Tam Metin (PDF)

Geleneksel portföy yaklaşımında, kişisel
bilgilerin analiz edilmesi, yatırım için
gereken kısıtların belirlenmesine ve sonuçta
kapsamlı bir portföy amacının oluşturulmasına
temel teşkil eder. Bundan
dolayı, bir yatırımcının yatırım yapacağı
menkul kıymetleri belirlemesinde kişisel
bilgilerin analizi önemli bir yer tutar (Ceylan
ve Korkmaz, 1998: 125-126).
Yatırım yapmak için genellikle tasarruflar
kullanılır. Yani, portföy yatırımları
için ayrılan fonlar, zorunlu bir takım harcamalardan
sonra bireysel gelirden arta
kalan birikimlerden oluşturulmalıdır. Her
ailenin yapacağı harcamalar kendilerine
has bir öncelik sırasına göre yapılır. Ancak;
yiyecek, giyim, barınma, herhangi bir
sosyal güvence sigortası, ihtiyatî tedbir
olarak bir miktar nakit ayrılması ve yatırımlar
şeklinde yapılacak bir sıralama, bir
çok aile için öncelik sırasını ifade etmektedir
(Bekçioğlu, 1984: 10-11).
Görüldüğü gibi, yatırım ihtiyacı son sırada
yer almaktadır. Çünkü, temel ihtiyaçlar
karşılanmadan, eldeki fonların
hisse senetlerine yatırılması bir olumsuzluğa
neden olabilir. Her an doğabilecek
temel ihtiyaç harcamaları nedeniyle, uygun
olmayan, yani borsanın düşük olduğu
bir zamanda yatırımcı elindeki hisse senetlerini
satmak zorunda kalarak büyük
zararlar edebilir (Sprecher, 1975: 286-
288).
Genellikle yatırımcılarla ilgili olarak
toplanacak bilgiler; yatırımcının portföy
amacı, yaşı, sıhhati, medeni durumu ve
bakmakla yükümlü olduğu kişiler, mesleği,
ortalama geliri, bu gelirin kaynağı ve
süresi, tasarruf alışkanlığı ve gayrimenkul
sahipliği durumu gibi konuları içermelidir
(Bekçioğlu, 1984: 11-12).
Geleneksel portföy yönetiminin temel
amacı, kabul edilebilir en yüksek risk düzeyinde,
bir menkul kıymet portföyünden
en yüksek getiri oranını sağlamaktır. Bir
menkul kıymet portföyünde maksimum
risk düzeyini sınırlayan faktörler vardır.
Bunlar; yatırımcının menkul kıymet yatırımı
neticesinde elde etmesi gereken gelir
tutarı, anaparanın emniyetinin korunmasına
yönelik faktörler ve yatırımcının riskleri
kabullenme isteği(mizacı) dir. Portföy
amacı belirlenirken bu faktörlerin göz
önünde bulundurulması gerekir (Kaderli,
2001: 10-13).
Portföy amacı belirlendikten sonraki
aşama, portföye dahil edilecek menkul
kıymetlerin seçilmesidir. Bu noktada dikkat
edilmesi gereken bazı önemli hususlar
vardır. Çünkü, portföy içinde hisse senedinin
ağırlığı fazla ise, her bir hisse senedinin
seçimi daha karmaşık bir analizi
gerektirmektedir. Hisse senedi seçimi
yapılırken, nitel bilgilerin yanı sıra; büyüme,
verimlilik, geçmişteki kazançlar,
beklenen kâr payları ve fiyat/kazanç oranları
gibi temel faktörlere dikkat edilmelidir.
Hisse senedi yatırımlarında kullanılan
bir başka önemli yaklaşım da modern
portföy yaklaşımıdır.
Geleneksel portföy yaklaşımına göre,
portföye ne kadar çok menkul kıymet dahil
edilirse, çeşitlendirme o kadar iyi yapılmış
demektir. Yani, bu yaklaşımda
portföy riskinin azaltılabilmesi için, portföye
alınan menkul kıymet sayısının arttırılması
yeterli olmaktadır. Ancak, modern
portföy yaklaşımında durum farklıdır.
Harry Markowitz (1952), “Portföy Seçimi”
adlı çalışması ile finans dünyasında
modern portföy yaklaşımının öncüsü olmuştur.
Kendisi gibi finans dünyasına
önemli katkılar sağlamış ve bazılarıyla da
Nobel ödülünü paylaşacağı William
Sharpe, James Tobin, Paul Samuelson,
Jack Treynor ve Eugene Fama gibi bilim
adamları ile Wall Street’in eski kurallarını
yıkmışlar ve sermaye piyasalarına yeni
kurallar koymuşlardır (Karan, 2001: 129).
Markowitz (1952), belirtilen çalışmasında,
menkul kıymetlerin getirileri arasındaki
ilişkileri göz önünde bulundurarak,
portföyde yer alan menkul kıymetlerin
belirli bir risk seviyesinde, mümkün
olan maksimum getiriyi veya belirli bir
getiri seviyesinde mümkün olan minimum
riskin nasıl sağlanabileceğini araştırmıştır
(Canbaş ve Doğukanlı, 2007: 495).
Markowitz çalışmalarında sadece bunlarla
yetinmemiş, portföy yapısının temel
prensiplerinin nasıl olması gerektiğini de
araştırmaya devam etmiştir (Brealey and
Myers, 2003: 187).
215