TASARIM DERGİSİ - OFiS SAYISI

More documents

Recommendations

Info

046 <strong>TASARIM</strong> 245 OFİS OFFICE MAKALE ARTICLE ALTINDAN BİR EVDE DOĞMUŞTU Annecigim Mahmut Nuvit Kasabanın reisi olan dayısına dedesinden kalan, aynı zamanda annesine babasından kalan ve diğer iki kız kardeşe yani teyzelerine kalan, bir ahşap evde. Bu iki katlı ahşap ev bana çocukluğumun hatıralarında biraz daha heybetli görünürdü. Girişte kocaman bir ayna vardı altın varak, tırnağı vardı altın varak ve koltuklar ikili üçlü ve tekli altın varak, sehpalar yine altın varak; büyük sehpalar, küçük sehpalar, biraz daha küçük olup da azıcık daha yüksek olanların hepsi altın… Sonra insanlar hayattan çekildiler sessizce. Önce annemin Eğinli’li dedesi, bu Kızılırmak deltasında nüfusun üçte bir çoğunluğu Ermeni, üçte bir çoğunluğu Rum, üçte bir çoğunluğu da Sunni Müslüman olan bu münbit topraklara sahip tütünüyle meşhur kasabaya, neredeyse her şeyi satın alarak yerleşen, sonra belki de annemin ve sonra sırayla önce kasabaya reis olan dayı, sonra kız kardeşlerin büyüğü, sonra bir küçüğü –diğeri üç kız kardeşin en küçüğü; inanmayacaksınız ama halen yaşıyor bildiğim kadarıyla -ve sonra dayının Ünyeli eşi -yüzü her zaman gülen kibar gelinimiz- ve hatta onun mimar olan oğlu hakkın rahmetine kavuştular. Bir, iki yüz yıllık zaman dilimi içinde Osmanlı’yı Türkiye Cumhuriyeti’ne bağlayan değişimler ve çağ atlamaları sonucu insanların hayatlarıyla beraber her şeyin değişmesine bağlı olarak bu evler, yaşam biçimleri terkedildi. Evler de aynı zamanda terkedilen eşyalarla beraber kapandı. Annemin babasının evinde ise, torna ayaklı ceviz yuvarlak -bu yuvarlak masalar ceviz ağacının tam en vermemesi yüzünden her zaman kenarından ek almış olurlar- bordo kadife örtülü masalar, Viyana usulü tonet sandalyeler, İtalyan karartma perdeleri -ki bazen yayları bozul- duğu için zembereğinden boşalmış gibi yukarıya doğru rulo halinde aniden zıplayarak sarılırdı- neden ipliğe ithal malıydı. Ev, plan olarak tüm hayatın geçtiği genişçe bir mutfak, tüm yatak odalarının açıldığı ve bir kömür sobasının ısıttığı büyükçe bir salondan ibaret sayılabilirdi. Tabii ki bu bahsettiğim üst kat. Yoksa alt kat kocaman bir matbaa iğidi.
048 <strong>TASARIM</strong> 245 OFİS OFFICE MAKALE ARTICLE Eski Türk çadır düzenini muhafaza eden gömme dolaplar içinde yataklar yorganlar, mutfakta ise ocağın (şöminenin) simetrisinde yer alan iki gömme dolaptan birinin içinde bulaşıkların yıkandığı lavabo yer alıyordu. Buzdolabı ise mutfakta değil, salonun bir köşesinde dururdu. Buzdolabının eve girişini hatırlıyorum. Çünkü parası olsa da insanların buzdolapları yoktu. Çünkü buzdolabı imalatı yoktu. Bizim oldu bir tane. Çünkü Amerikan Barış Gönüllüleri ile iyi ahbap olmuştuk ve ülkelerine dönerken buzdolaplarını bize bıraktılar. Frigidaire marka bu dolap da salonda baş köşede yerini aldı. Diğer köşede ise nerdeyse caminin bahçesinde konuşlanmış bu Sünni Müslüman evinde bir Amerikan bar yer alıyordu. Bayağı bildiğiniz Amerikan bar. Arka cephede muhtelif içkilerin yer aldığı raflar ve önünde tırmanarak oturulan bar iskemleleri. Barın ilginç mavi fitilli kadifeden ön cephesi vardı. Fakat arkadan kullanılan raflarını ben kendime kütüphaneye çevirmiştim. Salonun diğer mobilyaları 50li yılların modernini yansıtan çizgileriyle üç adet berjer koltuk ve ‘L’ dönen bir başka koltuk. Geçmiş yıllardan kalan pembe iyonik sütunlar üstünde soğan rengi hazneleriyle gaz lambaları, rakkasıyla beni tedirgin eden torna ahşap işçiliğinden bir duvar saati ve manyetolu bir telefon evin belli başlı eşyaları ve aksesuarlarıydı. Başka şeyler de var tabii ama en çok bunlara üzülürdüm; önce matbaa Ankara’ya taşındı. Matbaanın hüzünlü boşluğunu bir takım yalnız kalmış dul kadınlar doldurdu. Anladığım kadarıyla eski terbiyeye göre düşkün insanlar sokaklara dökülmez, himaye edilirdi. Sonra taşınmalar, ev ve şehir değiştirmeler, modernite, kıymet bilmezlik her bakımdan her şeyde kendini gösterdi. Babam elinde gümüşi yaldızlı