Öğrenme çıktıları

T.C. Yükseköğretim Kurulu
Türkiye’de Bologna Süreci Uygulamaları Projesi
2009-2011 Dönemi
YETERLĠKLERE DAYALI ÖĞRENME
ÇIKTILARININ/KAZANIMLARININ
OLUġTURULMASI
1

ÖĞRENCĠ MERKEZLĠ EĞĠTĠM
‣ Eğitimin çeĢitli kademelerinde çok uzun yıllardır “Öğrenci Merkezli
Eğitim” gündemde olmuĢ, ancak uygulanması konusunda önemli
bir geliĢme sağlanamamıĢtır.
‣ Bologna Sürecinde öğrenci merkezli eğitim önemle
vurgulanmaktadır.
‣ Öğrenci merkezli eğitim için; Üniversitelerin, oluĢturulan Ulusal
Yeterlilikler Çerçevesi ve çalıĢmaları baĢlatılan Alana Özgü
Yeterlikler’ini gözönünde bulundurarak tüm programları için
“program çıktıları” nı tanımlamaları gerekmektedir.
‣ Daha sonra programdaki her bir dersin “öğrenme çıktıları”
belirlenmelidir.
‣ Öğrenme çıktıları, öğretim stratejileri ve değerlendirme
arasında dinamik bir iliĢki kurulmalıdır.

ALANA ÖZGÜ YETERLİKLER
‣ Ulusal düzeyde yükseköğretim yeterlikleri gözönünde
bulundurularak herhangi bir meslek alanındaki yeterliklerin
ilgili paydaşların görüşleri alınarak belirli bir düzen içerisinde
yapılandırıldığı bir sistemdir.
‣ Alana özgü yeterliklerin belirlenmesinde;
Mezunlar, ilgili kurumlar, STK, öğretim üye ve
elemanları, bölüm personeli ve öğrencilerin aktif katılımı ve
katkısı önemlidir.
3

KURUMUN/ BÖLÜMÜN VĠZYON VE MĠSYONU
PROGRAMIN EĞĠTĠM AMAÇLARI
‣ Eğitim amaçları , bir programın eğitsel misyonunu
nasıl planlamayı sağladığını ve paydaĢlarının
gereksinimlerini nasıl karĢılayacağını bildiren açık,
genel ifadelerdir.
‣ Programın eğitim amaçları, mezunların bir programı
bitirmelerini izleyen birkaç yıl içinde gerçekleĢtirmeleri
beklenenleri tanımlayan ifadelerdir.
‣ Programın öngörülen eğitim amaçlarını
sağlayabilmesi için programdan beklenen “program
çıktıları”nın belirlenmesi gerekir.

PROGRAM
YETERLĠKLERĠ/ÇIKTILARI
Nasıl Bir Program ?
‣ Program çıktıları; öğrencilerin programdan
mezun oluncaya kadar kazanmaları gereken bilgi
beceri ve yetkinlikleri tanımlayan ifadelerdir.
Öğrencinin mezun olduğunda neyi bilmesinin ve
neyi yapabilmesinin beklendiği program çıktıları ile
açıklanır.
‣ Eğitim amaçlarını karĢılayan program çıktılarının,
programda yer alan derslerin “ders amaç ve
hedefleri ve ders öğrenme çıktıları” ile sağlanır.

PROGRAM YETERLĠKLERĠNĠN/ÇIKTILARININ
OLUġTURULMASI
Avrupa Yeterlilikler Çevresi
Ulusal Yeterlilikler Çevresi
Bölüm Misyonu
Alana Özgü Yeterlilikler
Paydaş Görüşleri Eğitim Amaçları Program Çıktıları
Öğrenme
Çıktıları

