eren mörel timoçin

BARAJ VE HES
YAPILARINDA KULLANILAN
HİDROMEKANİK TECHİZAT
ÖRNEKLERİ
HAZIRLAYAN:
EREN MÖREL TİMOÇİN

BARAJ VE HES YAPILARI BAŞTA İNŞAAT
MÜHENDİSLİĞİ OLMAK ÜZERE MAKİNE
MÜHENDİSLİĞİ, ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ,
JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ, HARİTA
MÜHENDİSLİĞİ, MİMARLIK GİBİ BİR ÇOK
FARKLI UZMANLIK ALANLARININ ORTAK
ÇALIŞMASINI İÇEREN ÇOĞUL DİSİPLİNLİ
YAPILARDIR.

BARAJ VE HES YAPILARINDA KULLANILAN;
KAPAK
VANA
CEBRİ BORU
KALDIRMA ELEMANLARI
IZGARA GİBİ EKİPMANLAR
HİDROMEKANİK TECHİZATLAR
OLARAK ADLANDIRILMAKTADIR.

SU YAPILARININ HİDROMEKANİK
TECHİZATLARIN TASARIMI, İMALATI VE
MONTAJI TEMEL OLARAK MAKİNE
MÜHENDİSLİĞİ SORUMLULUĞUNDA
YAPILMAKTADIR.

ÜLKEMİZDE BARAJ VE HES YAPILARINDA
KULLANILAN HİDROMEKANİK EKİPMANLARIN
TÜM MÜHENDİSLİK HİZMETLERİ, İMALATI VE
MONTAJI TAMAMEN YERLİ TECRÜBE, İŞGÜCÜ
VE SERMAYE KULLANILARAK ,
YAPILABİLMEKTEDİR.

BU SUNUMDA; BARAJ VE HES YAPILARINDA
KULLANILAN VE HİDROMEKANİK TECHİZAT
KAPSAMINDA YER ALAN;
CEBRİ BORU
KAPAK
KALDIRMA EKİPMANLARININ
TASARIM, İMALAT VE MONTAJ
AŞAMALARINDAN ÖRNEKLER VERİLECEKTİR.

CEBRİ BORU
TORUL BARAJI VE HES CEBRİ BORU HATTI
ÇAP: 3600mm DÜŞÜ:364m

BARAJ GÖLÜ VE DİPSAVAK TECHİZATI
ARASINDA VEYA SANTRAL TÜRBİNLERİNDEN
ÖNCEKİ İLK AÇIK SU YÜZEYİ (REGÜLATÖR,
YÜKLEME HAVUZU VEYA DENGE BACASI)
ARASINDA KALAN BASINÇLI ORTAMDA SUYUN
ILETILMESINI SAĞLAYAN ATMOSFERE KAPALI
YAPILAR CEBRİ BORU OLARAK
ADLANDIRILMAKTADIR.

CEBRİ BORULAR YAPININ TASARIMINA VE
TÜRBİN SAYISINA GÖRE TEK HAT VEYA
PARALEL HATLARDAN OLUŞABİLİR. AÇIK SU
YÜZEYİNDEN TEK HAT OLARAK BAŞLAYAN
CEBRİ BORULAR SANTRAL GİRİŞİNDE
KOLLARA AYRILARAK BİRDEN DAHA FAZLA
TÜRBİNE BAĞLANABİLİRLER. BU AYRILMA
BÖLGESİ “BRANŞMAN YA DA PANTALON
BÖLGESİ” OLARAK ADLANDIRILMAKTADIR.

OBRUK BARAJI VE HES BRANSMAN BÖLGESİ
ÇAP: 7000/5000mm DÜŞÜ:102,6m

CEBRİ BORULAR VE BRANŞMANLAR
HESAPLAMALAR NETİCESİNDE SEÇİLEN,
UYGUN KALINLIKTA VE MUKAVEMETTE ÇELİK
SAC LEVHALARIN BÜKÜLMESİ VE DÜZ DİKİŞLİ
KAYNAKLI KONSTRÜKSİYONU VEYA SPİRAL
KAYNAKLI HAZIR BORULARIN YİNE KAYNAKLI
BİRLEŞTİRİLMESİ İLE İMAL EDİLİR.

CEBRİ BORULARI TEMEL OLARAK İKİ ÇEŞİDE
AYIRABİLİRİZ.
AÇIKTA CEBRİ BORULAR
GÖMÜLÜ CEBRİ BORULAR

CEBRİ BORU VE BRANŞMAN
PROJE ÖRNEKLERİ
ÜLKEMİZDE BULUNAN, TÜM MÜHENDİSLİK VE
PROJE ÇALIŞMALARI RONA ŞİRKETLER GRUBU
TARAFINDAN YAPILAN CEBRİ BORU VE
BRANŞMAN PROJELERİNDEN ÖRNEKLER
SUNULMAKTADIR.

