Sanatın Yeni Evresi Olarak Bilgisayar Oyunları - Flsf-Felsefe ve ...

Deniz DENİZEL 139
büyük birer parçalarıdır. Grant Tavinor, bilgisayar oyunlarının kavramsal olarak
sanatla bağıntısını yalınlaştırarak ifade etmiştir: “Bütün başlıca sanat tanımlarına
göre, birçok modern bilgisayar oyunu sanattır.” 103
Bilgisayar oyunlarının sanat olduğu yönündeki mantıksal çıkarım ise şu
şekilde ele alınabilir: Eğer özsel olarak fütürist olan her hangi bir nesne; Anton
Guilo Bragaglia’nın fotoğrafları, Giacomo Balla’nın resimleri ve bütün ütopyacı
filmler sanat ise, fürürist vizyon sahibi bilgisayar oyunları da sanat olmalıdır.
Eğer maniyerist nesneler; El Greco ve Tintoretto’nun resimleri sanat ise, yine
maniyerist vizyon sahibi bilgisayar oyunları da sanat olmalıdır. Eğer fantastik
nesneler; Poe, Lovecraft ve Tolkien’in romanları ve bugüne kadar ortaya konmuş
birçok gerçeküstücü eser sanat ise, yine aynı mantıkla doğaüstü, fantastik ve
gerçeküstücü bilgisayar oyunları da sanat olmalıdır. Bu teori, belirlenmiş olan
tüm sanatsal kavramlar için geçerlidir. Her hangi bir sanat nesnesi neden “sanat”
ise, bilgisayar oyunu da o nedenden ötürü sanattır; çünkü zaten bir önceki etmeni
de içinde barındırır. Bu tüm sanat geçmişini temsil eden, kendinden amaçlı
kompozit bir sentezdir. Mark Wolf ve Bernard Perron, bilgisayar oyunu
kuramındaki bu niteliği şu şekilde tanımlamışlardır: “Bir multidisipliner
araştırma alanı olarak bilgisayar oyunu teorisi, doğası gereği geniş bir alana
yayılmış yaklaşımların bir sentezi olmak durumundadır, ancak aynı zamanda
bilgisayar oyunlarının eşsiz yönlerine de odaklanır.” 104 Smuts’ın ise mantıksal
çıkarımı açıktır: “Birçok oyun tasarısının birincil hedefi estetik deneyimleri
artırmak olduğundan beri, oyunları başlıca sanat yapıtları olarak değerlendirmek
için iyi sebeplerimiz var görünmektedir.” 105
Bununla birlikte bir bilgisayar oyunu birçok kavramı eklektik biçimde
kendinde toplar ve yeni bir şey yaratır; onu oluşturan altyapılar ve üstyapılar
mevcuttur. Bu yüzden araştırmacı, yalnızca bir sınıflandırma yapmak zorunda
olduğu zaman onu temsil ettiği akımın veya kavramın baskınlığına göre
isimlendirme yapabilir. Önemli olan oyunun sanat ve felsefe tarihinden hangi
kavramları alıntıladığı ve onları hangi baskınlıkla kullandığıdır. Eğer bir
kavramın baskınlığı yüksek ise, bilgisayar oyunu bu kavramı temsil ediyor
demektir. Örnek olarak dönemi itibariyle “fantezi” bir tür veya stil olmamasına
rağmen, Hieronymus Bosch’un cehennem tasvirleri fantastik olarak
sınıflandırılabilir.
Buna ek olarak; oyuncu bilgisayar oyunu oynarken gelişen durumlara
duygusal tepkime vermektedir. Aki Järvinen, oyuncunun durumu analiz etme ve
ne yapacağı hakkında karar verme aşamasının, oyun oynamak için bir evre olan
duygusal süreci içerdiğinden bahsetmiştir. 106 Tavinor ise bilgisayar oyunlarının
artık özel olarak oyuncunun duygusal potansiyelini harekete geçirmek için
zengin duygusal deneyimleri olanaklı kılan, imgesel ve anlamaya dayalı bir
şekilde tasarlandığını iddia etmiştir. 107 Adams bunu “bir duygunun dile dayalı
103
G. TAVINOR, The Art of Videogames.
104
Mark WOLF ve Bernard PERRON, Introduction, Video Game Theory Reader,
Taylor & Francis, İngiltere, 2003.
105
A. SMUTS, Are Video Games Art?.
106
Aki JÄRVINEN, Understanding Video Games as Emotional Experiences, The
Video Game Theory Reader 2, Taylor & Francis, Amerika, 2008.
107
G. TAVINOR, The Art of Videogames.