Mesleki Rehberlik ve Kariyer DanıÅmanlıÄında Paradigma DeÄiÅimi
Mesleki Rehberlik ve Kariyer DanıÅmanlıÄında Paradigma DeÄiÅimi
Mesleki Rehberlik ve Kariyer DanıÅmanlıÄında Paradigma DeÄiÅimi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Mesleki</strong> <strong>Rehberlik</strong> <strong>ve</strong> <strong>Kariyer</strong>Danışmanlığında <strong>Paradigma</strong>DeğişimiProf. Dr. Binnur YEŞİLYAPRAKAnkara Üni<strong>ve</strong>rsitesi2012Ankara
TARTIŞMAl Yazdıklarımızın geçerliğini tartışalım:Dün geçerli olanlar bugün hala geçerlimi? Algılarımızı gözden geçirelim..
Dünyamız hızla değişiyor:1909’danParsons’ın <strong>Mesleki</strong>YerleştirmeHizmetlerindenGeleneksel YaklaşımdanKlasik Meslek SeçimiKuramlarından2012’yeYaşamboyu <strong>Kariyer</strong>DanışmanlığıHizmetlerineYeni YaklaşımlaraPost-modern <strong>Kariyer</strong>Gelişimi Kuramlarına<strong>Paradigma</strong>lar Değişiyor!
PARADİGMA: Algılama şekli, algı çerçe<strong>ve</strong>siPARADİGMA AYARLARI: Algılayışımızı revize etmekMeslek Danışmalığındaeski paradigmalargeçerliğini yitiriyor mu?
Globalleşmenin Yarattığı Yeni Eğilimler <strong>ve</strong>Sonuçlarıl Bir ÖRNEK (s.34 de okuyupnedenlerinin tartışılması)
21. yüzyılda İş Dünyasında Neler Oluyor?llllllllYeni teknolojiler <strong>ve</strong> icatlarEkonomik krizlerin yarattığı KAOSKüreselleşme <strong>ve</strong> global ekonomiYeryüzü kaynaklarının tükeniyor olmasıÇalkalanma: İş piyasasındaki hızlı devinimYeni mega-mağazalar/alış<strong>ve</strong>riş merkezleriMeslekler değişmekteYeni iş/meslek alanları doğmakta
21. yüzyılda İş Dünyasında Neler Oluyor? (devam)llllllllMeslekler arası geçiş artmaktaEski görev <strong>ve</strong> işlerde yeni yol <strong>ve</strong> yöntemler ortaya çıkmaktaÇalışanlarda aranan nitelikler değişmekteÇalışanların <strong>ve</strong> şirketlerin sirkülasyonu artmaktaÇalışanların eğitim düzeyi yükselmekteİşlerin projelendirilmesi, farklı ekiplerle çalışma<strong>Mesleki</strong> yönlendirme yaklaşımı değişmekteBireylerin meslek seçme-sürdürme anlayışları değişmekte
ESKİ PARADİGMA:NE İŞ OLSA YAPARIM!..
YENİ PARADİGMA:NE İŞ OLSA YAPARIM!..
l <strong>Paradigma</strong> değişimi, mesleki rehberlik <strong>ve</strong>kariyer danışmanlığı hizmetlerindeamaç,anlayış <strong>ve</strong> yaklaşım açısındanfarklılaşmalar ortaya koymuştur.l Nasıl?
Tablo 1.3<strong>Mesleki</strong> <strong>Rehberlik</strong> <strong>ve</strong> <strong>Kariyer</strong> Danışmanlığı Hizmetleri Anlayışındaki Değişme
<strong>Kariyer</strong> Danışmanlığı: Mitler <strong>ve</strong> Gerçekler1. <strong>Kariyer</strong> danışmanları, ellerinde var olan standarttestlerle bireylere seçeceği uygun mesleğisöylerler.2. <strong>Mesleki</strong> rol kararı, yaşamdaki diğer rollerdenayrı olarak ele alınır.3. <strong>Kariyer</strong> danışmanları, kişisel sorunlarlailgilenmezler.4. <strong>Kariyer</strong> danışmanlığı yapmak için bu alana özgü,özel uzmanlık yeterlikleri gerekmez.5. <strong>Kariyer</strong> danışmanı, danışanın içinde bulunduğukültürel çevre <strong>ve</strong> koşulları ile ilgilenmezler.6. <strong>Kariyer</strong> danışmanlığı, sadece kariyer kararı<strong>ve</strong>rileceği zaman yapılan bir yardımdır.7. Bu yardım kariyer kararı <strong>ve</strong>rildiğinde sona erer.