8
4
4
4
2
2
2
8
8
4
4
4
4

6
4
8
8
14
8
8
8
8
10
10

A
10
8 8
8
A
10
10
10
10
10
10
10
8
8
8
8
8

5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5

5
5

74129
8000
11
70 90 22 910
9
10
B
16000 16000 16000
8000
32000
8000
31 313
36437.5
7000
A
8000
DET.I
( BAK 771- OET-04)
7
( BAK 771- OET-02)
( BAK 771- OET-03)
B
A
32000
7000
7000
E.T1 TUNELI
32000
7000 7000
74129 12508.5
54.5°
1 2 3 4
20601.5
= 54.5°
R = 40000
T = 20601.5
R = 38048
54.5°
32000
28989.5
20601.5
KM 0+ 157.280
KM 0+ 231.409
KM 0+ 260.398
KM 0+ 243.917
R4000 0
20601.5
8
22 910
1965.5
52 918 .5
20601.5
A1
A2
E.T2 TUNELI
CELIK K APLAMA
B ASLANGICI
5 6
KM 0+ 000.080
PLAN
1/ 500
NOTLAR
- B U PROJENIN HAZIRLANMASINDA SU- YAPI 254- KI- 001, 002, 003, 00 4 VE 005
NOLU PAFTALARDAN YARARLANILM ISTIR.
- TOPLAM AGIRLIK 3230814 KG. D IR.
- C EB RI B ORUNUN B OYANAC AK YUZE YLERI B OYAMA ISLEMINDEN ONC E DSI SARTNAMESINE
GORE KUMLANAC AKTIR.
- CEBRI BORUNUN BOYAMA ISLEMI BOYA TABLOSUNA GORE YAPILACAKTIR .
- C EB RI B ORUNUN B ETONA GOMULU DIS YUZEYLERI B OYANMIYAC AKTIR.
NO TARIH REVIZYON YAPAN KONTROL TASVIP
TASDIK MERC II: DSI. BARAJLAR VE HES DAIRESI BAS K.
INCELENDI TASDIK OLUNUR
MUTEAHHIT DSI. V. B OLG
E MUDURLUGU/ ANKARA
LIMAK
KONTROL
TASVIP
INS. SAN. VE TIC . A.S.
ANKARA
TASVIP
3230814 KG
4 5000x30 BORU 11 98042 771- OET- 08
RONA MAKINA SANAYI VE TICARET A. S.
UYGULAMA
YERI
CEBRI BORU
IC VE DIS
YUZEYLERI
CINKOCA ZENGIN
EPOXY ASTAR BOYA
1x100
BOYA SISTEMI
ASTAR BOYA
ARA KAT BOYA
SON KAT BOYA
TOPLAM
KAT SAYISI x KURU KAT SAYISI x KURU KAT SAYISI x KURU KURU FILM
FILM KALINLIGI
FILM KALINLIGI
FILM KALINLIGI
KALINLIGI
( ) ( ) ( ) ( )
W
BOYA TABLOSU
W
EPOXY ARA KAT
BOYA
1x50
W
KOMUR KATRANLI
W
EPOXY SON KAT
BOYA
400
2x125 VEYA 1x250
4 5000x30 DIRSEK 10 165016 771- OET- 21
2 BRANSMAN 9 483910 771- OET- 10
1 7000x35 BORU 8 346292 771- OET- 08
1 7000x35 BORU 7 236996 771- OET- 06
2 7000x35 DIRSEK 6 517238 771- OET- 09
1 7000x35 BORU 5 192188 771- OET- 06
1 7000x35 BORU 4 82891 771- OET- 08
2 7000x35 DIRSEK 3 315370 771- OET- 07
2 7000x30 BORU 2 517845 771- OET- 06
2 7000x30 DIRSEK 1 275026 771- OET- 05
P.ADEDI PARC ANIN ADI P.NO AGIRLIK KG AGIRLIK KG.
KIZILIRMAK OB RUK PROJESI
OBRUK BARAJI VE HES
ENERJI YAPI LARI T1 VE T2 TUNELLE RI
C EB RI B ORU VE B RANSMANI PLAN GORUNUSU
YAPAN KAMIL B EKTAS OLC EK ISARETLI
CIZEN YASAR GUNGOR TARI H 22.10.1998
KONTROL AHMET AKYOL RESI M NO
771- OET- 01- R1

8000 8000
8000
16000 16000 16000
32000
A
1965.5
90 22910
8000
B
9
11
10
7000
7090 22910
37.5

CEBRİ BORU VE BRANŞMAN
ÖRNEKLERİ
ÜLKEMİZDE BULUNAN, İMALATI VE MONTAJI
RONA ŞİRKETLER GRUBU TARAFINDAN
YAPILAN CEBRİ BORU VE BRANŞMAN
İMALATLARINDAN ÖRNEKLER
SUNULMAKTADIR.

MERCAN HES BRANSMAN
ÇAP: 2000/1600mm DÜŞÜ:260m

OBRUK BARAJI BRANŞMAN
ÇAP: 7000/5000mm DÜŞÜ:102,6m

ÖZLÜCE BARAJI MANİFOLD
ÇAP: 6500mm DÜŞÜ:124m

ÖZLÜCE BARAJI ÇELİK
KAPLAMA

KAPULUKAYA BARAJI
BRANŞMAN
ÇAP: 7000/4000mm

TORUL HES CEBRİ BORU
ÇAP: 3600mm DÜŞÜ:364m

SUATUĞURLU 5160 CEBRİ
BORU

DARICA HES CEBRİ BORU
ÇAP: 3100mm DÜŞÜ:332m

KOÇKÖPRÜ BARAJI 2500
BRANŞMAN VE CEBRİ BORU

KALE HES CEBRİ BORU VE
ŞAFT
ÇAP: 2500/3000mm DÜŞÜ:294m

KALE HES CEBRİ BORU VE
ŞAFT
ÇAP: 2500/3000mm DÜŞÜ:294m

KAPAKLAR
CİNDERE BARAJI RADYAL KAPAKLARI
R=15m L=10m H=12,9m

BARAJ VE HESLERDE HİDROMEKANİK TECHİZAT KAPSAMINDAKİ
KAPAKLAR AŞAĞIDAKİ DURUMLARDA KULLANILMAKTADIR.
TAŞKIN KORUMA İŞLERİ,
KORUMA EKİPMANI OLARAK (TÜRBİN MEMBASINDA ACİL
DURUM),
REZERVUAR SU SEVİYESİNİN KONTROLU VE SABİT TUTULMASI,
REZERVUARIN TEMİZLENMESİ,
BARAJLARDA AKIŞ REGÜLASYONU
BAKIM ÖNCESİ SUSUZLAŞTIRMA,
DERİVASYON KONDUVİSİ TIKACI,
SU ALMA YAPISI GİRİŞİ,
SULAMA İŞLERİ- SU ALMA YAPISI, SEVİYE KONTROL VE
DAĞITIM İŞLERİ
DİPSAVAK DEŞARJ KONTROLÜ

