11.03.2014 Views

Untitled - İzmir Ticaret Odası

Untitled - İzmir Ticaret Odası

Untitled - İzmir Ticaret Odası

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

730


KÜNYE<br />

DEĞİŞKEN YIL BİRİM MENEMEN: VERİ/AÇIKLAMA<br />

Yüzölçümü 2006 km 2 665<br />

Nüfusu 2006<br />

kişi 136.562<br />

(Projeksiyon)<br />

Nüfus yoğunluğu 2006<br />

kişi/ 205,4<br />

(Projeksiyon) km 2<br />

Kentleşme oranı 2006 yüzde 42<br />

Rakımı 2006 m 20<br />

İl merkezine uzaklığı 2006 km 35<br />

<strong>İzmir</strong>'e göre konumu 2006 - <strong>İzmir</strong>'in kuzey aksında<br />

Komşu il ve ilçeler 2006 - Doğusu Manisa ili, batısı Foça<br />

ilçesi ve Ege Denizi, kuzeyi Aliağa<br />

ilçesi, güneyi Çiğli ilçesi ile<br />

çevrilidir.<br />

Metropol ilçe mi? - - Evet<br />

Temel geçim kaynakları 2006 - Ağırlıklı olarak tarım ve besiciliğe<br />

yönelik hayvancılık yapılmakta<br />

olup, ilçe ekonomisini tarım<br />

sektörü şekillendirmektedir.<br />

Kişi başına düşen gelir 1996 dolar 3.870<br />

Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 1996 YTL 28.795.365<br />

Gayri safi tarımsal üretim gelir 2006 YTL 220.927.341<br />

İhracatı 2006 dolar 9.903.567<br />

Önemli ihraç ürünleri 2006 - Deri ve deri mamulleri,<br />

kurutulmuş domates, turşuluk acı<br />

biber, kuru üzüm, yoğurt ve<br />

seramik ürünleri.<br />

<strong>Ticaret</strong> sanayi merkezleri 2006 - Menemen Deri Serbest Bölgesi,<br />

Küçük Sanayi Sitesi, Plastik<br />

Organize Sanayi Bölgesi.<br />

Toplam firma sayısı 2006 adet 10.723<br />

Tahsil edilen vergi toplamı 2006 YTL 48.083.679<br />

Banka, şube sayısı 2006 adet 7 banka, 7 şube<br />

Yer altı zenginlikleri 2006 - Andezit, bazalt ve mermer, ayrıca<br />

Yamanlar Dağı üzerinde, Karagöl<br />

mevkiinde memba<br />

suyu niteliğinde birçok kaynak<br />

suyu bulunmaktadır<br />

Toplam konut sayısı 2006 adet 22.100<br />

Toplam otel yatak kapasitesi 2006 adet ---<br />

Okur-yazar nüfus oranı 2006 yüzde 99<br />

Öğretmen başına düşen<br />

2006 kişi 19<br />

öğrenci sayısı<br />

Doktor başına düşen kişi sayısı 2006 kişi 1.241<br />

İlçe ile özdeşleşmiş unsurlar 2006 - Menemen Deri Serbest Bölgesi, Gediz<br />

Havzası, Gediz Nehri, deri ve deri<br />

mamulleri.<br />

731


732


1. GİRİŞ<br />

İlçenin, 1 Merkez Belediyesi, 8 belde belediyesi ile 27 köyü bulunmakta iken 5216<br />

Sayılı Yerel Yönetim Yasası gereğince, 23.07.2004 tarihinden itibaren; Ayvacık,<br />

Bağcılar, Belen, Buruncuk, Çaltı, Çavuş, Doğa, Günerli, Haykıran, Kesik, Musabey,<br />

Sezbeyli, Telekler, Tuzcullu, Yahşelli ve Yanık olmak üzere toplam 16 köy mahalle<br />

kapsamına girmiş, 11 köyün ise köy tüzel kişiliği devam etmektedir.<br />

Ancak, Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 13.06.2005 tarihli oturumunda alınan karara<br />

göre Belen, Haykıran, Yanık, Doğa köyleri, daha sonra Çaltı, Telekler, Bağcılar,<br />

Ayvacık ve Yahşelli köyleri tekrar Köy Tüzel Kişiliğine kavuşmuş ve köy sayısı 20’ye<br />

çıkmıştır.<br />

İlçenin ekonomisi özellikle tarıma dayalıdır.<br />

2000 nüfus sayımına göre 114.457 kişilik nüfusa sahip olan ilçenin 2006<br />

projeksiyonuna göre 1 nüfusu 136.562’dir. İlçe bu rakamla <strong>İzmir</strong>’in en çok nüfusa<br />

sahip 5. ilçesidir ve toplam il nüfusunun yüzde 3,7’sine sahiptir.<br />

1996 yılı GSYİH’sı 28.795.365 YTL olup <strong>İzmir</strong> genelinde 9. sıradadır ve yüzde 2,6<br />

paya sahiptir. İlçede okuma yazma oranı yüzde 99’dur.<br />

3.870 $ kişi başı gelir ile 11. sırada yer almıştır.<br />

İlçeye göç eğilimi vardır. Özellikle göç, Muş-Bulanık, Erzurum-Karayazı, Muş-<br />

Malazgirt, Mardin-Midyat, Ağrı-Diyadin-Patnos, Kars-Akyaka’dan olmaktadır.<br />

2. İlçenin Tarihi, Coğrafi ve Demografik Yapısı<br />

2.1. Tarihi<br />

Menemen’in kuruluşu milattan öncesine dayanmakla birlikte, kesin bir tarih<br />

saptanamamıştır. İlçenin M.Ö. 1000 yıllarında Eoliyenler’le İonyalılar’ın hudutlarını<br />

oluşturan Gediz (Hermos) nehrinin sol sahiline yakın olan bugünkü Yahşelli Köyü<br />

civarına kurulduğu sanılmaktadır. M.Ö. 263-241 yılları arasında da Asarlık Köyü<br />

yakınlarına nakledilmiş ve Anadolu Beylikleri zamanında bugünkü yerine<br />

taşınmıştır.<br />

Uzun yıllar İonyalılar’ın egemenliği altında kalan Menemen, daha sonra<br />

Frigyalılar’ın egemenliği altına girmiştir. Bölgenin el değiştirmesine rağmen İonlar<br />

bazı yerlerde egemenliklerini sürdürmüşlerdir. Frigyalılar’ın egemenliğini<br />

M.Ö. 676-546 yılları arasında Lidyalılar izlemişlerdir.<br />

1 Nüfus projeksiyonu TÜİK tarafından yapılmıştır.<br />

733


Daha sonra İranlıların ve M.Ö. 191 yılında da Romalıların eline geçen Menemen,<br />

M.S. 395’de Roma İmparatorluğu ikiye bölününce Doğu Roma İmparatorluğunda<br />

kalmıştır.<br />

M.S. 1084 yılında Selçukluların eline geçmiş, haçlı seferlerine rastlayan bu tarihlerde<br />

bölge birkaç kez el değiştirmiş ve tahrip edilmiştir.<br />

Anadolu Selçuklularının son zamanlarında bağımsızlıklarını ilan eden<br />

Germiyanoğullarının yardımı ile Manisa ve çevresini elde eden Saruhan Bey 1300<br />

yıllarında Saruhan Beyliği’ni kurmuş ve 1313 yılında Menemen ve Foça yörelerini de<br />

alarak sınırlarını genişletmiştir.<br />

Anadolu’da Osmanlı Beyliği’nin kurulması sırasında Saruhan Beyliği’ni ortadan<br />

kaldıran Yıldırım Beyazıt, 1398 yılında Menemen’i de Osmanlı Beyliği sınırları içine<br />

dahil etmiştir.<br />

Menemen ve çevresi 1425 yılında kesin olarak Osmanlılara bağlanmış ve 1850 yılında<br />

eyalet merkezinin Aydın’dan <strong>İzmir</strong>’e alınmasıyla Menemen de Manisa’dan ayrılıp<br />

<strong>İzmir</strong>’e bağlanmıştır.<br />

494 yıl Osmanlı idaresinde kalan Menemen, 1919 yılında Yunanlılar tarafından işgal<br />

edilmiş ve Kurtuluş Savaşı sonrasında 09 Eylül 1922’de bağımsızlığına kavuşmuştur.<br />

İlçe adının nereden geldiğine ilişkin kesin kanıt bulunmamakla birlikte üç görüş<br />

vardır;<br />

1- Pers Krallığı sırasında övünmeyi seven Pers Kralına bu şehri kimin aldığı<br />

sorulduğunda “Men, men” diye yanıt verir. Farsça’da “Men”, “Ben” zamirinin<br />

karşılığıdır. Bu deyiş sonradan Menemen olur.<br />

2- Bergama Kralı Eumen, şehre kendi adını vermiş, sonradan bu Menemen<br />

şekline dönüşmüştür.<br />

3- Bizans egemenliği sırasında şehre “Maino-Menau” adının verildiği, bu deyişin<br />

zamanla değişerek Menemen halini aldığı düşünülmektedir.<br />

2.2. Coğrafi Yapısı<br />

<strong>İzmir</strong> iline bağlı olup, <strong>İzmir</strong> merkezine 35 km. mesafededir. Menemen, 27,4 derece<br />

boylam ve 38,3 derece enlemdedir. Yüzölçümü 665 km 2 'dir.<br />

Doğusu Manisa ili, batısı Foça ilçesi ve Ege Denizi, kuzeyi Aliağa ilçesi, güneyi Çiğli<br />

ilçesi ile çevrilidir.<br />

Deniz seviyesinden yüksekliği ortalama 20 metredir.<br />

734


İlçe genel olarak Ege Bölgesi ikliminin özelliklerini taşımaktadır. Bölge karakteri<br />

olarak yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır.<br />

Yöre ikliminin ılıman olması tarım ürünleri üretimi açısından elverişli bir ortam<br />

yaratmaktadır.<br />

Yıllık yağış ortalaması 616 mm., yıllık sıcaklık ortalaması 19 o C’dir.<br />

Ova dördüncü zaman alüvyonlarından oluşmuştur. Kuzeyde Şaphane Dağı, andezit<br />

tüfleri, Doğuda Dumanlı ve Yamanlar dağları andezit ve denizlerle örtülüdür.<br />

Gediz’in ilerleyen deltası içinde üç tepeler adıyla anılan volkanik arazisi vardır.<br />

Başlangıçta açık deniz dalgalarına karşı <strong>İzmir</strong> Körfezi’ni bir siper olarak koruyan<br />

Gediz Deltası, yıllar geçtikçe ilerlemiş ve körfezin doğusunu bir göl halinde ayırarak<br />

zararlı bir durum oluşturmuştur. Bundan dolayı 1886 yılında şimdiki mecrası<br />

hazırlanmıştır.<br />

Ovada genellikle toprak bünyesi hafif-orta arasında değişmektedir. Özellikle güney<br />

kısımlarda Siltli-tın, kuzey kısımlarında Kumlu-tın, Tınlı-kum, Kaba-Kum<br />

kombinezonu hakimdir. Güney kısımlarda ise Tuzçullu-Kaklıç Köyleri civarında iki<br />

metre derinliğe kadar orta bünye, bu derinlikten sonra ağır bünye (Siltli-kil) hakim<br />

durumdadır.<br />

Ovanın orta ve kuzey kısımları alüviyal ve genç topraklardan oluşmuştur. Henüz<br />

oturmamış alanın meyili düz veya düze yakın olup tarıma elverişlidir. Ovanın güney<br />

ve batı kısımlarında hidromorfik tuzlu alüviyal topraklar bulunmaktadır. Ovanın<br />

150.000 dekar civarında bir sahasını oluşturan çorak topraklar üçe ayrılmaktadır.<br />

1-Tuzlu Topraklar: Ovanın orta kısımları ile kuzeyinde bulunan topraklar bitkilerin<br />

gelişmesine zarar verecek kadar tuz içermektedir.<br />

2-Alkali Topraklar: Toprak reaksiyonu (PH) 8.5’ten yüksek olan topraklar<br />

yüzde 15’den fazla sodyum içermektedir.<br />

3-Tuzlu Alkali Topraklar: Bol miktarda tuz ve yüksek alkalik içeren topraklarda<br />

sodyum oranı yüzde 15’den fazladır.<br />

Son iki toprak çeşidi ovanın güney kısımlarında hava alanı ile Kaklıç, Tuzçullu,<br />

Süzbeyli aralarını birleştiren hattın güneyinde bulunurlar. Bazı kısımlar çıplak, bazı<br />

kısımlar ise tuza dayanıklı flora ile kaplıdır.<br />

735


Akarsuların başında Gediz gelmektedir. Menbasını Gediz ilçesinden alarak birçok<br />

kollardan beslenen Gediz Nehri, Manisa Ovası’ndan sonra Manisa-Menemen<br />

boğazına giderek 18 km. mesafeyi kat ettikten sonra Menemen Ovası’na girer ve kış<br />

aylarında Çakal, Arap Çayları ile beslenir. Menemen merkez kazasının 4 km.<br />

kuzeyinde akan Gediz Nehri, Foça hududundan denize dökülmektedir.<br />

Gediz Nehri üzerinde kurulan Emiralem Regülatörü ve Sulama Şebekesi vasıtasıyla<br />

ova tamamen sulu tarım yapmaya elverişli saha haline gelmiştir.<br />

Yamanlar Dağı üzerinde, Karagöl mevkiinde memba suyu niteliğinde birçok kaynak<br />

suyu bulunmaktadır.<br />

Toplam 665 km 2 olan ilçe yüzölçümünde toplam tarım alanı 232.326,5 dekarlık bir<br />

alanı kaplamaktadır. Kişi başına düşen birim alan ise 1.701,2 m 2 ’dir.<br />

2.3. Demografik Yapısı<br />

İlçe merkez nüfusu 2000 yılı itibariyle 46.079, belde nüfusu 49.757, köy nüfusu 18.621<br />

olmak üzere toplam nüfus 114.457’dir.<br />

Nüfus, TÜİK 2006 yılı projeksiyonuna göre 136.562 olmuştur.<br />

İlçede oy kullanma ehliyetine sahip kişi sayısı 78.274’dür.<br />

Tablo 1: Nüfus Durumu (2006)<br />

2000 2006<br />

Erkek Kadın Toplam Toplam*<br />

Menemen Merkez 23.359 22.720 46.079 57.412<br />

Belde+Köy 33.957 34.421 68.378 79.150<br />

Toplam 57.316 57.141 114.457 136.562<br />

Kaynak: TUİK, 2007.<br />

* TÜİK, projeksiyon.<br />

Beldeler; Asarlık, Emiralem, Harmandalı, Koyundere, Maltepe, Seyrek, Türkelli,<br />

