Kistik Fibrozis Tedavisi ve YENÄ°LÄ°KLER
Kistik Fibrozis Tedavisi ve YENÄ°LÄ°KLER
Kistik Fibrozis Tedavisi ve YENÄ°LÄ°KLER
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Kistik</strong> <strong>Fibrozis</strong><br />
<strong>Tedavisi</strong><br />
<strong>ve</strong><br />
YENİLİKLER<br />
Dr. Nural KİPER<br />
Hacettepe Üni<strong>ve</strong>rsitesi Tıp Fakültesi<br />
Çocuk Göğüs Hastalıkları Ünitesi<br />
Ankara
KF’de Solunum Sistemine Yönelik<br />
Amaçlanan<br />
Tedavi Stratejileri<br />
1. Altta yatan temel defektin<br />
düzeltilmesi<br />
2. CFTR protein fonksiyonunun<br />
düzeltilmesi<br />
3. Semptomatik tedavi;<br />
. Antibiyotikler (oral, IV, inhale)<br />
. Göğüs fizyoterapisi<br />
. Bronkodilatörler<br />
. Mukolitikler<br />
. Antiinflamatuar tedavi<br />
. Akciğer transplantasyonu
KF’de Solunum Sistemine Yönelik<br />
Amaçlanan<br />
Tedavi Stratejileri<br />
1. Altta yatan temel defektin<br />
düzeltilmesi<br />
2. CFTR protein fonksiyonunun<br />
düzeltilmesi<br />
3. Semptomatik tedavi
Gen transferi<br />
<strong>ve</strong><br />
ekspiresyonu<br />
GEN TEDAVİSİ<br />
Faz 1-2 klinik çalışmalar<br />
Parsiyel düzelme
GEN TEDAVİSİ<br />
VEKTÖRLER<br />
-Virusler;<br />
.Adenovirus<br />
.AAV<br />
- Sentetik<br />
<strong>ve</strong>ktorler;<br />
.Liposom<br />
.Plazmid<br />
KISITLAMALAR<br />
- Mukosiliyer klirens<br />
-Kalın mukus örtüsü<br />
- Kolonizasyon<br />
SORULAR<br />
- Hedef hücreler<br />
- Ekspresyon miktarı<br />
- Uzun süreli ekspresyonun<br />
sağlanmasi için gerekli şartlar
KF’de Solunum Sistemine Yönelik<br />
Amaçlanan<br />
Tedavi Stratejileri<br />
1. Altta yatan temel defektin<br />
düzeltilmesi<br />
2. CFTR protein fonksiyonunun<br />
düzeltilmesi<br />
3. Semptomatik tedavi;<br />
. Antibiyotikler (oral, IV, inhale)<br />
. Göğüs fizyoterapisi<br />
. Bronkodilatörler<br />
. Mukolitikler<br />
. Antiinflamatuar tedavi<br />
. Akciğer transplantasyonu
CFTR Proteini Tamir Tedavileri<br />
Gentamisin<br />
G418<br />
4-PBA Milrinone 4-PBA 4-PBA<br />
Milrinone İsoflavones İsoflavones İsoflavones<br />
İsoflavones<br />
Milrinone Milrinone
İyon Transportunun Düzenlenmesi<br />
Amaçlar;<br />
- Cl sekresyonunu arttırılması<br />
- Na hiperabsorbsiyonunun engellenmesi<br />
-ASL`nin rehidrate edilmesi<br />
Ajanlar;<br />
- Amilorid (Na kanal blokörü, diüretik)<br />
- ATP <strong>ve</strong> UTP (Diğer Cl kanalları üzerinden etkili)<br />
“Scjidlow DV. Paed Respir Rev 2000; 1: 107-13.”
. Çok merkezli, randomize, çift kör, plasebo kontrollü,<br />
. 5 yaşından büyük, FEV1 ≥%50,<br />
. 6 aylık inhale amilorid tedavisi ile,<br />
. SFT’lerinde istatisiksel düzelme saptanmadı<br />
. Faz 3 klinik çalışma başarısız bulunduğundan onay alamadı.