ÜLKEMİZDE ÇOĞUNLUKLA KULLANILAN KAPAK
TİPLERİNİ ŞU ŞEKİLDE SIRALAYABİLİRİZ;
BATARDO KAPAKLARI
KAYAR KAPAKLAR
RADYAL KAPAKLAR
SABİT TEKERLİ KAPAKLAR
KANAT KAPAKLAR

BATARDO KAPAKLARI
BATARDO KAPAKLARI GENELLİKLE KAPAKLARIN VEYA DİĞER
EKİPMANLARIN BAKIMLARINDA VEYA TAMİRLERİNDE
KULLANILIRLAR. BATARDO KAPAKLARI ;
GİRİŞ KAPAKLARI MEMBASINDA
DOLUSAVAK KAPAKLARININ MEMBASINDA
DİPSAVAK YAPILARININ MEMBA VE MANSAPLARINDA
(MANSABINDAKİ SU SEVİYESİ KAPAK EŞİK SEVİYESİNDEN
DAHA YÜKSEKTE İSE)
TÜRBİN MANSABINDA BULUNAN EMME BORUSUNUN İŞLETİMİ
SIRASINDA KULLANILIRLAR.
BATARDO KAPAKLARININ TASARIMLARI GENEL OLARAK KAYAR
KAPAKLAR İLE AYNIDIR. BU TİP KAPAKLAR, EĞİMLİ YUVALARIN
OLDUĞU VEYA AKIŞA KARŞI KAPATMALARIN GEREKTİĞİ BAZI
NADİR DURUMLAR HARİCİNDE, HERHANGİ BİR TEKER (KILAVUZ
TEKER HARİCİ) VEYA MAKARA İÇERMEZLER.
TASARIMDAKİ SIZDIRMALIK YÜKSEKLİĞİNE GÖRE, BATARDO
KAPAKLARI BİRDEN FAZLA PARÇADAN OLUŞABİLİRLER.

KAYAR KAPAKLAR
KAYAR KAPAKLAR DÜZ GÖVDELİ KAPAKLAR
ARASINDA EN BASİT OLANLARIDIR. TEMEL OLARAK
YAPILARI, YANLARDA BULUNAN VE BETONA GÖMÜLÜ
KILAVUZLARDA HAREKET EDEBİLEN BİR KLAPEDEN
OLUŞUR. KLAPE, YÜK ALTINDA SIZDIRMAZLIK
SAĞLAYAN VE YAN KISIMLARDA BULUNAN KAYAR
YÜZEYLERDEN (GENELLİKLE METAL) VE YÜZEY
PLAKASINDAN OLUŞUR.
AZ BAKIM GEREKTİRMELERİ, BASİT VE GÜVENLİ
YAPILARINDAN DOLAYI KAYAR KAPAKLAR SIKLIKLA,
SULAMA KANALLARINDA, KANALİZASYON
SİSTEMLERİNDE, DİPSAVAKLARDA VE KÜÇÜK GİRİŞ
YAPILARI İLE REZERVUAR SAVAKLAMADA
KULLANILIR.

RADYAL KAPAKLAR
RADYAL KAPAKLAR, SİLİNDİR ŞEKLİNDE EĞİMLİ
OLARAK BÜKÜLMÜŞ BİR YÜZEY PLAKASINDAN VE
YÜZEYİ YATAKLARA BAĞLAYAN VE HİDROSTATİK
YÜKÜ SABİT YATAKLARA AKTARAN RADYAL
DESTEK KOLLARINDAN OLUŞUR.
RADYAL KAPAKLAR ÇOĞUNLUKLA EĞİMLİ YÜZEY
PLAKASININ MERKEZİYLE AYNI NOKTAYA DENK
GELEN, YATAY BİR EKSEN ETRAFINDA HAREKET
EDERLER. BU YERLEŞİM SAYESİNDE YÜZEYE ETKİ
EDEN HİDROSTATİK KUVVETLER, KAPAK ÜZERİNE
HERHANGİ BİR AÇMA VEYA KAPATMA ETKİSİ
YAPMAKSIZIN DİREKT OLARAK DÖNME EKSENİNE
İLETİLİRLER.

TEKERLEKLİ KAPAKLAR
SABİT TEKERLEKLİ KAPAKLAR EN ÇOK
KULLANILAN KAPAK TÜRLERİDİR .YÜZEY SACI,
TEKERLEKLER, MİLLER VE SIZDIRMAZLIK
ELEMANLARINDAN OLUŞURLAR. GENEL OLARAK,
YÜZEY SACLARI YATAY KİRİŞLERLE
DESTEKLENMİŞ DÜZ BİR PLAKADAN OLUŞUR.
YÜZEYİN İKİ YANINDA, KİRİŞLERİN SON
KISIMLARINDA, KAYNAKLANMIŞ DİKEY
DESTEKLER BULUNUR. TEKERLEKLER, YATAY
EKSENDE DİKEY DESTEKLERE MİLLER YARDIMIYLA
BAĞLANIR. BARAJLARDA KULLANILAN SABİT
TEKERLEKLİ KAPAKLARDA, YAN KISIMLARDAN,
ALT EŞİKTEN VE SU SEVİYESİNİN KAPAK
YÜKSEKLİĞİNDEN FAZLA DURUMLARDA ÜST
EŞİKTEN SIZDIRMAZLIK SAĞLANIR.

KAPAKLAR İÇİN PROJE
ÖRNEKLERİ
ÜLKEMİZDE BULUNAN, TÜM MÜHENDİSLİK VE
PROJE ÇALIŞMALARI RONA ŞİRKETLER GRUBU
TARAFINDAN YAPILAN KAPAK SİSTEMLERİ
PROJELERİNDEN ÖRNEKLER SUNULMAKTADIR.

