Döküntülü Hastalıklara Yaklaşım - Çocuk Enfeksiyon Dergisi

Ço cuk En f Der g 2009; 3 (Özel Sayı 1): 48-53
J Pediatr Inf 2009; 3 (Suppl 1): 48-53
Peteşiyal-Purpurik Döküntüler
Meningokoksemi: Etkeni bir Gram negatif diplokok
olan Neisseria meningitidis’ dir. Fatal seyredebilen, ekstremite
amputasyonlarıyla sonuçlanabilen bir hastalıktır.
Hastalığın prognozu tedaviye başlama zamanı ile ilişkili
olduğundan döküntüyü aydınlatmak tanısal açıdan acil
önem taşımaktadır. Meningokoksemi yüksek ateş, peteşiyal
ve purpurik lezyonlar, taşikardi, hipotansiyon ve
menenjit bulguları ile karakterize şiddetli bakteriyel septisemidir.
Genellikle 1 yaş altı çocuklarda görülür. İlk semptom
ani başlangıçlı yüksek ateştir, 4-6 saat sonra geçici
bir iyilik hali olur ve hastalar bu dönemde yanlışlıkla eve
gönderilebilir. Bu dönemi izleyen 6-12 saat sonra döküntü
başlar ve genel durum hızla bozulur. Döküntü iki evre
halinde ortaya çıkar:
1- Erken evre: Yaygın makulopapüler veya ürtikeryal
döküntü şekilde başlayıp hemorajik lezyonlara dönüşebilir
veya başlangıçtan itibaren peteşiyal olabilir.
Peteşiler seyrek olabildiği için tüm vücut ve kıvrım
yerlerinde aranmalıdır. Ortası gri renkli küçük septik
emboliler de görülebilir.
2- Geç evre: Purpura fulminans olur, prognozun kötü
olduğunu gösterir.
Hastalığa ait lezyonlardan ödem, cilt altı enfarkt ile
birlikte eritrositlerin damar dışına çıkması sorumludur.
Benzer vasküler olaylar meninks ve diğer dokularda da
ortaya çıkar. Meningokok enfeksiyonlarının hemorajik cilt
bulgularının diğer Gram-negatif mikroorganizmalara göre
daha sık görülmesi meningokok endotoksininin cilt reaksiyonu
yapıcı özelliği ve potansiyeline bağlıdır.
İlk 24 saat içinde tedaviye başlanmayan vakaların yaklaşık
yarısı kaybedilirken tedaviye ilk 12 saatte başlamakla
mortalite ve morbidite önemli ölçüde azalır. Bu nedenle
meningokoksemi döküntü ayırıcı tanısında akıldan çıkarılmaması
gereken bir hastalıktır.
Kayalık Dağlar Benekli Ateşi: Kayalık Dağlar benekli
ateşinin etkeni Rickettia. rickettsii, kene vektörü
Amblyomma cajennense’ dir. Kene sokmasından 2-14 gün
sonra ateş, bulantı, kusma, şiddetli baş ağrısı, halsizlik,
fotofobi ve karın ağrısı gibi prodromal semptomlar başlar.
Hastalığın 2. ve 5. günü arasında el ve ayak bileklerinde ve
bir süre sonra el içi, ayak tabanlarında, 2-3 mm çapında
basmakla solan maküller ve papüller ortaya çıkar. 6-18
saat içinde döküntü sentripedal olarak kollara, kalçalara ve
gövdeye yayılır. Klasik peteşiyal döküntü, 6. günde, hastaların
sadece %35-60’ında ortaya çıkar. Şiddetli vakalarda
geniş nekroz, gangren gelişerek skarlaşma, ekstremite
kaybı ve multiorgan yetmezliği gelişir (3,10,11).
Kaynaklar
Tanır G.
Döküntülü Hastalıklara Yaklaşım
53
1. Furness C, Sharma R, Harnden A. Morbilliform rash. BMJ.
2004; 329: 719.
2. Narayan S. Rash. Medicine 2008; 37: 47-50.
3. Tuygun N, Tanır G. Döküntülü hastaya yaklaşım. STED 2005; 14:
26-30.
4. Laddis D,.Khine H, Goldman DL. Fever and Rash: A Changing
Landscape in the 21st Century. Clin Ped Emerg Med 2008; 9:
244-9.
5. Steichen O, Dautheville S. Koplik spots in early measles. CMAJ.
2009; 180: 583.
6. Servey JT, Reamy BV, Hodge J. Clinical presentations of parvovirus
B19 infection. Am Fam Physician 2007; 75: 373-6.
7. Dyer JA. Childhood viral exanthems. Pediatr Ann 2007; 36: 21-9.
8. Jarvi JF. Pediatric exanthems: recognize the rash. JAAPA 2001;
14: 29-32.
9. Scott LA, Stone MS. Viral exanthems. Dermatol Online J 2003; 9: 4.
10. Aber C, Alvarez Connelly E, Schachner LA. Fever and rash in a
child: when to worry? Pediatr Ann 2007;36:30-8.
11. Hughey LC. Fever and erythema in the emergency room. Semin
Cutan Med Surg 2007; 26: 133-8.