Ulukenttir.<br />

Köyleri; Alaniçi, Ayvacık, Bağcılar, Belen, Bozalan, Buruncuk, Çaltı, Çavuşköy,<br />

Çukurköy, Doğa, Göktepe, Göreve, Günerli, Hasanlar, Hatundere, Haykıran,<br />

İğnedere, Karaorman, Kesik, Musabey, Süleymanlı, Süzbeyli, Telekler, Tuğrutlar,<br />

Tuzcullu, Yahşelli ve Yanıkköy’dir. İlçe alanı içinde 20 köy, ilçe merkezinde ise 17<br />

mahalle bulunmaktadır<br />

736


3. Ekonomi<br />

İlçenin ekonomik yapısını tarım şekillendirmektedir.<br />

İlçe tarımını desteklemek üzere üç tarımsal enstitü hizmet vermektedir. Ancak, ilçede<br />

üretilen tarım ürünlerinin değerlendirilmesi için ürünlerin satışını arttırmak üzere<br />

organizasyonların ve işletmelerin çoğaltılması büyük ihtiyaçtır. İhtisaslaşma<br />

gerekmektedir.<br />

Daha önceleri Doğu ve Güneydoğudan göç alan ilçede inşaat sektörünün iyi olduğu,<br />

pamuk yetiştiriciliği yapıldığı, çeltik üretiminde ilçenin söz sahibi olduğuna dikkat<br />

çekilmektedir.<br />

İhracata yönelik tarımsal ürünü değerlendiren sınırlı sayıda işletme bulunmaktadır.<br />

Bu işletmelerin artması ile ilçe ekonomisi daha iyi bir konuma gelebilecektir.<br />

İlçedeki önemli maden yatakları olarak andezit, bazalt ve mermer sayılabilir.<br />

İlçedeki yabancı sermayeli işletme sayısı 19’dur.<br />

2006 yılı itibariyle Menemen'den ihracat yapan firma sayısı 24 olup, yapılan ihracat<br />

miktarı 9.903.567,05 $'dır.<br />

İlçede 7 banka, 7 şube ile hizmet vermektedir.<br />

Tablo 2: Faaliyet Gösteren Firmalar (2006)<br />

Kayıtlı Olduğu Oda<br />

Firma Sayısı<br />

Menemen <strong>Ticaret</strong> <strong>Odası</strong> 1.952<br />

Menemen Ziraat <strong>Odası</strong> 6.280<br />

Ege Bölgesi Sanayi <strong>Odası</strong><br />

(Yerli Sermayeli 148<br />

Yabancı Sermayeli 6)<br />

Esnaf Sanatkârlar <strong>Odası</strong> 2.267<br />

Mimar ve Mühendisler <strong>Odası</strong> (İnşaat Mühendisi) 30<br />

Ege İhracatçı Birlikleri 40<br />

Toplam Firma Sayısı 10.723<br />

Kaynak: Menemen <strong>Ticaret</strong>, Ziraat Odaları, EBSO, Esnaf Sanatkârlar <strong>Odası</strong>, TMMOB<br />

Mimar ve Mühendisler <strong>Odası</strong> <strong>İzmir</strong> Şubesi, Ege İhracatçı Birlikleri, 2007.<br />

Sağ Sahil Sulama Birliğine kayıtlı 3.282, Sol Sahil Sulama Birliğinde ise 8.000 mükellef<br />

vardır.<br />

Tarım Kredi Kooperatifine kayıtlı üye sayısı ise 796’dır.<br />

İlçede SSK’ya bağlı çalışan sayısı 11.971, SSK’ya bağlı emekli sayısı ise 5.103’dür.<br />

154<br />

737


İlçe’de Emekli Sandığı’na bağlı 1.663 emekli, 596 dul-yetim bulunmaktadır.<br />

İlçede Bağkur 2926’ya tabi 355 yaşlı/mamul, 1479’a tabi 1.551 yaşlı/mamul<br />

bulunmaktadır.<br />

İlçede 2006 sonu itibariyle 4.558 Gelir Vergisi mükellefi bulunmakta olup tahakkuk<br />

eden vergi 24.052.849,4 YTL’dir. Bu tahakkukun 17.370.685,1 YTL’si tahsil edilmiştir.<br />

Kurumlar vergisi mükellef adedi ise 658 olup 4.070.135,4 YTL vergi tahakkuk<br />

ettirilmiş 3.219.279,1 YTL tahsilat yapılmıştır.<br />

KDV mükellef adedi 3.003, diğer vergi mükellef adedi 3.249 olup Tahakkuk ettirilen<br />

vergi tutarları sırasıyla 12.178.970,9 ve 20.111.385,7’dir.<br />

Bunun KDV’de 8.222.503,9 ve diğer vergilerde 16.143.769,1 YTL’si tahsil edilmiştir.<br />

Tablo 3: En Çok Vergi Veren İlk 20 Firma (2006)<br />

Sıra<br />

Tutar<br />

Ünvan<br />

No<br />

(YTL)<br />

1. Gimas Firgin Makine İml. Montaj Müh. 328.243,47<br />

2. Sema Özel Eğitim Yayıncılık San. ve Tic. 168.091,52<br />

3. Nazar Giyim ve Day. Tük. Malz. Tic. Ltd. Şti. 140.107,17<br />

4. Baykim Kimya Ürünleri San. A.Ş. 118.364,64<br />

5. Ege Soğ. Klima Soğ. Hava Tes. İhr. İth. San. 102.689,37<br />

6. VKF Renzel Sales Pro Motion İmalat 89.424,56<br />

7. Gimas Girgin Dış Tic. Ltd.Şti. 74.373,25<br />

8. Kızılkayalar Giyim ve Day. Tük. Mal. 73.375,36<br />

9. Atilla Çetiner İnş. Tur. San. Tics. Ltd. Şti. 64.961,66<br />

10. Mekar Makine Isıt. Soğ. Oto. San. 59.543,72<br />

11. Yaşam Sağlık Tıbbi Araç Tic. Ltd. 55.671,27<br />

12. Parafin Dış Tic. Ltd. Şti. 49.453,89<br />

13. Torunlar Gıda Tic. A.Ş. 48.692,26<br />

14. Dündar Meydancı Pet. Ürün. Gıda Mad. 46.261,19<br />

15. Belpa Mobilya Paz. Tic. San. 44.948,21<br />

16. Gürpınar Pazarlama ve Tic. Ltd. Şti. 37.713,89<br />

17. Galeri Çeyiz Day. Tük. Tekstil Ürün. San. 36.540,62<br />

18. Aypen Plast. Aliminyum Doğr. İnş. Taah. 35.934,89<br />

19. Taykon Çelik İnş. Taah. San. 34.834,63<br />

20. Menaltaş İnş. Taah. Mak. Yap. Mlz.Nak.Or. 34.611,42<br />

Kaynak: <strong>İzmir</strong> Vergi Dairesi Başkanlığı, 2007.<br />

738


Tablo 4: En Çok Vergi Veren İlk 20 Mükellef (2006)<br />

Sıra<br />

İsim<br />

No<br />

Tutar<br />

(YTL)<br />

1. İlhan Bülent Gülmezoğlu 112.019,61<br />

2. Ahmet Bican Ergin 59.593,58<br />

3. Hülya Filiz 53.887,39<br />

4. Mehmet Suha Ekler 49.656,36<br />

5. Zübeyde Yiğitalp 49.602,69<br />

6. Abdurrahman Hoşafoğlu 38.563,68<br />

7. Bülent Maramuroğlu 31.394,41<br />

8. Mehmet Levent Dönmez 31.143,44<br />

9. Onur Civan 31.127,46<br />

10. Belgin Sofuoğlu 30.091,38<br />

11. Aziz Civan 29.655,01<br />

12. Mustafa Kemal Kahya 28.803,66<br />

13. Meryem Alşen 28.677,12<br />

14. Mehmet Gürbüz 28.108,28<br />

15. Batuhan Kaynakçıoğlu 26.804,14<br />

16. Mustafa Onaran 23.079,50<br />

17. Ercan Dadacan 22.148,12<br />

18. Salih Kara 20.579,14<br />

19. Rüveyde Gürsel Ekler 20.341,04<br />

20. Gürkan Eryavuz 20.318,58<br />

Kaynak: <strong>İzmir</strong> Vergi Dairesi Başkanlığı, 2007.<br />

3.1. Tarım<br />

Yörede Akdeniz ikliminin egemen olması nedeniyle ekili ve dikili alanlarda, muz<br />

hariç, tüm bitkisel ürünler yetiştirilebilmektedir.<br />

İlçenin, iklim özelliklerinden ötürü ova topraklarının tümü derin yapıda ve genelde<br />

orta-ağır bünyeli alüviyal olduğundan, bu alanlarda bağ, sebze, zeytin ile çeşitli<br />

meyveler yetiştirilmektedir.<br />

Pamuk, buğday, çekirdeksiz üzüm, şeftali, zeytin, incir, kayısı, erik, domates, kavun,<br />

karpuz, biber, patlıcan, çilek, mandalina, ıspanak, yem bitkileri ve fazla su olduğu<br />

takdirde çeltik yetiştirilmektedir.<br />

Ancak, son yıllarda yeterli sulama suyu bulunmadığından çeltik tarımına izin<br />

verilmemektedir.<br />

Buğday verimi Türkiye ortalaması dönümde 225 kg. iken, Menemen’de 800–900<br />

kg’dır. Pamuk Türkiye ortalaması 300–350 kg iken Menemen’de ise 600 kg’dır.<br />

739


En verimli topraklara sahip ilçe, Gediz Nehri kirliliği nedeniyle bu verimli<br />

topraklarını kaybetme durumuyla karşı karşıyadır.<br />

İlçede çiftçiye üretimde artışı sağlamak amacıyla üretim ve ürün tekniğini öğretmek,<br />

arazilere ziraat tekniğinin uygulanması konularında yardımcı olan kuruluşlar<br />

bulunmaktadır.<br />

Örtü altı yetiştiriciliğinde; sebze-meyve yetiştiriciliği yapan köy sayısı 5, toplam hane<br />

sayısı 12’dir. 0,50 da. cam sera, 28 da. plastik sera, 303 da. yüksek tünel sera olmak<br />

üzere toplam 331,50 da.’lık alanda sebze ve meyve yetiştiriciliği yapılmaktadır.<br />

Süs bitkileri yetiştiriciliği yapan köy sayısı ise 4, toplam hane sayısı da 4’dür. Süs<br />

bitkileri yetiştiriciliği 0,40 da. cam sera, 4 da. plastik sera, 0,60 da. yüksek tünel sera,<br />

olmak üzere toplam 5 da.’lık alanda yetiştiricilik yapılmaktadır.<br />

Bunlar; Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Ege Tarımsal Araştırma<br />

Enstitüsü Müdürlüğü, Tarımsal Hidroloji Araştırma ve Eğitim Merkezi<br />

Müdürlüğü’dür.<br />

Ayrıca tarımsal amaçlı olarak kurulan kooperatifler şunlardır;<br />

1- Tuzçullu-Maltepe-Seyrek Su Ürünleri Kooperatifleri,<br />

2- Bozalan Tarımsal Kalkınma Kooperatifi,<br />

3- Çavuşköy Tarımsal Kalkınma Kooperatifi,<br />

4- Türkelli Kalkınma Kooperatifi,<br />

5- Haykıran Tarımsal Kalkınma Kooperatifi,<br />

6- Emiralem Sulama Kooperatifi,<br />

7- Süleymanlı Sulama Kooperatifi,<br />

8- Değirmendere Tarımsal Kalkınma Kooperatifi,<br />

9- Hasanlar Tarımsal Kalkınma Kooperatifi<br />

10-Çukurköy Sulama Kooperatifi<br />

11-Harmandalı Tarımsal Kalkınma Kooperatifi.<br />

İlçeyle özdeşleşmiş ürünler; çilek, erkenci şeftali, kayısı, erik, ıspanak, yeşillik,<br />

pamuk, fasulye, domates ve çekirdeksiz üzümdür.<br />

İlçede 500 ton kapasiteli soğuk hava deposu vardır.<br />

İlçede organik tarım yapılmamaktadır.<br />

Toplam tarım alana 232.326,5 dekardır.<br />

Tarım arazisinin yüzde 53’ü tarla alanı olarak kullanılmaktadır.<br />

Tarla alanını yüzde 17’lik pay (39.161,5 da.) ile sebze alanı izlemektedir. Bunu yüzde<br />

16 ile bağ, zeytin ve meyve alanı izlemektedir.<br />

740


Tarıma elverişli boş arazi 4.060 dekardır.<br />

Tarım alanlarının yüzde 97’sinde sulama yapılmaktadır.<br />

Menemen’de sulu tarım genellikle Devlet Su İşleri Bölge Müdürlüğü’nün sulama<br />