(SIZDIRMAZLI K AÇIKLIGI)
İ
İ
CONTA YERLEŞİM
PLANI
1/20
BOYA SİSTEMİ
B- B
GÖRÜNÜŞÜ
1/20
C- C KESİTİ
1/20
UYGULAM A
YERİ
KAP AK VE
KAP AK YUVAS ININ
SU İLE TEMAS
EDEN YÜZEYLERİ
AS TAR BOYA
ARA KAT BOYA
KAT SAYISI x KURU KAT SAYISI x KURU
F İLM KALINLIĞI
F İLM KALINLIĞI
Ç İNKOCA ZENGİN
EP OXY ARA KAT
EP OXY AS TAR BOYA
BOYA
1x100 1x50
SON KAT BOYA
TOPLAM
KAT S AYIS I x KURU KURU F İLM
F İLM KALINLIĞI
KALINLIĞI
KÖM ÜR KATRANL I
EP OXY S ON KAT
BOYA 4 0 0
2x125 VEYA 1x250
Ğ Ğ
Ğ Ğ
Ğ
İ İ İ
İŞ
A- A KESİTİ
1/20

Ğ
Ğ
5

20
300
170
550
4
NO TARIH REVIZYON YAPAN KONTROL TASVIP
A
600 11600
600
250 12300
250
P21
P20
P9
12000
11700
B
P10
P21
P20
17500
A
208.00
207.50
37x500= 18500
280
19030
250
188.47
188.234
Km0+ 002.904
206.15
17566 350
34x500= 17000 80
486
1500
50 1150 300
520
260
250
350
200
P17
P24
P27
Km0+ 003.65
Km0+ 005.45
60
188.47
208.00
188.50
250 37x500= 18500 280
500 18x1000= 18000
530
207.50
19030
188.47
P23
P3
P2
P30
P29
P28
P2
P5
P30
1800
820
187.904
180
520
320
4
250
4
4
600
50
350 1150
300
DET. IV
P24
188.47
130 135
350
150
300
50
75 150 75
P12
P27
DETAY- I
P28
P27
1/ 10
1800
P2
P4
P22
50
DETAY- II
1/ 10
300
1150
350
520
P15
DET.III
P24
P25
P26
P6
P2
60
200
400 300
Km0+ 005.09
700
11600
11700
12000
990 25
35
4
P16
P14
P19
P15
22
250 500
P2
P3
P1
P2
20 200 20
50
200
6
6
P9
P11
P13
22
P20
P8
P14
P18
P19
P16
188.47
200
35 130 35
40 120
70 15
22
200 100
DETAY- III
60
1/ 5
200
100 100
100 40
40 200 40
280
DETAY- IV
1/ 5
6
4
4
6
6
6
6
150
4
4
P18
P10
P17
P21
2
2
20
300
2
2
200
P19
45
t=10
90
100
P12
P13
P22
P23
P26
P29
40
R15
90
10
L
90
75
R10
90
L1
70
180
t=10
M20
L L1 ADET
270 80 48
340 80 24
120 100 152
450 100 76
290 80 140
215 80 152
84
P18
210
15x45°
10682 KG
1184 M20 SOMUN 30 5D 71
152 20...................215 29 St37.2 82
76 L 60.60.6.................400 28 St37.2 165
2 NP U 200.................. 19030 27 St37.2 963
140 20....................290 26 St.42 102
70 L60.60.6.................300 25 St37.2 114
2 NP U 300..................17566 24 St37.2 1623
76 20.....................450 23 St.42 86
152 20.....................120 22 St.42 46
2 4.70......................17500 21 Pasl.CELIK 78
2 25.120....................17500 20 St37.2 840
38 10.90.....................200 19 St37.2 26
38 10.180....................210 18 St37.2 76
2 L 100.100.10...............19030 17 St37.2 287
2 20.200....................19030 16 St37.2 1218
2 20.200....................19030 15 St37.2 1218
2 20.200......................1903 0 14 St37.2 1218
24 20......................340 13 St.42 21
48 20......................270 12 St.42 33
24 L 60.60.6...................280 11 St37.2 36
1 4.100.......................1177 0 10 Pasl.CELIK 38
1 20.200....................12200 9 St37.2 390
1 NP I 300..................12200 8 St37.2 661
- - 7 - -
70 10.120.....................270 6 St37.2 181 *
76 10.120.....................440 5 St37.2 321
76 10.120.....................250 4 St37.2 182
100 10.120.....................120 3 St37.2 115
592 20......................280 2 St.42 417
24 10.120.....................320 1 St37.2 74
P.ADEDI PARCANIN ADI P.NO MALZEME AGIRLIK KG
NOTLAR:
350 23x500= 11500
350
300 12200
300
B
C- C KESITI
1/ 25
330
187.904
R7177
2866
B- B KESITI
1/ 25
Km0+ 005.09
680
DET. II
L 60.60.6
" L1 "
L
2x22
35
320
P1
60 200 60
20
200 10
120
4
-BUPROJENIN HAZIRLANMASINDA SU- YAPI 246- DS- 110...116 NOLU
PAFTALARDAN YARARLANILMISTIR.
-ADETLER 1 KAPAK YUVASI ICIN VER ILMISTIR.
-TOPLAM 4 ADET KAPAK YUVASI YAPI LACAKTIR.
10682= 42728 -4 ADET KAPAK YUVASI AGIRLIGI:4x KG.DIR.
- KAPAK YUVASININ SU ILE TEMAS ED EN YUZEYLERI CINKOCA ZENGIN EPOX Y
ASTAR VE KOMUR KATRANLI EPOXY SO N KAT B OYA ILE BOYANACAKTIR
- KAPAK YUVASININ BETONA GOMULU Y UZEYLERI BOYANMAYACAKTIR.
600 11600
600
P11
L L1 ADET
280 200 24
P10
P25
P28
300 150 70
400 320 76
P2
80
TASDIK MERCII:
DSI. B ARAJLAR VE HES DAIRESI B AS K.
C
11770
12200
P9
250 12300
250
DET. I
AKIS
350 1150 300
520
C
1800
250
60 130 60
20
200 10
P4
120
4
270
60 150 60
P6
20
200 10
120
4
120
20
P3
200 10
120
4
60
440
320
P5
60
20
200 10
120
4
INCELENDI TASDIK OLUNUR
MUTEAHHIT DSI. XXI. BO LGE MUDURLUGU/ AYDIN
KONTROL
TASVIP
NTF
INSAAT TICARET
LTD. STI.
TASVIP
ADANA
MMT. MUHENDISLIK MUMESSILLIK TIC. LTD . STI. ANKARA
AKKOPRU BARAJI VE H.E.S
DOLUSAVAK BATARDO KAPAKLARI
A- A KESITI
1/ 25
P2
80
80
P2
80
P2
P2
80
KAPAK YUVASI KOMPLE VE DETAYLARI
YAPAN KAMIL BEKTAS OLC EK ISARETLI
CIZEN IBRAHIM AYGUN TAR IH 10.11.1999
KONTROL AHMET AKYOL RESI
M NO
871-ADB-01

