Aksu, Cevat, Dar-ı Şura-yı Askeri - PSI424
Aksu, Cevat, Dar-ı Şura-yı Askeri - PSI424
Aksu, Cevat, Dar-ı Şura-yı Askeri - PSI424
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
I.BÖLÜM<br />
DÂR-I ŞÛRÂ-YI ASKERİ’NİN KURULUŞU VE GELİŞİMİ<br />
I . I II. Mahmut’un Islahat Düşüncesi ve <strong>Askeri</strong> Bir Meclis Kurma<br />
Zorunluluğu<br />
Osmanl<strong>ı</strong> Devleti’nde meclis kurma geleneği çok eskilere dayanmaktad<strong>ı</strong>r.<br />
Selçuklular<strong>ı</strong>n ve çağdaş<strong>ı</strong> olan devletlerin kurumlar<strong>ı</strong>ndan etkilenen Osmanl<strong>ı</strong>lar, ilk<br />
dönemlerinden beri merkez örgütünün ileri gelenlerinin toplan<strong>ı</strong>p devlet işlerini<br />
görüştükleri, bürokratik nitelik taş<strong>ı</strong>yan bir dan<strong>ı</strong>şma meclisine sahipti. Divân-<strong>ı</strong><br />
Hümâyûn ad<strong>ı</strong> verilen bu kurumda devlet işlerinin topluca görüşülüp karara<br />
bağlanmas<strong>ı</strong> amaca ve devletin merkezî yap<strong>ı</strong>lanmas<strong>ı</strong>na uygundu. Temeli savaş<br />
ekonomisine dayanan ve bu nedenle de askeri sistemine çok önem veren devletin,<br />
askerlik ile ilgili<br />
tüm sorunlar<strong>ı</strong> da burada ele al<strong>ı</strong>nm<strong>ı</strong>ş ve çözüme<br />
kavuşturulmuştur. Divan, savaş zamanlar<strong>ı</strong>nda da ordunun nas<strong>ı</strong>l sevk ve idare<br />
edileceğine karar vermiştir. “Ne yaz<strong>ı</strong>k ki padişahlar<strong>ı</strong>n güçsüzleşmesi bu kurulun<br />
rolünü giderek azaltm<strong>ı</strong>ş ve Divân-<strong>ı</strong> Hümâyûn önemini yitirerek yetkileri XVII.<br />
yüzy<strong>ı</strong>l sonlar<strong>ı</strong>na doğru vezir-i azama geçmiş, onun kurduğu divan işlere egemen<br />
olmuştur 1 .”<br />
Sadece bir merasim arac<strong>ı</strong> ve göstermelik bir sembol olarak varl<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong><br />
sürdüren Divân<strong>ı</strong>n yan<strong>ı</strong>nda, yap<strong>ı</strong>lacak yenilikler konusunda fikirler sunmak<br />
amac<strong>ı</strong>yla III. Selim döneminde gerekli zamanlarda Meşveret Meclisleri<br />
toplanm<strong>ı</strong>şt<strong>ı</strong>r. Bunun benzeri bir meclis, II. Mahmut döneminde de yap<strong>ı</strong>lacak<br />
önemli işlerde görevler üstlenmiş ve Divân<strong>ı</strong>n etkisini yitirmesinden kaynaklanan<br />
1 Prof. Dr. Coşkun Üçok- Doç.Dr. Ahmet Mumcu, “ Türk Hukuk Tarihi” Ankara Üniversitesi Hukuk<br />
Fakültesi yay<strong>ı</strong>nlar<strong>ı</strong> no:388 Sevinç Matbaas<strong>ı</strong>, Ankara 1976 s: 247
Change language