Ä±sÄ± pompalÄ± kurutma odasÄ±nda elma kurutulmasÄ± apple dryÄ±ng Ä±n heat ...

More documents

Recommendations

Info

TermostatTKondenser1AyarlıDamperFırın4Fan3AyarlıDamper2Çift camlı yüzeyKurutucu filtreDEvaporatörKılcal boruKompresörŞekil 3. Isı pompalı kurutma sistemi.Dışarıdan sisteme alınan daha düşük sıcaklıktaki venemdeki hava ile fırın havası bağıl neminin istenendeğerlerde tutulabilmesi sağlanmıştır. Daha düşüksıcaklıktaki dış havanın sisteme alınması ile sistemhavasının sıcaklığı düşerken bu düşüş kondenserdetekrar telafi edilebilmektedir. Bağıl nemi ve sıcaklığıdüşük olan dış havanın sisteme alınmasıyla “1”şartlarındaki hava “3” şartlarına gelirken 3 o C’ lik birsıcaklık düşüşü meydana gelmiştir. Bu havanın tekrarkondenserde ısıtılarak “4” şartlarına getirilmesi sonucubağıl nemde ortalama %10’luk bir düşüş olmuştur. Isıpompalı kurutma fırınında, kurutma işleminebaşlanmadan önce Isparta ilinin starking türü elmasınıntam kuru ağırlığı, sıcaklığı 70 o C’ de sabit tutulan birfırında 8 saat süre ile kurutularak bulunmuştur. Birbirinitakip eden iki ölçüm sonunda ağırlığın %1’den azolması durumunda elmalar tam kuru kabul edilmiştir(TS 3688, 2002). Ağırlık ölçümlerinde Avery BerkelMarka 6 kg*0,1/600g*0,01g hassasiyette“CC062DIOABAA6A” model dijital ağırlık ölçerkullanılmıştır. Elmaların tam kuru haldeki su oranı kuruesasa göre Eşitlik 1’den 4.8 g su/g kuru madde (% 488)olarak bulunmuştur. Elmaların tam kuru haldeki suoranı yaş esasa göre Eşitlik 2 kullanılarak 0,83 g su/gyaş ağırlık (%83) olarak bulunmuştur. Açık havadaelmaların kurutulmasında oksitlenme sonucu renkdeğişimi (kararma) meydana gelmektedir. Isı pompalıkurutma odasında kurutma işlemine başlanmadan önceçekirdek yuvaları çıkartılan ve soyulan elmalar 4 mmkalınlığında dilimlenmiştir. Dilimlenen elmaların renkdeğişiminin önlenmesi için limonlu ascorbic asitli suda4-5 dakika bekletilmiş ve kurutma işleminebaşlanmıştır. Isı pompalı kurutma odasında elmalardakisu oranı 3,5 saatte 0,18 g su/g kuru madde değerinedüşürülmüştür (Şekil 4. A). Farklı sıcaklıklardaelmaların su aktivitesi (a w ) değerleri Şekil 1’degörülmektedir. Isı pompalı kurutma fırınında 40 o Csıcaklıkta içerisindeki su oranı 0,18 g su/g kuru ağırlığadüşürülen elmaların su aktivitesi değeri Şekil 1’dekigrafikten 0,65 olarak bulunur. Kurutma sonrasıelmaların bulunabileceği çevre havası sıcaklıkları olan20 o C ve 30 o C’ de su aktivitesi değerleri bu oranınaltında olduğu görülmüştür (Şekil 1). Elmaların kurumaoranı eğrisi Eşitlik 1 kullanılarak oluşturulmuş ve Şekil4 (A)’da gösterilmiştir. Zamana bağlı ağırlık değişimiise Şekil 4 (B)’de görülmektedir.Gıdanın sabit sıcaklıktave bağıl nemi gittikçe azalan atmosferde tutulması ileelde edilen veriler bir grafiğe işlenirse kurutulanmateryalin “desorpsiyon izotermi” saptanmışolunacağından, su oranına bağlı olarak havanın bağılnem değişim grafiği (desorpsiyon