Avantaj Dezavantaj Hastalık Evresi<br />
Gen Transferi Küratif Transfer Erken evre<br />
CFTR gen zorluğu<br />
expirasyonu ↓<br />
CFTR <strong>Tedavisi</strong> Küratif olabilir Doz Erken evre<br />
İnhale, oral Pahalı<br />
kullanım<br />
İyon Transportu Küratif olabilir CFTR gerekli Erken evre<br />
İnhale, oral<br />
kullanım<br />
“McKone EF. Drug Disco<strong>ve</strong>r Today. 2004; 1: 1: 137-137-43.”
KF’de Solunum Sistemine Yönelik<br />
Amaçlanan<br />
Tedavi Stratejileri<br />
1. Altta yatan temel defektin<br />
düzeltilmesi<br />
2. CFTR protein fonksiyonunun<br />
düzeltilmesi<br />
3. Semptomatik tedavi;<br />
. Antibiyotikler (oral, IV, inhale)<br />
. Göğüs fizyoterapisi<br />
. Bronkodilatörler<br />
. Mukolitikler<br />
. Antiinflamatuar tedavi<br />
. Akciğer transplantasyonu
Antibiyotik <strong>Tedavisi</strong>nde Yenilikler I.<br />
. P.aeruginosa kolonizasyonu-TOBI (preservati<strong>ve</strong> free<br />
tobramisin)-Pari LC nebulizator<br />
%12 ↑<br />
%12 ↑<br />
* Hastaneye yatış oranlarında da %26 azalma.<br />
“Hodson ME. Eur Respir J 2002; 20: 658-64.”<br />
“Ramsey BW. N Eng J Med 1999; 340: 23-30.”
İnhale Antibiyotikler<br />
•Colistin-<br />
• Aztrenom<br />
•Vankomisin<br />
•Diğer çalışmalar
Antibiyotik <strong>Tedavisi</strong>nde Yenilikler II.<br />
. MRSA-Linezolid<br />
“Ferrin M. Pediatr Pulmonol 2002; 33: 221-3.”<br />
. ABPA-Itrakanazol<br />
“Spencer H. Curr Pediatr 2003; 13: 259-63.”
KF’DE<br />
İNHALE<br />
BRONKODİLATÖR<br />
1. Wheezing<br />
2. KF-Astım<br />
3. Fizyoterapiye yardımcı<br />
4. Nebülize diğer tedavilerden önce<br />
kullanılır.
KF’DE<br />
İNHALE<br />
BRONKODİLATÖR<br />
1.Wheezing;<br />
- İnfeksiyon <strong>ve</strong> inflamasyondan<br />
kaynaklanan hava yolu<br />
mukozal ödemi<br />
- Epitel hasarı sonucu gelişen otonomik<br />
sinir uçlarının stimülasyonu<br />
- Mediatörlerin hava yolu düz kasında<br />
kasılmaya yol açması,<br />
- Bronşektazi<br />
- Kollaps
KF’DE<br />
İNHALE<br />
BRONKODİLATÖR<br />
CF-Astım;<br />
Bronkodilatör tedaviye yanıt <strong>ve</strong>ren akut<br />
hava yolu obstrüksiyon epizotu varlığında,<br />
- Ailede astım öyküsü <strong>ve</strong>ya atopi varlığı <strong>ve</strong>ya<br />
eozinofili-IgE yüksekliği varlığında söz<br />
edilir.<br />
- Prevalans %31.5<br />
“North American Epidemiologic Study of<br />
CF (ESCF)”
KF’DE<br />
İNHALE BRONKODİLATÖR<br />
KF’de kısa <strong>ve</strong> uzun<br />
etkili bronkodilatörler;<br />
Bronş hiperreaktivitesi<br />
varlığında<br />
kısa <strong>ve</strong> uzun vadede<br />
faydalıdırlar.
Mukolitik Tedavi I.<br />
Aerosolised rhDNase<br />
* n=968 (çocuk <strong>ve</strong> erişkin), FVC >%40<br />
* Akut pulmoner ekzaserbasyon sayısında %28-37 azalma<br />
“Fuchs HJ. N Engl J Med 1994; 331: 637-642.”