şebekesi ile Gediz Nehri’nden gerçekleştirilmektedir.<br />

Gediz Nehri’nin suları sağ ve sol sahil olarak ikiye bölünerek çeşitli kollarla ovaya<br />

yayılmaktadır. Kanal ve kanaletlerden akan sular üreticilerin masrafsız olarak<br />

sulama yapmalarına imkan vermektedir.<br />

Tablo 5: Tarımsal Alan Dağılımı<br />

Yüzölçümü<br />

(da)<br />

2006 Pay<br />

(%)<br />

Kümülâtif<br />

Değişim<br />

(%)<br />

2002 2006<br />

Toplam tarım alanı 230.000 232.326,5 100 1<br />

Tarla alanı 125.200 123.650 53.2 -1,2<br />

Sebze alanı 40.310 39.161,5 17 -2,9<br />

Meyve alanı 8.880 8.080 3.4 -9<br />

Süs Bitkileri alanı 10 5 0 0<br />

Bağ alanı 36.000 36.140 15.6 0.4<br />

Narenciye alanı 1.550 1.580 0.7 2<br />

Zeytin alanı 13.400 18.650 8 39.2<br />

Kavaklık alan 100 100 0 0<br />

Nadas alanı 900 900 0.4 0<br />

Tarıma elverişli boş arazi 3.650 4.060 1.7 11,2<br />

Sulanan tarım alanı 196.880 225.776 97,2 14.7<br />

Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007.<br />

741


Grafik 1: Tarım Arazileri Dağılımı (2006)<br />

Kaynak: Tablo 5.<br />

3.1.1. Bitkisel Üretim<br />

Coğrafi konumu, jeolojik ve topoğrafik yapısıyla polikültür tarıma uygunluğu,<br />

gelişmiş tarımsal mekanizasyon, sanayi ve deneyimli çiftçi potansiyeli ile<br />

Menemen’de tarım çok önemli bir yere sahiptir.<br />

İlçede yılda iki ürün, bazen üç ürün alınabilmektedir.<br />

İlçenin batı ve güney kısmında bulunan köylerde başta pamuk olmak üzere hububat<br />

tarımı yapılmaktadır.<br />

İlçede bitkisel ürün deseni incelendiğinde; ekiliş alanında 2006 yılında 2002 yılına<br />

oranla yüzde 2’lik bir azalma oluştur.<br />

Tarla ürünleri ekiliş alanlarındaki durumun 2002 yılına oranla gelişimi<br />

incelendiğinde; yüzde 85 oranında mısır (silaj) ekim alanındaki artış dikkati<br />

çekmektedir.<br />

İlçede buğday, arpa, mısır, pamuk üretimi yapılmaktadır.<br />

Üretim miktarlarına göre, 2006 yılında 2002 yılına oranla bakla (yemeklik kuru),<br />

susam, fasulye (kuru), börülce (kuru), mısır (silaj) ve mısır (dane) üretiminde yüksek<br />

artışlar gerçekleşmiştir.<br />

742


Pamuk kütlü, 2006 yılında üretim miktarı açısından 2002 yılına oranla ilk sırada yer<br />

almaktadır. Bunu mısır (dane) (I. Ürün) izlemektedir.<br />

Tablo 6: Tarla Ürünleri Üretimi<br />

Ekiliş Alanı<br />

Üretim<br />

Verim<br />

Ürün<br />

(da)<br />

(ton)<br />

(kg/da)<br />

Artış<br />

Artış<br />

Artış<br />

2002 2006 2002 2006 2002 2006<br />

(%)<br />

(%)<br />

(%)<br />

Pamuk (Kütlü) 90.000 80.000 -11,1 31.500 40.000 27 350 500 42,9<br />

Mısır (Dane)<br />

(I. Ürün)<br />

11.000 15.000 36,4 7.700 13.500 75,3 700 900 28,6<br />

Buğday (Ekmeklik) 0 20.000 - 0 10.000 - - 500 -<br />

Yonca (K. Ot) 1.500 2.200 46,7 20,000 4.050 -79,8 13,3 1.841 13.742<br />

Mısır (Silaj)<br />

(II. Ürün)<br />

1.680 1.000 -40,5 6.720 4.000 -40,5 4.000 4.000 0<br />

Fiğ (Y.ot) 0 1.500 - 0 3.000 - - 2.000 -<br />

Buğday (Durum) 5.000 4.000 -20 1.750 2.000 14,3 3.350 500 -85,1<br />

Mısır (Silaj) (I. Ürün) 270 500 85,2 1.080 2.000 85,2 4.000 4.000 0<br />

Arpa (Diğer) 200 200 0 55 80 45,5 275 400 45,5<br />

Bakla (Yemeklik) (Kuru) 50 100 100 6 25 316,7 125 250 100<br />

Fasulye (Kuru)<br />

(I. Ürün)<br />

50 100 100 6 17,5 191,7 120 175 45,8<br />

Börülce (Kuru) 20 50 150 3 7,5 150 150 150 0<br />

Susam (II.Ürün) 20 50 150 1 4 300 60 80 33,3<br />

Buğday (Diğer) 15.000 0 -100 5.250 0 -100 350 - -<br />

Mısır (Hasıl I. Ürün) 1.500 0 -100 4.000 0 -100 6.000 - -<br />

Fiğ (K.ot) 500 0 -100 250 0 -100 500 - -<br />

Tütün 80 0 -100 7 0 -100 90 - -<br />

Susam (I. Ürün) 30 0 -100 2 0 -100 60 - -<br />

Toplam 126.900 124.700 -1,7 78.330 78.684 0,5 --- --- ---<br />

Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007.<br />

İlçe tarımında sebze yetiştiriciliği bir diğer uğraş alanıdır.<br />

Ürünlerin pazarlaması TARİŞ, tüccar veya üreticilerin kendileri tarafından<br />

yapılmaktadır.<br />

743


Tablo 7: Sebze Üretimi (1)<br />

Ekiliş Alanı<br />

Üretim<br />

Verim<br />

(da)<br />

(ton)<br />

(kg/da)<br />

Ürün<br />

Artış<br />

Artış<br />

Artış<br />

2002 2006 2002 2006<br />

2002 2006<br />

(%)<br />

(%)<br />

(%)<br />

Domates (Salçalık) 0 6.000 - 0 36.000 - - 6.000 -<br />

Domates 10.830 5.000 -53,8 43.320 30.000 -30,7 4.000 6.000 50<br />

Ispanak 11.000 12.650 15 16.500 18.975 15 1500 1500 0<br />

Karpuz 5.000 4.000 -20 12.500 12.000 -4 2.500 3.000 20<br />

Kavun 3.000 2.000 -33,3 6.000 4.000 -33,3 2.000 2.000 0<br />

Marul (Kıvırcık) 300 1.900 533,3 180 3.800 2.011 600 2.000 233,3<br />

Patlıcan 650 700 7,7 1.950 2.100 7,7 3.000 3.000 0<br />

Biber (Sivri) 1.100 1.000 --9,1 1.650 2.000 21,2 1.500 2.000 33,3<br />

Maydanoz 1.000 1.200 20 1.000 1.200 20 1.000 1.000 0<br />

Kabak (Sakız) 300 350 16,7 1.200 1.050 -12,5 4.000 3.000 -25<br />

Soğan (Taze) 1.000 850 -15 1.000 850 -15 1.000 1.000 0<br />

Lahana (Beyaz) 600 300 -50 900 600 -33,3 1.500 2.000 33,3<br />

Börülce (Taze) 100 1.000 900 35 500 1.329 350 500 42,9<br />

Biber (Dolmalık) 300 230 -23,3 450 460 2,2 1.500 2.000 33,3<br />

Fasulye (Taze) 500 600 20 350 420 20 700 700 0<br />

Dereotu 250 525 110 125 420 236 500 800 60<br />

Biber (Salçalık) 350 200 -42,9 525 400 -23,8 1.500 2.000 33,3<br />

Enginar 200 250 25 300 375 25 1.500 1.500 0<br />

Hıyar (Sofralık) 150 150 0 375 375 0 2.500 2.500 0<br />

Pırasa 400 280 -30 520 350 -32,7 1.300 1.250 -3,8<br />

Bezelye (Taze) 650 700 7,7 228 350 53,5 350 500 42,9<br />

Karnabahar 200 200 0 280 300 7,1 1.400 1.500 7,1<br />

Marul (Göbekli) 1.700 420 -75,3 2.550 294 -88,5 1.500 700 -53,3<br />

Roka 200 340 70 120 170 41,7 600 500 -16,7<br />

Kereviz (Kök) 150 90 -40 240 117 -51,3 1.600 1.300 -18,8<br />

Turp (Bayır) 40 50 25 160 100 -37,5 4.000 2.000 -50<br />

Bamya 200 200 0 100 80 -20 500 400 -20<br />

Turp (Kırmızı) 40 50 25 80 75 -6,3 2.000 1.500 -25<br />

Lahana (Kırmızı) 150 100 -33,3 120 70 -41,7 800 700 -12,5<br />

Barbunya (Taze) 0 100 - 0 50 - - 500 -<br />

Semizotu 50 50 0 25 30 20 500 600 20<br />

Sarımsak (Taze) 500 50 0 30 30 0 600 600 0<br />

Brokoli 0 20 - 0 20 - - 1.000 -<br />

Nane 20 20 0 14 14 0 700 700 0<br />

Tere 20 20 0 10 10 0 500 500 0<br />

Bakla (Taze) 1.000 0 -100 600 0 -100 600 - -<br />

Soğan (Kuru) 300 0 -100 300 0 -100 1.000 - -<br />

Toplam 41.900 41.595 -0,7 93.737 117.585 25,4 --- --- ---<br />

Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007.<br />

İlçede 41.595 da.’lık alanda sebze üretimi yapılmaktadır. 2006 yılı itibariyle toplam<br />

üretim miktarı 117.585 tondur.<br />

744


Ekiliş alanı itibariyle; ıspanak, domat, karpuz, kavun, marul, maydanoz, soğan,<br />

patlıcan, fasulye, marul, kabak (sakız), lahana dikkati çeken ürünlerdir.<br />

Bununla birlikte, marul (kıvırcık), domates, börülce, biber, lahana, bezelye, karpuz,<br />

semizotu, dereotunda dekar başına verimlilik artmıştır.<br />

2006 yılında 2002 yılına oranla sebze ürünleri ekiliş alanlarında en yüksek artış yüzde<br />

yüzün üzerinde börülcede (taze) gerçekleşmiştir. Bunu yüzde 70 ile roka, yüzde 53<br />

ile marul (kıvırcık), yüzde 25 ile turp (bayır) izlemektedir. Diğer artış gerçekleşen<br />

ürünler ise sırasıyla enginar, fasulye (taze), maydanoz, ıspanak, kabak (sakız),<br />

patlıcan, bezelye (taze) izlemektedir.<br />

Genel olarak ekim alanları bazında azalışlar dikkati çekmektedir. Bununla birlikte<br />

brokoli, domates (salçalık) ekim alanı ilave edilmiştir. Marul (göbekli), kavun,<br />

karpuz, lahana (beyaz, kırmızı), kereviz (kök), domates, biber (dolmalık, sivri) pırasa,<br />

biber (salçalık) ekim alanı azalan ürünlerdir.<br />

İlçede 422.475 da.’lık alanda yapılan meyve üretimi, 2006 yılı itibariyle 430.595 da.’lık<br />

alana ulaşmıştır.<br />

Üretimi en fazla yapılan meyve şeftali, zeytin (yağlık), mandarin, kayısı, zeytin<br />

(sofralık), erik, armut, antep fıstığıdır.<br />

2006 yılı itibariyle 430.595 da.’lık meyve üretim alanından 12.480 tonluk üretim elde<br />

edilmiştir.<br />

Üzüm (sofralık) ve kurutmalık ile çilek üretimi yapılan 37.250 da’lık alandan elde<br />

edilen üretim miktarı 48.653 tondur.<br />

İlçede yıllık 4.900 ton çilek üretimi yapılmaktadır. Kalitesi ve organik olması<br />

sebebiyle piyasalarda değer bulan çileğin üretiminin arttırılması için seracılığın<br />

teşvik edilerek üretimin arttırılması gerekmektedir.<br />

Pazar problemi yoktur. Ancak şoklama yapılamamaktadır. Doğrudan<br />

tüketilmektedir.<br />

745


Tablo 8: Meyve Üretimi (1)<br />

Meyve Veren Yaşta Üretim<br />

Verim<br />

Ağaç Sayısı<br />

(ton)<br />

(kg/ağaç)<br />

Ürün<br />

Artış<br />

Artış<br />

Artış<br />

2002 2006 2002 2006 2002 2006<br />

(%)<br />

(%)<br />

(%)<br />

Şeftali (Diğer) 118.400 118.100 -0,3 4.144 4.134 -0,2 35 35 0<br />

Zeytin (Yağlık) 123.200 127.500 3,5 4.312 3.825 -11,3 35 30 -14,3<br />

Mandarin 59.250 62.000 4,6 2.370 2.480 4,6 40 40 0<br />

Kayısı 30.650 28.075 -8,4 1.073 842 -21,5 35 30 -14,3<br />

Zeytin (Sofralık) 21.700 22.200 2,3 543 666 22,7 25 30 20<br />

Erik 18.350 18.700 2 642 561 -12,6 35 30 -14,3<br />

Armut 8.250 8.200 -0,6 206 205 -0,5 25 25 0<br />

Nar 10.000 10.250 2,5 200 205 2,5 20 20 0<br />

Antep Fıstığı 16.500 19.500 18,2 83 98 18,1 5 5 0<br />

Ayva 2.500 2.520 0,8 75 63 -16 30 25 -16,7<br />

İncir 1.750 1.750 0 61 53 -13,1 35 30 -14,3<br />

Elma(Golden) 1.650 1.725 4,5 58 52 -10,3 35 30 -14,3<br />

Portakal<br />

(Washington)<br />

900 1.075 19,4 32 32 0 35 30 -14,3<br />

Badem 5.750 5.000 -13 29 25 -13,8 5 5 0<br />

Kiraz 750 800 6,7 23 24 4,4 30 30 0<br />

Elma(Starking) 550 700 27,3 19 21 10,5 35 30 -14,3<br />

Ceviz 825 750 -9 25 19 -24 30 25 -16,7<br />

Vişne 700 700 0 14 14 0 20 20 0<br />

Portakal(Yafa) 200 350 75 8 11 37,5 40 30 -25<br />

Limon 300 300 0 8 6 -25 25 20 -20<br />

Trabzon Hurması 300 400 33,3 8 4 -50 25 10 -60<br />

Toplam 422.475 430.595 1,9 13.933 12.840 -7,8 --- --- ---<br />

Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007.<br />

Tablo 8: Meyve Üretimi (2)<br />

Ekiliş Alanı<br />

(da)<br />

Ürün<br />

2002 2006<br />

Üzüm<br />

(Çekirdeksiz)<br />

(Kurutmalık)<br />

Üzüm<br />

(Sofralık)<br />

(Çekirdeksiz)<br />

Artış<br />

(%)<br />

Üretim<br />

(ton)<br />

2002 2006<br />

Artış<br />

(%)<br />

Verim<br />

(kg/da)<br />

2002 2006<br />

Artış<br />

(%)<br />

30.350 30.400 0,7 36.420 38.000 4,3 1.200 1.250 4.2<br />

5.350 5.300 -0,9 6.420 5.565 -13,3 1.200 1.050 -12,5<br />

Çilek 1.400 1.400 0 4.900 4.900 0 3.500 3.500 0<br />

Üzüm<br />

(Şaraplık)<br />

0 150 - 0 188 - 0 1.250 -<br />

Toplam 37.100 37.250 0,1 47.470 48.653 0,6 --- --- ---<br />

Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü, 2007.<br />

746


İlçede tarımsal alet ve ekipman varlığı yıllar itibariyle çok önemli değişiklikler<br />

