victor-hugo-ve-paris

şünceyi aydınlatmak, coşkuyla parlatmaktır
F^ris'in işlevi. Onaltıncı yüzyılda Rabelais,
«iyedinci yüzyılda Moliere, onsekizinci yüzvılda
-sürgün edilme pahasına- Voltaire
düşüncenin aydınlatılmasını savunmamış
mıydı Rabelais-Moliere Voltaire kutsal ücîûdür
Victor Hugo'ya göre, Rabelais Baba,
Moliere Oğul, Voltaire de Ruh'tur ve bu üçlüden
yükselen ışık da Paris'tir.
"Bansın ilanı" adlı son bölümde Victor
Hugo, Avrupa'nın Paris'e, Paris'in Avrupa'ya
ait olduğunu vurgular. Bu ait olma
durumu çok yönlüdür: siyasal, sanatsal ve
düşünsel. Paris insanlık tarihinin her tür
bayağılığını yaşamış, ancak zamanı gelince
hepsini kapıya koymuştur. Siyasal bilgeliği
buradan ileri gelir. Üstelik Paris 1789 siyasal
devriminin ardından 18 30'da edebiyat
devrimine, demokrasinin yerleşmesiyle yeni
düşünce biçimlerinin yerleşmesine sahne
olmuştur. Bu açıdan Victor Hugo Paris'i
bir okula benzetir: "Uygarlık okulu, gelişim
okulu, akıl ve adaletin okulu"dur Paris.
!0 Yalnızca bu açıdan bakıldığında bile,
bilimin, adaletin, gücün uzamı olan kent
insanların geleceğe umut beslemesine olanak
tanır. Victor Hugo, işt^ bu nedenle
Avrupa'nın "yönetim merkezi" diye niteler
Paris'i.
Victor Hugo kentleri "taştan yapılmış
indiler" olarak görür; yazara göre insanlar,
anıtlardan, mezarlardan, savaş ganimetlerinden
oluşmuş bu olağanüstü alfabeyi
okuyarak barışı öğrenecekler, nefreti ise bırakacaklardır.
Paris'i olağanüstü bir simge
olarak görür Hugo: Kentin Lutetia'dan Paris'e
dönüşmüş olması, çamurdan düşünceye
dönüşebilmeyi başarmış olduğunu
gösterir, işte bu yönüyle kent "kendisine
güvenilmeyi" hak etmektedir.
Victor Hugo'nun 1867 yılında Paris'te
gerçekleşen Exposition Üniverselle için kaleme
aldığı Paris metni yalnızca ondokuzuncu
yüzyılın değil, bugünün Fransa ve Avrupa'sına
ayrıntılı bir bakış içermektedir. Yazının
başında da belirttiğimiz gibi, yazarın
sürgünde olduğu bir dönemde kaleme alınmış
olması kenti söylenselleştirmiş olduğunu
akla getiriyor ancak Victor Hugo gibi
bir edebiyat dehasının tutkuyla bağlandığı
bu kenti başka türlü betimlemesi de düşünülemezdi.
Paris'in sanatsal, düşünsel, siyasal
arkeolojisini sunan yapıtı bugün
okurken kentin büyüleyici gücünün nereden
kaynaklandığını göstermesi açısından
çok değerli bir belge olduğunu görüyoruz.
Kuşkusuz Paris birçok yazan ve sanatçıyı
büyülemiştir ancak, Victor Hugo gibi usta
yazarların yapıtlarında büyülü bir şiire dönüşmüştür.
1M.Raimond, Hiscoire du roman depuis la râ'olution, Armand
Colin, Paris, 1981
2D.Fernandez, V.Hugo, Paris Önsöz, s.8.
3a.g.y., s.71
4V.Hugo, Paris, Bartillat, Paris, s.35
5a.g.y., s.37
6a.g.y., s.38
7a.g.y., s.43
8a.g.y., s.60
9 a.g.y., s.64
10 a.g.y., s.102.
hitap-iık 77