Taşkın Direktifi - Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
Su Yönetimi Genel Müdürlüğü
Taşkın ve Kuraklık Yönetim Planlaması Dairesi Başkanlığı
Avrupa Birliği Taşkın Direktifi
ve
Ülkemizde Taşkın Direktifi
Hususunda Yapılan Çalışmalar
Maruf ARAS
Daire Başkanı
İstanbul-Nisan 2013
1

İçerik
1. Taşkın Direktifinin
• Maksadı
• Temel Prensipleri
• Hedefi
2. Türkiye’de Taşkın Direktifinin Uygulanması İçin
Kapasitenin Geliştirilmesi Projesi
2

Taşkın Direktifi
Son yıllarda Avrupa Birliği ülkelerinde iklim
değişikliğinin de etkileri nedeniyle büyük çaplı
taşkınların yaşanması neticesinde Avrupa Birliği 2004
yılından itibaren konu ile ilgili yasal çalışmaları
başlatmış ve 20 Kasım 2007 tarihinde “2007/60/EC
sayılı Taşkın Risklerinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Direktifi”ni yürürlüğe koymuştur.
4

Taşkın Direktifinin Maksadı
• Taşkın risklerini değerlendirme ve yönetme odaklı bir
yapı oluşturmak,
• Taşkınların insan sağlığı, çevre, kültürel miraslar ve
ekonomik faaliyetler üzerinde oluşturduğu olumsuz
etkileri azaltmaktır.
5

Taşkın Direktifi’nin Temel Prensipleri (1)
AB Taşkın Direktifi, taşkın yönetiminde hazırlık, önleme,
koruma, acil durum müdahalesi ve normalleşme ve
gözden geçirme olmak üzere beş aşamalı bir süreci
öngörmektedir.
1. “Hazırlık” aşamasında, taşkın tahmin ve erken uyarı
sistemlerinin oluşturulması, halkın ve yetkili birimlerin
taşkın hususunda bilinçlendirilmesi hedeflenmektedir.
2. “Önleme” aşamasında; taşkın riskinin minimum düzeye
indirilmesi ve/veya taşkın riskinden kaçınılması
hedeflenmektedir.
6

Taşkın Direktifi’nin Temel Prensipleri (2)
3. “Koruma” aşamasında; yapısal olmayan önlemlerin öncelikli
olması kaydıyla yapısal önlemlerle beraber taşkının afet
boyutuna ulaşma ihtimalinin ve/veya etkilerinin azaltılması
hedeflenmektedir.
4. “Acil durum müdahalesi” aşamasında; taşkının halk, altyapı
tesisleri, ekonomik öğeler ve çevre üzerindeki etkilerinin
azaltılması ile koordineli olarak sivil savunma faaliyetlerinin
planlanmasını hedeflemektedir.
5. “Normalleşme ve Gözden Geçirme” aşaması ise; taşkın
yaşandıktan sonra normal şartlara mümkün olan en kısa
sürede dönmeyi hedeflemektedir.
7

Taşkın Direktifinin Aşamaları
Taşkın direktifinin gereği olarak üye ülkeler 2015 yılı sonuna
kadar 3 aşamalı bir planı uygulayarak taşkın riskini
yöneteceklerdir.
1. 2011 yılı sonu itibariyle “Taşkın Riski Ön
Değerlendirmesi”nin tamamlanması,
2. 2013 yılı sonu itibariyle “Taşkın Tehlike Haritaları” ve
“Taşkın Risk Haritaları” hazırlanmış olacak,
3. 2015 yılı sonu itibariyle “Taşkın Risk Yönetim Planları”
hazırlanmış olacaktır.
8

Taşkın Riski Ön Değerlendirmesi (2011 sonu)
Mevcut veri
kullanılması
Nehir Havzalarının
Haritalandırılması
Önemli zararların
yaşandığı ve
tekrarlanması mümkün
olan tarihsel taşkınların
tanımlanması
Önemli zararların
yaşanması beklenen
taşkınların tanımlanması
Mevcut fiziki koşulları göz
önünde bulundurarak
gelecekte olması muhtemel
taşkınların olası etkilerinin
değerlendirilmesi
-Taşkın kaplama alanı,
- Taşınma yolları
- Ters etkilerin
değerlendirilmesi
- Taşkın kaplama alanı
- Taşınma yolları
- Ters etkilerin
değerlendirilmesi
- Topografya
- Su yolları
- Hidroloji ve Morfoloji
- Taşkın yatağı, Depolama
- Mevcut taşkın korunma
yapıları
- Ekonomik zonlara ayırma
- Diğer uzun dönemli
planlama
9

Taşkın Tehlike Haritaları ve Taşkın Risk Haritalarının Hazırlanması (2013 sonu)
Taşkın Tehlike Haritalarının
hazırlanması için uygun
görülen taşkın türleri
Taşkın Risk Haritaları
- Taşkın kaplama,
- Su derinliği ve su yüksekliği
- Akış hızı,
- Debi
- Olası etki alanında kalacak takribi nüfus
- Olası etki alanında kalacak ekonomik
faaliyetler
- Beklenmedik kazalara sebep olacak
kurulumlar
- Yoğun seviyede rüsubat ve kirlilik kaynağı
olan alanların belirlenmesi
10