göstermemektedir. Ancak, genel olarak geleneksel tipteki tarım aletlerinde azalmaya<br />

karşılık modern alet ve ekipman da artış görüldüğü söylenebilir.<br />

Tablo 9: Tarımsal Alet ve Ekipman Varlığı (1)<br />

Alet-Ekipman Adet Alet-Ekipman Adet<br />

Traktör 2.295 Pnömatik Ekim Makinası 512<br />

Kulaklı Traktör Pulluğu 2.634 Üniversal Ekim Makinası 1.532<br />

Kültüvatör 1.479<br />

Kimyevi Gübre Dağıtma<br />

Makinası<br />

2.125<br />

Diskli Tırmık 2.259 Orak Makinası 17<br />

Dişli Tırmık 1.043 Ot Tırmığı 377<br />

Hayvan Pulluğu 2.620 Biçer Bağlar Makinası 56<br />

Ark Pulluğu 733 Balya Makinası 46<br />

Dip Kazan (Subsoiler) 224<br />

Sap Döver Harman<br />

Makinası (Batöz)<br />

45<br />

Toprak Frezesi (Rotovatör) 1.314 Kepçe 28<br />

Rototiller 712 Selektör (Sabit veya Seyyar) 7<br />

Taş Toplama Makinası 1 Mısır Silaj Makinası 84<br />

Toprak Tesviye Makinaları 114 Pamuk Toplama Makinası 10<br />

Toprak Burgusu 15 Mısır Daneleme Makinası 17<br />

Hayvanla-Traktörle Çekilen Ara<br />

Traktörle Çekilen Çayır<br />

2.756<br />

Çapa Makinaları<br />

Biçme Makinası<br />

13<br />

Traktörle Çekilen Hububat Ekim<br />

Kombine Hububat Ekim<br />

50<br />

Makinası<br />

Makinası<br />

7<br />

Yem Hazırlama Makinaları 25 Yem Dağıtıcı Römork 6<br />

Sap Parçalama Makinası 616 Sırt Pülverizatörü 4.510<br />

Hayvanla-Traktörle Çekilen Ara<br />

Kuyrun Milinden Hareketli<br />

2.756<br />

Çapa<br />

Pülverizatör<br />

1.125<br />

Tozlayıcı 170 Atomizör 1.701<br />

Santrüfiz Pompa 621 Elektro Pomp. 1.908<br />

Motopom (P) Termik 22 Yağmurlama Tesisi 19<br />

Derin Kuyu Pompa 357 Damla Sulama Tesisi 207<br />

Krema Makinası 225 Karasaban 3<br />

Süt Sağım Tesisi (Sabit) 36 Merdane 63<br />

Tarım Arabası (Römork) 2.126 Set Yapma Makinası 735<br />

Kendi Yürür Biçer Döver 5 Anıza Ekim Makinası 50<br />

Kültüvatör 1.479 Filde Dikim Makinası 12<br />

Kambikürüm 4 Tınaz Makinası 6<br />

Ürün Sınıflandırma Makinası 2 Motorlu Tırpan 3<br />

Patates Dikim Makinası 7 Yer Fıstığı Hasat Makinası 1<br />

Çiflik Gübresi Dağıtım Makinası 4 Mısır Hasat Makinası 9<br />

Patates Sökme Makinası 6 Motorlu Pülverizatör 401<br />

Ot Silaj Makinası 16 Seyyar Süt Sağım Tesisi 195<br />

Ürün Kurutma Makinası 1<br />

Kaynak: İl Tarım Müdürlüğü, 2007.<br />

747


3.1.2. Hayvancılık<br />

Ülkemiz genelinde olduğu gibi Menemen ilçemizde de hayvancılık giderek güç<br />

kaybetmekte, hayvan varlığı ve buna bağlı olarak hayvansal ürün üretimi<br />

düşmektedir.<br />

İlçedeki toplam holstein cinsi 8.020 baş hayvanın 4.400 başı sağmaldır ve elde edilen<br />

süt miktarı 25.520 tondur. Montofon cinsi 180 baş hayvan varlığının ise 80 başı<br />

sağmal olup, elde edilen toplam süt üretim miktarı 400 tondur.<br />

2.800 baş yerli sığırın 1.000 başı sağmal olup, 2.400 ton süt elde edilmiştir.<br />

Yerli+diğer koyun varlığı toplamı ise 34.350 baş olup, bunun 20.000 başı sağmaldır<br />

ve 3.000 ton süt elde edilmiştir.<br />

İlçedeki toplam 34.350 baş koyun varlığının 20.000 başı sağmaldır. 3.000 ton toplam<br />

süt üretim miktarıdır.<br />

7.500 baş kıl keçisinin 5.000 başı sağmaldır ve 800 ton süt üretilmiştir.<br />

İlçede en çok tavuk, koyun (yerli+diğer) ve sığır yetiştirilmektedir. Bunu 7.500 baş ile<br />

kıl keçisi izlemektedir.<br />

Bu hayvanlardan elde edilen hayvansal üretim miktarları ise şöyledir: 32.120 ton süt,<br />

146,91 ton bal, 8,8 ton balmumu, 585,3 kırmızı et, 1.297,9 beyaz et, 31,4 yapağı, 5,8<br />

keçi kılı.<br />

Menemen’de 40 adet eski usul, 8.162 adet yeni usul kovan mevcuttur.<br />

İlçedeki 432.400 tavuk varlığının, 151.000 adedi broiler, 281.400’ü yumurtacıdır.<br />

Tablo 10: Hayvan Varlığı<br />

748<br />

2002 2006<br />

Artış<br />

(%)<br />

Sığır 10.580 11.000 4<br />

Koyun (Yerli+Diğer) 34.000 34.500 1,5<br />

Kıl Keçisi 5050 7500 48,5<br />

Tavuk 417.000 432.400 3,7<br />

Hindi 0 110 -<br />

At 525 630 20<br />

Katır 6 3 -50<br />

Eşek 100 297 197<br />

Domuz 1.000 700 -30<br />

Kaz 100 100 0<br />

Ördek 100 750 650<br />

Kaynak: İl Tarım Müdürlüğü, 2007.


3.1.3. Tarımsal Üretim Gelirleri<br />

Menemen’in 2006 yılında tarımsal üretimden elde ettiği gelir 220.927.341 YTL<br />

seviyesindedir.<br />

Tablo 11: Gayri Safi Tarımsal Gelir<br />

Üretim<br />

Kolları<br />

Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü Verileri ve İlçe Kaymakamlığı Kayıtları, 2007.<br />

3.2. Sanayi<br />

Üretim<br />

(Ton)<br />

2002 2006<br />

Artış<br />

(%)<br />

Önemli ihracat ürünleri kurutulmuş domates, turşuluk acı biber, kuru üzüm, yoğurt<br />

ve seramik ürünleridir.<br />

İlçede çok az miktarda pamuk ithalatı sözkonusudur.<br />

Gayri Safi Gelir<br />

(YTL)<br />

2002 2006<br />

Artış<br />

(%)<br />

Tarla<br />

78.330 78.684 0,5 33.730.410 47.422.705 40,6<br />

Ürünleri Meyve 13.933 12.840 -7,8 9.898.350 13.241.010 33,8<br />

Üzüm-Çilek 47.470 48.653 2,5 34.567.000 65.293.440 88,9<br />

Sebze 93.737 117.585 25,4 19.756.735 52.545.950 166<br />

Süt 31.560 32.120 1,8 9.468.000 16.702.400 76,4<br />

Bal 91,5 146,91 60,6 457.500 734.550 60,6<br />

Balmumu 5,5 8,8 60 31.350 66.000 110,5<br />

Et<br />

Kırmızı Yapağı<br />

1.823,0<br />

623,6 65<br />

1.883,2<br />

585,3 31,4<br />

3,6<br />

-51,7 -6,1<br />

6.214.535<br />

3.635.825 71.500<br />

12.338.250<br />

6.795.600 54.950<br />

98,5<br />

-23,1 87<br />

Keçi Kılı 5 5,8 16 3.000 5.800 93,3<br />

Toplam 267.020 291.958,11 9,3 114.198.380 208.315.055 82,4<br />

Yumurta<br />

( Süs 1000Adet) Bitkisi 43.960 2.400 70.000 4.740 59,2 97,5 5.275.200,0 5.960 12.600.000,0 12.286,0 138,9 106,1<br />

(Adet) Toplam --- --- --- 119.479.540 220.927.341,0 85<br />

Kurutulmuş domates, dünyanın her yerine (Rusya’dan Afrikaya’a kadar her ülkeye)<br />

ihraç edilmektedir. İhracat yapan firmaların yurtdışı ülkelerde büroları da<br />

bulunmaktadır.<br />

749


Tablo 12: Sanayi Alanları (2006)<br />

Organize<br />

Sanayi<br />

Bölgesi<br />

Küçük<br />

Sanayi<br />

Sitesi<br />

Serbest<br />

Bölge<br />

İsim<br />

Plastik<br />

Organize<br />

Sanayi<br />

Bölgesi<br />

<strong>İzmir</strong>-<br />

Menemen<br />

<strong>İzmir</strong>-<br />

Menemen<br />

Deri<br />

Serbest<br />

Bölgesi<br />

Kuruluş<br />

yılı<br />

Toplam<br />

alan<br />

(m 2 )<br />

İşletme Sayısı<br />

Yabancı Yerli<br />

İhracat<br />

(Milyar<br />

$)<br />

İstihdam<br />

(adet)<br />

Doluluk<br />

oranı<br />

(%)<br />

1999 920.000 * * * * 80<br />

1987 * * 100 * 280 *<br />

1998 1.760.000 16 239 63.867.328 2.220 54<br />

Kaynak: Sanayi <strong>Ticaret</strong> İl Müdürlüğü, İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />

* Bilinmiyor.<br />

İlçe sınırları içinde acilen bir gıda organize sanayi alanına ihtiyaç vardır.<br />

İhracata yönelik gıda sektörünün gelişimine dönük işletmelerin açılması, soğuk hava<br />

deposu, süt endüstrisine ilişkin kurumların çoğalması, tarım ürünlerinin patent<br />

alması, ilçenin ülke çapında tanınmasını sağlayacaktır.<br />

Bu yönde ekonomik değeri olan tarım ürünlerine yönelik ilçede yabancı melengiç<br />

ağaçlarının aşılanması yapılmaktadır.<br />

Kuru gıda, tekstil, yüncülük, makine, sanayi, pamuk sanayi, mobilya imalatı, parafin<br />

imalatı, deri, testi-seramik, süt ve süt ürünleri imalatı, turşu doğal taş, tuz satışı,<br />

klima, kimyasal madde ve tıbbi malzeme imalatı yapılmaktadır.<br />

31.12.2006 tarihi itibariyle ihracat iade tutarı: 7.804.724,84 YTL’dir.<br />

Sonuç itibariyle, ilçenin tarım ağırlıklı yapısı ihracatında da izlenmektedir.<br />

Menemen Deri Serbest Bölgesi:<br />

<strong>İzmir</strong> ili Menemen ilçesi Maltepe Köyü Panaztepe mevkiinde <strong>İzmir</strong>’e 45 km,<br />

Alsancak Limanına 40 km, Adnan Menderes Hava Limanına 55 km, Çanakkale<br />

yoluna 11 km., Aliağa ve limanlara 26 km. uzaklıkta bulunmaktadır.<br />

Bölgede, deri, kösele, süet, güderi, kürk, vidala, deri konfeksiyon üreten imalathane<br />

ve işletmelerle birlikte deri makinaları ve deri sanayinde kullanılan yardımcı madde<br />

araç gereçleri üreten ve bunların üretiminde kullanılan yardımcı ve ana maddelerin<br />

ticaretini yapan işletmeler bulunmaktadır.<br />

750


Bölgede kullanım sonucunda ortaya çıkan atık suların fiziksel, kimyasal ve biyolojik<br />

arıtmaya tabi tutulduğu günde 9.000 m 3 kapasiteyle çalışan Arıtma Tesislerinin<br />

yanında bölgenin ağaçlandırılmasına hizmet eden 8.000 m 2 ’lik fidanlık yer<br />

almaktadır.<br />

2006 yılının 10 aylık döneminde 306.293.141 $ tutarında ticaret hacmi<br />

gerçekleştirmiştir.<br />

Menemen-Ulukent Sanayi Bölgesinde ise; 40 fabrikanın 25’i bugün faaliyettedir.<br />

Menemen Deri Serbest Bölgesinde de; Rusya pazarı sıkıntısından sonra zor bir<br />

dönem yaşanmaktadır. Daha önce 10.000 kişinin istihdam edildiği bölgede bugün<br />

