2012 Yılı Faaliyet Raporu - Uluslararası Hukuk ve Dışilişkiler Genel ...
2012 Yılı Faaliyet Raporu - Uluslararası Hukuk ve Dışilişkiler Genel ...
2012 Yılı Faaliyet Raporu - Uluslararası Hukuk ve Dışilişkiler Genel ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
B. İNSAN HAKLARI DAİRESİ BAŞKANLIĞININ FAALİYETLERİ ....................................................... 681. AİHM’YE HÜKÜMET GÖRÜŞÜ HAZIRLAMA FAALİYETLERİ ......................................................... 681.1. AİHM’ye Türkiye Aleyhine Yapılan Başvurular .................................................................................. 681.2. Türkiye’ye Tebliğ Edilen Başvurulara İlişkin Bilgiler .......................................................................... 711.3. AİHM Tarafından Tebliğ Edilen Başvurularda Yer Alan İhlal İddialarının AİHS Maddelerine GöreDağılımı ....................................................................................................................................................... 721.4. AİHM’E YAPILAN BAŞVURULARA İLİŞKİN HAZIRLANAN HÜKÜMET GÖRÜŞLERİ ...................................... 841.5. DOSTANE ÇÖZÜM TEKLİFLERİ ................................................................................................................... 862. AİHM KARARLARININ İCRASINA İLİŞKİN FAALİYETLER .............................................................. 882.1 AİHM TARAFINDAN VERİLEN KARAR SAYILARI ........................................................................................ 882.2 TÜRKİYE HAKKINDA VERİLEN KARARLAR ................................................................................................. 902.2.1 AİHS 2. Maddesinden Verilen İhlal Kararları ................................................................................... 952.2.2 AİHS 3. Maddesinden Verilen İhlal Kararları ................................................................................... 962.2.3 AİHS 5. Maddesinden Verilen İhlal Kararları ................................................................................... 972.2.4 AİHS 6. Maddesinden Verilen İhlal Kararları ................................................................................... 982.2.5 AİHS 8. Maddesinden Verilen İhlal Kararları ................................................................................. 1002.2.6 AİHS 9. Maddesinden Verilen İhlal Kararları ................................................................................. 1012.2.7 AİHS 10. Maddesinden Verilen İhlal Kararları ............................................................................... 1022.2.8 AİHS 11. Maddesinden Verilen İhlal Kararları ............................................................................... 1032.2.9 AİHS 13. Maddesinden Verilen İhlal Kararları ............................................................................... 1042.2.10 AİHS 14. Maddesinden Verilen İhlal Kararları ............................................................................. 1052.2.11 AİHS Ek 1 Nolu Protokolün 1. Maddesinden Verilen İhlal Kararları ............................................ 1052.2.12 AİHM Tarafından Dostane Çözüm <strong>ve</strong>ya Tek Taraflı Deklarasyon Nedeniyle Verilen DüşmeKararları ................................................................................................................................................... 1062.3. TÜRKİYE’NİN AVRUPA KONSEYİ BAKANLAR KOMİTESİ ÖNÜNDEKİ DURUMU ......................................... 1082.4 HÜKMEDİLEN TAZMİNATLARIN ÖDENMESİ ............................................................................................... 1102.5 HAZIRLANAN EYLEM PLANLARI VE EYLEM RAPORLARI ........................................................................... 1143. İNSAN HAKLARI İHLALLERİNİN ÖNLENMESİNE İLİŞKİN EYLEM PLANI ................................. 1184. PROJE, EĞİTİM VE SEMPOZYUM FAALİYETLERİ ............................................................................ 1194.1. PROJELER ......................................................................................................................................... 1194.2 TERCÜME FAALİYETLERİ ................................................................................................................ 1234.3 MEVZUAT DEĞİŞİKLİĞİNE YÖNELİK FAALİYETLER ................................................................... 1254.4 İNSAN HAKLARI DAİRE BAŞKANLIĞI TARAFINDAN KATILIM SAĞLANAN PROJELER ........... 1264.5 İNTERNET ORTAMINDA YAPILAN FAALİYETLER ......................................................................... 1304.6 EĞİTİM FAALİYETLERİ .................................................................................................................... 1334.7 KURUM İÇİ DEĞERLENDİRME TOPLANTILARI ........................................................................... 1404.8 BİREYSEL BAŞVURULARA BAKANLIK GÖRÜŞÜ HAZIRLAMA FAALİYETLERİ ......................... 1414.9 BİLGİ EDİNME TALEPLERİNE CEVAP VERİLMESİ....................................................................... 1474.10 DİĞER FAALİYETLER ..................................................................................................................... 147C. ADLİ YARDIMLAŞMA .............................................................................................................................. 1481. GENEL OLARAK <strong>2012</strong> YILINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN YENİLİKLER ............................................................... 1482.YURT DIŞINDA İŞLENEN VE TÜRK YARGI YETKİSİNE GİREN SUÇLAR KONUSUNDA ADLÎ MAKAMLARA BİLGİ VEBELGE SAĞLANMASINA YARDIMCI OLMAK ...................................................................................................... 1493. CEZAÎ KONULARDA ULUSLARARASI TEBLİGAT, İSTİNABE İŞLEMLERİNİ YÜRÜTME ...................................... 1493.1. Tebligat: ............................................................................................................................................. 1493.2. İstinabe: .............................................................................................................................................. 1494. SUÇLULARIN İADESİ İLE İLGİLİ İŞLEMLERİ YÜRÜTMEK ............................................................................... 1585. HUKUKÎ KONULARDA ULUSLARARASI TEBLİGAT, İSTİNABE İŞLEMLERİNİ YÜRÜTME ................................ 1625.1. Tebligat .............................................................................................................................................. 1625.2. İstinabe .............................................................................................................................................. 1675.3. Müteferrik ........................................................................................................................................... 1716. HÜKÜMLÜLERİN NAKLİNE İLİŞKİN İŞLEMLERİ YÜRÜTMEK ......................................................................... 1737. KOVUŞTURMALARIN AKTARILMASI VE KESİNLEŞMİŞ MAHKÛMİYETLERİN İNFAZI İŞLEMLERİNİ YAPMA .. 1748. ÇOCUK KAÇIRMAYA DAİR LAHEY SÖZLEŞMESİ İLE İLGİLİ İŞLEMLERİ YÜRÜTMEK .................................... 1749. NAFAKA ALACAKLARINA DAİR BİRLEŞMİŞ MİLLETLER VE LAHEY SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ İŞLEMLERİYÜRÜTMEK ..................................................................................................................................................... 175D. İKİLİ İŞBİRLİĞİ ......................................................................................................................................... 1781- YURTDIŞI ADALET MÜŞAVİRLERİ ÇALIŞMALARI ......................................................................... 1784
1.1. Yurtdışı Adalet Müşavirleri ................................................................................................................ 178o Büyükelçiliklerde Görevli Adalet Müşavirleri ................................................................................. 179o <strong>Uluslararası</strong> Kuruluşlar Nezdinde Görevli Adalet Müşavirleri ....................................................... 179o Adalet Müşavirlerinin <strong>Faaliyet</strong>leri .................................................................................................. 1802- İKİLİ GÖRÜŞMELER ............................................................................................................................... 1812.1. İkili Görüşmeler Sonucu İmzalanan, Parafe Edilen <strong>ve</strong> Müzakeresi Devam Eden Sözleşmeler .......... 1822.2. Fiilen İşbirliği Yürütülen Ülkeler <strong>ve</strong> İşbirliği Kapsamında Yapılan <strong>Faaliyet</strong>ler ................................ 1842.3. İkili Proje Teklifleri ............................................................................................................................ 1893- ÜLKELER İŞBİRLİĞİ KOORDİNASYONU (INTRANET SAYFASI) ......................................................... 190E. ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ .................................................................................................................... 1911- YURTDIŞI ADALET MÜŞAVİRLERİ .................................................................................................... 1912- ADALET MÜŞAVİRLERİNİN FAALİYETLERİ .................................................................................... 1923- ULUSLARARASI KURULUŞLARDA GÖREVLENDİRMELER .......................................................... 1934- ULUSLARARASI KURULUŞ FAALİYETLERİNE KATILIM .............................................................. 1945- SUALNAMELER ...................................................................................................................................... 1966- ULUSLARARASI KURULUŞLARA YAPILAN KATKI PAYI .............................................................. 197F. ULUSLARARASI KURULUŞLARLA KOORDİNASYON .................................................................... 1981. OECD ULUSLARARASI TİCARİ İŞLEMLERDE YABANCI KAMU GÖREVLİLERİNE RÜŞVETVERİLMESİNİN ÖNLENMESİ SÖZLEŞMESİ RÜŞVETLE MÜCADELE ÇALIŞMA GRUBU(WGB) .. 1981.1. <strong>Genel</strong> Olarak ...................................................................................................................................... 1981.2. Sözleşmenin Amaçları: ....................................................................................................................... 2001.3. <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Gerçekleştirilen <strong>Faaliyet</strong>ler: ......................................................................................... <strong>2012</strong>. GRECO (YOLSUZLUĞA KARŞI DEVLETLER GRUBU) ..................................................................... 2022.1. Kuruluş ............................................................................................................................................... 2022.2. Katılım ................................................................................................................................................ 2022.3. Amaç ................................................................................................................................................... 2022.4. Yakın Dönemdeki <strong>Faaliyet</strong>ler ............................................................................................................. 2042.5. Greco Toplantıları .............................................................................................................................. 2052.6. Diğer <strong>Faaliyet</strong>ler ................................................................................................................................ 2053. MALİ EYLEM GÖREV GÜCÜ (FATF) .................................................................................................... 2063.1. <strong>Genel</strong> Olarak ...................................................................................................................................... 2063.2. Mali Eylem Görev Gücünün Amaçları ............................................................................................... 2073.3. <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Katılım Sağlanan Toplantılar ........................................................................................ 2073.4. Cevaplandırılan Sualnameler ............................................................................................................. 2083.5. Diğer Çalışmalar ................................................................................................................................ 2084. G-20 LİDERLER ZİRVESİ TOPLANTISI ................................................................................................ 2084.1. <strong>Genel</strong> Olarak ...................................................................................................................................... 2084.2. <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Gerçekleştirilen Toplantılar .......................................................................................... 2094.3. G20 Yolsuzlukla Mücadele Çalışma Grubu’nun <strong>2012</strong> İzleme <strong>Raporu</strong>’na katkı: ................................ 2105. EUROJUST ................................................................................................................................................ 2105.1. <strong>Genel</strong> Olarak ...................................................................................................................................... 2105.2. <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Gerçekleştirilen Toplantılar ......................................................................................... 2115.3. <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> Avrupa Birliği İlerleme <strong>Raporu</strong>na Katkı ............................................................................. 2126. AVRUPA YARGI AĞI (EUROPEAN JUDICIAL NETWORK- EJN)...................................................... 2126.1.<strong>Genel</strong> Olarak ....................................................................................................................................... 2126.2. <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Gerçekleştirilen Toplantılar .......................................................................................... 2136.3. Diğer <strong>Faaliyet</strong>ler ................................................................................................................................ 2147. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER YOLSUZLUKLA MÜCADELE SÖZLEŞMESİ (UNCAC) ......................... 2157.1. GENEL OLARAK ....................................................................................................................................... 2157.2. SÖZLEŞMENİN AMAÇLARI: ....................................................................................................................... 2157.3. <strong>2012</strong> YILINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN TOPLANTILAR ................................................................................... 216G- HALKLA İLİŞKİLER ................................................................................................................................ 2161.ÖZEL BİLGİLENDİRME ........................................................................................................................... 2162. GENEL BİLGİLENDİRME ....................................................................................................................... 2192.1. WEB .................................................................................................................................................... 2192.2 YAYIM ................................................................................................................................................. 220H- ARAŞTIRMA VE GÖRÜŞ ......................................................................................................................... 2205
1.GÖRÜŞ BİLDİRME ................................................................................................................................... 2202. ULUSAL ÇALIŞMALARA KATILIM VE KATKI .................................................................................. 2213. YAYIM ...................................................................................................................................................... 2234. STAJ PROGRAMI ..................................................................................................................................... 223I- PROJELER ................................................................................................................................................... 2241. CEZA ADALET SİSTEMİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ (CAS) ...................................................... 2242. BÖLGESEL ADLİ İŞBİRLİĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ ............................................................ 2253. UYAP’TA ADLÎ YARDIMLAŞMA EVRAKI HAZIRLANMASI ........................................................... 2284. SUÇ GELİRLERİ GERİ ALIM SİSTEMİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ ........................................... 2305. SİBER SUÇLARLA MÜCADELEDE BÖLGESEL İŞBİRLİĞİ PROJESİ ............................................. 2316. SINIRAŞAN ÖRGÜTLÜ SUÇ VE TERÖRE KARŞI MÜCADELE ......................................................... 2347. BİLİRKİŞİLİK PROJESİ (TERCÜME HİZMETLERİ) .................................................................................... 235IV. AMAÇ VE HEDEFLER ............................................................................................................................ 236A. FAALİYET VE PROJE BİLGİLERİ ........................................................................................................ 2361. BAKANLIĞIMIZ 2010-2014 STRATEJİK PLANI İLE İLİŞKİLENDİRİLEBİLECEK FAALİYETLERİMİZ .................. 2362. ADALET BAKANLIĞI YARGI REFORMU STRATEJİK HEDEFLERİ TASLAĞI .................................................... 243B.FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER ......................................................... 2491. BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI VE TEMEL MALİ TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR ............................. 2492. MALİ DENETİM SONUÇLARI ........................................................................................................................ 258V-KURUMSAL KABİLİYET VE KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ .......................................... 259A. GÜÇLÜ VE GELİŞMEYE AÇIK ALANLAR, FIRSATLAR VE TEHDİTLER .................................. 2591. GÜÇLÜ ALANLAR .................................................................................................................................. 2592. GELİŞMEYE AÇIK ALANLAR ............................................................................................................... 2603. FIRSATLAR .............................................................................................................................................. 2624. TEHDİTLER .............................................................................................................................................. 262B. DEĞERLENDİRME .................................................................................................................................... 263C. ÖNERİ VE TEDBİRLER ............................................................................................................................ 263İÇ KONTROL GÜVENCE BEYANI ............................................................................................................. 2656
SUNUŞBakanlığımızın görev alanına giren konularda, Türkiye ile diğer devletler <strong>ve</strong> uluslararasıkurum <strong>ve</strong> kuruluşlar arasındaki ilişkileri yürüten <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong>Müdürlüğü; son yıllarda cezaî <strong>ve</strong> hukukî alanlarda <strong>ve</strong> insan hakları konusunda büyük bir artışkaydeden işlemlerin çağdaş standartlara uygun olarak, alanlarında uzman <strong>ve</strong> yabancı dilbilgisine sahip personel tarafından, ileriye yönelik rasyonel plân <strong>ve</strong> programlar çerçe<strong>ve</strong>sindefaaliyetlerini sürdürmektedir.18 Ağustos 1993 gün <strong>ve</strong> 520 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan ancak anılanKHK’nin dayanağını oluşturan 3911 sayılı Yetki Yasasının Anayasa Mahkemesi tarafındaniptal edilmesi sonucu, 2001 yılına kadar kuruluş kanunu çıkartılamayan <strong>Genel</strong>Müdürlüğümüzün, yeniden hazırlanan kuruluş kanunu tasarısı Türkiye Büyük Millet Meclisitarafından kabul edilerek, 4674 Sayılı “Adalet Bakanlığı’nın Teşkilat <strong>ve</strong> Görevleri HakkındaKanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun” ile <strong>Genel</strong> Kadro <strong>ve</strong>7
Stratejik yönetim anlayışının bir parçası olarak hazırlanmış olan <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz <strong>2012</strong><strong>Yılı</strong> Birim <strong>Faaliyet</strong> <strong>Raporu</strong>nu arz ederim.Dr. Nurdan OKURHâkim<strong>Genel</strong> Müdür9
I- GENEL BİLGİLERA.TARİHÇEBakanlığımızın görev alanına giren konularda Türkiye ile diğer devletler <strong>ve</strong> uluslararasıkurum <strong>ve</strong> kuruluşlar arasındaki ilişkileri yürüten <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong>Müdürlüğü; 1993 yılına kadar hukukî konularda, <strong>Hukuk</strong> İşleri <strong>Genel</strong> Müdürlüğü <strong>ve</strong> cezaîkonularda, Ceza İşleri <strong>Genel</strong> Müdürlüğü bünyesinde faaliyetlerine devam etmiştir.18 Ağustos 1993 gün <strong>ve</strong> 520 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan ancak anılanKHK’nın dayanağını oluşturan 3911 sayılı Yetki Yasasının Anayasa Mahkemesi tarafındaniptal edilmesi sonucu 2001 yılına kadar kuruluş kanunu çıkartılamayan <strong>Genel</strong>Müdürlüğümüzün yeniden hazırlanan kuruluş kanunu tasarısı Türkiye Büyük Millet Meclisitarafından kabul edilerek, 15/05/2001 tarihli <strong>ve</strong> 4674 sayılı “Adalet Bakanlığının Teşkilat <strong>ve</strong>Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunile <strong>Genel</strong> Kadro <strong>ve</strong> Usûlü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Eki Cet<strong>ve</strong>llerdeDeğişiklik Yapılmasına Dair Kanun” çerçe<strong>ve</strong>sinde yasalaştırılmıştır.Anılan kanunun 1. maddesi ile 29.03.1984 tarih <strong>ve</strong> 2992 sayılı Kanun’un 8. maddesi (f) bendideğiştirilerek <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü ihdas olunmuş, 3. maddesiile de, 2992 Sayılı Kanun’un Anayasa Mahkemesince iptal edilen 13/A maddesi başlığı ilebirlikte yeniden düzenlenmiştir.<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz, aynı Kanun’un 9. maddesinde Bakanlığımız Ana Hizmet Birimleriarasında sayılmıştır.Buna göre <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzün görevleri; 244 <strong>ve</strong> 1173 sayılı Kanun ile DışişleriBakanlığına <strong>ve</strong>rilen görev <strong>ve</strong> yetkiler saklı kalmak kaydıyla yeniden tespit edilmiştir.<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğünde sırasıyla; Turgut Aydın (1993-1996), Turgay Yücel (1996-1998), Dr. Şeref Ünal (1998-1999), Cenk Alp Durak (1999-2001), Abdülkadir Kaya (2001-2004), Aykut Kılıç (2004-2008), Ahmet Fırat (2008-2011)<strong>Genel</strong> Müdür olarak görev yapmışlardır. Dr. Nurdan Okur halen <strong>Genel</strong> Müdür olarak görevyapmaktadır.10
Diğer yandan, 7 Mayıs 2010 tarih <strong>ve</strong> 5982 sayılı Kanun ile yapılan Anayasa Değişikliği <strong>ve</strong>6216 sayılı Anayasa Mahkemesi’nin Kuruluşu <strong>ve</strong> Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 45-51 maddeleri uyarınca AYM’ye yapılma imkânı getirilen bireysel başvurularla ilgili AdaletBakanlığı adına görüş sunma görevi de Daire Başkanlığımıza <strong>ve</strong>rilmiştir.Ayrıca Daire Başkanlığımız, insan haklarına ilişkin konularda, resmi kurumlar tarafındantalep edilmesi halinde konuya ilişkin görüşlerini bildirmektedir.B. MİSYON <strong>ve</strong> VİZYONMİSYON- “Yurtta sulh cihanda sulh” temel ilkesi <strong>ve</strong> insan haklarına saygı çerçe<strong>ve</strong>sinde; adalethizmetlerinin hızlı, adil, etkin <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nilir bir şekilde sunulmasını temin için, uluslararası adliyardımlaşma, diğer ülkelerle <strong>ve</strong> uluslararası kurumlarla halen yürütülen <strong>ve</strong> gelecektekurulacak olan işbirliği ilişkilerini, mevzuatla kendisine tanınan görev <strong>ve</strong> yetki sınırlarıiçerisinde en yetkin şekilde yerine getirmek suretiyle derinleştirmek <strong>ve</strong> genişletmek böylecebütün yeryüzünün adalet, özgürlük <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nlik alanına dönüşmesine katkı sunmaktır.- <strong>Hukuk</strong>un üstünlüğü <strong>ve</strong> insan haklarına saygı ilkelerini esas alarak, uluslararası <strong>ve</strong> ulusaldüzeyde temel insan hakları belgelerine uygun olarak ulusal <strong>ve</strong> uluslararası yargı makamlarıönünde insan hakları ihlallerini önleyecek, insan hakları alanında özellikle yargı mensupları,kolluk görevlileri <strong>ve</strong> diğer kamu görevlileri ile kamuoyunda farkındalık yaratan politikalarıgeliştirmek <strong>ve</strong> uygulamaktır.VİZYON- <strong>Genel</strong> Müdürlük hizmet kalitesinin yükseltilmesi amacıyla öncelikle kurumsal kapasiteyigeliştirmek,- Adalet alanında ikili, bölgesel <strong>ve</strong> uluslararası işbirliği için taraf olunan sözleşme sayısınıartırmak, diğer ülkelerle ortak projeler gerçekleştirmek,- <strong>Uluslararası</strong> adli yardımlaşma faaliyetlerini etkin bir şekilde yürütmek amacıyla tercümehizmetlerini geliştirmek, adli yardımlaşma evrakının hazırlanmasında teknolojik imkânlardanyararlanmak suretiyle etkinliği sağlayarak ülke menfaatleri doğrultusunda adli yardımlaşmapolitikası uygulamak,12
j) Görev alanına giren konularda tüzük <strong>ve</strong> yönetmelikler hazırlamak <strong>ve</strong> izlemek; yargıyetkisinin kullanılma alanına girmeyen konularda görüş bildirmek <strong>ve</strong> genelgedüzenlemek,k) Kanunlarda gösterilen <strong>ve</strong> Bakanlıkça <strong>ve</strong>rilen diğer görevleri yapmak.İNSAN HAKLARI DAİRE BAŞKANLIĞININ YETKİ VE GÖREVLERİ650 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameİnsan Hakları Daire Başkanlığı, Bakanlığımız <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong>Müdürlüğü bünyesinde 03/06/2011 tarihli Bakan Olur’u ile kurulmuştur. 26 Ağustos 2011tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 650 sayılı Kanun HükmündeKararname ile de, İnsan Hakları Daire Başkanlığı’nın görevleri <strong>ve</strong> statüsü belirlenmiştir. BuKHK ile 29/3/1984 tarihli <strong>ve</strong> 2992 sayılı Adalet Bakanlığı’nın Teşkilat <strong>ve</strong> GörevleriHakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 13/Amaddesinin birinci fıkrasının (g) bendi yürürlükten kaldırılmış <strong>ve</strong> aynı maddeye aşağıdakifıkra eklenmiştir.650 Sayılı KHK’nın 1. Maddesi:"Aşağıda belirtilen görevleri yerine getirmek üzere, <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong>Müdürlüğü bünyesinde İnsan Hakları Daire Başkanlığı kurulur. İnsan Hakları DaireBaşkanlığının görevleri şunlardır:a) Dışişleri Bakanlığı ile işbirliği yapmak suretiyle Türkiye Cumhuriyeti aleyhine Avrupaİnsan Hakları Mahkemesi’ne yapılan başvurulara ilişkin, ilgili kurum <strong>ve</strong> kuruluşlardan bilgi,belge <strong>ve</strong> görüşlerini istemek, savunmaları hazırlamak <strong>ve</strong> gerektiğinde oturumlara temsilcigöndermek.b) İnsan hakları ihlallerinin ortadan kaldırılmasına yönelik çalışmalar yapmak, dostaneçözüm kuruluna katılmak <strong>ve</strong> görüş bildirmek.c) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından ülkemiz hakkında <strong>ve</strong>rilen ihlal kararlarınıninfazı ile ilgili gereken önlemleri almak, ülkemiz hakkında <strong>ve</strong>rilen ihlal kararlarını ilgilimercilere iletmek <strong>ve</strong> ihlalin ortadan kaldırılmasına yönelik süreçleri takip etmek.d) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Türkiye Cumhuriyeti hakkında <strong>ve</strong>rdiği kararların <strong>ve</strong>diğer ülkeler aleyhinde <strong>ve</strong>rilen kararlardan gerekli görülenlerin Türkçeye çevrilmesinisağlamak, bu kararları derlemek, arşivlemek, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi <strong>ve</strong>uygulaması ile ilgili bilimsel çalışmaları takip etmek, kitap, makale <strong>ve</strong> içtihatların14
uygulayıcılara ulaştırılmasına yönelik faaliyetlerde bulunmak <strong>ve</strong> istatistik çalışmalarıyapmak.e) İnsan hakları konusunda ilgili diğer kamu kurum <strong>ve</strong> kuruluşları ile işbirliği halindeprojeler hazırlamak, ulusal <strong>ve</strong> uluslararası sempozyum, seminer <strong>ve</strong> eğitim faaliyetleridüzenlemek.f) Kanunlarla <strong>ve</strong>rilen diğer görevleri yapmak.”7 Mayıs 2010 tarih <strong>ve</strong> 5982 Sayılı Kanun ile yapılan Anayasa Değişikliği <strong>ve</strong> 6216 sayılıAnayasa Mahkemesi’nin Kuruluşu <strong>ve</strong> Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 45-51.maddeleri uyarınca, 23 Eylül <strong>2012</strong> tarihinden itibaren Anayasa Mahkemesi’ne (AYM)bireysel başvuru yapma imkânı getirilmiş <strong>ve</strong> söz konusu bireysel başvurularla ilgili olarakAdalet Bakanlığı’na görüş sunma görevi <strong>ve</strong>rilmiştir. Bahse konu görev Makam Olur’u ileİnsan Hakları Daire Başkanlığı’na tevdi edilmiştir.Adalet <strong>ve</strong> Dışişleri Bakanlıkları Arasında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ÖnündekiSavunmalar ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının İcrasına İlişkin İşbirliğiProtokolüİnsan Hakları Daire Başkanlığı’nın görev <strong>ve</strong> statüsünü belirleyen 650 sayılı KHK’nın 1-amaddesi uyarınca,İnsan Hakları Daire Başkanlığı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne(AİHM) yapılan başvurulara ilişkin savunma hazırlama görevini Dışişleri Bakanlığı ileişbirliği halinde yerine getirecektir.Dışişleri Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı arasındayapılacak söz konusu işbirliğinin esaslarını belirlemek için; Adalet Bakanı Sayın SadullahERGİN <strong>ve</strong> Dışişleri Bakanı Sayın Ahmet DAVUTOĞLU’nun katılımları ile, 14 Kasım 2011tarihinde, “Adalet <strong>ve</strong> Dışişleri Bakanlıkları Arasında Avrupa İnsan Hakları MahkemesiÖnündeki Savunmalar ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının İcrasına İlişkinİşbirliği Protokolü” (İşbirliği Protokolü) imzalanmıştır.İşbirliği Protokolü’nün 4.1. maddesine göre; İşbirliği Protokolü’nün 4.2. maddesinde sayılanistisnalar saklı kalmak kaydıyla, Türkiye Cumhuriyeti aleyhine AİHM’e yapılan başvurularhakkında devlet savunmalarının hazırlanması <strong>ve</strong> bu başvuruların takibi Adalet Bakanlığıtarafından yürütülecektir.İşbirliği Protokolü uyarınca, İnsan Hakları Daire Başkanlığı ile AİHM arasındaki yazışmalar,Avrupa Konseyi Nezdinde Türkiye Cumhuriyeti Daimi Temsilciliği (AVKONS DT) aracılığıile yapılmaktadır.15
D. MEVZUAT1. GENEL MEVZUAT1. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası- 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası2. Kanun- 2992 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilât <strong>ve</strong> Görevleri Hakkında Kanun HükmündeKararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkındaki Kanun- 6260 sayılı <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu- 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi <strong>ve</strong> Kontrol Kanunu2. İNSAN HAKLARI650 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilat <strong>ve</strong> Görevleri Hakkında KHK’nın DeğiştirilerekKabulü Hakkında Hanun ile Bazı Kanun <strong>ve</strong> KHK’lerde Değişiklik Yapılmasına Dair KanunHükmünde Kararnamenin 1.maddesi.3. CEZAİ KONULARDA ADLİ YARDIMLAŞMA1. <strong>Uluslararası</strong> Sözleşmeler1.1. <strong>Uluslararası</strong> Çok Taraflı SözleşmelerAVRUPA KONSEYİ SÖZLEŞMELERİ1- 13.12.1957 tarihinde Paris’te imzaya açılan (ETS 024) numaralı “Suçluların İadesine DairAvrupa Sözleşmesi”2- 20.05.1959 tarihinde Strazburg’da imzaya açılan (ETS 030) numaralı “Ceza İşlerindeKarşılıklı Adli Yardımlaşma Avrupa Sözleşmesi”3- 28.05.1970 tarihinde Lahey’de imzaya açılan (ETS 070) numaralı “Ceza YargılarınınMilletlerarası Değeri Konusunda Avrupa Sözleşmesi”4- 15.05.1972 tarihinde Strazburg’da imzaya açılan (ETS 073) numaralı “CezaKovuşturmalarının Aktarılmasına Dair Avrupa Sözleşmesi”5- 27.01.1977 tarihinde Strazburg’da imzaya açılan (ETS 090) numaralı “TerörizminBastırılmasına Dair Avrupa Sözleşmesi”6- 17.03.1978 tarihinde Strazburg’da imzaya açılan (ETS 098) numaralı “Suçluların İadesineDair Avrupa Sözleşmesine Ek 2 Nolu Protokol”16
7- 17.03.1978 tarihinde Strazburg’da imzaya açılan (ETS 099) numaralı “Ceza İşlerindeKarşılıklı Adli Yardımlaşma Avrupa Sözleşmesine Ek Protokol”8- 21.03.1983 tarihinde Strazburg’da imzaya açılan (ETS 112) numaralı “HükümlülerinNakline Dair Sözleşme”9- 08.11.1990 tarihinde Strazburg’da imzaya açılan (ETS 141) numaralı “Suç GelirlerininAklanması, Araştırılması, El Konulması <strong>ve</strong> Müsaderesine Dair Sözleşme”10- 15.05.2003 tarihinde Strazburg’da imzaya açılan (ETS 190) numaralı “TerörizminBastırılmasına Dair Avrupa Sözleşmesini Değiştiren Protokol”11- 16.05.2005 tarihinde Varşova’da imzaya açılan (ETS 196) numaralı “TerörizminÖnlenmesine Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi”12- 25.10.2007 tarihinde Lanzarote’de imzaya açılan (ETS 201) numaralı “Çocukların Cinselİstismara Karşı Korunmasına Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi”13- 11.05.2011 tarihinde İstanbul’da imzaya açılan (ETS 210) numaralı “Kadınlara KarşıŞiddetin <strong>ve</strong> Aile İçi Şiddetin Önlenmesi <strong>ve</strong> Bunlarla Mücadele Edilmesine Dair AvrupaKonseyi Sözleşmesi”BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMELERİ1- 2005 tarih “Suç Gelirlerinin Aklanması <strong>ve</strong> Terörizmin Önlenmesi Avrupa Sözleşmesi”2-“Terörizmin Finansmanın Önlenmesi Sözleşmesi”3- 1988 tarih “Uyuşturucu <strong>ve</strong> Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Dair Sözleşme”4- 2000 tarih “Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Sözleşme”5- “Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi”1.2. <strong>Uluslararası</strong> İkili SözleşmelerABD: 08/10/1980 tarihli <strong>ve</strong> 2312 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan, metni20/11/1980 tarihli <strong>ve</strong> 17166 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ileAmerika Birleşik Devletleri Arasında Suçluların Geri Verilmesi <strong>ve</strong> Ceza İşlerinde KarşılıklıAdli Yardımlaşma Antlaşması”17
ALMANYA: 15/05/1930 tarihli <strong>ve</strong> 1622 sayılı Kanunla onaylanan, metni 04/06/1930 tarihli<strong>ve</strong> 1511 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan l929 tarihli “Türkiye Cumhuriyeti ile AlmanyaDevleti Arasında <strong>Hukuk</strong>î <strong>ve</strong> Ticarî Mevaddı Adliyeye Müteallik Münasebatı MütekabiliyeyeDair Muka<strong>ve</strong>lename”ARNAVUTLUK: 17/07/1997 tarihli <strong>ve</strong> 4288 sayılı Kanunla onaylanan, metni 09/11/ 1997gün <strong>ve</strong> 23165 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1995 tarihli “Türkiye Cumhuriyeti ileArnavutluk Cumhuriyeti Arasında <strong>Hukuk</strong>î, Ticarî <strong>ve</strong> Cezaî Konularda Adlî YardımlaşmaSözleşmesi”AVUSTRALYA: 04/04/2000 tarihli <strong>ve</strong> 4554 sayılı Kanunla onaylanan, metni 14.12.2004tarihli <strong>ve</strong> 24294 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan "Türkiye Cumhuriyeti ile AvustralyaArasında Suçluların Geri Verilmesi Anlaşması"BULGARİSTAN: 31/03/1978 tarihli <strong>ve</strong> 7/15320 sayılı Kararla onaylanan, metni 24/05/1978tarihli <strong>ve</strong> 16296 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile BulgaristanArasında <strong>Hukuk</strong>î <strong>ve</strong> Ticarî Konularda Adlî Yardım Sözleşmesi”CEZAYİR: 875/1991 tarihli <strong>ve</strong> 3724 sayılı Kanunla onaylanan “Türkiye Cumhuriyeti ileCezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti Arasında <strong>Hukuk</strong>î <strong>ve</strong> Ticarî Konularda Adlî İşbirliğiAnlaşması”ÇİN: 27/09/1994 tarihli <strong>ve</strong> 4034 sayılı Kanunla onaylanan, metni 12/11/1994 tarihli <strong>ve</strong> 22109sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti Arasında<strong>Hukuk</strong>i <strong>ve</strong> Ticari Konularda Adli Yardımlaşma Anlaşması”.FAS:1- 19/04/1990 tarihli <strong>ve</strong> 3639 sayılı Kanunla onaylanan, metni 07/10/1990 tarihli <strong>ve</strong> 20658Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Fas Krallığı ArasındaCezai Konularda Adli Yardımlaşma <strong>ve</strong> Suçluların Geri Verilmesi Sözleşmesi”2- 19/04/1990 tarihli <strong>ve</strong> 3637 sayılı Kanunla uygun bulunan, metni 07/10/1990 tarihli <strong>ve</strong>20658 Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Fas KrallığıArasında Hükümlülerin Nakline İlişkin İşbirliği Sözleşmesi”18
GÜRCİSTAN: 04/04/1997 tarihli <strong>ve</strong> 4244 sayılı Kanunla onaylanan, 24/09/1997 tarihli <strong>ve</strong>23090 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Gürcistan CumhuriyetiArasında <strong>Hukuk</strong>î, Ticarî <strong>ve</strong> Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşması”HİNDİSTAN: 19/04/1990 tarihli <strong>ve</strong> 3635 sayılı Kanunla onaylanan, metni 07/10/1990 tarih<strong>ve</strong> 20658 Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile HindistanCumhuriyeti Arasında Cezai Konularda Karşılıklı Adli Yardımlaşma Anlaşması”IRAK: 19/04/1990 tarihli <strong>ve</strong> 3638 sayılı Kanunla onaylanan, metni 02/08/1992 tarihli <strong>ve</strong>21303 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Irak CumhuriyetiArasında <strong>Hukuk</strong>i <strong>ve</strong> Adli İşbirliği Sözleşmesi”İRAN: 22/02/2011 tarihli <strong>ve</strong> 6121 sayılı Kanunla onaylanan, metni 10/03/2011 tarihli <strong>ve</strong>27870 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile İran İslam CumhuriyetiArasında <strong>Hukuk</strong>i <strong>ve</strong> Cezai Konularda Adlî İşbirliği Anlaşması"İTALYA: 16/02/1929 tarihli <strong>ve</strong> 1394 sayılı Kanunla onaylanan, metni 03/03/1929 tarihli <strong>ve</strong>1133 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1926 tarihli “Türkiye ile İtalya Arasında AdlîHimaye Adlî Makamların <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Ceza İşlerinde Karşılıklı Müzahereti <strong>ve</strong> Adlî KararlarınTenfizi Muka<strong>ve</strong>lenamesi”KKTC: 27/10/1988 tarihli <strong>ve</strong> 3490 sayılı Kanunla onaylanan, metni 13/02/1989 tarihli <strong>ve</strong>20079 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs TürkCumhuriyeti Arasında <strong>Hukuk</strong>i, Ticari <strong>ve</strong> Cezai Konularda Adli Yardımlaşma, Tanıma <strong>ve</strong>Tenfiz, Suçluların Geri Verilmesi <strong>ve</strong> Hükümlülerin Nakli Sözleşmesi”KAZAKİSTAN: 04/04/1997 tarihli <strong>ve</strong> 4243 sayılı Kanunla onaylanan, metni 10/04/1997tarihli <strong>ve</strong> 22960 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile KazakistanCumhuriyeti Arasında Cezai Konularda Adli Yardımlaşma <strong>ve</strong> Suçluların İadesi Anlaşması”KIRGIZİSTAN: 05/03/<strong>2012</strong> tarihli <strong>ve</strong> <strong>2012</strong>/2894 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile iç hukukbakımından 11/2/<strong>2012</strong> tarihi itibariyle yürürlüğe girdiği bildirilen, 24/03/<strong>2012</strong> tarihli <strong>ve</strong>28243 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Kırgızistan Arasında<strong>Hukuk</strong>i, Ticari <strong>ve</strong> Cezai Konularda Adli İşbirliği Anlaşması”KUVEYT: 04/04.2000 tarihli <strong>ve</strong> 4557 sayılı Kanunla onaylanan, metni 30/05/2000 tarihli <strong>ve</strong>24064 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Ku<strong>ve</strong>yt Devleti ArasındaHususî <strong>Hukuk</strong>, Ticaret <strong>ve</strong> Ceza <strong>Hukuk</strong>u Konularında <strong>Hukuk</strong>i <strong>ve</strong> Adli İşbirliği Anlaşması”19