PROGRAM TASARIMI VE PLANLAMASI ĠÇĠN
ADIMLAR
Program (Müfredat) Tasarımında;
Sosyal ihtiyaçların belirlenmesi ve paydaĢ görüĢlerinin alınması
Programın amaç ve hedeflerinin belirlenmesi,
Alan yeterliklerine dayalı olarak programın çıktılarının belirlenmesi,
Müfredata dönüĢtürülmesi (içerik ve yapının oluĢturulması),
Programın öğrenme kazanımlarını sağlayacak derslerin oluĢturulması,
Öğrenme çıktılarının oluĢturulması,
Öğretme-öğrenme süreçlerinin ve değerlendirme yöntemlerinin
belirlenmesi,
Program kalite güvenceleri: Gözlem, değerlendirme ve güncelleme
süreçlerini kurma ve geliĢtirme.

Nasıl Bir Mezun?
Örnek Program: A Üniversitesi B Mühendisliği Bölümü
Örnek Amaç: Programdan mezun olan öğrencilerin
ulusal ve alan yeterlilikleri doğrultusunda,
kurum misyonuna ve akreditasyon ölçütlerine uygun,
sürekli iyileĢtirme için ölçülüp değerlendirilebilen
kazanımlara sahip olmaları
hangi yeterliliklere (bilgi, beceri ve yetkinliklere)
sahip olması bekleniyor?

PROGRAM ÇIKTILARININ BELİRLENMESİ
Örnek:
A Üniversitesi B Mühendislik Bölümü Program Çıktıları
(PÇ1) Matematik, fen ve mühendislik bilgilerini B mühendisliği
problemlerine uygulama becerisi
(PÇ2) B mühendisliği ve ilgili alanlarda mühendislik problemlerini
tanımlama, modelleme ve çözme becerisi
(PÇ3) Tanımlanmış bir hedef doğrultusunda bir süreci
çözümleme ve tasarlama becerisi
.......

Örnek: Kamu Yönetimi Program Çıktıları
(PÇ1)Kamu yönetimi alanında temel bilgileri anımsamak
(PÇ2) Kamu yönetimi alanında güncel sorunları algılayarak,
yorumlar yapmak ve çözümler önerebilmek
(PÇ3) Kamu yönetimine temel oluĢturan diğer disiplinlerden
yararlanabilmek ve bu disiplinlere iliĢkin temel bilgilere
sahip olmak
...............

Örnek: Sosyoloji Yüksek Lisans Program Çıktıları
(PÇ1) Klasik ve güncel sosyolojik teorileri, aralarındaki
farklılıkları ve ilişkileri tanımlayabilmek ve değerlendirebilmek
(PÇ2) Sosyolojide teorinin rolünü, teorik yaklaşımların sosyal
analizlerde, araştırma ve uygulamalarda nasıl kullanıldığını
belirleyebilmek
(PÇ3) Sosyal yapılar, sosyal aktörler ve kültür arasındaki ilişkileri
kapsayan teorik tartışmaları yorumlayabilmek
.......

PROGRAM ÇIKTILARINI DERS ÇIKTILARI ĠLE
ĠLĠġKĠLENDĠRME (Kesit)
PÇ
1
PÇ
2
PÇ
3
PÇ
4
PÇ
5
PÇ
6
D1 X X X X X X
D2 X X X X X X
D3 X X X X X
D4 X X X
D5
D6 X X
PÇ
7
PÇ
8
PÇ
9
PÇ
10
D1: Klasik Sosyolojik Teoriler D2: Güncel Sosyolojik Teoriler
D3: Birey ve Toplum D4: İleri Araştırma Yöntem ve Teknikleri
D5: İleri İstatistik D6: Etik Sorunlar
Ders çıktılarını program çıktıları ile karĢılaĢtırmak için dereceleme sistemi
oluĢturulabilir.
PÇ
11
X
PÇ
12
PÇ
13

DĠNAMĠK BĠR SÜREÇ

ÖĞRENME ÇIKTILARI
Öğrenme çıktıları, öğrenim sürecinin veya bir programın
tamamlanmasının ardından, baĢarılı olmuĢ bir öğrencinin;
ne bileceğini,
ne anlayabileceğini
ne yapabileceğini ifade eden yetkinliklerdir.
Öğretenin amacından ziyade öğrenenin başarısı ile ilgilidir.
Öğrenme çıktıları öğretmekten öğrenmeye bir anlayıĢ değiĢikliğini, bir dönüşümü
vurgular.
Öğrenci merkezli öğrenmeye,
Öğrenme – öğretme – değerlendirme ilişkisine,
Öğrenmenin programlanmasına, sürdürülmesine ve ölçülmesine odaklanmayı gerekli kılar.

Bu tanımlardan da anlaĢılacağı üzere:
Öğrenme çıktıları öğretmenin hedeflerinden ziyade
öğrencinin hedefine odaklanmaktadır.
Öğrenme çıktıları, öğrencinin öğrenme faaliyeti
sonucunda neyi yapabildiği üzerinde durmaktadır.

Öğretme Yaklaşımları
Öğretmen Merkezli YaklaĢım
Öğrenci Merkezli YaklaĢım

“Öğretmen Merkezli Yaklaşım Modeli”
Geleneksel eğitim programları ve modüllerinin düzenlenmesi,
ders içeriklerinden baĢlamaktadır. Öğretmenler;
öğretmeyi düĢündükleri ders içeriklerini belirler,
bu içerikleri nasıl vereceklerini planlarlar,
daha sonra bir değerlendirme yaparlar.
Ders tanımlamaları, sınıflarda anlatılacak derslerin içeriğine
göre yapılır. Alan yazında bu yaklaĢım, öğrencinin programı
ya da modülü geçmesi için ne yapması gerektiğini tam olarak
belirleyemediği için eleĢtirilmektedir.

“Öğrenci Merkezli YaklaĢım Modeli”
Program ya da modülün sonunda öğrencinin öğrenmesi amaçlanan
hedefler üzerinde durulmaktadır.
Bu nedenle, Öğrenme çıktıları, öğrenme dönemi sonunda
öğrencilerin neleri yapabilmesi gerektiğini belirten ifadelerdir.
Eğitimdeki uluslararası eğilimler geleneksel öğretmen merkezli
yaklaşımdan (teacher centred approach) öğrenci merkezli
yaklaşıma (student centred approach) doğru bir kayma
göstermektedir.
19

“Harden”e Göre Öğrenme Çıktılarına Dayalı
Eğitimin Özellikleri:
Açık bir Ģekilde tanımlanmıĢ bir eğitim programı ve
baĢarılması gereken öğrenme çıktıları geliĢtirilir.
Öğrenme çıktılarında baĢarının sağlanabilmesi için, eğitim
programı, öğrenme stratejileri ve öğrenme ortamları
tasarlanır.
Öğrenme çıktılarına uygun bir değerlendirme süreci
oluĢturulur ve öğrencilerin öğrenme kazanımlarını
baĢardıklarından emin olmak için bireysel olarak
değerlendirilir.

Öğrenme Sürecinde Öğrenme Çıktılarını
Kullanmamızın Yararı Nedir?
Öğrenme çıktılarının en önemli yararı öğrencinin
neyi öğrenmesi gerektiği ve öğrendiği şeyi
nasıl uygulayacağı konusunda net ifadeler
sunmasıdır. Bu nedenle de öğrenme çıktıları
hedeflerden daha belirgin ifadeleri içerir ve kolay bir
Ģekilde hazırlanabilir.
Öğrenme çıktıları, modül ve programların hem yerel
hem de uluslararası düzeyde daha Ģeffaf olmasını
sağlayan bir tür “ortak para birimi” gibidir.

ÖĞRENME ÇIKTILARINI YAZARKEN NELERE
DĠKKAT EDELĠM?
Öğrenme çıktıları;
Bir ders ya da modül için yaklaĢık 5-8 tane olmalıdır.
Herkes için anlaĢılır olmalıdır.
Eğer hedef uzun süreli ise (meslek yaĢantısına kadar uzanacaksa )
belirtilmelidir (mesleki etik, yaĢam boyu öğrenme vb.)
Dersin seviyesine uygun olmalıdır.(Lisans- lisansüstü vb.)
Her bir kazanım için tek bir fiil kullanılmalıdır.
Bilmek, anlamak, öğrenmek, aşina olmak, maruz kalmak,
haberdar olmak gibi belirsiz terimlerden kaçının. Bu terimler
öğrenme kazanımlarından ziyade öğretme amaçlarına yöneliktir.
Öğrenme çıktıları gözlemlenebilir, ölçülebilir ve
değerlendirilebilir olmalıdır.
22

ÖĞRENME ÇIKTILARINI
YAZARKEN NELERE DĠKKAT EDELĠM?
ÖNERĠ
Öğrenme çıktıları yazılırken, kazanımların gerçekleĢtirileceği
zaman çizelgesini göz önünde tutun.
Öğrenme çıktılarının mevcut olan kaynaklar ve zaman içerisinde
tamamlanmasının mümkün olup olmayacağına dikkat edin.
Çıktıları yazarken bunları nasıl değerlendireceğinizi düĢünün.
Bir dersin öğrenme çıktıları çok geniĢ hazırlanırsa bunları etkili
bir Ģekilde değerlendirmek zor olacaktır. Öğrenme çıktıları çok
sınırlı yazılır ise bu kez öğrenme çıktıları listesi oldukça uzun ve
detaylı olabilir.
Öğrenme çıktılarının son halini vermeden önce, çalıĢma
arkadaĢlarınıza ve eski öğrencilerinize, yazdığınız öğrenme
çıktıları hakkında görüĢlerini sorun.

ÖĞRETĠM PROGRAMININ HAZIRLANMASINDA /
ÖĞRENME ÇIKTILARININ YERĠ
‣ Program çıktılarını sağlayacak
eğitim programının oluĢturulması
‣ Derslerin belirlenmesi
‣ Derslerin öğrenme çıktılarının
oluĢturulması
‣ Derslerin 4 yıla (8 yarıyıla)
yerleĢtirilmesi
‣ 1 Yarıyıl = 30 AKTS
‣ 1 Yıl = 60 AKTS
‣ 4 Yıl = 240 AKTS

BĠR DERS PLANINDA;
Amaç+Hedef+Öğrenme Çıktıları
Dersin Amaç ve Hedefleri ; Öğrenme sürecinde öğrencinin öğrenme
çıktılarına dayalı öğreneceklerini ölçülebilir biçimde ifade eden geniĢ ve
genel beyandır.
Amaç : Genellikle öğretenin bakıĢ açısından dersin genel içeriğini ve
yönünü belirtmek üzere yazılır.
Hedef : Öğretme niyetinin özel bir ifadesidir ve öğretenin bir derste veya
öğrenme bloğunda iĢleyeceği alanlardan bir tanesini gösterir.
Dersin Öğrenme Çıktıları/Çıktıları, Öğrenim sürecinin
tamamlanmasından sonra baĢarılı olmuĢ bir öğrencinin,
Ne bileceğini
Ne anlayabileceğini
Ne yapabileceğini
ifade eden yetkinlikler yeralmalıdır.

Hedef Kullanımında Ortaya Çıkan Sorun:
Hedeflerin kullanılmasında ortaya çıkan en önemli sorun
hedeflerin öğretmen merkezli mi yoksa öğrenci merkezli mi
olduğudur.
Bu durum Moon tarafından Ģu Ģekilde özetlenmiĢtir:
“Hedeflerin bazen öğretme faaliyetine yönelik bazen de öğrenme
faaliyetine yönelik yazılması nedeniyle “hedef” terimi konuyu
karışık hale getirmektedir. Hedeflerin biçimindeki bu tutarsızlık
bir karışıklık yaratmaktadır”.
Hedefler, öğrenci merkezli olmalı ve öğrenme kazanımları
şeklinde ifade edilmelidir.
26

Öğrenme Çıktılarının yazılması uygulama sürecinin önemli bir
parçasını oluĢturmaktadır.
Ġrlanda College Cork Üniversitesi çalıĢanları, Benjamin Bloom’un
çalıĢmasını öğrenme kazanımlarının yazılması konusunda uygun
bulmuĢlardır.
Bloom, öğrenme süreci boyunca düĢünme düzeylerinin sınıflandırılması
üzerinde önemli araĢtırmalar yapmıĢtır. Bloom’a göre
öğretmenler, dersleri ve ödevleri, öğrencilerin belirlenen hedeflere
ulaĢmasını sağlayacak Ģekilde planlamalıdırlar.
Bloom,
Çalışmalarında
üç öğrenme
türünden bahsetmiştir.
Bilişsel Alan
Duyuşsal Alan
Devinişsel
(Psiko-motor)
Alan

Bloom’un Revize EdilmiĢ Taksonomisinin BiliĢsel
Süreç Boyutu (cognitive domain)
BiliĢsel Süreç Boyutu, basitten karmaĢığa, kolaydan zora,
somuttan soyuta ve birbirinin önkoĢulu olacak Ģekilde
aĢamalı olarak Ģöyle sıralanmıĢtır:
Hatırlama
Anlama
Basit
Uygulama
Analiz
Değerlendirme
Yaratma
Karmaşık

Tablo 5. Anderson, Krathvvohl ve Arkadaşlarının Sınıflaması'nda
Bilgi Boyutunun Ana ve Alt Basamakları
Bilgi Türü
Örnekler
A.Olgulara Dayanan Bilgi (Factual Knowledge): Öğrenciler bir disiplin ile problemleri çözerek elde etmiş oldukları
temel kısımları bilmelidir.
A1) Terminoloji Bilgisi
A2) Belirli Ayrıntı ve Kısımlar Bilgisi
Teknik sözlük, müzikal semboller
Önemli doğal kaynaklar, güvenilir bilgi
kaynakları
B.Kavramsal Bilgi (Conceptual Knowledge): Birlikte işlevini yerine getirebilen bir yapı içerisindeki temel kısımlar
arasındaki karşılıklı ilişkiler
B1) Sınıflama ve Kategorize Etme
Bilgisi
B2) İlke ve Genellemeler Bilgisi
B3) Teoriler, Modeller ve Yapılar
Bilgisi
Jeolojik dönemleri, meslek çeşitleri
Pisagor teorisi, arz ve talep kanunu
Evrim teorisi, meclisin yapısı
C.İşlemsel Bilgi (Procedurai Knovvledge): Beceriler, işlem yolları, teknikler ve metotları kullanmak için araştırma
metotları ve kriter kullanmayı bilme
Cl) Konu-Belirli Beceri ve İşlem Yolu Sulu boya resim yapmada kullanılan beceriler, tam sayıları bölme işlemi
Bilgisi
Görüşme teknikleri, bilimsel metot
Newton’un ikinci kanununu içeren bir işlem yapıldığı zaman karar vermede
C2) Konu-Belirli Teknik ve Metotlar kullanılan ölçüt, iş maliyetini tahmin etmek için belirli bir metot kullanabilmeye
Bilgisi
karar verebilmek için kullanılan kriter
C3) Uygun işlemler kullanıldığında
karar verme için ölçüt bilgisi
D.Biliş Ötesi Bilgi (Metacognitive Knowledge): Hem genelde bilişsel bilgi hem de kendi bilişsel bilgisi ve farkında olma
D1) Stratejik Bilgi
Bir ders kitabındaki bir ünitenin anlamsal
D2) Uygun çevresel ve koşulsal bilgiyi yapısını taslak hâline getirme bilgisi, buluş
(heuristic) kullanma bilgisi
içeren bilişsel amaçlar hakkında bilgi Öğretmenlerin, yöneticilerin test tipleri bilgisi,
D3) Kendi hakkında bilgi
farklı amaçlara yönelik bilişsel talepler bilgisi
Kişinin kendi bilgi düzeyinin farkında olması, yazılan bir kompozisyon kişisel bir
zayıflık ile ilgili olduğunda kritik edebilme bilgisi.
Kaynak: Anderson, L. W. ve Krathvvohl, D.R. (Eds.) (2001) A Taxonomy for Learning, Teaching and Asessing. A Revision of
Bloom's Taxonomy of Educational Objectives. s.29

Eğitim Hedefleri taksonomisi eğitim amaçlarını, hedeflerini ve standartlarını
sınıflandırmak için kullanılan bir şemadır.
Orijinal taksonominin revize edilmiş hali bilgi ve bilişsel süreçlerden oluşan iki
boyutlu bir sistemdir. Bilgi ve bilişsel Süreç boyutları hiyerarşik bir yapıda sıralanmıştır. İki
boyutu içeren bir tablo üzerinde okuttuğunuz derse ilişkin yazdığımız hedef/öğrenme
çıktılarını bir veya daha fazla hücrede aldıkları yeri göstermemiz mümkündür.
Bilişsel
süreç
1.
Hatırlamak
2.
Anlamak
3.
Uygulamak
4.
Analiz Etmek
5. Değerlendirmek 6.
Yaratmak
Bilgi
A.Olgulara
Dayanan Bilgi
B. Kavramsal
Bilgi x x
C.İşlemsel
Bilgi
D.Biliş Ötesi
Bilgi
Taksonomi tablosu, hedef davranışların hangi düzeylerde öğrenildiğini belirlemek için
değerlendirme amacıyla kullanılmasının yanında, hedeflere ulaşmak için kullanılan eğitim
ve öğretim aktivitelerini sınıflandırmada kullanılabilir.

BiliĢsel Süreç Boyutunun Alt
Basamakları
1. Hatırlama (Remember): Uzun süreli bellekten
ilgili bilgiyi hatırlama.
1.1) Tanıma (Recognizing): sunulan materyale uygun
bilginin uzun süreli belleğe yerleştirilmesi
Örnek:
• Tarihte önemli olayların tarihlerini tanır.
• Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki önemli olaylarının
tarihlerini söyler/yazar.
1.2) Anımsama (Recalling): uzun süreli bellekten ilgili
bilginin bulunup getirilmesidir.
Örnek:Tarihte önemli olayların tarihlerini sorulduğunda
anımsar.

2. Anlama (Understand): Sözlü, yazılı, sembol ve grafik
iletiĢimle gönderilen mesajlardan anlam çıkarma.
2.1) Yorumlama (Interpreting): Önemli konuĢma ve dokümanları
yorumlar.
Örnek: Belirli bir formdaki temsili (Örn.sayısal olanı) diğer bir forma (sözlü)
dönüĢtürür.
2.2) Örnek Gösterme (Exemplifying): Bir kavram veya ilke için özel bir
örnek veya açıklama bulmaktır.
Örnek: Resim sanatındaki çeĢitli stillere iliĢkin örnekler verir.
2.3) Sınıflama (Classifying): Zihinde düzensiz olarak gözlenen veya
tanımlananları sınıflar.
Örnek:Bir kavram, ilke ve vb’nin hangi kategoriye ait olduğunu belirlemek

2.4) Özetleme (Summarizing):Genel konu veya önemli noktaları
soyutlar.
Örnek: Videoda gösterilen olayların kısa bir özetini yazar.
2.5) Sonuç Çıkarmak (Inferring): Sunulan bilgiden mantıksal sonuç
çıkarır.
Örnek:Yabancı dil öğrenirken örneklerden gramatik ilkeleri belirtir.
2.6) Karşılaştırma (Comparing): iki düşünce, nesne ve benzeri
arasındaki benzerlikleri tespit eder.
Örnek:Tarihî olayları günümüz şartlarıyla karşılaştırır.
2.7) Açıklama (Explaining): Bir sisteme ilişkin neden sonuç modeli
oluşturur.
Örnek: Fransa’da 18. yüzyılda yaşanan önemli olayların nedenlerini
açıklar.

3.Uygulama (Apply): Verilen bir durumda bir iĢlemi
kullanma veya yapma.
3.1) Yapma (Executing):Bir işlemi benzer bir göreve
uygulama.
Örnek:Tam sayıları baĢka tam sayılara böler.
3.2) Tamamlama (implementing):Bir işlemi benzer
olmayan bir göreve uygular.
Örnek:Newton’ın ikinci kanununun uygun olduğu
durumları kararlaĢtırır.

4. Analiz (Analyze): Bütün halindeki parçaların içerisindeki
materyalleri ayırma ve tüm yapıyla ve kısımlarıyla olan iliĢkileri
belirleme.
4.1) Farklılaştırma (Differentianting): Bir materyalin ilgili parçalarını
ilgisiz olanlardan veya önemli parçalarını önemsiz olanlardan ayırma.
Örnek:Bir matematik probleminde ilgili ve ilgisiz sayılar arasında ayrım yapar.
4.2) Organize Etme (Organizing): Bir yapı içerisindeki öğelerin nasıl
uyduğunu veya işlev gördüğünü belirleme.
Örnek:Belli bir tarihi açıklamaya karĢı çıkar ve kanıtlara dayalı tarihî bir
tanımlamada kanıtları yapılandırır.
4.3) Niteleme/Atfetme (Attributing): sunulan materyalin altında yatan
bakış açısını, taraflılığı, değerleri veya niyeti tespit etme.
Örnek: Yazarın politik görüĢlerine dayanarak bir makalesindeki görüĢünü
belirler.

5. Değerlendirme (Evaluation): Kriter ve standartlara
göre hüküm verme.
5.1) Kontrol Etme (Checking):Bir süreç veya üründeki tutarsızlık
veya hataları tespit etme; uygulanmakta olan bir işlemin
etkililiğini belirleme.
Örnek:Gözlemlediği verilere göre bir bilim adamının düĢüncelerini
ve ulaĢmıĢ olduğu sonuçların uygunluğunu inceler.
5.2) Kritik Etme (Critique):Bir ürün ile harici kriterler arasındaki
tutarsızlıkların belirlenmesi; bir problem için uygulanan işlemin
uygunluğunu tetkik etme.
Örnek:Verilen bir problemi çözmede iki yöntemden hangisinin en
iyi yol olduğuna karar verir.

6. Yaratıcılık (Create): Tutarlı veya fonksiyonel bir form
oluĢturmak için parçaları bir araya getirme, yeni bir örüntü ve
yapı içerisinde parçaları organize etme.
6.1) Oluşturma (Generating): Kriterlere bağlı olarak alternatif
hipotezler geliştirme.
Örnek:GözlenmiĢ bir olgunun sebebini açıklamak için hipotezler
oluĢturur.
6.2) Planlama (Planning) : Bazı görevleri yerine getirmek için bir
prosedür geliştirme.
Örnek: Verilen bir tarihî konuda bir araĢtırma planlar.
6.3) Meydana Getirme (Producing):Bir ürün oluşturma.
Örnek:Belirli bir amaca yönelik ürün oluĢturma.
Kaynak: Andersen ve Ark. 2001. Lougman ınc.
Yüksel, S. (2007). BiliĢsel Alanın Sınıflamasında (Taksonomi) Yeni GeliĢmeler ve Sınıflamalar. Türk Eğitim Bilimleri
Dergisi. 5(3), 479-509.