1.500 kişi çalışmaktadır.<br />

Ulukent Belde Belediyesi sınırları içinde yer alan Ulukent Sanayi Bölgesi ise; 750<br />

dönümlük yerleşim alanına sahiptir. Bölge, tarım alanları ve yerleşim bölgesi ile iç<br />

içedir. Bu özelliğinden ötürü bölgede bacasız sanayi önem kazanmıştır.<br />

Bu nedenle bölgede yapılacak yeni yatırımların teşvikini ve istihdamın artmasını<br />

sağlamak amacıyla, bölge imar planının sanayi yatırımlarına uygun hale getirilmesi<br />

hususunda çalışmalar yürütülmelidir.<br />

Menemen Plastik Organize Sanayi Bölgesi:<br />

1999 yılında Menemen’in batısında Atatürk Mahallesinin arka tarafında<br />

kurulmuştur. <strong>İzmir</strong>-Menemen Plastik Organize Sanayi Bölgesinin yer seçimi için<br />

EBSO’da 13.04.2000 tarihinde gerçekleştirilen toplantıda Menemen Belediyesince<br />

önerilen alan komisyonca kabul edilmiştir.<br />

Menemen Plastik Organize Sanayi Bölgesi'nde kamulaştırma çalışmalarına<br />

başlanılmıştır.<br />

İlçe ve <strong>İzmir</strong> için çok önemli yararlar sağlayacak bölgede 80 fabrika çalışacak ve bu<br />

suretle 7-8 bin kişiye istihdam imkanı da yaratılacaktır.<br />

Bölgede yüzde 100 doluluk oranına ulaşılmıştır.<br />

3.3. <strong>Ticaret</strong><br />

Menemen ilçesinde; çırçır fabrikaları, üzüm ve incir işleme fabrikaları, konserve imal<br />

eden fabrikalar, tavuk çiftliği üretim ve kesim tesisi ile tarımsal sanayinin yanısıra iki<br />

önemli sektör daha bulunmaktadır. Bunlar çömlekçilik ve deri sektörüdür.<br />

Menemen ilçesinde yerleşik halkın yüzde 30’unun kendine ait arazisi bulunmaktadır.<br />

Ağırlıklı olarak tarım ve besiciliğe yönelik hayvancılık yapılmaktadır.<br />

751


Tarım ürünlerinin her çeşidi yetiştirilmektedir ve ilçe ekonomisini tarım sektörü<br />

şekillendirmektedir.<br />

İlçenin yapısı gereği ticaret de gıda ağırlıklı olmaktadır. Yoğurt ve peynir imalatı<br />

yapan küçük mandıralar hem merkezden hem de köylerden süt toplamakta, kendi<br />

ihtiyaçları dışındaki miktarı da yöreye ve dışarıya satmaktadırlar.<br />

Ayrıca canlı hayvan ve et ticareti de yapılmaktadır. Menemen’de üretilen meyve ve<br />

sebzeler de ticarete konu olmaktadır.<br />

Satışlar genellikle Foça, Çiğli, Aliağa, Karşıyaka pazarlarında gerçekleştirilmektedir.<br />

Çömlekçilik;<br />

Çömlekçilik yıllardan beri Menemen’de önemli bir faaliyet alanıdır.<br />

Menemen çömlekçiliği, Kurtuluş Savaşı başlarına kadar uzun yıllar boyunca yerli<br />

Rum çömlekçiler tarafından sürdürülmüştür. Yerli Rumların savaş sonrasında<br />

bölgeyi terk etmeleri üzerine Konya ve çevresinden gelen aileler atölyeleri devralmış<br />

ve çalışmaları günümüze kadar devam etmiştir.<br />

Çok eskiye dayanan çömlekçilik, toprağın hazırlanışından, çarkla şekillendirmeden,<br />

fırınların yapısı, yakıtı ve fırınlama yöntemlerine kadar eski çağ esintilerini<br />

korumuştur.<br />

Yöre toprağının çömlekçi kili açısından zengin oluşu ve hammaddenin Menemen<br />

Ovası’ndan kolaylıkla sağlanması çömlek imalatının gelişmesinin en önemli<br />

nedenlerindendir.<br />

Ayrıca Ege’de bağcılık ve şarap imalatının antik çağlardan bu yana yaygın olması,<br />

hazırlanan şarapların, saklanması ve taşınabilmesi için “anfora” adı verilen pişmiş<br />

topraktan kaplara konması, geleneksel bir biçimde anfora yapımına neden olmuştur.<br />

Menemen Testisi bu geleneğin bir uzantısı olarak görülmektedir.<br />

Tablo 13: <strong>Ticaret</strong> Merkezleri (2006)<br />

İsim<br />

Toplam İşletme Doluluk<br />

alan (m 2 ) sayısı oranı (%)<br />

Perşembe Pazarı 10.000 800 100<br />

Pazaryeri Pazar Pazarı 3.000 520 100<br />

Salı Pazarı 1.000 100 100<br />

Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />

3.4. Turizm<br />

İlçe turizm merkezlerinin yakınında, karayollarının geçiş noktası üzerinde, Aliağa,<br />

Foça, <strong>İzmir</strong> ve Manisa’yı birbirine bağlayan yolların odağındadır.<br />

752


İlçede deniz ve kış sporlarına imkan verecek bir iklimin olmaması turizm çalışmaları<br />

açısından bir dezavantaj teşkil etmektedir.<br />

Tarihi eserlerin yeterince tanıtılmaması da turizmin gelişmesini önlemektedir.<br />

Foça’da konaklayan turistler günübirliğine İlçeye gelmektedirler.<br />

Menemen’in turizm potansiyeli olmaması nedeniyle, turistik otel, motel, cafe, bar<br />

gibi mekanlar da bulunmamaktadır.<br />

İlçede bulunan ve yıldıza sahip olmayan standart dışı otellerde genellikle mevsimlik<br />

işçiler konaklamaktadır.<br />

Menemen’in M.Ö. 1000 yıllarında kurulması ve değişik uygarlıkların bölgede<br />

yaşaması etkisini göstermiş ve eski medeniyetlerin eserleri günümüze kadar<br />

gelmiştir. Bunların belli başlılarına aşağıda yer verilmiştir.<br />

Larissa, Menemen’in kuzeyinde Gediz nehrine 2 Km. uzaklıkta Buruncuk köyünün<br />

olduğu yerdedir. Cilalı Taş Devri’nden kaldığı sanılan eser M.Ö. VII. yy. sonlarına<br />

doğru Bizans egemenliğine girmiştir. Aralıklarla yapılan kazılarda surlarla çevrili ve<br />

Bizans öncesinden kalma kent kalıntısı ortaya çıkarılmıştır.<br />

Temnos, Yıkıntıları Hasanlar ve Görece köyleri hududunda görülen kalıntılarda<br />

resmi bir kazı yapılmamıştır. Ünlü hatip Hermegaras’ın doğduğu yer olduğu<br />

sanılmaktadır.<br />

Kyme, Bozköy Ilıcası ile Aliağa arasındaki Eski Foça yolu üzerindedir. 1926 yılında<br />

Çekoslovakya Üniversitesi adına burada bir kazı yapılmış ve M.Ö.’ki zamanlara ait<br />

bina kalıntıları bulunmuştur.<br />

Lefke, önceleri bir adada kurulmuş, Gediz nehrinin yatağını doldurmasıyla adayla<br />

Lefke birleşmiştir. Pers Generallerinden Tahos tarafından kurulan şehir şu anda<br />

Tuzçullu Üç Tepeler mevkiinde yer almaktadır.<br />

Panaztepe, Ege Bölgesi’ndeki antik yerleşim merkezlerinin en eskisi olduğu<br />

saptanmıştır. 1985 yılından beri Hacettepe Üniversitesi Arkeoloji- Sanat Tarihi<br />

Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Armağan Erkanal başkanlığında bir heyetçe<br />

kazılmakta olan Panaztepe, Seyrek Beldesi hudutlarında, Kesikköy ve Maltepe<br />

arasında kalan bir ören yeridir. İlk kazı sonucunda burada Miken uygarlığına ait<br />

antik kentin kalıntıları bulunmuştur. M.Ö.3000-1000 yılları arasında bir yandan kıta<br />

Yunanistan, Girit ve Ege Adaları ile ilişkili kültürleri bünyesinde toplamış olan bu<br />

merkez, bölgeye özgü kültürel bir yapı meydana getirmiştir.<br />

Neon Nikos, Eolya site devletlerinden olan kalıntılar Yanıkköy yakınlarında bir<br />

tepenin üzerinde yer almaktadır.<br />

753


Nionithon, Hasanlar ve Görece köyleri arasında yer alan yıkıntılarda resmi bir kazı<br />

yapılmamıştır.<br />

Taşhan, Türk İslam mimarisinin yaşayan örneklerinden birini oluşturmaktadır.<br />

1600’lü yıllarda moloz, taş ve tuğladan iki kat halinde yapılmış ve deve kervanlarının<br />

uğrak yeri olmuştur. Restorasyon çalışmaları tamamlanmış ancak ziyarete<br />

açılamamıştır.<br />

Gediz deltası deniz kıyı uzunluğu ilçe için yaklaşık 10 km.’dir.<br />

İlçe turizminde; av turizmi ve çok sınırlı miktarda kültür turizmi dikkati<br />

çekmektedir.<br />

<strong>İzmir</strong> Kuş Cenneti; ülkemizin önemli kuş alanlarından biridir. Çiğli, Menemen ve<br />

Foça İlçeleri sınırları içerisinde yer alan ve oluşturduğu tuzcul ve tatlı su bataklıkları,<br />

koylar, tuzlalar ve dört dalyandan oluşan geniş bir kıyı sulak alanı olan Gediz<br />

Deltasında 82.000 i aşkın su kuşu düzenli olarak barınmakta olup, bugüne kadar 230<br />

ayrı kuş türü gözlemlenmiştir. 25 e yakın kuş türü sayıları itibariyle Uluslararası<br />

"Önemli Kuş Alanı" kriterlerini sağlamaktadır. Alanda kumul, tuzcul ve sazlıklardan<br />

oluşan pek çok bitki türü tespit edilmiştir.<br />

<strong>İzmir</strong> Kuş Cenneti'nde Tepeli Pelikan, Flamingo, Angıt, Suna, Küçük ve Büyük<br />

Akbalıkçıl, Uzunbacak, Mahmuzlukızkuşu, Sumru, ördek ve kaz türleri gibi pek çok<br />

kuş türü üreme, barınma, beslenme ve kışlama olanağı bulmaktadır.<br />

Bu özellikleri nedeniyle <strong>İzmir</strong> Kuş Cenneti, 15.04.1998 tarih ve 23314 sayılı Resmi<br />

Gazete'de yayımlanan Sulak Alanlar Tebliği ile Ramsar Sözleşmesi Listesine dahil<br />

edilerek koruma altına alınmıştır. Ayrıca alanın bir kısmı Orman Bakanlığı'nın Av ve<br />

Yaban Hayatı Koruma Sahası, tamamı Kültür Bakanlığı'nca 1.derece Doğal Sit Alanı<br />

ve yine bir kısmı Arkeolojik Sit Alanı olarak ilan edilmiştir.<br />

Önemli sulak alan kriterlerini sağlayan <strong>İzmir</strong> Kuş Cenneti'nde, varolan koruma<br />

statülerinin yanı sıra çeşitli Kurumlar, STK'lar ve Üniversitelerin yapacağı<br />

çalışmalarda birliktelik sağlamak üzere, İlimiz, Ülkemizde bu tür alanların<br />

korunması ve geliştirilmesine örnek teşkil edecek bir girişime daha önderlik etmiş ve<br />

<strong>İzmir</strong> Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme Birliği kurulmuştur.<br />

Bakanlar Kurulu'nca 27.12.2002 tarihinde karara bağlanarak, 18.01.2003 tarih ve<br />

24997 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak <strong>İzmir</strong> Kuş Cennetini Koruma ve<br />

Geliştirme Birliği kurulmuştur.<br />

Birliğin amacı;<br />

<strong>İzmir</strong> Kuş Cennetini korumak,<br />

Gediz Nehri'nin eskiden döküldüğü tuzcul ve tatlı su bataklıkları, koylar,<br />

tuzlalar ve lagünler(dalyan) den oluşan 8000 hektarı kapsayan alanın korunması,<br />

754


Kırdeniz, Homa ve Çilazmak Lagünlerini içine alan ve güneyde Ragıppaşa<br />

Dalyanını da kapsayan 19.400 ha lık Gediz Deltası ve bu Deltanın interlandı olan,<br />

kuşların yaşam alanlarını kapsayan bölgenin korunması,<br />

Sözkonusu koruma alanlarında gerek fiziki gerekse bilimsel anlamda hem<br />

ulusal hem de uluslararası düzeyde her türlü girişimde bulunmak ve gerekli<br />

çalışmaları yapmak,<br />

Belirtilen amaçlar için her türlü planlama ve altyapı çalışmalarını yapmak<br />

veya uzman kuruluşlara yaptırmak,<br />

Sağlam bir mali yapıya kavuşmak için öncelikle kendi özkaynaklarını<br />

oluşturmak,<br />

İç ve dış kredi sağlama konusunda gerekli girişimlerde bulunmak,<br />

Gerek özkaynakları gerekse temin edilen kredileri, amaçlar maddesinde<br />

belirtilen doğrultuda kullanmak, her türlü tesisi yapmak,<br />

Bölgedeki kuşların, canlı varlıkların kalitesini arttırmak, bunlar için gerekli her<br />

türlü çalışmayı yapmak, tedbiri almak,<br />

Kuş Cennetinin ihtiyacı olan tatlı suyu sağlamaktır.<br />

3.5. Kamu Maliyesi<br />

Tablo 14: Vergi (2006)<br />

Mükellef<br />

sayısı<br />

Tahakkuk edilen vergi<br />

tutarı (YTL)<br />

Tahsil edilen vergi<br />

tutarı (YTL)<br />

Gelir 4.558 24.052.849,38 17.370.685,13<br />

Kurumlar 658 4.070.135,43 3.219.279,08<br />

Katma değer 3.003 12.178.970,53 8.222.503,95<br />

Diğer 3.249 20.111.385,71 16.143.769,06<br />

Maliye<br />

Bakanlığı<br />

Belediye<br />

Emlak 25.000 3.667.409,48 2.792.963,84<br />

Çevre temizlik 15.275 297.566,61 204.027,87<br />

Diğer * 130.450,09 130.450,09<br />

Toplam vergi<br />

64.508.767,23 48.083.679,02<br />

gelirleri (YTL)<br />

Kaynak: İl Vergi Dairesi Başkanlığı, İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />

* Bilinmiyor.<br />

755


Tablo 15: 2007 Yılı İtibariyle Devam Eden Yatırımlar: (2006)<br />

MENEMEN<br />

(Bin YTL.)<br />

Projenin Adi Karakteristik Baş. Bit.<br />

Tarihi<br />

Proje<br />

Tutarı<br />

2005 Sonu<br />

Harcama<br />

(Kümülatif)<br />

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI<br />

Menemen Mesleki Eğitim<br />

Merkezi<br />

CEZA İNF. KUR. TUTUKEV.<br />

Menemen Adalet Binası<br />

12 Derslik<br />

(5.469 m2)<br />

Etüd-Prj-<br />

İnşaat<br />

2006 Yılı<br />

Yatırımı<br />

2004-2007 2.800 695 1.000<br />

2005-2007 4.000 400 3.000<br />

Menemen-Manisa 23 <strong>İzmir</strong>-<br />

Manisa<br />

Menemen-Manisa<br />

1A 24 km., BY<br />

10 km. <strong>İzmir</strong>-<br />

Manisa<br />

Kaynak: <strong>İzmir</strong> Valiliği, 2007.<br />

2006-2008 800 - 98<br />

1994-2008 40.000 31.000 4.000<br />

Menemen Aliağa Çifthatlı Elektrikli Demiryolu:<br />

Aliağa ve Nemrut Körfezi civarında yoğunlaşan sanayi tesislerinin ham ve mamul<br />

maddeleri ile yolcu taşımalarına hizmet vermek amacıyla, demiryolu altyapısı 125<br />

km./saat hız yapacak şekilde planlanmıştır.<br />

Proje, Menemen-Aliağa arasında çift hatlı 25, 34km., Nemrut kesimindeki sanayi<br />

kuruluşlarına hizmet verilmek üzere Triyaj Garından ayrılan 6.755 km.<br />

uzunluğundaki Nemrut bağlantı hattı bölümünden oluşmuştur. Toplam 32.095 km.<br />

demiryolu hattı döşenmiştir.<br />

Menemen-Manisa, Menemen-Aliağa Devlet Karayolu:<br />

Karayolları Bölge Müdürlüğü yol ağında yer alan (250-02) K.K.nolu Menemen-<br />

Manisa devlet yolu ulaşımı sağlayan devlet karayoludur. 34 km. (Muradiye-Manisa<br />

arasındaki 10 km.si bölünmüş yol) uzunlunda olup, 16 km.si <strong>İzmir</strong> ili sınırları<br />

içerisinde kalmaktadır. Proje bedeli 40 milyon YTL olup, bugüne kadar<br />

31 milyon YTL harcanmıştır.<br />

Menemen-Manisa yolunun tamamlanabilmesi için 7.9 Milyon YTL ödenek<br />

gerekmektedir.<br />

<strong>İzmir</strong>-Menemen-Aliağa yolu BSK kaplamalı bölünmüş yol olarak hizmet<br />

vermektedir.<br />

Aşağı Gediz Projesi Göktepe Barajı:<br />

Göktepe Barajı, Menemen ovası sulamalarına takviye su sağlamak amacıyla<br />

düşünülen bir barajdır.<br />

756


Değirmendere Barajı’nın Atatürk Organize Sanayi Bölgesine sanayi suyu temini<br />

amacıyla inşa edilmesi düşünülmektedir. Göktepe Barajı’nın suyunu Gediz<br />

Nehrinden pompajla alacak olması nedeniyle Gediz’deki su kirliliği projeyi olumsuz<br />

etkilemektedir.<br />

Ayrıca, Değirmendere Barajı’nın yapılıp yapılmamasına göre proje değişime<br />

uğrayacaktır. 2006 yılı birim fiyatı ile proje tahmini keşif bedeli 67.018.626,40 YTL’dir.<br />

Sulama sahası 2700 hektardır. Sulamaya verilecek su; 23,9 hm 3 /yıl, Gediz Nehrine<br />

pompalanan su; 18,4 hm 3 /yıl’dır.<br />

Değirmendere Barajı Projesi:<br />

Değirmendere Barajı Proje alanı; Ege Bölgesi’nde, <strong>İzmir</strong> İli Menemen İlçesi sınırları<br />

içinde Emiralem Beldesi’ne yaklaşık 6 km. uzaklıkta, beldenin güneydoğusunda yer<br />

almaktadır. Baraj, içme ve kullanma suyu amacı ile yapılmaktadır. 2006 yılı birim<br />

fiyatı ile proje tahmini keşif bedeli 34.364.000 YTL’dir. Barajın Atatürk Organize<br />

Sanayi Bölgesi’ne uzaklığı 30 km.’dir.<br />

Ayrıca, ilçede hastane ek bina inşaatı proje ihalesi tamamlanmış olup proje<br />

bitiminden sonra inşaat ihalesi gerçekleştirilecektir.<br />

Ayrıca, elektrik altyapı hizmetleri, okul ek bina inşaatları devam etmektedir.<br />

Menemen Plastik Organize Sanayi Bölgesi:<br />

Plastik Organize Sanayi Bölgesi’nin faaliyete geçirilmesi ve yatırımcıların bölgeye<br />

yönlendirilmesi gerekmektedir.<br />

Hükümet Konağı:<br />

Mevcut bina 1950 yılında 8-10 bin nüfuslu kasabaya göre yapılmış olup, bugünkü<br />

hızlı şehirleşme ve göç sonucu artan nüfus nedeni ile ihtiyacı karşılayamamaktadır.<br />

Yeni Hükümet Konağı binasının yapılması ile birçok resmi kurum tek çatı altına<br />

toplanarak, daha iyi fiziksel şartlarda vatandaşa daha kaliteli ve hızlı hizmet verecek<br />

duruma geleceği düşünülmektedir.<br />

Kuş Cenneti ve Homa Dalyanı:<br />

Kuş Cenneti, Menemen sınırları içerisinde yer almakta ve 8000 hektarlık bir alanı<br />

kapsamaktadır. İlk koruma Orman Bakanlığında 1980 yılında başlamıştır. Bu<br />

çalışmalar sonucu saha 1982 yılında su kuşları koruma ve üretme sahası ilan edilmiş<br />

ve 1994’de de yaban hayatı koruma sahası olarak koruma statüsü devam etmektedir.<br />

Tüm yıl saha içerisinde her türlü avcılık yasaklanmıştır.<br />

757


11 Şubat 2006 tarihinde Ege Doğa Derneği tarafından kış ortası sayımı yapılmıştır. Bu<br />

sayım soncunda 104 kuş türü belirlenmiştir. Bu kuş türlerine ait toplam 66.054 adet<br />

birey sayılmıştır.<br />

Homa Dalyanı Yaban Hayatı Koruma Sahası ayrıca sulak alan olması ve Ramsar<br />

sözleşmesi kapsamında bulunmasından dolayı sahanın kullanımına yönelik Gediz<br />

Deltası Yönetim Planı çalışması yapılmıştır. Gediz Deltası Yönetim Planı Doğa<br />

Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanmış olup sonuçlanma<br />

aşamasındadır.<br />

Ayrıca Kültür ve Turizm Bakanlığınca da 1985 yılında Leukai Antik Kentini<br />

oluşturan Poyraz Tepe, Orta Tepe ve Lodos Tepe 1. Derece Arkeolojik Sit alanı, doğal<br />

sazlıkları oluşturan kısım 1. Derece Doğal sit alanı ve yaban hayatı koruma sahasının<br />

geri kalan kısmı da II. Derece Doğal Sit alanı olarak tescil edilmiş, 1999 yılında da II.<br />

Derece olan kısmın tamamı da 1. Derece Sit alanına dönüştürülmüştür.<br />

Son yıllardaki aşırı kuraklık, Gediz nehri sularının önemli bir kısmının barajlarda<br />

tutulması ve sulama için kullanılması sonucu yeterli miktarda su deltaya<br />

ulaşamamaktadır. Bu nedenle Gediz nehrinin döküldüğü yerde bulunan tatlı su<br />

ekosistemini oluşturan sazlık ve bataklık kısım kuruma tehlikesi ile karşı karşıya<br />

kalmıştır.<br />

Kurumayı önlemek için Çevre ve Orman Bakanlığı koordinatörlüğünde <strong>İzmir</strong><br />

Valiliği ve Unilever Rama Şirketi arasında imzalanan protokolle 1993 yılında<br />

“Cansuyu Projesi” başlatılmış, proje 1995 yılında tamamlanmıştır. Halen<br />

Cansuyundan 50 lt/sn su verilmektedir.<br />

DSİ tarafından su girişi ölçümü için yerleştirilen Lingraf aleti sayesinde su girişinin<br />

miktarı hesap edebilecektir. Kurak dönemlerde sulama fazlası suyun Kuş Cenneti’ne<br />

aktarılabilmesi için gerekli motopomp sistemi kurulmuş bulunmaktadır.<br />

Daha önce Atatürk Organize Sanayi Bölge Müdürlüğünden temin edilen 2 adet<br />

dalgıç pompa Ağustos AOSB müdürlüğüne teslim edilmiş, bunların yerine <strong>İzmir</strong><br />

Valiliği Çevre Vakfı tarafından karşılanan 2 adet 250 lt/sn gücünde Derinkuyu<br />

motopompu tesisi kurulmuş olup, elektrik tesisatı da Milli Parklar Av Yaban Hayatı<br />

Genel Müdürlüğü <strong>İzmir</strong> Başmühendisliğince yaptırılmıştır. Bundan böyle kurak<br />

dönemlerde Kuş Cenneti’ne istenilen miktarda tatlı su verilmesi garanti altına<br />

alınmış bulunmaktadır.<br />

Bakanlar Kurulu Kararı ile 2003 yılında “<strong>İzmir</strong> Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme<br />

Birliği” kurulmuştur.<br />

İlçe açısından Homa Dalyanı ve Kırdeniz Dalyanları turizm ve balıkçılık bakımından<br />

önem arz etmektedir. Küçük Dalyan (Kırdeniz Dalyanı) 400 hektar; Büyük Dalyan<br />

(Homa Dalyanı) 1.824 hektardır.<br />

758


Gediz Nehri Su Kirliliği:<br />

Ülke ekonomisi açısından önem arz eden Gediz havzasının kullanılması ve<br />

korunması açısından denge sağlayacak bir Master Planına ihtiyaç vardır.<br />

Madde Bağımlıları İle Sokak Çocuklarını Topluma Kazandırma Projesi:<br />

Çeşitli nedenlerle gerek madde bağımlısı olanlar, gerekse hayatlarını sokakta<br />

sürdüren çocuklar ile ailelerini eğiterek topluma kazandırmak amacıyla düşünülen<br />

bir projedir.<br />

Asarlık’ta yapılması düşünülen hizmet binasının faaliyete geçirilmesi halinde madde<br />

bağımlısı olan çocukların tedavi edilmesi ve yeniden topluma kazandırılması,<br />

sokakta yaşayan çocukların hayatlarını sürdürebilecekleri yeni ve sağlıklı ortamlar<br />

kazanması, öğrenimleri yarıda kalmış olanların eğitim ve öğrenimine devamının<br />

sağlanması, gençlere iş ve meslek kursları ile meslek sahibi olmalarının sağlanması<br />

hedeflenmektedir.<br />

4. Sosyal Yapı<br />

4.1. Eğitim<br />

İlçe Halk Eğitimi Merkezi’nin açtığı okuma-yazma kursları sonucu nüfusun okuma<br />

yazma oranı %99’a ulaşmıştır. Bu oranla Menemen’in eğitim seviyesi yüksek ilçeler<br />

arasında yer aldığı söylenebilir.<br />

İlçe merkezinde 75.811 olan nüfusun 46.766’sı okuryazar, 16.440’ı ilkokul, 4.420’si<br />

ortaokul, 6.295’si lise, 1.910’u yükseköğretim mezunudur.<br />

Tablo 16: Eğitim Durumu (2006)<br />

Türü<br />

Adet<br />

Öğretmen<br />

başına<br />

Erkek Kız Öğretmen<br />

düşen<br />

öğrenci öğrenci sayısı<br />

öğrenci<br />

sayısı<br />

Okul Öncesi 2 62 43 6 17<br />

İlköğretim 44 10.522 9.695 961 21<br />

Ortaöğretim<br />

Meslek lisesi 3 1.493 769 162 13<br />

Diğer liseler 7 1.468 1.863 227 14<br />

Toplam 56 13.545 12.370 1.356 19<br />

Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü, İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />

759


Tablo 17: Yaygın Eğitim Durumu (2006)<br />

Türü<br />

Adet<br />

Erkek Kız Eğitmen<br />

öğrenci öğrenci sayısı<br />

Dershane 5 798 629 60<br />

Sürücü kursu 3 2.435 440 55<br />

Halk eğitim merkezi 1 889 1.174 28<br />

Diğer eğitim ve kurs<br />

merkezleri<br />

1 * * *<br />

Toplam 10 4.122 2.243 143<br />

Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü, İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />

* Bilinmiyor.<br />

4.2. Sağlık<br />

Tablo 18: Sağlık Hizmetleri (2006)<br />

KAMU<br />

Adet<br />

Yatak<br />

kapasitesi<br />

Doktor<br />

sayısı<br />

Hemşire<br />

sayısı<br />

Diğer<br />

sağlık<br />

görevlisi<br />

M İ M İ M İ M İ M İ<br />

Hizmet<br />

verilen<br />

hasta<br />

sayısı<br />

Hastane 1 120 50 60 3 64 20 50 10 452.573<br />

Sağlık Ocağı 10 - - - 38 26 65 312.409<br />

Ana Çocuk<br />

Sağlığı ve Aile<br />

Planlama<br />

- 1 * * * * * * * * *<br />

Merkezi<br />

Toplam 11 1 120 50 98 3 90 20 115 10 764.982<br />

Tıp Merkezi 1 - 3 3 12 - 5 - 2 - 26.267<br />

Toplam 1 - 3 3 12 - 5 - 2 - 26.267<br />

Genel Toplam 12 1 123 53 110 3 95 20 117 10 791.249<br />

Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />

M: Mevcut, İ: İhtiyaç<br />

* Bilinmiyor.<br />

Tablo 19: Diğer Sağlık Hizmetleri (2006)<br />

Tür Adet İhtiyaç<br />

KAMU<br />

ÖZEL<br />

Laboratuar 6 Var<br />

Aile Hekimi 1 -<br />

Eczane 1 -<br />

Laboratuar 3 *<br />

Özel muayenehane 15 *<br />

Eczane 40 *<br />

Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />

* Bilinmiyor.<br />

760


Doktor başına düşen hasta sayısı kamuda 7.806, özelde 2.189’dur.<br />

2006 yılında Sağlık Grup Başkanlığı’na bağlı sağlık ocaklarında laboratuar hizmeti,<br />

taşımalı sistem ile Karşıyaka Halk Sağlığı Laboratuarı tarafından karşılanmıştır.<br />

4.3. Kültür ve Spor<br />

İlçede 1 yerel radyo vardır.<br />

“Menemenin Sesi” yerel gazetesi çıkmaktadır. 150 abonesi olup, günlük 600 adet<br />

basılmaktadır.<br />

Tablo 20: Kültürel Tesisler (2006)<br />

Tür Mevcut İhtiyaç Kapasite<br />

Kütüphane 2 115 9.800 kitap<br />

Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, Turizm İl Müdürlüğü, 2007.<br />

Tablo 21: Sportif Tesisler (2006)<br />

Tür Mevcut Kapasite<br />

Kapalı 1 1.500*<br />

Toplam 1 1.500*<br />

Spor salonu<br />

Açık 1 *<br />

Toplam 1 *<br />

Çim 1 *<br />

Futbol sahası<br />

Toplam 1 *<br />

Kaynak: İl Gençlik ve Spor Müdürlüğü, İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />

* Koltuk kapasitesi<br />

Yüzme havuzu, Tarımsal Hidroloji Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğüne aittir.<br />

Barut İhtisas Spor Kulübü (taekwon-do) lisanslı sporcu sayısı 82’dir.<br />

<strong>İzmir</strong> Özel Gelişim Koleji Kulübünün ise ( atletizm, basketbol, jimnastik, izcilik,<br />

voleybol) 225 lisanslı sporcusu vardır.<br />

Menemen Fikret Gençlik Spor Kulübünün (basketbol) 87, Ulukent Belediyesine bağlı<br />

(atletizm, taekwondo) 171, Yeni Menemen Belediyesi Kulübüne bağlı (basketbol,<br />

güreş, taekwon-do, voleybol) 199 lisanslı sporcu vardır.<br />

İlçede 85 dernek vardır. Bunlardan bazıları; Haykıran Köyü Eğitimi Destekleme ve<br />

Geliştirme Derneği, Ege Bölgesi Kültür Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği-<br />

Menemen Şubesi, Türkiye Yardımsevenler Derneği-Menemen Şubesidir.<br />

Atatürkçü Düşünce Derneği’nin üye sayısı 118, Tüketiciyi Koruma Derneği’nin 68,<br />

Kızılay Derneği’nin ise 450’dir.<br />

761


İlçedeki cami sayısı ise 66’dır.<br />

İlçede fuar, sergi, panayır kurulmamaktadır. İlçeye bağlı Seyrek Beldesi’nde kavun<br />

ekimi fazla ve kaliteli olması ve erken yetişmesi nedeniyle kolaylıkla pazar bulabilen<br />

Marmara ve Karadeniz Bölgelerine gönderilmektedir. İlki 1983 yılında<br />

gerçekleştirilen 1. Kavun Festivali takip eden yıllarda da yapılması planlanmış, fakat<br />

son yıllarda yapılmamıştır.<br />

Yine ilçeye bağlı Emiralem Beldesinde yetiştirilen çilek ekimi fazla ve kaliteli olması<br />

nedeniyle 1994 yılında ilki gerçekleştirilen 1. Çilek Festivali, ekonomik şartlar<br />

nedeniyle son yıllarda yapılmamıştır.<br />

5. Altyapı<br />

İlçedeki mevcut konut sayısı; 22.100 olup, bunun 19.519’u toplu konuttur.<br />

Konut ihtiyaç düzeyi ise orta düzeydedir.<br />

İlçede altyapı çalışmaları yüzde 75 düzeyinde tamamlanmıştır. İlçenin doğu<br />

kısmında yeni yapılaşma alanları olmasına rağmen batısı ikiye bölünmüş<br />

durumdadır. Şehir merkezinde sıkışıklık olması nedeniyle ilçede imar planı<br />

uygulamasına ihtiyaç vardır.<br />

Tablo 22: Hanehalkı Temel Altyapı Gereksinimleri (2006)<br />

Elektrik Su Telefon<br />

Abone sayıları<br />

Toplam<br />

tüketim miktarı<br />

(MWh)<br />

Kaynak: İlçe Kaymakamlığı, 2007.<br />

* Bilinmiyor. ** m 3<br />

Konut 37.260 17.429 *<br />

İşyeri 6.767 2.090 *<br />

Toplam 44.027 19.519 35.053<br />

Konut * 348.580** *<br />

İşyeri * 20.090** *<br />

Toplam * 368.670** *<br />

İlçenin limana ve havaalanına yakın olması avantajının yanısıra, Çandarlı limanı ile<br />

ulaşım daha da rahatlayacaktır.<br />

İlçe merkezi-<strong>İzmir</strong> arası; 34 km. olup, ilçe hududundaki devletyolu; 31 km., Foça<br />

yolu 10 km., Manisa yolu 17 km., köy yolları 130 km.’dir.<br />

İlçenin tam ortasından geçen <strong>İzmir</strong>-Çanakkale-İstanbul otoyolu ile şehirlerarası<br />

ulaşım sağlanmakta ve İstanbul’a kadar olan tüm yerleşim birimlerine araç<br />

bulunabilmektedir.<br />

762


Çevre il ve ilçelerle de ulaşım oldukça düzenli bir şekilde gerçekleştirilmektedir.<br />

Manisa ile olan karayolu bağlantısı saat başı karşılıklı düzenlenen minibüs seferleri<br />

ile sağlanırken, <strong>İzmir</strong>’e günün her saatinde minibüs bulmak mümkündür.<br />

Ayrıca her yarım saatte bir ESHOT denetimli Belediye araçları Menemen-Karşıyaka<br />

arasında sefer yapmaktadır.<br />

İlçede bir tren istasyonu vardır ve <strong>İzmir</strong> şehir garajı ile bağlantısı vardır.<br />

Kanalizasyon sistemi; ayrık ve birleşik olarak çalışmakta olup, ilçenin %99’unda<br />

kanalizasyon faal olarak çalışmaktadır.<br />

6. Sorunlar ve Çözüm Önerileri<br />

Tarım sektörünün;<br />

• Kirli ve sınırlı sulama suyu,<br />

• Yer altı sularının tuzluluğu,<br />

• Girdi maliyetlerinin yüksek, ürün satış fiyatlarının düşük olması önde gelen<br />

sorunlarıdır.<br />

Tarıma dayalı ilçe ekonomisi için gıda organize sanayi bölgesi kurulmalıdır.<br />

Arazi tesviyesi adı altında tarımsal arazilerden kum alınması kaçak olarak<br />

sürdürülmekte ve verimli toprakları azaltmaktadır.<br />

Özellikle Yahşelli Beldesi olmak üzere, tarım arazilerindeki düzensiz ve izinsiz<br />

yapılaşma; bina, petrol istasyonları, sınai tesisler kurulması da İlçe tarımını olumsuz<br />

yönde etkilemektedir.<br />

Örtü altı tarımına, sebze, süs ve kesme çiçek yetiştiriciliğine ağırlık verilmelidir.<br />

İlçe’de halen devam eden yabani ağaçlara antep fıstığı ve zeytin aşılaması çalışmaları<br />

sürdürülmelidir.<br />

<strong>İzmir</strong> metropolünün arıtılan atık sularının yapılacak olan Göktepe Barajı’na veya<br />

Emiralem Regülatörüne pompalanması Menemen Ovası’nın sulama problemini<br />

ortadan kaldıracaktır.<br />

Menemen Ovasında damlama sulama sitemi ile üretime geçilerek, bunun alt yapısını<br />

oluşturacak Plastik Organize Sanayi Bölgesi, Menemen’de mutlaka hayata<br />

geçirilmelidir.<br />

Tarımın her sektöründe kooperatifleşmenin yaygınlaştırılmalıdır.<br />

Süt ürünlerini değerlendirecek tesisler kurulmalıdır.<br />

763


Seracılığın teşvik edilerek üretilen sera çileği miktarının artırılması ilçe ekonomisi<br />

için faydalı olacaktır.<br />

Menemen çiftçisinin süt ve besi hayvancılığına yönelik rantabl işletmeler kurması<br />

teşvik edilmelidir.<br />

Tarımsal üretim amaçlı işletmelerin kurulması ve işletmelerin ihracata yönelik<br />

olanları teşvik edilmelidir. Tarımsal ürünlerin işleneceği fabrikaların yer alacağı bir<br />

Tarım Organize Sanayi Bölgesi kurulmalıdır.<br />

Tarımsal banka faizleri düşürülmeli, teminatlar azaltılmalıdır.<br />

Düzensiz yapılaşmaya izin verilmemelidir. Bu amaçla tarımsal yapıyı tehdit etmeyen<br />

arsa üretimine önem verilmelidir.<br />

Tarımsal girdilerin fiyatları düşürülmelidir.<br />

Devletin açıkladığı taban fiyatları yüksek tutulmalıdır.<br />

İlçe turizminde yaşanan en önemli sorun yeterli tanıtımın yapılmamasıdır. Ayrıca,<br />

turistik yerlerin yeterince korunmaması da sektör gelişimini olumsuz etkilemektedir.<br />

İlçede turizm sektörünün gelişimine yönelik olarak, ilçenin sadece ulusal düzeyde<br />

değil, uluslararası düzeyde de tanıtılması, projeler hazırlanarak hayata geçirilmesi ve<br />

bunun için kaynak ayrılması gereklidir.<br />

Ayrıca, turistik yerlerin korunması yönünde halkın bilinçlendirilmesi önemlidir.<br />

İlçede eğlence merkezleri ile spor alanları kurulmalıdır. Öğretmenevi ve polisevi gibi<br />

mekanlar ile ilçenin sosyal hayatı canlandırılmalıdır.<br />

İlçe turizminin geliştirilmesi amacıyla;<br />

İlçe’deki türbe, eski cami ve kiliseler ile tescilli konutların aslına uygun olarak<br />

restore edilmesi,<br />

İlçeye bağlı Yanıkköy, Doğaköy, Görece, Asarlık, Buruncuk (Larissa), Çukurköy<br />

ve Panaztepe kalelerinin ulaşımının sağlanması,<br />

Gerek kalelerin gerekse İlçe merkezinde bulunan Cami Kilise ve Taşhan’ın<br />

yabancı dil ile broşür ve kartpostallarının bastırılıp turizm acentelerine dağıtılması,<br />

Askeri alanda olan Kubilay Anıtı’na, okul gezilerinin yanısıra, halka açık<br />

gezilerin de düzenlenmesi,<br />

764


Her yıl 6 Mayıs’ta kutlanan Hıdırellez Bayramı’nda, Menemen Hıdırtepe’de<br />

bulunan Hıdır Dede Türbesinin ziyareti amacıyla yayın organlarında tanıtımının<br />

yapılması,<br />

Karagöl ve Kuş Cenneti’nin ulaşımının kolaylaştırılarak daha faal hale<br />

getirilmesi,<br />

İlçede turistlere yönelik dinlenme tesislerinin yapılması,<br />

İlçe halkının turizm açısından bilgilendirilmesi<br />

sağlanmalıdır.<br />

Menemen <strong>İzmir</strong>’e çok yakın olmasının sıkıntılarını yaşamaktadır. İlçede görev yapan<br />

kamu görevlileri ile özel işlerde çalışanların <strong>İzmir</strong>’de oturuyor olması, harcamaların<br />

<strong>İzmir</strong> iline kayması nedeni ile ilçe ekonomisi olumsuz yönde etkilenmektedir.<br />

İnşaat sektörünün gerilemesi nedeniyle işsizlik had safhadadır. Ayrıca, kalifiye<br />

eleman yoktur. Bu konuda Çıraklık Eğitim Merkeziyle kalifiye eleman yetiştirilmesi<br />

konusunda çalışmaları vardır.<br />

Ayrıca, ilçeye fakülte veya yüksekokul yapılmalıdır.<br />

Hükümet Konağı ile ilgili olarak, mevcut binanın yıkılarak yeni bir binanın<br />

yapılması, yada eski Devlet Hastanesinin olduğu yerin belediyeye tahsis edilerek, dış<br />

kaynaklı krediyle mevcut binaların yerine yenisinin inşa edilmesi önerileri<br />

değerlendirilmelidir.<br />

İlçenin çocuk hastanesi ihtiyacı değerlendirilmelidir.<br />

Şehir içinde otoparkların yetersiz, yolların dar olduğu, mevcut asfaltların iyi<br />

olmadığı belirtilmektedir.<br />

Yolların genişletilmesinin aşırı maliyetli olması, çok katlı otopark yapımını zorunlu<br />

kılmaktadır. Şehir içinde yol kenarına araçların park etmesi ve satıcıların kaldırımları<br />

işgalleri engellenmeli, yaya ve araç trafiğinin yoğun olduğu yerlere geçitler<br />

yapılmalı, sinyalizasyon sistemi kurulmalıdır.<br />

Şehirlerarası ulaşımı sağlayan E-87 Karayolu üzerinde de yeteri kadar alt ve üst geçit<br />

yapılmalı, sinyalizasyon sistemi geliştirilmeli, durak sayısı arttırılmalıdır.<br />

