tıbbi terminoloji - Açıköğretim e-Öğrenme Portalı - Anadolu Üniversitesi

engellenir ve ölüme neden olabilir. Parathormonun fazlalığında, kemiklerden kalsiyum salımı fazla olur
ve kemiklerdeki kalsiyum deposu boşaltılarak kana verilir. Böylece kemikler kolayca bükülür ve kırılır.
Adrenal bezler (glandula Suprarenalis-böbrek üstü bezleri)
Adrenal bezin iç kısmından sempatik uyarı ile adrenalin (epinefrin) ve noradrenalin (norepinefrin)
olmak üzere iki hormon salgılanır. Bu bölümden salgılanan hormonların % 80’ini adrenalin, % 20’sini
noradrenalin oluşturur. Adrenal medulla hormonlarına katekolaminler de denir. Adrenalin ve noradrenalin
bazı organlar üzerine aynı bazılarına ise farklı etki gösterir. Bu hormonların salınımı korku, heyecan,
hiddet, stres durumlarında artar.
Adrenalin ve noradrenalinin etkileri
1. Kalbin çalışmasını hızlandırarak kan basıncını artırır.
2. Yüzeysel, çevresel kan damarlarını daraltır.
3. İskelet kasları kan damarlarını genişletir.
4. Karaciğerdeki glikojenin glikoza dönüşmesini etkileyerek kandaki şeker düzeyini yükseltir.
5. Oksijen tüketimini artırır.
6. Sindirim kanalında yavaşlamaya neden olur.
7. Pupillaların (göz bebeği) genişlemesini sağlar.
8. Noradrenalin, kılcal damarları daraltır, kan basıncını artırır.
Adrenal bezin kabuğundan kortikosteroid hormonlar salgılanır. En önemlileri;
glukokortikoidler, mineralokortikoidler ve androkortikoidlerdir.
Glukokortikoidler; daha çok protein, yağ ve karbonhidrat metabolizması üzerine etkilidir. Bu
gruptaki en önemli hormonlar kortizol ve kortikosterondur (kortizon ve hidrokortizon).
Kortizon yokluğunda görülen bozukluklar
1. Kan glikoz düzeyi düşer.
2. Yağ dokusundan serbest yağ asitlerinin meydana gelmesinde eksiklikler ortaya çıkar.
3. Kan basıncı düşer.
4. Kortizol eksikliğinde fazla su içildiği zaman vücutta su birikmesine ve su zehirlenmesine neden
olur.
5. Lezzet almada bozukluk, işitme ve koku almada yetersizlikler görülebilir.
6. Kas zayıflığı görülür.
Mineralokortikoidler; En önemli hormonları aldesteron ve dezoksikortikosterondur. Aldesteron
vücudun sıvı ve elektrolit dengesini sağlanması için gerekli bir hormondur. Dezoksikortikosteron ise
iltihaplarda bağ dokusunun artmasını böylece dokunun onarılmasını sağlar.
Aldesteronun yetersiz salgılanmasında sodyum, su ve klorun geri emilimi azalır. Kan hacmi ve kalp
atışı yavaşlar, buna bağlı olarak dolaşım şoku gelişir. Aldesteron fazlalığında ise potasyumun vücuttan
fazla atılmasına bağlı olarak potasyum miktarı azalır ve kas zayıflığı görülür.
Androkortikoidler (Gonodokortikoidler, Seksüel Hormonlar);
Bu hormonlar progesteron, östrojen ve androjendir. Androjen erkekte ses kalınlaşması, kıllanma ve
kas tonüsünün artmasında rol oynar. Kadında cinsiyet içgüdüsünün ortaya çıkmasında etkilidir.
Pankreas, hem endokrin, hem de ekzokrin salgı yapan karışık bir bezdir. Glukagon ve insülin
salgılar. İnsülin kandaki glikoz seviyesini düşürerek düzenler. Kanda glikoz seviyesi yükseldiğinde
insülin miktarı artar.
42