Duyusal-Edimsel Öğrenme Türüne Yönelik
Öğrenme Çıktılarının Yazılması
Bloom’un taksonomisi genel olarak biliĢsel öğrenme için
kullanılmaktadır ancak, Bloom ve arkadaĢları duyusaledimsel
( davranıĢlar,duygular,değerler) öğrenme ile
yakından ilgilenmiĢlerdir. Bu öğrenme türü,öğrenmenin
duygusal tarafı üzerine odaklanıp bilgi edinme
isteğinden, inançların, fikirlerin ve davranışların
birleştirilmesine kadar geniş bir alanı kapsar.

Duyusal-Edimsel öğrenmenin öğrenme çıktılarını yazarken
kullanılan bazı eylemler aĢağıda gösterilmiĢtir.
Harekete geçme, kabul etme, tamamlama, mücadele
etme, müdahale etme, savunma, tartıĢma, gösterme,
izleme, dinleme, yargılama, sıralama, düzenleme,
katılma, paylaĢma, iliĢkilendirme, rapor etme, çözme,
destekleme, değer verme, iĢ birliği yapma, sentezleme,
değerlendirme, uygulama, soru sorma,

Psikomotor Öğrenme Türüne Yönelik
Öğrenme Çıktılarının Yazılması
Psikomotor öğrenme beynin fonksiyonlarının ve kas
hareketlerinin koordinasyonunu içeren fiziksel beceriler
üzerine odaklanır.
Psikomotor öğrenme türü, genellikle, sağlık bilimleri, sanat,
müzik, mühendislik, tiyatro ve beden eğitimi ve laboratuvar
çalıĢmaları gerektiren alanlarda kullanılmaktadır.

Psikomotor (devinişsel) öğrenmenin öğrenme çıktılarını
yazarken kullanılan bazı eylemler aşağıda gösterilmiştir.
seçme, tanımlama, ayırt etme, iliĢkilendirme, baĢlama,
gösterme, hareket etme, tepkide bulunma, gösterme,
izleme, tekrar etme, yapılandırma, güçlendirme,
organize etme, uyarlama, değiĢtirme, yeniden organize
etme, çeĢitlendirme, ayarlama, birleĢtirme, oluĢturma,
yapma, sonuç çıkarma.
Kaynak: Bloom’s Taxonomy of Learning Domains The Three Types of Learning.
Web: http:// nwlink.com/-Donçlark/hrd/bloom.html

Örnek
Top atıldıktan sonra nereye düĢeceğini tahmin eder
ve topu yakalamak için doğru yere koĢar.
Yeni bir süreci öğrenmek için istek gösterir.
Bir model yapmak için yönergeleri takip eder.
Kurallara uygun olarak otomobil kullanır.
Hızlı ve doğru bir Ģekilde bilgisayar kullanır.
Kaynak: Bloom's Taxonomy of Learning Domains The Three Types of Learning.
Web: http://nwlink.com/~Donclark/hrd/bloom.html

Kaynaklar
• A taksonomy for learning, teaching, and assessing (2001). A
revision of Bloom’s taxanomy of educational objectives.
Editors:L.W. Anderson and D.R. Krathwohl., P.M. Airasian, K.A,
Truikshank., R.E. Mayer., P.R. Pintrıch., J.Raths., M.C.
Wittrock. Longman, ınc.
• Kısakürek M.A(2009).Öğrenme kazanımlarının yazılması ve
kullanılması. BEK’ de yapılan sunum notları.
• Krath wohl R.D(2002). A revision of Bloom’s taxonomy: an
Overview. Çevirenler:Köğce D, Aydın M ve Yıldız, C. (2009).
Bloom Taksonomisinin Revizyonu: Genel bir bakıĢ. Elementary
Education online 8(3). ç.1-7.
• Yüksel, S (2007). BiliĢsel alanın sınıflamasında (taksonomi)
yeni geliĢmeler ve sınıflamalar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi.
5(3), 479-509.

İLGİNİZE TEŞEKKÜR EDERİM.
Prof. Dr. Gönül AKÇAMETE
(akcamete@education.ankara.edu.tr)