LİBYA: 26/03/1987 tarihli <strong>ve</strong> 3343 sayılı Kanunla onaylanan, metni 02/06/1987 tarihli <strong>ve</strong>19475 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Libya Arap SosyalistCemahiriyesi Arasında Suçluların Geri Verilmesi Anlaşması”LİTVANYA: 10/02/2004 tarihli <strong>ve</strong> 5087 sayılı Kanunla onaylanan, metni 20/04/2004 tarihli<strong>ve</strong> 25439 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Litvanya CumhuriyetiArasında <strong>Hukuk</strong>î <strong>ve</strong> Ticarî Konularda <strong>Hukuk</strong>î <strong>ve</strong> Adlî İşbirliği Anlaşması”LÜBNAN: Lübnan ile ülkemiz arasında suçluların geri <strong>ve</strong>rilmesi alanında ayrı bir sözleşmebulunmamakla beraber, “Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti ArasındaSuçluların Geri Verilmesi <strong>ve</strong> Ceza İşlerinde Karşılıklı Adli Yardımlaşma Anlaşması” Lübnaniçin de geçerlidir.MAKEDONYA: 07/03/2000 tarihli <strong>ve</strong> 4547 sayılı Kanunla onaylanan, metni 14/05/2000tarihli <strong>ve</strong> 24049 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile MakedonyaCumhuriyeti Arasında <strong>Hukuk</strong>î <strong>ve</strong> Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşması”MISIR: 19/04/1990 tarihli <strong>ve</strong> 3634 sayılı Kanunla onaylanan, metni 07/10/1990 tarihli <strong>ve</strong>20658 Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan "Türkiye Cumhuriyeti ile Mısır ArapCumhuriyeti Arasında Cezai Konularda Adli Yardımlaşma <strong>ve</strong> Suçluların İadesi Sözleşmesi”MOĞOLİSTAN: 10/02/2004 tarihli <strong>ve</strong> 5088 sayılı Kanunla onaylanan, metni 04/05/2004tarihli <strong>ve</strong> 25452 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile MoğolistanArasında <strong>Hukuk</strong>i, Ticari <strong>ve</strong> Cezai Konularda Adli Yardımlaşma Anlaşması”MOLDOVA: 04/04/2000 tarihli <strong>ve</strong> 4556 sayılı Kanunla onaylanan, metni 28/05/2000 tarihli<strong>ve</strong> 24062 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti <strong>ve</strong> MoldovaCumhuriyeti Arasında <strong>Hukuk</strong>î, Ticarî <strong>ve</strong> Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşması”ÖZBEKİSTAN: 17/07/1997 tarihli <strong>ve</strong> 4286 sayılı Kanunla onaylanan, metni 07/11/1997tarihli <strong>ve</strong> 23163 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile ÖzbekistanCumhuriyeti Arasında <strong>Hukuk</strong>i, Ticari <strong>ve</strong> Cezai Konularda Adli Yardımlaşma Sözleşmesi”PAKİSTAN:1- 02/04/1982 tarihli <strong>ve</strong> 2663 sayılı Kanunla onaylanan, metni 16/03/1983 tarihli <strong>ve</strong> 17989sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Pakistan İslâm CumhuriyetiArasında Ceza İşlerinde Karşılıklı Yardımlaşma Sözleşmesi”20
2- 20/06/1984 tarihli <strong>ve</strong> 3027 sayılı Kanunla onaylanan, metni 03/09/1984 tarih <strong>ve</strong> 18508sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Pakistan İslâm CumhuriyetiArasında Suçluların Geri Verilmesi Anlaşması”ROMANYA: 14/03/1972 tarihli <strong>ve</strong> 1575 sayılı Kanunla onaylanan, 17/05/1972 tarihli <strong>ve</strong>14190 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Romanya SosyalistCumhuriyeti Arasında <strong>Hukuk</strong>î <strong>ve</strong> Cezaî İşlerde Adlî Yardım Sözleşmesi”SURİYE: 19/11/1982 tarihli <strong>ve</strong> 2710 sayılı Kanunla onaylanan, metni 18/03/1983 tarihli <strong>ve</strong>17991 sayılı Resmî Gazete’de “Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti ArasındaSuçluların Geri Verilmesi <strong>ve</strong> Ceza İşlerinde Karşılıklı Adli Yardımlaşma Anlaşması”SUUDİ ARABİSTAN: 31/05/1930 tarih <strong>ve</strong> 1507 sayılı Resmî Gazete yayımlanan 1930 tarihli“Muhadenet Muahedenamesi”TACİKİSTAN: 04/04/2000 tarihli <strong>ve</strong> 4558 sayılı Kanunla onaylanan, metni 30/05/2000 tarihli<strong>ve</strong> 24064 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile TacikistanCumhuriyeti Arasında <strong>Hukuk</strong>î, Ticarî <strong>ve</strong> Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşması”TUNUS: 24/09/1982 tarihli <strong>ve</strong> 2706 sayılı Kanunla onaylanan, metni 20/02/1983 tarihli <strong>ve</strong>17965 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Tunus CumhuriyetiArasında Cezai Konularda Adli Yardımlaşma <strong>ve</strong> Suçluların Geri Verilmesi Sözleşmesi”UMMAN: 16/03/2010 tarihli <strong>ve</strong> 5960 sayılı Kanunla onaylanan, 22/05/2010 tarihli <strong>ve</strong> 27588sayılı Resmi Gazete’de Yayınlanan "Türkiye Cumhuriyeti ile Umman Sultanlığı Arasında<strong>Hukuk</strong>i, Ticari <strong>ve</strong> Cezai Konularda Adli Yardım Anlaşması"ÜRDÜN: 17/04/1975 tarihli <strong>ve</strong> 1879 sayılı Kanunla onaylanan, metni 11/08/1975 tarihli <strong>ve</strong>15323 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Haşimî Ürdün KrallığıArasında Suçluların Geri Verilmesi <strong>ve</strong> Ceza İşlerinde Karşılıklı Adli YardımlaşmaSözleşmesi”2. Kanun1. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu<strong>Uluslararası</strong> adli yardım talepleri, talepte bulunulan ülkenin iç hukukuna uygun olarak yerinegetirilir. Dolayısıyla, cezai mahiyetteki yabancı adli yardım talepleri, 1 Haziran 2005tarihinde yürürlüğe giren Ceza Muhakemesi Kanunundaki hükümlere göre icra edilecektir.21
2. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu3. 3002 sayılı Türk Vatandaşları Hakkında Yabancı Ülke Mahkemelerinden VeYabancılar Hakkında Türk Mahkemelerinden Verilen Ceza Mahkûmiyetlerinin İnfazına DairKanun4. 2081 sayılı Ceza Yargılarının Milletlerarası Değeri Konusunda Avrupa SözleşmesininOnaylanması <strong>ve</strong> Uygulanması Hakkında Kanun3. Adalet Bakanlığı <strong>Genel</strong>geleri1. 69/2 sayılı <strong>Uluslararası</strong> Ceza İstinabe İşlemlerinde Adlî Makamlarımızca DikkatEdilmesi Gereken Hususlar2. 69/3 sayılı Cezai Konularda <strong>Uluslararası</strong> Tebligat3. 69/4 sayılı Suçluların İadesi <strong>ve</strong> Hükümlü Nakli Konularında Adlî MakamlarımızcaDikkat Edilmesi Gereken Hususlar4. 70/1 sayılı Yabancı Uyrukluların Özgürlüklerinin Kısıtlanması <strong>ve</strong> SerbestBırakılmalarının Bildirilmesi4. HUKUKİ KONULARDA ADLİ YARDIMLAŞMA1. <strong>Uluslararası</strong> SözleşmelerAVRUPA KONSEYİ SÖZLEŞMELERİ1- “Çocukların Velayetine İlişkin Kararların Tanınması <strong>ve</strong> Tenfizi ile ÇocuklarınVelayetinin Yeniden Tesisine İlişkin Avrupa Sözleşmesi”2- “Adli Yardım Taleplerinin İletilmesine İlişkin Avrupa Sözleşmesi”3- “Yabancı <strong>Hukuk</strong> Hakkında Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi”4- “Yabancı Resmî Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi”BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMELERİ1- Nafaka Alacaklarının Yabancı Ülkelerde Tahsiline İlişkin 1956 tarihli New YorkSözleşmesi22
LAHEY SÖZLEŞMELERİ1- 1954 tarihli <strong>Hukuk</strong> Usulüne Dair Lahey Sözleşmesi2- 1970 tarihli <strong>Hukuk</strong>î <strong>ve</strong>ya Ticarî Konularda Yabancı Ülkelerde Delil SağlanmasıHakkında Sözleşme3- 1965 tarihli <strong>Hukuk</strong>î <strong>ve</strong> Ticarî Konularda Adlî <strong>ve</strong> Gayri Adlî Belgelerin YabancıMemleketlerde Tebliğine Dair Sözleşme4- Çocuklara Karşı Nafaka Yükümlülüğü Konusundaki Kararların Tanınması <strong>ve</strong> Tenfizineİlişkin 1958 tarihli Lahey Sözleşmesi5- Nafaka Yükümlülüğü Konusundaki Kararların Tanınması <strong>ve</strong> Tenfizine İlişkin 1973tarihli Lahey Sözleşmesi6- 1980 tarihli “<strong>Uluslararası</strong> Çocuk Kaçırmanın <strong>Hukuk</strong>i Vechelerine Dair LaheySözleşmesi”7- 5 Ekim 1961 tarihinde La Haye'de kabul edilen "Küçüklerin Korunması KonusundaMakamların Yetkisine <strong>ve</strong> Uygulanacak Yasaya İlişkin Lahey Sözleşmesi"2. Kanun1- <strong>Hukuk</strong> Usulü Muhakemesi Kanunu2- Tebligat Kanunu3- Türk Medeni Kanunu4- İcra <strong>ve</strong> İflas Kanunu5-Çocuk Koruma Kanunu6-Milletlerarası Özel <strong>Hukuk</strong> Kanunu3.Adalet Bakanlığı <strong>Genel</strong>geleri1- 63/2 sayılı <strong>Hukuk</strong>i Konularda İstinabe Taleplerine Uygulanacak Esaslar2- 63/3 sayılı <strong>Hukuk</strong>i Alanda <strong>Uluslararası</strong> Adli Tebligat İşlemleri23
3- 64/2 sayılı Nafaka Alacaklarının Yabancı Ülkelerde Tahsiline İlişkin SözleşmelerinUygulanması4- 65/2 sayılı <strong>Uluslararası</strong> Çocuk Kaçırmanın <strong>Hukuk</strong>i Kapsamı <strong>ve</strong> Uygulanması5- 66/1 sayılı Adli Yardım Taleplerinin İletilmesine İlişkin Avrupa SözleşmesininUygulanması6- 67/1 sayılı Yabancı <strong>Hukuk</strong> Hakkında Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi <strong>ve</strong>Sözleşmeye Ek Protokolün Uygulanması7- 68/1 sayılı Yabancı Resmî Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi.24
II. BİRİME İLİŞKİN BİLGİLERA. TEŞKİLAT ŞEMASI25
B- BİRİMLERİMİZAdalet Bakanlığı <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğünde yönetimhizmetleri, insan hakları başkanlığı, adli yardımlaşma işlemleri <strong>ve</strong> ülkeler <strong>ve</strong> uluslararasıkuruluşlar ile yapılan faaliyet, başlıklarına uygun olarak aşağıdaki birimlerce yerinegetirilmektedir.1. İDARİ İŞLER ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ<strong>Genel</strong> Müdürlüğün ana hizmet faaliyetlerini yürütmesine yardımcı olan idari <strong>ve</strong> destek hizmetbirimlerinden oluşmaktadır. Başlıca görevler; <strong>Genel</strong> Müdürlüğün mâli işlemlerini yürütmek. Gelen-giden evrak işlemlerini takip <strong>ve</strong> sonuçlandırmak, <strong>Genel</strong> Müdürlüğün hizmet <strong>ve</strong>görevleri ile ilgili her türlü yazışma <strong>ve</strong> kayıtların evrak akış sistemi içinde yürütülmesinisağlamak. Personel işlemlerini yürütmek;– Atama işlemlerine ilişkin yazışmalar yapmak,– İzin işlerine ilişkin yazışmalar yapmak,– Emeklilik işlemlerine ilişkin yazışmalar yapmak. Personelin özlük işlerini yürütmek <strong>ve</strong> gerekli yazışmaları yapmak. Protokol ile ilgili işlemleri yürütmek. Bilgi edinme başvurularını takip etmek. Bilgi işlem uygulamaları <strong>ve</strong> sorunlarını takip etmek. Yabancı ülke adalet bakanlarının <strong>ve</strong> teknik düzeydeki heyetlerin ülkemize yaptıklarıziyaret programlarının yapılması <strong>ve</strong> yürütülmesi. Bakanlığımızdan yurt dışına yapılacak ziyaretlerin hazırlık çalışmalarının yapılması. <strong>Genel</strong> Müdürün <strong>ve</strong>rdiği diğer işlemleri yürütmek.İdari İşler Şube Müdürlüğü yetki <strong>ve</strong> görevlerini aşağıda sayılan bürolar vasıtasıyla yerinegetirir.26
1.1 Personel <strong>ve</strong> İdari İşler Bürosu<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz Personel <strong>ve</strong> İdari İşler Bürosu Görevleri;Personel işlemlerini yürütür, (Atama <strong>ve</strong> izin ile ilgili tüm iş <strong>ve</strong> işlemler)Emeklilik işlemleri <strong>ve</strong> personelin özlük işlerini yürütmek, fazla mesai almaya hakeden personelin yazışmalarını yapar,Bakanlığımız servislerinden yararlanamayan personele EGO otobüs kartlarınınsağlanması ile ilgili yazışmalar ile UYAP1-DYS ile ilgili yazışmalar yapar,<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüze yanlış gelen evrakın ilgili birime intikalinin yapıldığıyazışmaları yapar,<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzün bulunduğu katların bakım <strong>ve</strong> tamiratı ile ilgili iş <strong>ve</strong> işlemleriyapar, yaptırır,<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüze gelen <strong>ve</strong>ya giden yazıların tercümesinin yaptırılmasını sağlar.Personel <strong>ve</strong> İdari İşler Bürosu Kadrosu;<strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı <strong>ve</strong> Tetkik Hâkimi denetiminde, 1 Şube Müdürü <strong>ve</strong> 1memurdan oluşmaktadır.1.2. Bütçe <strong>ve</strong> Mali İşler Bürosu<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz Bütçe <strong>ve</strong> Mali İşler Bürosu Görevleri;Her yıl <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz Bütçesinin bütçe teklifini hazırlar,Bütçe uygulama işlemleri ile ilgili yazışmaları yapar,Personelin maaş <strong>ve</strong> mesai ödemelerini yapar,Ülkemizin üyesi olduğu uluslararası kuruluşlara ait üyelik aidatlarının ödemeleriniyapar,Temsil, tören giderleri ile ilgili satınalma işlemlerini yapar,<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzün her türlü satınalma işlemlerini yürütür,<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzde görevli personelin harcırah işlemlerini yapar,<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüze ait demirbaş malzemelerin, kayıt, zimmet, devir, hurdayaayırma işlemlerini yapar <strong>ve</strong> bunlara ait kayıt işlemlerini düzenler,Birimlerin kırtasiye malzemesi ihtiyaçlarını dağıtır,Makam tarafından <strong>ve</strong>rilen diğer işleri yapar.Bütçe <strong>ve</strong> Mali İşler Bürosu Kadrosu;27
<strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı <strong>ve</strong> Tetkik Hâkimi denetiminde, 1 Şube Müdürüyönetiminde 4 memurdan oluşmaktadır.1.3. Bilgi İşlem Bürosu<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz Bilgi İşlem Bürosu Görevleri;UYAP-1 <strong>ve</strong> DYS ile ilgili tüm yazışmaları yapar,<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzde kullanılan donanımlarda meydana gelebilecek basit sorunlarıgiderir,Çözülemeyen arızaların Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığındaki teknik personelebildirilerek koordineli çalışılmasını sağlar.Bilgi İşlem Bürosu Kadrosu;<strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı <strong>ve</strong> Tetkik Hâkimi denetiminde, 1 Şube Müdürüyönetiminde 3 memurdan oluşmaktadır.1.4. Tercüme Bürosu<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz Tercüme Bürosu Görevleri;Yazılı evrakın tercümesini yapmak,Heyet görüşmelerinde ardıl tercüme yapmak,Adli yardımlaşma evrakının kontrolünü yapmak,Tercüme Bürosu Kadrosu;<strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı <strong>ve</strong> Tetkik Hâkimi denetiminde, 1 Şube Müdürüyönetiminde 19 Tercümandan oluşmaktadır. (İnsan Hakları 10 - <strong>Hukuk</strong> Ceza 5 -Sözleşmeler4)1.5. Gelen Evrak Bürosu<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz Gelen Evrak Bürosu Görevleri;Savcılıklar <strong>ve</strong> Dış temsilciliklerden (Diğer Bakanlıklara, Konsolosluklara <strong>ve</strong>Büyükelçiliklere) <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüze intikal eden tüm yazışmaların ilgili bürolara fiziki<strong>ve</strong> sanal ortamda iletilmesi görevini ifa etmektedir.28
Gelen Evrak Bürosu Kadrosu;<strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı <strong>ve</strong> Tetkik Hâkimi denetiminde, 1 Şube Müdürü <strong>ve</strong> 1şef yönetiminde 7 Memurdan oluşmaktadır.1.6. Giden Evrak Bürosu<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz Giden Evrak Bürosu Görevleri;<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzde faaliyet gösteren bürolardan Savcılıklara <strong>ve</strong> Dış temsilciliklere(Diğer Bakanlıklara, Konsolosluklara <strong>ve</strong> Büyükelçiliklere) yapılan tüm yazışmaların ilgiliyerlere iletilmesi görevini ifa etmektedir.Giden Evrak Bürosu Kadrosu;<strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı <strong>ve</strong> Tetkik Hâkimi denetiminde,1 Şube Müdürü <strong>ve</strong> 1 şef yönetiminde 6 Memurdan oluşmaktadır.1.7. SekreterlikSekreterlik Hizmetleri;• Haberleşmeyi zamanında, doğru <strong>ve</strong> etkin bir şekilde yapmak, e-mail, faks mesajlarınıyazmak <strong>ve</strong> göndermek, gelen faks mesajlarını ilgili bölümlere ulaştırmak,• Bağlanılması istenilen telefonları ilgili kişiye bağlamak, telefonlara Kurumun imajınayakışır bir şekilde yanıt <strong>ve</strong>rmek, gelen mesajları/notları en kısa sürede <strong>Genel</strong> Müdür<strong>ve</strong> ilgili amirlere ulaştırmak,• İlişkide olunan kişi <strong>ve</strong> Kurumların telefonlarını içeren bir telefon fihristi tutmak <strong>ve</strong> bufihristi güncelleştirerek ilgili amirlere bilgi <strong>ve</strong>rmek,• Haftalık Toplantı listesini panoya yazarak <strong>Genel</strong> Müdür, <strong>Genel</strong> Müdür Yardımcılarına<strong>ve</strong> Daire Başkanlarına bilgi <strong>ve</strong>rmek,• Bayramlarda <strong>ve</strong> özel günlerde kurum içi, kurum dışı kişi/kurumlara <strong>ve</strong> resmikuruluşlara kutlama, özel hallerde; başsağlığı, ölüm, kutlama vb. mesajları çekmek<strong>ve</strong>ya ilan <strong>ve</strong>rmek, belirlenmiş kişi/yerlere hediye <strong>ve</strong>ya çiçek gönderilmesini sağlamak,• Gelen telefon <strong>ve</strong> faks faturalarını kontrol etmek, haberleşme harcamaları ile ilgilitablolar düzenlemek, durumdan Personel <strong>ve</strong> Bütçe bürolarına düzenli bilgi <strong>ve</strong>rmek,29
• Makamda kullan bilgisayar, fotokopi, faks vb. ofis ekipmanlarını düzenli çalışırdurumda tutmak, periyodik bakımlarını <strong>ve</strong> tamirini yaptırmak,• Görevi ile ilgili olarak gizlilik ilkesine bağlı kalmak,• Görev, yetki <strong>ve</strong> sorumlulukları içine girebilecek konularda ilgili amirlerin kendisine<strong>ve</strong>receği diğer görevleri yapmak şeklinde sayılmaktadır.<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzde 4 Sekreter görev yapmaktadır.2- İNSAN HAKLARI DAİRE BAŞKANLIĞIA. GENEL BİLGİ1. MİSYON VE VİZYON1.1 Misyon<strong>Hukuk</strong>un üstünlüğü <strong>ve</strong> insan haklarına saygı ilkelerini esas alarak, uluslararası <strong>ve</strong> ulusaldüzeyde temel insan hakları belgelerine uygun olarak ulusal <strong>ve</strong> uluslararası yargı makamlarıönünde insan hakları ihlallerini önleyecek, insan hakları alanında özellikle yargı mensupları,kolluk görevlileri <strong>ve</strong> diğer kamu görevlileri ile kamuoyunda farkındalık oluşturan politikalarıgeliştirmek <strong>ve</strong> uygulamaktır.1. 2 Vizyonİnsan haklarına saygı <strong>ve</strong> hukukun üstünlüğü temelinde, Anayasamız uyarınca içhukukumuzun bir parçası olan, insan haklarına ilişkin uluslararası anlaşmalar <strong>ve</strong> özellikleAvrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) <strong>ve</strong> Ek Protokolleri ile teminat altına alınan temelinsan haklarının düşünsel <strong>ve</strong> eylemsel olarak en üst düzeyde korunmasına hizmet etmektir.B. İNSAN HAKLARI DAİRE BAŞKANLIĞI’NA İLİŞKİN BİLGİLER1. Organizasyon <strong>ve</strong> Yönetim Şemasıİnsan Hakları Daire Başkanlığı; Adalet Bakanlığı <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong>Müdürlüğü bünyesinde kurulmuştur. İnsan Hakları Daire Başkanlığı, daire başkanı, üç dairebaşkan yardımcısı, tetkik hakimleri <strong>ve</strong> insan hakları uzmanları ile insan hakları şubemüdürlüğü, bireysel başvurular şube müdürlüğü <strong>ve</strong> tercüme bürosundan oluşmaktadır.30
Tablo 1: Yönetim Şeması31
2. Bilgi <strong>ve</strong> Teknolojik KaynaklarUlusal Yargı Ağı Projesi (UYAP)İnsan Hakları Daire Başkanlığı, UYAP bünyesinde, ülke genelindeki Adli Yargı KomisyonBaşkanlıkları, Cumhuriyet Başsavcılıkları, Bölge İdare Mahkemesi Başkanlıkları, Yargıtay <strong>ve</strong>Danıştay Başkanlıkları, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, Adli Tıp Kurumu Başkanlığı <strong>ve</strong>Adalet Bakanlığı Merkez Teşkilatı ile entegredir. Bu kurumlar ile yazışmalar UYAP üzeridenyapılmaktadır.Doküman Yönetim Sistemi (DYS)İnsan Hakları Daire Başkanlığı’na, Makam Olur’u ile AYM’ye yapılan bireysel başvurularailişkin Adalet Bakanlığı adına görüş bildirme görevi <strong>ve</strong>rildiğinden, İnsan Hakları DaireBaşkanlığı ile AYM arasındaki yazışmalar DYS üzerinden yapılmaktadır. Bununla birlikteİnsan Hakları Daire Başkanlığı ile AYM arasında UYAP entegrasyon faaliyetleri de devametmektedir.Adalet Bakanlığı ile Dışişleri Bakanlığı arasında 19.12.2009 tarihinde imzalanan KonsoloslukNET - UYAP Entegrasyonu Protokolü ile, iki Bakanlık arasındaki yazışmaların elektronikortamda yapılması, vatandaşlarımızın yurt içi/dışı adresleri, adli arama kayıtları <strong>ve</strong> adli sicilkayıtları gibi bilgilere anılan sistemler üzerinden ulaşılması, yurt dışındaki vatandaşlarımızayapılacak tebligat evrakının elektronik ortamda iletilmesi gibi uygulamalar hedeflenmiştir.Anılan protokol kapsamında yapılan çalışmalar sonucunda, hedeflenen bir çok uygulamahayata geçirilmiştir. Son olarak da her iki Bakanlık arasında elektronik <strong>ve</strong>ri iletiminisağlayacak alt yapı tamamlanmış <strong>ve</strong> anılan sistemler kullanılarak elektronik ortamda yazışmayapılmaya başlanmıştır. İnsan Hakları Daire Başkanlığı ile Dışişleri Bakanlığı’nın ilgili birimleriarasındaki yazışmalar DYS üzerinden yapılmaktadır.Gü<strong>ve</strong>nli Ağ Bağlantısı (Web Secure)Adalet Bakanı Sayın Sadullah Ergin ile Dışişleri Bakanı Sayın Ahmet Davutoğlu arasında 14Kasım 2011 tarihinde imzalanan İşbirliği Protokolü’nün 4.3. <strong>ve</strong> 4.5 maddelerinde, İnsanHakları Daire Başkanlığı ile AVKONS DT arasındaki <strong>ve</strong>ri alış<strong>ve</strong>rişinin UYAP ile sağlanacakentegrasyon sonucunda Dışişleri Bakanlığı belge arşiv sistemi üzerinden yapılmasıöngörülmüştür. Bu amaçla Dışişleri Bakanlığı <strong>ve</strong> Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem DairesiBaşkanlığı ile çeşitli toplantılar yapılmıştır.32
İşbirliği Protokolü’nün 6.4 maddesi, AİHM ile yapılacak yazışmalar ile <strong>ve</strong>ri alış<strong>ve</strong>rişinin“AİHM gü<strong>ve</strong>nli ağ (web secure)” ismi <strong>ve</strong>rilen sistem üzerinden yapılmasını mümkünkılmaktadır. Bu doğrultuda, AİHM Sekretaryası <strong>ve</strong> AİHM Bilgi İşlem Birimi ile çeşitligörüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler sonucunda, AİHM Sekretaryası ile “Gü<strong>ve</strong>nli Ağ (websecure)” anlaşması imzalanmıştır.Yapılan hazırlıkların ardından 1 Mart <strong>2012</strong> tarihinden itibaren AİHM ile yapılan yazışmalarAVKONS DT aracılığıyla fiziki evrak gönderilmeden gü<strong>ve</strong>nli ağ bağlantısı üzerindenyapılmaya başlanmıştır.Video-Konferans Sistemi650 Sayılı KHK ile İnsan Hakları Daire Başkanlığı’na <strong>ve</strong>rilen görevler arasında, AİHMönünde ülke savunmalarının yapılması, AİHM kararlarının icra süreci <strong>ve</strong> insan haklarıkonusunda uluslararası düzeyde seminer <strong>ve</strong> eğitim faaliyetleri düzenlemek bulunmaktadır. Bugörevlerin amacına uygun biçimde yerine getirilmesi açısından bilişim teknolojisinin etkin birbiçimde kullanılması gerekmektedir. AİHM Sekretaryası uzman hukukçularının katılımı ile2011 yılında video konferans sistemi kullanılarak düzenlenen bir seminerde bu yönteminolumlu katkıları gözlemlenmiş <strong>ve</strong> AİHM Sekretaryası tarafından da video konferans sistemikullanılması halinde katılımın daha fazla olacağı belirtilmiştir.Bu bağlamda, eğitim faaliyetlerine AİHM hukukçularının düzenli katılımının temini <strong>ve</strong>Adalet Bakanlığı ile AİHM Sekretaryası arasında tesis edilen yakın işbirliği <strong>ve</strong> diyalogortamına da olumlu katkı yapacak olması nedeniyle yüksek kalitede bir video konferanssisteminin AİHM Sekretaryasına hibe edilmesinin yararlı olacağı değerlendirilmiştir.Bu amaçla, Adalet Teşkilatını Güçlendirme Vakfı’nın (ATGV) katkıları ile, Bilgi İşlemDairesi Başkanlığı tarafından belirlenen <strong>ve</strong> karşılıklı video-konferans yapılmasına imkantanıyan cihazlar alınmıştır. Bunlardan bir tanesi AİHM Sekretaryasına kurulumu yapılarakhibe edilmiştir. Diğeri ise İnsan Hakları Daire Başkanlığı bünyesinde kurulmuştur. Videokonferanssisteminin test çalışmaları başarılı şekilde yapılmıştır. Böylece AİHMhukukçularının video-konferans yöntemi ile ülkemiz hukukçularına konferans <strong>ve</strong>rmesinin önüaçılmıştır 1 .1 Bkz. 13.12.<strong>2012</strong> tarihli AİHM basın duyurusu33
İnsan Hakları Daire Başkanlığı’nın Resmi İnternet Sitesiİnsan Hakları Daire Başkanlığı’nın, AİHM'in ülkemiz hakkında <strong>ve</strong>rdiği kararların <strong>ve</strong> diğerülkeler aleyhinde <strong>ve</strong>rdiği kararlardan gerekli görülenlerin Türkçe’ye çevrilmesini sağlaması,bu kararları derlemesi, arşivlemesi, AİHS <strong>ve</strong> uygulaması ile ilgili bilimsel çalışmaları takipetmesi, kitap, makale <strong>ve</strong> içtihatların uygulayıcılara ulaştırılmasına yönelik faaliyetlerdebulunması <strong>ve</strong> istatistik çalışmaları yapması, insan hakları konusunda ilgili kamu kurum <strong>ve</strong>kuruluşları ile işbirliği halinde projeler hazırlaması, ulusal <strong>ve</strong> uluslararası sempozyum,seminer <strong>ve</strong> eğitim faaliyetleri düzenlemesi gerekmektedir.Söz konusu görevlerin icrasının bir gereği olarak; AİHM içtihatları ile ilgili güncelgelişmelerin hakim <strong>ve</strong> savcılar ile diğer uygulamacılar <strong>ve</strong> kamuoyuna aktarmak amacıyla,AİHM'nin ülkemiz hakkında <strong>ve</strong>rdiği kararların tümü ile diğer ülkeler aleyhinde <strong>ve</strong>rdiğikararlardan gerekli görülenlerin Türkçe tercümelerine, istatistikî bilgiler <strong>ve</strong> ilgili uluslararasıraporlara ulaşım imkanı sağlayacak www.inhak.adalet.gov.tr internet sayfası 14 Mart <strong>2012</strong>tarihinde kullanıma açılmıştır 2 .İnsan Hakları Daire Başkanlığı Dosya Takip ProjesiAİHM’e ülkemiz aleyhine yapılan başvurulara ilişkin Hükümet görüşü hazırlama <strong>ve</strong> AİHMtarafından <strong>ve</strong>rilen kararların icra sürecine ilişkin işlemlerin UYAP Bilişim Sistemi üzerindenyapılabilmesini amaçlayan <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> Ve Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü İnsanHakları Daire Başkanlığı Dosya Takip Projesi (UHDİGM İNHAK Dosya Takip Projesi)yürütülmektedir.Bu proje ile, yargı birimleri <strong>ve</strong> UYAP’a entegrasyonunu tamamlamış bulunan kamukurumları ile UYAP üzerinden <strong>ve</strong>ri alış<strong>ve</strong>rişinde bulunulması amaçlanmaktadır. BöylelikleAİHM’e yapılan başvurulara ilişkin Hükümet görüşü hazırlanması süreci kısalacağı gibi kağıt<strong>ve</strong> zaman tasarrufu da sağlanacaktır. Ayrıca UYAP bilişim sistemi üzerinden güncel istatistiki<strong>ve</strong>rilerin anlık olarak alınması mümkün olacaktır.Donanımİnsan Hakları Daire Başkanlığı’nda, bir (1) adet çok fonksiyonlu renkli fotokopi makinası, bir(1) adet tarayıcı, iki (2) adet dizüstü bilgisayar, beş (5) adet yazıcı, bir (1) adet projeksiyoncihazı, bir (1) adet video-konferans cihazı ile 27 adet bilgisayar bulunmaktadır.2 Bkz. http://www.basin.adalet.gov.tr/duyuru<strong>ve</strong>aciklamalar/<strong>2012</strong>/aihm_ictihat.html34
3. İnsan KaynaklarıTablo 2: Personel Durumuİnsan Hakları Daire Başkanlığındaki Personel Dağılımı2019151050102 1 1 1 02902830 1101.08.201131.12.<strong>2012</strong>İnsan Hakları Daire Başkanlığı’nın 1 Ağustos 2011 tarihi itibariyle personel durumu;İki (2) memur, bir (1) istatistikçi, bir (1) şef, iki (2) tercüman, sekiz (8) tetkik hakimi <strong>ve</strong> bir(1) başkandan oluşuyordu.İnsan Hakları Daire Başkanlığı personel durumu 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihi itibariyle ise;10 memur, bir (1) istatistikçi, sekiz (8) tercüman, iki (2) şube müdürü, 19 tetkik hakimi, üç(3) başkan yardımcısı <strong>ve</strong> bir (1) daire başkanından oluşmaktadır.Ayrıca kurumsal kapasite güçlendirme çalışmaları devam etmektedir. Bu bağlamda 2013yılında; tercüman alınması <strong>ve</strong> Adalet Bakanlığı’nda görevlendirilecek adalet uzmanlarındanda faydalanılması planlanmaktadır.C. İNSAN HAKLARI DAİRESİ BAŞKANLIĞI BÜROLARIBaşkanlığımızda İnsan Hakları Bürosu <strong>ve</strong> Tercüme Bürosu olmak üzere 2 bürobulunmaktadır.1. İnsan Hakları Bürosu:İnsan Hakları Bürosu Görevleri;AİHM’ye yapılan başvurular <strong>ve</strong> başvuruya ilişkin tüm işlemler, İnsan Haklarına gelen Bimersoru önergesini cevaplandırmaktadır.2. Bireysel Başvuru Bürosu:Bireysel Başvuru Bürosu Görevleri;35
Anayasa Mahkemesi'nin İnsan Hakları Dairesine görüş için gönderdiği başvurulara ilişkinişlemleri yapmaktadır.D. TEMEL POLİTİKALAR VE ÖNCELİKLER- AİHM nezdinde bireyler tarafından ülkemiz aleyhine yapılan başvuru sayısının azaltılması,- AİHM tarafından ülkemiz aleyhine <strong>ve</strong>rilen ihlal kararı sayısının azaltılması,- AİHM içtihatları <strong>ve</strong> AİHS ile insan haklarına ilişkin temel uluslararası belgeler konusundayargı birimleri <strong>ve</strong> kamu kurumları nezdinde farkındalık yaratılması,- AİHM kararlarının sistematik biçimde incelenerek sorunlu alanların tespiti ile ilgili yargısal<strong>ve</strong> idari makamlara çözüm önerilerinin sunulması,- İnsan hakları konusunda ilgili diğer kamu kurum <strong>ve</strong> kuruluşları ile işbirliği halinde projelerhazırlanması, ulusal <strong>ve</strong> uluslararası sempozyum, seminer <strong>ve</strong> eğitim faaliyetlerinindüzenlenmesi,- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi <strong>ve</strong> uygulaması ile ilgili bilimsel çalışmaların takipedilmesi, kitap, makale <strong>ve</strong> içtihatların uygulayıcılara ulaştırılmasına yönelik faaliyetlerdebulunulması <strong>ve</strong> istatistik çalışmaların yapılması,- Ülkemizin taraf olduğu başvurularda <strong>ve</strong>rilen AİHM kararları ile diğer ülkeler hakkında<strong>ve</strong>rilen <strong>ve</strong> Türk hukuk sistemine katkı sağlayacağı düşünülen AİHM kararları <strong>ve</strong> uluslararasıbelgelerin Türkçe’ye tercümesinin sağlanması,- Türk hukuk sistemine katkı sağlayacağı düşünülen ABD, Fransa, Almanya, İtalya <strong>ve</strong> İsviçregibi ülkelerin yüksek yargı organları tarafından <strong>ve</strong>rilen kararların Türkçe’ye tercümesininsağlanması,- Tercüme edilen, yabancı dile çevrilen kaynakların elektronik ortamda kamunun erişiminesunulması <strong>ve</strong> basılı eser olarak yayınlanması <strong>ve</strong> dağıtılması.3- ADLİ YARDIMLAŞMA ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ3.1.Ceza İstinabe Bürosu<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz Ceza İstinabe Bürosu Görevleri;Adlî makamlarımızca yabancı adlî makamlara, yabancı adlî makamlarca adlî makamlarımızayönelik ;– Şüpheli, sanık, tanık, mağdur <strong>ve</strong> şikayetçi ifadelerinin alınması,36
– Soruşturma ya da kovuşturmaya esas teşkil edecek bilgi-belge temini,– Arama <strong>ve</strong> el koyma işlemlerinin yapılması,Hususlarını havi istinabe evrakı, <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz tarafından Sözleşmeye uygunluğudenetlenerek iletilmektedir.Ayrıca, yabancı uyrukluların ölüm olayları <strong>ve</strong> yabancı uyrukluların hürriyetlerinden yoksunbırakılmaları ile serbest bırakılmalarına dair bilgiler de Viyana Konsolosluk Sözleşmesihükümleri <strong>ve</strong> diğer ilgili sözleşmeler uyarınca diplomatik kanaldan ilgili yabancı ülkemakamlarına bildirilmektedir.Ceza İstinabe Bürosu Kadrosu;<strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı <strong>ve</strong> Tetkik Hâkimi denetiminde, 1 Şube Müdürü <strong>ve</strong> 3şef yönetiminde 25 Memurdan oluşmaktadır.3.2. Suçlu İade <strong>ve</strong> Hükümlü Nakli BürosuSuçlu İade Masasının Görevleri;Suçluların iadesi işlemleri ikili anlaşmalar <strong>ve</strong>ya “Suçluların İadesine Dair AvrupaSözleşmesi” (SİDAS) hükümleri uyarınca yerine getirilmektedir.Buna göre Suçlu İade <strong>ve</strong> Hükümlü Nakli Bürosu tarafından,-Adlî makamlarımızca aranmakta iken yurt dışına kaçan şüpheli, sanık <strong>ve</strong> hükümlülerinbulundukları ülkeden geri <strong>ve</strong>rilmelerinin sağlanması amacıyla düzenlenen geri <strong>ve</strong>rme evrakıkontrol edildikten sonra yabancı makamlara gönderilmekte,-Aynı şekilde Türk vatandaşı olmayan şüpheli, sanık <strong>ve</strong>ya hükümlülerin geri <strong>ve</strong>rilmesi içinyabancı adlî makamlarca düzenlenen geri <strong>ve</strong>rme evrakının denetimi yapılarak, bu husustakitaleplerin karşılanması sağlanmakta,-Yurtdışında olan ancak bulunduğu ülke tespit edilemeyen şahısların, Ülkemize geri <strong>ve</strong>rilmesiamacıyla uluslararası düzeyde aranmalarını teminen İnterpol <strong>Genel</strong> Sekreterliğince 5 yılsüreyle geçerliliği olan “Kırmızı Bülten” (<strong>Uluslararası</strong> Yakalama Müzekkeresi) çıkarılması,Kırmızı Bülten çıkıncaya kadar herhangi bir gecikmeye mahal <strong>ve</strong>rmemek amacıyla,37
1 yıl süreyle geçerliliği olan “difüzyon mesajı” yayımlanması amacıyla İçişleri Bakanlığınezdinde gerekli girişimlerde bulunulmakta,-Diğer taraftan, yabancı ülke adlî makamlarının talebine istinaden çıkarılan Kırmızı Bülten<strong>ve</strong>ya yayımlanan difüzyon mesajlarına konu kişilerin Ülkemizde iade amacıyla aranıparanmayacağına ilişkin <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz tarafından bir değerlendirme yapılmaktadır.Hükümlülerin Nakli Masasının Görevleri;Yabancı bir devlette suç işleyip de hürriyeti bağlayıcı bir cezaya mahkûm edilen Türkvatandaşlarının bakiye cezalarının Ülkemizde <strong>ve</strong> aynı şekilde Türkiye’de suç işleyip dehürriyeti bağlayıcı cezaya mahkûm edilen yabancıların bakiye cezalarının vatandaşı olduğuülkede infazı için gerekli işlemler ilgili sözleşmeler hükümleri gereğince <strong>Genel</strong>Müdürlüğümüzce yerine getirilmektedir. (3002 dayılı Kanun)Yabancı Uyruklular Masası Görevleri;Herhangi bir suç nedeniyle Ülkemiz Adli Makamlarınca tutuklanan <strong>ve</strong> tahliye edilen kişilereilişkin bilgiler bu masa arşivinde toplanmakta <strong>ve</strong> Dışişleri Bakanlığı ile ilgili kurumlarailetilmektedir.Suçluların İadesi <strong>ve</strong> Hükümlü Nakli Bürosu Kadrosu;<strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı <strong>ve</strong> Tetkik Hâkimi denetiminde, 1 Şube Müdürü <strong>ve</strong> 1şef yönetiminde 7 Memurdan oluşmaktadır.3.3 <strong>Hukuk</strong> İstinabe Bürosu<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz <strong>Hukuk</strong> İstinabe Bürosu Görevleri;– Dış Temsilciliklerden, Savcılıklardan <strong>ve</strong> Mahkemelerden gelen Tanık İfadesi, Adres Tespiti(yabancı uyruklu), Kan Alınması, Belge <strong>ve</strong> Bilgilerin İstenmesi, DNA Testi, DelilAraştırması, Sağlık <strong>Raporu</strong>nun Alınması, Nüfus Kayıt Örneğinin İstenmesi, Ekonomik <strong>ve</strong>Sosyal Durum Araştırması, Bazı Hususların Tespiti gibi adli yardım taleplerinin yerinegetirilmesi,– Ekonomik <strong>ve</strong> Sosyal Durum Araştırması, Belge <strong>ve</strong> Bilgilerin İstenmesi, Nüfus KayıtÖrneklerinin İstenmesi,38
– Adli makamlardan <strong>ve</strong> konusu gereği ilgili idari kurum <strong>ve</strong> kuruluşlardan <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong>ailişkin talep edilen bilgi <strong>ve</strong> görüşlerin karşılanması şeklinde sayılmaktadır.Ayrıca BİMER <strong>ve</strong> Bilgi Edinme Bürosu’ndan gelen görüş talep yazıları hâkimlerimiztarafından yazılmaktadır.<strong>Hukuk</strong> İstinabe Bürosu Kadrosu;<strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı <strong>ve</strong> Tetkik Hâkimi denetiminde, 1 Şube Müdürüyönetiminde 6 Memurdan oluşmaktadır.3.4. <strong>Hukuk</strong> Tebligat Bürosu<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz <strong>Hukuk</strong> Tebligat Bürosu Görevleri;– <strong>Hukuk</strong> Mahkemeleri, İcra Müdürlükleri <strong>ve</strong> Noterliklerden gelen tebligat evrakının (varsaeksikliklerinin giderilerek) yurtdışında bulunan muhataplara tebliğ için ilgili Konsolosluk,Büyükelçilik <strong>ve</strong> Merkezi Makamlara gönderilmesi,– Tebliğ için yurtdışına gönderilen <strong>ve</strong> Konsolosluk, Büyükelçilik, Merkezi Makamlarda işlemyapılarak cevabı gelen evrakın gerekli işleminin yapılarak, talep eden Mahkeme, İcraMüdürlükleri <strong>ve</strong> Noterliklere bilgi <strong>ve</strong>rilmesi,– <strong>Hukuk</strong> Mahkemeleri, İcra Müdürlükleri <strong>ve</strong> Noterliklerden gelen daha önce tebliğe gönderilipadreste bulunamayan <strong>ve</strong>ya adresi tespit edilemeyen muhataplara Konsolosluk <strong>ve</strong>Büyükelçilikler aracılığıyla ilanen tebliğ yapılmasının sağlanması, (ilanen tebliğ yapılacakgazetelerin araştırılarak ilan masraflarının sorulması, masrafın mahkemesine bildirilerek kabuledilmesi sonucu yayınlanmasını sağlamak) sonucunun Mahkemelere bildirilmesi,– Yurtdışındaki Yabancı Mahkemelerden, Merkezi Makamlardan <strong>ve</strong> Dışişleri Bakanlığındangelen tebligat evrakının (varsa eksikliklerinin giderilerek) muhatabın adresinin bulunduğuSavcılığa tebliğ yapılmak üzere gönderilmesi,– Tebliğ için Savcılıklara gönderilen evraka yapılan işlem sonucundan, tebliği talep edenYabancı Mahkeme, Merkezi Makam <strong>ve</strong> Dışişleri Bakanlığına bilgi <strong>ve</strong>rilmesi,– Tebligatla ilgili BİMER başvurularına yazı ile cevap <strong>ve</strong>rilmesi,– E-posta ile gelen tebligatla ilgili sorulara yazı ya da e-posta ile cevap <strong>ve</strong>rilmesi,– Tebligatla ilgili Cumhuriyet Başsavcılıkları, Mahkemeler, İcra Müdürlükleri, Noterlikler<strong>ve</strong> Avukatların talepleri hakkında yazı ile görüş bildirilmesi şeklinde sayılmaktadır.39
<strong>Hukuk</strong> Tebligat Bürosu Kadrosu;<strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı <strong>ve</strong> Tetkik Hâkimi denetiminde, 1 Şube Müdürü <strong>ve</strong> 1şef yönetiminde 18 Memurdan oluşmaktadır.3.5. Çocuk <strong>Hukuk</strong>u Bürosu<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz Giden Evrak Bürosu Görevleri;– <strong>Uluslararası</strong> Çocuk Kaçırmanın <strong>Hukuk</strong>i Vechelerine Dair Lahey Sözleşmesi uyarınca,Velayet hakkının <strong>ve</strong>ya şahsi ilişki kurma hakkının ihlalinden önce mutat meskeni bir akitdevlette bulunup, başka bir akit devlet topraklarına kaçırılan bütün çocuklar hakkındauygulama alanı bulmakta, sözleşme uygulama alanı bakımından vatandaşlık durumu önemtaşımamaktadır. Bu sözleşme çerçe<strong>ve</strong>sinde Sözleşmeye taraf Ülkelerin Türkiye’dentaleplerine <strong>ve</strong> Türkiye’nin de sözleşmeye taraf ülkelerden çocuk iadesi <strong>ve</strong> şahsi ilişkikurulması talepleri yerine getirilmektedir.– Çocukların Velayetine ilişkin Kararların Tanınması <strong>ve</strong> Tenfizi ile Çocukların Velayetininyeniden Tesisine ilişkin kararların Tanınması <strong>ve</strong> Tenfizi ile Çocukların Velayetinin YenidenTesisine ilişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi uyarınca, <strong>ve</strong>layete ilişkin bir kararın taraf başkabir Devlette tanınması <strong>ve</strong>ya yerine getirilmesine ilişkin Taleplerin büromuzca yerinegetirilmesi,– Vatandaşların bu konulardaki Bilgi Edinme, Başbakanlık Bimer dilekçeleri <strong>ve</strong> <strong>Genel</strong>Müdürlüğümüz internet sitesindeki başvurularına cevap <strong>ve</strong>rilmesi şeklinde sayılmaktadır.Başvurular Velayet <strong>ve</strong>ya Çocuk iadesi ayrım yapıldıktan sonra ev<strong>ve</strong>liyat bakılıp öncesi var iseilgili dosyasıyla olmadığı takdirde yeni bir dosya açılıp ilgili Hakimine (Numaralandırmasistemi) takdim edilmesi ile başlatılır.Her iki konuda da merkezi makam görevini Bakanlığımız yürütmekte olup bu göreviBakanlığımız Cumhuriyet Başsavcılıkları aracılığıyla yerine getirdiğinden dosyalarınişleyişlerinin aciliyeti sebebiyle Savcılık görüşmeleri telefon irtibatıyla kalemdensağlanmaktadır. Merkezi Makam yazışmaları da faks aracılığıyla yapılmaktadır.Çocuk <strong>Hukuk</strong> Bürosu Kadrosu;40
<strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı <strong>ve</strong> Tetkik Hâkimi denetiminde, 1 Şube Müdürü <strong>ve</strong> 1şef yönetiminde 2 Memurdan oluşmaktadır.3.6. Nafaka Bürosu<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz Nafaka Bürosu Görevleri;Bakanlığımız <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü, “merkezi makam” olarakgörevini Cumhuriyet Başsavcılıkları aracılığı ile yerine getirmektedir. CumhuriyetBaşsavcılıklarımız bu konuda;Alacaklısı Türkiye’de, borçlusu yabancı ülkelerde olan nafaka işlemlerinde “göndericimakam”Alacaklısı yabancı ülkede, borçlusu Türkiye’de olan nafaka işlemlerinde “aracıkurum” olarak iki yönlü görev ifa etmektedirler.Nafaka alacaklarının yabancı ülkelerden tahsiline ilişkin ülkemizin de tarafı bulunduğuSözleşmelerin amacı; genelde maddi imkândan yoksun bulunan nafaka alacaklısının, borçlusuyabancı bir ülkede ikamet eden nafaka alacağının tahsilini sağlamaktır. Başvuru usulü <strong>ve</strong>konu ile ilgili ayrıntılı bilgi 01.03.2008 tarih <strong>ve</strong> 64/1 sayılı <strong>Genel</strong>gemizde belirtilmiştir.Nafaka Bürosu <strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı <strong>ve</strong> Tetkik Hâkimi denetiminde, 1Şube Müdürü yönetiminde 3 Memurdan oluşmaktadır.4- ULUSLARARASI KURULUŞLAR VE SÖZLEŞMELER ŞUBEMÜDÜRLÜĞÜ4.1. Sözleşmeler <strong>ve</strong> Dış İlişkiler BürosuSözleşmeler Bürosu yetki <strong>ve</strong> görevlerini aşağıda belirtilen masa <strong>ve</strong> merkezlervasıtasıyla yerine getirmektedir.4.1.1- Yurtdışı Adalet Müşavirleri MasasıAdalet Bakanlığı <strong>ve</strong> Dışişleri Bakanlığı arasında 12 Nisan <strong>2012</strong> tarihinde imzalanan İşbirliğiProtokolünün ardından kurumumuz nezdinde <strong>2012</strong> yılında kurulmuştur.41
Adalet Bakanlığı <strong>ve</strong> Dışişleri Bakanlığı arasında 12 Nisan <strong>2012</strong> tarihinde imzalanan İşbirliğiProtokolü çerçe<strong>ve</strong>sinde, Büyükelçiliklerimizde görevlendirilen adalet müşavirlerine ait görevtanımları aşağıda belirtilmiştir:1. 2992 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilat <strong>ve</strong> Görevleri Hakkında Kanunda yazılıgörevlerden yurtdışına terettüp eden iş <strong>ve</strong> işlemlerin yürütülmesine katkı <strong>ve</strong>rmek;2. Görev yapılan ülke ile uluslararası hukukî <strong>ve</strong> cezaî adli işbirliğinin, etkili, sağlıklı <strong>ve</strong>süratli biçimde yürütülmesine yardımcı olmak;3. Görev yapılan ülkede adalet alanında düzenlenen ikili <strong>ve</strong> çok taraflı uluslararasıtoplantılarda Adalet Bakanlığını temsil etmek;4. İki ülke Adalet Bakanlıkları <strong>ve</strong> adlî kurumları arasındaki işbirliğinin gelişmesi <strong>ve</strong>güçlendirilmesine katkı sağlamak;5. Görev yapılan ülkenin, özellikle ülkemizi ilgilendiren konulardaki ulusal mevzuatınıyakından takip etmek <strong>ve</strong> güncel gelişmelerden Adalet Bakanlığını haberdar etmek;6. Görev çevresinde bulunan uluslararası kuruluşların, Adalet Bakanlığının görev alanınagiren konularda <strong>ve</strong> yargıyı ilgilendiren, özellikle hukukun üstünlüğü <strong>ve</strong> insan hakları,suçla mücadele, uluslararası adlî işbirliği alanlarındaki toplantılarına <strong>ve</strong> faaliyetlerinekatılmak, bunları takip <strong>ve</strong> merkeze rapor etmek; Bu toplantılara Adalet Bakanlığıncakatılım sağlandığında, toplantıya katılan Bakanlık temsilcileri ile toplantıya <strong>ve</strong> ilgilifaaliyetlere ilişkin istişarelerde bulunmak, böylece bu uluslararası kuruluşlardaBakanlığın uzun vadeli stratejilerinin belirlenmesine <strong>ve</strong> Bakanlığımızın aktif temsilinekatkıda bulunmak;7. Nezdinde görev yapılan uluslararası kuruluşların <strong>ve</strong> diğer muhatapların ülkemizdekiyargı alanında gerçekleşen gelişmeler ile ilgili olarak bilgilendirilmesine katkısağlamak;8. Görev yapılan ülkede yaşayan vatandaşlarımıza yönelik hukukî bilgilendirmetoplantılarını Büyükelçiliklerimiz <strong>ve</strong> Başkonsolosluklarımızla koordinasyon halindegerçekleştirmek;9. Görevli bulunulan dış temsilciliğimizde yapılan noterlik, adlî <strong>ve</strong> idarî tebligat vb.hukukî <strong>ve</strong> adlî işlemlerle ilgili temsilcilik çalışanlarına gerektiğinde danışmanlıkhizmeti <strong>ve</strong>rmek;10. Adalet Bakanlığı tarafından <strong>ve</strong>rilen diğer görevleri yerine getirmektir.Diğer taraftan, aynı Makam Olur'u ile Avrupa Gü<strong>ve</strong>nlik <strong>ve</strong> İşbirliği Teşkilatı (AGİT)nezdindeki Daimi Temsilciliğimizde, Birleşmiş Milletler nezdindeki Daimi42
Temsilciliğimizde, Avrupa Konseyi Daimi Temsilciliğimizde <strong>ve</strong> Avrupa Birliği DaimiTemsilciliğimizde görevlendirilen adalet müşavirleri açısından; yukarıda belirtilen görevtanımlarının, görevlendirildikleri kuruluşların görev alanları ile sınırlı bulunmasının uygunolacağı değerlendirilmektedir.4.1.2- Sözleşmeler MasasıSözleşmeler masasının görevleri;-İkili <strong>ve</strong> çok taraflı sözleşme yapılmasını <strong>ve</strong> yürürlüğünü takip etmek,-Sözleşmelere ilişkin görüş yazışmalarını yapmak,-Adli işbirliğinin oluşturulması <strong>ve</strong> geliştirilmesi amacıyla aramızda hukuki <strong>ve</strong> cezai konulardaadli yardımlaşma sözleşmesi bulunmayan ülkelerle sözleşme yapılması <strong>ve</strong>ya mevcutsözleşmelerin yenilenmesi,-Sözleşme metinlerinin hazırlanmasının, imzalanmasının, yürürlüğe girmesi için gerekliprosedürün takibinin yapılması,-Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi, Lahey, Ahvali Şahsiye, İLO sözleşmeleri gibi çoktaraflı sözleşmelerin takibi <strong>ve</strong> bu sözleşmelere ilişkin yazışmalarının yapılması şeklindesayılmaktadır.4.1.3- Ülkeler MasasıÜlkeler Masasının Görevleri;- Ülkeler ile ikili düzeyde ilişkilerin yürütülmesine ilişkin faaliyetleri takip etmek,-Ülkeler ile işbirliğinin geliştirmesi amacıyla işbirliği protokollerinin hazırlanmasının,imzalanmasının takibinin <strong>ve</strong> yazışmalarının yapılması,-Ülkeler ile ikili düzeyde çalışma, eğitim gibi programların hazırlanması <strong>ve</strong> takibininyapılması,-Ülkeler ile mütekabiliyet esasına göre ilişkilerin yürütülmesinin takibinin yapılması,-Ülkeler ile konsolosluksayılmaktadır.istişarelerinin takibinin <strong>ve</strong> yazışmasının yapılması şeklinde43
4.1.4- Yurtdışı Türkler MasasıKurumumuz nezdinde <strong>2012</strong> yılında kurulmuştur.Yurtdışı Türkler Masasının Görevleri;-Yurtdışında bulunan Türk vatandaşlarına hukuki yardım sağlanmasına ilişkin faaliyetleriyürütmek,-Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarına hukuki konularda nasıl bir yol izleyeceklerihususunda yardımda bulunmak,-<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz bünyesindeki diğer bürolardaki Türk vatandaşlarının yaşadıklarısorunlara ilişkin dosyaların da takibinin yapılması <strong>ve</strong> bu konularda diğer kurumlarlakoordinasyonun kurularak vatandaşlarımızın adli konulardaki sorunlarına çözüm bulunmasışeklinde sayılmaktadır.4.1.5- BAİ (Bölgesel Adli İşbirliği) MasasıBölgesel Adli İşbirliği Projesi kapsamında bölge ülkeleri ile mevcut ilişkilerimizingeliştirilmesi amacıyla Kurumumuz nezdinde <strong>2012</strong> yılında kurulmuştur.Bölgesel Adli İşbirliği Masası Görevleri;-Bölgesel adlî işbirliğine ilişkin faaliyetleri yürütmek,-Bu faaliyetlerde ikili işbirliğinin arzu edilen noktaya çıkarılması için temel işbirliği alanı olanadli yardımlaşmada etkinliğin sağlanması,-İkili eğitim programları düzenlenmesi,-İkili proje <strong>ve</strong> çalışmalar gerçekleştirilmesi <strong>ve</strong> bölge ülke temsilcilerinin tamamının katılacağıadlî işbirliği konularında toplantı <strong>ve</strong> eğitim programları, irtibat ağı oluşturulması <strong>ve</strong> bölgeseldüzeyde sözleşme <strong>ve</strong> kurumsal alt yapı çalışmalarının yapılması şeklinde sayılmaktadır.4.1.6- <strong>Uluslararası</strong> Kuruluşlar Masası<strong>Uluslararası</strong> Kuruluşlar Masası Görevleri;- <strong>Uluslararası</strong> kuruluşlar ile ilgili işlemleri yürütmek,-Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, NATO, İslam Konferansı Örgütü gibi uluslararasıkuruluşlarla ilgili faaliyetlerin diğer kamu kurumlarıyla koordineli olarak takibinin <strong>ve</strong>44
yazışmalarının yapılması şeklinde sayılmaktadır.4.1.7- Sınıraşan Örgütlü Suçlar <strong>ve</strong> Terör MasasıSınıraşan Örgütlü Suçlar <strong>ve</strong> Terör Masası Görevleri;- Sınıraşan suç <strong>ve</strong> terör olaylarına ilişkin yürütülecek faaliyetleri yürütmek-Yasadışı göç, kaçakçılık, insan ticareti, uyuşturucu madde kaçakçılığı gibi sınıraşan örgütlüsuçlarla mücadele kapsamında yapılan faaliyetlerin yürütülmesi <strong>ve</strong> yazışmalarının yapılması,-Terör <strong>ve</strong> terör örgütlerinin faaliyetlerine ilişkin işlemlerin diğer kurumlarla koordineli olaraktakibinin <strong>ve</strong> yazışmalarının yapılması,-<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzde diğer bürolarda mevcut bu suçlarla alakalı dosyaların takibininyapılarak yeknesaklığın sağlanması şeklinde sayılmaktadır.4.1.8- Ekonomik Suçla Mücadele MasasıEkonomik Suçla Mücadele Masası Görevleri;-Yolsuzluk <strong>ve</strong> Rüş<strong>ve</strong>tle Mücadele, Karaparanın Aklanması konularına ilişkin çalışma yapmak,-İktisadi İşbirliği <strong>ve</strong> Kalkınma Teşkilatı (OECD) Ticari İşlerde Yabancı Kamu GörevlisineRüş<strong>ve</strong>tin Önlenmesi Sözleşmesi Rüş<strong>ve</strong>tle Mücadele Çalışma Grubu (WGB), YolsuzluğaKarşı Devletler Grubu (GRECO), Mali Eylem Görev Gücü (FATF) Kara paranın Aklanması<strong>ve</strong> Terörün Finansmanın Önlenmesi, BM Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi, AvrupaYolsuzlukla Mücadele Ofisi (OLAF) ile ilgili faaliyetlerin takibinin <strong>ve</strong> yazışmalarınınyapılması şeklinde sayılmaktadır.4.1.9- 7/24 AYTAM (Adli Yardımlaşma Takip Merkezi)Siber Suçlar Sözleşmesi 7/24 İrtibat Noktası, Eurojust-EJN İrtibat Noktası, SELEC-SeepagEJN İrtibat Noktası <strong>ve</strong> G-8 İrtibat Noktası faaliyetlerinin yürütülmesine yardımcı olmak <strong>ve</strong>önemli adli yardımlaşma evrakının takibinin yapılmasını sağlamak üzere kurumumuznezdinde <strong>2012</strong> yılında kurulmuştur.4.1.10- SUGGAM (Suç Gelirleri Geri Alım Merkezi)Suç Gelirlerinin Geri Alım işlemlerine ilişkin uluslararası adli yardımlaşma işlemlerini takipetmek, ülke içerisinde ise farkındalık oluşturmak amacıyla çalışmalar yapmak üzerekurumumuz nezdinde <strong>2012</strong> yılında kurulmuştur.45
4.1.11- Staj Masası<strong>Genel</strong> Müdürlükte staj görmek isteyen öğrenciler <strong>ve</strong> yabancı adalet kurumlarında görev yapanuzmanların kısa süreli olarak program hazırlamak <strong>ve</strong> uygulamak görevlerini yerine getirmeküzere <strong>2012</strong> yılında kurulmuştur.Sözleşmeler <strong>ve</strong> Dış İlişkiler Bürosu Kadrosu;1 Şube Müdürü <strong>ve</strong> 1 şef denetiminde 8 memurdan oluşmaktadır.4.2.Proje <strong>ve</strong> Protokol Bürosu4.2.1- Halkla İlişkiler <strong>ve</strong> Tanıtım MasasıHalkla İlişkiler <strong>ve</strong> Tanıtım Masasının Görevleri;-Kamunun bilgilendirilmesine ilişkin faaliyetlerin yürütülmesi,-<strong>Genel</strong> Müdürlüğü ilgilendiren konulardaki meclis soru önergelerinin cevaplandırılması,-<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz <strong>Faaliyet</strong> raporlarının hazırlanması,-<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz bünyesindeki yurtiçi <strong>ve</strong> yurtdışı ziyaretlere <strong>ve</strong> toplantılara ilişkin Salı<strong>ve</strong> Cuma günleri Müsteşarlık Makamına rapor sunulması,-Bakanlığımızın diğer Birimlerinden <strong>ve</strong> dış kurumlardan istenilen görüş yazılarınıncevaplandırılması,-Yönetmelik, Tüzük <strong>ve</strong> Kanun Tasarıları hakkında görüş bildirilmesi,-BİMER <strong>ve</strong> bilgi edinme başvurularının cevaplandırılması,-Yazılı <strong>ve</strong> görsel medyada görev alanımıza giren hususları takip ederek ilgililerinbilgilendirilmesi <strong>ve</strong> bilgi notlarının ilgili makama arz edilmesi,-AB ilerleme raporu <strong>ve</strong> diğer uluslararası raporlarda <strong>Genel</strong> Müdürlük görev alanına girenhususların raporlanmasının sağlanması,-Web sitesi <strong>ve</strong> sosyal medya aracılığı ile kurumumuz faaliyetlerinin tanıtılması,- Bülten <strong>ve</strong> broşür hazırlayarak kurumumuz faaliyetlerinin tanıtılması şeklinde sayılmaktadır.46
4.2.2- Protokol MasasıToplantı Organizasyon Masası Kurum içi, yurt içi kurumlar arası toplantılar, seminer, çalıştayvb. organizasyon hazırlık <strong>ve</strong> toplantıların organizasyonunu yapmaktadır.-Yabancı ülke heyetlerin ülkemizde ağırlanması,-Ülkemiz heyetlerinin yabancı ülkeleri ziyaretlerine ilişkin hazırlıkların yürütülmesi,-<strong>Uluslararası</strong> kuruluşlar çalışma <strong>ve</strong> toplantılarına katılacakların ziyaretlerine ilişkinçalışmaların yürütülmesi şeklinde sayılmaktadır.4.2.3- Proje MasasıProje Hazırlama Masası proje ihtiyaçlarını tespit etmekte, proje fişleri hazırlamakta, projeleriçin finans kaynakları araştırmaktadır.Proje Takip Masası devam eden projeler ile ilgili iş <strong>ve</strong> işlemleri yapmaktadır.Proje-Protokol Bürosu Kadrosu;<strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı <strong>ve</strong> Tetkik Hâkimi denetiminde, 1 Şube Müdürü <strong>ve</strong> 1şef yönetiminde 6 memurdan oluşmaktadır.5- ARAŞTIRMA BİRİMLERİ5.1- UHAMER (<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> Araştırma Merkezi)<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> Araştırma Merkezi (UHAMER) <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> alanında Bakanlıkgörev alanına giren hususlarda uygulamaya esas bilgi <strong>ve</strong> belgelerin araştırılması, mukayeselihukuk çalışmalarının yapılması, yabancı kaynakların tercüme edilmesi, kamuoyunuilgilendiren hususların yayımlanması konularında faaliyet göstermek üzere <strong>2012</strong> yılındakurulmuştur.UHAMER benzer nitelikteki araştırma kurumları, üni<strong>ve</strong>rsiteler <strong>ve</strong> sivil toplum kurumları ileortak çalışma yürütebilecektir.<strong>2012</strong> yılı itibariyle UHAMER ilk çalışmalarını kendi web sitesinde terör, siber suç,<strong>Uluslararası</strong> nafaka alacakları <strong>ve</strong> çocuk hukuku alanlarında yayımlamıştır.Türk <strong>Hukuk</strong> Sistemini yabancılara tanıtmak amacıyla “The Judicial System of Turkey” isimlibir broşür yayımlamıştır.47
5.2- Kütüphane<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü bünyesinde oluşturulan kütüphanemizeson yıllarda kitap hazinesini genişleterek ulusal <strong>ve</strong> uluslararası birçok konuda değişik ülkedillerinden (Özellikle Türkçe, İngilizce, Fransızca <strong>ve</strong> Almanca vb.) hukuki <strong>ve</strong> cezaikonularda güncel kitaplar kazandırılmıştır. Kütüphanemiz tüm kurum personeline açıktutulmakta olup personelimiz bu kitaplardan <strong>ve</strong> okuma salonumuzdan faydalanabilmektedir.Kütüphane için bir personel görevlendirilmiş olup, ilgili personel kitap listeleri <strong>ve</strong> ilgilimevzuat araştırması çalışmalarına bir şube müdürünün gözetiminde devam etmektedir.5.3- Mütalaa <strong>ve</strong> Görüş Bürosu<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü Bürolarından olan Mütalaa <strong>ve</strong> görüşbürosu Yerel mahkemeler <strong>ve</strong> diğer kurumlardan gelen; vasi tayini, ülkeler arası karşılıklılık,tanıma <strong>ve</strong> tenfiz, evlat edinme, vatandaş dilekçeleri, <strong>ve</strong>raset, mütekabiliyet, apostil, teminattanmuafiyet, mevzuat talebi, <strong>ve</strong>sayet, taşınmaz mal edinimi, tereke teslimi, tazminat davaları,alacak, icra takipleri, hukuki konularda ikili <strong>ve</strong> çok taraflı bilgi talepleri, şahsi başvurular <strong>ve</strong>bu konularla ilgili her türlü görüş <strong>ve</strong> bilgi taleplerine cevap <strong>ve</strong>rmektedir.Ayrıca hukuki konularda ülke mevzuatlarını derleyerek konu ile ilgili her türlü bilgi <strong>ve</strong>belgenin fiziki <strong>ve</strong> elektronik ortamda muhafaza etmektedir.Mütalaa <strong>ve</strong> Görüş Bürosu Kadrosu;1 Müdürün denetiminde 4 memurdan oluşmaktadır.C- İNSAN KAYNAKLARI1- PERSONEL GÖREVLERİ VE SAYILARI<strong>2012</strong> yılında <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzde mevcut personel sayısı 109’si kadın, 151’i erkek olmaküzere 260 kişidir. <strong>2012</strong> yılı sonu itibariyle <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzde, 1 <strong>Genel</strong> Müdür, 5 <strong>Genel</strong>Müdür Yardımcısı, 7 Daire Başkanı, 66 Tetkik Hâkimi, 11 Şube Müdürü, 8 Şef, 162 Memurgörev yapmıştır.Not: 2 <strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı <strong>ve</strong> 1 Tetkik Hâkimi Adalet Müşaviri olarak görevli, 2 TetkikHâkimi Fransa’da daimi temsilciliğimizde görevli, 4 Tetkik Hâkimi yabancı dil eğitimi içinyurt dışında görevli, 2 Tetkik Hâkimi Jean Monnet burs programı kapsamında yurt dışındagörevli, 2 Tetkik Hâkimi AİHM’de görevli <strong>ve</strong> 1 Tetkik Hâkimi de TBMM’de görevlibulunmaktadır. Ayrıca 1 Memur Kamu Düzeni <strong>ve</strong> Gü<strong>ve</strong>nliği Müsteşarlığında, 2 Memur daTBMM de görevlidir.48
Tablo 3: Mevcut Personel DurumuÇALIŞANLARIN GÖREV VE CİNSİYET DURUMUNA GÖRE DAĞILIMI2011 <strong>2012</strong>UNVANDEĞİŞİMTOPLAMTOPLAM<strong>Genel</strong> Müdür 1 1 0<strong>Genel</strong> Müdür Yrd. 4 5 1Daire Başkanı 5 7 2Daire Başkan Yrd. 0 3 3Tetkik Hakimi 46 66 20Şube Müdürü 6 11 5Şef 9 8 -1İstatistikçi 1 2 1Bilg.İşletmeni 8 8 0VHKİ 29 36 7Memur 25 23 -2Sekreter 4 4 0Zabıt Katibi 27 54 27Tablo 4: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> Kadın Erkek DağılımıUNVAN ERKEK KADIN TOPLAM<strong>Genel</strong> Müdür 1 1 1<strong>Genel</strong> Müdür Yrd. 5 0 5Daire Başkanı 6 1 7Başkan Yardımcısı 3 0 3Tetkik Hakimi 49 17 66Şube Müdürü 9 2 11Şef 5 3 8İstatistikçi 0 2 2Bilg.İşletmeni 4 4 8VHKİ 15 21 36Memur 16 5 22Daktiloğraf 0 0 0Sekreter 0 4 4Zabıt Katibi 27 27 54Mütercim 2 16 18Hizmetli 8 6 14Şoför 2 0 249
Tablo 5: Kadrolu <strong>ve</strong> Geçici Görevli Personel<strong>2012</strong> KADROLU VE GEÇİCİ GÖREVLİ PERSONEL (UNVAN) DAĞILIMIUNVANKADROLUG. GÖREVLİKADIN ERKEK KADIN ERKEKTOPLAMTetkik Hâkimi 4 14 8 40 66Yurt Dışı Görv.Hakim - 6 2 5 13Memur 10 17 - 1 28Yazı İşleri Müdürü - - - 2 2Şube Müdürü 1 2 - - 3Şef 6 4 - - 10İcra Müdür - - - 2 2İcra MüdürYardımcısı - - - 5 5İstatistikçi - 1 - - 1Bilg.İşletmeni 4 4 - - 8VHKİ 22 16 - - 38Sekreter 1 - - - 1Zabıt Katibi - - 29 14 43Söz. Zabıt Katibi - - 2 2Mütercim - 9 - 11 20Yardımcı Hizmetleri - 2 - 1 3Şoför - 1 - 1 2Mübaşir 0 1 1Toplam 124 121 2452. PERSONELİN NİTELİKLERİTablo 6: Çalışanların Eğitim Durumuna Göre DurumuÇalışanların Eğitim Durumuna Göre Dağılımı (2011)EğitimDurumuDoktoraYüksekLisansLisans Ön Lisans Lise2011- KişiSayısı<strong>2012</strong> - KişiSayısı5 32 39 16 917 45 53 28 127DEĞİŞİM +2 +13 +14 +12 +3650
Tablo 7: Çalışanların Yabancı Dil Seviyesine Göre DurumuKPDS PUANI 50 60 70 80 902011 - 2 4 9 3<strong>2012</strong> 2 2 5 11 4DEĞİŞİM +2 - +1 +2 +1Tablo 8: Çalışanların Yabancı Dil Seviyesine Göre DurumuİELTS/TOEFL PUANI 5 / 70 6 /80 7/90 8/1002011 1 3 3 -<strong>2012</strong> 3 4 4 -DEĞİŞİM +2 +1 +1Tablo 9: Çalışanların Yabancı Dil Seviyesine Göre DurumuYabancı Dil Bilenlerin Sayısı(KPDS 50 üzeri)HakimMemur2011 40 14<strong>2012</strong> 54 15DEĞİŞİM +14 +13. HİZMET İÇİ EĞİTİM<strong>Genel</strong> Müdürlükte görev yapan her unvandaki personelin bilgi <strong>ve</strong> becerilerini geliştirmek <strong>ve</strong>onları üst görev kadrolarına hazırlamak amacıyla hizmet içi eğitim olanaklarındanyararlanmalarına imkân tanınmaktadır.Temel, hazırlayıcı <strong>ve</strong> staj eğitim dönemlerinden oluşan aday memurluk eğitimine ilişkin<strong>ve</strong>riler aşağıdaki gibidir;51
Tablo 10: Temel Memuriyet Eğitimi Alan Personel2011 12<strong>2012</strong> -GENEL TOPLAM 12Tablo 11: Jean Monet Bursundan Yararlanan PersonelJEAN MONNET BURSUNDAN YARARLANANLAR2011 <strong>Yılı</strong> itibariyle toplam 9<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> itibariyle toplam 2GENEL TOPLAM 11Tablo 12: Yurtdışı Dil Eğitim Programından Yararlanan PersonelYURTDIŞI DİL EĞİTİM PROGRAMINDAN YARARLANANLAR2011 <strong>Yılı</strong> itibariyle toplam 11<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> itibariyle toplam 5GENEL TOPLAM 16Tablo 13: Yabancı Dil Eğitim Yardımından Yararlanan PersonelYABANCI DİL EĞİTİM YARDIMINDAN YARARLANANLAR (%60)2011 <strong>Yılı</strong> itibariyle toplam 3<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> itibariyle toplam 4GENEL TOPLAM 752
D- FİZİKİ KAPASİTE1- MEKAN<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü, Mustafa Kemal Mahallesi 2151. Sokak,No:34/A, Söğütözü/Ankara adresinde bulunan Adalet Bakanlığı Ek Binasının, 3. katın tamamıile 2. katını bir bölümünde görev yapmaktadır.<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüze ait müstakil bir arşiv bulunmaktadır. İşlemi <strong>ve</strong> saklama süresi bitendosyalarımız Keçiören’de bulunan kurum arşivine gönderilmektedir.Tablo 14: Tahsis Amacına Göre Odalar2011 <strong>2012</strong> DEĞİŞİMYönetici odaları 8 16 +8Bürolar 30 44 +14Depolar 3 4 +1Toplantı Salonları 1 2 +1Sekreter odaları 2 3 +1Kütüphane - 1 +12- TEFRİŞAT (MALZEME VE ARAÇLAR)<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz demirbaş malzemesine ilişkin 2011 <strong>ve</strong> <strong>2012</strong> yılı listeleri <strong>ve</strong> her iki yılarasında meydana gelen değişimler tefrişat <strong>ve</strong> elektronik malzemeler olarak aşağıdasunulmuştur:53
Tablo 15: Demirbaş ListesiGENEL MÜDÜRLÜĞÜMÜZ DEMİRBAŞ MALZEMEYE AİT LİSTELER(TEFRİŞAT)MALZEME ADI 2011 <strong>2012</strong> DEĞİŞİMATATÜRK TABLOSU 33 33 0BANKO 2 5 3BAYRAK 2 2 0BAYRAK DİREĞİ 4 2 -2BEKLEME KOLTUĞU 4 5 1BİLGİSAYAR 150 161 11BUZDOLABI 2 2 0CİLTLEME MAKİNESİ 1 1 0COMPACT ARŞİV DOLABI 7 7ÇOK AMAÇLI DOLAP 97 109 12DİZÜSTÜ LENOVA 2 2DİZÜSTÜ SONY 1 1DİZÜSTÜ TABLET 1 1DİZÜSTÜ VESTEL 3 3DOSYA TAŞIMA ARABASI 10 3 -7ELEKTRİK SÜPÜRGESİ 1 2 1EMANET SAKLAMA ÇELİK KASA 1 1 0ETEJER 86 133 47FAKS 4 4 0FLAMA 2 2 0FOTOĞRAF MAKİNESİ 1 2 1FOTOKOPİ MAKİNESİ 8 7 -1GİYOTİN (KAĞIT KESME MAKİNESİ) 1 1 0İNTERNET ERİŞİM CİHAZI 3 354
JET MODEM 1 1HEREKE HALI 1 1 0KAĞIT İMHA MAKİNESİ 2 6 4KAMERA 1 1 0KLİMA 1 1KÜTÜPHANE 1 2 1MAKAM KOLTUĞU 132 120 -12MAKAM MASASI 72 86 14MEMUR KOLTUĞU 84 79 -5MEMUR MASASI 103 117 14MERDİVEN 2 4 2MİSAFİR KOLTUĞU 184 220 36PORTMANTO 2 0 -2ELEKTRONİK MALZEMELERPROJEKSİYON CİHAZI 1 2 1SEHPA 107 157 50SES KAYIT CİHAZI 1 2 1SİMULTANE ÇEVİRİ SİSTEMİ 1 1ŞEF MASASI 3 1 -2TARAYICI 6 9 3TELEFON 117 167 50TELEFON DİJİTAL 26 26 0TELEFON TELSİZ 1 1 0TELEVİZYON 2 2 0TOPLANTI MASASI 4 4 0TOPLANTI ODASI ÇALIŞMAKOLTUĞU 15 30 15VANTİLATÖR 44 85 41VİDEO KONFERANS SETİ 1 1YAZICI 73 104 31ÇELİK RAF 26 26 0MÜHÜR 11 11 0ISITICI 1 0NETWORK CİHAZI 34 0HESAP MAKİNESİ 3 4 1ÇAĞRI CİHAZI 1 1 0HAVA KOMPRESÖRÜ 1 1 055
3. BİLGİ VE TEKNOLOJİK KAYNAKLARUYAP: <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzde UYAP projesi tabanında günümüz teknolojisine uygunolarak gerçekleştirilen altyapı <strong>ve</strong> donanım ekipmanları kullanılmaktadır.<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz, UYAP bünyesinde, tüm yargı birimleri <strong>ve</strong> Bakanlık Teşkilatı ileentegredir. Ayrıca Anayasa Mahkemesi nezdinde bireysel başvurulara ilişkin görüş bildirmegörevi bulunduğundan, Anayasa Mahkemesi ile <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz arasında UYAPentegrasyon faaliyetleri devam etmektedir.<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz bünyesinde görevli bulunan genel müdür, genel müdür yardımcıları,daire başkanları <strong>ve</strong> Tetkik hâkimleri kendilerine tahsis edilen diz üstü bilgisayarlarıkullanmaktadır.WEB: <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğünün görev alanları ile ilgiligüncel bilgileri içeren bir web sitemiz kurulmuş olup, güncelleme <strong>ve</strong> geliştirme çalışmalarıyapılmaktadır.56
AİHM resmi sitesinden, Türkçe arayüz ile sorgulama yapılmasına imkan sağlayacakçalışmalar devam etmektedir.WEB SECURE: İnsan Hakları Dairesi Başkanlığı ile AİHM <strong>ve</strong> Avrupa Konseyi NezdindeDaimi Temsilcilik (AVKONS DT) arasında da, ‘WEB SECURE’ <strong>ve</strong> UYAP bağlantısıkurulmuş olup, yazışmalar elektronik ortamda yapılmaktadır.INTRANET: İntranet sayfamız geliştirilip, daha aktif kullanılmaya başlanmıştır. <strong>Faaliyet</strong>takvimi hazırlanmış <strong>ve</strong> faaliyet raporu içeriği geliştirilmiştir.E-MAİL ADRESİ: <strong>Genel</strong> Müdürlüğün genel işleri için UHDİGM@adalet.gov.tr adresikullanılmaktadır.İnsan Hakları Daire Başkanlığımız, www.inhak.gov.tr isimli resmi web sitesi ile internetortamında hizmet <strong>ve</strong>rmektedir.7/24 AYTAM merkezi işlemlerinde kullanılmak üzere 724aytam@adalet.gov.tr adresikullanılmaktadır.Yurtdışı Adalet Müşavirleri ile yazışmalarda kullanılmak üzere ytb.UHDİGM@adalet.gov.tradresi kullanılmaktadır.VİDEO KONFERANS: İnsan Hakları Daire Başkanlığınca AİHM’ye video konferanssistemi hibe edilmiş olup, bu sayede AİHM hukukçuları ile Bakanlığımız hukukçularıarasında karşılıklı seminer <strong>ve</strong> eğitim faaliyetleri <strong>ve</strong>rilmesinin önü açılmıştır.FAX NO: <strong>Genel</strong> Müdürlüğün genel işleri için toplam 3 adet Faks kullanılmaktadır.Tablo16: Telefon Hattı SayısıSabit Hat Yurtdışına Açık Hat Faks2011 70 1 2<strong>2012</strong> 110 1 3DEĞİŞİM +40 0 +157
Tablo17: Yöneticilerin Telefon Hattı SayısıSabit HatFaksYöneticiler 16 0Hakimler 66 0Personel 29 2Sekreterler 5 1TOPLAM 116 34. KÜTÜPHANE<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz bünyesinde bulunan kütüphane birçok alanda zenginleştirilmeyeçalışılmaktadır.Tablo 18: UHDİGM Bünyesindeki Kitap SayısıKitap Sayısı Türkçe Yabancı Toplam2011 680 82 762<strong>2012</strong> 769 237 1006DEĞİŞİM +89 +155 244Tablo 19: UHDİGM Bünyesindeki Kitap Sayısı GrafiğiUHDİGM Bünyesinde ki Kitap Sayısı120010008006004002000Türkçe Kitap Yabancı Kitap Toplam Kitap2011 <strong>2012</strong> DEĞİŞİM58
5. ULAŞIM VASITALARITablo20: UHDİGM Bünyesindeki Araç SayısıULAŞIM VASITALARI <strong>Genel</strong> Müdür Aracı <strong>Genel</strong> Hizmet Aracı2011 1 -<strong>2012</strong> 1 1DEĞİŞİM 0 +1E- YÖNETİM ORGANİZASYONU VE İÇ KONTROL SİSTEMİ1- YETKİ VE GÖREV PAYLAŞIMI (İŞ BÖLÜMÜ)Tüm görev alanlarına ilişkin işlerin kimlerin sorumluluğunda yürütüleceği belirlenerek <strong>Genel</strong>Müdür tarafından İş Bölümü belgesi olarak duyurulmaktadır. İş bölümünde <strong>Genel</strong> Müdür,<strong>Genel</strong> Müdür Yardımcıları, Daire Başkanları, Tetkik Hâkimleri, Bürolar <strong>ve</strong> personelitarafından yürütülecek görevler belirtilmektedir.Hedef rutin işlerin mümkün olduğu kadar alt düzeyde yürütülmesi <strong>ve</strong> ancak insiyatif alınmasıgereken işlerin üst düzeye arz edilmesidir.İşbölümü İçeriği:– Yöneticilerin <strong>Genel</strong> Olarak Sorumlu olduğu işler– Yöneticilerin sorumlu olduğu adli yardımlaşma bölüm <strong>ve</strong> iş miktarı– Tetkik Hâkimlerinin sorumlu olduğu adli yardımlaşma bölüm <strong>ve</strong> iş miktarı– Ülkeler <strong>ve</strong> sorumluları– Dış İlişkiler <strong>ve</strong> Sözleşmeler dosyaları <strong>ve</strong> sorumluları– Bürolar <strong>ve</strong> sorumluları– İnsan Hakları Daire Başkanlığı görev dağılımı– İletişim2- KARAR ALMA MEKANİZMASI (TOPLANTILAR, ARZ SİLSİLESİ)UHDİGM yönetim organizasyonunda kararlar ilgililerin katıldığı toplantılar sonucundagörüşlerin paylaşılmasının ardından <strong>Genel</strong> Müdür tarafından <strong>ve</strong>rilmektedir.59
İdari nitelikli işler tüm yöneticilerin rutin olarak haftalık gerçekleştirdiği toplantılardagörüşülmektedir.<strong>Hukuk</strong>i konularda görüşmeler ise ilgili büro sorumlusu yöneticileri başkanlığında ilgili TetkikHâkimleri katılımı ile gerçekleştirilmektedir. Bu toplantılarda alınan genel kararlar tüm birimtarafından uygulanmaktadır.Tablo 21: Birim Karar Toplantıları <strong>ve</strong> Arz ÇizelgesiBİRİM KARAR TOPLANTILARI VE AZ ÇİZELGESİToplam Bilgi Notu <strong>ve</strong> Mail ToplamYönetici Toplantıları 34 <strong>Genel</strong> Müdüre Arz 453Birim Toplantıları 20<strong>Genel</strong> MüdürYardımcılarına Arz241Daire Başkanlarına Arz 2123- ÇALIŞMA REHBERLERİ VE ŞABLONLARYapılan işlerin tanımı <strong>ve</strong> yürütülmesine ilişkin işlemlerin gösterilmesi amacıyla birim içinrehberler bulunmaktadır.Tablo 22: <strong>Genel</strong> Müdürlük Birim İçi Rehber Sayısı (<strong>2012</strong>)Protokol Rehberleri 2İdari Rehberler 5Adli Yardımlaşma Rehberleri 14- UZMANLAŞMA<strong>Genel</strong> Müdürlük bazında aşağıdaki işlerin dağıtımında uzmanlaşma esas alınmaktadır;– Ülkelerin sorumluluğu– Dış ilişkiler <strong>ve</strong> sözleşmeler dosyaları;– Adli Yardımlaşma dosyaları uzmanlaşmaya göre dağıtılmamaktadır. Ancak özel önemgösteren dosyaların tespiti <strong>ve</strong> takibi aşağıda gösterilen alanlarda genel düzeyde ayrıcatakip edilmektedir.Ceza İstinabe <strong>ve</strong> Tebligat bürosunda özel olarak takip edilen konularda siber suçlarhususunda; dosya numarası, mahkeme bilgileri, talep ilgilisinin ad soyadı, suç bilgileri, ilgili60
kanun maddeleri, talebin iletildiği tarih ile cevabın geldiği tarih, talebin yerine getirilipgetirilmediği <strong>ve</strong> gerekçesi konularında,Terör suçları hususunda; dosya numarası, ilgilinin adı soyadı, uyruğu, suç bilgileri, talep edenülke ile yerine getiren ülke bilgileri, talep tarihi, talep sonucu konularında,Soruşturma devrini içeren suçlar hususunda; dosya numarası, ilgilinin adı soyadı, talep edenülke, talebin dayanağı, suçun nev'i, talebin hangi CBS'ye gönderildiği, yapılan işlem, talebinyerine getirilmesi aşamasında ortaya çıkan sorun konularında,El koyma talepleri hususunda; dosya numarası, aynı dosya üzerinden kaç kez taleptebulunulduğu, talepte bulunan ülke bilgisi, talebin niteliği, talebin kabul edilip edilmediği,talebin ne aşamada olduğu, talep konusunun parasal değeri, talebe ne kadar sürede cevap<strong>ve</strong>rildiği, suçun nev’i konularında ilgili dosyalar <strong>2012</strong> yılında Tetkik edilmiştir.Tablo 23: Ceza İstinabe Bürosunda Özel Takip Edilen Konu <strong>ve</strong> DosyalarCEZA İSTİNABE VE TEBLİGAT BÜROSU ÖZEL TAKİP EDİLEN KONULARAAİT RAKAMLARSİBERSORUŞTURMAKONUTERÖRELKOYMASUÇLARDEVRİGELEN TALEPSAYISIGİDEN TALEPSAYISIKONU<strong>2012</strong> GELENTALEP SAYISI<strong>2012</strong> GİDENTALEP SAYISI11 13 31 89373 42 2<strong>2012</strong> YILINA AİT DOSYA SAYISISİBERSUÇLARTERÖRSORUŞTURMADEVRİELKOYMA11 7 9 21373 215. KURUM HAFIZASI5.2. UYAP DosyalarıResmi yazışma niteliğinde olan tüm yazışmalar UYAP ortamında saklanmaktadır.Resmi yazışma niteliğinde olmamakla birlikte dosyalara ilişkin bilgi notlarının da ilgili UYAPdosyasında saklanmasına ilişkin başlatılan çalışmalar devam etmektedir.61
5.1. Kurum ArşiviYurtdışı Adli Yardımlaşma işlemlerinde fizikî evrak zorunlu olduğundan birimimizde halenfizikî dosya tutulması zorunlu olarak devam etmektedir.Sona ermiş olan dosyalar ile 10 yıldır işlem görmeyen dosyalar arşi<strong>ve</strong> kaldırılmaktadır.5.1. Paylaşım Klasörü:<strong>Faaliyet</strong>lerin yapılması esnasında kazanılan tecrübe <strong>ve</strong> birikimin öncelikle aynı konudaçalışan meslektaşlar ile paylaşılması <strong>ve</strong> kurum tecrübesi olarak birikim sağlamak üzere tümbilgisayarları arasında ortak bir klasör oluşturulmuştur.Tüm personelin paylaşım klasörüne ulaşımı mümkün bulunmaktadır. Resmi yazışmaniteliğinde olmadığı için UYAP ortamı dışında kalan <strong>ve</strong>ya resmi yazışma olmakla birlikteörnek nitelikte olan tüm iş <strong>ve</strong> işlemlere ilişkin <strong>ve</strong>riler burada muhafaza edilmektedir.Paylaşım Klasörü İçeriği:- Adli Yardımlaşma Büroları faaliyetleri- Projeler <strong>ve</strong> aşamaları- Ülkeler <strong>ve</strong> İlişkiler- <strong>Uluslararası</strong> Kuruluşlar62
6. KURUM İÇİ İLETİŞİM6.1- İletişim Listesi:<strong>Genel</strong> Müdürlük personeli <strong>ve</strong> birimlerinin tamamının sabit telefon, cep telefonu <strong>ve</strong> mailadreslerini içeren iletişim listesi kullanılmaktadır. Liste her güncellemeden sonra ilgilileremail yolu ile iletilmektedir.6.2- Elektronik Posta:Birim için iletişim listesinde yer alan mail adresleri kullanılmak suretiyle bireyseliletişimler yanında kurumsal olarak genel duyurular <strong>ve</strong> belirli birim <strong>ve</strong> gruplar için mailkullanılarak bilgilendirme yapılmaktadır.6.3- Telefon:İletişim listesinde bulunan telefon numaraları, bireysel iletişim yanında, yapılan önemliduyuruları tekiden kurumsal olarak da kullanılmaktadır.6.4- SMS:Önemli duyuruların ilgililerine ayrıca SMS olarak da iletilmesine ilişkin bir çalışmabaşlatılmış ancak henüz faaliyete geçmemiştir.6.5- Intranet:<strong>Genel</strong> Müdürlük personeline açık olarak Intranet sitesi kurulmuştur. Intranette genelduyurular mail ile iletildikten sonra tarih sırasına göre ayrıca yayımlanmaktadır. Ayrıcailetişim listesi, iş bölümü <strong>ve</strong> ekleri, faaliyet çizelgesi, birim içi çalışma rehberleriyayımlanmaktadır. Intranet, Bilgi İşlem Bürosu tarafından güncellenmektedir.Intranet üzerinden UHDİGM-Paylaşım klasörüne <strong>ve</strong> Kütüphanesine ulaşım mümkünbulunmaktadır.6.6- Paylaşım Klasörü:Kurum içerisinde resmi yazışma niteliğinde olmayan bilgi <strong>ve</strong> belgelerin muhafazasınısağlama fonksiyonu yanında Paylaşım klasörü çalışanlar arasında bilgi <strong>ve</strong> tecrübe birikiminpaylaşılmasına imkân sağlayarak iletişime yardımcı olmaktadır.63
6.7- <strong>Faaliyet</strong> Çizelgesi:<strong>Genel</strong> Müdürlüğün gelecek dönem faaliyetleri, ilgililerin programlarını ayarlayabilmeleri <strong>ve</strong>koordinasyonun sağlanması için “tarih, yer, katılımcılar, konu….” gibi başlıklardan oluşan birçizelgeye not edilerek tüm ilgililere mail ile iletilmekte ayrıca Intranet’te yayımlanmaktadır.7. KONTROL MEKANİZMALARI7.1 <strong>Faaliyet</strong> Takip TablosuYıllık çalışma programı hazırlanarak yurtiçi <strong>ve</strong> yurtdışı heyetlerinin programları bu çizelgeyeişlenir <strong>ve</strong> takibi sağlanır. <strong>Faaliyet</strong> çizelgesi konusunda ilgili birim <strong>ve</strong> masalar bilgilendirilerekgündem hazırlanır.7.2. <strong>Faaliyet</strong> <strong>Raporu</strong><strong>Faaliyet</strong> raporları yıllık olarak hazırlanmakta, konu ile ilgili toplantılara katılım sağlanarakkurum içi talepleri, bütçe görüşmeleri <strong>ve</strong> Bakanlık genel faaliyet raporları hazırlanmakta <strong>ve</strong>Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı’na belirli dönemlerde güncellenerek gönderilmektedir.<strong>2012</strong> yılı içerisinde 262 Bilgi Notu hazırlanarak <strong>Genel</strong> Müdürümüze arz edilmiştir64
III. SUNULAN HİZMETLER<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzün “2992 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilât <strong>ve</strong> Görevleri HakkındaKanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkındaki Kanun”un 13/A maddesiçerçe<strong>ve</strong>sindeki görev, yetki <strong>ve</strong> fonksiyonları yukarıda açıklanmıştır.A. GENEL HİZMETLER1. EVRAK SİSTEMİ<strong>2012</strong> yılı içerisinde <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüze 110765 adet evrak gelmiş olup, 106535 adet evrakgönderilmiştir.Tablo 24: Gelen – Giden Evrak Sayıları Tablosu<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> Gelen Giden EvrakGELENGİDEN110765 106535Tablo 25: Gelen – Giden Evrak Sayıları Tablosu<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> Gelen Giden Evrak49%51%GELENGİDENGiden:106535 Gelen: 110765<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzce <strong>ve</strong>rilen hizmet <strong>ve</strong> ürünlere ilişkin genel istatistikî bilgiler aşağıdasunulmuş olup, <strong>ve</strong>rilen hizmete ilişkin bilgiler aşağıda ilgili bölümlerde açıklanmıştır.65
Tablo 26: <strong>2012</strong> yılı Gelen <strong>ve</strong> Giden Evrak İşlem Hacmi TablolarıULUSLARARASI HUKUK VE DIŞ İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ<strong>2012</strong> YILI GELEN EVRAK İŞLEM HACMİ TABLOSUAYİstinabeTebligatCezaİadeTransferİnsanHakları<strong>Hukuk</strong>Tebligat<strong>Hukuk</strong>İstinabe-MütalaaÇocuk<strong>Hukuk</strong>uBilgiTalepleriMütalaaProjeProtokol <strong>ve</strong>SözleşmelerPersonelİdariİşlerBütçe Nafaka ToplamOcak 2860 1287 308 3288 982 230 142 235 90 27 250 9699Şubat 4210 1253 193 3003 1181 241 186 220 87 36 214 10824Mart 4248 1360 188 3210 873 188 120 309 89 28 236 10849Nisan 3560 1056 278 2830 991 278 103 263 51 40 198 9648Mayıs 2980 918 285 3028 788 309 126 275 86 54 202 9051Haziran 3800 1190 356 3383 986 285 184 305 74 21 194 10778Temmuz 3300 922 256 2799 920 325 120 294 85 55 210 9286Ağustos 3800 857 178 2811 809 265 185 176 96 41 178 9396Eylül 3360 869 248 2281 823 312 136 218 76 36 169 8528Ekim 3658 834 498 2405 734 330 148 268 92 42 171 9180Kasım 4936 1045 197 2796 980 551 132 198 65 40 322 11262Aralık 4776 1142 273 2585 968 486 154 167 98 65 288 11002Toplam 45488 12733 3258 34419 11035 3800 1736 2928 989 485 2632 119503ULUSLARARASI HUKUK VE DIŞ İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ<strong>2012</strong> YILI GİDEN EVRAK İŞLEM HACMİ TABLOSUAYİstinabeCezaİadeTransferİnsanHakları<strong>Hukuk</strong>Tebligat<strong>Hukuk</strong>İstinabe-MütalaaÇocuk<strong>Hukuk</strong>uBilgiTalepleriMütalaaProjeProtokol <strong>ve</strong>SözleşmelerPersonelİdariİşlerBütçe Nafaka ToplamOcak 3535 1016 325 2745 1036 230 165 140 178 9 204 9583Şubat 4215 910 298 2978 801 240 140 198 130 11 168 10089Mart 4550 882 312 2279 963 270 139 176 198 13 215 9997Nisan 3565 780 274 2472 906 262 105 189 180 8 190 8931Mayıs 3324 701 227 2873 699 182 125 165 110 10 178 8594Haziran 3315 665 349 2805 910 238 162 174 123 7 131 8879Temmuz 4250 651 269 2462 995 268 174 179 153 16 186 9603Ağustos 3689 665 176 2767 746 187 165 144 147 14 140 8840Eylül 3489 620 336 2546 718 246 121 168 189 11 73 8517Ekim 3265 680 327 2137 619 247 134 125 225 13 144 7916Kasım 5125 630 225 2875 971 169 109 243 157 14 189 10707Aralık 5985 796 252 3059 968 243 154 198 114 19 224 1<strong>2012</strong>Toplam 48307 8996 3370 31998 10332 2782 1693 2099 1904 145 2042 11366866
2. TERCÜME HİZMETLERİTercüme hizmetleri Bakanlık Müşaviri gözetiminde 9 tercüman tarafından yazılı <strong>ve</strong> sözlüolarak yerine getirilmektedir.Tablo 27: Tercüme edilen evrak miktarı (12 Eylül <strong>2012</strong> – 31 Aralık <strong>2012</strong>)Tercüme Edilen İngilizce Almanca Fransızca ToplamEvrak sayısı 291 187 68 546Sayfa sayısı 1449 532 362 2343Tablo 28: Tercüme edilen evrakın niteliği (12 Eylül <strong>2012</strong> – 31 Aralık <strong>2012</strong>)Tercüme niteliği Evrak sayısı Sayfa sayısıAdli Yardımlaşma Evrakı 410 1150Sözleşme-Protokol- OrtakAçıklama6 76<strong>Uluslararası</strong> Kanun çevirileri 11 730Toplantı deşifre <strong>ve</strong> çevirileri 5,30 saat 60Bakan Mektubu - Konuşma 26 67Diğer( özgeçmiş, internetduyurusu)93 260Tablo 29: Sözlü Tercüme Yapılan Toplantı Sayısı (12 Eylül <strong>2012</strong> – 31 Aralık <strong>2012</strong>)Ardıl tercümeler 20Simültane tercümeler 267
B. İNSAN HAKLARI DAİRESİ BAŞKANLIĞININ FAALİYETLERİ1. AİHM’YE HÜKÜMET GÖRÜŞÜ HAZIRLAMA FAALİYETLERİ1.1. AİHM’ye Türkiye Aleyhine Yapılan BaşvurularAİHM’e Yapılan Başvuru Sayısı İtibariyle Türkiye’nin DurumuAİHM’e Avrupa Konseyi üyelere karşı yapılan başvuruları gösteren grafik aşağıda<strong>ve</strong>rilmiştir:Tablo 30: 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihi itibariyle AİHM Önünde Bekleyen Derdest Başvuru Sayısı1 OCAK 2013 İTİBARİYLE AİHM ÖNÜNDE BEKLEYEN DERDESTBAŞVURU SAYISIPolonya3100% 2,4Diğer 37 Devlet25700% 20,1Rusya28600% 22,3Moldova3250% 2,5Birleşik Krallık3300% 2,6Bulgaristan3850% 3,0Sırbistan10050% 7,8Ukrayna10450% 8,2İtalya14200% 11,1Türkiye16900% 13,2Romanya8700% 6,8Toplam Derdest Başvuru Sayısı: 128100Grafikten de anlaşılacağı üzere; 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihi itibariyle Mahkeme önünde AvrupaKonseyi Üyesi toplam 47 ülke hakkında 128.100 derdest başvuru bulunmaktadır. Bubaşvuruların 43.050’si AİHM Daireleri (7 yargıçlı) önünde, 25.200 tanesi komiteler (3yargıçlı) önünde, 59.850 tanesi ise tek hakim önünde beklemektedir. Hakkında en çokbaşvuru yapılan devlet 28.593 başvuru (% 22,3) ile Rusya Federasyonu’dur. İkinci sırada16.876 (% 13,2) başvuru ile Türkiye yer almakta, üçüncü sırada ise 14.188 (% 11,1) başvuruile İtalya bulunmaktadır.68
Tablo 31: 2009-<strong>2012</strong> Yılları Arasında Ülkeler Aleyhine AİHM’e Yapılan Başvuru SayılarıDEVLETYILLAR2009 2010 2011 <strong>2012</strong>ARNAVUTLUK 99 96 85 111ANDORA 6 8 8 6ERMENİSTAN 125 197 173 238AVUSTURYA 410 439 387 376AZERBAYCAN 361 337 527 342BELÇİKA 256 304 252 268BOSNA HERSEK 621 658 508 430BULGARİSTAN 1194 1348 1200 1276HIRVATİSTAN 755 992 1192 1912GKRY 59 118 69 79ÇEK CUMHURİYETİ 726 606 522 547DANİMARKA 63 96 111 103ESTONYA 204 265 346 301FİNLANDİYA 489 377 432 317FRANSA 1589 1619 1598 1347GÜRCİSTAN 2122 375 395 367ALMANYA 1515 1683 1758 1494YUNANİSTAN 518 585 668 722MACARİSTAN 449 436 656 738İZLANDA 10 15 10 10İRLANDA 62 62 54 55İTALYA 3624 3852 4714 3253LETONYA 326 271 291 286LİHTENŞTAYN 14 15 9 16LİTVANYA 261 242 305 373LÜKSEMBURG 29 44 24 31MALTA 14 23 22 26MONAKO 9 13 8 5KARADAĞ 269 305 314 180HOLLANDA 500 727 800 675NORVEÇ 79 86 155 101POLONYA 4986 5777 5023 4077PORTEKİZ 152 186 164 217MOLDOVA CUMHURİYETİ 1322 945 1021 938ROMANYA 5260 5992 5130 6790RUSYA 13666 14309 12455 10755SAN MARİNO 2 4 0 1SIRBİSTAN 1576 1566 3726 4900SLOVAKYA 569 568 553 53169
SLOVENYA 598 837 424 422İSPANYA 641 689 807 694İSVEÇ 367 901 1942 545İSVİÇRE 471 368 358 325MAKEDONYA 489 422 376 354TÜRKİYE 4474 5821 8668 9098UKRAYNA 4693 3962 4618 7796BİRLEŞİK KRALLIK 1133 2766 1547 1734TOPLAM 57157 61307 64405 65162Tablodan da anlaşılacağı üzere, 2009 yılından itibaren ülkemiz aleyhine AİHM’e yapılanbaşvuru sayısında artış gözlemlenmektedir. Benzer bir şekilde AİHM’e yapılan toplambaşvuru sayısında da artış görülmektedir.AİHM önünde Türkiye ile ilgili derdest 16.876 başvurunun incelendikleri birim itibariyledağılımını gösteren tablo aşağıdaki şekildedir.Tablo 32: AİHM Nezdinde Türkiye Aleyhine Derdest Olan Başvuruların 31 Aralık <strong>2012</strong>İtibariyle DağılımıGrafikten de anlaşılacağı üzere 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihi itibariyle ülkemiz aleyhine yapılan <strong>ve</strong>AİHM önünde derdest bulunan toplam 16.876 başvurudan, 1935’i (% 11,4) Hükümetebildirilme aşamasındadır. Ayrıca 3430 başvuru (20,3) tek yargıç <strong>ve</strong>ya komite önünde70
eklemekte, 11.446 başvuru (% 67,8) ise Daire <strong>ve</strong>ya Komite önünde ilk incelemeyibeklemekte olup 65 başvuru (% 0,5) hakkında ise kabul edilebilirlik kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.2011 yılında AİHM’e ülkemiz aleyhine yapılan derdest toplam başvuru sayısı 15.950 olup,<strong>2012</strong> yılında 2011 yılına nazaran %5 oranında artış (848 adet) olmuştur.Tablo 33: AİHM’in <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Ele Aldığı 8048 Başvurunun DağılımıMahkeme <strong>2012</strong> yılında Türkiye hakkında 8.048 başvuruyu ele almış, bunlardan 7.914başvuruyu kabuledilemez bularak reddetmiş, 134 başvuru hakkında esastan inceleme yaparakkarar <strong>ve</strong>rmiştir. 2011 yılında ülkemiz hakkında toplam 7.776 başvurunun ön incelemesiyapılarak karara bağlandığı nazara alındığında, <strong>2012</strong> yılında ülkemiz hakkında ön incelemesiyapılıp karara bağlanan başvuru sayısında % 3,7 artış (292 adet) olmuştur.1.2. Türkiye’ye Tebliğ Edilen Başvurulara İlişkin Bilgiler<strong>2012</strong> yılında AİHM tarafından ön incelemesi yapılarak hükümet görüşü hazırlanmak üzereülkemize toplam 422 başvuru tebliğ edilmiş, bunlardan 268 tanesi Daire Başkanlığımızailetilmiş, 154 başvuru ise Dışişleri Bakanlığına iletilmiştir. Daire Başkanlığımıza iletilenancak AİHM tarafından benzer nitelikte olduğu için yapılan birleştirme neticesinde DaireBaşkanlığımızca söz konusu 268 başvuru 184 başvuru dosyası üzerinden takip edilmektedir.71
450 farklı başvuran tarafından yapılan söz konusu 184 başvurudan 46 tanesi AİHM’inyerleşik içtihatlarına (WECL) konu olan başvurulardır 3 .1.3. AİHM Tarafından Tebliğ Edilen Başvurularda Yer Alan İhlalİddialarının AİHS Maddelerine Göre DağılımıTablo 34: Hükümete <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Tebliğ Edilen Başvurularda Yer Alan İhlal İddialarınınAİHS Maddelerine Göre Dağılımı1 Mart - 31 Aralık <strong>2012</strong> Döneminde, Hükümete bildirilen başvurularda yer alan ihlaliddialarının AİHS maddelerine göre sayıları yukarıdaki tabloda yer almaktadır 4 . Söz konusudönem içinde toplam 184 başvuru Hükümetimize bildirilmiştir. Bu başvurularda toplamda388 ihlal iddiası ileri sürülmüştür. Bunlar içinde 83 başvuruda 142 ihlal iddiası ile AİHS 5.Maddesi (özgürlük <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nlik hakkı) ilk sırada gelmektedir. Bunu 39 başvuruda 65 ihlaliddiası ile AİHS 2. Maddesi (yaşam hakkı), 42 başvuruda 62 ihlal iddiası ile AİHS 3.Maddesi (işkence yasağı) <strong>ve</strong> 55 başvuruda 62 ihlal iddiası ile AİHS 6. Maddesi (adilyargılanma hakkı) izlemektedir. En az başvuru ise ikişer başvuru/ihlal iddiası ile AİHS 143 AİHM içtihat hukukunda, Well Established Case of Law (WECL), daha önce AİHM yerleşik içtihatlarına konuolmuş, devamlı tekrar eden sorunlar hakkındaki başvurularda uygulanan <strong>ve</strong> 1 Haziran 2010 tarihinde yürürlüğegiren AİHM karar alma usullerinden birisidir. WECL olduğu belirtilen başvurular üç yargıçtan oluşan komitelertarafından kesin olarak karara bağlanır.4 Bir başvuruda birden fazla maddeden ihlal iddiasında bulunulabilir.72
(ayrımcılık yasağı) <strong>ve</strong> AİHS Ek. 1 Nolu Protokolün 2. (eğitim hakkı) Maddeleri kapsamındaileri sürülmüştür.Tablo 35: AİHS 2. Maddesi Kapsamında Kalan Başvurularda İleri Sürülen İhlal İddiaları1 Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında, Hükümeetimize tebliğ edilen başvurulardaAİHS 2. Maddesi (yaşam hakkı) kapsamında toplam 39 başvuruda 65 farklı ihlal iddiası ilerisürülmüştür. Bunların arasında 33 iddia ile etkin soruşturma yokluğu konusu birinci sıradayer almıştır. Bunu 12 ihlal iddiası ile orantısız güç kullanma, sekiz (8) ihlal iddiası ile askerdeintihar konusu izlemiştir. En az ihlal iddiası ise birer iddia ile faili meçhul <strong>ve</strong> köykorucularınca kasten öldürme konularında ileri sürülmüştür.73
Tablo 36: AİHS 3. Maddesi Kapsamında Kalan Başvurularda İleri Sürülen İhlal İddialarıAİHS 3. Madde İhlaline İlişkin Başvurular25 2320201510543 321 1 1 1 1 1 1042 Başvuruda 62 ihlaliddiası vardır.1 Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında, Hükümetimize tebliğ edilen başvurulardaAİHS’nin 3. Maddesi (işkence yasağı) kapsamında toplam 42 başvuruda 62 ihlal iddiası ilerisürülmüştür. Bunların içerisinde 23 ihlal iddiası ile etkin soruşturma yokluğu konusundakiiddialar ilk sırada yer almıştır. Bunu 20 ihlal iddiası ile gözaltında kötü muamele iddialarıizlemiştir.Tablo 37: AİHS 4. Maddesi Kapsamında Kalan Başvurularda İleri Sürülen İhlal İddiaları74
1 Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında, Hükümetimize tebliğ edilen başvurularda,AİHS 4. Maddesi (kölelik <strong>ve</strong> zorla çalıştırma yasağı) kapsamında sadece bir (1) ihlal iddiasıileri sürülmüştür.Tablo 38: AİHS 5. Maddesi Kapsamında Kalan Başvurularda İleri Sürülen İhlal İddialarıAİHS 5. Madde İhlaline İlişkin Başvurular605650403020101915128 85 4 4 3 3 2 2 1083 Başvuruda 142ihlal iddiası vardır.1 Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında, Hükümetimize tebliğ edilen başvurulardaAİHS 5. Maddesi (özgürlük <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nlik hakkı) kapsamında, toplam 83 başvuruda 142 ihlaliddiası ileri sürülmüştür. Bunların içinde 56 ihlal iddiası ile uzun tutukluluğa ilişkin iddialarbirinci sırada yer almıştır. Bunu 19 ihlal iddiası ile Cumhuriyet savcısının mütalaasınınsanığa/şüpheliye tebliğ edilmemesi, 15 ihlal iddiası ile uzun tutukluluğa karşı etkin iç hukukyolunun bulunmaması konuları izlemiştir. En az ihlal iddiası ise haksız gözaltı (1) konusundaileri sürülmüştür.75
Tablo 39: AİHS 6. Maddesi Kapsamında Kalan Başvurularda İleri Sürülen İhlal İddiaları1 Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında, Hükümetimize tebliğ edilen başvurulardaAİHS 6. Maddesi (adil yargılanma hakkı) kapsamında, toplam 55 başvuruda 62 ihlal iddiasıileri sürülmüştür. Bunların içinde 40 ihlal iddiası ile uzun yargılama iddiaları birinci sıradagelmektedir. Bunu beş (5) iddia ile hukuka aykırı deliller, dört (4) ihlal iddiası ile çekişmeliyargının sağlanamaması konuları izlemektedir.Tablo 40: AİHS 8. Maddesi Kapsamında Kalan Başvurularda İleri Sürülen İhlal İddiaları76
1 Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında, Hükümetimize tebliğ edilen başvurulardaAİHS 8. Maddesi (özel <strong>ve</strong> aile hayatına saygı hakkı) kapsamında, toplam 16 ihlal iddiasıileri sürülmüştür. Bunlar içinde dört (4) ihlal iddiası ile ilk sırada tıbbi hata konusubulunmaktadır. Bunu ikişer ihlal iddiası ile usulsüz arama yapılması <strong>ve</strong> aile hayatına saygıgösterilmemesi konuları izlemektedir.Tablo 41: AİHS 10. Maddesi Kapsamında Kalan Başvurularda İleri Sürülen İhlal İddiaları1 Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında, Hükümetimize tebliğ edilen başvurulardaAİHS 10. Maddesi (ifade özgürlüğü) kapsamında toplam altı (6) ihlal iddiası ilerisürülmüştür. Bunların içinde iki (2) iddia ile gösteri yürüyüşü <strong>ve</strong> basın açıklaması kapsamındaifade özgürlüğünün ihlaline ilişkin iddialar ilk sırada gelmektedir. Bunu iki (2) iddia ileyasadışı terör örgütü lehine slogan atılması konuları izlemektedir.77
Tablo 42: AİHS 11. Maddesi Kapsamında Kalan Başvurularda İleri Sürülen İhlal İddiaları1 Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında, Hükümetimize tebliğ edilen başvurulardaAİHS 11. Maddesi (toplantı <strong>ve</strong> dernek kurma özgürlüğü) kapsamında toplam dört (4) ihlaliddiası ileri sürülmüştür. Bu iddialardan iki tanesi terör örgütü lehine yasadışı gösteriyapılması, birer tanesi ise yasal gösteriye katılma <strong>ve</strong> basın açıklaması yapılmasıkonularındadır.Tablo 43: AİHS 13. Maddesi Kapsamında Kalan Başvurularda İleri Sürülen İhlal İddialarıAİHS 13. Madde İhlaline İlişkin Başvurular989765453210YaşamaHakkıUzunYargılama<strong>ve</strong> UzunTutukluluk2KötüMuameleHaksızTutma1 1 1TazminatMiktarınınDeğer KaybıC.SavcısıKararı19 Başvuruda 19ihlal iddiası vardır.78
1 Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında Hükümetimize tebliğ edilen başvurulardaAİHS 13. Maddesi (etkili başvuru hakkı) kapsamında toplam 19 ihlal iddiası ilerisürülmüştür. Bunların içinde dokuz (9) iddia ile ilk sırada yasadışı yaşam hakkı kapsamındakalan konulara ilişkin etkili başvuru hakkının ihlali iddiasıyla yapılan başvurular gelmektedir.Bunu beş (5) iddia ile uzun yargılama <strong>ve</strong> uzun tutukluluk, iki (2) iddia ile kötü muamelekonuları izlemiştir.Tablo 44: AİHS 14. Maddesi Kapsamında Kalan Başvurularda İleri Sürülen İhlal İddialarıAİHS 14. Madde İhlaline İlişkin Başvurular10,90,80,70,60,50,40,30,20,10Hizbullah Terör Örgütü ÜyeliğiNedeniyle Ayrımcılık1Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık12 Başvuruda 2 ihlaliddiası vardır.1 Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında Hükümetimize tebliğ edilen başvurulardaAİHS 14. Maddesi (ayrımcılık yasağı) kapsamında, birisi Hizbullah terör örgütü üyeliğidiğeri ise cinsiyete dayalı olmak üzere toplam iki (2) başvuruda ayrımcılık iddiası ilerisürülmüştür.79
Tablo 45: AİHS Ek. 1 Nolu Protokolün 1. Maddesi Kapsamında Kalan Başvurularda İleriSürülen İhlal İddialarıAİHS Ek 1-1 Madde İhlaline İlişkin Başvurular21,81,61,41,210,80,60,40,20UzunYargılamaNedeniyleDeğer Kaybı2 2MahkemeKararınaRağmenHisse İadesiYapılmamasıTapuKaydınınKabulEdilmemesi1 1 1 1İmarPlanındakiSosyalDonatıKısıtlamasıFazla MesaiÜcretininÖdenmemesiTazminataİlişkin YargıKararınınİcraEdilmemesi6Başvuruda6 ihlaliddiasıvardır.1 Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında Hükümetimize tebliğ edilen başvurulardaAİHS Ek 1 Nolu Protokolün 1. Maddesi (mülkiyetin korunması) kapsamında toplam sekiz(8) ihlal iddiası ileri sürülmüştür. Bunların içerisinde ikişer (2) ihlal iddiası ile uzun yargılamanedeniyle değer kaybı <strong>ve</strong> mahkeme kararına rağmen şirket hisselerinin iadesinin yapılmamasıkonuları ilk sırada gelmektedir.Tablo 46: AİHS Ek. 1 Nolu Protokolün 2. Maddesi Kapsamında Kalan Başvurularda İleriSürülen İhlal İddialarıAİHS Ek 1-2. Madde İhlaline İlişkin Başvurular10,81 10,60,40,20Okul Kaydında Zorunlu BağışDin Kültürü <strong>ve</strong> Ahlak BilgisiDersinde Alevilikle İlgiliYeterince Bilgi Olmaması2 Başvuruda 2 ihlaliddiası vardır.80
1 Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında Hükümetimize tebliğ edilen başvurulardaAİHS Ek 1 Nolu Protokolün 2. Maddesi (eğitim hakkı) kapsamında, iki (2) başvuruda birisiokul kaydında zorunlu bağış, diğeri ise zorunlu din kültürü dersi <strong>ve</strong>rilmesi konularında olmaküzere iki (2) ihlal iddiası ileri sürülmüştür.Tablo 47: Başvuruların Yapılmış Olduğu Yıllara <strong>ve</strong> Bölgelere Göre DağılımıHükümetimize <strong>2012</strong> yılında tebliğ edilen başvurular, AİHM’e 2005 <strong>ve</strong> daha sonraki yıllardayapılan başvurulardır. Hükümetimize tebliğ edilen bu başvuruların 112 adedi 2011 yılındayapılmıştır. Bu başvuruların içerisinde tarih itibariyle en eski olanları 2005 yılında yapılmışolup, bunların sayısı 9’dur. Buradan da anlaşılacağı üzere 7 yıl önce yapılan bir başvurununhükümetimize <strong>2012</strong> yılında tebliğ edilmesi, AİHM’in karar <strong>ve</strong>rme sürecinin her dosyada aynıolmadığını <strong>ve</strong> farklılık arzettiğini göstermektedir. Bunun nedeni, AİHM’in uyguladığıöncelik politikası <strong>ve</strong> işyükünün fazlalığıdır.81
Tablo 48: Başvuruların Yapıldığı Bölgelere Göre DağılımıGrafikten de anlaşılacağı üzere 1 Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasındaHükümetimize tebliğ edilen başvurular en çok % 33,7 (62 başvuru) ile Marmara Bölgesi’ndenyapılmıştır. En az başvuru ise % 2.2 ile (4) Karadeniz Bölgesi’nden yapılmıştır 5 .Tablo 49: Gelen Başvuruların Savunma Sürecine Göre Dağılımı5 50 başvuru ile en çok başvuru yapılan il İstanbul’dur.82
Hükümet Görüşünün Sunulup Sunulmamasına Göre BaşvurularHükümet GörüşüSunulmamasınaKarar Verilen28% 15Hükümet GörüşüSunulmasına KararVerilen Başvuru156% 85Toplam Başvuru : 1841 Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında Hükümetimize tebliğ edilen başvurulardan28 tanesinde (%15) dostane çözüm <strong>ve</strong>ya tek taraflı deklarasyon ile sonuçlandırılmasına karar<strong>ve</strong>rilmiştir. Geri kalan 156 adet (%85) başvuru hakkında ise Hükümet görüşü sunulmasınakarar <strong>ve</strong>rilmiştir.Tablo 50: Türüne Göre Başvurular1 Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında Hükümetimize tebliğ edilen başvurulardan46 tanesi (% 25), AİHM içtihat hukukunda ‘Well Established Case of Law’ (WECL 6 ) olarakifade edilen, AİHM’in yerleşik içtihatlarına konu olan başvurulardır. WECL tabir edilen6 Bkz. 4 nolu dipnot.83
aşvurular, kural olarak komiteler tarafından incelenip kesin olarak karara bağlanmaktadır.138 başvuru ise (% 75) yerleşik içtihada konu olmayan (AİHM tarafından ‘WECL’ olaraknitelendirilmeyen) başvurulardır.Tablo 51: Başvuranların dağılımı1 Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında, Hükümetimize tebliğ edilen başvurularıyapanların 448 tanesi gerçek kişi (338 erkek, 110 kadın, % 99) ikisi (2, %1) ise ise tüzelkişidir.1.4. AİHM’e Yapılan Başvurulara İlişkin Hazırlanan Hükümet Görüşleri1 Mart <strong>2012</strong> tarihinden itibaren, AİHM’e yapılan başvurular nedeniyle Hükümet görüşühazırlama görevi İnsan Hakları Daire Başkanlığı’na <strong>ve</strong>rilmiştir. İnsan Hakları DaireBaşkanlığı bu görevini yerine getirirken, yargı birimlerinden başvuruya konu olan dosyalarıistemektedir. Ayrıca ilgili kamu kurumları ile yazışmalar <strong>ve</strong> gerektiğinde toplantılar yaparak,AİHM’e sunulacak Hükümet görüşüne esas olmak üzere ilgisi bulunan kamu kurumlarınıngörüşlerini almaktadır. Bu şekilde başvurudan ilgili kurum haberdar olmakta <strong>ve</strong> konuyla ilgilidaha sağlıklı değerlendirme yapılması mümkün olmaktadır.Yazışmalar sonrasında elde edilen gerekli belgeler <strong>ve</strong> ilgili kurumların görüşleri İnsan HaklarıDaire Başkanlığı bünyesinde çalışan tetkik hakimleri tarafından başvuru evrakı ile birlikteincelemeye tabi tutulmaktadır. Başvuruyla ilgili AİHM içtihatları ışığında değerlendirmeyapıldıktan sonra Hükümet görüşü taslağı hazırlanmaktadır. Hazırlanan taslak, AİHMtecrübesine sahip insan hakları uzmanlarınca kontrol edilmektedir. Daha sonra üst84
makamların onayının ardından, ekleriyle birlikte Gü<strong>ve</strong>nli Ağ üzerinden ilgili başvuruya ilişkinHükümet görüşü olarak AİHM’e iletilmek üzere AVKONS DT’ye gönderilmektedir 7 .Tablo 52: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Gönderilen 184 Başvurunun Durumu<strong>2012</strong> yılı içinde toplam Hükümet görüşü hazırlanmak üzere Hükümete bildirilen toplam 184başvuruda; 90 başvuruda Hükümet görüşü hazırlanmış <strong>ve</strong> AİHM’e gönderilmiştir. <strong>2012</strong>yılında 66 başvuru görüş hazırlanması aşamasında kalmış <strong>ve</strong> 2013 yılı çalışma döneminedevredilmiştir. 28 başvuruda ise AİHM’e dostane çözüm <strong>ve</strong>ya tek taraflı deklarasyon teklifisunulmasına karar <strong>ve</strong>rilmiştir.Tablo 53: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Sunulan Hükümet Görüşlerinin AİHS Maddelerine Göre DağılımıHükümet Görüşü Sunulan Başvuruların AİHS Maddelerine Oransal Dağılımı6. Madde5% 58. Madde7% 810. Madde5% 6Ek Protokol 1/1.Madde1% 12. Madde27% 305. Madde27% 303. Madde18% 20Toplam7 Başvuru: 90Uygulamada AİHM Sekretaryası tarafından Hükümet görüşünün hazırlanması için 16 hafta süre <strong>ve</strong>rilmektedir.85
<strong>2012</strong> yılında AİHM’e toplam 90 Hükümet görüşü sunulmuştur. En çok 27 Hükümet görüşüile AİHS’nin 2. (yaşam hakkı) <strong>ve</strong> 5. (özgürlük <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nlik hakkı) maddelerine ilişkinolarak gönderilmiştir. Bunları 18 Hükümet görüşü ile AİHS 3. Maddesi (işkence yasağı)izlemiştir.1.5. Dostane Çözüm TeklifleriDostane çözüm ile ilgili düzenleme AİHS'nin 39. <strong>ve</strong> AİHM İçtüzüğü’nün 62. maddesinde yeralmaktadır. Dostane çözüm süreci, bir başvuruda belirli bir miktarın başvuran tarafa ödenmesitaahhüdünü içeren teklifin AİHM'e sunulması <strong>ve</strong> başvuran tarafın bu teklifi kabul etmesidurumunda başvurunun kayıttan düşürülmesi ile sonuçlanan bir süreçtir. Dostane çözümmetni ayrıca başvurunun özelliğine göre (AİHS 2, 3 <strong>ve</strong> 10. maddeler) ihlali tanıma anlamınagelebilecek ibareler de içerebilmektedir. AİHS 39. maddeye göre süreç gizli yürütülmeli <strong>ve</strong>kayıttan düşürme kararı tarihinden itibaren 3 ay içinde, taahhüt edilen miktarın başvurantarafa ödenmesi gerekmektedir.AİHM, Hükümetimize tebliğ ettiği başvurularda dostane çözüme ilişkin Hükümet görüşünüde sormaktadır. Görüş sorulan her başvuru titizlikle incelenip, ilgili kurumların görüşleri dealınarak, ihlal kararıyla sonuçlanma olasılığı yüksek olan başvuruların dostane çözümlesonuçlandırılmasına; ülkemiz lehine karar çıkma olasılığı bulunan başvurularda ise Hükümetgörüşü sunulmasına karar <strong>ve</strong>rilmektedir. <strong>Genel</strong> olarak AİHM, dostane çözüm miktarlarıkonusunda, benzer başvurularda hükmedilen tazminat miktarlarını esas almaktadır. Dostaneçözüm süreci sonunda <strong>ve</strong>rilen kayıttan düşürme kararında taahhüt edilen miktarın ödenmesiile ilgili icra sürecinin denetimi Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafındanyürütülmektedir.Tablo 54: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Sunulan Dostane Çözüm Tekliflerinin AİHS Maddelerine GöreDağılımı86
<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda, 88 dostane çözüm teklifi sunulmuştur. Dostane çözüm teklifi sunulan 88başvurudan 15 tanesi sonuçlanmış <strong>ve</strong> AİHM tarafından ilgili başvurular kayıttan düşülmüştür.Geri kalan başvurular ise henüz değerlendirilmektedir. AİHS 5. Maddesi (özgürlük <strong>ve</strong>gü<strong>ve</strong>nlik hakkı) kapsamında 52 başvuruda dostane çözüm teklifi yapılmıştır. Bunu 32başvuru ile AİHS 6. Maddesi (adil yargılanma hakkı), üç (3) başvuru ile AİHS 10. Maddesi(ifade özgürlüğü) <strong>ve</strong> bir başvuru (1) ile AİHS 2. Maddesi (yaşam hakkı) izlemiştir.1.6 Tek Taraflı Deklarasyon TeklifleriTek taraflı deklarasyon yöntemi AİHM İçtüzüğü’nün 62/A maddesinde düzenlenmekte <strong>ve</strong>dostane çözüm teklifinin başvuran tarafça kabul edilmemesi durumunda devreye girmektedir.Belirli bir miktar ödenmesi taahhüdünü de içeren tek taraflı deklarasyonun dostane çözümdenayrılan en önemli yönü, ihlalin tanınması <strong>ve</strong> teklifin başvuran tarafından kabulününgerekmemesidir.Bu süreç sonunda da kayıttan düşürme kararı <strong>ve</strong>rilir. Ancak bu kararın <strong>ve</strong>rilebilmesi içindeklarasyon metninde ihlalin açıkça tanınması, ne şekilde giderileceğinin belirtilmesi, ihlalkarşılığında başvuran tarafa belirli bir miktarın ödenmesi taahhüdünün yer alması <strong>ve</strong>gerekiyorsa benzer ihlallerin önlenmesi için alınacak tedbirlerin sıralanması gerekmektedir.Tek taraflı deklarasyon süreci kamuya açık olarak yürütülmektedir. AİHM, içtihada <strong>ve</strong> somutolayın özelliklerine uygun bulmadığı tek taraflı deklarasyon metinlerini kabul etmemektedir.Tek taraflı deklarasyon süreci sonunda <strong>ve</strong>rilen kayıttan düşürme kararlarının icrasında AvrupaKonseyi Bakanlar Komitesinin bir rolü bulunmamaktadır. Ancak, tek taraflı deklarasyonmetninde yer alan taahhütlerin yerine getirilmemesi durumunda, AİHS’in 37. maddesinin 2.fıkrasına göre AİHM tekrar devreye girebilmekte <strong>ve</strong> ihlal kararı <strong>ve</strong>rebilmektedir. Bu sonkararın icra aşaması ise Bakanlar Komitesi tarafından takip edilmekte <strong>ve</strong> sürecin kayıttandüşürme kararına göre daha zorlayıcı sonuçları olabilmektedir.Tablo 55: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Sunulan Tek Taraflı Deklarasyon Tekliflerinin AİHS Maddelerine87
Göre DağılımıTablodan da anlaşılacağı üzere, <strong>2012</strong> yılında, altı (6) tanesi AİHS 5. Maddesi kapsamında, bir(1) tanesi de AİHS 2. Maddesi kapsamında olmak üzere yedi (7) tek taraflı deklarasyon teklifisunulmuştur.2. AİHM KARARLARININ İCRASINA İLİŞKİN FAALİYETLER2.1 AİHM Tarafından Verilen Karar SayılarıTablo 56: Yıllara Göre AİHM’in Karar SayılarıMahkemenin karar sayıları 2009 yılından bu yana (2009 yılında 1.625, 2010 yılında 1.499,2011 yılında 1.157, <strong>2012</strong> yılında ise 1.093) düşüş eğilimindedir. 2009 yılından (1.625) buyana en az karar <strong>2012</strong> yılında <strong>ve</strong>rilmiştir.Tablo 57: Her 10.000 Kişiye Düşen AİHM Karar Sayıları88
Mahkeme <strong>ve</strong>rilerine göre, Türkiye hakkında nüfus yoğunluğuna göre her 10.000 kişi için<strong>ve</strong>rilen karar sayısı <strong>2012</strong> yılı için 1,22 olarak ortaya çıkmıştır. Tablodan da anlaşılacağı üzere,bu sıralamada Türkiye 15. sıradadır. Bu oranda en yüksek değer 6,77 karar sayısı ileSırbistan’a aittir, ikinci sırada ise 4,44 karar sayısı ile Lihtenştayn gelmekte, üçüncü sırada ise4,35 karar sayısı ile Hırvatistan bulunmaktadır. En düşük değerlerde 0,12 karar sayısı ileİrlanda en öndedir, 0,15 karar sayısı ile İspanya, 0,18 karar sayısı ile Almanya onu takipetmektedirler.Tablo 58: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Verilen AİHM İhlal Kararlarına Göre İlk 25 ÜlkeİLK 25 ÜLKE İÇİN <strong>2012</strong> YILI AİHS İHLALLERİNİN SIRALAMASI140120100806040200122 11770 6958 56 523625 24 22 21 20 19 19 17 16 11 10 10 10 10 10 8 8RUSYATÜRKİYEROMANYAUKRAYNABULGARİSTANPOLONYAYUNANİSTANİTALYAMOLDOVAMACARİSTANPORTEKİZSLOVAKYASLOVENYAHIRVATİSTANFRANSAAZERBAYCANERMENİSTANALMANYAAVUSTURYAÇEK CUMHURİYETİLETONYASIRBİSTANBİRLEŞİK KRALLIKGÜRCİSTANİSPANYAÜlkemiz <strong>2012</strong> yılında, 117 ihlal kararı ile, aleyhine en çok ihlal kararı <strong>ve</strong>rilen ikinci ülkekonumundadır. Birinci sırada 122 ihlal kararı ile Rusya gelmekte olup, 70 ihlal kararı ileRomanya üçüncü sıradadır. Hakkında en az ihlal kararı <strong>ve</strong>rilen devletler ise sekizer (8)ihlalkararı ile İspanya <strong>ve</strong> Gürcistan’dır.Tablodan da anlaşılacağı üzere <strong>2012</strong> yılında Mahkeme’nin <strong>ve</strong>rdiği mahkûmiyet kararlarınınyarıya yakınını oluşturan 534 karar; Rusya, Türkiye, Romanya, Ukrayna, Bulgaristan <strong>ve</strong>İtalya hakkında <strong>ve</strong>rilmiştir. Geriye kalan 672 karar ise diğer 41 AK devleti hakkında<strong>ve</strong>rilmiştir.89
Tablo 59: 1959-<strong>2012</strong> Yılları Arası Toplam AİHM İhlal Kararı Sayısına Göre ÜlkelerSıralaması1959 ile <strong>2012</strong> yılları arasında, AİHM tarafından <strong>ve</strong>rilen ihlal kararları sıralamasında 2521ihlal kararı ile ülkemiz ilk sırada bulunmaktadır. Ülkemizi 1687 ihlal kararı ile İtalya, 1262ihlal kararı ile Rusya, 646 ihlal kararı ile Fransa, 289 ihlal kararı ile Birleşik Krallık <strong>ve</strong> 170ihlal kararı ile Almanya izlemektedir.2.2 Türkiye Hakkında Verilen KararlarTablo 60: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda AİHM’in Ele Aldığı BaşvurularAİHM'in Türkiye İle İlgili <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Ele Aldığı 9092 Başvurunun Dağılımı1000080006000400020000Karara BağlananBaşvuru Sayısı8048 7914KabuledilemezBulunan BaşvuruSayısı422Hükümete TebliğEdilen BaşvuruSayısıBaşvuru Sayısı90
Mahkeme <strong>2012</strong> yılında Türkiye hakkında 9.092 başvuruyu ele almış, 8.048 başvuruyu kararabağlamış <strong>ve</strong> 7.914’ünü kabul edilemez bularak reddetmiş, 422 başvuru hakkında ise görüşiçin Hükümetimize tebliğ edilmesine karar <strong>ve</strong>rmiştir.AİHM’in 2010 yılında 3.789 başvuru, 2011 yılında 7.755 başvuru <strong>ve</strong> <strong>2012</strong> yılında ise 8.048başvuru hakkında karar <strong>ve</strong>rdiği nazara alındığında, ülkemiz hakkında <strong>ve</strong>rilen karar sayısındagiderek artış olduğu söylenebilir. Bunda AİHM’in yapısında <strong>ve</strong> karar alma süreçlerinde 2010yılında yapılan değişikliklerin etkisi olduğu açıktır. Zira bu değişikliklerle komite <strong>ve</strong> tekhakimin karar <strong>ve</strong>rmesi etkin hale getirilmiştir.Tablo 61: Yıllara Göre AİHM’in Ülkemiz Hakkında Verdiği İhlal Kararı SayılarıTablodan anlaşılacağı üzere; 2011 <strong>Yılı</strong>nda en az bir maddeden ihlal <strong>ve</strong>rilen karar sayısı 159olup, <strong>2012</strong> yılında, 2011 yılına oranla ihlal kararı sayısı %25 oranında azalmıştır. 2004-<strong>2012</strong>yılları arasında, en az sayıda ihlal kararı <strong>ve</strong>rilen yıl 117 ihlal kararı ile <strong>2012</strong> yılıdır. Ayrıcatoplam karar <strong>ve</strong>rilen başvuruya oranla % 1,14 oran ile en az ihlal kararı <strong>2012</strong> yılında<strong>ve</strong>rilmiştir. AİHM’in ülkemiz hakkında <strong>ve</strong>rdiği ihlal kararlarının dağılımına bakıldığında,2004 yılından itibaren en az ihlal kararının <strong>2012</strong> yılında <strong>ve</strong>rildiği görülmektedir. Ayrıca 2009yılından itibaren genel olarak ihlal kararı sayısının azalış eğiliminde olduğu söylenebilir.91
Tablo 62: Yıllara Göre AİHM’in Ele Aldığı Başvuru SayılarıKarar Vermeye Yetkili Bir OrganaHavale Edilen Başvuru SayısıKabuledilemez Bulunan ya daKayıttan Düşürülen BaşvuruSayısıHükümete Tebliğ Edilen BaşvuruSayısıKarar Verilen Başvuru Sayısı1000090008000700060005000400030002000100008668909875277914582132961311501 458229 4221342010 2011 <strong>2012</strong>AİHM’in son üç yıl içerisinde incelemesini yaptığı dosya sayısı artmasına rağmen <strong>ve</strong>rmişolduğu ihlal kararı sayısı azalmaktadır. 2010 yılında 5821 başvuruyu incelemiş bunlardan3296 tanesini kabuledilemez bulmuştur. 2010 yılında 228 ihlal kararı <strong>ve</strong>rmiştir. 2011 yılında8668 başvuruyu incelemiş bunlardan 7527 tanesini kabuledilemez bulmuştur. 2011 yılında159 ihlal kararı <strong>ve</strong>rmiştir. <strong>2012</strong> yılında AİHM 8.048 başvuruyu incelemiş bunlardan 7.914tanesini kabuledilemez bulmuştur. <strong>2012</strong> yılında AİHM’in Türkiye hakkında <strong>ve</strong>rmiş olduğuihlal kararı sayısı 117’dir.Tablo 63: AİHM’in <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Türkiye Hakkında Verdiği Kararlar92
1 Ocak <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında, AİHM tarafından en az bir ihlal kararı<strong>ve</strong>rilen kararların oranı % 32,8’ (117 karar) dir. Bu oranın geçmiş yıllara nazaran önemliölçüde düştüğü görülmektedir. 99 başvuru hakkında (% 29,4) dostane çözüm, yedi (7)başvuru hakkında ise tek taraflı deklarasyon nedeniyle kayıttan düşme kararı <strong>ve</strong>rilmiştir. 3başvuruda ise ihlal olmadığı kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.Türkiye hakkında <strong>ve</strong>rilen 123 karardan; 117 kararda Mahkeme en az bir AİHS maddesininihlal edildiğine hükmetmiş, 3 başvuruda ihlal bulunmadığı sonucuna varmış <strong>ve</strong> 3 başvurudadiğer kararlar (düşme vb.) <strong>ve</strong>rmiştir.Tablo 64: 1959-<strong>2012</strong> Yılları Arasında AİHM’in Türkiye Hakkında Verdiği İhlal KararlarınınAİHS’de Belirtilen Haklara Göre Dağılımı1959-<strong>2012</strong> Yılları Arası Türkiye Hakkında Verilen İhlalKararları8007006005004003002001000738634 591544261247 21515015210386 57 57 29 7 69İhlal Sayısı1959 yılı ile <strong>2012</strong> yılları arasında, toplamda 738 karar ile en çok adil yargılanma hakkıkonusunda ihlale hükmedilmiştir. Bunu 634 ihlal kararı ile mülkiyet hakkı <strong>ve</strong> 591 ihlal kararıile özgürlük <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nlik hakkı izlemiştir. En az ise, yedi (7) karar ile düşünce <strong>ve</strong> inançözgürlüğü konusunda ihlale hükmedilmiştir.93
Tablo 65: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> AİHM İhlal Kararlarının AİHS Maddelerine Göre Dağılımı1 Ocak-31 Aralık <strong>2012</strong> arası dönemde, AİHM 80 ihlal kararı ile en çok AİHS 6. maddesinden(adil yargılanma hakkı) ihlal kararı <strong>ve</strong>rmiştir. Bunu 37 ihlal kararı ile AİHS 5. maddesi(özgürlük <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nlik hakkı), 35 ihlal kararı ile AİHS 3. maddesi (işkence yasağı), 23’erihlal kararı ile AİHS 2. maddesi (yaşam hakkı) <strong>ve</strong> AİHS Ek 1-1. maddesi (mülkiyetinkorunması) izlemiştir. En az ihlal ise, 1 kararla AİHS 14. maddesinden (ayrımcılık yasağı)<strong>ve</strong>rilmiştir.Tablo 66: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Verilen AİHM İhlal Kararlarının Aylara Göre Dağılımı94
AİHm tarafından, <strong>2012</strong> yılında ülkemiz aleyhine en çok ihlal kararı 26 karar ile Ekim ayında<strong>ve</strong>rilmiştir. En az ihlal kararı ise Ağustos ayında <strong>ve</strong>rilmiştir. AİHM’in çalışma takvimi nazaraalındığında, tatil dönemlerinde daha az sayıda karar <strong>ve</strong>rdiği söylenebilir.2.2.1 AİHS 2. Maddesinden Verilen İhlal KararlarıTablo 67: Yıllara Göre AİHS 2. Maddesinden Verilen İhlal Kararları SayısıYıllara göre bakıldığında, AİHS 2. maddesi (yaşam hakkı) kapsamında en çok 41 ihlalkararının 2005 yılında <strong>ve</strong>rildiği görülmektedir. Bunu 30 ihlal kararı ile 2006 yılı izlemiştir. Enaz sayıda ihlale üç (3) karar ile 2003 yılında hükmedilmiştir.Tablo 68: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda AİHS 2. Maddesinden Verilen İhlal Kararlarının Konulara GöreDağılımı95
AİHS 2. Maddesi (yaşam hakkı) kapsamında, en çok 12 ile etkin soruşturma yokluğunedeniyle ihlal kararı <strong>ve</strong>rilmiştir. Esastan <strong>ve</strong>rilen ihlal kararları içinde, en çok altı (6) ihlalkararı ile gü<strong>ve</strong>nlik kuv<strong>ve</strong>tlerinin operasyonları sırasında orantısız güç kullanılması konusunda<strong>ve</strong>rilmiştir. Bunu üç (3) ihlal ile askerde intihar, cezaevinde intihar <strong>ve</strong> donarak ölümkonularında devletin pozitif yükümlülüğünün yerine getirilmemesi nedeniyle yaşam hakkınınihlali izlemiştir. Gözaltında ölüm nedeniyle iki (2) ihlal kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.2.2.2 AİHS 3. Maddesinden Verilen İhlal KararlarıTablo 69: Yıllara Göre AİHS 3. Maddesinden Verilen İhlal Kararları SayısıTÜRKİYE'NİN YILLARA GÖRE AİHS. 3. MADDEİHLALLERİ40302010012812724142 131 82316302824 263 2 3 23224363718172003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 20102011<strong>2012</strong>İşkence Yasağı: 23 Etkin Soruşturma Yokluğu: 150AİHS 3. Maddesi (işkence yasağı) kapsamında <strong>ve</strong>rilen ihlal kararı sayısında, <strong>2012</strong> yılındaciddi bir azalma olduğu görülmektedir. Özellikle işkence konusunda 2005 yılından itibaren ilkkez <strong>2012</strong> yılında ihlal kararı <strong>ve</strong>rilmemiştir. Kötü muamele <strong>ve</strong> etkin soruşturma yokluğukonularında <strong>2012</strong> yılında; 2011 yılına göre % 53, 2010 yılına göre % 38, 2009 yılına göre %36 azalış olmuştur.96
Tablo 70: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda AİHS 3. Maddesinden Verilen İhlal Kararlarının Konulara GöreDağılımıAİHS 3. Madde İhlalini İçeren KonularASKERDE KÖTÜMUAMELE2% 6CEZAEVİNDE KÖTÜMUAMELE2% 6GÖZALTINDA KÖTÜMUAMELE10% 29ETKİN SORUŞTURMAYOKLUĞU17% 48GÖSTERİ YÜRÜYÜŞÜSIRASINDA KÖTÜMUAMELE4% 11Toplam: 35<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda, AİHS 3. maddesi (işkence yasağı) kapsamında, 17 (on yedi) karar ile en çoketkin soruşturma yokluğu nedeniyle ihlal kararı <strong>ve</strong>rilmiştir. Esastan <strong>ve</strong>rilen kararlar içinde, 10(on) karar ile en çok gözaltında kötü muamele nedeniyle ihlal kararı <strong>ve</strong>rilmiştir. Bunu dört (4)ihlal kararı ile gösteri yürüyüşü sırasında kötü muamele, ikişer ihlal kararı ile askerde <strong>ve</strong>cezaevinde kötü muamele izlemiştir.2.2.3 AİHS 5. Maddesinden Verilen İhlal KararlarıTablo 71: Yıllara Göre AİHS 5. Maddesinden Verilen İhlal Kararları Sayısı97
AİHS 5. maddesi (özgürlük <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nlik hakkı) kapsamında <strong>ve</strong>rilen ihlal kararlarında 2007yılından itibaren önemli düzeyde düşüş görüldüğü gözlemlenmektedir. 2005 yılından itibarenen az ihlal kararı <strong>2012</strong> yılında <strong>ve</strong>rilmiştir.Tablo 72: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda AİHS 5. Maddesinden Verilen İhlal Kararlarının Konulara GöreDağılımıC.SAVCISININGÖRÜŞÜNÜNTEBLİĞ EDİMEMESİ2% 5UZUN TUTUKLULUK23% 62AİHS 5. Madde İhlalini İçeren KonularHAKSIZ TUTMA6% 16Toplam: 37GEÇ TAHLİYE ETME2% 6 TUTUKLULUĞAKARŞI ETKİN İTİRAZYOLUNUNBULUNMAMASI2% 5HUKUKA AYKIRIGÖZALTI1% 3HAKİM ÖNÜNEÇIKARILMAMA1% 3AİHS 5. Maddesi (özgürlük <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nlik hakkı) kapsamında, en çok 23 karar ile uzuntutukluluk konusunda ihlal <strong>ve</strong>rilmiştir. Bunu altı (6) ihlal haksız tutma, ikişer (2) ihlal ileCumhuriyet Savcısının görüşünün tebliğ edilmemesi, geç tahliye <strong>ve</strong> tutukluluğa karşı etkinitiraz yolunun bulunmaması konuları izlemektedir.2.2.4 AİHS 6. Maddesinden Verilen İhlal KararlarıTablo 73: Yıllara Göre AİHS 6. Maddesinden Verilen İhlal Kararları SayısıTÜRKİYE'NİN YILLARA GÖRE AİHS. 6. MADDE İHLALLERİ200100056 74 93 93 99 1267530 80 032 48 67 64 95420 0 83300 530512003 2004 6 312005 2006 2007 202008200920102011<strong>2012</strong>Yargı Kararlarının İcra Edilmemesi: 57 Yargılamanın Uzunluğu: 504Adil Yargılanma Hakkı: 697989
2005 yılından itibaren, <strong>2012</strong> yılında AİHS 6. Maddesi (adil yargılanma hakkı) kapsamında<strong>ve</strong>rilen ihlal kararı sayısında önemli derecede azalma olduğu görülmektedir. Ayrıca yargıkararlarının geç icrası nedeniyle <strong>ve</strong>rilen ihlal kararı sayısında 2011 yılına nazaran % 35 (11karar) azalma olmuştur.2009 yılına kadar adil yargılanma konusunda <strong>ve</strong>rilen ihlal kararları, yargılamanın uzunluğunedeniyle <strong>ve</strong>rilen ihlal kararlarından fazla iken, 2009 yılından itibaren adil yargılanmakonusunda <strong>ve</strong>rilen ihlal sayısında ciddi düşüş olduğu <strong>ve</strong> yargılamanın uzunluğu nedeniyle<strong>ve</strong>rilen ihlal sayısının altına indiği görülmektedir.Tablo 74: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda AİHS 6. Maddesinden Verilen İhlal Kararlarının Konulara GöreDANIŞTAYBAŞSAVCILIĞIGÖRÜŞÜNÜN TEBLIĞEDILMEMESI1% 1SAVCILIKGÖRÜŞÜNÜN TEBLİĞEDİLMEMESİ1% 1ASKERİMAHKEMELERİNBAĞIMSIZLIK VETARAFSIZLIĞI2% 3TANIK DİNLETMEHAKKININ İHLALİ1% 1ADLİ YARDIMTALEBİNİN REDDİ4% 5DağılımıAİHS 6. Madde İhlalini İçeren KonularMAHKEMEYEMASUMİYETERİŞİM HAKKININKARİNESİ İHLALİKISITLANMASI12% 1% 3YARGILAMASÜRESİNİNUZUNLUĞU47% 58YARGIKARARLARININ İCRAEDİLMEMESİ20% 25GÖZALTINDAAVUKATYARDIMINDANYARARLANDIRMAMA1HUKUKA % AYKIRI 1DELİL1% 1Görüldüğü üzere, <strong>2012</strong> yılında, AİHS 6. maddesi (adil yargılanma hakkı) kapsamında, 47karar ile en çok yargılama süresinin uzunluğu konusunda ihlal <strong>ve</strong>rilmiştir. Bunu 20 ihlalkararı ile yargı kararlarının icra edilmemesi izlemiştir.99
2.2.5 AİHS 8. Maddesinden Verilen İhlal KararlarıTablo 75: Yıllara Göre AİHS 8. Maddesinden Verilen İhlal Kararları SayısıAİHS 8. Maddesi (özel <strong>ve</strong> aile hayatına saygı hakkı) kapsamında, 2003 yılından itibaren enaz ihlal kararı 2005 <strong>ve</strong> <strong>2012</strong> (üç ihlal) yıllarında <strong>ve</strong>rilmiştir.Tablo 76: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda AİHS 8. Maddesinden Verilen İhlal Kararlarının Konulara GöreDağılımıAİHS 8. Maddesi (özel hayatın <strong>ve</strong> aile hayatının korunması) kapsamında üç (3) ihlal kararı<strong>ve</strong>rimiştir. İhlal kararları çocuğun <strong>ve</strong>lisine iadesinin sağlanamaması, <strong>ve</strong>layete ilişkin Lahey100
Sözleşmesinin yanlış değerlendirilmesi <strong>ve</strong> gazete haberinde rızası dışında ünlü bir kişinin açıkadresine yer <strong>ve</strong>rilmesi konularında <strong>ve</strong>rilmiştir.2.2.6 AİHS 9. Maddesinden Verilen İhlal KararlarıTablo 77: Yıllara Göre AİHS 9. Maddesinden Verilen İhlal Kararları SayısıAİHS 9. Maddesi (düşünme, vicdan <strong>ve</strong> din özgürlüğü) kapsamında <strong>2012</strong> yılında <strong>ve</strong>rilenihlal kararlarının tamamı vicdani red hakkındadır. AİHM 2010 yılına kadar bu maddekapsamında ihlal kararı <strong>ve</strong>rmemiştir.Tablo 78: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda AİHS 9. Maddesinden Verilen İhlal Kararlarının Konulara GöreDağılımı101
<strong>2012</strong> yılında, AİHS 9. Maddesi kapsamında <strong>ve</strong>rilen ihlallerin tamamı vicdani red konusunda<strong>ve</strong>rilmiştir.2.2.7 AİHS 10. Maddesinden Verilen İhlal KararlarıTablo 79: Yıllara Göre AİHS 10. Maddesinden Verilen İhlal Kararları SayısıYıllara göre bakıldığında, AİHS 10. Maddesi (ifade özgürlüğü) kapsamında, 2005 yılındanitibaren ihlal kararı sayısında azalma olduğu,. son dokuz yıllık süreçte ise en az ihlal kararının2003, 2011 <strong>ve</strong> <strong>2012</strong> yıllarında <strong>ve</strong>rildiği görülmektedir.Tablo 80: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda AİHS 10. Maddesinden Verilen İhlal Kararlarının Konulara GöreDağılımı102
