Tularemi: Ä°nanlarda Korunma ve Kontrol - Klimik
Tularemi: Ä°nanlarda Korunma ve Kontrol - Klimik
Tularemi: Ä°nanlarda Korunma ve Kontrol - Klimik
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
TULAREMİ’DE<br />
KORUNMA VE KONTROL<br />
Ferruh N. Ayoğlu<br />
04/12/2004 ZKÜTF Halk Sağlığı AD
• ICD-9 9 021, ICD-10 A21<br />
• Rabbit fe<strong>ve</strong>r, Deer-fly<br />
fe<strong>ve</strong>r, Ohara disease, , Francis disease<br />
• Kaynak:<br />
• Control of Communicable Disease Manual<br />
• Maxy-Rosenau<br />
Rosenau-Last<br />
Public Health & Pre<strong>ve</strong>nti<strong>ve</strong> Medicine<br />
• Bulaşı<br />
şıcı Hastalıklarla Savaş İlkeleri<br />
• Bulaşı<br />
şıcı Hastalıklar<br />
kların İhbarı <strong>ve</strong> Bildirim Sistemi Standart Tanı,<br />
Sür<strong>ve</strong>yans<br />
<strong>ve</strong> Laboratuvar Rehberi<br />
04/12/2004 ZKÜTF Halk Sağlığı AD
Bazı özellikler:<br />
• Yaygın n olmamakla birlikte, ağıa<br />
ğır r seyretme <strong>ve</strong>ya ölümle<br />
sonuçlanma olasılığı<br />
ığı bulunan zoonotik bakteriyel bir<br />
hastalıkt<br />
ktır<br />
• Dağı<br />
ğılım: 30 o N-71<br />
o N<br />
• Kuzey Amerika, Avrupa, Sovyetler Birliği,<br />
i, Çin, Japonya<br />
• Kırsal bir hastalık<br />
• Tüm m yaş grupları <strong>ve</strong> her iki cins<br />
• Bimodal özellik: 0-90<br />
9 yaş, , 50+yaş<br />
• Fatalite hızı h %1-3<br />
04/12/2004 ZKÜTF Halk Sağlığı AD
• Endemik olarak vahşi memeliler, , evcil hayvanlar (kedi,<br />
köpek, sığıs<br />
ığır), kuşlar, balıklar <strong>ve</strong> artropodlarda<br />
da bulunabilir<br />
• Tavşan, an, kunduz, misk sıçans<br />
anı, , su faresi, tarla faresi, keneler, bazı<br />
sinekler, sivrisinek<br />
• Soğuk <strong>ve</strong> nemli toprakta uzun süre s<br />
bulunabilir<br />
• Besiyerlerinde geç üremesi nedeniyle hızlh<br />
zlı büyüyen yen<br />
organizmaların n gölgesinde g<br />
kalabilir<br />
• Mevsimsellik<br />
• Doğal alanlardaki insan <strong>ve</strong> artropod hareketliliği<br />
• ABD: Mayıs/A<br />
s/Ağustos, bahar <strong>ve</strong> yaz (kene, sinek ısırığı), sonbahar<br />
sonu <strong>ve</strong> kışk<br />
(avcılık k <strong>ve</strong> tavşan an kürkk<br />
rkçülüğü)<br />
• Skandinavya <strong>ve</strong> Rusya: yaz (sivrisinek)<br />
04/12/2004 ZKÜTF Halk Sağlığı AD
• Etken, tedavi edilmemiş hastaların n kanlarında nda hastalığı<br />
ığın<br />
ilk 2 haftasında, lezyonda 1 ay <strong>ve</strong>ya daha fazla bulunabilir<br />
• Sinekler 14 gün g n boyunca infektif olabilir<br />
• Keneler yaklaşı<br />
şık k 2 yıl y l süren s<br />
yaşamlar<br />
amları boyunca infektif<br />
olabilir<br />
• -15<br />
o C’de dondurulmuş tavşan an eti 3 yıldan y<br />
uzun süre s<br />
infektif kalabilir<br />
• ABD: infekte kedilerin ısırık k <strong>ve</strong>ya tırmalamast<br />
rmalamasına bağlı<br />
vaka artış<br />
ışları<br />
04/12/2004 ZKÜTF Halk Sağlığı AD
• Bulaş yolu:<br />
• Artropod ısırığıığı<br />
• İnfektenfekte hayvan dokusu/sekresyonu<br />
sekresyonu/eksudası ile mukokutanöz temas<br />
• İnfektenfekte hayvanların n leşleri leri ile temas<br />
• İnfektenfekte hayvanların n kürkleri k<br />
ile temas<br />
• Kontamine toprak, arpa vb hububat, kuru ot tozlarının inhalasyonu<br />
• Kontamine su tüketimit<br />
• Kontamine su <strong>ve</strong> toprak ile temas<br />
• İnfektenfekte hayvan etlerin yeterince pişmeden tüketilmesit<br />
• İnfektenfekte aerosol inhalasyonu<br />