Mukolitik Tedavi II.<br />
Aerosolised Hipertonik Saline<br />
3 ay boyunca çocuk KF hastalara;<br />
1. Her gün rhDNase (2.5 mg/gün)<br />
2. Gün aşırı rhDNase (2.5 mg/gün)<br />
3. Her gün %7 (hipertonik) saline (2X5 cc)<br />
* FEV1’de %16,%14,%3 artış saptandı.<br />
“Suri R. Thorax. 2002 Oct;57(10):841-6.”
164 CF (>6 yaş)<br />
Çalışma Grubu<br />
Hipertonik salin (%7’lik)<br />
2X4 cc inhale, 48 hafta<br />
Kontrol Grubu<br />
SF (%0.9’luk)<br />
2X4 cc inhale, 48 hafta
. Çalışma grubunda FEV1 <strong>ve</strong> FVC’de İlk değerlere<br />
göre % değişim oranında artma (p=0.03)<br />
. Çalışma grubunda daha az pulmoner<br />
eksezerbasyon (p=0.02)<br />
Öncesinde bronkodilatör <strong>ve</strong>rilmesi ile uygulanan<br />
hipertonik salin inhalasyonu CF’de<br />
etkin, gü<strong>ve</strong>nli <strong>ve</strong> ucuz bir tedavi yöntemidir
Makrolid Antibiyotiklerin İmmunoregulatuar Etkileri<br />
Bakteri<br />
Mukus tabakası<br />
İnflamatuar<br />
hücreler<br />
Normal<br />
hücreler
Antiinflamatuvar Tedavi<br />
Makrolid antibiyotikler (azitromisin)<br />
- İnflamatuvar sitokinleri baskılar<br />
(IL-8, TNF-α, IL-1β, IL-6)<br />
- Adezyon moleküllerinin ekspiresyonunu azaltır<br />
- Nötrofil fonksiyonlarını baskılar<br />
- Oksidatif hasarı azaltır<br />
-Bronş hiperreaktivitesini azaltır<br />
- Mukus reolojisini düzenler<br />
- P. aeruginosa biofilm oluşumu önler <strong>ve</strong> yıkımını<br />
arttırır.
. 41 çocuk (8-18 yaş), ortalama FEV1: %61<br />
. Azitromisin - plasebo ile 6 aylık tedavi<br />
Azitromisin aldıkları dönemde;<br />
. FEV1`de % 5.4 artış (p
CF & Makrolid antibiyotikler<br />
- 12 çalışma yayınlandı<br />
- 3 RCT<br />
- 2 RCT çocukluk yaş grubunu kapsıyor<br />
Ferrara G. Evidence-based review. Resp Med 2005; 99: 1-10
LONG TERM CLARITHROMYCIN THERAPY IN CYSTIC FIBROSIS:<br />
EFFECTS ON INFLAMMATORY MARKERS IN BAL AND CLINICAL STATUS<br />
(Randomize, çift kör, plasebo kontrollü, cross-o<strong>ve</strong>r çalışma)<br />
-17CF hasta ( 3-14.8 yaş)<br />
-FEV1≥ %70<br />
- Grup 1: CM (15 mg/kg/gün, 2 doz, 3 ay)<br />
- Grup 2: Plasebo (3 ay)<br />
- BAL IL-8, TNF <strong>ve</strong> NE, hücre sayısı<br />
- Modifiye NIH score,<br />
-Ağırlık z-skoru<br />
-SFT<br />
HÜTF Çocuk Göğüs Hastalıkları Ünitesi, 2004
LONG TERM CLARITHROMYCIN THERAPY IN CYSTIC FIBROSIS:<br />
EFFECTS ON INFLAMMATORY MARKERS IN BAL AND CLINICAL STATUS<br />
(Randomize, çift kör, plasebo kontrollü, cross-o<strong>ve</strong>r çalışma)<br />
3 aylık CM kullanımı;<br />
. BAL inflamatuar sitokinleri azaltıcı etkisi gösterilmedi<br />
. mNIH skorunda düzelme<br />
. Akut pulmoner ekzaserbasyon sayısında azalma<br />
. BMI’de artma<br />
HÜTF Çocuk Göğüs Hastalıkları Ünitesi, 2004
KF’DE ORAL<br />
GLUKOKORTİKOİDLER .I.<br />
•4 yıllık, prospektif, randomize, çift kör, plasebo kontrollü çalışma,<br />
•1-12 yaş, 45 çocuk (hafif-orta);<br />
24 çocuk plasebo<br />
21 çocuk prednizolon po.<br />
(2mg/kg, maksimum 60 mg,<br />
gün aşırı)<br />
4 yıl sonra;<br />
• Prednizolon grubunda VC, PEF, FEV1’de anlamlı artma,<br />
• Prednizolon grubunda hastaneye yatış sayısında anlamlı azalma,<br />
• Prednizolon grubunda kilo alımı <strong>ve</strong> büyümede anlamlı artış saptandı.<br />
Auerbach HS, Williams M, Kirkpatrick JA, et al. Lancet 1985; 2: 686-8.