17
34
6
5
4
31
1
34
29
11
1
80
24
28
1
8
3444
DET.I
10320
3432 3444
1716 1716
30 24 26
A
150
150
9
30
11 78 10
130
170
9
11
58
60
30
10
110 590 300
550
300
2 2
22 26 35 23 25
1615
1674
A
11
29
20
20
28
23
G-GKESITI B- B KESITI
1/ 5
1/ 5
80
3267 KG.
2
40
11
27
28
2 0
E- E KESITI F-FKESITI
1/ 2.5
1/ 2.5
B
60
30
C
D
30
60
2 0
20
400 140 120
65 170 65
11
34 6
29
30
33
28 1
300
A-AGORUNUSU
1/ 10
4 M30 SOMUN
35
1
5D
24 M16x60 CIVATA+ SOMUN
34
4
5D
4 KILAVUZ TEKERLEK
33 220 681- ABK- 05
4 M16x30 CIVATA 32
-
5D
1 80 MIL 31
5 681- ABK- 07
1 KRANK 30
17 681- ABK- 08
2 MIL 29
- 681- ABK- 07
4 20 DIS SEGMAN 28
-
5D
2 MIL 27
- 681- ABK- 07
2 AYAR SOMUNU
26
3 681- ABK- 08
1 AYAR C IVATASI (SAG VIDA)
25
5 681- ABK- 08
1 AYAR C IVATASI (SOL VIDA)
24
5 681- ABK- 08
1 AYAR C IVATASI (SOL VIDA)
23
4 681- ABK- 08
1 AYAR C IVATASI (SAG VIDA) 22
4 681- ABK- 08
4 M8x15 SETUSKUR 21
-
5D
2 YAYLI RONDELA A8 20
-
5D
2 M8x15 CIVATA 19
-
5D
2 RONDELA 18
- 681- ABK- 08
2 YAYLI RONDELA A10 -
-
2 M10x60 CIVATA+ SOMUN 16
-
5D
2 AGIRLIK 15
5 681- ABK- 08
2 AGIRLIK KOLU 14
3 681- ABK- 08
2 MIL 13
3 681- ABK- 07
2 MANDAL TUTUC U 12
3 681- ABK- 08
7 M8x1 GRESORLUK 11
-
-
3 30 DIS SEGMAN 10
-
-
3 MIL 9
2 681- ABK- 07
2 MANDAL 8
1 0 681- ABK- 08
2 M1 0 x1 GRESORLUK 7
-
-
36 YAYLI RONDELA A16 6
-
5D
12 M16x25 CIVATA 5
1
5D
6 MIL TUTUC U 4
3 681- ABK- 08
2 MIL 3
9 681- ABK- 07
2 KANCA 2
74 681- ABK- 08
1 YAKALAMA KIRISI 1 2886 681- ABK- 07
P.ADEDI PARC ANIN ADI P.NO AGIRLIK KG. RESIM NO.
8
12
14
15
G
1
15 1
14
NO TARIH REVIZYON YAPAN KONTROL TASVIP
1 3 4 5
250 20
6 2
B
155 185
E E
D
C
M3 0
SAG VIDA
150 150
200
22 26 23
DETAY-I
1/ 5
35
M3 0
SOL VIDA
200
200
F F
G
30
12
13
11
21
200
58
60
100 80 100
D-DKESITI
1/ 5
130
170
17
16
20
19
18
6
5
150
150
7
10 60 10
58
40
80
C- C KESITI
1/ 5
70
3
4
2
TASDIK MERC II:
INC ELENDI
DSI.BARAJLAR VE HES DAIRESI BSK.
MUTEAHHIT D.S.I. XX. B OLGE MUDURLUGU/ KAHRA MANMARAS
KONTROL
TASVIP
YET
YAPI END. VE TIC . TASVIP
LTD. STI.
RONA MAKINA SANAYI VE TICARET A. S.
ADATEPE BARAJI
DOLUSAVAK BATARDO KAPAKLARI
YAKALAMA KIRISI KOMPLESI
YAPAN K.B EKTAS
OLC EK 1/ 2.5- 1/ 5- 1/ 10- 1/ 20
CIZEN C.KARAGOZ
TARIH
22- 12- 1997
KONTROL A.AKYOL
RESIM NO 681- ABK- 06

DET.I
DET.II
KAPAK PROF İL KESITI

DET.III
DET.IV
DET.VI
DET.V
PLAN

DET.III
DETAY-III
D-DKESITI
X- X KESITI
DETAY-II
DETAY-I
DET.I
PROFIL KESIT
A- A KESITI
B- B KESITI

KAPAK ÖRNEKLERİ
ÜLKEMİZDE BULUNAN, İMALATI VE MONTAJI
RONA ŞİRKETLER GRUBU TARAFINDAN
YAPILAN KAPAK İMALATLARINDAN ÖRNEKLER
SUNULMAKTADIR.