AİHS 10. Maddesi (ifade özgürlüğü) kapsamında <strong>2012</strong> yılında, gazetede yayımlanan makalenedeniyle ceza <strong>ve</strong> tazminat <strong>ve</strong>rilmesi iki (2) ihlal kararı <strong>ve</strong>rilmesine sebebiyet <strong>ve</strong>rmiş, diğerkonularda ise birer ihlal kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.2.2.8 AİHS 11. Maddesinden Verilen İhlal KararlarıTablo 81: Yıllara Göre AİHS 11. Maddesinden Verilen İhlal Kararları SayısıTÜRKİYE'NİN YILLARA GÖRE AİHS. 11. MADDEİHLALLERİ1052675 59104 402003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 <strong>2012</strong>Toplantı <strong>ve</strong> Gösteri Yapma ÖzgürlüğüAİHS 11. Maddesi (dernek kurma <strong>ve</strong> toplantı özgürlüğü) kapsamında, 2003 yılından sonraen az ihlal 2011 <strong>ve</strong> <strong>2012</strong> yıllarında (dört’er adet) <strong>ve</strong>rilmiştir. 2004 yılında ise hiç ihlal kararı<strong>ve</strong>rilmemiştir.Tablo 82: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda AİHS 11. Maddesinden Verilen İhlal Kararlarının Konulara GöreDağılımı103
AİHS 11. Maddesi (dernek kurma <strong>ve</strong> toplantı özgürlüğü) kapsamında, en çok üç (3) kararile toplantı <strong>ve</strong> gösteri yürüyüşü hakkının engellenmesi konusunda ihlal <strong>ve</strong>rilmiştir. Bunutüzüğünde anadilde eğitim öngören sendikanın kapatılması konusu izlemiştir.2.2.9 AİHS 13. Maddesinden Verilen İhlal KararlarıTablo 83: Yıllara Göre AİHS 13. Maddesinden Verilen İhlal Kararları SayısıYıllara göre bakıldığında, 2003 yılı sonrasında en az ihlal kararı 2011 <strong>ve</strong> <strong>2012</strong> yıllarında<strong>ve</strong>rilmiştir. AİHS 13. Maddesi kapsamında genel olarak 2006 yılından itibaren ihlal sayısındaazalma olduğu görülmektedir.Tablo 84: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda AİHS 13. Maddesinden Verilen İhlal Kararlarının Konulara GöreDağılımı104
AİHS 13. Maddesi (etkili başvuru hakkı) kapsamında <strong>2012</strong> yılında, dokuz (9) ihlal makulsürede yargılanma hakkı ihlaline karşı, bir (1) ihlal ise kaybolmaya karşı etkin iç hukuk yolubulunmaması nedeniyle <strong>ve</strong>rilmiştir.2.2.10 AİHS 14. Maddesinden Verilen İhlal KararlarıTablo 85: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda AİHS 14. Maddesinden Verilen İhlal Kararlarının Konulara GöreDağılımıAİHS 14. Maddesi (ayrımcılık yasağı) kapsamında <strong>2012</strong> yılında, cezaevinde cinsel yönelimnedeniyle ayrımcılık yapıldığı gerekçesiyle bir (1) ihlal kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.2.2.11 AİHS Ek 1 Nolu Protokolün 1. Maddesinden Verilen İhlal KararlarıTablo 86: Yıllara Göre AİHS Ek 1 Nolu Protokolün 1. Maddesinden Verilen İhlal KararlarıSayısı105
AİHS Ek 1 Nolu Protokolün 1. Maddesi (mülkiyet hakkının korunması) kapsamında <strong>ve</strong>rilenihlal sayısında, 2004 yılından itibaren en az ihlal <strong>2012</strong> yılında <strong>ve</strong>rilmiştir. 2009 yılındanitibaren ihlal sayısında azalma görülmektedir.Tablo 87: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda AİHS Ek 1 Nolu Protokolün 1. Maddesinden Verilen İhlalKararlarının Konulara Göre DağılımıAİHS Ek 1 Nolu Protokolün 1. Maddesi (mülkiyet hakkının korunması) kapsamında, 21(yirmi bir) karar ile en çok kamulaştırma bedelinin geç ödenmesi nedeniyle ihlal <strong>ve</strong>rilmiştir.Bunu birer ihlal kararı ile mülkiyet hakkından yoksun bırakma <strong>ve</strong> bankaya haksız olarak elkonulması konuları izlemiştir.2.2.12 AİHM Tarafından Dostane Çözüm <strong>ve</strong>ya Tek Taraflı DeklarasyonNedeniyle Verilen Düşme Kararları106
Tablo 88: 2011 <strong>ve</strong> <strong>2012</strong> Yılarında Ülkelere Göre AİHM Tarafından Dostane Çözüm <strong>ve</strong>ya TekTaraflı Deklarasyon Nedeniyle Verilen Karar SayılarıDEVLETTEK TARAFLIDOSTANE ÇÖZÜMDEKLARASYON2011 <strong>2012</strong> 2011 <strong>2012</strong>ARNAVUTLUK 1 2 1ANDORAERMENİSTAN 6 2AVUSTURYA 8 1AZERBAYCAN 1 2 1BELÇİKA 1BOSNA HERSEK 3 78 43BULGARİSTAN 5 28 9 85HIRVATİSTAN 6 11 18GKRKÇEK CUMHURİYETİ 7 10 4DANİMARKA 6ESTONYA 2FİNLANDİYA 1 4 2 8FRANSA 1 4 7 2GÜRCİSTAN 1 2 4ALMANYA 1 1 2YUNANİSTAN 14 3MACARİSTAN 2 45 53İZLANDAİRLANDA 2 1İTALYA 7 117LETONYA 1 1 3 1LİHTENŞTAYN 1LİTVANYA 1LÜKSEMBURGMALTA 2MOLDOVA62 5 15 13CUMHURİYETİMONAKO 1KARADAĞ 1HOLLANDA 1NORVEÇPOLONYA 44 40 154 111PORTEKİZ 5 1 12 10ROMANYA 30 61 21 35RUSYA 205 100 12 3SAN MARİNO 1 1 1107
SIRBİSTAN 10 3 69 415SLOVAKYA 2 3 29 9SLOVENYA 2 1İSPANYAİSVEÇ 1İSVİÇREMAKEDONYA 12 1 28 67TÜRKİYE 39 14 115 99UKRAYNA 262 313 161 178BİRLEŞİK KRALLIK 10 2 9 7TOPLAM 703 606 829 1303Tablodan da anlaşılacağı üzere; ülkemiz hakkında 2011 yılında tek taraflı deklarasyonnedeniyle 39, dostane çözüm nedeniyle 115 karar <strong>ve</strong>rilmiş iken, <strong>2012</strong> yılında tek taraflıdeklarasyon nedeniyle 14, dostane çözüm nedeniyle 99 karar <strong>ve</strong>rilmiştir.2.3. Türkiye’nin Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Önündeki Durumu<strong>2012</strong> yılında, ülkemiz aleyhine Bakanlar Komitesi önünde icrası beklenen toplam karar sayısı1861 olup, 2011 yılına (1780) nazaran % 4,5 artış (81 adet) olmuştur. 1861 kararın % 90’ı(1683) süreklilik arz eden karar, % 10’u (178) ise grup (leading) karardır.Bakanlar Komitesi önünde geliştirilmiş (enhanced) denetimde incelenen kararlarda, ülkemiz% 12’lik oranla Rusya (% 15)’nın ardından ikinci sıradadır. Ülkemizi sırayla Ukrayna (% 10)<strong>ve</strong> Bulgaristan (% 8) izlemektedir.<strong>2012</strong> yılı sonunda Batı, İncal, Demirel, Ormancı <strong>ve</strong> Ümmühan Kaplan (pilot karar) kararlarıbaşlıca grup kararlar olarak geliştirilmiş denetimde incelenmektedir 8 .<strong>2012</strong> yılı sonu itibariyle ülkemiz aleyhine icra süreci iki (2) yıl <strong>ve</strong> daha kısa süredir devameden grup dava sayısı 33 (2011 yılı 45), iki (2) <strong>ve</strong> beş (5) yıl arası devam eden grup davasayısı 74 (2011 yılı 65), beş (5) yıldan daha uzun süreli devam eden <strong>ve</strong> standart denetime tabiolan grup dava sayısı 48 (2011 yılı 34), beş (5) yıldan daha uzun süreli devam eden <strong>ve</strong>geliştirilmiş denetime tabi olan grup dava sayısı 23 (2011 yılı 20)’tür.8 Ormancı Grubu davaları 2013 yılında standart denetime tabi olmuştur.108
Tablo 89: Türkiye’nin 2011 <strong>ve</strong> <strong>2012</strong> Yıllarında Bakanlar Komitesi Önünde Bekleyen DosyaSayılarıTablodan da anlaşılacağı üzere, 2011 yılında Bakanlar Komitesi önünde bekleyen dosyasayısı 1780 iken, <strong>2012</strong> yılında 1861 olmuştur.Tablo 90: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Bakanlar Komitesi Önünde Bekleyen İcra Dosyalarındaki DeğişimKonu<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Bakanlar Komitesi ÖnündeBekleyen Dosya Sayısı ArtışıSayı81<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Kesinleşen Dosya Sayısı 244<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Kapanan İcra Dosyası Sayısı 166<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Süresinde Ödeme YapılanDosya Sayısı18231 Aralık <strong>2012</strong> itibariyle, ülkemiz aleyhine Bakanlar Komitesi önünde icra sürecinde olantoplam dava sayısı 1861 olup, 2011 yılına (1780) nazaran % 4,5 artış (81 adet) olmuştur. 1861davanın % 90’ı (1683) süreklilik arz eden dava, % 10’u (178) ise grup davadır.<strong>2012</strong> yılında ülkemiz aleyhine 244 karar kesinleşmiş olup, kesinleşen karar sayısında 2011yılına (254) nazaran % 4 (10) azalma olmuştur. 2011 yılında 20 grup karar kesinleşirken,<strong>2012</strong> yılında 13 grup karar kesinleşmiştir.109
<strong>2012</strong> yılında ülkemiz aleyhine derdest iken kapanan karar sayısı 166 olup, kapanan kararsayısı 2011 yılına (119) nazaran % 39,5 (47) artış göstermiştir.<strong>2012</strong> yılında süresinde ödemesi yapılan karar sayısı 182 olup, bu sayıda 2011 yılına (224)nazaran % 18,75 azalma olmuştur.2.4 Hükmedilen Tazminatların ÖdenmesiDışişleri Bakanlığı ile yapılan protokol gereği, AİHM tarafından hükmedilen tazminatlarınDaire Başkanlığımız tarafından ödenmesi, 1 Mart <strong>2012</strong> tarihinden sonra kesinleşen kararlaraçısından söz konusudur. Bu kararlara ilişkin ödemeler, ödeme için tanınan 3 aylık süre degöz önüne alındığında 1 Haziran <strong>2012</strong> tarihi itibariyle fiilen başlamıştır.Söz konusu dönemde, 80 başvuru için ihlal <strong>ve</strong> tazminat kararı <strong>ve</strong>rilmesi, 80 başvuru içindostane çözüm yoluna gidilmesi <strong>ve</strong> altı (6) başvuru için de tek taraflı deklarasyona gidilmesinedenleriyle toplam 166 başvuru için ödeme yapılmıştır 9 .Tablo 91: AİHM Tarafından Son Üç Yılda Hükmedilen Tazminat MiktarlarıSon üç (3) yıl içinde en az tazminata <strong>2012</strong> yılında hükmedilmiştir. <strong>2012</strong> yılında sadeceLordos başvursunda hükmedilen 20.845.000 Avro bu miktara dahildir. Dolayısıyla tek bir9 Avrupa Konseyine üye ülkelerin çoğunluğu Avrupa Birliği üyesi olduğundan <strong>ve</strong> Avrupa Birliği’nin para birimiAvro olduğundan AİHM tazminata Avro cinsinden hükmetmektedir.110
davada hükmedilen bu miktar çıkarıldığında, <strong>2012</strong> yılında hükmedilen toplam tazminatmiktarı 1.343.519 Avro’dur. Bu miktar ise 2010 <strong>ve</strong> 2011 yıllarına kıyasla % 5 civarındadır 10 .Tablo 92: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Hükmedilen Tazminat Miktarlarının Dağılımı<strong>2012</strong> yılında hükmedilen toplam 1.343.519,00 Avro tazminatın; 1.149.555,00 Avrosunu (%86) manevi tazminat, 94.333,00 Avrosunu (% 7) maddi tazminat, 99.631,00 Avrosunu (% 7)ise yargılama gideri oluşturmaktadır.Tablo 93: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Tazminat Kalemine Göre Yapılan ÖdemelerTazminat Kalemine Göre Yapılan Toplam Ödemeler900.000 €800.180 €800.000 €700.000 €619.200 €600.000 €500.000 €400.000 €300.000 €200.000 €212.795 €74.885 €Miktar100.000 €0 €ManeviTazminatMaddiTazminatYargılamaGideriMaddi ManeviTazminat ileYargılamaGideriToplam:1.707.060€10 Lordos Başvurusu <strong>ve</strong> Kararının icrası Dışişleri Bakanlığı’nca takip edilmektedir. Bu nedenle sonrakigrafiklerdeki hesaplamalara dahil edilmemiştir.111
AİHM tarafından hükmedilen tazminatlar ile birlikte dostane çözüme <strong>ve</strong> tek taraflıdeklarasyona gidilmesi sonucunda, başvuranlara 1 Haziran <strong>ve</strong> 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleriarasında toplam 1.707.060,00 Avro (3.929.200,41 TL) ödenmiştir. Ödenen bu meblağın;800.180,00 Avro’sunu manevi tazminatlar, 212.795,00 Avro’sunu maddi tazminatlar, 74.885Avro’sunu yargılama giderleri, 619.200,00 Avro’sunu ise AİHM tarafından birliktehükmedilen maddi <strong>ve</strong> manevi tazminatlar ile yargılama giderleri oluşturmaktadır.Tablo 94: Ödemenin Sebebine Göre Başvuru Sayıları <strong>ve</strong> Ödeme MiktarlarıYapılan 1.707.060 Avroluk ödemenin 1.037.560,00 Avro’su (2.398.699,82 TL) AİHMtarafından <strong>ve</strong>rilen ihlal kararları neticesinde ödenen tazminatlardır. Ülkemiz aleyhine AİHM’eyapılan başvurularda dostane çözüme gidilmesi nedeniyle başvuranlara, 1 Haziran <strong>ve</strong> 31Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında toplam 641.500,00 Avro (1.467.113,29 TL) tazminatödenmiştir. Ülkemiz aleyhine AİHM’e yapılan başvurularda tek taraflı deklarasyona gidilmesinedeniyle başvuranlara, 1 Haziran <strong>ve</strong> 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında toplam 28.000,00 Avro(63.387,30 TL) tazminat ödenmiştir.112
Tablo 95: AİHM’in İhlal Kararı Nedeniyle Ödenen Tazminatların Türüne Göre Dağılımıİhlal Kararları Nedeniyle Yapılan Ödemeler (1.037.560 Avro)800.000 €700.000 €600.000 €500.000 €400.000 €300.000 €200.000 €100.000 €0 €777.080 €79.995 € 61.985 €Manevi Tazminat Maddi Tazminat Yargılama GideriMiktar118.500 €Maddi ManeviTazminat ileYargılama Gideriİhlal kararları neticesinde ödenen 1.037.560,00 Avronun; 777.080,00 Avrosunu manevitazminat, 79.995,00 Avrosunu maddi tazminat, 61.985,00 Avrosunu yargılama gideri <strong>ve</strong>118.500,00 Avrosunu maddi-manevi tazminatlar-yargılama gideri (bir bütün olarak)oluşturmaktadır.Tablo 96: Dostane Çözüm Nedeniyle Ödenen Tazminatların Türüne Göre DağılımıDostane Çözüme Gidilmesi Nedeniyle Yapılan Ödemeler482.700 €500.000 €400.000 €300.000 €200.000 €100.000 €18.700 €128.700 €11.400 €Miktar0 €ManeviTazminatMaddiTazminatYargılamaGideriMaddi ManeviTazminat ileYargılamaGideriToplam: 641.500 €Dostane çözüme gidilmesi nedeniyle ödenen 641.500,00 Avronun; 18.700,00 Avrosunumanevi tazminat, 128.700,00 Avrosunu maddi tazminat, 11.400,00 Avrosunu yargılama113
gideri, 482.700,00 Avrosunu ise maddi-manevi tazminat-yargılama gideri (bir bütün olarak)oluşturmaktadır.Tablo 97: Tek Taraflı Deklarasyon Nedeniyle Ödenen Tazminatların DağılımıTek taraflı deklarasyona gidilmesi sonucunda ödenen 28.000,00 Avronun; 4.400,00 Avrosunumanevi tazminat, 4.100,00 Avrosunu maddi tazminat, 1.500,00 Avrosunu yargılama gideri,18.000,00 Avrosunu ise maddi-manevi-yargılama gideri (bir bütün olarak) oluşturmaktadır.2.5 Hazırlanan Eylem Planları <strong>ve</strong> Eylem RaporlarıAİHM kararlarının icrası iki ana öğeden oluşur; bunlar bireysel (özel) önlemler <strong>ve</strong> genelönlemlerdir. Bireysel önlemler, başvuranın hakkının ihlaline yol açan sebepleri ortadankaldırmayı sağlayan tüm tedbirler <strong>ve</strong>ya ödenecek tazminattır. <strong>Genel</strong> önlemler ise başvuruyakonu ihlali herkes için ortadan kaldırmayı <strong>ve</strong> böylece benzer ihlallerin ortaya çıkmasınıönleyecek tedbirlerden (mevzuat <strong>ve</strong>ya uygulama değişiklikleri) oluşur. İcra sürecinde,bireysel <strong>ve</strong> genel önlemler hakkında, AİHM kararlarının icrasının takibi ile sorumlu olanAvrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Kararların İcra Dairesi’ne bilgi <strong>ve</strong>rilmesi gerekmektedir.Bilgiler ise eylem planı <strong>ve</strong>ya eylem raporu kapsamında iletilir.Eylem planı, icra edilmemiş bir ihlal kararının nasıl <strong>ve</strong> ne şekilde icra edileceğine ilişkin yolharitası olarak tanımlanabilir. Eylem planı, Devletin ihlali ortadan kaldırmak üzere atacağı,atmayı taahhüt ettiği adımları içerir <strong>ve</strong> takvime bağlar.Eylem raporu ise, kararın icra edilmiş <strong>ve</strong> saptanan ihlalin ortadan kaldırılması için gerekenadımların devlet tarafından atılmış olduğu durumlarda, bu durumun Komite’ye ya da Daire’yebildirilmesidir.114
Her iki halde de, eylem planının /raporunun kararın kesinleşmesinden itibaren altı (6) ayiçinde Daireye bildirilmesi gerekir. Kural olarak her bir ihlal kararı için eylem planıhazırlanması gerekir. Ancak eylem raporu grup dosya olarak birden çok dosya için ortakolarak sunulabilmektedir.Eylem planı <strong>ve</strong> eylem raporu hazırlanırken ilgili kurumlarla çeşitli yazışmalar <strong>ve</strong> toplantılaryapılmaktadır. İhlale konu eylem tarihinden, AİHM karar tarihine kadar olan süreçte, yapılanmevzuat değişiklikleri, kurumsal düzenlemeler, içtihat değişiklikleri takip edilmektedir.<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda gönderilen eylem planı <strong>ve</strong> eylem raporlarına esas olmak üzere, genel önlemlerkapsamında , ülkemiz hakkında <strong>ve</strong>rilen bütün AİHM kararları tercüme ettirilmiş, kararı <strong>ve</strong>renyargı makamları <strong>ve</strong> ilgili kamu kurumu başta olmak üzere, tüm kararlar Anayasa Mahkemesi,Yargıtay, Danıştay, Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan Hakları Komisyonu, İnsan HaklarıKurumu, Hâkimler <strong>ve</strong> Savcılar Yüksek Kurulu, Maliye Bakanlığı’na gönderilmiş <strong>ve</strong>elektronik ortamda Daire Başkanlığımızın kurumsal web adresinde (www.inhak.adalet.gov.tr)erişime açılmıştır.Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Kararların İcra Dairesi’ne sunulan 51 adet eylem planı,25 adet eylem raporu <strong>ve</strong> <strong>2012</strong> yılı itibariyle henüz sunulmayan ancak çalışmaları devam edeneylem planı <strong>ve</strong> eylem raporlarına ilişkin olarak, yargısal <strong>ve</strong> idari kurumlarla çok sayıdayazışma <strong>ve</strong> toplantılar yapılmıştır. İlgili kurumların konuyla ilgili görüş <strong>ve</strong> önerileri alınmıştır.Tablo 98: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Gönderilen Eylem Planı <strong>ve</strong> Eylem Raporları1 MART SONRASI TÜRKİYE ADINA SUNULAN EYLEM PLANI VERAPORU ORANSAL DAĞILIMIEylem <strong>Raporu</strong>;25; 33%Eylem Planı;51; 67%Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> arasında 51 eylem planı (% 67) <strong>ve</strong> 25 eylem raporu (% 33)gönderilmiştir.1115
Tablo 99: Eylem Planı <strong>ve</strong>ya Eylem Raporlarında Atıfta Bulunulan AİHS MaddelerininDağılımı40Hazırlanan Eylem Planı ya da Raporlarında Atıfta BulunulanAİHS Maddelerinin Dağılımı403530252015105082.Madde3.Madde12 115.Madde6.Madde8.Madde3 3 39.Madde10.Madde211.Madde51613. Ek 1-1. Ek 1-2.Madde Madde Madde11 Mart <strong>2012</strong> ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında, en çok AİHS 6. maddesi (adil yargılanmahakkı) 40 tane eylem planı / raporunda geçmiştir. Bunu 16 eylem planı-raporu ile AİHS Ek 1-1 (mülkiyetin korunması) <strong>ve</strong> 12 eylem planı/raporu ile İHS 3. (işkence yasağı) maddeleriizlemiştir. <strong>2012</strong> yılında en çok ihlal kararının da sırasıyla bu maddelere ilişkin olarak <strong>ve</strong>rildiğinazara alındığında, paralel bir seyir izlediği söylenebilir. Gönderilen 51 eylem planına esasAİHM ihlal kararlarından, 18 tanesi <strong>2012</strong> yılında, 28 tanesini 2011 yılında, bir (1) tanesini2010 yılında, iki (2) tanesini 2009 yılında, bir (1) tanesini 2008 yılında <strong>ve</strong> bir (1) tanesini2005 yılında <strong>ve</strong>rilmiştir. 25 adet eylem raporuna esas AİHM ihlal kararlarından, 11 tanesi2011 yılında, beş (5) tanesi 2010 yılında, dört (4) tanesi 2009 yılında, bir (1) tanesi 2008yılında, iki (2) tanesi 2007 yılında, bir (1) tanesi 2006 yılında <strong>ve</strong> bir (1) tanesi 2005 yılında<strong>ve</strong>rilmiştir.2.6 Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi ToplantılarıAİHM tarafından <strong>ve</strong>rilen ihlal kararlarının icra süreci Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesitarafından denetlenmektedir. Bakanlar Komitesi yıl içinde Mart, Haziran, Eylül <strong>ve</strong> Aralıkaylarında toplanmakta <strong>ve</strong> ihlal kararlarına ilişkin gönderilen eylem planı <strong>ve</strong> eylem raporlarını116
değerlendirmektedir. Değerlendirme sonucunda, bireysel <strong>ve</strong> genel önlemlerin alındığı <strong>ve</strong>benzer ihlalin bir daha yaşanmayacağı kanaatine varılması halinde dosya düşürülmektedir.<strong>2012</strong> yılındaki toplantılar; 6-8 Mart, 4-6 Haziran, 24-26 Eylül <strong>ve</strong> 4-6 Aralık <strong>2012</strong> tarihlerindeyapılmıştır. Bahse konu toplantılara, ülkemizi temsilen Daire Başkanı <strong>ve</strong> tetkik hakimi katılımsağlamıştır.2.7 AİHM Reformu Uzmanlar Grubu ToplantılarıBrighton Bildirgesi ile Avrupa Konseyi (AK) Bakanlar Komitesinin 122. toplantısında alınankararlar çerçe<strong>ve</strong>sinde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde yapılacak değişikliklere dair 15No.lu Protokol <strong>ve</strong> danışma görüşü mekanizmasıyla ilgili 16 No.lu Protokol taslaklarına ilişkingörüşmelerin yapılacağı DH-GDR-B yazım gurubunun ilk toplantısının 12-14 Eylül <strong>2012</strong>tarihleri arasında Strazburg'da yapılacağı bildirilmekte <strong>ve</strong> Bakanlığımız adına katılacaktemsilcinin isminin bildirilmesi talep edilmektedir.Ülkemizinde üyesi bulunduğu DH-GDR-B yazım gurubu, AK İnsan Hakları YürütmeKomitesi'ne bağlı (CDDH) çalışan Mahkeme Reformu Uzmanlar Grubu (DH-GDR) altındafaaliyet göstermektedir. Yazım gurubunun bağlı bulunduğu diğer üst yapıların görev alanlarıaşağıdaki gibi belirtilebilir.AK İnsan Hakları Yürütme Komitesi, Avrupa Konseyi’ne üye 47 ülkenin temsilcilerindenoluşmaktadır. Komite, insan hakları <strong>ve</strong> temel özgürlükler konusunda politika belirlemek <strong>ve</strong>işbirliği yapılmasını sağlamak alanlarında etkinlik göstermektedir. CDDH'ın altkomitelerinden birisi olan Mahkeme Reformu Uzmanlar Komitesi ise Avrupa İnsan HaklarıMahkemesi'nin kontrol sisteminde yapılması muhtemel reform teklifleri üzerinde çalışmaklagörevlendirilmiştir.Bakanlar Komitesi’ne bağlı çalışan AİHM Reformu Uzmanlar Grubu’nun çeşitli tarihlerdeyapılan beş (5) farklı toplatısına, başkan yardımcısı <strong>ve</strong> tetkik hakimi düzeyinde katılımsağlanmıştır.117
PLANI3. İNSAN HAKLARI İHLALLERİNİN ÖNLENMESİNE İLİŞKİN EYLEMBakanlığımızca, 15-17 Kasım 2011 tarihleri arasında “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ninTürkiye Kararları, Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm Önerileri” konulu Yüksek Düzeyli Konferans <strong>ve</strong>Çalıştay düzenlenmiştir. Çalıştay kapsamında, ülkemiz hakkında en çok ihlâle konualanlardan yola çıkılarak, toplam altı Çalışma Grubu oluşturulmuştur. Çalışma gruplarında;yaşama hakkı, işkence <strong>ve</strong> kötü muamele yasağı, özgürlük <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nlik hakkı, adil yargılanmahakkı, özel hayatın gizliliği <strong>ve</strong> ifade özgürlüğü ile mülkiyet hakkına ilişkin sorunlar <strong>ve</strong> çözümönerileri değerlendirilmiştir. Çalıştay sırasında her bir çalışma grubu kendi alanına ilişkinsorunlar <strong>ve</strong> çözüm önerilerinin yer aldığı sonuç bildirgeleri hazırlamıştır.Çalıştay sonrasında, bu bildirgeler dikkate alınarak AİHM tarafından <strong>ve</strong>rilen ihlâl kararlarınakonu alanlarda mevzuat değişiklikleri de dahil olmak üzere, yapılması gereken faaliyetlerin <strong>ve</strong>alınması gereken önlemlerin hayata geçirilmesi için Bakanlığımızca bir Eylem Planı Taslağıhazırlanmıştır.Eylem Planı 14 ana amaçtan oluşmaktadır. Bu amaçların gerçekleştirilmesi için 52 hedefbelirlenmiş olup, söz konusu hedeflerin gerçekleştirilmesini teminen yapılacak faaliyetlerEylem Planında ayrıntılı bir biçimde yer almıştır. Eylem Planındaki temel amaçlar şuşekildedir:1) Yaşama hakkı ihlallerinin önlenmesi2) İşkence <strong>ve</strong> kötü muamelenin önlenmesi3) Yaşama hakkı ile işkence <strong>ve</strong> kötü muamele ihlallerine yönelik etkin soruşturma yapılması4) Özgürlük <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nlik hakkı ihlallerinin önlenmesi5) Makul sürede yargılanmanın sağlanması6) Mahkemeye erişim hakkının etkin bir şekilde sağlanması7) Savunmanın etkinliğinin arttırılması8) Yargı kararlarının etkin şekilde icrasının sağlanması9) Özel hayatın <strong>ve</strong> aile hayatının korunması10) Düşünce, vicdan <strong>ve</strong> din özgürlüğü önündeki engellerin ortadan kaldırılması11) İfade <strong>ve</strong> basın hürriyetinin en geniş anlamda sağlanması12) Toplanma <strong>ve</strong> örgütlenme özgürlüğünün önündeki engellerin ortadan kaldırılması13) Mülkiyet hakkı ihlallerinin önlenmesi14) Eğitim, araştırma <strong>ve</strong> farkındalık artırıcı faaliyetlere devam edilmesi118
Yukarıda sayılan amaçlara ulaşılabilmesi için belirlenen 54 hedef, eylem planınınuygulanabilir olması <strong>ve</strong> beklentileri karşılaması için açık, etkili <strong>ve</strong> sonuç alıcı hedefler olarakbelirlenmiştir. Her bir hedefin altındaki açıklama <strong>ve</strong> faaliyetlerle de söz konusu amaçlaraulaşılması <strong>ve</strong> hedeflerin gerçekleştirilmesi için takip edilecek somut adımlar ortayakonulmuştur.Taslak Eylem Planına ilişkin görüş <strong>ve</strong> önerilerin alınması amacıyla <strong>2012</strong> Mart - Nisan aylarıiçinde ilgili Bakanlıklara <strong>ve</strong> diğer kurumlara yazılar yazılmış, gelen görüşler çerçe<strong>ve</strong>sindegözden geçirmeler yapılmıştır. <strong>2012</strong> Kasım - Aralık ayları içinde, karşılıklıdeğerlendirmelerde bulunmak amacıyla Bakanlık içi birimlerle <strong>ve</strong> diğer ilgili kurumlarlatoplantılar yapılmıştır.Toplantılara katılım sağlayan birim <strong>ve</strong> kurum temsilcileri tarafından Eylem Planı Taslağıgenel olarak çok olumlu karşılanmış olup, yapılan karşılıklı değerlendirmeler <strong>ve</strong> düzenlemelersonrasında büyük oranda kurumların her birinin ilgili olduğu bölümler üzerinde mutabakatsağlanmıştır.Eylem Planının kısa süre içinde Bakanlar Kuruluna sunularak hayata geçirilmesi sonrasındada İnsan Hakları Daire Başkanlığınca izlenerek söz konusu faaliyetlerin hayata geçirilmesiöngörülmektedir.4. PROJE, EĞİTİM VE SEMPOZYUM FAALİYETLERİ4.1. PROJELER4.1.1. Türkiye’de İfade <strong>ve</strong> Medya Özgürlüğü ProjesiProjenin, Bakanlığımız adına takibi <strong>ve</strong> sekretarya hizmetleri Avrupa Birliği <strong>Genel</strong>Müdürlüğü’nün de katkılarıyla <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü İnsanHakları Dairesi Başkanlığınca yerine getirilmektedir. Söz konusu proje, Hâkimler <strong>ve</strong> SavcılarYüksek Kurulu ile birlikte <strong>ve</strong> Avrupa Konseyi’yle işbirliği halinde gerçekleştirilmektedir.Projenin diğer ortakları ise Yargıtay <strong>ve</strong> Danıştay’dır.Proje ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatlarında ortaya konulan standartlardoğrultusunda Türkiye’de ifade <strong>ve</strong> basın özgürlüğü önündeki engellerin kaldırılmasıamaçlanmaktadır.Fiilen 1 Mayıs <strong>2012</strong> tarihinde başlayan proje kapsamında; ifade <strong>ve</strong> basın özgürlüğününkorunması bağlamında, Birleşik Krallık, Almanya <strong>ve</strong> İspanya’ya 3’er çalışma ziyaretigerçekleştirilmesi <strong>ve</strong> bu şekilde, iyi uygulamaları araştırmak <strong>ve</strong> ülke uygulamaları açısından119
kıyas yapma imkânı elde edilmesi planlanmıştır. Yargıtay, Danıştay, TMK’nın 10. maddesinegöre yetkili hâkim <strong>ve</strong> savcılar, basın suçlarına bakan hâkim <strong>ve</strong> savcılar <strong>ve</strong> Adalet Bakanlığı ileHâkim <strong>ve</strong> Savcılar Yüksek Kurulu’ndan toplam 120 hâkim <strong>ve</strong> savcının bu çalışmaziyaretlerine katılması öngörülmüştür.Proje kapsamında 18-22 Haziran <strong>2012</strong> <strong>ve</strong> 11-13 Aralık <strong>2012</strong> tarihlerinde Almanya’nın Berlinşehrine çalışma ziyaretleri gerçekleştirilmiştir. Ziyaretin ilk iki günü, Almanya AdaletBakanlığında görevli hâkimler ile karşılıklı fikir alış <strong>ve</strong>rişinde bulunulmuştur. GörüşmelerdeAlman yasal mevzuatında ifade <strong>ve</strong> medya özgürlüğüne ilişkin maddeler <strong>ve</strong> bunlarınuygulanmasına dair somut örnekler üzerinde durulmuştur. Bunun yanında görüşmelerde,AİHM tarafından Almanya hakkında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10. maddesindedüzenlenen ifade özgürlüğüne ilişkin olarak <strong>ve</strong>rilen kararların analizi yapılmaya çalışılmıştır.Ziyaretin son günü ise, Berlin Eyalet Yüksek Mahkemesi’nde terör örgütü üyeliği suçu ileilgili olarak görülmekte olan bir duruşmaya katılım sağlanmıştır.Proje kapsamında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) Türk <strong>Hukuk</strong> Sistemi’ndedaha etkin uygulanmasını sağlamak <strong>ve</strong> bu amaçla ulusal <strong>ve</strong> uluslararası uzmanlarla fikiralış<strong>ve</strong>rişinde bulunma gayesiyle İstanbul, Ankara, İzmir <strong>ve</strong> Erzurum olmak üzere dört şehirdeyuvarlak masa toplantıları gerçekleştirilmesi planlanmıştır. Yuvarlak masa toplantılarına 320hâkim <strong>ve</strong> savcı iştirak edecektir.İlk yuvarlak masa toplantısı 29-30 Kasım <strong>2012</strong> tarihlerinde İstanbul’da, ikinci yuvarlak masatoplantısı ise 20-21 Aralık <strong>2012</strong> tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilmiştir.Bunun yanında, proje süresince AİHM içtihatları doğrultusunda Türkiye’de ifadeözgürlüğünün ulusal mevzuat, yüksek mahkeme içtihatları <strong>ve</strong> AİHM kararları bağlamındainceleneceği <strong>ve</strong> hâkim <strong>ve</strong> savcıların yararlanabilmesini amaçlayan bir kitap hazırlanması daprojenin faaliyetleri arasındadır.4.1.2 Proje Kapsamında <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Yapılan Çalışma Ziyaretleri:18-22 Haziran Tarihli Almanya ZiyaretiAvrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarında ortaya konulan standartlar doğrultusundaTürkiye’de ifade <strong>ve</strong> basın özgürlüğünün geliştirilmesinin hedeflendiği “Türkiye’de İfade <strong>ve</strong>Medya Özgürlüğü” konulu proje kapsamında 18-22 Haziran <strong>2012</strong> tarihlerinde Almanya’nınBerlin şehrine çalışma ziyareti gerçekleştirilmiştir. Almanya’ya yapılacak üç çalışma120
ziyaretinin ilki olan bu ziyaret ile ifade <strong>ve</strong> basın özgürlüğünün korunması bağlamında Almanyasal mevzuatı <strong>ve</strong> mevzuatın yargı makamları tarafından uygulanması noktasında tespitlerdebulunma imkânı elde edilmiştir.Çalışma ziyaretine Hâkimler <strong>ve</strong> Savcılar Yüksek Kurulu, Yargıtay, Danıştay, AdaletBakanlığı <strong>ve</strong> Avrupa Konseyi temsilcileri katılım sağlamışlardır.Ziyaretin ilk iki günü, Almanya Adalet Bakanlığında görevli hâkimler ile fikir alış <strong>ve</strong>rişindebulunulmuştur. Görüşmelerde Alman yasal mevzuatında ifade <strong>ve</strong> medya özgürlüğüne ilişkinmaddeler <strong>ve</strong> bunların uygulanmasına dair somut örnekler üzerinde durulmuştur. Bununyanında görüşmelerde, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından Almanya hakkındaAvrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 10. Maddesinde düzenlenen ifade özgürlüğüne ilişkinolarak <strong>ve</strong>rilen kararların analizi yapılmıştır.Ziyaretin son günü ise, Berlin Eyalet Yüksek Mahkemesinde terör örgütü üyeliği suçu ileilgili olarak görülmekte olan bir duruşmaya katılım sağlanmış <strong>ve</strong> Mahkemenin basınsözcüsünden yargılama ile ilgili bilgiler alınmıştır 11 .10-14 Aralık <strong>2012</strong> Tarihli Almanya ZiyaretiProje kapsamında 10-14 Aralık <strong>2012</strong> tarihlerinde Almanya’nın Berlin şehrine ikinci çalışmaziyareti gerçekleştirilmiştir. Danıştay <strong>Genel</strong> Sekreteri Sayın Mustafa Kökçam’ınbaşkanlığındaki çalışma heyetine Yargıtay üyeleri, Danıştay üyesi, Yargıtay tetkik hakimi,Yargıtay C. Savcısı, Danıştay tetkik hakimi, Bakanlığımız Avrupa Birliği <strong>Genel</strong> MüdürYardımcısı, UHDİGM İnsan Hakları Daire Başkan Yardımcısı, Antalya C. Başsavcısı,Cumhuriyet Savcıları, Avrupa Konseyi AİHM Kararlarının İcrası Dairesi hukukçusu <strong>ve</strong>Avrupa Konseyi Proje Ofisi temsilcileri katılmışlardır.Çalışma ziyaretinin ilk gününde Almanya Adalet Bakanlığı’nda görevli hakimler tarafındanAlman Yargı sistemi genel olarak tanıtıldıktan sonra Almanya Anayasasında İfade <strong>ve</strong> BasınÖzgürlüğü konulu sunum yapılmış <strong>ve</strong> AİHM kararlarının Almanya uygulamasına etkilerikonusunda bilgilendirmeden sonra görüş alış<strong>ve</strong>rişinde bulunulmuştur.Çalışma ziyaretinin ikinci günü öğleden sonra bir basın derneğinde gerçekleştirilen <strong>ve</strong> FederalBakanlıkların temsilcileri tarafından basının bilgilendirildiği toplantıya iştirak edilmiştir.Çalışma ziyaretinin son günü ise Terörizmle Mücadelede Ceza Hükümleri <strong>ve</strong> İfade <strong>ve</strong> BasınÖzgürlüğü konulu sunumun ardından Almanya Federal Barosu ziyaret edilmiş <strong>ve</strong> avukatlartarafından Almanya’da İfade <strong>ve</strong> Medya Özgürlüğü konusunda sunum yapılmıştır.11 Bkz. http://www.inhak.adalet.gov.tr/faaliyet9/faaliyet9.html121
4.1.3 Proje Kapsamında <strong>2012</strong> Yapılan Yuvarlak Masa Toplantıları:29-30 Kasım <strong>2012</strong> Tarihlerinde Yapılan Yuvarlak Masa ToplantısıProje kapsamındaki ilk yuvarlak masa toplantısı 29-30 Kasım <strong>2012</strong> tarihlerinde İstanbul’dagerçekleştirilmiştir.Bu toplantıda hâkim <strong>ve</strong> Cumhuriyet savcıları açısından Türk <strong>Hukuk</strong> Sisteminde Avrupa İnsanHakları Mahkemesi kararlarının doğrudan uygulanmasının nasıl geliştirileceği tartışmalarınoktasında bir forum imkânı oluşturulmuştur.Yuvarlak masa toplantısına Yargıtay, Danıştay <strong>ve</strong> Adalet Bakanlığı temsilcileri ile HSYKtarafından görevlendirilen bazı hâkim <strong>ve</strong> Cumhuriyet savcılarından olmak üzere toplam 40katılımcı iştirak etmiştir.Toplantının ilk günü <strong>ve</strong> öğleden önceki programında;- Alman Medya <strong>Hukuk</strong>u Uzmanı Avukat Dr. Joerg SOEHRİNG “Alman <strong>Hukuk</strong>unda İfade <strong>ve</strong>Medya Özgürlüğü”,-Marmara Üni<strong>ve</strong>rsitesi <strong>Hukuk</strong> Fakültesi Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Osman DOĞRU “Türk<strong>Hukuk</strong>unda İfade <strong>ve</strong> Medya Özgürlüğü”,-Koç Üni<strong>ve</strong>rsitesi Öğretim Görevlisi Yrd. Doç. Dr. Zeynep Oya USAL “İfade <strong>ve</strong> MedyaÖzgürlüğünün Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Korunması”,-Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının İcrası Dairesinde görevli <strong>Hukuk</strong>çu ZiyaTanyar “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının Uygulanması: Türkiye’de Avrupaİnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının Uygulanmasına İlişkin Yaşanan Sorunlar” konulubirer sunum yapmışlardır.Katılımcılar sunumların ardından <strong>ve</strong> ikinci gün öğlene kadar dört grup olarak her birindenikişer tane olmak üzere, Yargıtay <strong>ve</strong> Danıştay kararı ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesitarafından Türkiye <strong>ve</strong> diğer ülkeler hakkında <strong>ve</strong>rilen sekiz (8) kararı incelemiş <strong>ve</strong>değerlendirmelerde bulunmuşlardır 12 .20-21 Aralık <strong>2012</strong> Tarihli Yuvarlak Masa ToplantısıYuvarlak masa toplantılarının ikincisi 20-21 Aralık <strong>2012</strong> tarihlerinde Ankara Monec Otel’degerçekleştirilmiştir.12 Bkz. http://www.inhak.adalet.gov.tr/faaliyet12/faaliyet12.html122
<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürü Sayın Dr. Nurdan OKUR, HSYK <strong>Genel</strong>Sekreter Yardımcısı Sayın Engin DURNAGÖL, Avrupa Konseyi Ankara Program OfisiBaşkanı Sayın Adrian BUTLER, Danıştay Üyesi Sayın Dr. Selami DEMİRKOL <strong>ve</strong> YargıtayÜyesi Sayın Fikriye ŞENTÜRK, yaptıkları açılış konuşmalarında projenin önemine <strong>ve</strong> ifade<strong>ve</strong> medya özgürlüğü konusundaki olumlu yansımalarına değinmişlerdir.Yuvarlak masa toplantısına Yargıtay, Danıştay <strong>ve</strong> Adalet Bakanlığı temsilcileri ile HSYKtarafından görevlendirilen bazı hâkim <strong>ve</strong> Cumhuriyet savcılarından olmak üzere toplam 40katılımcı iştirak etmiştir.Toplantının ilk günü <strong>ve</strong> öğleden önceki programında;-Alman Medya <strong>Hukuk</strong>u Uzmanı Avukat Dr. Joerg SOEHRİNG “Alman <strong>Hukuk</strong>unda İfade <strong>ve</strong>Medya Özgürlüğü”,-Marmara Üni<strong>ve</strong>rsitesi <strong>Hukuk</strong> Fakültesi Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Osman DOĞRU “Türk<strong>Hukuk</strong>unda İfade <strong>ve</strong> Medya Özgürlüğü”,-Dr. Ümit KILINÇ “İfade <strong>ve</strong> Medya Özgürlüğünün Avrupa İnsan Hakları SözleşmesindeKorunması”,-Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının İcrası Dairesinde görevli <strong>Hukuk</strong>çu ZiyaTanyar “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının Uygulanması: Türkiye’de Avrupaİnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının Uygulanmasına İlişkin Yaşanan Sorunlar” konulubirer sunum yapmışlardır.Katılımcılar sunumların ardından <strong>ve</strong> ikinci gün öğleye kadar dört grup olarak her birindenikişer tane olmak üzere, Yargıtay <strong>ve</strong> Danıştay kararı ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesitarafından Türkiye <strong>ve</strong> diğer ülkeler hakkında <strong>ve</strong>rilen sekiz kararı incelemiş <strong>ve</strong>değerlendirmelerde bulunmuşlardır.4.2 TERCÜME FAALİYETLERİ650 sayılı KHK ile İnsan Hakları Daire Başkanlığı’na <strong>ve</strong>rilen görev doğrultusunda, İnsanHakları Daire Başkanlığı’nca, Ülkemizin taraf olduğu tüm AİHM kararları ile AİHM’in diğerdevletlerle ilgili <strong>ve</strong>rdiği kararlardan önemli görülenler, AİHM’in gönderdiği başvuruevrakları, AİHM’e gönderilen 1. <strong>ve</strong> 2. Hükümet görüşleri, AKİD’e gönderilen eylem planı <strong>ve</strong>eylem raporları, ülkemiz hakkında yayımlanan raporlar, AİHM basın bildirileri, yabancıdevlet <strong>ve</strong> kurumlardan gönderilen yazı <strong>ve</strong> mektuplar, yabancı devlet <strong>ve</strong> kurumlara gönderilençeşitli rapor <strong>ve</strong> bilgi notları ile önemli görülen diğer evrakların tercümesi yapılmaktadır.İnsan Hakları Daire Başkanlığı tercüme bürosu tarafından;-69 adet başvuruda 409 sayfa,123
-50 adet AİHM kararında toplam 335 sayfa,-49 adet hükümet görüşünde toplam 591 sayfa,-57 adet eylem planı <strong>ve</strong> eylem raporunda toplam 169 sayfa,-14 adet basın bildirisinde toplam 51 sayfa,Çeşitli sunumlarda toplam 66 sayfa,Ve diğer evraklarla ilgili olarak 186 sayfa İngilizce’den Türkçe’ye,-115 adet başvuruda 779 sayfa,-93 adet AİHM kararında toplam 678 sayfa,-41 adet hükümet görüşünde toplam 519 sayfa,Ve diğer evraklarla ilgili olarak 182 sayfa Fransızca’dan Türkçe’yeÇeviri yapılmıştır.Ayrıca 495 sayfa İngilizce çevirinin Türkçe kontrolü <strong>ve</strong> 363 sayfa Fransızca çevirinin Türkçekontrolü yapılmıştır.2607 adet AİHM kararının Türkçe tercümesi İnsan Hakları Daire Başkanlığı’nın resmiinternet sitesine yüklenerek, kamunun erişimine açılmıştır.Tablo 100: Tercüme Bürosu <strong>2012</strong> İşyükü DağılımıTablodan da anlaşılacağı üzere, <strong>2012</strong> yılında, 566 farklı iş nedeniyle 3964 sayfa çeviriyapılıştır. Bu çevirilerin 1188 sayfasını başvuru evrakı, 1013 sayfasını ise AİHM kararıoluşturmaktadır.124
4.3 MEVZUAT DEĞİŞİKLİĞİNE YÖNELİK FAALİYETLER4.3.1 İnsan Hakları <strong>ve</strong> İfade Özgürlüğü Bağlamında Bazı KanunlardaDeğişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısına İlişkin Çalışmalar (4. Yargı PaketiKapsamında Çalışmalar)Bakanlığımızca Türkiye’deki insan hakları ihlallerine ilişkin sorunlar <strong>ve</strong> çözüm önerilerinintespiti için yürütülen çalışmalar kapsamında, 15-17 Kasım 2011 tarihlerinde “Avrupa İnsanHakları Mahkemesi’nin Türkiye Kararları, Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm Önerileri” adlı yüksek düzeylibir konferans <strong>ve</strong> Çalıştay düzenlenmiştir.Çalıştay’daki analizler sonucunda, AİHM’in Türkiye aleyhine <strong>ve</strong>rdiği ihlal kararlarına yolaçan nedenleri ortadan kaldırmak <strong>ve</strong> insan hakları standartlarının güçlendirilmesi amacıylaÇalıştay bildirileri esas alınarak,ihlal kararlarına sebebiyet <strong>ve</strong>ren mevzuat hükümlerindedeğişiklik öngören Dördüncü Yargı Paketi hazırlanmıştır. Bu tasarı ile, insan haklarınasaygının bir gereği olarak, bu konuda ortaya çıkan aksaklıkları kendi iç hukukumuzda çözümebağlanması <strong>ve</strong> Ülkemizin AİHM önündeki davalar açısından görünümünün daha iyi birnoktaya taşınabilmesi hedeflenmektedir. Paket ile yedi (7) kanunda <strong>ve</strong> toplamda yirmi (20)maddede değişiklik yapılması öngörülmüştür 13 .4.3.2 İnsan Hakları Tazminat Komisyonu’nun Kurulmasına İlişkin 6384Sayılı Yasa TasarısıSon yıllarda hızla sürdürülen yargı reformu çalışmalarına rağmen çeşitli sebeplerle yargılamasüreleri bazen uzayabilmekte <strong>ve</strong> makul sürelerin dışına taşabilmektedir. Yargı sistemimizeilişkin bu sorundan dolayı, tarafı oldukları davalar makul sürede sonuçlanmayan kişilerAvrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM) başvurarak, Avrupa İnsan HaklarıSözleşmesinin (AİHS) adil yargılanmaya ilişkin 6. maddesinin ihlal edildiğini iddiaetmektedirler. Bu başvurulardan dolayı AİHM tarafından Ülkemiz aleyhine <strong>ve</strong>rilmiş bulunançok sayıda ihlal kararı bulunmaktadır. Öte yandan bu şikâyetler kapsamında halen AİHMönünde görüşülmeyi bekleyen yaklaşık üç bin sekiz yüz dosyanın daha var olduğubilinmektedir.AİHM, 20 Mart <strong>2012</strong> tarihli Ümmühan KAPLAN-Türkiye (24240/07) başvurusunda ;13 Sözkonusu tasarı 6459 Sayılı İnsan Hakları <strong>ve</strong> İfade Özgürlüğü Bağlamında Bazı Kanunlarda DeğişiklikYapılmasına Dair Kanun adı altında,30.04.2013 gün <strong>ve</strong> 28633 Sayılı Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğegirmiştir.125