KF’DE ORAL<br />
GLUKOKORTİKOİDLER .II.<br />
• Prospektif, randomize, çift kör, plasebo kontrollü çalışma,<br />
•6-14 yaş, 285 çocuk (FEV1>%60);<br />
Plasebo grubu<br />
Prednizolon grubu<br />
(1 <strong>ve</strong>ya 2 mg/kg, maksimum 60 mg,<br />
gün aşırı)<br />
2-3 yıl sonra;<br />
•Çalışma prednizolon grubunda meydana gelen yan etkiler nedeniyle<br />
durduruldu !<br />
• Prednizolon grubunda FVC’de anlamlı artma,<br />
• İki grup prednizolon etkinliği arasında fark yok,<br />
• Prednizolon <strong>ve</strong> plasebo grubu arasında hastaneye yatış sayısı, oranı, PEF,<br />
Shwachman skoru açısından anlamlı fark yok.<br />
Eigen H, et al. J Pediatr 1995; 126: 515-23.
KF’DE ORAL<br />
GLUKOKORTİKOİDLER .III.<br />
• Uzun süreli oral steroid tedavisinin yan etkileri faydalı etkilerinin<br />
önüne geçmektedir;<br />
(Glukoz intoleransı, katarakt, osteoporoz-osteopeni, cushing, anoreksia<br />
nervosa, vs.)<br />
• Oral prednizolonun (2 mg/kg/gün aşırı-6 aydan uzun) <strong>ve</strong>ya<br />
(1 mg/kg/gün aşırı-24 aydan uzun) büyüme üzerinde ciddi yan etkileri<br />
olmuştur,<br />
• Oral steroid kullanımı P. aeruginosa kolonizasyon sıklığını<br />
arttırmıştır.<br />
Eigen H, et al. J Pediatr 1995; 126: 515-23.<br />
Donati MA, et al. Pediatr Pulmonol 1990; 5: 277.
KF’DE<br />
İNHALE KORTİKOSTEROİDLER<br />
• Sistemik steroidlere oranla daha az yan etki oluştururlar;<br />
-Beklametazon,<br />
- Budesonid,<br />
- Flutikazon kullanılmıştır.<br />
Prescott WA, et al. Pharmacotherapy 2005;25: 556-73.
KF’DE<br />
İNHALE KORTİKOSTEROİDLER<br />
İnhale steroidlerin KF’de rutin kullanımından önce<br />
ileri çalışmalara ihtiyaç vardır.<br />
Prescott WA, et al. Pharmacotherapy 2005;25: 556-73.
AAT’nin BAL’da nötrofil elastaz (NE) aktivitesini inhibe ettiği gösterilmiştir,<br />
KF’de İnhale rAAT etkin <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nilir midir<br />
. 39 erişkin KF hastası (VC≥%40),<br />
. Prospektif, randomize, çift kör, plasebo kontrollü çalışma,<br />
. 500, 250 <strong>ve</strong> 125 mg. rAAT’nin balgam NE üzerine etkisi incelendiğinde;<br />
. Plaseboya göre 500 <strong>ve</strong> 250 mg. rAAT alan hastalarda balgam NE aktivitesinde <strong>ve</strong> diğer<br />
inflamatuvar belirteçlerde azalma (istatistiksel olarak anlamlı değil !) saptandı,<br />
. Yan etki <strong>ve</strong> allerjik reaksiyon görülmedi,<br />
. İyi tolere edilebilir <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nli bir ilaçdır.