TORUL BARAJI RADYAL KAPAK
R=17m L=13,5m H=14,2m

BERKE BARAJI RADYAL KAPAK
R=8m L=11,5m H=8,75m

AKKÖPRÜ BARAJI RADYAL
KAPAK
R=19m L=11,6m H=13,9m

TAHTALI BARAJI RADYAL
KAPAK
R=12m L=7,6m H=10,3m

ÖZLÜCE BARAJI CATERPILLAR
KAPAK
L=5,5m H=8,6m

KÖKLÜCE BARAJI ENERJİ
GİRİŞ YAPISI KAPAĞI

SARIHIDIR REGÜLATÖRÜ VE
HES BARADO KAPAKLARI
L=6m H=7,65m

LAMAS REGÜLATÖRÜ VE HES
İŞLETME ÇIKIŞ KAPAKLARI
L=2m H=2m

TEFEN REGÜLATÖRÜ VE HES
ENERJİ GİRİŞ KAPAKLARI
L=3,5m H=3,5m

YAVUZ REGÜLATÖRÜ VE HES
ENERJİ GİRİŞ KAPAKLARI
L=3,4m H=3,4m

KALDIRMA TERTİBATLARI VE
VİNÇLER
AKKÖPRÜ BARAJI 140TON VİNÇ ARABASI

BARAJ VE HES İLE İLGİLİ YAPILARDA KULLANILAN
EKİPMANLARIN MONTAJI, İŞLETMESİ VE BAKIMI
ESNASINDA KALDIRMA EKİPMANLARINA İHTİYAÇ
DUYULMAKTADIR. BU KALDIRMA EKİPMANLARI
TEMEL OLARAK İKİ AYRI SİSTEME AYRILABİLİR.
BUNLAR GENEL OLARAK VİNÇ OLARAK
ADLANDIRILAN KALDIRILACAK EKİPMANDAN AYRI
ÇALIŞAN KALDIRMA ELEMANLARI VE KALDIRMA
TERTİBATLARI OLARAK ADLANDIRILAN
KALDIRILACAK EKİPMANA ENTEGRE KALDIRMA
ELEMANLARIDIR.

VİNÇLER
İNSAN GÜCÜ İLE KALDIRILAMAYAN, TAŞINAMAYAN AĞIR
CİSİM VE YÜKLERİN ÇEŞİTLİ DÜZENEKLERLE
KALDIRILMASI, İNDİRİLMESİ VE/ VEYA YER
DEĞİŞTİRMESİ İÇİN KULLANILAN MAKİNELER GENEL
OLARAK VİNÇ OLARAK ADLANDIRILIR.
VİNÇLER TÜRLERİNE GÖRE ÜÇ GRUBA AYRILIRLAR.
A. Hareket kabiliyetlerine göre
A.1 Sabit Vinçler
A.2 Lastik tekerlekli vinçler
A.3 Paletli vinçler
A.4 Ray üzerinde yürüyen vinçler
B. Kaldırma kabiliyetlerine göre
C. Kumanda kabiliyetlerine göre

Baraj ve HES ile ilgili yapılarda kullandığımız vinçler;
Ray üzerinde yürüyen, halatlı ve elektrik kumandalı vinçlerdir.
Ray üzerinde yürüyen vinçler iki gruba ayrılır.
Dört hareketli vinçler
Aşağı yukarı hareketlerden başka, köprü kirişi boyunca sağ ve
sol yönde hareket ederler (Monoray vinçler ve kedi arabalı
kaldırma makineleri)
Altı hareketli vinçler
İlk grubun dört hareketinden başka, tüm sistem vincin
bulunduğu hol boyunca ileri ve geri hareket eder. Bu hareketi
köprü kirişlerinin her iki tarafında yer alan köprü yürüyüş
başlıkları sayesinde yapar. Köprü yürüyüş başlıkları üstten
binili veya asılı tip olabilir. Bu vinçler; Gezer köprü vinçler ve
portal vinçler olarak sınıflandırılabilir.

GEZER KÖPRÜLÜ VİNÇLER
RAY ÜZERİNDEKİ HAREKETİ, YÜKSEĞE
YERLEŞTİRİLMİŞ İKİ BAŞLIK KİRİŞİ
ARASINDAKİ KÖPRÜ KİRİŞİ
KONSTRÜKSİYONU İLE SAĞLANAN VE
VİNÇLERE GEZER KÖPRÜ VİNCİ
DENMEKTEDİR.

PORTAL VİNÇLER
KALDIRMA TERTİBATININ TAŞIYICI AYAKLAR
ÜZERİNE BAĞLANAN KÖPRÜ KİRİŞLERİ
ÜZERİNDE ÇALIŞTIĞI YARI AÇIK VEYA AÇIK
ALANLARDA YÜK TAŞIMA VE DEPOLAMA
İŞLERİ İÇİN KULLANILAN, DÜZ BİR ZEMİNE
DÖŞENMİŞ RAYLAR ÜZERİNDE ÇALIŞAN
VİNÇLER PORTAL VİNÇ OLARAK
ADLANDIRILMAKTADIR.

