da-da buck, boost ve buck-boost konverter deney seti tasarımı ve ...
da-da buck, boost ve buck-boost konverter deney seti tasarımı ve ...
da-da buck, boost ve buck-boost konverter deney seti tasarımı ve ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Öztürk, M., Yur<strong>da</strong>kul, E., Eşsiz, S.<br />
istenen değerde olmalıdır. Anahtarlamalı DA-DA dönüştürücülerde doğru akımı bir düzeyden<br />
başka bir düzeye ulaştırmak için bir ya <strong>da</strong> <strong>da</strong>ha fazla anahtar kullanılır. Verilen bir giriş<br />
gerilim değeri için bir DA-DA çeviricide çıkış gerilimi, anahtarların iletimde <strong>ve</strong> kesimde<br />
olduğu sürelerin denetlenmesiyle ayarlanır [7]. Anahtarların iletim kesim süreleri Darbe<br />
Genişlik Modülasyonu PWM ile ayarlanmaktadır. Literatür taramasın<strong>da</strong> yapılan çalışmaların,<br />
bu üç kon<strong>ve</strong>rtörle ilgili pratiksel eksikliklerin giderilmesi üzerine ya <strong>da</strong> kon<strong>ve</strong>rtörlerin<br />
uygulama bünyesinde ihtiyaca yönelik kullanıldığı görülmüştür. Üç yapının bir ara<strong>da</strong> olduğu<br />
eğitim <strong>seti</strong> şeklinde bir çalışmaya rastlanmamıştır.<br />
Bu çalışma<strong>da</strong> literatürde bulunan DA-DA kon<strong>ve</strong>rtörler incelenerek kon<strong>ve</strong>rtörler hakkın<strong>da</strong><br />
yeterli bilgi toplanmış devre simülasyonları <strong>ve</strong> hesaplamalar yapılarak 200w değerinde <strong>buck</strong>,<br />
<strong>boost</strong> <strong>ve</strong> <strong>buck</strong>-<strong>boost</strong> kon<strong>ve</strong>rtörleri bir <strong>deney</strong> <strong>seti</strong> haline getirilmiş olup öğrencilere güç<br />
elektroniği dersinde gördükleri bu tip kon<strong>ve</strong>rtörlerin <strong>deney</strong>ini yapılabilmesi imkânı<br />
sunulmuştur.<br />
2. KONVERTÖR<br />
Kon<strong>ve</strong>rtörler DA gerilim seviyesini bir değerden başka bir değere getiren <strong>ve</strong> anahtarlama<br />
mantığı ile çalışan elektronik elemanlardır. DA gerilim değeri bazı yerlerde düşürülmesi bazı<br />
yerlerde yükseltilmesi bazı yerlerde de hem yükselip hem düşürülmesi gerekmektedir bunun<br />
için üç tip kon<strong>ve</strong>rtör bulunmaktadır. Bunlar DA-DA Buck, Boost <strong>ve</strong> Buck-Boost<br />
kon<strong>ve</strong>rtörlerdir. Bölüm 2.1, 2.2 <strong>ve</strong> 2.3’de bu kon<strong>ve</strong>rtörler ayrıntılı olarak anlatılacaktır.<br />
2.1 DA-DA Buck kon<strong>ve</strong>rtör<br />
DA-DA <strong>buck</strong> kon<strong>ve</strong>rtör DA mevcut kaynak gerilimini düşürülerek kontrol edilmesinde<br />
kullanılır girişinden gelen gerilim değerini işlemciden aldığı PWM <strong>da</strong>lgalarıyla devreye kesip<br />
uygulayarak gerilim değerinin etkin değerini küçültür <strong>ve</strong> bu şekilde düşürülerek gerilim<br />
kontrolü yapılmış olur.<br />
En yaygın olarak kullanıldığı yerler;<br />
a) Regüle edilmiş DA güç kaynakları<br />
b) DA motor hız kontrol devreleri<br />
Şekil.1’deki devrede Id akımının anahtar ile iletimi sağlanarak bobin üzerinden geçen IL akımı<br />
hem yük üzerinden akar hem de kon<strong>da</strong>nsatörü şarj eder anahtar kesime gittiği an<strong>da</strong> bobin<br />
üzerinde depo edilen enerji diyot üzerinden devresini tamamlar <strong>ve</strong> boşalıncaya ka<strong>da</strong>r yük<br />
üzerinden akım akıtmaya devam eder. Bu ara<strong>da</strong> kon<strong>da</strong>nsatörde yük üzerinden akımını<br />
akıtmaya devam eder. Anahtar kesintili iletim modun<strong>da</strong> çalıştırıldığın<strong>da</strong> kon<strong>da</strong>nsatör tam<br />
dolmayacağın<strong>da</strong>n etkin değeri <strong>da</strong>ha küçük bir gerilimle depolanır bu şekilde azaltan<br />
dönüştürücü devresi tamamlanmış olur.<br />
2
Change language