KF’DE<br />
İBUPROFEN<br />
. Oral NSAİ (siklooksijenaz <strong>ve</strong> lipooksijenaz inh.),<br />
nötrofil migrasyon <strong>ve</strong> fonksiyonlarını bozar.<br />
. >5 yaş, FEV1>%60 olan KF’li hastalarda<br />
20-30 mg/kg/2 kez/gün ibuprofenin FEV1 <strong>ve</strong><br />
büyüme üzerinde olumlu etkileri olmuştur.<br />
Konstan MW, et al. N Eng J Med 1995;332: 848-54.<br />
North American CFF 1995.
KF’DE<br />
İBUPROFEN<br />
•4 yıllık, prospektif, randomize, çift kör, plasebo kontrollü çalışma,<br />
•5-39 yaş 85 CF’li hasta;<br />
43 KF plasebo grubu<br />
42 KF ibuprofen po. grubu<br />
(20-30 mg/kg/2 kez/gün)=<br />
(ilaç plazma düzeyi 50-100 µg/ml)<br />
• İbuprofen grubunda FEV1’de azalmada anlamlı yavaşlama<br />
(sadece 13 yaş altı hastalarda),<br />
• İbuprofen grubundaki hastalar IBW’i çalışma boyunca koruyabildiler,<br />
(5-13 yaş arası çocuklarda bu etki daha belirgin)<br />
Konstan MW, et al. N Eng J Med 1995;332: 848-54.
KF’DE<br />
İBUPROFEN<br />
Nötrofil migrasyon <strong>ve</strong> fonksiyonlarını bozucu<br />
etkisi plazma konsantrasyonu >50 µg/ml olduğunda<br />
vardır, daha düşük düzeylerde inflamasyonu<br />
paradoksik olarak arttırır, proinflamatuar etki<br />
gösterip, KF’de pulmoner hasarı arttırır.<br />
Bu nedenle kullanımı boyunca plazma ilaç düzeyi<br />
sıkı monitorize edilmelidir.<br />
Konstan MW, et al. Am Rev Respir Dis 1990;141: 186-92.
KF’DE<br />
KOLŞİSİN<br />
5-28 yaş, 8 end-stage KF’li hastaya 1 mg/gün 6-12 ay kolşisin <strong>ve</strong>rildi;<br />
• Antibiyotik ihtiyacında anlamlı azalma ,<br />
•FEV1 <strong>ve</strong> FVC’de anlamlı düzelme saptanmadı !<br />
• Yan etki olarak hafif diyare görüldü.<br />
• Randomize kontrollü <strong>ve</strong> daha geniş serilere ihtiyaç var.<br />
Sermet I, et al. Mediators Inflamm 1999;8: 13-15.
KF’DE<br />
METOTREXAT<br />
5 end-stage KF’li hastaya (8-19 yaş), 10-20 mg/m 2 , haftada 1 kez MTX<br />
•Tedaviden 1 yıl sonra öncesine göre FEV 1 ’de anlamlı artış saptandı,<br />
• 4 hastada serum IgG düzeyinde düşme saptandı,<br />
•Ağır yan etki gözlenmedi.<br />
• Randomize kontrollü <strong>ve</strong> daha geniş çalışmalara ihtiyaç var.<br />
Ballmann M, et al. Respir Med 2003;97: 498-500.
KF’DE<br />
MONTELUKAST .II.<br />
KF’li hastalarda astım ya da allerjik rinit komponenti de varsa;<br />
15 yaş 10 mg Montelukast kullanılabilir<br />
Prescott WA, et al. Pharmacotherapy 2005;25: 556-73.