bir soba boyası ve fırçasıyla evin içinde dolaşmaya başladı. Ve herşey değişti sonra... Sarı bir günün kahverengi yarınına... Önüne çıkan her şey gibi, pembe iyonik mermer sütunlarıyla soğan rengi cam karpuzdan hazneleri olan gaz lambası da nasibini aldı. Yuvarlak ceviz masa balkona atıldı ve dış şartlara karşı kendi kaderini yaşadı. Ve diğer şeyler… Evin nasıl kapatıldığını hatırlamıyorum bile. Belki satılmış ve sonra da yıkılmış veya başka bir şey olmuştur. Anneciğimin dedesinin evine ne geldiyse, muhtemel anneciğimin babasının evine de gelmiştir. Ve herşey değişti sonra... Sarı bir günün kahverengi yarınına...* Haziran sonu, babamın evi kapatılırken geldi bunlar aklıma. Kız kardeşim aradı ve kapatılacak evden berjerleri almanın benim hakkım olduğunu, çünkü onlara çok emek verdiğim konusunda son derece kadirşinas, son derece hakkaniyetli ve ‘aileyi dağıttım işte son darbe’ saygısı içinde bir telefonla tebliğ etti. Anneciğimin memuriyet hayatı boyunca değiştirdiği köy şehir ve kasabaların sayısı on yediyi aşmıştı galiba. ‘Kaç yangına bedel’ derdi kendisi. Oradan oraya taşınmalar sonucu kırılan dökülenler ve zamanın acımasızlığını da eklerseniz elinde kalan üç adet berjer de zaman içinde orijinalliğinden epeyce uzaklaşmıştı. Evinde yaptığım bir takım iç mimari değişikliklere ek olarak berjerleri elden geçirip orijinine çevirdikten sonra ilk gördüğünde şaşkınlık ve memnuniyet ifadesiyle ‘genç kızlığımın koltukları gibi olmuş’ demişti. Sonra her şeyinden koparıp bir huzurevine kaçırmak zorunda kaldım anneciğimi. Orada bildiğiniz tekerli elektriğe bağlı profesyonel bakım için uygun bir yatağı, bir laminat dolabı ve laminat bir kesonu var. Hepsi bu. Kentsel dönüşümle yenilenecek evi de yıkılmadan önce artık hiç ihtiyaç duymadığı ipek gömleklerini, timsah derisi çanta ve ayakkabılarını, modası geçmiş kürklerini tasfiye etmek gözyaşları içinde bana düştü. Benim gibi, ERSA mobilya da 58 yaşında bugün. Anadolu’nun o heybetli kenti Sivas’ta bir manifaturacının oğlu olarak doğan dededen toruna evrilirken, yenilikçi ve günün şartlarına cevap arayan üçüncü kuşakta sürdürülebilen bir aile işi. Aile bağlılığı işe ve öğrenmeye, bilimsel ve sanatsal yeniliklere doğru evrilirken ki bir kadirşinaslık. Bu ve benzeri öykülerin peşinde, geçen sene Venedik’te on yedi fabrika gezmiştim. Hayran kaldığım tüm İtalyan mobilya yapımcılarının tesislerinden hiç aşağı kalmayan Ankara’daki Ersa tesisleri, bir kısmı bizzat zaten İtalya’dan gelme. Ama başlangıç 1934 doğumlu dedenin, komşu atölyeyi babasından borç para alarak kiralamasıyla başlıyor. Komşu metal atölyesinin sahibi Sivas’ın soğuğundan kaçarak İzmir’e yerleşiyor. Sene 1958, kurumsal yapının anlatıldığı web sitelerinde ve showroomlarda yer alan o meşhur kırmızı sehpa ve koltuk, 1962’de su borularından kıvrılarak yapılıyor. Geriye gidildiğinde en eski fotoğraf bu sanırım. 2009’da Ankara’daki ahşap atölyesi için Yalçın Ata’nın dedesi sadece tek yorumda bulunuyor: ‘Kırmızı Olsun’. Bu kırmızı olsun talebi bu gün Aykut Erol’un ikonik dolabı Wall’da da ete kemiğe bürünüyor ve süreklilik kazanıyor. ERSA mobilyayı severim; tasarıma ve tasarımcıya verdiği değerlerle de yükselmesi geleceğe dair iyi duygular beslememe neden olur. Estetik kategoride en üstte yer alan global marka olma konusunda attığı adımların biri de sürdürülebilirlik kavramı. El işçiliğine değer veren Ece Yalım Studio tarafından tasarlanan ‘zamansız’ tasarımlar arasında yerini almaya aday niteliklere sahip ‘Frame’ yönetici masası modelini, dedemin evindeki ceviz masadan bugünkü meşe masaya bağlayan niteliksel, teknik ve duygusal sebeplerin sadece bir kısmını burada açıklayabilirim. Açıklayamayacağım her şey ise; Ece Yalım tasarım ekibinin yetenekleriyle ERSA mobilyada her zaman yenilenerek geleceğe aktarılan, sürdürülebilen bir bakış açısında gizli. *Edip Cansever – Ben Ruhi Bey Nasılım?
Page 1: OFiS OFFICC BİR LİMAN PROJESİ: G

TASARIM DERGİSİ - OFiS SAYISI

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?