ALAŞIM ELEMENTLERİNİN ÇELİĞE ETKİSİ

düşük alaşımlı yapı çeliklerine kromunilave edilmesi bu çeliklerin aynı şartlar
altında temper kırılganlığına hassasiyet eğilimini arttırır. Tablo 4.11’de çok
önemli 41xx alaşım çeliklerinin kimyasal komposizyonları ve tipik
uygulamalrı verilmiştir.
Krom ve molibdenli düşük alaşımlı çelikler iyileştrimiş
sertliklerinden dolayı martenzit oluşturmak için suda soğutmanın
yerine yağda soğutulabilir. Yağda soğutma yavaş olduğu için sıcaklık
gradyantları ve hacimce çekilmeden kaynaklanan iç gerilimler ve su
verme sırasındaki genleşme, çarpılma ve çatlak eğilimleri azaltılabilir.
4140 alaşımının sürekli soğutma dönüşüm diyagramı Şekil
4.24’de gösterilmiştir. % 0,40 C çeliğinin faz dönüşümünü modifiye
etmekte molibdenin etkisi kromun ilavesi ile özellikle de bu miktar %
0,7’yi aştığında genişletilmiştir. Östenitten martenzite ve östenitten
beynite dönüşüm için sıcaklık ve zaman aralığı genişletilmiş ve krom
ilavesiyle Bs sıcaklığı düşürülmüştür. Çelik alaşımının sertleşebilirliği
de krom ilavesi ile artırılır ve krom – molibdenli çelik alaşımlarında
östenitten perlite dömüşümde büüyk bir erteleme vardır. Şekil 4.24
4140 CCT diyagramını Şekil 4.19 – 4047 karşılaştırınız.
4140 alaşımının mikro yapısı blok ferrit ve kaba perliti
sınırlayan ferritten oluşmuştur (Şekil 4.25). 843 °C’de östenitlemeden
ve yağda soğutmadan sonra martensitik bir yapı (Şekil 4.26) ve 315
°C’de müteakip temperleme ince temperlenmiş martensitik yapı
oluşturur. (Şekil 4.27). ne yazık ki optik mikroskopta bu alaşımların
ince yapısını çok az kısmı gösterilmiştir. Krauss Materkowski ve
Schupmann TEM mikroskopu kullanarak düşük alaşım çeliklerinin
ince mikro yapısı hakkında daha çok bilgi elde etmişlerdir.
Bu araştırmacılar düşük laşımlı çeliklerde çıta martenzit olarak
adlandırılan martenzitin ince birim paketlerinden oluştuğunu
göstermişlerdir (Şekil 4.28). bir paketteki çitaların veya birimlerin
yönlenmesi sınırlandırılır ve genellikle bir paketteki büyük çitaların
hacimleri sadece bir yönlenmeye sahiptir.
d. Nikel – Krom – Molibdenli Çelikler
e. Nikel – Silisyum – Krom – Molibden Çelikleri
Çeliklere Uygulanan Isıl İşlemler
Genel anlamda ısıl işlem; metal veya alaşımlara istenilen özellikleri
kazandırmak amacıyla katı halde uygulanankontrollü ısıtma ve soğutma işlemleri
olarak tanımlanır. Isıl işlemin Türk Standartlarındaki (TS 1112) tanımı ise; katı
haldeki metal veya alaşımlara belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya