15.11.2012 Views

Eylül 2009 - Kale Tasarım Merkezi

Eylül 2009 - Kale Tasarım Merkezi

Eylül 2009 - Kale Tasarım Merkezi

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

18 27/09/<strong>2009</strong> 19<br />

Umut Kart<br />

umut@kaletasarimmerkezi.com<br />

Sibel Baştimur<br />

sbastimur@gmail.com<br />

AVRUPA TASARIM YÖNETİMİ ÖDÜLLERİ JÜRİSİNDE BU BAUHAUS BİLDİĞİNİZ GİBİ DEĞİL!<br />

Daha önceki senelerde T-Box’un<br />

kategorisinde ilk üçe girdiği, Nurus,<br />

Gaia& Gino, Hisar, Demirden Design gibi<br />

markaların ise onur ödülüne layık<br />

görüldüğü Design Management Europe<br />

yani Avrupa <strong>Tasarım</strong> Ödülleri –görüldüğü<br />

gibi- bir açıdan çok tanıdık. Yeni olan,<br />

son derece seçilmiş bir jüriyle faaliyet<br />

gösteren organizasyonun içinde Sertaç<br />

Ersayın’ın jüri tarafında konumlanması.<br />

Ersayın ile tasarım yönetimi konusunu<br />

masaya yatırdık:<br />

DME diğer tasarım yarışmalarından ne<br />

şekilde ayrışıyor?<br />

Design Management Europe ödülünü salt<br />

tasarım ödülü olarak isimlendirmek<br />

doğru olmaz. <strong>Tasarım</strong>ı ticari başarıya<br />

giden yolda iş alanları içinde doğru<br />

yöneterek, diğer süreçlerle<br />

ilişkilendirerek, yönetsel özellikleri de<br />

ilave ederek basarı öyküleri yazabilen bir<br />

iş ödülü seklinde tariflemek mümkündür.<br />

Bu anlamda yalnız AB üyesi ve aday<br />

ülkelerin küçük, orta ve büyük ölçekli<br />

firmaları ve diğer organizasyonlar bu<br />

yarışmaya başvurabiliyorlar. DME,<br />

tasarımı Avrupa'nın en güçlü kaynağı ve<br />

gittikçe güçlenen yenilikçi düşünce ve<br />

başarılı iş hikâyeleri yaratma peşinde<br />

olan ana unsuru olarak görüyor.<br />

Türk tasarımcıları son dönemde çok<br />

sayıda uluslararası ödülü sırtladı;<br />

hayırdır inşallah?<br />

Bu kaçınılmaz bir gelişme. Daha çok<br />

proje üretiliyor, daha rekabetçi, daha<br />

özgün ürünler üretiliyor. <strong>Tasarım</strong>cılar ve<br />

de işverenler uluslararası ödüller almayı<br />

daha çok benimser hale geldiler. Burada<br />

önemli olan kurumsal stratejinin bir<br />

parçası olarak tasarımın yönetilmesi ve<br />

tasarımcıların tasarım surecinde daha<br />

özgür olabilmeleridir.<br />

“Bizim diyarda” düzenlenen<br />

yarışmalara biraz özeleştiri yapsak mı?<br />

Ülkemizde düzenlenen tasarım<br />

yarışmaları ulusal platformda<br />

düzenlendiği için etkisi de yerel ve sınırlı<br />

SÜPRİZ İSİM<br />

Avrupa <strong>Tasarım</strong> Yönetimi Ödülleri (DME)’nin jürisinde bu sene bir Türk<br />

tasarımcı/tasarım yöneticisi de bulunuyor. Bu zamana değin çok sayıda farklı<br />

şapkayla karşımıza çıkan ETMK İstanbul Şube Başkanı Sertaç Ersayın’ın katılımıyla<br />

Türkiye de, İngiltere, Almanya, ABD, Hollanda, Fransa, Estonya, Portekiz, İsveç’in<br />

yanında, organizasyonun jüri tarafında temsil edilmiş oluyor.<br />

kalıyor. Yarışmalar için hazırlanan<br />

fikirler çok kavramsal kalıyor ve bu<br />

platformlardan gerçek urun haline<br />

dönüşebilecek fikirlerin sayısı çok sınırlı<br />

kalıyor.<br />

Türkiye'de tasarım yönetimi nerede<br />

duruyor sizce?<br />

<strong>Tasarım</strong> yönetimini ülkemizde uygulayan<br />

02<br />

01<br />

firma sayısı çok çok az. Evrensel rekabet<br />

ve yönetim ölçüleri içinde tasarımı iyi<br />

yönetmek gerekir. Kurumlar için önemli<br />

bir değer olan tasarımın stratejik bir<br />

çerçevede yönetilmesi gerekir. Yeni iş<br />

modelleri üretebilmek, yenilikçi<br />

olabilmek, pazarlama ve fiyatlandırma<br />

faaliyetlerinde tasarım ile yaratılan<br />

değerlerin etkilerinin yönetimi gibi<br />

fikirden sonuç urun ve hizmete kadar<br />

gecen tüm surecin aslında kendisidir bu<br />

süreç. <strong>Tasarım</strong>ın kültürel, stratejik ve<br />

operasyonel kullanımının kurum içi ve<br />

dışı kaynaklarla yapılması ve şirket<br />

stratejilerini görünür kılması da diğer<br />

önemli bir özelliktir.<br />

Sizin hayatınızda nerede duruyor?<br />

<strong>Tasarım</strong>cı kimliğiniz mi ağır basıyor,<br />

tasarım yöneticisi kimliğiniz mi?<br />

<strong>Tasarım</strong>cı kimliğim ile yönetici kimliğim<br />

bu anlayış içinde uzlaşmak zorunda<br />

kalıyor. Ancak proje yönetmek ekip<br />

çalışmasını zorunlu kılan ve ekibin<br />

üyelerinin özelliklerini en üst seviyede<br />

verimliliğe getirerek yürütülmesi gereken<br />

bir süreç. Bu nedenle ben yerine biz<br />

diyebilen ekibi ve diğer süreç<br />

paydaşlarını ancak tasarım yöneticiliği<br />

özelliğinizi verimli değerlendirerek<br />

başarabilirsiniz. Ben de bu profilde<br />

sorunları çözmeye çalışıyorum.<br />

<strong>Tasarım</strong> yöneticisi olmak için mutlaka<br />

tasarım kökenli olmak şart mıdır sizce?<br />

Çok güzel bir soru. İnanın bu sorunun<br />

yanıtı, sektöre, urun ailesine, tasarımın<br />

kurum kültürü içinde ne kadar stratejik<br />

olduğuna, kurumun stratejik planına,<br />

vizyonuna ve de olası tasarım<br />

yöneticisinin profiline bağlıdır. Ama<br />

tüm bunlardan arındırır isek ben<br />

tasarım yöneticisinin tasarım kökenli<br />

olmasına daha kabul edilebilir<br />

buluyorum. Ama sunu eklemem gerekir<br />

tasarım yöneticisi olarak doğulmuyor bir<br />

dizi eğitim, diğer iş süreçlerini<br />

anlayabilecek bir deneyim, üretim,<br />

pazarlama, marka, strateji, satış<br />

politikaları içinde sinerji ve verimlilik<br />

üretebilecek bir yönetim politikası<br />

gerektiriri tasarım yöneticiliği.<br />

Unutmayalım bolumun gücü de beraber<br />

çalışılan tasarımcıların en üst seviyede<br />

verimlilikte yaratıcılığa ulaşmasını<br />

sağlamaktan geçmektedir.<br />

Bu sene sizin için hareketli olacak gibi;<br />

<strong>Tasarım</strong> Kültürü ve Yönetimi<br />

Programı’nda ders vermeye<br />

başlıyorsunuz, yeni kurulan bir<br />

şirketiniz var... Bu değişimin sebebine<br />

gelelim mi?<br />

Endüstriyel <strong>Tasarım</strong>, <strong>Tasarım</strong> Yönetimi,<br />

<strong>Tasarım</strong> Marka Konumlandırması<br />

konularında hizmet vereceğim bir yapıyı<br />

oluşturmuş oldum. Bu yapı yurtiçi ve<br />

yurtdışındaki kaynakları ile farklı birçok<br />

sektörde kurumsal büyük markalara<br />

hizmet verebilecek bir yapı oluyor.<br />

Ayrıca yine bu yıl İstanbul Bilgi<br />

Üniversitesi ile beraber ismini daha<br />

sonra açıklayacağım başka bir eğitim<br />

kurumunda profesyonel deneyimlerimi<br />

paylaşacağım platformlar<br />

oluşturabileceğim için mutluyum.<br />

Öğrenciler ile oluşturacağımız enteraktif<br />

ilişkinin her iki taraf için de çok öğretici<br />

ve etkileyici olacağına inanıyorum.<br />

01ETMK İstanbul ŞŞube Başkanı tasarım<br />

yöneticisi Sertaç Ersayın<br />

02 DME ödülü.<br />

Doğu Almanya’nın Weimar kentinde doğan<br />

modern tasarım hareketi Bauhaus’un 90. yılı<br />

kutlanıyor. 90. yılına girmesine rağmen<br />

tasarım hareketinin hayranları Bauhaus’un<br />

etkilediği sanat, mobilya ve mimarinin hala<br />

yeni ve canlı göründüğünü savunuyor.<br />

Bauhaus Okulu, “dünya tarihinin felaketi”<br />

olarak tanımladığı Birinci Dünya Savaşı<br />

başlarında, cesur ve ileri görüşlü bir şeyler<br />

yapmak isteyen, mimar Walter Gropius<br />

tarafından 1919’da kuruldu. Gropius, Weimar<br />

kentine burada bir akademi kurmak için<br />

başvurduğunda 35 yaşındaydı. İzni aldığında,<br />

sınırları Almanya’yı aşacak ve bir estetik<br />

başkaldırının başlangıcını oluşturacak bir<br />

manifesto kaleme alacaktı. “Bilinmeyen<br />

Mimarların Sergisi” başlıklı Nisan 1919’da<br />

açılan serginin broşüründe Gropius amacını<br />

şöyle dile getirmişti: “Sanatçı ve zanaatkarlar<br />

arasına kibirli bir bariyer çeken sınıf farkını<br />

ortadan kaldırarak bir zanaatkarlar birliği<br />

yaratmak.” Bauhaus farklılaştırıcı değil eşitlikçi<br />

bir tasarım anlayışının ve sanatta modernizmin<br />

en büyük okullarından biriydi. 20. yüzyılda<br />

mimari, tasarım, sanat alanlarında yeni akımlar<br />

yaratan okul, kurulduğu zaman dünyanın en<br />

seçkin ve çağdaş sanatçılarını, bir araya<br />

getirerek, yalnızca bir eğitim kurumu<br />

yaratmadı, aynı zamanda bir üretim merkezi ve<br />

tüm bunların konuşulup tartışıldığı bir yer<br />

haline geldi.<br />

Süse ve İsrafa Savaş<br />

Başta mimarlık ve endüstriyel tasarım olarak<br />

yirminci yüzyılın başında gerçekleşen<br />

modernist devrimin en büyük sloganı,<br />

aristokrasiyi ve burjuvaziyi hedef alan, yeni bir<br />

dünyanın tasarımını deklare eden süse karşı<br />

açılan savaştı.<br />

Rokoko ve barok mobilyalar, işlevsizliği,<br />

ezen güç gösterisi, gözü yoran sonsuz<br />

kıvrımları ve en önemlisi de kazanmayı ve<br />

ekonomik gücü gösteren altın yaldız<br />

varaklarıyla sosyalist ve komünist esinler<br />

taşıyan modernistlerin en büyük<br />

hedefleriydi. Özellikle 1917 Ekim devriminin<br />

yarattığı rüzgar, endüstrideki gelişmeler ve<br />

umutlarla birleşince yeni bir sanatın ve<br />

estetiğin çağrısını yapıyordu. Özellikle<br />

mimariye ve mobilyalara yansıyan yeni<br />

estetik artık makineler gibi akılcı, işlevsel,<br />

sade, kolay kavranabilir ve ucuza seri<br />

üretilebilir eşitlikçi formlardı. Aristokrasinin<br />

köle emeği gerektirecek kadar titiz ve ince<br />

şaşaalı koltuklarına karşı, basit, geometrik,<br />

nasıl yapıldığı bakıldığında anlaşılabilen<br />

`emeği gizlemeyen` sandalyelerin sınıf<br />

savaşı anlayacağınız. Özellikle mimaride<br />

modernizm, işlevsel ve toplu konutu<br />

hedefleyen, ışıklı ve seri üretilebilir, bir<br />

makine kadar akılcı evler düşünmüştü.<br />

Biçimlerde Eşitlik! Bu modernist yeni ütopya,<br />

ikinci dünya savaşı sonrası uluslararası bir<br />

stile dönüşerek ve kapitalizmle eklemlenerek<br />

yeni kentler de üretecekti.<br />

Biçimleri demokratikleştiren, kolay, anlaşılabilir<br />

ve `güzel` nesneleri hayatın her anına<br />

yerleştirerek, yaşamı bir sanat eseri gibi<br />

kurgulayan modernist düş, gerçek uygulamasını<br />

günümüz tasarım standartlarını oluşturan<br />

Bauhaus Okulu`da buldu. Okul mimaride<br />

olduğu kadar endüstriyel tasarım ve şehir<br />

planlama gibi konularda yenilikler getirdi, yeni<br />

bir mimari akım yaratarak, sanatın tüm dallarını<br />

etkiledi.<br />

Bauhaus`a göre mimarlık, ressamlık,<br />

heykeltraşlık ve zanaatkarlık içiçe olmalıydı.<br />

Walter Gropius; sanatçıyı, zanaatkarın yücesi<br />

olarak görülüyordu. Okulun büyük<br />

hedeflerinden biri de on sekizinci yüzyıldan<br />

günümüze kadar gelen, dehâ, biricik, özgün,<br />

büyülü ve anlaşılmaz sanatçı ve sanat<br />

anlayışını yıkmaktı. Bu anlamda sanatlardan<br />

daha aşağı görülen ve yararlılıkla tanımlanan<br />

zanaatı sanatla birleştirerek egemen sanat<br />

anlayışını ortadan kaldırmaktı. Yaratıcı tanrısal<br />

sanatçı değil yapıcı ve inşa edici yeni bir<br />

anlayışı benimsiyorlardı. Sanat yararsız, amacı<br />

sadece kendi olan bir şey olamazdı, aynı<br />

zamanda kullanabileceğimiz işlevli ve yaralıydı.<br />

Eğitim atölyelerdeki eğitim uygulamadan ve<br />

üretimden bağımsız değildi.<br />

02<br />

01<br />

Bauhaus`un en temelinde sanatsal ve<br />

uygulamalı öğretim yatıyordu. Her öğrenci<br />

kendi seçtiği çalışma atölyesine katılıp<br />

bitirdikten sonra, mecburi hazırlık kursunu<br />

tamamlamak zorundaydı. Böylelikle temel<br />

zanaat bilgisi, tasarım parametreleri ve<br />

uygulama bir araya getirilmişti. Makine okul<br />

tarafından pozitif bir eleman olarak<br />

değerlendiriliyordu. Bu sebeple endüstri<br />

ürünleri tasarımına da önem veriyorlardı. Temel<br />

tasarım dersi fikri ilk burada oluştu ve<br />