KF’DE<br />
MONTELUKAST .I.<br />
Selektif sisteinil lökotrien reseptör antagonistidir,<br />
11 KF’li hastaya (16-44 yaş), FEV1< %65, 10 mg montelukast, 2 hafta <strong>ve</strong>rildi;<br />
. Egzersiz toleransında <strong>ve</strong> PEF’de anlamlı artış,<br />
. FEV1’de değişiklik yok<br />
Morice AH, et al. Thorax 2001;56: 244-5.<br />
16 CF’li çocuk hasta (6-18 yaş), FEV1>%70,<br />
Randomize, çift kör, crosso<strong>ve</strong>r çalışma, 3 hafta <strong>ve</strong>rildi,<br />
Montelukast aldıkları dönemde hastalarda;<br />
. Serum ECP <strong>ve</strong> eozinofil sayısında belirgin düşme saptandı,<br />
. FEV1 <strong>ve</strong> FVC üzerinde etkisi olmadığı görüldü.<br />
Schimitt-Grohe S, et al. Ann Allergy Asthma Immunol 2002;89: 599-605.
Antiinflamatuvar Tedavi<br />
IL-10<br />
Pentoksifilin<br />
Anti IL-8 Ab<br />
LTB4 antagonisti<br />
Omega 3 yağ asit<br />
IF-γ<br />
“Konstan MW. Adv Drug Del Rev 2002;54:1409-23.”
• 12 hafta, haftada 3 kez, inhale <strong>ve</strong>rildi;<br />
•SFT,<br />
• Balgam bakteri koloni sayısı,<br />
• Balgamdaki inflamatuvar markerlar üzerine<br />
iyileştirici etkisi saptanmadı.
Antiinflamatuvar Tedavi<br />
. Antioksidanlar<br />
- Glutatyon (inhale)<br />
- Vitamin E (oral)<br />
- Beta karoten (oral)<br />
. Proteaz inhibitörleri<br />
- Rekombinant alfa-1-antitripsin (inhale)<br />
- Rekombinant sekratuar lökoproteaz<br />
inhibitörü (inhale)<br />
“Scjidlow DV. Paed Respir Rew 2000; 1: 107-13.”
P< 0.01
J Pediatr Endocrinol Metab. 2006 Mar;19(3):237-<br />
44.<br />
Growth hormone normalizes pubertal onset in<br />
children with cystic fibrosis.<br />
Vanderwel M, Hardin DS.<br />
Uni<strong>ve</strong>rsity of Texas Southwestern Medical School,<br />
Division of Pediatric Endocrinology, Dallas, USA
Akciğer Transplantasyonu<br />
. FEV1 < %30 çocukların %50`den fazlası<br />
2 yıl içerisinde kaybediliyor<br />
“Woo MS. Paed Respir Rev 2004; 5: 249-54.”
Akciğer Transplantasyonu<br />
. İki ayrı sağlıklı <strong>ve</strong>riciden bilateral lob<br />
transplantasyonu (sağ <strong>ve</strong> sol akciger alt loblar)<br />
. Transplantasyon sonrası;<br />
1 yıllık survival %70-80<br />
5 yıllık survival %30-45<br />
“Woo MS. Paed Respir Rev 2004; 5: 249-54.”
KF’li erişkin hastalardan;<br />
Kemik iliği stromal (mezenşimal) “stem cell” hücreleri toplandı<br />
İnvitro ortamda havayolu epiteline farklılaştı<br />
İnvitro ortamda bu hücrelere gen transferi yapıldı<br />
Klor sekrete edebilen hücreler haline getirildi<br />
Plan:<br />
Kişinin gen transferi yapılan kendi hücrelerinin otolog KIT ile<br />
yine kendisine <strong>ve</strong>rilmesi
KF’de kür sağlayacak tedaviye ulaşmak için<br />
çalışmalar büyük bir hızla sürmektedir,<br />
Bu sağlanıncaya kadar, yapmamız gereken;<br />
-KFtanısını erken koymak,<br />
- Beslenme,<br />
- Antibiyotik tedavisi,<br />
- Fizyoterapiyi devam ettirmek olmalıdır.