KALDIRMA TERTİBATLARI
BARAJ VE HES YAPILARINDA KULLANILAN
HİDROMEKANİK KAPAKLARIN KALDIRMA
TERTİBATLARI KULLANIM SİSTEMİ OLARAK
İKİYE AYRILMAKTADIR.
EL KUMANDALI KALDIRMA TERTİBATLARI
ELEKTRİK KUMANDALI KALDIRMA
TERTİBATLARI

KALDIRMA TERTİBATLARI İŞLETİM SİSTEMİ
OLARAK DA ÜÇE AYRILIR.
MEKANİK KALDIRMA TERTİBATLARI
HİDROLİK KALDIRMA TERTİBATLARI
TAMBUR HALATLI KALDIRMA TERTİBATLARI

MEKANİK KALDIRMA TERTİBATLARI
KALDIRMA VEYA İNDİRME İŞLEMİNİN
REDÜKTÖRLÜ BİR ELEKTRİK MOTORUNA BAĞLI
BULUNAN VİDALI MİL SİSTEMLERİ İLE
YAPILMASI GENEL OLARAK MEKANİK
KALDIRMA TERTİBATLARI OLARAK
ADLANDIRILMAKTADIR.

HİDROLİK KALDIRMA TERTİBATLARI
KALDIRMA VEYA İNDİRME İŞLEMİNİN BİR
ELEKTRİK MOTORUNA BAĞLI BULUNAN HİDROLİK
SİLİNDİR VE MİL SİSTEMLERİ İLE YAPILMASI
HİDROLİK KALDIRMA TERTİBATLARI OLARAK
ADLANDIRILMAKTADIR.
İŞLETME YÜKSEKLİĞİNİN DAHA FAZLA OLDUĞU
VE İŞLETME SU YÜKLERİNİN FAZLA OLDUĞU ORTA
VE YÜKSEK DÜŞÜLÜ KAPAKLARIN İŞLETİMİNDE
KULLANILMAKTADIR.

TAMBUR HALATLI KALDIRMA
TERTİBATLARI
YÜKSEK DÜŞÜLÜ VE ÇOK AĞIR KAPAKLARIN
KALDIRMA TERTİBATI OLARAK KULLANILMAKTADIR.
BİR NEVİ SABİT VİNÇ SİSTEMİ OLARAK ÇALIŞAN
BU SİSTEMLER ÖZELLİKLE TEHLİKE KAPAĞI
OLARAK KULLANILAN ENERJİ GİRİŞ SERVİS
KAPAKLARININ VE RADYAL KAPAKLARIN KALDIRMA
TERTİBATLARINDA KULLANILMAKTADIR.

KALDIRMA TERTİBATLARI VE
VİNÇLERİN HESAP KRİTERLERİ
VİNÇLER KAPASİTELERİNE GÖRE VE ÇALIŞMA
SINIFLARINA GÖRE SINIFLANDIRILIRLAR. ÇALIŞMA
SINIFI VİNÇ TASARIMININ İLK BELİRLENMESİ GEREKEN
KONUSUDUR. ÇALIŞMA SINIFLARI BELİRLENEN BİR
VİNCİN TASARIMINDA KULLANILACAK TÜM KATSAYILAR,
ARTIRIMLAR VE HESAP YÖNTEMLERİ BU ÇALIŞMA
SINIFINA ÖZEL OLARAK SEÇİLİR. ÇALIŞMA SINIFININ
BELİRLENMESİ İÇİN TÜM DÜNYADA KABUL GÖREN FEM
NORMLARINDAN YARARLANILABİLİR.
FEM “FEDERATİON EUROPEENNE DE LA
MANUTENTİON” YANİ TÜRKÇE ADI İLE MALZEME
YÜKLEYİCİ VE STOKLAYICI EKİPMANLAR İLE İLGİLİ
AVRUPA FEDERASYONU’DUR.

FEM 9.511/86'YA GÖRE FEM GRUPLARI
1Em 1Dm 1Cm 1Bm 1Am 2m 3m 4m 5m

BİR KALDIRMA VİNCİNİN FEM GRUBUNUN
YÜKSEK OLMASI, DAHA FAZLA YÜK
KALDIRMA KAPASİTESİNE SAHİP OLDUĞU
ANLAMINA GELMEZ, ANCAK OPERASYON
ÇEVRİMİNDE DAHA UZUN SÜRE OPERASYON
MODUNDA ÇALIŞABİLME KAPASİTESİNE
SAHİP OLDUĞU VE DİNAMİK KUVVETLERE
VE MAKSİMUM YÜKLERE ÇOK DAHA FAZLA
KARŞI GELEBİLECEĞİ ANLAMINA GELİR.

BİR KALDIRMA EKİPMANI VEYA VİNÇ
TASARIMINA BAŞLAMADAN ÖNCE
İHTİYAÇ DUYULAN TÜM TEKNİK
ÖZELLİKLER BELİRLENMELİ VE BUNA
GÖRE GEREKLİ HESAPLAMALAR
YAPILMALIDIR.

BU TEKNİK ÖZELLİKLER ŞU ŞEKİLDE ÖZETLENEBİLİR
Vinç Ray açıklığı
Ana kanca kapasitesi
Yardımcı kanca kapasitesi
Ana kanca üst limit
Ana kanca alt limit
Yardımcı kanca üst limit
Yardımcı kanca alt limit
Ana kanca kaldırma yüksekliği
Yardımcı kanca kaldırma yüksekliği
Ana kanca kaldırma hızı
Yardımcı kanca kaldırma hızı
Araba yürütme hızı
Köprü yürütme hızı
Vinç hol boyu
Akım alma sistemi
Besleme gerilimi
Kumanda şekli
FEM vinç sınıflandırması

KALDIRMA TERTİBATLARI VE
VİNÇLER PROJE ÖRNEKLERİ
TÜRKİYEDE HİDROMEKANİK KALDIRMA
TECHİZATLARININ PROJELENDİRME VE
TASARIM AŞAMASINDA TAMAMEN YERLİ
MÜHENDİSLİK HİZMETLERİNDEN
FAYDALANABİLİNMEKTEDİR. AŞAĞIDA
TASARIM VE PROJELERİ RONA ŞİRKETLER
GRUBU TARAFINDAN YAPILAN PROJE
ÇALIŞMALARINDAN ÖRNEKLER VERİLMİŞTİR.