eğrisi) Şekil 4 (C)’ degösterilmiştir (Ayfer, 1991). Isı pompası sistemindekurutulan elmaların içerisindeki su oranı azaldıkçaüründen havaya olan nem difüzyonu da azaldığındankurutma havası bağıl nemi elmalardaki su oranına bağlıolarak azalmıştır. Sıcaklık ve nem ölçümlerinde Testofirmasının üretmiş olduğu 625 model 5-95% bağılnemde ± 3 %, 0-50 o C sıcaklıkta ± 0,5 o C hassasiyettedijital göstergeli termohigrometre kullanılmıştır.Kurutma sonrası sıcak suda bekletilen elmaların zamanabağlı olarak ağırlık değişimi grafiği (Rehidrasyon eğrisi)Şekil 4 (D)’de görülmektedir (Ayfer, 1991). Su oranı0,18 (%18) kadar kurutulan elmalar 10 dakika sıcaksuda bekletilerek, suyu süzülüp tartılmış ve ardı ardınayapılan iki ölçüm sonunda ağırlık değişimi sabit kalanakadar işleme devam edilmiştir. Rehidrasyon oranı ise3,92 olarak bulunmuştur. Elmalar başlangıçtaki yaşağırlığına %80 oranında geri dönmüştür.Kurutulan elmaların kurutma sonrasında yapılanduyusal kontrolünde renk değişiminin görünmediği veikiye katlandıklarında kırılmadığı Şekil 5’degörülmektedir. Ayrıca kurutulmuş dilimlerin ortadanikiye kesildiklerinde merkezlerinde nem görülmemiştir12
Şekil 4 (A): Zamana bağlı olarak elmalardaki su oranının değişim grafiği.(B): Zamana bağlı olarak elmaların ağırlığının ve su oranının değişim grafiği.(C): Elmalardaki su oranının kurutma havası bağıl nemine göre değişim grafiği (Desorpsiyon eğrisi).(D): Kurutma sonrası sıcak suda bekletilen elmaların zamana bağlı olarak ağırlık değişim grafiği(Rehidrasyon eğrisi).önerilmiştir. Önerilen metodun uygulanabilirliğideneysel olarak elma kurutulmasında incelenerekgösterilmiş, böylece çevre havası bağıl nemi düşük olanbölgelerde ısı pompası sisteminden fırın enerji ihtiyacıiçin faydalanılması önerilen metotla mümkünkılınmıştır. Deneysel olarak incelenen sistem özelliklebağıl nemin düşük olduğu aylarda sezonluk olarakmevsim boyunca kullanılabilecektir.Şekil 5. Kurutma sonrası elmaların görünüşü.SONUÇBu çalışma ile Türkiye’de elma kurutulmasında yaşananproblemlere çözüm getirilmeye çalışılmıştır. Elmaüreticilerinin yapmış oldukları tabii şartlarda sergiyöntemi ile kurutmaya ön hazırlık ve son kontrolişlemleri önerilmiştir. Teknik kurutmada kullanılan ısıpompalı kurutma odalarının çevre havası bağıl nemidüşük olan bölgelerde kullanılması ile ilgili bir metotKAYNAKLARAyfer M., Kuru Meyvelerin Türkiye EkonomisindekiYeri ve Geliştirme Çareleri, Kuru ve Kurutulmuş Sebzeve Meyve Endüstrisi Semineri, Milli ProdüktiviteMerkezi Tarım Şubesi, Ankara, 150-158, 1991.Ashrae Temel El Kitabı Bölüm 10, Tarım ÜrünlerininKurutulmasında ve Depolanmasında Göz ÖnüneAlınacak Fizyolojik Etkenler, Tesisat MühendisleriDerneği Teknik Yayınlar, 10.5, 1993.13
Page 3: Şekil 1. Farklı sıcaklıklardaki

Ä±sÄ± pompalÄ± kurutma odasÄ±nda elma kurutulmasÄ± apple dryÄ±ng Ä±n heat ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?