hâlihazırda kendi önünde derdest olan <strong>ve</strong> bireysel başvuru hakkının Anayasa Mahkemesiönünde yürürlüğe gireceği 23 Eylül <strong>2012</strong> tarihinden önce kaydedilmiş olan uzun yargılamaşikâyetine yönelik başvurular hakkında Türkiye'de yeterli <strong>ve</strong> uygun bir tazmin imkânı sunanetkili bir iç hukuk yolunun ihdas edilmesi gerekliliğine karar <strong>ve</strong>rmiştir. Gerek bu kararın birsonucu olarak gerekse de Ülkemizin AİHM önündeki <strong>ve</strong> uluslararası platformdaki olumsuzgörünümünün düzeltilmesi yönünde sürdürülen çalışmalar kapsamında, “Avrupa İnsanHakları Mahkemesine Yapılmış Olan Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek SuretiyleÇözümüne Dair Kanun Tasarısı” hazırlanmıştır 14 .Bu tasarıya göre, ceza hukuku kapsamındaki soruşturma <strong>ve</strong> kovuşturmalar ile özel hukuk <strong>ve</strong>idare hukuku kapsamındaki yargılamaların makul sürede sonuçlandırılmadığı <strong>ve</strong>ya mahkemekararlarının geç ya da eksik icra edildiği <strong>ve</strong>ya hiç icra edilmediği iddiasıyla 23 Eylül <strong>2012</strong>tarihi itibarıyla AİHM'e başvuran kişiler, bu Kanuna göre kurulan Komisyona müracaatedebileceklerdir.Adı geçen Kanun’un 10 uncu maddesinde, komisyona yapılacak müracaatın şekli <strong>ve</strong> süresineilişkin 5 inci maddede, kanunun yayımından 1 ay sonra yürürlüğe gireceği belirtilmiştir.4.4 İNSAN HAKLARI DAİRE BAŞKANLIĞI TARAFINDAN KATILIMSAĞLANAN PROJELER4.4.1 Yüksek Yargı Kurumlarının Avrupa Standartları BakımındanRollerinin Güçlendirilmesi ProjesiYargıtay Başkanlığının proje liderliğinde Anayasa Mahkemesi, Danıştay Başkanlığı <strong>ve</strong>Hâkimler <strong>ve</strong> Savcılar Yüksek Kurulu, Avrupa Birliği’nin mali desteği <strong>ve</strong> Avrupa Konseyiyönetiminde “Yüksek Yargı Kurumlarının Avrupa Standartları Bakımından RollerininGüçlendirilmesi” başlıklı bir proje yürütmektedirler.Projenin amacı, Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Yargısının, normatif çerçe<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> bu çerçe<strong>ve</strong>ninuygulanması konularında, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi <strong>ve</strong> Avrupa Sosyal Şartıhükümleri ile teminat altına alınan hak <strong>ve</strong> özgürlükler ile Avrupa Birliği Müktesebatı <strong>ve</strong> diğerAvrupa standartları doğrultusunda yenileşmeler yapılması hususundaki rolleriningüçlendirilmesidir.2010 yılında başlayan proje kapsamında yuvarlak masa toplantıları, konferanslar, çalışmaziyaretleri gibi faaliyetler aracılığıyla Türk Yargısını ilgilendiren güncel sorunlar14 9 Ocak 2013 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilerek yasalaşmış, 19 Ocak 2013 tarihindeResmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Komisyon 20 Şubat 2013 tarihinden itibaren başvurularıkabul etmeye başlamıştır.126
tartışılmakta, Avrupa ülkelerindeki uygulamalar değerlendirilmekte <strong>ve</strong> Yüksek Yargıkurumlarının bu alanlarda kurumsal gelişimlerine destek olmaya çalışılmaktadır.Yüksek Yargı Kurumlarının Avrupa Standartları Bakımından Rollerinin GüçlendirilmesiProjesine İnsan Hakları Daire Başkanlığı gözlemci üye olarak katılım sağlamaktadır.4.4.2 Yargıda İfade Özgürlüğüne Yönelik Farkındalığın Artırılması(MATRA) ProjesiYargısal faaliyette bulunan kişilerde ifade özgürlüğüne yönelik farkındalığı arttırmayıamaçlayan proje toplam dört ana bileşenden oluşmakta olup, bu bileşenlerden üçütamamlanmıştır. Bu bağlamda proje kapsamında öncelikle yargıda ifade özgürlüğüne yönelikalgılama yapıları <strong>ve</strong> farkındalık düzeylerine yönelik bir alan araştırılması (20 hakim <strong>ve</strong> savcıile yüz yüze görüşme <strong>ve</strong> 150 hakim/savcı adayına yönelik anket çalışması) yapılmıştır. Dahasonra bu çalışmanın bulguları göz önünde bulundurularak Türkiye Adalet Akademisimüfredatında kullanılmak üzere bir eğitim modülü oluşturulmuştur.Üçüncü bileşen olarak, 2-6 Ocak 2013 tarihinde eğiticilerin eğitimi programı düzenlenmiş <strong>ve</strong>Türkiye Adalet Akademisi koordinatörleri <strong>ve</strong> Yargıtay tetkik hakimleri ile Adalet Bakanlığıyönetici <strong>ve</strong> tetkik hakimleri <strong>ve</strong> İnsan Hakları Daire Başkanlığı tetkik hakimlerinden oluşantoplam 15 kişi Türkiye Adalet Akademisi eğitici havuzuna katılmışlardır.4.4.3 Yargı Alanında İfade Özgürlüğüne Saygının GüçlendirilmesiTürkiye Adalet Akademisi tarafından 2013-2015 <strong>ve</strong>ya 2014-2016 yılları arasında 2 yıl süreyleyürütülmesi planlanan Yargı Alanında İfade Özgürlüğüne Saygının Güçlendirilmesiprojesinde Adalet Bakanlığı, Türkiye Adalet Akademisi, sivil toplum kuruluşları, <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong>İletişim Fakülteleri, Türkiye Barolar Birliği <strong>ve</strong> Medya kuruluşları paydaş olarakdüşünülmektedir.Proje ile AİHS <strong>ve</strong> AİHM içtihatları doğrultusunda Türkiye’de yargı alanında ifadeözgürlüğüne saygının güçlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla, yargı alanında ifadeözgürlüğü konusunda karşılaşılan sorunların tüm paydaşların katılımıyla kapsamlı şekildebelirlenmesi, Türkiye Adalet Akademisi’nin basın <strong>ve</strong> ifade özgürlüğü konusundaki eğitimmüfredatının geliştirilmesi, hakim <strong>ve</strong> savcıların ifade özgürlüğü alanındaki farkındalıklarınınarttırılması <strong>ve</strong> konuya ilişkin paydaşlar arasında işbirliğinin geliştirilmesi hedeflenmektedir.127
Proje kapsamında, AİHM’ye 2 çalışma ziyareti <strong>ve</strong> iyi uygulama örneklerini gözlemlemekamacıyla 2 Avrupa Birliği ülkesine de çalışma ziyareti düzenlenecektir. Ayrıca, İfadeözgürlüğü alanında yaşanan sorunlara yönelik derinlemesine bir araştırma yapmak <strong>ve</strong>tartışmak amacıyla ilgili paydaşlardan 12 temsilci <strong>ve</strong> 2 kolaylaştırıcının katılımıyla odak grupçalışması (3 oturum) gerçekleştirilecektir. Proje kapsamında, yargı alanında ifade özgürlüğünesaygının güçlendirilmesine yönelik olarak Türkiye Adalet Akademisi’nin eğitim kapasitesiniarttırma çalışması da yapılacaktır.4.4.4 Ceza Adalet Sisteminin Etkinliğinin Geliştirilmesi ProjesiAdalet Bakanlığı Ceza İşleri <strong>Genel</strong> Müdürlüğü koordinesinde <strong>ve</strong> sekreteryasıyla yürütülmekteolan Ceza Adalet Sisteminin Etkinliğinin Geliştirilmesi Projesinin sorumlu ortakları AdaletBakanlığı, Türkiye Adalet Akademisi <strong>ve</strong> Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu’dur. Projeninikincil ortakları <strong>ve</strong> yararlanıcı kurumları ise Yargıtay, Adli Tıp Kurumu, İçişleri Bakanlığı <strong>ve</strong>Türkiye Barolar Birliği olup; ayrıca proje kapsamında nihai faydalanıcılar ise AdaletBakanlığı <strong>ve</strong> Türkiye Adalet Akademisidir.Ankara JW Marriot Hotel'de Sayın Adalet Bakanı Sadullah Ergin <strong>ve</strong> Hâkimler <strong>ve</strong> SavcılarYüksek Kurulu Daire Başkanları <strong>ve</strong> üyelerinin katılımıyla 26/09/<strong>2012</strong> tarihindegerçekleştirilen açılış konferansı ile başlayan proje 11 Aralık 2014 tarihinde sona erecektir.Avrupa standartları ile uyumlu olarak Türk ceza adalet sisteminin geliştirilmesini temin etmek<strong>ve</strong> Türk ceza adalet sisteminde insan hakları standartlarının uygulanmasını sağlamayıamaçlayan söz konusu projenin en önemli bileşenlerinden birisi ifade özgürlüğüdür. Bukapsamda, İspanya’ya çalışma ziyareti yapılması planlanmaktadır. Proje kapsamında ayrıca,Avrupa Konseyi üyesi olan ülkelere 2 ay süreli yerleştirmeler yapılacaktır. Yerleştirilecek 10hakim savcıdan 2’si belirlenecek ülkelerde ifade özgürlüğü konusunda inceleme <strong>ve</strong> araştırmayapacaklardır. Gerçekleştirilecek analizler sonucunda, ülkemizde ifade özgürlüğüne ilişkinsorunlu alanlar tespit edilecek <strong>ve</strong> tespitler ilgili kurumlara sunulacaktır.4.4.5 Hakim <strong>ve</strong> Savcıların Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi KararlarıHakkındaki Farkındalıklarının Arttırılması ProjesiHakimler <strong>ve</strong> Savcılar Yüksek Kurulu tarafından yürütülen projenin <strong>2012</strong>-2014 yıllarındagerçekleştirilmesi planlanmıştır. Projenin esas hedef kitlesi <strong>ve</strong> doğrudan yararlanıcıları adli<strong>ve</strong> idari yargı hâkim <strong>ve</strong> savcılarıdır. Türkiye Adalet Akademisi, Adalet Bakanlığı <strong>Uluslararası</strong>128
<strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren İnsan Hakları DaireBaşkanlığı <strong>ve</strong> yüksek yargı kurumları, projenin dolaylı yararlanıcıları konumundadırlar.Projenin amacı, hâkim <strong>ve</strong> savcıların yargılama faaliyetleri sırasında Avrupa İnsan HaklarıSözleşmesi ile gü<strong>ve</strong>nce altına alınan hak <strong>ve</strong> özgürlüklere ilişkin Avrupa İnsan HaklarıMahkemesinin içtihat <strong>ve</strong> yorumlarını göz önünde bulundurmalarını sağlamaktır.Proje kapsamında, ilk derece mahkemelerinde görev yapan hâkim <strong>ve</strong> savcılar, Yargıtay <strong>ve</strong>Danıştay tetkik hâkimleri <strong>ve</strong> savcıları ile diğer birimlerin temsilcilerden oluşacak katılımcılar,AİHM uzman hukukçuları <strong>ve</strong> Türkiye adına AİHM’de savunma görevini üstlenen AdaletBakanlığı <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü İnsan Hakları DaireBaşkanlığı yetkilileriyle görüşecekler <strong>ve</strong> yürütme kurulu tarafından karar <strong>ve</strong>rilen konularüzerinde karşılıklı sunumlar gerçekleştirilecektir. Yurt içinde yapılacak çalışma toplantılarınınyanı sıra 3 yıl içerisinde (<strong>2012</strong>-2014) AİHM’e 18 ziyaret yapılması öngörülmüştür. Buziyaretlerden ilk ikisi <strong>2012</strong> yılı Kasım <strong>ve</strong> Aralık aylarında gerçekleştirilmiş olup 8’er ziyaretise 2013 <strong>ve</strong> 2014 yıllarında AİHM’in uygun göreceği tarihlerde gerçekleştirilecektir. Her birkatılımcı grubun 40 kişi olması planlanmaktadır.Her katılımcı grupta, İnsan Hakları Daire Başkanlığı’ndan bir (1) tetkik hakiminin katılması<strong>ve</strong> katılımcı gruplara AİHM ile ilgili kısa bir tanıtım yapılması öngörülmektedir.4.4.6 Mahkeme Yönetim Sisteminin Güçlendirilmesi ProjesiMahkeme Yönetimi Sisteminin Güçlendirilmesi projesi dava akışı yönetimi, mali yönetim,insan kaynakları yönetimi <strong>ve</strong> mahkeme performans standartları dahil olmak üzere daha etkilibir mahkeme yönetimi sistemi geliştirilmesi düşüncesinden hareketle oluşturulmuştur.Projenin amacı; Türk mahkeme yönetimi sisteminin yeniden düzenlenmesi <strong>ve</strong> pilot adliyeyönetim uygulamalarının yaygınlaştırılması ile adliye müdürü <strong>ve</strong> diğer yardımcı personelinkapasitelerinin artırılarak daha profesyonel, etkin <strong>ve</strong> yeterli mahkeme yönetim sistemininkurulmasıdır.Türk Ceza Adalet Sisteminin Etkinliğinin Geliştirilmesi projesi kapsamında Strazburgziyaretine <strong>ve</strong> aynı proje kapsamında Ankara Adliyesi ziyareti <strong>ve</strong> sivil toplum kuruluşları ileyapılan mülakata İnsan Hakları Daire Başkanlığı tetkik hâkimi düzeyinde katılımsağlanmıştır.4.4.7 Askeri Hakim <strong>ve</strong> Savcıların İnsan Hakları Konularında EğitimleriOrtak Projesi129
Askeri Hakim <strong>ve</strong> Savcıların İnsan Hakları konularında Eğitimleri” başlıklı Ortak Proje, MilliSavunma Bakanlığı bünyesinde görev yapmakta olan askeri hakim <strong>ve</strong> savcılar ile adlimüşavirlerin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ile ilgili bilgi birikimlerini geliştirmeyiamaçlamıştır.Proje aynı zamanda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihadını uygulamakapasitesini artırmayı amaçlamıştır. Milli Savunma Bakanlığı, Avrupa Birliği <strong>ve</strong> AvrupaKonseyi projenin kapanış töreni 13 Aralık <strong>2012</strong> tarihinde Ankara’da gerçekleştirilmiştir.Proje çerçe<strong>ve</strong>sinde, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini konu alan detaylı bir eğitim programıgeliştirilmiş <strong>ve</strong> 50 askeri hakim, savcı <strong>ve</strong> adli müşavir ulusal eğitmen olarak sertifika almıştır.Türk askeri yargı sisteminin 370 üyesi için 14 sıralı seminer düzenlenmiştir. Askeri Yargıtayile Askeri Yüksek İdare Mahkemesi üyeleri için <strong>2012</strong> yılının Haziran ayında bir <strong>Uluslararası</strong>Seminer düzenlenmiştir. Avrupa Konseyi, AİHM (Strazburg) <strong>ve</strong> diğer Avrupa ülkelerine 100katılımcı ile yedi çalışma ziyareti düzenlenmiştir. Bu ziyaretler, katılımcıların, Avrupa İnsanHakları Mahkemesi’nin işleyişini <strong>ve</strong> diğer Avrupa Konseyi üyesi ülkelerdeki sistemlerinuluslararası insan hakları standartlarına uyumunu kavrayabilmelerine yardımcı olmuştur. Buprojeye İnsan Hakları Daire Başkanlığı tetkik hakimi ile insan hakları uzmanı katılmış olupinsan hakları uzmanı tarafından sunum yapılmıştır.4.5 İNTERNET ORTAMINDA YAPILAN FAALİYETLER4.5.1 İnternet Sitesinin Kuruluşuİnsan Hakları Daire Başkanlığı görevlerin icrasının bir gereği olarak; AİHM içtihatları ileilgili güncel gelişmelerin hakim <strong>ve</strong> savcılar ile diğer uygulamacılar <strong>ve</strong> kamuoyuna aktarmakamacıyla, AİHM'nin ülkemiz hakkında <strong>ve</strong>rdiği kararların tümü ile diğer ülkeler aleyhinde<strong>ve</strong>rilen kararlardan gerekli görülenlerin Türkçe tercümelerine, istatistikî bilgiler <strong>ve</strong> ilgiliuluslararası raporlara ulaşım imkanı sağlayacak www.inhak.adalet.gov.tr internet sayfası 14Mart <strong>2012</strong> tarihinde kullanıma açılmıştır 15 . Açılış tarihi itibariyle 1400 AİHM kararı siteyeyüklenmiştir.4.5.2 İnternet Sitesinin İçeriği-Sitede insan hakları metinlerine ilişkin temel bilgilerin yanı sıra AİHM’e nasıl başvuruyapılabileceğine ilişkin bilgiler yer almaktadır.15 Bkz. http://www.basin.adalet.gov.tr/duyuru<strong>ve</strong>aciklamalar/<strong>2012</strong>/aihm_ictihat.html130
-AİHM kararlarından ülkemizin taraf olduğu tüm kararlar sitede yer almakta olup, yıla,başvuru adına <strong>ve</strong> başvuru numarası ile AİHS maddesine göre arama yapmak mümkündür.Ayrıca ülkemiz hakkında <strong>ve</strong>rilmemekle birlikte, önemli görülen diğer ülkeler hakkında<strong>ve</strong>rilen kararlar da sitemizde yayınlanmaktadır.-14 Mart <strong>2012</strong> tarihi sonrasında 1307 AİHM kararı daha eklenerek, 31 Aralık <strong>2012</strong> itibariylesiteye 2607 adet AİHM kararının Türkçe tercümesi yüklenerek kamunun erişimine açılmıştır.AİHM kararlarına ilişkin istatistikler yayınlanmaktadır.-AİHM kararların icra sürecine ilişkin bilgilere de sitemizde yer <strong>ve</strong>rilmiştir.-Web sitesi üzerinden bilgi edinme başvurusu yapmak mümkündür.4.5.3 Çalışması Devam Eden <strong>Faaliyet</strong>lerAİHM tematik NotlarAİHM tarafından 46 farklı konu başlığı altında, İnsan Hakları Daire Başkanlığı’nın resmiinternet sitesinde yayımlanacak olan bilgilendirme notunun (Factsheets) çeviri işlemleri halendevam etmektedir.www.ifadeozgurlugu.adalet.gov.tr Web Sitesi ÇalışmalarıTürkiye’de İfade <strong>ve</strong> Medya Özgürlüğü Projesi kapsamında, internet sitesi oluşturularak, tümfaaliyetlerin internet ortamında duyurulması planlanmaktadır. Bu amaçla çalışmalar halendevam etmekte olup 2013 yılının ilk ayı içinde erişime açılması öngörülmektedir.Human Rights Trust Fund ile Yapılan İşbirliği Kapsamında Tercüme <strong>ve</strong> Yayım <strong>Faaliyet</strong>leriHuman Rights Trust Fund tarafından, yabancı ülkeler hakkında <strong>ve</strong>rilen önemli konularailişkin çeşitli sayıda AİHM kararının Türkçe’ye tercümesi için işbirliğine gidilmiş olup,tercüme edilecek kararların 2013 yılı başlarında İnsan Hakları Daire Başkanlığı resmi webadresinde erişime açılması öngörülmektedir.AİHM Resmi Web Sitesi Üzerinden Sorgulama Yapılabilmesine Yönelik <strong>Faaliyet</strong>leriİnsan Hakları Daire Başkanlığı’nın daha işlevsel hale gelmesi, AİHM’in resmi sitesindeki <strong>ve</strong>ritabanı HUDOC üzerinden daha detaylı arama yapılabilmesi, HUDOC arayüzünde kullanılankavramların Türkçe’ye çevirilmesi, Türkçe kararların HUDOC’a yüklenmesi <strong>ve</strong> HUDOC’tanTürkçe karar araması yapılabilmesi için arayüz çalışmaları devam etmektedir. Çalışmaların2013 yılı başlarında bitirilmesi öngörülmektedir.Tablo 101: İnsan Hakları Daire Başkanlığı Resmi Web Sitesine İlişkin Veriler131
İNSAN HAKLARI DAİRE BAŞKANLIĞI WEB SİTESİNDE BUGÜNE KADARYAYINLANANLARYayınlanan AİHM kararları 2.607Düzenlenen toplantı, çalışma ziyareti <strong>ve</strong> faaliyetler 122010 yılına ait yayınlanan istatistik (sayfa bazında) 182011 yılına ait yayınlanan istatistik (sayfa bazında) 17Yayınlanan proje 2Yayınlanan raporlar 4Hazırlanan Web Siteleri 2Başkanlığımız Web Sitesine 16.10.<strong>2012</strong>-14.01.2013 Tarihleri Arasında Giren Ziyaretçi SayılarıZiyaret Sayısı 9.037Farklı Ziyaretçiler 6.071Sayfa Gösterimleri 12.258Başkanlığımız Tarafından Oluşturulan <strong>ve</strong> Güncellemesi Devam Eden Web Siteleriwww.inhak.adalet.gov.trwww.ifadeozgurlugu.adalet.gov.trÜlkeÜlkere Göre Ziyaretçi DağılımıTürkiye 8.682Fransa 128Hollanda 54Bilinmiyor 36Almanya 29İngiltere 27ABD 21Belçika 11Diğer 50Bölgeİllere Göre Ziyaretçi DağılımıAnkara 3.435İstanbul 1.495Malatya 760İzmir 412Ziyaret SayısıZiyaret Sayısı132
Diyarbakır 358Adana 212Kocaeli 186Trabzon 176Erzurum 173Antalya 155Samsun 135Kayseri 119Bursa 109Konya 93Gaziantep 92Muğla 80Balıkesir 77Manisa 52Diğer 5644.6 EĞİTİM FAALİYETLERİ4.6.1 Türkiye Adalet Akademisi’nde Ders Verilmesiİnsan Hakları Daire Başkanlığı başkan yardımcısı ile İnsan Hakları Daire Başkanlığı’ndagörevli tetkik hakimleri <strong>ve</strong> insan hakları uzmanları tarafından, Türkiye Adalet Akademisi’ndeeğitim gören hâkim <strong>ve</strong> savcı adaylarına AİHS <strong>ve</strong> AİHM kararları doğrultusunda insan haklarıdersleri <strong>ve</strong>rilmektedir.Bu bağlamda, <strong>2012</strong> yılında Türkiye Adalet Akademisi’nde eğitim gören,13. <strong>ve</strong> 14. Dönemden802 Adli Yargı Hakim <strong>ve</strong> Cumhuriyet Savcısı adayına 180 ders saati eğitim <strong>ve</strong>rilmiştir. Bueğitim Türkiye Adalet Akademisi’nin müfredatında yer almakta olup her dönem için<strong>ve</strong>rilmesi planlanmaktadır.4.6.2 Azerbaycan <strong>ve</strong> Kazakistan Devletleri Hakim-Savcı AdaylarınaAİHM Konulu Seminer Verilmesi133
İnsan Hakları Daire Başkanlığı’nda görevli insan hakları uzmanlarınca, Azerbaycan <strong>ve</strong>Kazakistan Devleti hakim <strong>ve</strong> savcı adayları ile yurt dışında okuyan Türk öğrencilere, TürkiyeAdalet Akademisi’nde, insan hakları, AİHS <strong>ve</strong> AİHM konulu seminerler <strong>ve</strong>rilmiştir.4.6.3 Basın Sözcülüğü Eğitimi Programında Sunum Yapılması7-9 Kasım <strong>2012</strong> tarihleri arasında İstanbul’da yapılan <strong>ve</strong> Mahkeme YönetimininGüçlendirilmesi Projesi kapsamında gerçekleştirilen "Basın Sözcülüğü Eğitimi” programındaBaşkanlığımız insan hakları uzmanınca “Masumiyet Karinesi” konulu sunum yapılmıştır.4.6.4 AİHM’e Karşılıklı Video-Konferans Sistemi KurulmasıBakanlığımız bünyesindeki Adalet Teşkilatını Güçlendirme Vakfı’nın (ATGV) katkılarıyla,AİHM Sekretaryası ile karşılıklı diyalog ortamına katkı sağlanması <strong>ve</strong> AİHM <strong>Hukuk</strong>çularınınBakanlığımız hukukçularına seminer <strong>ve</strong>rmesinin sağlanması için karşılıklı video konferanssistemi kurulmuştur.4.6.5 Brighton KonferansıAdalet Bakanımız Sayın Sadullah ERGİN, 18-20 Nisan <strong>2012</strong> tarihleri arasında AvrupaKonseyi Dönem Başkanı olan Birleşik Krallık tarafından Brighton’da düzenlenen Avrupaİnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Geleceğine ilişkin Üst Düzeyli Konferansa katılmıştır.Sayın Bakanımıza eşlik eden Adalet Bakanlığı heyetinde, <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler<strong>Genel</strong> Müdürü Sayın Dr. Nurdan OKUR, Bakan Yüksek Müşaviri Sayın AdnanBOYNUKARA, <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü İnsan Hakları DaireBaşkanı Sayın Dr. Şener DALYAN <strong>ve</strong> Özel Kalem Müdürü Sayın Yasin AYDOĞAN yeralmıştır.İlki daha önce İsviçre dönem başkanlığında İnterlaken’de (2010) ikincisi ise Ülkemiz dönembaşkanlığında İzmir’de (2011) yapılan konferanslarda, Avrupa Konseyi üyesi devletler,Avrupa’da insan haklarının korunmasına yaptığı olağanüstü katkıyı dikkate alarak AİHM’ninetkili işleyişinin devamı için reforma ihtiyaç duyulduğu konusunda anlaşmaya varmışlardır.Brighton Konferansı’nda kabul edilen deklarasyonla da AİHM’nin daha etkin olabilmesinisağlayacak somut reformlar paketi üzerinde uzlaşmaya varılmıştırAdalet Bakanımız Sayın Sadullah ERGİN, Konferansta yaptığı konuşmada, Avrupa İnsanHakları Mahkemesi kararlarının, “ikincillik ilkesi” çerçe<strong>ve</strong>sinde, ulusal makamlarca etkinşekilde uygulanmasında kararların açık, tutarlı <strong>ve</strong> öngörülebilir olmasının önemine vurgu134
yapmış; AİHM kararlarının icrasına ilişkin denetim sürecinin siyasi kutuplaşma <strong>ve</strong>tartışmalardan arındırılarak salt hukukî nitelikli sürdürülmesi gerektiğinin altını çizmiş;İnterlaken <strong>ve</strong> İzmir Konferansları’nda başlatılan reform sürecinin devam ettirilmesigerektiğini <strong>ve</strong> Türkiye’nin bu süreçte bugüne kadar üstlendiği sorumlulukları dikkate alarakreform sürecine büyük katkılar sağlayacak önemli adımlar attığını, bundan sonra daİnterlaken, İzmir <strong>ve</strong> Brighton’da ifade edilen görüşleri de dikkate alarak yükümlülükleriniyerine getirmeye kararlılıkla devam edeceğini kaydetmiştir.Konferansın ulusal uygulamaların tartışıldığı ikinci bölümünde ise Sayın Bakanımız, insanhaklarının korunması <strong>ve</strong> geliştirilmesi amacıyla son yıllarda ülkemizce atılan adımlarhakkında katılımcılara bilgi <strong>ve</strong>rmiştir 16 .4.6.6 “Yargılama Sürelerinin Aşırı Uzunluğu - Avrupa İnsan HaklarıMahkemesi’nin Tekrar Eden İhlal Kararlarına Yol Açan Yapısal Sorunlar Nasıl Çözülür?”Konulu <strong>Uluslararası</strong> Yuvarlak Masa ToplantısıAvrupa Konseyi AİHM Kararlarının İcrası Direktörlüğü tarafından Bakanlığımızın evsahipliğinde 8-9 Kasım <strong>2012</strong> tarihlerinde Antalya Ramada Otel’de “Yargılama SürelerininAşırı Uzunluğu - Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Tekrar Eden İhlal Kararlarına YolAçan Yapısal Sorunlar Nasıl Çözülür?” konulu bir uluslararası yuvarlak masa toplantısıdüzenlenmiştir.Toplantıda, makul süreyi aşan yargılamaların sebepleri, bu sorunun çözümü için alınacakönlemler <strong>ve</strong> bu önlemlerin <strong>ve</strong>rimliliğinin etkin şekilde denetlenmesini <strong>ve</strong> yeni sistematiksorunların önüne geçilmesini sağlamak için atılacak adımlar konularında karşılıklı görüşalış<strong>ve</strong>rişinde bulunulmuş <strong>ve</strong> ülke deneyimleri paylaşılmıştır.Toplantıda katılımcılar özellikle mahkemeler için bilişim alt yapılarının geliştirilmesi,yargılama süreçlerinin sadeleştirilmesi, dava sayılarının azaltılması, mahkemeler arası işbölümünü dengelemek amacıyla yeniden tasarlanması, uyuşmazlıkların çözümündebaşvurulabilecek alternatif yolların genişletilmesi konuları üzerinde durmuştur.Katılımcılar aynı zamanda CEPEJ 17 ’in desteğine <strong>ve</strong> eğitim faaliyetlerine duydukları ilgiyivurgulayarak, CEPEJ raporlarının geniş bir alana yaygınlaştırılması <strong>ve</strong> ulusal dillere16 Bkz. http://www.inhak.adalet.gov.tr/faaliyet6/faaliyet6.html17 The European Commission for the Efficiency of Justice (Avrupa Adaletin Etkinliği Komisyonu)135
çevrilmesinin, pozitif <strong>ve</strong> somut bir etki yaratacağını belirtilmişlerdir.Toplantıya ülkemiz temsilcilerinin yanı sıra, Avrupa Konseyi AİHM Kararlarının İcrasıDirektörü Sayın Geneviè<strong>ve</strong> MAYER, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi üst düzeyyöneticisi Sayın Abel de CAMPOS, CEPEJ yöneticisi Sayın Stéphane LEYENBERGER <strong>ve</strong>Avrupa Konseyi uzmanları ile 16 ülkeden 45 temsilci katılmıştır.Toplantının açılış konuşması <strong>ve</strong> “Avrupa Bakış Açısı” konulu birinci oturumun başkanlığıAdalet Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sayın Kenan ÖZDEMİR tarafından yapılmıştır.Toplantının ülke sunumları bölümünde <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz İnsan Hakları Daire BaşkanıSayın Dr. Şener DALYAN tarafından da, uzun yargılama sorununun çözümü adına ülkemizuygulamaları, yapılan çalışmalar <strong>ve</strong> gelinen aşama konusunda katılımcılar bilgilendirilmiştir.Toplantıya, Danıştay, HSYK <strong>ve</strong> Bakanlığımızın ilgili birimlerinden temsilcilerkatılmışlardır 18 .4.6.7 AİHM <strong>Hukuk</strong>çuları İle Yapılan Değerlendirme Toplantıları14 Şubat <strong>2012</strong> Tarihli ToplantıBakanlığımız <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü İnsan Hakları DaireBaşkanlığı’nda, 14 Şubat <strong>2012</strong> tarihinde yaşama hakkına <strong>ve</strong> mülkiyet hakkına ilişkin toplantıyapılmıştır.Bilgi alış<strong>ve</strong>rişinde bulunmak üzere Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Türkiye bölümündegörevli hukukçu Seçkin Erel'in de katılımıyla yapılan toplantıda;Yaşama hakkına ilişkin;Tıbbi ihmallerden kaynaklanan davalarAskerde intihar olayları,Anti-Personel mayınlar <strong>ve</strong> artık askeri mühimmat nedeniyle meydana gelen ölüm olaylarıMülkiyet hakkına ilişkin;Orman olduğu gerekçesiyle tapuları iptal edilen taşınmaz sahiplerinin yaptığı başvurulardanTurgut tipi <strong>ve</strong> Köktepe tipi olanlar ile kamulaştırma başvurularına ilişkin sorunlar18 Bkz. http://www.inhak.adalet.gov.tr/faaliyet11/faaliyet11.html136
Konuları görüşülmüştür 19 .5 Mart <strong>2012</strong> Tarihli ToplantıBilgi alış<strong>ve</strong>rişinde bulunmak üzere AİHM Türkiye bölümünde görevli <strong>Hukuk</strong>çu-Bölüm ŞefiAtilla Nalbant'ın da katılımıyla İnsan Hakları Daire Başkanlığı’nda yapılan toplantıda;- Uygulamada tutukluluk konusu <strong>ve</strong> sorunlar,- Yargılama süresi ile ilgili AİHM'nin kriterleri- Kararların icra edilmemesi <strong>ve</strong>ya geç icra edilmesi- Uzun yargılamalara ilişkin başvurulara yönelik kurulması planlanan Komisyon'un oluşumu<strong>ve</strong> görevleriKonuları görüşülmüştür 20 .17 Mart <strong>2012</strong> Tarihli ToplantıBakanlığımız <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğünde, 17 Mart <strong>2012</strong>tarihinde, AİHM kararlarının icra edilmesi (yerine getirilmesi) süreçlerine ilişkin toplantıyapılmıştır.Bilgi alış<strong>ve</strong>rişinde bulunmak üzere, AİHM kararlarının icra edilmesinin takibinden sorumluAvrupa Konseyi Kararların İcrası Dairesi’nde (AKKİD) görevli hukukçu-Uzman ÖzgürDERMAN'ın <strong>ve</strong> İnsan Hakları Daire Başkanlığı tetkik hâkimlerinin katılımıyla yapılantoplantıda;- AİHM kararlarının icra edilmesinin çerçe<strong>ve</strong>si <strong>ve</strong> aktörleri,- Kararların icrasında AKKİD’in beklentileri,- İcra süreci takip edilen AİHM kararları hakkında bugüne kadar AKKİD’e sunulmuş olanbilgiler <strong>ve</strong> sunulması beklenen bilgiler,- AKKİD’e bilgi iletme formatı olarak, “Eylem Planı” <strong>ve</strong> “Eylem <strong>Raporu</strong>”,- Kararların icrası anlamında alınması gereken bireysel <strong>ve</strong> genel önlemlerin çerçe<strong>ve</strong>si,19 Bkz. http://www.inhak.adalet.gov.tr/faaliyet4/faaliyet4.html20 Bkz. http://www.inhak.adalet.gov.tr/faaliyet3/faaliyet3.html137
- 650 sayılı KHK sonrası süreçte, AİHM kararlarının icrası için Bakanlığımızın üstlendiğisorumluluk,Konuları görüşülmüştür 21 .29 Mayıs <strong>2012</strong> Tarihli Toplantıİnsan Hakları Daire Başkanlığı’nca, 15-17 Kasım 2011 tarihler arasında “Avrupa İnsanHakları Mahkemesi’nin Türkiye Kararları, Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm Önerileri” konulu Çalıştaydüzenlenmiş olup, Çalıştayın devamı niteliğinde, bilgi alış<strong>ve</strong>rişinde bulunmak üzere Avrupaİnsan Hakları Mahkemesi Türkiye bölümünde görevli <strong>Hukuk</strong>çu-Bölüm şefi CivanTURMANGİL'in de katılımıyla 29 Mayıs <strong>2012</strong> tarihinde toplantı gerçekleştirilmiştir.Toplantıda ifade özgürlüğüne ilişkin olarak;Türk Ceza Kanunu ile Terörle Mücadele Kanununda yer alan <strong>ve</strong> Avrupa İnsan HaklarıMahkemesi tarafından Türkiye hakkında ihlal kararı <strong>ve</strong>rilmesine neden olan maddeler <strong>ve</strong> sözkonusu maddelerin iç hukukta uygulamasından kaynaklanan sorunlar,Toplantı <strong>ve</strong> Dernek kurma hakkına ilişkin olarak;-2911 sayılı Toplantı <strong>ve</strong> Gösteri Yürüyüşleri Kanununun uygulanmasından kaynaklanansorunlar,- Memurların caydırıcı eylem hakları <strong>ve</strong> sendikal faaliyetleri çerçe<strong>ve</strong>sinde eylemlerekatılmalarından doğan sorunlar,- Memurların toplu sözleşme sonucu elde ettikleri hakların hayata geçmesi,Konuları görüşülmüştür 22 .4.6.8 27-28 Eylül <strong>2012</strong> Tarihlerinde Yapılan Strazburg Çalışma ZiyaretiAdalet Bakanlığı Müsteşarı Sayın Birol ERDEM, beraberinde Müsteşar Yardımcısı SayınKenan ÖZDEMİR, Avrupa Birliği <strong>Genel</strong> Müdürü Sayın Ali BİLEN, <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong>Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü İnsan Hakları Daire Başkanı Sayın Dr. Şener DALYAN <strong>ve</strong>Tetkik Hâkimi Sayın İsmail SARI’dan oluşan heyetle 27-28 Eylül <strong>2012</strong> tarihlerinde Avrupa21 Bkz. http://www.inhak.adalet.gov.tr/faaliyet5/faaliyet5.html22 Bkz. http://www.inhak.adalet.gov.tr/faaliyet8/faaliyet8.html138
Konseyi (AK) <strong>ve</strong> AİHM yetkilileri ile ikili görüşmelerde bulunmak üzere Strazburg’a birçalışma ziyareti gerçekleştirmiştir.Sayın Müsteşarımız <strong>ve</strong> beraberindeki heyet ziyaret sırasında, Avrupa Konseyi <strong>Genel</strong> SekreterYardımcısı Gabriella BATTAINI-DRAGONI, AİHM Yazı İşleri Müdürü Eric FRIBERGH,Avrupa Konseyi İnsan Hakları <strong>ve</strong> <strong>Hukuk</strong>un Üstünlüğü <strong>Genel</strong> Direktörü Philippe BOILLAT,Venedik Komisyonu <strong>Genel</strong> Sekreteri Thomas MARKERT ile ikili görüşmelerde bulunmuştur.Heyete ayrıca AİHM Türk yargıcı <strong>ve</strong> Türkiye bölüm şefleri tarafından AİHM’e yapılanbaşvurularda ülkemiz hakkında <strong>ve</strong>rilen ihlal kararlarına sebep olan sorunlu alanlar hakkındasunum yapılmış <strong>ve</strong> muhtemel çözüm yolları hakkında karşılıklı görüş alış<strong>ve</strong>rişindebulunulmuştur.Yapılan görüşmelerde Türkiye’nin AİHM reform sürecine olan desteği vurgulanmış; gerekAvrupa Konseyi gerekse de AİHM Sekretaryası ile mevcut yakın işbirliğinden duyulanmemnuniyetin altı çizilmiş; ülkemizde insan hakları, hukukun üstünlüğü <strong>ve</strong> demokrasialanlarında, başta Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yolunun 23 Eylül <strong>2012</strong> tarihiitibariyle başlaması olmak üzere son dönemde kaydedilen gelişmeler hakkında muhataplarbilgilendirilmiştir 23 .4.6.9 Katılım Sağlanan Sempozyum, Seminer Ve Toplantılar<strong>2012</strong> yılında aşağıda belirtilen sempozyum, seminer <strong>ve</strong> toplantılara, İnsan Hakları DaireBaşkanlığı tarafından daire başkanı <strong>ve</strong>ya tetkik hakimi düzeyinde katılım sağlanarak çeşitlisunumlar yapılmıştır:3.14.1Türkiye Adalet Akademisi <strong>ve</strong> TAİEX işbirliği ile yapılan tutuklama seminerine, 20-21 Şubat<strong>2012</strong> tarihinde Avrupa Birliği <strong>Genel</strong> Müdürlüğü ile Alman Max Planck Enstitüsü tarafındandüzenlenen “Ceza <strong>Hukuk</strong>u Bağlamında Basın <strong>ve</strong> İfade Özgürlüğü Çalıştayı”.3.14.27-8 Haziran <strong>2012</strong> tarihlerinde Türkiye Adalet Akademisi’nin Avrupa Konseyi, HSYK, AdaletBakanlığı <strong>ve</strong> Uluslar Arası <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Adalet Vakfı ile birlikte düzenlemiş olduğu “İnsanHakları Standartlarının Etkili Uygulaması Bağlamında Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele”konulu uluslararası sempozyum.23 Bkz. http://www.inhak.adalet.gov.tr/faaliyet10/faaliyet10.html139
3.14.313 – 14 Kasım <strong>2012</strong> tarihleri arasında TAİEX tarafından düzenlenen “Ayrımcılıkla Mücadele<strong>ve</strong> Eşitlik Kurulu” konulu seminer.3.14.415-16 Kasım <strong>2012</strong> tarihinde, Avrupa Gü<strong>ve</strong>nlik <strong>ve</strong> İşbirliği Teşkilatı (AGİT) kapsamındanefret suçlarına ilişkin olarak Viyana’da gerçekleştirilen toplantı.3.14.5Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) Türkiye raportörü Fransız Senatör JosetteDurrieu <strong>ve</strong> Denetim Komisyonu Sekreteri Sylvie Affholder ile Sayın Adalet Bakanımızarasında Türkiye’ nin AKPM Denetiminden Çıkışı <strong>ve</strong> Denetim Sonrası Diyalog Sürecineilişkin olarak Sayın <strong>Genel</strong> Müdürümüz Nurdan Okur’un da katıldığı toplantı.3.14.6Bireysel başvurularla ilgili olarak, Anayasa Mahkemesi, Hakimler <strong>ve</strong> Savcılar Yüksek Kurulu<strong>ve</strong> Strateji Daire Başkanlığı temsilcilerinin katılımı ile yapılan çeşitli sayıda toplantı.4.7 KURUM İÇİ DEĞERLENDİRME TOPLANTILARI<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü <strong>2012</strong> Stratejik HedefleriDeğerlendirme Toplantısı<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü’nün stratejik hedeflerinindeğerlendirilmesi amacıyla 26-27 Mayıs <strong>2012</strong> tarihleri arasında Afyonkarahisar’da birprogram düzenlenmiştir. Programda, Bakanlığımızın Stratejik Planı'nda yer alan uluslararasınitelik taşıyan hedefler de dikkate alınarak <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzün görev alanına girenkonular gözden geçirilmiş, iş <strong>ve</strong>rimini artırmaya yönelik tedbirler konusunda beyin fırtınasıyapılmış <strong>ve</strong> bu kapsamda yeni hedefler belirlenmiştir. Diğer yandan programda, takım ruhunugeliştirmeye yönelik bir dizi etkinlik gerçekleştirilmiştir 24 .İnsan Hakları Daire Başkanlığının, <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğübünyesinde bulunması sebebiyle bu toplantıda özellikle AİHM’e gönderilecek Hükümetgörüşlerine ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır.24-26 Şubat <strong>2012</strong> Tarihlerinde Yapılan Değerlendirme Toplantısı24 Bkz. http://www.uhdigm.adalet.gov.tr/duyuru/afyon_tplnt.html140
Bolu Karacasu'da 24 Şubat <strong>2012</strong> - 26 Şubat <strong>2012</strong> tarihleri arasında çalışma toplantısıdüzenlenmiştir. İnsan Hakları Daire Başkanlığı başkan, başkan yardımcısı <strong>ve</strong> tetkikhâkimlerinin katıldığı anılan çalışma toplantısında AİHM’in yapısı <strong>ve</strong> işleyişi, etkili savunma,dostane çözüm süreci, AİHM kararlarının icrası, istatistik sistemi, yönerge, rücu ile ilgiliyöntem belirleme konuları görüşülmüştür 25 .13-14 Ekim <strong>2012</strong> Tarihlerinde Yapılan Değerlendirme ToplantısıAfyon’da 13-14 Ekim <strong>2012</strong> tarihleri arasında çalışma toplantısı düzenlenmiştir. İnsan HaklarıDaire başkanlığı yöneticileri <strong>ve</strong> hâkimlerinin katıldığı anılan çalışma toplantısında AİHM’inyapısı <strong>ve</strong> işleyişi, etkili savunma, dostane çözüm süreci, AİHM kararlarının icrası, istatistiksistemi ile 23 Eylül <strong>2012</strong> tarihinden itibaren uygulamaya giren bireysel başvurulara ilişkinkonular görüşülmüştür.4.8 BİREYSEL BAŞVURULARA BAKANLIK GÖRÜŞÜ HAZIRLAMAFAALİYETLERİ4.8.1 <strong>Genel</strong> OlarakBilindiği üzere, Anayasa değişikliği <strong>ve</strong> 6216 Sayılı Anayasa Mahkemesi’nin Kuruluşu <strong>ve</strong>Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un yürürlüğe girmesi ile birlikte 23 Eylül <strong>2012</strong> tarihiitibariyle bireysel başvuru hakkı yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.Bu Kanunun 49/2 maddesi; ‘Bireysel başvurunun kabul edilebilirliğine karar <strong>ve</strong>rilmesihâlinde, başvurunun bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına gönderilir. Adalet Bakanlığıgerekli gördüğü hâllerde görüşünü yazılı olarak Mahkemeye bildirir.’ hükmüne amirdir.Bu hüküm uyarınca, Bakanlığımız bünyesinde, bireysel başvurularla ilgili Bakanlık adınagörüş bildirme görevi, Makam Olur’u ile İnsan Hakları Daire Başkanlığı’na <strong>ve</strong>rilmiştir.İnsan Hakları Daire Başkanlığı bu görevini, benzer konulardaki AİHM içtihatlarını, temeluluslararası insan hakları belgelerini esas alarak <strong>ve</strong> ilgili kamu kurumlarının görüşünüdeğerlendirerek yerine getirmektedir.4.8.2 <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Yapılan Bireysel Başvurularİnsan Hakları Daire Başkanlığı’na <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Görüş İçin Gönderilen BireyselBaşvurular25 Bkz. http://www.inhak.adalet.gov.tr/faaliyetler2/faaliyet2.html141
<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda, mütalaa için İnsan Hakları Daire Başkanlığımıza gönderilen bireysel başvurudosyası bulunmamaktadır.Anayasa Mahkemesi’ne Yapılan Bireysel Başvurular 26<strong>2012</strong> yılında, 24 Eylül ile 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında, 1342 başvurunun kaydı yapılmış,300 başvuru posta yoluyla gönderildiği için kayda alınmamıştır. 1 Ocak 2013 tarihi itbariyle,648 başvuru komisyonlara gönderilmiş, 694 başvuru ise bireysel başvuru bürosundabeklemektedir. 1032 başvuru mahkemeler aracılığı ile, 308 başvuru bizzat, iki başvuru iseyurtdışı temsilcilikler aracılığıyla gönderilmiştir. Bireysel başvuruların; 679 tanesi cezayargısı, 397 tanesi hukuk yargısı <strong>ve</strong> 266 tanesi idari yargıya ilişkindir. Ayrıca en çok 1.137başvuru ile adil yargılanma hakkının ihlali iddiasıyla yapılmıştır. Bunu 130 başvuru ilemülkiyet hakkına ilişkin ihlal iddiası izlemiştir.Ancak <strong>2012</strong> yılı itibariyle Anayasa Mahkemesi tarafından esasa girilip, görüş için AdaletBakanlığı’na havale edilen bireysel başvuru dosyası bulunmamaktadır. Bununla birlikesürekli olarak AYM ile diyalog süreci canlı tutulmuş olup bu amaçla çeşitli toplantılaryapılmıştır.Tablo 102: Kayda Alınma Durumuna Göre <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Yapılan Bireyse Başvurular26 Anayasa Mahkemesi’nin resmi internet sitesinde yayımlanan <strong>ve</strong>rilerden alınmıştır.142
Tablo 103: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda İnceleme Birimlerine Göre Bireysel Başvuru Sayılarıİnceleme Birimlerine Göre Dosya SayısıKomisyonaGönderilenDosya Sayısı;648Bireysel BaşvuruBürosunda OlanDosya Sayısı;694Tablo 104: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Başvuru Yerlerine Göre Bireysel Başvuru Sayıları143
Yurtdışı TemsilcilikAracılığıylaYapılan BaşvuruSayısı; 2Başvuru Yerlerine GöreAnayasaMahkemesineBizzat BaşvuruYapılan BaşvuruSayısı; 308MahkemeKanalıyla YapılanBaşvuru Sayısı;1032Tablo 105: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Mahkeme Türlerine Göre Bireysel Başvuru SayılarıDava Türlerine Göreİdari Yargı; 266Ceza; 679<strong>Hukuk</strong>; 397144
Tablo 106: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Başvuruculara Göre Bireysel Başvuru SayılarıBaşvuruculara GöreKanuni Temsilci; 41 Vasi; 22Avukat; 573Bizzat; 706Tablo 107: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Kesinleşme Mercilerine Göre Bireysel Başvuru SayılarıKesinleşme Mercilerine GöreDiğer Merciler yadaKesinleşme MerciiOlmayanlar; 79Danıştay; 70Bölge İdareMahkemesi; 30 Askeri Yargıtay; 9Askeri Yüksek İdareMahkemesi; 170Yargıtay; 626İlk DereceMahkemesi; 358145
Tablo 108: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Tüketilen Kanun Yollarına Göre Bireysel Başvuru Sayılarıİtiraz; 344Tavzih; 1Tüketilen Kanun Yollarına GöreKanun YoluTüketilmedenYapılan Başvuru; 79Temyiz; 632Karar Düzeltme; 286Tablo 109: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Kamu Gücü İşlem Türlerine Göre Bireysel Başvuru Sayılarıİdari İşlem; 148Kamu Gücü İşlem Türüne GöreBölge İdareMahkemesi Kararı; Kanun; 24 İdari Eylem; 1533Diğer; 9İlk DereceMahkemesi Kararı;412TemyizMahkemesi Kararı;701146
