Sanatın Yeni Evresi Olarak Bilgisayar Oyunları - Flsf-Felsefe ve ...

Deniz DENİZEL 137
bilgisayar oyunu medyumunu estetiğin yeni kavramlarını keşfetmek için eşsiz
olarak yerleştirilmiş kavramsal bir araç olarak görmektedir. 98
Her sanatsal alanda olduğu gibi bilgisayar oyunlarında da vasat, iyi ve
başyapıtlar mevcuttur. Bu noktada bütün bilgisayar oyunlarının oynanılması
önerilmemekte, fakat iyi ve en iyi bilgisayar oyunlarının oynanılmasının önemi
ifade edilmektedir. Bu metindeki seçkiler bu başyapıtlara örnek teşkil etmekle
birlikte, bilgisayar oyunu tarihinde her biri farklı alanda revizyoncu ve devrimci
niteliğe sahip oyunlardan derlenmiştir. Adams’ın da belirttiği gibi, “Sinema bir
sanat biçimidir, ancak bu bütün filmlerin sanat olduğu anlamına gelmez.” 99 Aynı
önerme, bilgisayar oyunları için de geçerlidir. Adams bir diğer paragrafında
devam eder:
“Bilgisayar oyunları estetiğe ihtiyaç duyar, ya da belli bir kısmı.
Filmler yalnızca tek yönlü değil, çok yönlü bir estetikle
değerlendirilirler. Onlar sinematografi, yayına hazırlanmaları,
oyunculuk kalitesi, hikâyenin kalitesi ve bunlar gibi diğer şeylere göre
değerlendirilirler. Filmlerde olduğu gibi, bilgisayar oyunlarını
oluşturan unsurların sanatsal liyakatini değerlendirecek bir yol
olmalıdır.” 100
Bunlara ilave olarak “bilgisayar oyunu” kavramını sinemada işlemiş
filmlerden Lawnmower Man ve Gamer dikkat çekmektedir. Kısaca bu iki filmin
teori/önermelerini irdelemek gerekirse, Lawmower Man’de (Brett Leonard,
1992) yapay gerçekliğe bağlanıp oyun oynayarak, zekâ seviyesi oldukça düşük
birinin (Jobe Smith) bile zamanla zekâsını geliştirebileceği önermesi mevcuttur.
Bu psiko-teknolojik etkidir. Filmin hikâyesinde bu durum ileri safhada geri
döndürülemez bir tanrısallaşmaya varmaktadır. Bu senaryo açısından olay
örgüsünü desteklemek için gerekli bir stratejidir. Gamer’da (Mark Neveldine ve
Brian Taylor, 2009) ise bilgisayar oyunu olgusunun yakın gelecekte nasıl devasa
bir sektör haline geleceği, bunun da toplumu zorunlu ve faal biçimde içine alarak
gerçekleşeceği teorisi mevcuttur. Bu da sosyo-teknolojik etkidir. Hikâyeye göre,
bilgisayar oyunu sektörünü yöneten Ken Castle, nanoteknolojiyi kullanarak tüm
insanlık üzerinde kontrol sağlamaya çalışmaktadır.
C. Eleştiri
Bilgisayar oyunları yalnızca genç kuşak için yaratılmış bir “zaman
geçirme” aracı değildir. Bir araştırmacının, konuya yalnızca sosyolojik açıdan
yaklaşıp, toplumun bilgisayar oyununa karşı genel eğilimini inceleyerek karar
vermesi yetmez, onun aynı zamanda bilgisayar oyunu da oynamış olması
gerekir. Gençlerin daha çok bilgisayar oyunu oynadığı doğrudur, çünkü imgeleri
daha yaşam zorluğu tarafından sabote edilmemiştir. Bununla birlikte özellikle
Türkiye’de olmak üzere bilgisayar oyunları başlıca bölüm olarak akademilerde
yer bulmakta zorlanmaktadır. Miroslaw Filiciak’ın da iddia ettiği gibi, geçtiğimiz
98 Hanna SOMMERSETH, Exploring Game Aesthetics,
Authors & Digital Games Research Association, 2009.
99 E. ADAMS, Will Computer Games Ever Be A Legimite Art Form?.
100 A.g.e.