënë dryrin<br />

Dhe kështu, ka edhe plot<br />

shembuj të tjerë të harresës së shqiptarëve<br />

të këtushëm, e që i paraprijnë<br />

"Enciklopedisë" që e çoi në këmbë tërë<br />

shqiptarinë. Që i çoi në këmbë edhe<br />

pushtetarët shqiptarë në qeverinë, e<br />

cila ka financuar këtë projekt. Me çka,<br />

në mes të këtij vaji të tanishëm<br />

mbarëshqiptar, ndodhi edhe diçka<br />

zbavitëse: vajtimi i pushtetarëve të këtushëm<br />

shqiptarë. Vaji i tyre të çon të<br />

qeshësh edhe në mes të kësaj dënesje,<br />

sepse i ngjante lotderdhjes së politikanëve<br />

naivë që nuk e dinë se një<br />

anije, për shembull, nuk fundoset pse<br />

atë e ka drejtuar ministri për Transport,<br />

por nëse ka viktima, për arsye morale,<br />

ministri i Transportit është i pari që<br />

ofron dorëheqje.<br />

Dhe pas largimit të tij, vazhdon<br />

të kërkohet përgjegjësia nga<br />

përgjegjësit direkt. Duke mos e ditur<br />

këtë, pushtetarët shqiptarë nuk kërkuan<br />

dorëheqje të menjëhershme nga ministrja<br />

e Kulturës, nuk kërkuan që<br />

AMASH t‘i vihet dryni, por i kthyen<br />

sytë nga tre akademikët shqiptarë. Nga<br />

akademikët që qysh para shumë vitesh<br />

u paralajmëruan politikanëve shqiptarë<br />

se çka është duke financuar qeveria ku<br />

ata bashkëqeverisnin shtetin.<br />

Nuk ka dyshim se nuk ka<br />

njerëz më shpirtligë se ata që keqpërdorin<br />

njeriun mentalisht të sëmurë,<br />

duke e nxitur ai t‘i bëjë dëmet që ata i<br />

ëndërrojnë. Andaj, lirisht mund të<br />

thuhet se shqiptarëve të këtushëm nuk<br />

u vjen e keqja nga antishqiptarët e sëmurë,<br />

por nga ata që qëndrojnë pas<br />

tyre. Si edhe nga përfaqësuesit shqiptarë<br />

në pushtet dhe nëpër institucionet<br />

më të larta shtetërore, të cilët shtiren se<br />

këtë nuk e dinë. Dhe që kërkojnë nga<br />

populli i tyre që edhe ai të bëhet se nuk<br />

sheh asgjë.


ENGLISH<br />

1 TETOR FAQE 23<br />

Welcome to Albania<br />

In the heart of the Mediterranean, on the Adriatic and Ionian<br />

Seas, Albania is fast becoming one of the world's most<br />

interesting getaways.<br />

Still relatively unspoiled by globalization, tourists will<br />

notice an inspiring mixture of civilizations and<br />

cultures - making this European country truly unique.<br />

Come - discover Albania for yourself!<br />

Explore the heritage of a<br />

country influenced by the<br />

Greeks, Romans,<br />

Italians and Turks.<br />

(The Bradt Travel<br />

Guide)<br />

by Gillian Gloyer


MARKETING<br />

Ne kemi gjithçka çfarë i duhet shtëpisë, zyrës apo lokalit tuaj;<br />

karrige, tavolina, dollapë, krvate etj etj, të gjitha të cilësisë së<br />

shkëlqyer. Ju mund të zgjidhni sipas preferencës suaj.<br />

Adresa 1: E.U. FURNITURE LTD.<br />

Unit 2, The Cromwell Centre, 24-30 Minerva Road London NW10 6HJ<br />

Adresa 2: Unit 2 Inwood business Park Whiton Road Honslow Tw3 2EB<br />

sales@albanyfurniture.co.uk<br />

www.albanyfurniture.co.uk<br />

Tel: 0208 961 8765 Fax: 0208 965 9651<br />

E-Mail: sales@eufurniture.co.uk<br />

www.eufurniture.co.uk<br />

Transporti falas kudo që të jeni në Londër<br />

Porosisni një kopje<br />

falas të “Albanian<br />

Contacts 2009”<br />

--<br />

The Albanian Newspaper<br />

122 White Hart Lane<br />

London N17 8HP<br />

www.thealbanian.co.uk<br />

Tel/fax:02082169527<br />

Info@thealbanian.info<br />

1 TETOR FAQE 24

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!