Kur'an'da Kutsal Mekân, Zaman ve Eşya Kavramlarının Sembolik ...

Kur’an’da Kutsal Mekân, Zaman ve Eşya Kavramlarının Sembolik Değeri
Ancak bu çalışmada bizim hedefimiz, Kurʹan dilindeki sembolik
öğeleri örnekleme yoluyla işlemek olduğundan Kâbe ile yetiniyoruz.
Çünkü, Kurʹanʹdaki mekân isimlerinin sembolik dil açısından
değerlendirilmesi bile, müstakil bir çalışmayı gerektirecek ölçüde
kapsamlıdır.
II Kutsal Zamanlar
Kurʹan dilinde, kutsalın tecellisi açısından öne çıkan ve sembolik bir
anlamı olan mekânlardan söz ettik. Aynı şekilde bazı zamanların
da, kutsalın tezahürü açısından ön plana çıktığı ve diğer adî zamanlardan
ayrıldığı görülmektedir. Zaten, dinî dokümanlarda ya da
dindar insan nazarında, tıpkı mekânlarda olduğu gibi, kutsal zaman
adî zamandan ayrılmaktadır. Buna göre, zaman da mekân gibi
türdeş değildir. Bazı zamanlar, içinde vuku bulan olaylar sebebiyle,
yani kutsalın çeşitli şekillerde tezahürüyle adî zamanlardan ayrılmakta
ve kutsallık kazanmaktadır. Kutsal zamanı, Kutsalın çeşitli
eylemlerle vs. tecelli ettiği süre olarak tanımlarsak, din dışı (profan
zamanı) da dinsel anlamlardan yoksun eylemlerin yer aldığı zamansal
süre olarak tanımlayabiliriz 40 . Kutsal zamanı adî zamanlardan
ayıran en önemli özelliğin, tersine dönebilir ve bulunduğu
yönde “şimdi” haline getirilmiş bir ilksel zaman olmasıdır. Yani
kutsal zamanlar ilk yaşandığı gibi şimdide yaşanabilir özelliğine
sahiptir. Her dinsel bayram, her manevî tören zamanı, efsanevî bir
geçmiş içinde, ʺbaşlangıçtaʺ meydana gelmiş olan kutsal bir olayın
yeniden güncelleştirilmesinden ibarettirʺ41 . Örnek olarak, Kurʹanʹda
Kadir gecesinden söz edilmekte ve o gece Kurʹanʹın indirildiği, meleklerin
ve Ruhʹun indiği ve bin geceden daha hayırlı olduğu belirtilmektedir.
Müslümanlar her Kadir gecesi, o geceki olayın zamanına
geri dönerler ve o zamanla bütünleşirler. İşte Kurʹanʹın anlattığı
bu ilksel zamanla bütünleşebilmek için, olağan zamansal süreden
çıkıp kutsal zamana dönmek gerekir. Her Kadir gecesi müʹminler,
Kurʹanʹın indirildiği ve bin geceden daha hayırlı olan o geceyi gün-
40
Eliade, Kutsal ve Dindışı, s. 48; Dhavamony, 100.
41
Eliade, Kutsal ve Dindışı, s. 48.
57
MİLEL VE NİHAL
inanç–kültür–mitoloji