Ayrıca;<br />

Yapımı devam eden çevre yolunun Çiğli’den sonra devam edip Menemen’e<br />

ulaşması, ilçenin yoğun olan karayolu trafiğini rahatlatacaktır.<br />

765


İlçeye yüksekokul ve üniversitenin yapılması, ilçenin ekonomik ve kültürel<br />

hayatına hareket getirecektir.<br />

İlçede göçler nedeniyle artan işsizlik sorununun çözümü için toplu konut<br />

yatırımlarının teşviki ve kredilendirilmesi sorunlarının çözümü faydalı olacaktır.<br />

Organize Sanayi Bölgeleri ve Menemen Plastik Organize Sanayi Bölgesi tam<br />

kapasiteyle bir an önce faaliyete geçirilmelidir.<br />

Çandarlı Limanı bir an önce hayata geçirilmelidir.<br />

İlçede bulunan Deri Organize Sanayi Bölgesi’ne ve tarım sektörüne yönelik ara<br />

elemanların yetişeceği yüksek okullar yada mevcut yüksek okullarda ilgili bölümler<br />

açılmalıdır.<br />

İlçede kooperatiflerin kurulması sosyal ve kültürel hayatı canlandıracak, ilçe<br />

ekonomisine katkıda bulunacaktır. Bu nedenle İlçede planlı yapılaşmayı sağlamak<br />

üzere arsa üretimi arttırılmalıdır.<br />

Toprak sanayinin (testi, küp, güveç, seramik) devlet desteğiyle yurt dışında daha iyi<br />

tanıtılması sağlanmalıdır. Bu sanayinin toprak ve depolama ihtiyacını karşılayacak<br />

alanlar yaratılmalıdır.<br />

6.1. Çevre Sorunları<br />

Foça-Aliağa arasında kurulu bulunan demir çelik fabrikası ile PETKİM ve TÜPRAŞ<br />

bacalarından çıkan zehirli atıklar Helvacı-Türkelli-Hatundere-Buruncuk köyündeki<br />

meyve ağaçlarını olumsuz yönde etkilemekte ve kurumalarına yol açmaktadır.<br />

Menemen halkının çoğu geçimini tarımla sağlamaktadır. İlçe nüfusunun büyük bir<br />

kısmı bitkisel üretimin yanı sıra hayvancılıkla da uğraşmaktadır. Dolayısıyla da<br />

ekonomisini tarım sektörü şekillendirmektedir.<br />

Ancak; Manisa Organize Sanayi Bölgesi atıklarının Gediz’de meydana getirdiği<br />

kirlenme ile tarımsal araziler zehirlenmekte ve verim düşüklüğü yaşanmaktadır.<br />

Yine aynı kirlilik nedeniyle de tarım arazileri kıraçlaşmaya başlamaktadır.<br />

20–30 sene bir risk görülmemekle birlikte bugünden itibaren tedbir alınmadığı<br />

takdirde tarımsal üretim konusunda yaşanan avantaj kaybedilebilecektir. Bu nedenle<br />

tesislerdeki atık suyun denize boşaltılması yerine tekrar ovada değerlendirilmesi<br />

imkanının olup olamayacağı hususunda pilot olarak seçilecek bölgelerde belirli<br />

ürünlerde deneme yoluyla değerlendirilmesi konusunda projeler geliştirilebilir.<br />

Gediz nehrinin doğduğu yerden denize döküldüğü yere kadar olan alanda sınai<br />

atıkların arıtılması ve bilinçli gübre kullanımı sağlanmalıdır. Bu alanda faaliyet<br />

gösteren firmaların Menemen Serbest Bölgesi’ne taşınmaları özendirilmelidir.<br />

766


Gediz Havzası’nın kullanılması ve korunması açısından denge sağlayacak bir Master<br />

Plan’a ihtiyaç duyulmaktadır.<br />

7. Yatırım Olanakları<br />

Tarım sektörünün gelişmesi için “Açık Bölgesel Tarım Pazarları” açılmalıdır.<br />

İlçenin yüzde 53 oranında sulu tarım arazilerine sahip olması nedeniyle ilçede tarıma<br />

dayalı gıda sanayi kurulmalıdır. Bu konuda ilçe garajının karşısındaki kısım<br />

düşünülmekte ve bu alan ile Yahşelli Köyü ve çevresinde 15 bin konut yapılabilecek<br />

bölgenin Büyükşehir Belediyesi tarafından 1/25.000’lik imar planlarında<br />

öngörüldüğü şekilde yer almasını sağlaması istenmektedir.<br />

Tarım ürünlerinin işleneceği kurutma, konserve, meyve suyu vb. üreten fabrika ve<br />

işletmelerin faaliyete geçmesi sağlanmalıdır.<br />

Ayrıca, meyve suyu fabrikalarının kurulması bölgede yetiştirilen ürünlerin<br />

değerlendirilmesi açısından uygun iş kollarıdır.<br />

Tarımsal ürünlerin zenginliği büyük bölgesel bir hal ile şoklama üniteli soğuk<br />

hava tesislerinin kurulmasını mümkün kılmaktadır. Dondurulmuş gıda tesisi ile<br />

ıspanak, karnabahar, brokoli, pırasa vb. sebzelerin değerlendirilmesi suretiyle elde<br />

edilecek gelirde artış sağlanacaktır.<br />

Hayvancılığın geliştirilmesi ve desteklenmesi amacıyla bir et entegre tesisi<br />

kurulabilir.<br />

Menemen’de gıda ve hayvancılık sektörleri üzerine Organize Sanayi Bölgesi<br />

kurulabilir. Yer çalışmaları devam eden bu konuda gerekli destek verilmelidir. <strong>İzmir</strong>-<br />

Menemen Deri Serbest Bölgesi geliştirilmeli ve bazı atıl durumda bulunan fabrikalar<br />

yeniden faaliyete geçirilmelidir. Plastik Organize Sanayi Bölgesi bir an önce faaliyete<br />

geçirilmelidir.<br />

İlçede bulunan Ulukent Sanayi Bölgesi, Menemen Deri Serbest Bölgesi ve kuruluş<br />

aşamasında olan Menemen Plastik Organize Sanayi özel sektör yatırımları için<br />

uygundur.<br />

İlçenin yol güzergahında olması nedeniyle her türlü konservecilik, şarap ve<br />

salça fabrikalarının, kuru üzüm depolama ve ihracatı giderek artan kurutulmuş<br />

domates üretimi için modern tesislerin, halı ve el örgüleri gibi atölye ve satış<br />

alanlarının kurulması mümkündür.<br />

İlçede Kız Meslek Lisesi bünyesinde deri konfeksiyon bölümünün yer alması<br />

nedeniyle deri konfeksiyon sektöründe yatırımlar yapılabilir.<br />

İlçenin pamuk üretimi, iplik ve tekstil fabrikalarının kurulmasını mümkün<br />

kılmaktadır.<br />

İlçe, özel eğitim kurumları için uygundur.<br />

767


Tarım, gıda, dericilik, güzel sanatlar, veterinerlik konularında yüksekokul ve<br />

üniversite kurulması ilçe ekonomisi açısından son derece faydalı olacaktır.<br />

İlçede eski tarihlerden bu yana toprak seramik yapımı yaygın olup, 21 adet<br />

imalathanede üretim yapılmaktadır. İşletmelerin daha modern hale getirilerek<br />

ihracatın arttırılmasına özen gösterilerek, üretilen seramikler yurt içinde ve özellikle<br />

yurt dışında beğenilmekte olup, döviz girdisine katkıda bulunmaktadır.<br />

Tablo 23. İlçenin Swot Analizi<br />

Güçlü Yönleri<br />

-Liman ve havaalanına yakındır.<br />

-İthalat ve ihracat için büyük ölçekli<br />

hinterlandı bulunmaktadır.<br />

-İlçe önemli bir tarımsal üretim alanıdır.<br />

-<strong>İzmir</strong>’e demiryolu ile bağlı olması ve<br />

yakınlığı, ürünlerin pazarlanması<br />

açısından avantaj teşkil etmektedir.<br />

Yatırım Olanakları<br />

-İlçede her türlü konservecilik, şarap ve<br />

salça fabrikalarının, kuru üzüm<br />

depolama ve ihracatı giderek artan<br />

kurutulmuş domates üretimi için modern<br />

tesislerin, halı ve el örgüleri gibi atölye ve<br />

satış alanlarının kurulması mümkündür.<br />

Ayrıca, meyve suyu fabrikalarının<br />

kurulması bölgede yetiştirilen ürünlerin<br />

değerlendirilmesi açısından gereklidir.<br />

-Tarımsal ürünlerin zenginliği büyük<br />

bölgesel bir hal ile şoklama üniteli soğuk<br />

hava tesislerinin kurulmasını mümkün<br />

kılmaktadır.<br />

-İlçede Kız Meslek Lisesi bünyesinde deri<br />

konfeksiyon bölümünün yer alması<br />

nedeniyle deri konfeksiyon sektöründe<br />

yatırımlar yapılabilir.<br />

-İlçenin pamuk üretimi, iplik ve tekstil<br />

fabrikalarının kurulmasını mümkün<br />

kılmaktadır.<br />

-Hayvancılığın geliştirilmesi ve<br />

desteklenmesi amacıyla bir et entegre<br />

tesisi kurulabilir.<br />

-İlçe, özel eğitim kurumları için de<br />

uygundur.<br />

-Tarım ve dericilikle ilgili yüksekokul<br />

kurulması İlçe ekonomisi açısından son<br />

derece faydalı olacaktır.<br />

Zayıf Yönleri<br />

-Çok sıcak bir iklime sahiptir.<br />

-Tarım alanlarında sulama yetersizdir.<br />

-İlçede sanayi gelişmemiştir.<br />

Tehditleri<br />

-Foça-Aliağa arasında kurulu bulunan<br />

Demir Çelik fabrikası ile PETKİM ve<br />

TÜPRAŞ bacalarından çıkan zehirli<br />

atıklar,<br />

Manisa Organize Sanayi Bölgesi<br />

atıklarının çevreye verdiği zararlar ilçe<br />

için bir tehdit unsurudur.<br />

768


8. Sonuç<br />

<strong>İzmir</strong>’e en yakın ilçelerden bir tanesi olan Menemen günümüzde, Menemen Serbest<br />

Bölgesi ile geleceğe bakan bir ilçemizdir.<br />

İhracata yönelik deri ve deri mamullerinin üretildiği önemli bir merkezdir.<br />

Üretilen pamuk, üzüm, incir, kuru domates, yoğurt ilçeyle özdeşleşmiştir.<br />

<strong>İzmir</strong>'in Menemen ve Foça ilçeleri ile Kemalpaşa yöresini tümü ile kaplayan Gediz<br />

Havzası Türkiye'nin en büyük havzaları arasındadır. Bu havzanın en önemli<br />

akarsuyu da Gediz Nehri'dir.<br />

İlçe ekonomisi tarıma dayalı bir yapıdadır. Özellikle kavun ve çilek üretimi<br />

yaygındır.<br />

Menemen daha çok çömlekleri, testileri, saksıları ve rengarenk desenli seramik<br />

ürünleriyle ünlüdür.<br />

<strong>İzmir</strong>'in kuzey aksında yer alan Menemen ilçesir kurulacak yüksek öğrenim kurumu<br />

ilçe için önemlidir.<br />

Bu yıl ilçede tarım ve hayvancılık organize sanayi bölgesi kurulması çalışmalarının<br />

hızlandırılması hedeflenmektedir.<br />

Bu nedenle;<br />

Tarım sektörünün gelişmesi için “Açık Bölgesel Tarım Pazarları’nın"<br />

oluşturulması,<br />

Menemen’e ekonomik canlılık kazandırabilmek adına üniversitelerin bir<br />

bölümünün yüksek okul olarak Menemen’de faaliyet göstermesi,<br />

Menemen’de önemli bir yere sahip olan toprak seramik sektöründe ihracatın<br />

artırılmasına yönelik çalışma ve yatırımların planlanması,<br />

Bakırçay’a hitap edecek tam teşekküllü Bölge Hastanesi’nin Menemen’de<br />

mutlaka kurulması gerekmektedir.<br />

769


9. İletişim<br />

Tablo 24. İletişim Bilgileri<br />

Adres Telefon Faks E-Mail<br />

Kaymakamlık<br />

Ertuğrul Cad.<br />

No:10 K. 2<br />

Hükümet Konağı<br />

Menemen/İZMİR<br />

(232)<br />

832 16 75-<br />

832 18 33<br />

(232)<br />

832 16 75<br />

832 18 33<br />

menemenkaymakamligi<br />

@hotmail.com/<br />

menemen@izmir.gov.tr<br />

Belediye<br />

Başkanlığı<br />

Pazarbaşı Mah.<br />

Şehit Kemal Cad.<br />

No:5 35660<br />

Menemen/İZMİR<br />

832 16 65 832 00 06<br />

iletişim@menemen.bel.tr<br />

www.menemen.beld.tr<br />

<strong>Ticaret</strong><br />

<strong>Odası</strong><br />

Ertuğrul Caddesi<br />

No. 4 35660<br />

Menemen/İZMİR<br />

832 10 21 832 16 34<br />

www.menemento.<br />

tobb.org.tr<br />

İlçe<br />

Emniyet<br />

Tülbentli Mah.<br />

Adnan Menderes<br />

Cad. No.42<br />

35660<br />

Menemen/İZMİR<br />

832 55 74 832 26 44 ---<br />

Esnaf ve<br />

Sanatkarlar<br />

<strong>Odası</strong><br />

Kasımpaşa Mah.<br />

Prof. Muammer<br />

Aksoy Cad.<br />

No.121/A 35660<br />

Menemen/İZMİR<br />

832 15 28 832 61 56<br />

mnmesnaflarodasi<br />

@ttnt.net.tr<br />

Ziraat <strong>Odası</strong><br />

Mermerli Mah.<br />

Mermerli Sokak<br />

No:3 35660<br />

Menemen/İZMİR<br />

832 13 61 832 13 61 ---<br />

770

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!