Tablo 110: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Korunma Talep Edilen Haklara Göre Bireysel Başvuru SayılarıTemel Hak <strong>ve</strong>HürriyetlerinKorunması; 77Kanun ÖnündeEşitlik; 74Kişi Hürriyeti <strong>ve</strong>Gü<strong>ve</strong>nliği; 37Haklara GöreDiğer Haklar; 81Mülkiyet Hakkı; 130Adil Yargılanma;11374.9 BİLGİ EDİNME TALEPLERİNE CEVAP VERİLMESİİnsan Hakları Daire Başkanlığı, doğrudan internet ortamında <strong>ve</strong>ya yazılı olarak yapılan,Başbakanlık İletişim Merkezi (BİMER) <strong>ve</strong>ya Bakanlık <strong>ve</strong> Müsteşarlık Makamları ile <strong>Genel</strong>Müdürlüğümüze internet ortamında <strong>ve</strong>ya yazılı olarak yapılan <strong>ve</strong> İnsan Hakları DaireBaşkanlığı’na tevdi edilen 193 bilgi edinme başvurusuna yanıt <strong>ve</strong>rilmiştir.4.10 DİĞER FAALİYETLERBirleşmiş Milletler Medeni Ve Siyasi Haklar Sözleşmesi İlişkin Hazırlanan RaporTürkiye’nin taraf olduğu Medeni <strong>ve</strong> Siyasi Haklara İlişkin Uluslar arası Sözleşme uyarınca,14 Mart 2011 tarihinde, Sözleşme’nin uygulama organı olan İnsan Hakları Komitesi’nesunulan rapor 17-18 Ekim <strong>2012</strong> tarihinde görüşülmüştür. Ancak bu görüşme öncesi, Komitetarafından 27 tane ila<strong>ve</strong> soru hazırlanmıştır. Bu sorulara <strong>ve</strong>rilecek cevaplar için çeşitliyazışmalar yapılmış, gelen <strong>ve</strong>riler değerlendirilerek, sorularla belirlenen konulara ilişkin bilgi<strong>ve</strong>rilmiştir. <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz tetkik hakimi Ömer Temiz ile İnsan Hakları Daire147
Başkanlığı tetkik hakimi Oktay Bahadır, 17-18 Ekim tarihlerindeki rapor görüşmeleri içinCenevre’ye gitmişlerdir. Diğer heyet üyeleri ile beraber rapor görüşmelerine katılmışlardır.Bakan Konuşması, Bakan Mektubu <strong>ve</strong> Müsteşar Mektuplarının Hazırlanmasıİnsan Hakları Daire Başkanlığı tarafından, çeşitli konularda Bakan <strong>ve</strong> Müsteşar Mektubu <strong>ve</strong>Bakan Konuşması <strong>ve</strong> bilgi notları hazırlanmıştır.İnsan Hakları Eylem Planı Taslağı Toplantılarıİnsan Hakları İhlallerinin Önlenmesine İlişkin Eylem Planı Taslağı hazırlanırken, konularınagöre ilgili kamu kurumları ile çok sayıda toplantı yapılmıştır.Hakimler <strong>ve</strong> Savcılar Yüksek Kurulu Yargı Kürsüsü’ne AİHM Karar ÖzetleriKonulmasıHSYK tarafından oluşturulan “Yargı Kürsü” sünün AİHM içtihatları başlığı altında yargısalmakamlarda görev yapan hâkim <strong>ve</strong> savcıların kolay erişiminin sağlanması amacıyla AİHMtarafından <strong>ve</strong>rilen önemli ihlal kararlarından (Örn; Medeni Uğur, Eski, Diriöz v. Türkiyekararları) özetler konulmuştur.27 Haziran 1 Temmuz <strong>2012</strong> Tarihleri Arası AİHM Ziyareti27 Haziran - 1 Temmuz <strong>2012</strong> tarihleri arasında tetkik hakimi Sn. Mehmet Şahin <strong>ve</strong> insanhakları uzmanı Sn. Şefik Karakış’ın katılımları ile dostane çözüm <strong>ve</strong> tek taraflı deklarasyonkonularında görüş alış <strong>ve</strong>rişinde bulunmak üzere AİHM ziyareti gerçekleştirilmiştir.C. ADLİ YARDIMLAŞMA1. <strong>Genel</strong> Olarak <strong>2012</strong> yılında Gerçekleştirilen Yenilikler16/11/2011 tarihinde yürürlüğe giren “<strong>Hukuk</strong>î Konularda <strong>Uluslararası</strong> İstinabe TaleplerineUygulanacak Esaslar” konulu <strong>ve</strong> 63/2 sayılı, “<strong>Hukuk</strong>i Alanda <strong>Uluslararası</strong> Tebligat İşlemleri”konulu <strong>ve</strong> 63/3 sayılı, “Nafaka Alacaklarının Yabancı Ülkelerde Tahsiline İlişkinSözleşmelerin Uygulanması” konulu <strong>ve</strong> 64/2 sayılı, “<strong>Uluslararası</strong> Ceza İstinabe İşlemlerindeAdli Makamlarımızca Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar” konulu <strong>ve</strong> 69/2 sayılı, “CezaiKonularda <strong>Uluslararası</strong> Tebligat” konulu 69/3 sayılı <strong>ve</strong> “Suçluların İadesi <strong>ve</strong> Hükümlü NakliKonularında Adlî Makamlarımızca Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar ” konulu <strong>ve</strong> 69/4 sayılı<strong>Genel</strong>gelerimizin ekleri <strong>2012</strong> yılında tamamen yenilenmiş olup, bu eklerde yer alan148
talepname örnekleri uluslararası standartlarda, kısa cümlelerin kurulduğu, anlaşılabilir <strong>ve</strong> yenibir formata kavuşturulmuştur. Bu <strong>Genel</strong>gelerin eklerinin yenilenmesinden itibaren, yabancıadli makamlarca daha kolay anlaşılabilecek <strong>ve</strong> daha kolay tercüme edilecek metinler ortayakonmuştur.<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzce ceza istinabe <strong>ve</strong> tebligat, hukuk istinabe <strong>ve</strong> tebligat, suçlu iadesi,hükümlü nakli, nafaka <strong>ve</strong> çocuk kaçırma konularında kullanılan yazı örnekleristandartlaştırılmış <strong>ve</strong> bu yazıların formülasyonu ile iş akışları yeniden tanımlanmıştır.2.Yurt dışında işlenen <strong>ve</strong> Türk yargı yetkisine giren suçlar konusunda adlîmakamlara bilgi <strong>ve</strong> belge sağlanmasına yardımcı olmakYurtdışında işlenen <strong>ve</strong> Türk Ceza Kanunun 11, 12 <strong>ve</strong> 13. maddeleri gereğince Ülkemizdetakibi gereken suçlara ilişkin <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüze ulaşan bilgi <strong>ve</strong> belgeler, kanunîgereğinin takdir <strong>ve</strong> ifası için yetkili <strong>ve</strong> görevli adlî makamımıza intikal ettirilmektedir.3. Cezaî konularda uluslararası tebligat, istinabe işlemlerini yürütme3.1. Tebligat:Yurtdışında bulunan Türk vatandaşları, yabancılar, görevli memurlar <strong>ve</strong> askerî şahıslar,Türkiye’de yabancı bir devletin temsilcisi sıfatıyla görevli bulunan diplomatik niteliği olankişilere yönelik olarak hazırlanarak <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüze gönderilen her türlü tebligatevrakı, tebligatın niteliğine göre gereği yapılmak üzere ilgili Dış temsilciliğimiz, ilgili ülkeAdalet Bakanlığı <strong>ve</strong>ya Dışişleri Bakanlığı’na iletilmektedir. Aynı şekilde yabancı ülke adlîmakamlarından alınan tebligat talepleri de adlî makamlarımıza intikal ettirilmektedir. Her ikihalde de taleplerin anlaşma <strong>ve</strong> sözleşmelere uygunluğu denetlenmekte, uygun olmayantalepler iade edilmektedir.Bununla birlikte Tebligat Kanunu’nun 25. maddesindeki değişiklik uyarınca yurt dışındakiTürk vatandaşlarına yapılacak tebligat ilgili adli makamlarımız tarafından doğrudan yurtdışındaki ilgili yer Başkonsolosluğumuza iletilebilir.3.2. İstinabe:Adlî makamlarımızın, yurtdışında bulunan şüphelilerin ifadelerinin alınması, sanıklarınsorgulanması, tanık, mağdur, şikayetçi <strong>ve</strong> katılan beyanlarının tespiti, soruşturma ya dakovuşturmaya esas teşkil edecek yabancı ülke mahkeme kararı, bilirkişi raporu, soruşturmaevrakı, doktor raporu, imza <strong>ve</strong> yazı örneği temini vb.gibi belgelerin istenilmesi, bilgi talebinde149
ulunulması, arama <strong>ve</strong> el koyma işlemlerinin yapılması, yabancıların ekonomik <strong>ve</strong> sosyaldurumlarının araştırılması gibi hususları içeren evrakı ilgili ülke merkezî makamlarına <strong>Genel</strong>Müdürlüğümüz tarafından Sözleşmeye uygunluğu denetlenerek iletilmektedir. Aynı şekildeyabancı ülke adlî makamlarınca hazırlanıp <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüze ulaştırılan talepler, adlîmakamlarımıza iletilmektedir. Ayrıca, Ülkemizde gerçekleşen yabancı uyrukluların ölümolayları Viyana Konsolosluk Sözleşmesi hükümleri uyarınca ilgili yabancı ülke makamlarınailetilmek üzere Dışişleri Bakanlığına bildirilmektedir.<strong>2012</strong> yılında Adli Yardımlaşma Şube Müdürlüğünde Ceza İstinabe <strong>ve</strong> TebligatBürosunda suç türünde dosyaların tasnifi yapılmış <strong>ve</strong> bu sayede değişik suç türlerine ilişkindaha sağlıklı <strong>ve</strong>ri alınması mümkün olmuştur. Örneğin ceza istinabe taleplerine ilişkin arama<strong>ve</strong> el koymaya dair istinabe talepleri dosyalarına “ELK” kodu ile <strong>ve</strong>rilmiştir. Bu sayede,yabancı makamların <strong>ve</strong> adli makamlarımızın el koyma taleplerinde bulunduğu hallerde, bumal varlıklarına ilişkin el koyma talebinin devam edip etmediği belirli zaman aralıklarındasorulabilmektir. Ayrıca ülkemizin ileride karşılaşması muhtemel haksız el koymaya ilişkintazminat taleplerinin de önüne geçilmiştir. <strong>2012</strong> yılı içerisinde 19 adet el koyma dosyasıaçıldığı görülmektedir.Terör suçlarına ilişkin adli yardım taleplerinde tasnif çalışması da yapılmıştır. <strong>2012</strong>yılında Ülkemiz terör suçlarına ilişkin 39 ceza istinabe talebinde bulunmuş <strong>ve</strong> bu taleplerin2’si yerine getirilmiş olup, diğer taleplerimiz halen derdesttir. Yabancı ülke makamlarıncaterör suçlarına ilişkin 25 talepte bulunulmuş olup, bu taleplerin tümü derdesttir. Terörsuçlarına ilişkin <strong>2012</strong> yılında Alman Yargıtay Başsavcılığı tarafından PKK Terör Örgütüneyönelik yürütülen 2 önemli soruşturmada bilgi <strong>ve</strong> belge temini talebinde bulunulmuş <strong>ve</strong> butalepler yerine getirilerek, anılan ülkedeki soruşturmalara katkıda bulunulmuştur.Yine <strong>2012</strong> yılında Avrupa Yargı Ağı (EJN) irtibat kişilerine gönderilen mailler,<strong>Uluslararası</strong> Kuruluşlar <strong>ve</strong> Sözleşmeler Şube Müdürlüğü bünyesinde kurulan AdliYardımlaşma Takip Merkezi Masası (7/24 AYTAM) ile ortaklaşa takip edilmiştir. <strong>2012</strong> yılıiçerisinde gelen yabancı ülke makamlarından gelen 27 elektronik postaya kısa süre içerisindecevap <strong>ve</strong>rilmiştir. Bu elektronik postaların 24 tanesi adli yardım talebinin akıbetine, 1 tanesiulusal hukukumuza ilişkin bilgi talebine ilişkin olup, 1 tanesi video konferans talebi, 1 tanesiise el koymaya ilişkin bir adli yardım talebinin iletilmesini oluşturmuştur. Ülkemizmakamlarınca hükmün açıklanmasının geri bırakılması konusunda yabancı ülke150
mevzuatlarının öğrenilmesine ilişkin 1 talep <strong>ve</strong> adli yardım talebinin safahatına ilişkin 1 talepiletilmiştir.Bununla birlikte, yine Ceza İstinabe <strong>ve</strong> Tebligat Bürosunda siber suç olarakadlandırılabilecek internet yoluyla işlenen suçlara ilişkin tasnif çalışması yapılmıştır. <strong>2012</strong> yılıiçerisinde adli makamlarımızca 364 talebin 19 farklı ülkeye gönderildiği, 9 farklı ülkeden de11 talebin alındığı görülmüştür. Bu taleplere ilişkin ülke <strong>ve</strong> suç bazında istatistiklertutulmuştur. İnternet yoluyla işlenen suçlarda en çok talepte bulunduğunuz ABD’ye ilişkinceza istinabe taleplerine dayanak teşkil eden suçların türleri, yerine getirilme durumları <strong>ve</strong>derdest talepler aşağıda <strong>ve</strong>rilmiştir. Hemen belirtmek gerekir ki, ABD’nin iç mevzuatıgereğince hakaret <strong>ve</strong> benzeri suçlar ifade özgürlüğü kapsamında görüldüğünden yerinegetirilememektedir.Tablo 111: ABD’ye İlişkin Ceza İstinabe Taleplerine Dayanak Teşkil Eden Suçların Türleri,Yerine Getirilme Durumları<strong>2012</strong>-ABD-Suç TürüKonuşmaların kaydaalınması <strong>ve</strong>dinlenmesi (Ortamdinleme) TCK 133md.Görevi kötüyekullanmaGelenToplamEksiklik-İadeYurtdışınaGidenYerineGetirilen1 1 11 1YerineGetirilmeyenDerdestÖrgüt propagandası 3 2 1 1Hakaret 73 68 5 1 4Sistemi engelleme,bozma, bilişimsistemine girme, şifrekırma52 41 11 1 5 5Tehdit 11 7 4 1 3151
Bilişim SistemineGirme(Sahte profil)23 16 7 2 1 4Özel hayatıngizliliğini ihlal13 10 3 3Dolandırıcılık,Hırsızlık, menfaat 60 43 17 2 7 8temin etmekHuzur <strong>ve</strong> sükunubozma6 3 3 1 2İftira 11 8 3 2 1Suç uydurma 2 2Kişisel <strong>ve</strong>rileri rızasıdışında kullanma,kişilik haklarına22 19 3 2 1saldırıSahtecilik 1 1Müstehcenlik,pornografik yayınTOPLAM DOSYASAYISI4 4232 181 51 6 21 24Aşağıdaki tabloda <strong>2012</strong> yılında ülkemiz tarafından yerine getirilen ceza istinabe <strong>ve</strong> tebligattaleplerinin sayısı <strong>ve</strong>rilmiştir.Tablo 112: Ülkemiz Tarafından Yerine Getirilen Ceza İstinabe Ve Tebligat Talepleri<strong>2012</strong> YILINDA ÜLKEMİZ TARAFINDAN YERİNE GETİRİLENCEZA İSTİNABE VE TEBLİGAT TALEPLERİNİN SAYISITalep Eden Ülke İstinabe TebligatBİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ 3 0AFGANİSTAN 7 0ARNAVUTLUK 15 1ERMENİSTAN 4 0ARJANTİN 1 0AVUSTURYA 44 1AVUSTRALYA 6 1AZERBAYCAN 36 2BOSNA HERSEK 6 0BELÇİKA 18 3BULGARİSTAN 89 13BELARUS 2 0152
BREZİLYA 5 0BURMA 1 0KANADA 5 0İSVİÇRE 35 7ŞİLİ 2 0KAMERUN 1 0ÇİN 4 0KOLOMBİYA 2 0KÜBA 1 0KIBRIS 153 0ÇEK CUMHURİYETİ 8 0ALMANYA 278 16DANİMARKA 9 1CEZAYİR 5 2EKVADOR CUMHURİYETİ 2 0ESTONYA 1 0MISIR 3 0İSPANYA 9 1FİNLANDİYA 7 0FRANSA 43 1İNGİLTERE 24 0GÜRCİSTAN 59 1YUNANİSTAN 65 6HONG KONG 1 0HIRVATİSTAN 7 1MACARİSTAN 32 14İRLANDA 1 0İSKOÇYA 1 0İSRAİL 3 0HİNDİSTAN 2 0IRAK 17 0İRAN 30 1İTALYA 8 0ÜRDÜN 6 0JAPONYA 3 0KARABAĞ 1 0KARADAĞ 4 0KIRGIZİSTAN 9 0KOSOVA 1 0KAZAKİSTAN 36 0LÜBNAN 5 0SRİLANKA 2 0153
LİTVANYA 2 0LÜKSEMBURG 1 0LETONYA CUMHURİYETİ 2 1LİBYA 7 0FAS 4 0MOLDOVA 17 0MAKEDONYA 10 1MALİ 1 0MOLDAVYA 2 0MEKSİKA 2 0MOZAMBİK 1 0NİJERYA 3 0HOLLANDA 45 1NORVEÇ 6 0UMMAN 1 0PANAMA 2 0PERU 4 0FİLİPİNLER 2 0PAKİSTAN 7 0POLONYA 16 0PORTO RİKO 1 0FİLİSTİN 1 0PORTEKİZ 3 0ROMANYA 45 3RUSYA 37 0SUUDİ ARABİSTAN 2 0SIRBİSTAN 34 1SUDAN 1 0İSVEÇ 4 0SLOVENYA 22 1SLOVAKYA 3 0SIERRA-LEONE 1 0SENEGAL 2 0SOMALİ 2 0SURİYE 24 4TATARİSTAN 1 0TAYLAND 2 0TACİKİSTAN 1 0TÜRKMENİSTAN 43 0TUNUS 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 1UKRAYNA 29 1154
UGANDA 1 0BİRLEŞİK DEVLETLER 21 0ÖZBEKİSTAN 6 0VENEZUELLA 1 0VİETNAM 1 0GÜNEY AFRİKA 2 0ZAMBİYA 1 0Toplam 1552 86Aşağıdaki tabloda <strong>2012</strong> yılında yabancı ülkeler tarafından yerine getirilen ceza istinabe <strong>ve</strong>tebligat taleplerimizin sayısı yer almaktadır.Tablo 113: Yabancı Ülkeler Tarafından Yerine Getirilen Ceza İstinabe <strong>ve</strong> TebligatTalepleri<strong>2012</strong> YILINDA YABANCI ÜLKELER TARAFINDANYERİNE GETİRİLEN CEZA İSTİNABE VE TEBLİGATTALEPLERİMİZİN SAYISITalep Edilen Ülke İstinabe TebligatBİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ 11 1AFGANİSTAN 47 1ARNAVUTLUK 6 0ERMENİSTAN 48 2ARJANTİN 1 0AVUSTURYA 181 17AVUSTRALYA 44 2AZERBAYCAN 242 26BOSNA HERSEK 5 2BANGLADEŞ 4 0BELÇİKA 186 16BULGARİSTAN 244 54BAHREYN 1 0BELARUS 7 1BOLİVYA 1 0BREZİLYA 1 0BURMA 1 0BEYAZ RUSYA 2 0KANADA 32 0İSVİÇRE 74 11FİLDİŞİ SAHİLLERİ 1 0KAMERUN 2 0ÇİN 24 2155
KOLOMBİYA 1 0KIBRIS 566 65ÇEK CUMHURİYETİ 12 0ALMANYA 1726 203DANİMARKA 92 8DOMİNİKA 2 0CEZAYİR 20 2EKVADOR CUMHURİYETİ 2 0ESTONYA 1 1MISIR 42 0İSPANYA 15 0ETOPYA 2 1FİNLANDİYA 27 6FRANSA 509 57İNGİLTERE 339 42GÜRCİSTAN 406 66GANA 2 0GİNE 0 0YUNANİSTAN 109 4GUATEMALA 1 0HONG KONG 2 0HIRVATİSTAN 5 0MACARİSTAN 11 0ENDONEZYA 3 0İRLANDA 35 0İSKOÇYA 8 2İSRAİL 9 2HİNDİSTAN 5 0IRAK 108 7İRAN 318 27İZLANDA 1 0İTALYA 51 6ÜRDÜN 6 1JAPONYA 8 1KARABAĞ 1 0KARADAĞ 2 0KIRGIZİSTAN 61 5KUZEY KORE 2 1GÜNEY KORE 7 0KOSOVA 16 2KUVEYT 2 0KAZAKİSTAN 54 4156
LÜBNAN 7 0LİECHTENSTEİN 1 0SRİLANKA 3 0LİBERYA 1 0LİTVANYA 5 0LÜKSEMBURG 6 0LİBYA 13 0FAS 28 3MOLDOVA 57 5MAKEDONYA 18 3MALİ 1 0MOĞOLİSTAN 9 2MOLDAVYA 13 2MORİTANYA 4 0MALTA 2 1MEKSİKA 1 0MALEZYA 1 1MOZAMBİK 1 0NAHÇİVAN 1 0NİJERYA 14 0HOLLANDA 385 32NORVEÇ 54 12YENİ ZELANDA 6 0UMMAN 2 0PERU 0 0FİLİPİNLER 3 0PAKİSTAN 22 2POLONYA 15 2FİLİSTİN 24 0PORTEKİZ 5 1KATAR 4 0ROMANYA 52 16RUSYA 241 25RUANDA 2 0SUUDİ ARABİSTAN 32 0SIRBİSTAN 22 2SUDAN 17 0İSVEÇ 86 13SLOVENYA 4 0SLOVAKYA 4 1SENEGAL 3 0SOMALİ 13 1157
SURİYE 248 23TATARİSTAN 1 0TAYLAND 3 0TACİKİSTAN 6 0TÜRKMENİSTAN 145 8TUNUS 16 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 1TAYVAN 1 1UKRAYNA 74 18UGANDA 1 0BİRLEŞİK DEVLETLER 403 19URUGUAY 1 0ÖZBEKİSTAN 89 10VENEZUELLA 2 0YEMEN 2 0YUGOSLAVYA 1 0GÜNEY AFRİKA 10 1Toplam 7942 8544. Suçluların iadesi ile ilgili işlemleri yürütmekSuçluların iadesi işlemleri ikili anlaşmalar <strong>ve</strong>ya “Suçluların İadesine Dair AvrupaSözleşmesi” hükümleri uyarınca yerine getirilmektedir.Adlî makamlarımızca aranmakta iken yurt dışına kaçan şüpheli, sanık <strong>ve</strong> hükümlülerinbulundukları ülkeden iadelerinin sağlanması amacıyla düzenlenen iade evrakı yabancımakamlara gönderilmektedir. Adlî makamlarımızca düzenlenen iade evrakının ilgilisözleşmeler <strong>ve</strong> mevzuatımız (T.C. Anayasası m.38, TCK m. 18, 16/11/2011 tarihli <strong>ve</strong> 69/4sayılı <strong>Genel</strong>gemiz) çerçe<strong>ve</strong>sinde hazırlanıp hazırlanmadığı <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzcedenetlenmektedir.Aynı şekilde Türk vatandaşı olmayan şüpheli, sanık <strong>ve</strong>ya hükümlülerin iadesi için yabancıadlî makamlarca düzenlenen iade evrakının denetimi yapılarak, bu husustaki taleplerinkarşılanması sağlanmaktadır.Ayrıca iadelerinin istenilmesi düşünülen, ancak yurtdışında bulundukları yerlerbelirlenemeyen şahısların, iadelerinin temini amacıyla uluslararası düzeyde Kırmızı Bülten(İnterpol <strong>Genel</strong> Sekreterliğince çıkarılan 5 yıl süreyle geçerli bülten) <strong>ve</strong>ya difüzyon(kaçakların yakalanması için herhangi bir gecikmeye mahal <strong>ve</strong>rmemek amacıyla Kırmızı158
Bültene ilişkin ölçütler çerçe<strong>ve</strong>sinde ilgili ülke İnterpolleri tarafından diğer İnterpollereçekilen <strong>ve</strong> 1 yıl süreyle geçerli olan dağıtımlı teleks yazı) mesajı ile arattırılmaları içinİnterpol nezdinde gerekli girişimlerde bulunulmaktadır.Aynı şekilde, yabancı ülke adlî makamlarınca Kırmızı Bülten ya da difüzyon mesajı ilearanmakta olan suçluların Ülkemizde bulunmaları halinde ilgili yabancı ülkeye iadeedilmeleri amacıyla aranmaları <strong>ve</strong> bulunduklarında yakalanarak gözaltına alınmalarının uygunolup olmayacağı değerlendirilerek İçişleri Bakanlığına bu konuda görüş <strong>ve</strong>rilmektedir.İade işlemlerinin yerine getirilmesinde İçişleri <strong>ve</strong> Dışişleri Bakanlıkları ile koordinasyoniçinde çalışılmakta olup, yabancı ülkeler tarafından iade talebimiz kabul edilen sanık ya dahükümlüler ile bunları Ülkemize getirecek gü<strong>ve</strong>nlik görevlilerinin yol ücretleri, harcırahları<strong>ve</strong> masrafları Bakanlığımız bütçesinden karşılanmaktadır.Ülkemizde gözaltına alınan, tutuklanan <strong>ve</strong> tahliye edilen yabancılara ilişkin bilgi <strong>ve</strong> belgeler,vatandaşı oldukları Ülkeye bilgi <strong>ve</strong>rilmesi sağlanmak amacıyla Dışişleri Bakanlığınailetilmektedir.<strong>2012</strong> yılı Aralık ayında Adli Yardımlaşma Şube Müdürlüğü Suçlu İadesi Bürosunda terördosyalarında iade talepleri <strong>ve</strong> kırmızı bülten taleplerine ilişkin dosyalar tasnif edilmiştir. Son10 yılda Türkiye'nin Avrupa Birliği ülkelerinden terör suçundan iade istemleri ile AvrupaBirliği ülkelerinin ülkemizden son 10 yılda talepleri, kabul, red, derdest <strong>ve</strong> vazgeçmesayılarına ilişkin tablolar aşağıda <strong>ve</strong>rilmiştir.Tablo 114: Son 10 Yılda Türkiye'nin Avrupa Birliği Ülkelerinden Terör Suçundan İadeİstemleriSon 10 Yılda Türkiye'nin Avrupa Birliği Ülkelerinden Terör Suçundan İade İstemleriÜLKE İSTEM KABUL RET VAZGEÇME DERDESTALMANYA 141 3 98 5 35AVUSTURYA 7 2 2 0 3159
BELÇİKA 27 0 16 2 9BULGARİSTAN 5 0 2 1 2ÇEK CUMHURİYETİ 0 0 0 0 0DANİMARKA 0 0 0 0 0ESTONYA 0 0 0 0 0FİNLANDİYA 1 0 1 0 0FRANSA 28 0 11 3 14HOLLANDA 24 1 9 3 11İNGİLTERE 14 1 7 1 5İSPANYA 7 0 5 1 1İSVEÇ 15 0 8 1 6İTALYA 12 0 6 2 4MACARİSTAN 1 0 0 0 1POLONYA 4 0 3 0 1PORTEKİZ 0 0 0 0 0ROMANYA 5 2 1 0 2SLOVAKYA 1 0 1 0 0SLOVENYA 1 0 1 0 0YUNANİSTAN 5 0 2 0 3TOPLAM 298 9 173 19 97Tablo 115: Son 10 Yılda Avrupa Birliği Ülkelerinin Terör Suçundan İade İstemleriSon 10 Yılda Avrupa Birliği Ülkelerinin Terör Suçundan İade İstemleriÜLKE İSTEM KABUL RET VAZGEÇME DERDESTALMANYA 6 5 1 0 0AVUSTURYA 0 0 0 0 0BELÇİKA 0 0 0 0 0BULGARİSTAN 0 0 0 0 0ÇEK CUMHURİYETİ 0 0 0 0 0FRANSA 1 0 0 0 1HOLLANDA 0 0 0 0 0160
İNGİLTERE 0 0 0 0 0İSPANYA 0 0 0 0 0İSVEÇ 0 0 0 0 0İTALYA 0 0 0 0 0LETONYA 0 0 0 0 0LİTVANYA 0 0 0 0 0MACARİSTAN 0 0 0 0 0POLONYA 0 0 0 0 0PORTEKİZ 0 0 0 0 0ROMANYA 0 0 0 0 0SLOVAKYA 0 0 0 0 0YUNANİSTAN 0 0 0 0 0TOPLAM: 7 5 1 0 1Ayrıca, Kırmızı Bülten taleplerine ilişkin bir tasnif çalışması da yapılmıştır. Bu çalışmada,İçişleri Bakanlığının da <strong>ve</strong>rileri alınmış olup, halen terör suçu nedeniyle 586 kişi, haklarındadüzenlenen kırmızı bültene istinaden aranmaktadır. Kural olarak, kırmızı bülten gereği yertespiti yapıldıktan sonra iade talebi düzenlenmektedir.Bu çalışmada, kırmızı bülten taleplerimizin ret nedenlerine ilişkin tasnif çalışması yapılmıştır.İnterpol <strong>Genel</strong> Sekreterliğince, terör suçlarından kırmızı bülten düzenlenmesine dair 62talebimiz reddedilmiştir.Terör örgütünün terörist doğasının tespit edilemediği (Hizbullah gibi bazı terör örgütleriInterpol <strong>Genel</strong> Sekreterliği’nce tanınmamaktadır) gerekçesiyle 24 talebimiz,Şahısların terör örgütü ile anlamlı <strong>ve</strong> aktif bir bağının gösterilmemesi gerekçesiyle 16talebimiz,Kırmızı bülten taleplerimizde yeterli delil bulunmaması nedeniyle 9 talebimiz,Şahısların eylemlerinin siyasi suç sayılması nedeniyle 3 talebimiz,Kırmızı bülten taleplerimizde suç özetinin yeterli olmaması nedeniyle 9 talebimiz,Aynı suçtan iki kez yargılama olmayacağı (non bis in idem) gerekçesiyle 1 talebimiz İnterpol<strong>Genel</strong> Sekreterliğince reddedilmiştir.Tablo 116: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Türkiye’ye <strong>ve</strong> Türkiye’den Yurt Dışına İade Edilen Kişi Sayıları<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>ndaTürkiye’ye İade Edilen Kişi Sayısı<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Türkiye’denYurtdışına İade Edilen Kişi SayısıÜLKE KİŞİ ÜLKE KİŞİABD 1 ALMANYA 1161
ALMANYA 19 AZERBAYCAN 1AZERBAYCAN 1 BULGARİSTAN 1ARJANTİN 1 İSPANYA 1BELARUS 1 MOLDOVA 1BELÇİKA 2 RUSYA 2BOSNA HERSEK 1 TOPLAM: 7BULGARİSTAN 3FİNLANDİYA 1 TERÖR: 1 KİŞİ *FRANSA 8 ADİ SUÇ: 6 KİŞİGÜRCİSTAN 5HIRVATİSTAN 1HOLLANDA 3IRAK 1İNGİLTERE 3İSPANYA 1İSVİÇRE 1K.K.T.C. 4KAZAKİSTAN 1KIRGIZİSTAN 2LÜBNAN 1MAKEDONYA 2ÖZBEKİSTAN 1ROMANYA 3RUSYA 2SIRBİSTAN 1SUUDİ ARABİSTAN 1SLOVAKYA 1TACİKİSTAN 1YUNANİSTAN 4TOPLAM: 77TERÖR: 3 KİŞİ *ADİ SUÇ: 74 KİŞİ5. <strong>Hukuk</strong>î Konularda <strong>Uluslararası</strong> Tebligat, İstinabe İşlemlerini Yürütme5.1. Tebligat“1954 tarihli <strong>Hukuk</strong> Usulüne Dair Sözleşme” ile “1965 tarihli <strong>Hukuk</strong>î <strong>ve</strong> Ticarî KonulardaAdlî <strong>ve</strong> Gayriadlî Belgelerin Yabancı Memleketlerde Tebliğine Dair Sözleşme” ya da ikilianlaşma hükümleri gereğince Cumhuriyet Başsavcılıkları aracılığıyla mahkemeler <strong>ve</strong>yanoterliklerden gelen yurtdışında bulunan kişilere ilişkin tebligat talepleri <strong>Genel</strong>162
Müdürlüğümüz tarafından yurtdışındaki yetkili makamlara iletilmekte, aynı şekildeyurtdışındaki yetkili makamlardan gelen tebligat talepleri de ilgilinin ikamet adresindeki ilgiliCumhuriyet başsavcılığına muhataba tebliğ için gönderilmektedir. Her iki halde de taleplerinanlaşma <strong>ve</strong> sözleşmelere uygunluğu denetlenmekte, uygun olmayan talepler iadeedilmektedir.Tablo 117: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Ülkemiz Tarafından Yerine Getirilen <strong>Hukuk</strong> Tebligat Talepleri<strong>2012</strong> YILINDA ÜLKEMİZ TARAFINDAN YERİNE GETİRİLEN HUKUK TEBLİGATTALEPLERİYerine Getiren Ülke Muhatap Ülke Dosya Sayısı Biten DevamTÜRKİYE CUMHURİYETİ MACARİSTAN 15 10 5TÜRKİYE CUMHURİYETİ HOLLANDA 104 59 45TÜRKİYE CUMHURİYETİ BULGARİSTAN 24 17 7TÜRKİYE CUMHURİYETİ BİRLEŞI KARAP EMİRL. 4 1 3TÜRKİYE CUMHURİYETİ KATAR 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ IRAK 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ ISPANYA 2 0 2TÜRKİYE CUMHURİYETİ SUUDİ ARABİSTAN 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ RUSYA 29 14 15TÜRKİYE CUMHURİYETİ ROMANYA 89 41 48TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÜRDÜN 4 2 2TÜRKİYE CUMHURİYETİ SLOVENYA 3 2 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ KIRGIZI STAN 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇİN 4 0 4TÜRKİYE CUMHURİYETİ MISIR 7 3 4TÜRKİYE CUMHURİYETİ FRANSA 365 119 246TÜRKİYE CUMHURİYETİ OZBEKI STAN 5 0 5TÜRKİYE CUMHURİYETİ SURIYE 5 1 4TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇEK CUMHURİ YETİ 13 10 3TÜRKİYE CUMHURİYETİ YUNANISTAN 37 20 17TÜRKİYE CUMHURİYETİ M OLDOVA 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ ALMANYA 2041 1480 561TÜRKİYE CUMHURİYETİ Lİ TVANYA 5 3 2TÜRKİYE CUMHURİYETİ I NGILTERE 31 22 9TÜRKİYE CUMHURİYETİ POLONYA 39 30 9TÜRKİYE CUMHURİYETİ KIBRIS 2 2 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ TUNUS 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ AZERBAYCAN 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ I SVIÇRE 117 52 65TÜRKİYE CUMHURİYETİ AVUSTURYA 217 172 45TÜRKİYE CUMHURİYETİ PAKISTAN 1 0 1163
TÜRKİYE CUMHURİYETİ SLOVAKYA 2 1 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ FAS 2 0 2TÜRKİYE CUMHURİYETİ ARNAVUTLUK 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ CEZAYİR 9 0 9TÜRKİYE CUMHURİYETİ AVUSTRALYA 2 2 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ GÜRCİ STAN 2 1 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ İSRAIL 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ PORTEKIZ 3 0 3TÜRKİYE CUMHURİYETİ BELÇIKA 70 42 28TÜRKİYE CUMHURİYETİ ITALYA 59 31 28TÜRKİYE CUMHURİYETİ DANIMARKA 5 4 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ YEMEN 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ BlRLEŞIK DEVLETLER 29 17 12TÜRKİYE CUMHURİYETİ NORVEÇ 21 14 7TÜRKİYE CUMHURİYETİ KAZAKISTAN 6 1 5TÜRKİYE CUMHURİYETİ Fİ NLANDIYA 21 14 7TÜRKİYE CUMHURİYETİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 1 2TÜRKİYE CUMHURİYETİ BOSNA HERSEK 3 3 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ KARABAĞ 4 3 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ TAYLAND 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ LÜKSEMBURG 4 2 2TÜRKİYE CUMHURİYETİ IRLANDA 2 0 2TÜRKİYE CUMHURİYETİ KUVEYT 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ UKRAYNA 12 5 7TÜRKİYE CUMHURİYETİ JAPONYA 5 2 3TÜRKİYE CUMHURİYETİ LETONYA CUMHURİ YETİ 10 6 4TÜRKİYE CUMHURİYETİ I SVEÇ 4 4 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ SIRBI STAN 2 1 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ HIRVATI STAN 1 1 0TOPLAM: 3456 2219 1237Tablo 118: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Yabancı Ülkeler Tarafından Yerine Getirilen Tebligat Taleplerimiz<strong>2012</strong> YILINDA YABANCI ÜLKELER TARAFINDAN YERİNE GETİRİLENTEBLİGAT TALEPLERİMİZYerine Getiren Ülke Muhatap Ülke Dosya Sayısı Biten DevamROMANYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 90 45 45BlRLEŞIK DEVLETLER TÜRKİYE CUMHURİYETİ 515 277 238164
KIBRIS TÜRKİYE CUMHURİYETİ 371 236 135BOSNA HERSEK TÜRKİYE CUMHURİYETİ 13 1 12I SPANYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 40 11 29KARABAĞ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 14 5 9BREZI LYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 12 4 8TACI Kİ STAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 4 1 3PORTEKI Z TÜRKİYE CUMHURİYETİ 10 5 5ESTONYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0MOLDOVA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 42 15 27MISIR TÜRKİYE CUMHURİYETİ 25 8 17YUNANI STAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 83 33 50I RAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 64 27 37FAS TÜRKİYE CUMHURİYETİ 11 1 10ŞlLl TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1I SRAI L TÜRKİYE CUMHURİYETİ 42 13 29MOLDAVYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 4 1 3BELARUS TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0VI ETNAM TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 0 3SENEGAL TÜRKİYE CUMHURİYETİ 4 1 3UMMAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1URUGUAY TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1FRANSA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 823 500 323AZERBAYCAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 240 150 90AVUSTURYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 684 426 258OZBEKI STAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 28 9 19I SVI ÇRE TÜRKİYE CUMHURİYETİ 342 245 97İRLANDA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 36 16 20Bl RLEŞI KARAP EMİ RL. TÜRKİYE CUMHURİYETİ 27 9 18ÜRDÜN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 16 5 11ENDONEZYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 8 3 5YEMEN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 0 2MALTA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 10 7 3TUNUS TÜRKİYE CUMHURİYETİ 4 1 3ARNAVUTLUK TÜRKİYE CUMHURİYETİ 23 11 12NlKARAGUA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1GANA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0SIRBISTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 6 2 4BULGARİ STAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 144 103 41TÜRKMENİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 28 9 19GÜRCİ STAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 52 15 37PANAMA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 2 1CEZAİ R TÜRKİYE CUMHURİYETİ 14 3 11JAPONYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 33 14 19POLONYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 24 7 17165
HlNDI STAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 9 4 5LlBYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 16 1 15VENEZÜELLA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1GÜNEY AFRİ KA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 6 2 4HONKKONG TÜRKİYE CUMHURİYETİ 5 0 5KAMERUN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 1 1Ll BERYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 1 2PAKI STAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 8 3 5KATAR TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0SUDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 0 2YENİ ZELANDA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1BELÇI KA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 270 136 134Fİ NLANDI YA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 50 34 16KAZAKI STAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 63 24 39TAYVAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 2 1MAKEDONYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 18 3 15I SVEÇ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 183 118 65FİLİPİNLER TÜRKİYE CUMHURİYETİ 4 0 4UKRAYNA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 104 53 51LÜKSEMBURG TÜRKİYE CUMHURİYETİ 12 3 9FİLİSTİN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 1 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 1 2GÜNEY KORE TÜRKİYE CUMHURİYETİ 8 1 7KOSOVA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 1 2ALMANYA TURKI YE CUMHURI YETİ 6199 3128 3071SUUDİ ARABİ STAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 48 29 19I TALYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 115 55 60NORVEÇ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 65 6 59HOLLANDA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 612 352 260KANADA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 85 50 35LETONYA CUMHURI YETİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 7 1 6MACARI STAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 13 8 5I ZLANDA TURKI YE CUMHURI YETİ 12 1 11KIRGIZI STAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 22 1 21M EKSİ KA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 6 1 5SI NGAPUR TÜRKİYE CUMHURİYETİ 9 3 6MALEZYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 5 0 5PERU TÜRKİYE CUMHURİYETİ 6 2 4BAHREYN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 0 3Nl JERYA TURKI YE CUMHURI YETİ 3 1 2TATARI STAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1ETOPYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1MONAKO TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1AVUSTRALYA TURKI YE CUMHURI YETİ 138 75 63166
I NGI LTERE TURKI YE CUMHURI YETİ 767 477 290I SKOÇYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 26 10 16ÇİN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 22 4 18RUSYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 149 56 93IRAK TURKI YE CUMHURI YETİ 49 13 36SURI YE TURKI YE CUMHURI YETİ 60 16 44LİTVANYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 16 8 8ÇEK CUMHURI YETİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 10 7 3BEYAZ RUSYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 1 2BANGLADEŞ TURKI YE CUMHURI YETİ 2 0 2KARADAĞ TURKI YE CUMHURI YETİ 1 0 1EKVADOR CUMHURI YETİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0BENİ N TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1DANI MARKA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 137 81 56LÜBNAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 25 11 14ERMENİ STAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 2 1KUVEYT TÜRKİYE CUMHURİYETİ 11 4 7TAYLAND TÜRKİYE CUMHURİYETİ 8 0 8MORİTANYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1BELİZE TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 0 3SLOVENYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1SLOVAKYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 4 2 2TOPLAM: 13329 7020 63095.2. İstinabe“1954 tarihli <strong>Hukuk</strong> Usulüne Dair Sözleşme” ile “1970 tarihli <strong>Hukuk</strong>î <strong>ve</strong>ya Ticarî KonulardaYabancı Ülkelerde Delil Sağlanması Hakkında Sözleşme” ya da ikili anlaşma hükümlerigereğince Cumhuriyet başsavcılıkları aracılığıyla mahkemelerden gelen istinabe talepleri(dava taraflarının <strong>ve</strong>ya tanıkların dinlenmesi, bilirkişi incelemesi, keşif yapılması gibi) <strong>Genel</strong>Müdürlüğümüz tarafından yurtdışındaki yetkili makamlara iletilmekte, aynı şekildeyurtdışındaki yetkili makamlardan gelen istinabe talepleri de Cumhuriyet başsavcılığıaracılığıyla yetkili <strong>ve</strong> görevli mahkemeye gereği için gönderilmektedir. Her iki halde detaleplerin anlaşma <strong>ve</strong> sözleşmelere uygunluğu denetlenmekte, uygun olmayan talepler iadeedilmektedir.Tablo 119: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Yabancı Ülkeler Tarafından Yerine Getirilen <strong>Hukuk</strong> İstinabeTaleplerimiz<strong>2012</strong> YILINDA YABANCI ÜLKELER TARAFINDAN YERİNE GETİRİLEN HUKUKİSTİNABE TALEPLERİMİZ167
Yerine Getiren ÜlkeMuhatap ÜlkeDosyaSayısıBiten DevamKIBRIS TÜRKİYE CUMHURİYETİ 106 58 48ROMANYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 22 9 13BİRLEŞİK DEVLETLER TÜRKİYE CUMHURİYETİ 109 17 92İSPANYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 7 3 4MOĞOLİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 0 2PORTEKİZ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0GABON CUMHURİYETİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0BOSNA HERSEK TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1KARADAĞ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0YUNANİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 30 20 10MOLDOVA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 13 6 7İSRAİL TÜRKİYE CUMHURİYETİ 7 4 3İRAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 14 4 10MOLDAVYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0FAS TÜRKİYE CUMHURİYETİ 4 1 3MISIR TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 0 3UMMAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 1 1İSVİÇRE TÜRKİYE CUMHURİYETİ 54 34 20AVUSTURYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 92 43 49BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 9 3 6AZERBAYCAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 38 19 19İRLANDA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 11 2 9FRANSA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 131 79 52ÖZBEKİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 10 5 5ÜRDÜN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 5 0 5ARNAVUTLUK TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 1 2MALİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0BERMUDA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1POLONYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 5 0 5BULGARİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 50 30 20SIRBİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 7 3 4GÜRCİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 21 10 11TÜRKMENİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 24 10 14HİNDİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0CEZAYİR TÜRKİYE CUMHURİYETİ 7 3 4LİBYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 8 1 7GÜNEY AFRİKA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 0 3JAPONYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 1 1SUDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 1 2SOMALİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1KATAR TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1UKRAYNA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 14 3 11168
BELÇİKA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 65 28 37İSVEÇ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 29 17 12KAZAKİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 24 10 14FİNLANDİYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 5 5 0MAKEDONYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 5 0 5KOSOVA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 0 2AFGANİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 7 1 6KENYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1GÜNEY KORE TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 1 1LÜKSEMBURG TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1FİLİPİNLER TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1ALMANYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 788 295 493NORVEÇ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 5 1 4İTALYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 24 9 15HOLLANDA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 161 45 116KANADA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 21 8 13SUUDİ ARABİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 23 5 18KIRGIZİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 4 1 3SİNGAPUR TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 1 1MEKSİKA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 2 0NİJERYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 0 2MACARİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1NAHÇİVAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 1 1TATARİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1LETONYA CUMHURİYETİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0AVUSTRALYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 41 9 32İNGİLTERE TÜRKİYE CUMHURİYETİ 128 52 76RUSYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 42 14 28IRAK TÜRKİYE CUMHURİYETİ 17 8 9SURİYE TÜRKİYE CUMHURİYETİ 22 3 19İSKOÇYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 0 3BEYAZ RUSYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 1 1ÇİN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 8 3 5LİTVANYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 0 3ÇEK CUMHURİYETİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0DANİMARKA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 23 11 12LÜBNAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 9 5 4TAYLAND TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1KUVEYT TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0SLOVENYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 0 2TOPLAM: 2308 916 1392Tablo 120: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Yerine Getirdiğimiz <strong>Hukuk</strong> İstinabe Adli Yardım Talepleri169