KALDIRMA TERTİBATLARI VE
VİNÇ ÖRNEKLERİ
ÜLKEMİZDE BAZI ÖZEL REDÜKTÖRLER VE
HİDROLİK SİSTEMLER DIŞINDA KALDIRMA
EKİPMANLARININ TÜM MEKANİK VE ELEKTRİK
SİSTEMLERİ YERLİ İMALAT OLARAK
ÜRETİLEBİLMEKTEDİR. BU SUNUMDA RONA
ŞİRKETLER GRUBU TARAFINDAN YAPILAN VE
ŞUANDA İŞLETMEDE OLAN BAZI PROJELERİ
GÖRECEĞİZ.

AKKÖPRÜ BARAJI RADYAL
KAPAK KALDIRMA

DİCLE BARAJI RADYAL KAPAK
KALDIRMA

ÖZLÜCE BARAJI TEHLİKE
KAPAĞI KALDIRMA

TORUL BARAJI

AKKÖPRÜ BARAJI 140+25+10
TON SANTRAL GEZER KÖPRÜ
VİNCİ ARABASI

BERKE BARAJI VE HES
175+10TON SANTRAL GEZER
KÖPRÜ VİNCİ

DİCLE BARAJI VE HES 270+10
TON SANTRAL GEZER KÖPRÜ
VİNCİ

HAMZALI HES 80+50+10 TON
SANTRAL GEZER KÖPRÜ VİNCİ

OBRUK BARAJI VE HES
210+50+10TON SANTRAL
GEZERKÖPRÜ VİNCİ

DİCLE BARAJI 55 TON PORTAL
VİNÇ

OBRUK BARAJI 35 TON
PORTAL VİNÇ

TORUL BARAJI 160 TON
SANTRAL BİNASI PORTAL
VİNCİ

UZUNÇAYIR BARAJI VE HES
15 TON PORTAL VİNCİ

DARICA HES MONTAJ VİNCİ

DİĞER HİDROMEKANİK
TECHİZAT ÖRNEKLERİ

AKKÖPRÜ BARAJI VE HES
ENERJİ GİRİŞ IZGARALARI

KÖKLÜCE BARAJI IZGARALARI

ÇATALAN BARAJI 3500
KELEBEK VANA

İKİZDERE BARAJI 2100
KELEBEK VANA

AKKÖPRÜ BARAJI 2000
KONİK VANA

GEZENDE BARAJI 2200
KONİK VANA

AKKÖPRÜ BARAJI 1800*1800
SÜRGÜLÜ VANA

ÖZLÜCE BARAJI 2400*3000
SÜRGÜLÜ VANA

TÜRBİN SALYANGOZLARI

SONUÇ
HİDROMEKANİK EKİPMANLAR BARAJ VE HES
YAPILARININ CAN DAMARIDIR. TASARIM
AŞAMASINDAN MONTAJ AŞAMASINA KADAR HER
KADEMESİ ÇOK CİDDİ MÜHENDİSLİK BİRİKİMİ VE
ÇALIŞMASI GEREKTİRMEKTE, EN UFAK HATA
İNSAN HAYATINA KADAR VARAN CİDDİ KAYIPLARA
SEBEP OLABİLMEKTEDİR. BU SEBEPLE
HİDROMEKANİK YAPILARIN PROJELENDİRME VE
İMALAT İŞLERİ MUHAKKAK İŞİN CİDDİYETİNİ
BİLEN, ANLAYAN VE GEREKLİ DONANIMA SAHİP
MÜHENDİSLER VE FİRMALAR TARAFINDAN
YAPILMALIDIR.

TASARIM VE MONTAJ AŞAMALARINDA, BARAJ
YAPILARININ ÇOĞUL DİSİPLİNLİ YAPILAR
OLDUĞU GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULARAK,
FARKLI DİSİPLİNLERİN BİRLEŞME
NOKTALARINDA ( KAPAK YUVA PROJE VE
MONTAJI, VİNÇ YÜRÜME YOLLARI, YAKLAŞIM
MESAFELERİ GİBİ) MUHAKKAK İLGİLİ BİRİM
İLE KOORDİNE ÇALIŞILMALIDIR.

ÜLKEMİZDE UZUN YILLARDAN BERİ GELEN
TECRÜBELER IŞIĞINDA GEREK TASARIM
MÜHENDİSLİĞİ GEREK İMALAT MÜHENDİSLİĞİ
AÇISINDAN TÜM HİDROMEKANİK EKİPMANLAR
YERLİ İŞ GÜCÜ İLE ÜRETİLEBİLMEKTEDİR.

REFERANSLAR
RONA MAKİNE PROJE VE FOTOĞRAF ARŞİVİ—www.rona.com.tr
VİNÇ TEKNOBANK; BAYURSAN MAKİNA SANAYİİ VE LTD. ŞTİ.
ASME M11; STEEL PENSTOCKS AND TUNNEL LINERS
KYOKAİ, Suimon Tekkan ; TECHNİCAL STANDARDS FOR GATES AND
PENSTOCKS 1971
ERBİSTİ, Paulo C.F. ; DESIGN OF HYDRAULIC GATES
YILDIZ, Kadir; HİDROELEKTRİK SANTRALLER HESAP ESASLARI VE
PROJELENDİRİLMESİ, 1992
FEM NORMLARI; «Federation Europeenne De La Manutention»
GERDEMELİ ,Dr İsmail; TRANSPORT TEKNIĞINDE İLERI KONULAR; İTÜ
BAYUR ,M. Nevzat; VİNÇ SEÇİMİNDE FEM NORMLARININ ÖNEMİ; MMO
MÜHENDİS VE MAKİNA DERGİSİ CİLT 51; SAYI 610
KUTAY, Prof. Dr. M. Güven ; KRENLERDE ÇELIK KONSTRÜKSIYONLAR
KUTAY, Prof. Dr. M. Güven ; NASıL VINÇ YAPARıM