PDF Page Organizer - Foxit Software - Brain Campaign

More documents

Recommendations

Info

48 Serotonin reseptörlerinin özel bir alt grubunu aktifleştiren yeni bir ilaç türü keşfedilmiştir. Triptan’lar olarak adlandırılan bu ilaçlar, migren baş ağrısını oluştuğu yerde durdurmada çok etkilidir. Bu, dünyadaki milyonlarca kişinin yaşam kalitesinin iyileştirilmesine katkı sağlayan bir çok sinirbilim araştırmasından bir tanesidir. Yetersiz enerji – İnme Bir kişinin vücudunun bir tarafında ani bir güçsüzlük oluştuğunda bunun nedeni, beyindeki karşılığı olan zıt yarıküreyi etkileyen inmedir. Bu durumda denge, duyu fonksiyonları ve konuşma da etkilenebilir. Bazen bu normal dışı durumlar zamanla iyileşebilir fakat, inme hala ölümün ve sakatlığın çok yaygın bir nedenidir. İnme farklı biçimler ve şiddetlerde ortaya çıkar ve sonuçları beynin etkilenen bölümüne çok bağlıdır. Burada ters giden şey, beynin fonksiyonlarını yerine getirirken gereksinim duyduğu enerji kaynağının kesilmesidir. Nöronlar ve glia, çalışmak ve yaşamak için besine ihtiyaç duyarlar. Besinler, beyni besleyen dört ana kan damarı ile sağlanır. En önemli besin oksijen ve glukoz formundaki karbonhidrattır. Bunlar birlikte, hücrelerin geçerli enerjisi olan ATP – yi oluşturmak için gerekli ham maddeyi sağlarlar. Bu enerji (2. ve 3. konulara bakınız) nöronların elektriksel etkinliğinin altında yatan iyonik yük hareketini sürdürmek için gereklidir. Nöronların enerjisinin yaklaşık üçte ikisi, aksiyon potansiyeli oluşmasının ardından sodyum ve potasyum iyonik gradyentlerini yeniden oluşturan ve Sodyum/ Potasyum ATP-az olarak adlandırılan enzimi beslemek için kullanılır. Bir inmede beyin hasarını gösteren şekil ve onun çevresinde hasar riski altında bulunan yarı gölgeli (penumbral) bölge. Geçici iskemik atakda (transient ischaemic attack, TIA) beynin bir bölümüne yönelik kan akımı bozulur ve ATP desteği kesilir. Nöronlar iyonik gradyentlerini yeniden oluşturamazlar ve aksiyon potansiyellerini uzun süre iletemezler. Örneğin, sol yarı-küreye ait motor korteksin kan desteği kesilmişse sağ kol ve bacak felçli hale gelecektir. Kan akımındaki tıkanma çabucak geçerse, nöronlar yeniden ATP üretebilir, hücre zarlarını yeniden yükleyebilir ve normal fonksiyonlarına yeniden kavuşabilirler. Şanslı olarak TIA da kalıcı hasar oluşmaz. İnme daha tehlikelidir. Kan desteği uzunca bir dönem kesilirse, geri dönüşü olmayan bir hasar ortaya çıkabilir. ATP yokluğunda, hücreler homeostazisi sürdüremezler ve şişerek patlarlar. Nöronlar, glutamat gibi potansiyel olarak toksik nörotransmiterleri salarak kendiliğinden depolarize olabilirler. Normalde fazla glutamatı ATP-bağımlı pompa ile temizleyen glial hücreler de çalışmayı bırakabilir. Enerji yokluğunda, beyin hücrelerinin yaşamı tehdit altında kalır. İnme sırasında neler olduğunu inceleyip araştıran sinirbilimciler yeni tedavi şekilleri geliştirmişlerdir. İnmelerin çoğu kan pıhtılarının damarları tıkaması ile doku plazminojen aktivatör (tissue plasminogen activator, TPA) olarak adladırılan “pıhtı-çözücü” ilaç pıhtıyı parçalayabilir ve kan akımını eski haline döndürebilir. DPA yeterince çabuk verildiğinde, sonuç üzerinde çok heyecan verici etkiye sahip olabilir. Maalesef, ne olup bittiğinin mağdurun ailesince çok açık anlaşılamaması yüzünden, böyle bir ilacı inmeli kişiye çabucak vermek pek kolay değildir. Diğer bir yeni tedavi şekli ise inme sırasında toksik düzeye kadar artan ve glutamatı da içine alan nörotransmiterleri bloke eden ilaç grubunu kullanmaktır. Bu ilaçlar ya glutamat reseptörlerini veya glutamat tarafından çalıştırılan hücre içi sinyal yollarını engellerler. Bunun gibi birçok ilaç geliştirilme aşamasındadır. Ne yazık ki henüz hiçbiri inme üzerinde etkili değildir. Genetik hastalıklar Etkilenen bölgeye göre ortaya çıkan beyin hastalıkları uzun süreden beri doktorlar tarafından bilinmektedir. Birçok hastalık için konulan isim, ters gidiyor gibi görünen neyse ve beynin hangi bölgesi buna katılıyorsa, örneğin “parietal apraxia” da olduğu gibi onun Latince veya Yunanca’daki tanımlanmasıdır. Son on yılda genetik bilgilerdeki patlama herşeyi tümü ile değiştirmiştir. Birçok kalıtsal hastalık için sorun başka yerlerdedir. Bazı kişiler kalıtımsal olarak, yıllar ilerledikçe ayakta kararlı durmalarını güçleştiren bir artışla, hareketlerinin incelikli kontrolünü yapamazlar. Adlandırılmasındaki klasik hikayeyi yansıtan ve spinoserebellar ataksi olarak adlandırılan hastalığın, günümüzde ona neden olan gen kusurluluğundan kaynaklandığını biliyoruz. Diğer birçok durum, onu oluşturan nedene göre sınıflandırılabilir ve tanısal genetik testler, spinoserebellar ataksi veya diğer genetik kusurluluk olduğu kuşkulanılan hastalar için günlük sıradan bir uygulamadır. Artık bu hastalığın tanısı, eskiden olduğundan çok çabuk ve çok daha büyük doğrulukla yapılabilmektedir.