04/12/2004 ZKÜTF Halk Sağlığı AD
• Bulaş yolu:<br />
• Kuzey Amerika<br />
• Kene, sinek, hayvan/leş<br />
• Skandinavya <strong>ve</strong> Baltık k BölgesiB<br />
• Sivrisinek<br />
• Avrupa <strong>ve</strong> Asya<br />
• Tavşan, an, fare, sıçan, s<br />
kontamine su <strong>ve</strong> toprak<br />
• Japonya<br />
• Tavşan an avı <strong>ve</strong> kürkk<br />
rkçülüğü, , yenmesi<br />
• İs<strong>ve</strong>ç<br />
• Tarla faresi (tarım m işçileri) i ileri)<br />
04/12/2004 ZKÜTF Halk Sağlığı AD
• Çevreye yöneliky<br />
<strong>Korunma</strong> <strong>ve</strong> <strong>Kontrol</strong><br />
• Hasta hayvanların tesbiti, ıslahı <strong>ve</strong> imhası<br />
• İnfekte<br />
hayvan <strong>ve</strong> leşlerin lerin taşı<br />
şınmasının n engellenmesi<br />
• Sağlıkl<br />
klı içme <strong>ve</strong> kullanma suyu sağlanmas<br />
lanması<br />
• Bireye yöneliky<br />
• Sağlık k eğitimie<br />
itimi<br />
• Hastaların n belirlenmesi <strong>ve</strong> uygun sağalt<br />
altımı<br />
• Canlı atenüe aşışı uygulanması: laboratuvar çalışanları<br />
• Karantina: uygulanmaz<br />
• Temaslı immünizasyonu<br />
nizasyonu: endike değildir<br />
ildir<br />
• Sağlık k yetkililerine bildirim<br />
04/12/2004 ZKÜTF Halk Sağlığı AD
Sağlık k EğitimiE<br />
itimi<br />
• Hedef gruplar<br />
• Kırsal alanda yaşayanlar<br />
ayanlar<br />
• Özel gruplar<br />
• Avcılar<br />
• Kürk hayvanı avcılar<br />
ları<br />
• Doğal yaşam am araştırmac<br />
rmacıları<br />
• Operasyonel askeri birlikler<br />
• Sağlık çalışanları<br />
• Doktorlar<br />
• Laboratuvar çalışanları<br />
04/12/2004 ZKÜTF Halk Sağlığı AD
• Kene <strong>ve</strong> sinek ısırığından korunma<br />
• Özellikle zellikle riskli bölgelerde b<br />
bulunacaklar<br />
• Koruyucu nitelikte giysi kullanımı<br />
• Sıkı dokunmuş pantolon, çorap<br />
• Üretim aşamasa<br />
amasında<br />
permetrin içerikli<br />
akarisit uygulanımı<br />
• Böcek cek kovucuların n kullanılmas<br />
lması<br />
• Giysi <strong>ve</strong> derinin sık s k kontrolü <strong>ve</strong> uzaklaştırma<br />
• Hayvan <strong>ve</strong> leşlerin lerin doku, sekresyon <strong>ve</strong> eksudaları ile<br />
temastan korunma<br />
• Özellikle zellikle avcılar <strong>ve</strong> kürk k<br />
hayvanı avcılar<br />
ları<br />
• Sızdırmaz eldi<strong>ve</strong>n kullanımı<br />
04/12/2004 ZKÜTF Halk Sağlığı AD
• Evcil kedi <strong>ve</strong> köpeklerin k<br />
akarasitlerle kenelerden uzak<br />
tutulması<br />
• Etkenle çalışılan<br />
laboratuvarlarda maske, sızds<br />
zdırmaz<br />
eldi<strong>ve</strong>n, koruyucu giysi <strong>ve</strong> negatif basınçlı kabin kullanımı<br />
• Tavşan an <strong>ve</strong> kemirici etlerinin yeterli pişirme irme sonrası<br />
tüketimi<br />
• Özellikle zellikle sebzelerle birlikte pişirmekten irmekten kaçınma<br />
• <strong>Tularemi</strong>ye bağlı ölümlerde yapılacak otopsilerde bulaştan<br />
korunma<br />
• <strong>Tularemi</strong>li hastaların n vücut v<br />
sıvılars<br />
ları ile kontamine giysi,<br />
çarşaf af vb materyale standart hastane dezenfeksiyonu<br />
uygulanması<br />
04/12/2004 ZKÜTF Halk Sağlığı AD
• Hastalık k riski olduğu u düşünülen d<br />
bölgelerde b<br />
çalışan sağlık<br />
personelinde, özellikle doktorlarda farkındal<br />
ndalık yaratılmas<br />
lması<br />
04/12/2004 ZKÜTF Halk Sağlığı AD
• Düşmanı yenmek istiyorsan onu<br />
izle <strong>ve</strong> öğren...<br />
04/12/2004 ZKÜTF Halk Sağlığı AD
Change language