Taşkın Risk Yönetim Planları (2015 sonu)
Olası ters etkilerin önlenmesi için
tedbirler
- İnsan
- Çevre
- Kültürel Miras
- Ekonomik faaliyetler
Önemli Hususlar;
- Fayda/Maliyet analizleri
-Taşkın kaplama ve taşkın taşıma yolları
- Olası taşkın tutulma alanları
- Çevresel faktörler
- Toprak ve su kaynaklarının idaresi
-doğa koruma ve arazi kullanımı
Hedef;
- Önleme, koruma ve hazırlık
- Taşkın tahmin ve erken uyarı
- Sürdürülebilir arazi kullanımı
- Su tutma yapılarındaki iyileştirme,
- Belirli alanlarda kontrollü taşkınlar
11

Taşkın Direktifinin Ülkemiz İçin Gerekliliği
“Taşkın Risklerinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Direktifi”, 21 Aralık 2009 tarihinde müzakereye açılmış
olan “Çevre” faslı altında bulunmakta olup fasıl altında
yer alan diğer Direktifler gibi AB Taşkın Direktifi’nin de
kısa sürede ulusal mevzuatımıza aktarılması ve üyelik
tarihi itibariyle tüm unsurlarıyla uygulamaya geçmek
üzere gerekli tüm altyapının oluşturulması gerekmektedir.
12

Taşkın Direktifinin yürürlüğe girmesi ile birlikte
Ülkemizde uyumlaştırma çalışmalarına başlanılmıştır.
Bu kapsamda;
• “Türkiye-AB Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı
(IPA)”nın 1. bileşeni olan
kapsamında 2010 yılı programına
başlıklı bir proje sunulmuş olup Avrupa Birliği
Komisyonu tarafından anılan proje kabul edilmiştir.
14

tarafından üstlenilen
söz konusu projenin kontratı 22.06.2012 tarihinde
Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu tarafından
onaylanmış olup proje faaliyetlerine 1 Ağustos 2012
tarihi itibari ile başlanmıştır.
15

• 02 Ekim 2012 tarihinde Sayın Bakanımız Prof. Dr. Veysel
EROĞLU’nun teşrifleriyle “Projenin Açılış Toplantısı”
gerçekleştirilmiştir.
16

Projede Çalışan Kurumlar
Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmekte olan
söz konusu projede,
• Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü,
• Meteoroloji Genel Müdürlüğü,
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı
• Orman Genel Müdürlüğü*
• Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü*
paydaş ve ilgili* kurumlar olarak projede yer almaktadırlar.
17

Projenin Bileşenleri
1. Taşkın Direktifinin ülkemiz mevzuatına aktarılmasına
ilişkin alternatiflerin belirlenmesi,
2. Direktif esaslarının
bir pilot havzada uygulanması,
belirlenecek
3. Direktifin ülkemiz genelinde tüm nehir havzalarına
uygulanabilmesi için gerekli yol haritasını gösteren ve
belli bir takvimi içeren nın
hazırlanması çalışmaları gerçekleştirilecektir.
18

ÇALIŞMA YAPILACAK HAVZALAR

PROJENİN MALİYETİ
Yıllar Proje Maliyeti Dış Katkı Payı İç Katkı Payı
İç Katkı payı Oranları
Açıklaması
2013
1.800.000 €
(4.078.755,13 TL)
1.710.000 €
(3.874.817,37 TL)
90.000 €
203.937,76 TL
(2012 yılında
89.960,22 TL
ödeme
yapılmıştır.
Kalan miktar
113.977,54 TL
2013 yılında
ödenecektir.)
TÜRKİYE’DE
TAŞKIN
DİREKTİFİN
UYGULANMASI
İÇİN
KAPASİTENİN
GELİŞTİRİLMESİ
PROJESİ
Planlanan
Toplam 4.078.755,13 TL - %100

PROJE KAPSAMINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN
ÇALIŞMALAR
Proje Kapsamında 19
aktivite gerçekleştirilmiştir.
• 5 üst düzey toplantı
(Açılış Toplantısı,
Yönlendirme Komitesi
Toplantısı ve Havzada
Projenin anlatılması)
• 4 Havza görevi
• 1 Çalışma Ziyareti
Gezisi (Fransa)
• 9 Eğitim Çalışması

Projenin Bileşenleri
23

Bileşen 2
Taşkın Direktifinin Pilot Havzada Uygulanması
• Kurumların pilot havzayla ilgili bilgilerinin oluşturulan veri
kaynağı kataloğunda toplanması,
• Veri ihtiyacı listesinin nihai hale getirilmesi,
• Tarihi taşkın olaylarının envanteri,
• Pilot havzada taşkın riski ön değerlendirmesinin
gerçekleştirilebilmesi için uygulanması gereken
adımların netleştirilmesi,
çalışmalarına devam edilmektedir.
29

http://taskinyonetimi.suyonetimi.gov.tr
38

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
Su Yönetimi Genel Müdürlüğü
Taşkın ve Kuraklık Yönetim Planlaması Dairesi Başkanlığı
Maruf ARAS, Satuk Buğra FINDIK
sbugra@ormansu.gov.tr
39