Öğrenme güçlüğü ve şizofreniye eğilimli bir ailenin soy ağacı. Bu sorunun bazen bir kuşağı nasıl atladığına dikkat ediniz. Durumu ilk tanımlayan doktorun adı ile adlandırılan Huntington hastalığı,vücudun istem dışı ve normal olmayan hareketlerinin gözlendiği bir nörodejeneratif hastalıktır. Bu hastalık insan genomunda huntingtin olarak adlandırılan en büyük genlerden birindeki tekrarlayan mutasyon nedeni ile ortaya çıkar. Hareketlerin yavaşlamasına, kas sertliğine, titremeye ve dengesizliğe neden olan Parkinson hastalığının bazı erken görülen biçimleri Parkin olarak kodlanan genlerdeki sorunlardan kaynaklanır. Tanıya yardımcı olması kadar diğer aile üyelerinde, hastalığın ortaya çıkmasıyla veya çocuklarına geçirmeleriyle ilgili riskler konusunda yapılacak bilgilendirilmeler için genetik testler kullanılabilir. Bununla birlikte, genetik devrim her ne kadar doktorların sinir sistemi hastalıklarıyla ilgilenme yönünü değiştirse de o sadece uzun bir keşif yolculuğunun başlangıcıdır. Aynı gen kusuru farklı kişilerde farklı hastalıklara, farklı gen kusurları ise çok benzer hastalıklara neden olabilirler. Bu farklılığı neyin oluşturduğunun ve genetik bileşimimizin yaşadığımız ve etrafımızda kurduğumuz dünya ile nasıl etkileştiğinin anlaşılması, yaşadığımız genomik çağdaki en büyük engellerden biridir. Tartışma Noktası Bir genetik hastalık ile ilgili risk taşıdığınızı fark etseniz bundan emin olmak ister misiniz? Genleri doğumdan önce belirlemek ve hastalığın gelişeceği bebeklerin doğumunu engellemek doğru mudur? Hastalıktan yakınanların, hastalık ortaya çıkmadan önce yaşadığı tüm yararlı ve üretken yıllara ne olacak? Öğrenme güçlüğü Şizofreni İnflamasyon-Multipl Skleroz (MS) Multipl skleroz, genç yetişkinlerin hastalığıdır. Birkaç hafta süren, kuvvetsizlik, uyuşma, çift görme veya denge noksanlığı hikayeleri ile karakterizedir. Tekrarlayan hastalık dönemleri arasındaki hafifleme hastalığın özelliğidir. Multipl skleroz, sinir sisteminde birdenbire ortaya çıkan ve ardından yeniden durulan bir inflamasyondan kaynaklanır. Bağışıklık sistemimiz bakteri veya virusların neden olduğu enfeksiyonlarla savaşmak için planlanmıştır. Bu sistem, bazen hatalı çalışır ve onların yerine bizim kendi organlarımızla savaşır. Bu durumu otoimmün hastalıklar olarak adlandırırız ve bu hastalıklar her dokuyu etkileyebilir. Bağışıklık sistemi, sinir hücrelerinin çevresini saran miyelin kılıfına saldırırsa miyelin kılıfının ortadan kalkmasına (demiyelinizasyon) neden olan yerel inflamasyon (yangı) gerçekleşir. Zamanla bu inflamasyon yatışır, miyelin tamir edilir ve işler normale döner. Bu inflamasyon kıvılcımını neyin başlattığı açık değildir ve bir çok kişide bu durum yalnızca kısa süren bir döneme sahiptir. Bununla birlikte, bazı kişiler beynin farklı bölümlerini etkileyen tekrarlayan hastalık nöbetlerine sahip olma eğilimi taşırlar. Henüz multipl sklerozdaki inflamasyonu neyin tetiklediğini bilmediğimizden, bu hastalığı tümü ile durduramamaktayız. Bununla birlikte, steroidler gibi bağışıklık sistemini baskılayan ilaçları kullanarak atakların süresini kısaltabileceğimizi biliyoruz. Bazı doktorlar, ağır MS hastalarında, bağışıklık sisteminin belli bölümlerinin azathioprin veya ß-interferon gibi ilaçlarla kalıcı olarak baskılanmasının yararlı olabileceğine inanmaktadır. Bu ilaçların kullanımında hala belirsizlik vardır. Bağışıklık sistemi, myastenia gravis olarak adlandırılan hastalığa neden olacak şekilde sinirlerin kaslar ile bağlandığı kavşaklara veya Guillain Barré sendromu olarak adlandırılan durumla sonuçlanacak şekilde omurilikten çıkan sinirlere de saldırabilir. Jacqueline du Pré : MS den zarar gören ve çok iyi bilinen bir müzisyen 49
Page 1: Beyin hassas bir organdır. Kazalar
Page 5: Bununla birlikte, stres hormonları

PDF Page Organizer - Foxit Software - Brain Campaign

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?