8. <strong>Mesleki</strong> rehberlik <strong>ve</strong> kariyerdanışmanlığı ile işsizlik problemineçözüm bulunabilir.9. Bu hizmetler ile üni<strong>ve</strong>rsite önündekiyığılmalar ortadan kaldırılabilir.10. Bireyin yetenek <strong>ve</strong> ilgilerini ne kadarküçükken saptarsak,uygun mesleğeyönelmesi o kadar isabetli olur.
Yeni <strong>Paradigma</strong>ların<strong>Kariyer</strong> Danışmanlığındaki DOĞURGULARI:<strong>Kariyer</strong> Danışmanları NE Yapmalı?<strong>Mesleki</strong> ROLLERİNİ NASILOYNAMALI?ESKİ paradigmalar bir ENGEL mi?
Günümüzde <strong>Kariyer</strong> DanışmanlarındanBeklenen Rollerl Sürekli gelişimi desteklemekl Bireyin gelişmekte <strong>ve</strong> değişmekte olankendini keşfetmesine destek olmakl Alternatifli düşünme yollarını öğretmekl Paradoksal bakış açısını geliştirmek
l Girişimcilik, yaratıcılık özelliklerinigeliştirmekl Değişim <strong>ve</strong> belirsizliği tolere etmeSol beyin-sağ beyin gelişiminidesteklemek
Hisseden BeyinE QDüşünen BeyinI Q- Müzik- Hayal Gücü- Algısal- Sezgisel- Ritim- Spontan- Duygusal- Sentez- Yaratıcı- Artistik BilgiİşleyenSağSol• Sözel• Sayısal• Mantıksal• Konuşma• Yazma• Listeleme• Rasyonel• Analiz• Ardışıklık• MantıksalBilgiyiİşleme
l Kendini yönetme becerileri, işlevsel/aktarılabilir beceriler kazandırmakl Öğrenmeyi öğrenme-yaşam yönetimiiletişimbecerileri (meta yeterlikler)geliştirmekl Kişisel erişim (self-servis) hizmetlerineyöneltmekl Portföy sistemi geliştirmeyi teşvik etmel Bireylerin kendi kariyerleriniyapılandırmalarını <strong>ve</strong> yönetmelerinidestekleme
• Aktarılabilir beceriler kazanmalarını teşviketmek (kariyer gelişiminde önemli beceriler)Özel uzmanlık (mesleki) becerilerİşlevsel/aktarılabilir becerilerKendini Yönetme Becerileri
<strong>Kariyer</strong> gelişimi için önemliyeterliklerÖğrenmeyi ÖğrenmeMETA YETERLİKLERYaşam YönetimiSosyal (iletişim) Yeterlikleri
21. Yüzyılda Meslek/<strong>Kariyer</strong> DanışmanlığındaBenimsenmesi Gereken Anlayış:llllParadoksal bakış açısına alışmakKaosa yatırım yapmakSistemik bakış açısını benimsemekAlternatifli düşünmeyi desteklemek/öğretmek
Meslek DanışmanlığındaYENİ YAKLAŞIMLARl Sosyal-Bilişsel Kuraml Bilişsel Bilgi Süreci Yaklaşımıl Brown’ın Değer Temelli Holistic Modelil Hansen’in Yaşamboyu <strong>Kariyer</strong> Planlama Modeli
Meslek DanışmanlığındaPOST-MODERN YAKLAŞIMLARl Hikaye Yaratmal Yapılandırmacı Yaklaşıml Kaos Kuramıl Geçiş <strong>ve</strong> Kriz Modelleriv Değişimlere duyarlı, bireyin gereksinimlerinikarşılayan esnek yaklaşımların benimsenmesi gereği
Self-servis hizmetleril Kendine yardım sistemleri/bilgisayardestekli hizmetlerl <strong>Mesleki</strong> Bilgi Sistemi
l Uyarıcı soru:GençlerdeKendini yönetme becerileriAktarılabilir becerilerMeta yeterliklerNASIL KAZANDIRILABİLİR?Meslek Danışmanları bu değişimiNASIL YÖNETEBİLİR?
Uygulamal <strong>Kariyer</strong> Stili Değerlendirmesi
Değerlendirme:l <strong>Mesleki</strong> rehberlik <strong>ve</strong> kariyerdanışmanlığı alanında “farklı” neöğrendik?l <strong>Paradigma</strong>mız değişti mi? Değişmeli mi?l Bu değişim uygulamalarımıza nasılyansıyacak?
TARTIŞMASorular-katkılarİzlediğiniz için teşekkürler J
Change language