günümüzde dünyadaki çoğu tasarım okullarınca<br />

benimsendi. 1930`dan 1933`e kadar Ludwig<br />

Mies Van der Rohe başkanlığa geldi. Mies Van<br />

der Rohe`ye göre bir öğrencinin Bauhaus`a<br />

girebilmesi için bir takım dersleri almış ve<br />

belirli bir yetkinliğe ulaşmış olması<br />

gerekiyordu. İlk öğretmenler sanatçılardı.<br />

Modern resimle ilgili sonsuz sayıda fikir<br />

üretildi. Wassily Kandinsky, Paul Klee ve diğer<br />

sanatçılar resimlerin geleneksel<br />

kavramlarından uzaklaşarak, soyutlamaya ve<br />

sanatsal tasarımın teorilerini ve yasalarını<br />

analiz etmeye yöneldiler. Daha sonra Desau<br />

kentine taşınan okul, kızıl yıldızlı öğrencileriyle,<br />

yükselen Nazilerin nefretini çekmekte<br />

gecikmeyecek, Naziler iktidara geldiğinde ilk iş<br />

olarak okulu kapatacaktı. Öğretmenlerin çoğu<br />

Amerika`ya gitti ve Bauhaus ekolünü tüm<br />

dünyaya yaydı. Bunlardan Walter Gropius,<br />

03<br />

Harvard mimarlık okulunda, Mies Van der Rohe<br />

Illinois Yüksek Teknoloji Enstitüsü`de<br />

öğretmenliğe devam etti; düzenlediği eğitim<br />

programı tüm dünya okulları tarafından<br />

kopyalandı. Nispeten kısa ömrüne rağmen,<br />

Bauhaus Okulunun prensipleri ve estetik<br />

anlayışı uzun süre devam etti ve özellikle<br />

Amerika’da birçok tasarım okuluna ilham verdi.<br />

Günümüzde…<br />

Bugün Bauhaus Okulu Weimar Bauhaus<br />

Üniversitesi olarak anılıyor. Weimar genellikle<br />

Goethe ve Schiller gibi büyük Alman<br />

edebiyatçılarının beşiği olarak kabul edilse de,<br />

son yıllarda Bauhaus da kentin popüler bir<br />

turist mekanı olmasına katkı veriyor. Birçok<br />

tasarımcı 90. yıl kutlamalarını, Bauhaus<br />

klasiklerini tekrar pazara sunmak için<br />

değerlendiriyor. Şubat ayının ortalarında<br />

Frankfurt’ta düzenlenen Ambiente <strong>Tasarım</strong><br />

fuarında, bir dizi porselen ve cam üreticisi<br />

Bauhaus okulundan doğan tasarımların bir<br />

çeşitlemesini sergiledi. KPM ve Rosenthal<br />

üreticilerinden çay setleri bunlara bir örnek.<br />

Gropius TAC koleksiyonunu 1969’da Rosenthal<br />

için tasarlamıştı. Firma Bauhaus’un 90. yılını<br />

kutlamak amacıyla seti, mavi, sarı ve kırmızı<br />

renklerde yeniden sunuyor. Bauhaus 90. yıl<br />

kutlamalarının önemli bir etkinliği Weimar’da<br />

gerçekleştirilecek olan 11. Uluslararası Bauhaus<br />

Kolokyumu olacak. Küreselleşmenin politik ve<br />

etik zorluklarını ve mimarlığın bunlarla nasıl<br />

baş edebileceğini tartışmak üzere tüm<br />

dünyadan mimarlık uzmanlarını buluşturacak<br />

etkinlik 1976’dan beri mimarlık teorisi<br />

hakkında önemli konferanslara ev sahipliği<br />

yapıyor. Bu arada Weimar kenti, Bauhaus’un<br />

100. yılı için yeni bir müze hazırlıklarına da<br />

başladı.<br />

01 Bauhaus okulu<br />

02 Ludwig Mies Van Der Rohe tasarımı<br />

Brno Chair<br />

03 Le Corbusier’nin Basculante Chair’ı.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!