<strong>2012</strong> YILINDA YERİNE GETİRDİĞİMİZ HUKUK İSTİNABE ADLİ YARDIMTALEPLERİYerine Getiren Ülke Muhatap Ülke Dosya Sayısı Biten DevamTÜRKİYE CUMHURİYETİ HOLLANDA 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ MACARİSTAN 2 1 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ BULGARİSTAN 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ İSPANYA 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ IRAK 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ ROMANYA 14 10 4TÜRKİYE CUMHURİYETİ RUSYA 3 1 2TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇİN 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ SURİYE 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇEK CUMHURİYETİ 2 1 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ MOLDOVA 2 1 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ FRANSA 2 1 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ İRAN 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ ALMANYA 136 75 61TÜRKİYE CUMHURİYETİ AZERBAYCAN 15 5 10TÜRKİYE CUMHURİYETİ KIBRIS 6 1 5TÜRKİYE CUMHURİYETİ POLONYA 8 5 3TÜRKİYE CUMHURİYETİ İNGİLTERE 2 0 2TÜRKİYE CUMHURİYETİ İSVİÇRE 9 3 6TÜRKİYE CUMHURİYETİ AVUSTURYA 35 14 21TÜRKİYE CUMHURİYETİ SLOVAKYA 5 3 2TÜRKİYE CUMHURİYETİ GÜRCİSTAN 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ FAS 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ AVUSTRALYA 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ BOSNA HERSEK 2 1 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ KAZAKİSTAN 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ FİNLANDİYA 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ MALTA 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ PORTEKİZ 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ BİRLEŞİK DEVLETLER 2 0 2TÜRKİYE CUMHURİYETİ İSVEÇ 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ UKRAYNA 4 1 3TÜRKİYE CUMHURİYETİ LETONYA CUM 1 0 1TOPLAM 265 130 135170
5.3. MüteferrikYurtdışında bulunan Türk vatandaşlarının adres tespitleri, ekonomik <strong>ve</strong> sosyal durumlarınınaraştırılması gibi konularda mahkemelerden gelen talepler, ilgilinin bulunduğu yerdeki Türkdiplomatik temsilciliklerine gönderilmektedir.Tablo 121: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Yabancı Ülkeler Tarafından Yerine Getirilen <strong>Hukuk</strong> MüteferrikTaleplerimiz<strong>2012</strong> YILINDA YABANCI ÜLKELER TARAFINDAN YERİNE GETİRİLENHUKUK MÜTEFERRİK TALEPLERİMİZYerine Getiren Ülke Muhatap Dosya Sayısı Biten DevamKIBRIS TÜRKİYE CUMHURİYETİ 17 9 8BİRLEŞİK DEVLETLER TÜRKİYE CUMHURİYETİ 14 1 13TACİKİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0ROMANYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 1 1İSPANYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0BREZİLYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1YUNANİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 3 0İRAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0FRANSA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 47 24 23İSVİÇRE TÜRKİYE CUMHURİYETİ 21 15 6AVUSTURYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 30 9 21ÖZBEKİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 1 1AZERBAYCAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 1 1BİRLEŞİK ARAP EMİR. TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1İRLANDA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0LİECHTENSTEİN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0TÜRKMENİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 1 1LİBYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 4 2 2İSVEÇ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 8 8 0BELÇİKA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 21 15 6UKRAYNA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1GÜNEY KORE TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1FİNLANDİYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1KAZAKİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 0 3ALMANYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 252 139 113HOLLANDA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 48 3 45KIRGIZİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0KANADA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 13 4 9SUUDİ ARABİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 1 2NORVEÇ TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2 0 2MACARİSTAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0İTALYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 6 4 2171
RUSYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 6 4 2İNGİLTERE TÜRKİYE CUMHURİYETİ 30 27 3AVUSTRALYA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 11 7 4SURİYE TÜRKİYE CUMHURİYETİ 3 2 1IRAK TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 1 0DANİMARKA TÜRKİYE CUMHURİYETİ 10 8 2TAYLAND TÜRKİYE CUMHURİYETİ 1 0 1TOPLAM 572 296 277Tablo 122: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Yerine Getirdiğimiz Yabancı Ülkelerin <strong>Hukuk</strong> Müteferrik Talepleri<strong>2012</strong> YILINDA YERİNE GETİRDİĞİMİZ YABANCI ÜLKELERİN HUKUKMÜTEFERRİK TALEPLERİYerine Getiren ÜlkeMuhattap ÜlkeDosyaSayısıBiten DevamTÜRKİYE CUMHURİYETİ KATAR 6 6 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ SUUDİ ARABİSTAN 11 7 4TÜRKİYE CUMHURİYETİ HOLLANDA 6 3 3TÜRKİYE CUMHURİYETİ IRAK 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ 2 1 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ İSPANYA 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇİN 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ RUSYA 6 6 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ ROMANYA 3 2 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÜRDÜN 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ KIRGİZİSTAN 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ YUNANİSTAN 17 13 4TÜRKİYE CUMHURİYETİ FRANSA 85 54 31TÜRKİYE CUMHURİYETİ İRAN 4 4 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ MOZAMBİK 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÖZBEKİSTAN 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ ALMANYA 698 532 166TÜRKİYE CUMHURİYETİ İNGİLTERE 40 33 7TÜRKİYE CUMHURİYETİ KIBRIS 20 15 5TÜRKİYE CUMHURİYETİ AZERBAYCAN 6 1 5TÜRKİYE CUMHURİYETİ SİNGAPUR 1 0 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ İSVİÇRE 71 55 16TÜRKİYE CUMHURİYETİ KANADA 25 21 4TÜRKİYE CUMHURİYETİ AVUSTURYA 14 9 5TÜRKİYE CUMHURİYETİ AVUSTRALYA 54 42 12TÜRKİYE CUMHURİYETİ İSRAİL 3 2 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ GÜRCİSTAN 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ BİRLEŞİK DEVLETLER 62 43 19TÜRKİYE CUMHURİYETİ NORVEÇ 10 5 5172
TÜRKİYE CUMHURİYETİ FİNLANDİYA 6 6 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ BELÇİKA 69 59 10TÜRKİYE CUMHURİYETİ LÜKSEMBURG 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ KAZAKİSTAN 2 2 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ İRLANDA 2 2 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ DANİMARKA 11 9 2TÜRKİYE CUMHURİYETİ İTALYA 2 1 1TÜRKİYE CUMHURİYETİ MALTA 1 1 0TÜRKİYE CUMHURİYETİ İSVEÇ 17 11 6TOPLAM 1263 951 3126. Hükümlülerin Nakline İlişkin İşlemleri YürütmekYabancı bir Devlette suç işleyip de hürriyeti bağlayıcı bir cezaya mahkûm edilen Türkvatandaşlarının bakiye cezalarının Ülkemizde <strong>ve</strong> aynı şekilde Türkiye’de suç işleyip dehürriyeti bağlayıcı cezaya mahkûm edilen yabancıların bakiye cezalarının vatandaşı olduğuülkede infazı için gerekli işlemler <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzce yerine getirilmektedir.Tablo 123: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Türkiye’ye <strong>ve</strong> Türkiye’den Yurt Dışına Nakil Edilen Hükümlüİstatistiği<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Türkiye’ye Nakil EdilenHükümlü İstatistiği<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Türkiye’den Yurt DışınaNakil Edilen Hükümlü İstatistiğiÜLKE KİŞİ ÜLKE KİŞİALMANYA 2 ALMANYA 1AMERİKA 1 FRANSA 1AVUSTURYA 3 UKRAYNA 1AZERBAYCAN 3 MOLDOVA 1BELÇİKA 1 BULGARİSTAN 1GÜRCİSTAN 2 TOPLAM: 5HIRVATİSTAN 1HOLLANDA 1 TERÖR: YOKİNGİLTERE 2 ADİ SUÇ: 5 KİŞİK.K.T.C. 3ROMANYA 4SIRBİSTAN 1ŞİLİ 1YUNANİSTAN 1TOPLAM: 26TERÖR: YOKADİ SUÇ: 26 KİŞİ173
7. Kovuşturmaların Aktarılması Ve Kesinleşmiş Mahkûmiyetlerin İnfazıİşlemlerini YapmaKovuşturmaların aktarılmasını öngören ikili <strong>ve</strong>ya çok taraflı sözleşme hükümleri uyarıncahaklarında yabancı makamlarca yürütülen kovuşturmanın Türkiye’de devam ettirilmesigereken şahıslar (örneğin, yurt dışında suç işleyip de ülkemize gelen <strong>ve</strong> yabancı ülkeye iadesimümkün olmayan Türk vatandaşları) hakkında yabancı ülke makamları tarafından yapılan suçihbarları değerlendirilerek ilgili Cumhuriyet Başsavcılıklarına gönderilmekte, adlîmakamlarımızdan vakî olan aynı nitelikteki talepler de yabancı ülke makamlarınailetilmektedir.Yine, yurt dışında suç işleyip yargılaması yapıldıktan sonra cezası infaz edilmeksizinTürkiye’ye kaçmış bulunan vatandaşlarımız hakkındaki cezanın infazı için Ceza Yargılarının<strong>Uluslararası</strong> Değerine İlişkin Sözleşme <strong>ve</strong> Türk Ceza Kanunumuz bakımından değerlendirmeyapılarak gerekli bilgiler yabancı makamlardan temin edilmekte <strong>ve</strong> gereğinin takdir <strong>ve</strong> ifasıiçin ilgili Cumhuriyet Başsavcılıklarına gönderilmektedir.8. Çocuk Kaçırmaya Dair Lahey Sözleşmesi İle İlgili İşlemleri Yürütmek“<strong>Uluslararası</strong> Çocuk Kaçırmanın <strong>Hukuk</strong>î Vechelerine Dair Lahey Sözleşmesi” ninuygulanmasında “merkezî makam” görevini üstlenen <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz, bu görevinimahallî Cumhuriyet Başsavcılıkları aracılığı ile yerine getirmektedir.Bir çocuğun, <strong>ve</strong>layet hakkı ihlal edilerek mutat mesken ülkesinden haksız olarakgötürüldüğünü <strong>ve</strong>ya alıkonulduğunu ileri süren kişi, kurum <strong>ve</strong>ya örgüt, çocuğun iadesineilişkin başvurusunu, gerek bizzat gerek <strong>ve</strong>kili aracılığı ile çocuğun mutat ikametgâhı merkezîmakamlarına <strong>ve</strong>ya çocuğun haksız olarak götürüldüğü <strong>ve</strong>ya alıkonulduğu Taraf Devletmerkezî makamına yapabilir.Çocuğun iadesine ilişkin talebin; talepte bulunan kişinin, çocuğun <strong>ve</strong> çocuğu götürdüğü <strong>ve</strong>yaalıkoyduğu iddia eden kişinin kimliğine ilişkin bilgileri, çocuğun doğum tarihini, çocuğuniadesine ilişkin başvurunun dayandığı esasları, çocuğun bulunduğu yer <strong>ve</strong> çocuğun birlikteolduğu varsayılan kişinin kimliği ile ilgili mevcut tüm bilgileri ihtiva etmesi gereklidir.Ayrıca, çocuğun iadesine ilişkin başvurunun yapıldığı merkezî makam, iade talebine,174
kendisine talep eden adına hareket etme <strong>ve</strong>ya adına hareket etmekle yetkilendirilen birtemsilci tayin etme yetkisi <strong>ve</strong>ren yazılı bir yetkilendirme belgesinin eklenmesini isteyebilir.Çocuk Kaçırma dosyalarına ilişkin istatistikî bilgiler aşağıda sunulmuştur.Tablo 124: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Çocuk Kaçırma Dosyalarına İlişkin Tablo<strong>2012</strong> YILINDA ÇOCUK KAÇIRMA DOSYALARINA İLİŞKİN TABLOYABANCI ÜLKETALEPLERİTÜRKİYE’NİNTALEPLERİTOPLAMGönüllü Çözüm 20 3 23Mahkeme Kararı (Red) - - -Mahkeme Kararı (Kabul) - - -Sözleşmeye Uygun OlmayanBaşvurular - - -Devam Eden Başvurular 57 19 76Toplam 77 22 999. Nafaka Alacaklarına Dair Birleşmiş Milletler Ve Lahey Sözleşmeleri İleİlgili İşlemleri Yürütmek<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz Türkiye’nin de taraf olduğu aşağıdaki uluslararası sözleşmelergereğince nafaka alacaklarının tahsiline dair işlemleri yerine getirmektedir:- Nafaka Alacaklarının Yabancı Memleketlerden Tahsiline İlişkin 1956 tarihli BirleşmişMilletler Sözleşmesi,- Çocuklara Karşı Nafaka Yükümlüğü Konusundaki Kararların Tanınması <strong>ve</strong> Tenfizine İlişkin1958 tarihli Lahey Sözleşmesi,- Nafaka Yükümlülüğü Konusundaki Kararların Tanınması <strong>ve</strong> Tenfizine İlişkin 1973 tarihliLahey Sözleşmesi.Açtığı <strong>ve</strong>ya aleyhine açılan boşanma davasında yada kendi açtığı nafaka davasında lehine <strong>ve</strong><strong>ve</strong>layeti kendisine <strong>ve</strong>rilen ergin olmayan çocuk(ları) lehine nafakaya hükmedilen, bu suretlenafaka alacaklısı sıfatını kazanan eş, anılan nafaka kararı <strong>ve</strong> ilgili dile yapılacak tercümesi ile<strong>Genel</strong>gemizde belirtilen başvuru evrakını tamamlayarak bulunduğu yer CumhuriyetBaşsavcılığı vasıtasıyla Bakanlığımıza yurtdışında bulunan <strong>ve</strong> nafaka ödeme gücüne sahipolan (nafaka borçlusu) diğer eşten nafaka tahsili sürecini başlatmaktadır.175
Daha sonra, yukarıda belirtilen Sözleşmelerde Merkezi Makam olarak tayin edilen <strong>Genel</strong>Müdürlüğümüz nafaka alacaklıları adına yabancı ülkelerde <strong>ve</strong>ya borçlusunun Türkiye’dealacaklısının yabancı ülkede bulunduğu hallerde Ülkemizde nafaka davalarının açılması,yürütülmesi, sonuçlandırılması, cebrî icra ya da diğer yollarla nafaka bedellerinin tahsiledilmesi işlemlerini yerine getirmektedir. Halen Almanca, Fransızca <strong>ve</strong> İngilizce dillerinde birçok devletle yazışma yapılmaktadır.Nafaka dosyalarına ilişkin istatistikî bilgiler aşağıda sunulmuştur:Tablo 125: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Yabancı Ülkelerden Yapılan Nafaka Talepleri TablosuÜLKELER <strong>2012</strong>ALMANYA 36AVUSTURYA 8BELÇİKA 2FRANSA 6HOLLANDA 2İSVİÇRE 2İNGİLTERE 3İTALYA 1NORVEÇ 1TOPLAM 61176
Tablo 126: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Türkiye’den Yabancı Ülkelere Yapılan Nafaka TalepleriSIRA NO ÜLKE ADI DOSYA SAYISI1 ALMANYA 12 AVUSTURYA 63 BELARUS 14 BELÇİKA 15 HOLLANDA 26 İSVİÇRE 27 İSKOÇYA 18 KAZAKİSTAN 29 MOLDOVA 110 POLONYA 311 UKRAYNA 4TOPLAM 24Tablo 127: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Türkiye’den Müteferrik Bilgi TalepleriSIRA NO ÜLKE ADI MÜTEFERRİK DOSYALAR1 ALMANYA 42 AVUSTURYA 43 DANİMARKA 24 FRANSA 15 İSVİÇRE 16 İTALYA 17 K.K.T.C. 18 KAZAKİSTAN 19 SIRBİSTAN 110 SUUDİ ARABİSTAN 111 UKRAYNA 1177
12 ÜRDÜN 1TOPLAM 19D. İKİLİ İŞBİRLİĞİ1- YURTDIŞI ADALET MÜŞAVİRLERİ ÇALIŞMALARI1.1. Yurtdışı Adalet MüşavirleriAdalet Bakanlığı <strong>ve</strong> Dışişleri Bakanlığı arasında 12 Nisan <strong>2012</strong> tarihinde imzalanan İşbirliğiProtokolü çerçe<strong>ve</strong>sinde, Büyükelçiliklerimizde görevlendirilen Adalet Müşavirlerinin görevtanımları aşağıda belirtilen şekildedir;1. 2992 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilat <strong>ve</strong> Görevleri Hakkında Kanunda yazılıgörevlerden yurtdışına terettüp eden iş <strong>ve</strong> işlemlerin yürütülmesine katkı <strong>ve</strong>rmek;2. Görev yapılan ülke ile uluslararası hukukî <strong>ve</strong> cezaî adli işbirliğinin, etkili, sağlıklı <strong>ve</strong> süratlibiçimde yürütülmesine yardımcı olmak;3. Görev yapılan ülkede adalet alanında düzenlenen ikili <strong>ve</strong> çok taraflı uluslararasıtoplantılarda Adalet Bakanlığını temsil etmek;4. İki ülke Adalet Bakanlıkları <strong>ve</strong> adlî kurumları arasındaki işbirliğinin gelişmesi <strong>ve</strong>güçlendirilmesine katkı sağlamak;5. Görev yapılan ülkenin, özellikle ülkemizi ilgilendiren konulardaki ulusal mevzuatınıyakından takip etmek <strong>ve</strong> güncel gelişmelerden Adalet Bakanlığını haberdar etmek;6. Görev çevresinde bulunan uluslararası kuruluşların, Adalet Bakanlığının görev alanınagiren konularda <strong>ve</strong> yargıyı ilgilendiren, özellikle hukukun üstünlüğü <strong>ve</strong> insan hakları, suçlamücadele, uluslararası adlî işbirliği alanlarındaki toplantılarına <strong>ve</strong> faaliyetlerine katılmak,bunları takip <strong>ve</strong> merkeze rapor etmek; Bu toplantılara Adalet Bakanlığınca katılımsağlandığında ise toplantıya katılan Bakanlık temsilcileri ile toplantıya <strong>ve</strong> ilgili faaliyetlereilişkin istişarelerde bulunmak, böylece bu uluslararası kuruluşlarda Bakanlığın uzun vadelistratejilerinin belirlenmesine <strong>ve</strong> Bakanlığımızın aktif temsiline katkıda bulunmak;7. Nezdinde görev yapılan uluslararası kuruluşların <strong>ve</strong> diğer muhatapların ülkemizdeki yargıalanında gerçekleşen gelişmeler ile ilgili olarak bilgilendirilmesine katkı sağlamak;178
8. Görev yapılan ülkede yaşayan vatandaşlarımıza yönelik hukukî bilgilendirme toplantılarınıBüyükelçiliklerimiz <strong>ve</strong> Başkonsolosluklarımızla koordinasyon halinde gerçekleştirmek;9. Görevli bulunulan dış temsilciliğimizde yapılan noterlik, adlî <strong>ve</strong> idarî tebligat vb. hukukî <strong>ve</strong>adlî işlemlerle ilgili temsilcilik çalışanlarına gerektiğinde danışmanlık hizmeti <strong>ve</strong>rmek;10. Adalet Bakanlığı tarafından <strong>ve</strong>rilen diğer görevleri yerine getirmek şeklinde belirtilmiştir.Diğer taraftan, aynı Protokol kapsamında Avrupa Gü<strong>ve</strong>nlik <strong>ve</strong> İşbirliği Teşkilatı (AGİT)nezdinde ki Daimi Temsilciliğimizde, Birleşmiş Milletler nezdinde ki DaimiTemsilciliğimizde, Avrupa Konseyi Daimi Temsilciliğimizde <strong>ve</strong> Avrupa Birliği DaimiTemsilciliğimizde görevlendirilen Adalet Müşavirleri açısından; yukarıda belirtilen görevtanımlarının, görevlendirildikleri kuruluşların görev alanları ile sınırlı bulunmasının uygunolacağının değerlendirildiği belirtilmiştir.o Büyükelçiliklerde Görevli Adalet MüşavirleriHalihazırda Hollanda, İngiltere, ABD, Fransa <strong>ve</strong> Almanya’da Büyükelçiliklerimiz nezdindebir adli müşavir görevli bulunmaktadır.Tablo 128: Büyükelçilerde Görevli Adalet MüşavirlerLaheyBüyükelçiliği(Hollanda)AbdullahCEBECİLondraBüyükelçiliği(İngiltere)Dr. Ömer FarukALTINTAŞWashingtonBüyükelçiliği(ABD)YükselERDOĞANParisBüyükelçiliği(Fransa)AbdullahAYDINBerlinBüyükelçiliği(Almanya)Mehmet HakkıGÜRPINARo <strong>Uluslararası</strong> Kuruluşlar Nezdinde Görevli Adalet Müşavirleri<strong>Uluslararası</strong> Kuruluşlar nezdindeki Adalet Müşavirlerimiz tabloda gösterilmiştir.Tablo 129: <strong>Uluslararası</strong> Kuruluşlardaki Adalet MüşavirleriAGİT NezdindekiDaimi Temsilcilik(Viyana)BM NezdindekiDaimi Temsilcilik(New York)AK NezdindekiDaimi Temsilcilik(Strazburg)AB Nezdindeki DaimiTemsilcilik(Brüksel)Ramazan ÇAYLIDr. Kutlay TELLİDr. Mehmet ÖNCÜNurullah YAMALIDr. Bayram TURGUTBircan CİHANGİROĞLUYavuz AYDIN179
o Adalet Müşavirlerinin <strong>Faaliyet</strong>leriBüyükelçiliklerimizde Görevli Yurt Dışı Adalet Müşavirlerinin <strong>2012</strong> yılı kapsamındagörevleri dâhilinde gerçekleştirdikleri faaliyetler şu şekildedir:ÜlkeTablo 130: Adalet Müşavirleri <strong>Faaliyet</strong>leriÜlke Makamlarıile YapılanGörüşmeler<strong>Uluslararası</strong> KuruluşToplantılarıToplantı Sonrası BilgiNotuHollanda 8 8 16İngiltere 4Fransa 1 3 3Almanya 5 2 <strong>Genel</strong> <strong>Faaliyet</strong> <strong>Raporu</strong>ABD 6 21 <strong>Genel</strong> <strong>Faaliyet</strong> <strong>Raporu</strong>Avusturya 2 2BelçikaÜlkeTablo 131: Çalışma Ziyaretlerine Refakat <strong>ve</strong> Bilgi NotlarıÜlkemizdenYapılanZiyaretlereRefakatYabancı ÜlkeMakamlarıncaÜlkemize YapılanZiyaretlere KatılımBilgi NotuHollanda 7 2 8İngiltere 3Fransa 4 1 5Almanya 3 <strong>Genel</strong> <strong>Faaliyet</strong> <strong>Raporu</strong>ABD 2 2Tablo 132: Takip Edilen Adli Yardımlaşma DosyalarıÜlkeler İadeCeza İst.- <strong>Hukuk</strong> <strong>Hukuk</strong> ÇocukTebligat İstinabe Tebligat KaçırmaHollanda 3 1İngiltere(İskoçya) 35 18 15Fransa<strong>Genel</strong> takipyapıldığı1bildirildiAlmanya 12 9 1 1ABD180
Tablo 133:Mukayeseli <strong>Hukuk</strong> Bilgi NotlarıTablo 134: Vatandaşlara <strong>Hukuk</strong>i YardımÜlkeBilgi notuHollanda 2İngiltere 9Fransa 4Almanya 1ABD 5ÜlkeVatandaşlara <strong>Hukuk</strong>iYardım SayısıHollanda 1 (<strong>Genel</strong>)İngiltere 19Fransa1 (<strong>Genel</strong>)AlmanyaABDTablo 135: Büyükelçilik <strong>Hukuk</strong> DanışmanlığıÜlkeHollandaİngiltereFransaAlmanyaABDBüyükelçiliğe Verilen GörüşSayısı171Bilgi Notu<strong>Genel</strong> Olarak Sürekli Görüş Alış<strong>ve</strong>rişiYapıldığı BildirildiAyrıca <strong>Genel</strong> Olarak GörüşAlış<strong>ve</strong>rişinde Bulunduğu Bildirildi<strong>Genel</strong> Olarak Sürekli Görüş Alış<strong>ve</strong>rişiYapıldığı Bildirildi2- İKİLİ GÖRÜŞMELERKurumumuzca diğer ülkeler yetkili makamları ile yapılan ikili görüşmeler, heyetler arasıtoplantı <strong>ve</strong> ziyaretler <strong>ve</strong> bu ülkeler ile yapılan ikili sözleşmeler kapsamında adli konularailişkin önemli <strong>ve</strong> gündeme gelebilecek sorunlu dosyalar <strong>ve</strong> önem arz eden güncel bilgi <strong>ve</strong>belgeler derlenerek karşılıklı olarak bilgi alış <strong>ve</strong>rişi sağlanmaktadır.181
Devam Eden Sözleşmeler2.1. İkili Görüşmeler Sonucu İmzalanan, Parafe Edilen <strong>ve</strong> MüzakeresiTablo 136: İkili Görüşmeler Sonucu İmzalanan SözleşmelerTOPLAM SÖZLEŞMELER LİSTESİSÖZLEŞMENİN KONULARI GENEL İMZALANANHUKUK - CEZACezai Konularda Yapılan Sözleşmeler<strong>Hukuk</strong>i Ve Ticari Konularda YapılanSözleşmeler<strong>Hukuk</strong>i Ticari Ve Cezai Konularda YapılanSözleşmelerSuçluların İadesi Konularda YapılanSözleşmeler182825782DİĞERHükümlü Nakli Konularda Yapılan Sözleşmelerİşbirliği Protokolü Konularda YapılanSözleşmelerMutabakat Zaptı Konularda YapılanSözleşmelerOrtak Açıklama Konularda Yapılan Sözleşmeler13Toplantı Tutanağı 2418336Taslak Olarak Gönderilen Ve GörüşmelerDevam Eden Anlaşmalar11182
Tablo 137: İkili İşbirliği Kapsamında İmzalanan <strong>ve</strong> Parafe Edilen AnlaşmalarBELARUSBİRLEŞİK ARAPEMİRLİKLERİHİNDİSTANTürkiye Cumhuriyeti İle Belarus Cumhuriyeti Arasında<strong>Hukuk</strong>i, Ticari Ve Cezai Konularda Adli YardımlaşmaAnlaşması (Ankara’da 13 Mart <strong>2012</strong> Tarihinde İmzalandı.)Türkiye Cumhuriyeti İle Birleşik Arap Emirlikleri Arasında<strong>Hukuk</strong>i Ve Cezai Konularda Adli İşbirliği Anlaşması ParefeEdildiTürkiye İle Hindistan Arasında Hükümlülerin Nakli Anlaşması(Taslak Metin 17 Nisan 2011 Tarihinde Parafe Edildi.)13.03.<strong>2012</strong>21.11.<strong>2012</strong>Ankaraİmza Tarihi:30.10.<strong>2012</strong>İRANTürkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı İle İran İslamCumhuriyeti Adalet Bakanlığı Arasındaki <strong>Hukuk</strong>i Ve AdliYardımlaşmaya Dair Mutabakat Muhtırası7 Mart<strong>2012</strong>/TahranTÜRKMENİSTANTürkiye Cumhuriyeti Ve Türkmenistan Cumhuriyeti Arasında<strong>Hukuk</strong>i Ve Cezai Konularda Adli Yardımlaşma Anlaşması (28Şubat <strong>2012</strong> Tarihinde İmzalandı. 19.11.<strong>2012</strong> TBMM SevkEdildi)28.02.<strong>2012</strong>Tablo 138: Karşılıklı Görüşülen <strong>ve</strong> Tasarı Aşamasında Olan AnlaşmalarSUUDİARABİSTANŞİLİARJANTİNBOSNAHERSEKMALEZYAMEKSİKASuudi Arabistan İle Türkiye Cumhuriyeti Arasında Suçluların İadesi-HükümlüNakli -Cezai Konularda Adli İşbirliği Anlaşmaları Taslak Halinde Olup KarşılıklıGörüşmeler Neticesinde İmzalanması Planlanmaktadır.Şili İle Türkiye Arasında <strong>Hukuk</strong>î, Ticarî Ve Cezaî Konularda Adlî YardımlaşmaAnlaşması İmzalanması İle İlgili Taslak Metin Üzerinde Çalışmalar DevamEtmektedir.Arjantin İle Türkiye Arasında Adli Yardımlaşma <strong>Hukuk</strong>, Suçlu İadesiAnlaşmalarının Ayrı Ayrı İmzalanması İle İlgili Taslak Metin ÜzerindeÇalışmalar Devam Etmektedir.Türkiye İle Bosna-Hersek Arasında Cezai, Suçlu İadesi Ve Hükümlü TransferiKonularında Karşılıklı Adli Yardım Anlaşması ( Taslak Metin)Türkiye İle Malezya Arasında Suçluların İadesi Ve Hükümlülerin Nakline DairAnlaşma Taslağı (Taslak Metin Gönderildi.)Türkiye Cumhuriyeti İle Meksika Arasında <strong>Hukuk</strong>i Ve Cezai Konularda AdliYardımlaşma (Taslak Metin Gönderildi.)183
SENEGALSUUDİARABİSTANFİLİPİNLERKÜBAKATARTürkiye İle Senegal Arasında <strong>Hukuk</strong>i Ve Cezai Konularda Adli İşbirliğine İlişkinAnlaşmasının Derlenerek Taslak Metni Gönderildi.Suudi Arabistan İle Türkiye Cumhuriyeti Arasında Suçluların İadesi-HükümlüNakli -Cezai Konularda Adli İşbirliği Anlaşmaları Taslak Halinde Olup KarşılıklıGörüşmeler Devam Etmektedir.Türkiye İle Filipinler Arasında Cezai, Suçlu İadesi Ve Hükümlü TransferiKonularında Karşılıklı Adli Yardım Anlaşması ( Taslak Metin ÜzerindeGörüşmeler Devam Ediyor.)Türkiye İle Küba Arasında Suçlu İadesi Ve Hükümlü Transferi KonularındaKarşılıklı Adli Yardım Anlaşması Talep Ediliyor, İkili Görüşmeler DevamEdiyor)Türkiye İle Küba Arasında <strong>Hukuk</strong>i Ve Cezai Konularda Karşılıklı Adli YardımAnlaşması Talep Ediliyor, İkili Görüşmeler Devam Ediyor)Tablo 139: Karşılıklı Ortak Açıklama , Mutabakat Zaptı <strong>ve</strong> Toplantı Tutanağı imzalananAnlaşmalarALMANYASIRBİSTANTürkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı Ve Almanya FederalCumhuriyeti Adalet Bakanlığı Arasında Yapılan <strong>2012</strong>/2013Çalışma ProgramıTürkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı İle Sırbistan CumhuriyetiAdalet Bakanlığı Arasında İşbirliği Konusunda Ortak Açıklama28 Mart<strong>2012</strong> / BerlinTACİKİSTANTürkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı İle Tacikistan CumhuriyetiAdalet Bakanlığı Arasında Mutabakat Zaptı18.01.<strong>2012</strong>TarihindeAnkara'daİmzalandıAZERBAYCANTürkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı Ve AzerbaycanCumhuriyeti Adalet Bakanlığı Heyetleri Arasında 16-17 Şubat<strong>2012</strong> Tarihlerinde Yapılan <strong>Uluslararası</strong> Adli İşbirliğiGörüşmelerine İlişkin Toplantı Tutanağı17 Şubat<strong>2012</strong>/Ankara<strong>Faaliyet</strong>ler2.2. Fiilen İşbirliği Yürütülen Ülkeler <strong>ve</strong> İşbirliği Kapsamında YapılanBaşta adli yardımlaşma ilişkileri olmak üzere çeşitli sebeplerle ikili işbirliği içerisindebulunduğumuz ülkeler <strong>ve</strong> bu ülkeler ile başta toplantı <strong>ve</strong> ziyaretler olmak üzere yapılanfaaliyetler aşağıda gösterilmiştir.184
Tablo 140: Bölgesel <strong>ve</strong> İkili İşbirliğine Dâhil Ülkeler1- Balkanlar 2- Kafkaslar-Orta Asya 3- Ortadoğu-Kuzey Afrika1- Arnavutluk2- Makedonya3- Bosna-Hersek4- Kosova5- Karadağ6- Yunanistan7- Bulgaristan8- Romanya9- Moldova10- Hırvatistan11- Slo<strong>ve</strong>nya1- Gürcistan2- Azerbaycan3- Kazakistan4- Türkmenistan5- Kırgızistan6- Özbekistan7- Tacikistan8- Moğolistan9- Afganistan10- Pakistan11- Rusya1- Irak2- Suriye3- İran4- Suudi Arabistan5- Ürdün6- Lübnan7- Yemen8- Mısır9- Libya10- Cezayir11- FasTablo 141: Bölgesel <strong>ve</strong> İkili İşbirliğine Dâhil Diğer Ülkeler1 ABD 18 İsviçre2 Arjantin 19 İtalya3 Avustralya 20 Japonya4 Avusturya 21 Kamboçya5 Bangladeş 22 Kanada6 Belarus 23 KKTC7 Belçika 24 Kore8 Brezilya 25 Lüksemburg9 Çek Cumhuriyeti 26 Meksika10 Çin 27 Nor<strong>ve</strong>ç11 Danimarka 28 Pakistan12 Filipinler 29 Polonya13 Finlandiya 30 Portekiz14 Fransa 31 Slovakya15 Hindistan 32 Sudan16 İspanya 33 Ukrayna17 İs<strong>ve</strong>ç185
Tablo 142: İkili İşbirliği Toplantıları (Ülkemizde Yapılanlar)12Gürcistan Adalet Bakanı Sayın Zurab Adeishvili Ve Beraberindeki Heyetin 19-20Ocak <strong>2012</strong> Tarihleri Arasında Ülkemizi ZiyaretiTerörizmle Mücadele Küresel Forumu (TMKF) Çerçe<strong>ve</strong>sinde Mısır ArapCumhuriyeti Adalet Bakanlığı Heyetinin Ülkemizi Ziyareti3 Abd Büyükelçisi Francis J.Rıccıardone'nin Sayın Müsteşarımızı Ziyareti4 Türkiye - Abd İşbirliğini Geliştirme Toplantısı56Romanya Yüksek Mahkemesi Yüksek Suç Ve Terörizm Soruşturma BölümününZiyaretiFederal Almanya'da Örgütlü Suçlar Ve Terör Suçları Konusunda ÇalışanGörevlilerden Oluşan Konuk Heyet İçin Hazırlanan Program7 Türkmenistan Heyetinin Ülkemizi Ziyareti8 Nijerya Heyetinin Ülkemize Yaptığı Ziyareti9Çin Halk Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı Heyetinin Ülkemize GerçekleştirdikleriZiyaret10 Hollanda Adalaet Bakanlığı Heyetinin Çalışma Ziyareti11 Hırvatistan İle Yapılacak Konsolosluk İstişareleri12 İran Adalet Bakanı Ve Beraberindeki Heyetin Ülkemizi Ziyareti13 Türkiye-İran Ortak Sanayi Bölgesi Kurulmasına İlişkin Anlaşma Konulu Toplantı14İran Adalet Bakanı Ve Beraberindeki Heyetin Ülkemize Gerçekleştirdikleri ResmiZiyaret15 Hollanda Adalet Bakanlığı Heyetinin Çalışma Ziyareti1617Ülkemiz İle Hindistan Arasında İmzalanan "Hükümlülerin Nakli Anlaşması" İmzaTöreniAlmanya Adalet Bakanı Sayın Sabine Leutheusser-Schnarrenberger'in Beraberinde 9Kişiden Oluşan Bir Heyetle Adalet Bakanımız Sayın Sadullah Ergin'in Da<strong>ve</strong>tlisiOlarak Ülkemize Gerçekleştirdiği Resmi Ziyaret18 Uygur Kökenli Çin Halk Cumhuriyeti Vatandaşları Toplantısı19 Belçika İrtibat Görevlisi Charles De Wınter İle Yapılan Toplantı20Abd Büyükelçiliğinden Adli Müşavir Kevin Zolot Ve Beraberindeki 2 KişininKatılımı İle Yapılan Toplantı186
Kamboçya Halk Cumhuriyeti Adalet Bakanı Ang Vong Vathana İle Adalet21 Bakanımız Sayın Sadullah Ergin Arasında 13 Kasım <strong>2012</strong> Tarihinde GerçekleşenGörüşme Tutanağı22 İngiltere İrtibat Görevlisi İle Yapılan Görüşme23Fransa Adalet Bakanlığı Heyetinin <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> Ve Dış İlişkiler <strong>Genel</strong>Müdürlüğünü Ziyareti24 Birleşik Arap Emirlikleri Heyetinin Ülkemize Gerçekleştirdikleri Ziyaret25 Birleşik Arap Emirlikleri Adalet Bakanlığı Heyetinin Ülkemizi Ziyareti26Kanada Büyükelçisi Sayın John Holmes'un 22/11/<strong>2012</strong> Tarihinde Adalet BakanımızSayın Sadullah Ergin'i Ziyareti Hakkında Görüşme Notu27 Bosna Hersek Adalet Bakanlığı Heyetinin Ülkemizi Ziyareti28Kktc İçişleri Ve Yerel Yönetim Bakanı Sayın Nazım Çavuşoğlu'nun Bakanımız SayınSadullah Ergin'i Ziyareti29 Türkiye-Moğolistan Konsolosluk Görüşmeleri30 Türkiye-Belçika Konsolosluk İstişareleri Gündemi Çerçe<strong>ve</strong>sinde Yapılan Toplantı31 Ukrayna Başsavcılığı Ve Adalet Bakanlığı Temsilcilerinden Oluşan Heyetin Ziyareti32 Almanya Hakimlik Akademisi Yetkililerinin İstanbul Ziyaretine Eşlik EdilmesiTOPLANTITARİHİTablo 143: İkili İşbirliği Toplantıları (Yurtdışında Yapılanlar)ÜLKESİ ŞEHİR TOPLANTI KONUSU27-31.01.<strong>2012</strong> UMMAN MASKAT28-30.01.<strong>2012</strong> MOLDOVA KİŞİNEV31.01.<strong>2012</strong> -03.02.<strong>2012</strong>TÜRKMENİSTAN AŞKABAT02-05.02.<strong>2012</strong> HOLLANDA LAHEYAdalet Bakanımızın UmmanSultanlığını ZiyaretiMoldovaya GerçekleştirilmesiPlanlanan Resmi ZiyaretÜlkemiz İle Türkmeniztan Arasında<strong>Hukuk</strong>i, Ticari Ve Cezai KonulardaAdli Yardımlaşma Anlaşma TaslağıKapsamında Yapılacak Olan ÇalışmaZiyaretiHollanda'ya Yapılacak Olan ÇalışmaZiyareti187
14-16.02.<strong>2012</strong> ALMANYA BERLİN04-09.03.<strong>2012</strong> İSVİÇRE BERN05-07.03.<strong>2012</strong> İTALYA ROMA05-07.03.<strong>2012</strong> PORTEKİZ LİZBON06.03.<strong>2012</strong> HOLLANDA LAHEY06-09.03.<strong>2012</strong> İRAN TARHAN27-29.03.<strong>2012</strong> ALMANYA BERLİN27-29.03.<strong>2012</strong> ALMANYA BERLİN10-14.04.<strong>2012</strong> GÜRCİSTAN TİFLİS21-24.11.<strong>2012</strong> TACİKİSTAN DUŞANBE19-21/11/<strong>2012</strong> MISIR KAHİRE14-15.11.<strong>2012</strong> ROMANYA ROMANYA09-12 EKİM <strong>2012</strong> ALMANYA BERLİNCezai Alanda AdliYardımlaşma,Suçluların İadesi VeHükümlülerin Nakli KonularındaAlmanya Adalet Bakanlığı Ve TerörÖrgütlerine Karşı SoruşturmalarıYürüten Karlshure'deki FederalBaşsavcılığa Yapılan Ziyaretİsviçrede Bulunan Uzan AilesiFertlerine Ait Tedbirli HesaplardakiParalara İlişkin Türk Adli Makamlarıİle İsviçre Federal Savcılığı ArasındaDevam Etmekte Olan Adli YardımSüreci Kapsamında Yapılacak OlanToplantı Ve Görüşmelere KatılmakÜzere GörevlendirmeAvrupa <strong>Hukuk</strong>i Yardım Ve Cezaİşlerinde Karşılıklı İşbirliği SemineriAvrupa <strong>Hukuk</strong>i Yardım Ve Cezaİşlerinde Karşılıklı İşbirliğiKapsamında Yapılacak Olan SeminerTürkiye- Hollanda KonferansıTerörizmle Mücadele Çalışma GrubuToplantısıAdalet Bakanımızın İran İslamCumhuriyeti ZiyaretiAlmanya'ya Gerçekleştirilecek OlanResmi ZiyaretAlmanya'ya Yapılacak Olan ResmiZiyaretGürcistan'a Yapılacak Olan ResmiZiyaretTacikistan İle Ülkemiz Arasında AdliKonulara İlişkin GörüşmelerAdalet Akademisi Bşk'lığının<strong>Uluslararası</strong> Mesleki Ve Bilimselİlişkiler Kurmu Görevi KapsamındaMısır Adalet Bakanlığı Ulusal AdliÇalışmalar Merkezi İle YürütülmesiPlanlanan Eğitim İşbirliği<strong>Faaliyet</strong>lerinin Görüşülmesi Ve MısırYargı Sisteminin İncelenmesiÜlkemiz İle Romanya Arasında İkiliAdli İşbirliğinin GeliştirilmesineYönelik Yapılacak Olan İstişareToplantısıAlmanya'ya Gerçekleştirilecek OlanResmi Ziyaret188
2.3. İkili Proje Teklifleriİkili işbirliği içerisinde bulunulan ülkeler ile yürütülen <strong>ve</strong>ya planlanan proje faaliyetlerinigösterir tablo aşağıda sunulmuştur.Tablo 144: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Ortak Proje Teklifleri Ve <strong>Faaliyet</strong>leriTalep EdenÜlkeGürcistanKosovaTalepCeza, İnfaz, Denetim <strong>ve</strong> <strong>Hukuk</strong>iYardım Bakanlığından 2011 yılıiçin ihtiyaç duyduğu malzemelerlistesinin talebiAdli Tıp Dairesinde bir DNAlaboratuar kurulması hususundayardım talebiTalepTarihi02.03.201114.03.2013Yapılan İşlemTalebi karşılayacaközel bir bütçeninbulunmadığı ancakkonu kapsam <strong>ve</strong>maliyet belirlenirseGürcistan DenetimAjansı ile denetimserbestlik konularındabir toplantıyapılmasının yararlıolabileceğibildirilmiştir25.03.2011MısırMısır adliye binalarının tesisindeyararlanmak üzere ülkelerineadliye binaları modelininelektronik kopyasının iletilmesitalebi28.12.<strong>2012</strong>Bakanlığımız Teknikİşler DairesiBaşkanlığından alınanBurdur Adalet Binasınaait mimari planlarelektronik ortamda CDolarak gönderilmiştir08.02.2013MoldovaMoldova'da bilgi işlem alanındaelektronik adalet(Ulusal YargıAğı)alt yapısınınkurulması,soruşturma tekniklerikapsamında çocuklar için özelifade odalarınınkurulması,Türkiye AdaletAkademisinde Moldovalı hakim<strong>ve</strong> savcıların eğitilmesi <strong>ve</strong>Gagavuz kanunlarının bilgisayarortamına aktarılması <strong>ve</strong>güncellemelerinin yapılmasınısağlayacak bir yazılım <strong>ve</strong> teknik12.06.<strong>2012</strong>Talep edilen hususlaraprensip olarak olumluyaklaşıldığı bildirilmişolup, bahse konutalepler 23-24 mayıs2013 tarihli görüşmedekonuşulacak.19.10.<strong>2012</strong>189
altyapının oluşturulmasıTunusYemenLibyaAdalet Bakanlığımızla UlusalYargı Ağı Bilişim Sistemi(UYAP) <strong>ve</strong> adli arşiv sistemimizeilişkin bilgi, tecrübe <strong>ve</strong> teknolojipaylaşımı husussundaki talebi10-15 hakim <strong>ve</strong> savcının <strong>ve</strong>yahakim <strong>ve</strong>ya savcı adayınınülkemize Türk hukuk sistemitanıtılması, yolsuzluk <strong>ve</strong>terörizmle mücadele konularındaeğitim talebiSeçim sistemi <strong>ve</strong> siyasi partilerinyasal olarakdüzenlenmesi.(20.12.2011)Libyalıhakim <strong>ve</strong> savcıların <strong>ve</strong> cezaevipersonelinin eğitimi.adalet <strong>ve</strong>insan hakları eğitimtalebi(25.04.<strong>2012</strong>)10.12.<strong>2012</strong>Doğrudan bir cevap<strong>ve</strong>rilmedi.3- ÜLKELER İŞBİRLİĞİ KOORDİNASYONU (Intranet Sayfası)Ülkelere yönelik yargı birimleri faaliyetlerinin koordinesi amacıyla Adalet Bakanlığı İntranetsitesinde “<strong>Uluslararası</strong> İlişkiler” sayfası kurulmuştur. Sayfada ülkelere ilişkin bilgiler, ziyaretbilgi notları <strong>ve</strong> ziyaret takvimi yayımlanmaktadır.Tablo 145: İntranet Veri <strong>ve</strong> Sayfa İstatistikleriİNTRANET SAYFASI VERİLERİSayfa SayısıKapladığı AlanAnasayfa 1 20 KBDuyurular 22 11 MB190
Paylaşım 21 33 MBBİMER 1 -Toplantılar 1 1,3 MB<strong>Faaliyet</strong>ler 1 1,7 MBİş Bölümü 9 12,8 MBNöbet Listeleri 3 5,8 MBDiğer Belgeler 1 2,1 MBİletişim 1 1,2 MBE. ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ1- YURTDIŞI ADALET MÜŞAVİRLERİAdalet Bakanlığı <strong>ve</strong> Dışişleri Bakanlığı arasında 12 Nisan <strong>2012</strong> tarihinde imzalanan İşbirliğiProtokolü çerçe<strong>ve</strong>sinde, Büyükelçiliklerimizde görevlendirilen adalet müşavirlerine ait görevtanımları:1. 2992 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilat <strong>ve</strong> Görevleri Hakkında Kanunda yazılıgörevlerden yurtdışına terettüp eden iş <strong>ve</strong> işlemlerin yürütülmesine katkı <strong>ve</strong>rmek;2. Görev yapılan ülke ile uluslararası hukukî <strong>ve</strong> cezaî adli işbirliğinin, etkili, sağlıklı <strong>ve</strong> süratlibiçimde yürütülmesine yardımcı olmak;3. Görev yapılan ülkede adalet alanında düzenlenen ikili <strong>ve</strong> çok taraflı uluslararasıtoplantılarda Adalet Bakanlığını temsil etmek;4. İki ülke Adalet Bakanlıkları <strong>ve</strong> adlî kurumları arasındaki işbirliğinin gelişmesi <strong>ve</strong>güçlendirilmesine katkı sağlamak;5. Görev yapılan ülkenin, özellikle ülkemizi ilgilendiren konulardaki ulusal mevzuatınıyakından takip etmek <strong>ve</strong> güncel gelişmelerden Adalet Bakanlığını haberdar etmek;6. Görev çevresinde bulunan uluslararası kuruluşların, Adalet Bakanlığının görev alanınagiren konularda <strong>ve</strong> yargıyı ilgilendiren, özellikle hukukun üstünlüğü <strong>ve</strong> insan hakları, suçlamücadele, uluslararası adlî işbirliği alanlarındaki toplantılarına <strong>ve</strong> faaliyetlerine katılmak,bunları takip <strong>ve</strong> merkeze rapor etmek; Bu toplantılara Adalet Bakanlığınca katılımsağlandığında ise toplantıya katılan Bakanlık temsilcileri ile toplantıya <strong>ve</strong> ilgili faaliyetlere191
ilişkin istişarelerde bulunmak, böylece bu uluslararası kuruluşlarda Bakanlığın uzun vadelistratejilerinin belirlenmesine <strong>ve</strong> Bakanlığımızın aktif temsiline katkıda bulunmak;7. Nezdinde görev yapılan uluslararası kuruluşların <strong>ve</strong> diğer muhatapların ülkemizdeki yargıalanında gerçekleşen gelişmeler ile ilgili olarak bilgilendirilmesine katkı sağlamak;8. Görev yapılan ülkede yaşayan vatandaşlarımıza yönelik hukukî bilgilendirme toplantılarınıBüyükelçiliklerimiz <strong>ve</strong> Başkonsolosluklarımızla koordinasyon halinde gerçekleştirmek;9. Görevli bulunulan dış temsilciliğimizde yapılan noterlik, adlî <strong>ve</strong> idarî tebligat vb. hukukî <strong>ve</strong>adlî işlemlerle ilgili temsilcilik çalışanlarına gerektiğinde danışmanlık hizmeti <strong>ve</strong>rmek;10. Adalet Bakanlığı tarafından <strong>ve</strong>rilen diğer görevleri yerine getirmek şeklinde belirtilmiştir.Diğer taraftan, aynı Makam Olur'u ile Avrupa Gü<strong>ve</strong>nlik <strong>ve</strong> İşbirliği Teşkilatı (AGİT)nezdindeki Daimi Temsilciliğimizde, Birleşmiş Milletler nezdindeki DaimiTemsilciliğimizde, Avrupa Konseyi Daimi Temsilciliğimizde <strong>ve</strong> Avrupa Birliği DaimiTemsilciliğimizde görevlendirilen adalet müşavirleri açısından; yukarıda belirtilen görevtanımlarının, görevlendirildikleri kuruluşların görev alanları ile sınırlı bulunmasının uygunolacağı değerlendirilmektedir.1.1. <strong>Uluslararası</strong> Kuruluşlar Nezdinde Görevli Adalet Müşavirleri<strong>Uluslararası</strong> Kuruluşlar nezdindeki Adalet Müşavirlerimiz aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.Tablo 146: <strong>Uluslararası</strong> Kuruluşlardaki Adalet MüşavirleriAGİT NezdindekiDaimi Temsilcilik(Viyana)BM NezdindekiDaimi Temsilcilik(New York)AK NezdindekiDaimi Temsilcilik(Strazburg)AB Nezdindeki DaimiTemsilcilik(Brüksel)Ramazan ÇAYLIDr. Kutlay TELLİDr. Mehmet ÖNCÜNurullah YAMALIDr. Bayram TURGUTBircan CİHANGİROĞLUYavuz AYDIN2- ADALET MÜŞAVİRLERİNİN FAALİYETLERİ<strong>Uluslararası</strong> Kuruluşlarda Görevli Yurt Dışı Adalet Müşavirlerinin <strong>2012</strong> yılı kapsamındagörevleri dâhilinde gerçekleştirdikleri faaliyetler şu şekildedir:Tablo:147 <strong>Uluslararası</strong> Kuruluş Toplantıları <strong>ve</strong> Bilgi Notları192
Kuruluş Toplantı sayısı Bilgi notuBM (New York)AGİT (Vİyana)AK (Strazburg)AB (Brüksel)12 <strong>Genel</strong> Bilgi Notu6 42 13- ULUSLARARASI KURULUŞLARDA GÖREVLENDİRMELERAvrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) <strong>ve</strong> Avrupa Konseyi Komiteleri (AK) nezdindeçalışmak üzere aşağıdaki tabloda gösterilen Hâkimler görevlendirilmiştir.Tablo 148: <strong>Uluslararası</strong> Kuruluşlarda Görevli HâkimlerAİHM'de Bakanlık <strong>ve</strong> HSYK Tarafından Özlük Hakları KarşılananHakimler1 Ali Erdem SEVDİM2 Bünyamin Alper EŞKİ3 Ebru AKBİLEK4 Fatma ÖZKANTablo 149: AİHM’de Kadrolu Hakimler1 Nevzat AKBİLEK2 Sinan YILMAZ3 Mehmet ARI4 Ömer ÖZKANAİHM'de Kadrolu Olarak Çalışan HakimlerTablo 150: Avrupa Konseyinde Görevli HakimlerAvrupa Konseyi Komitelerinde Görev Yapan Bakanlıkça ÖzlükHakları Karşılanan Hakimler1 Hasan HENDEK (CEPEJ)2 Fatih ÖNDER (MONEVYAL)3 Murat UYGUN (EXECUTİON)193
4- ULUSLARARASI KURULUŞ FAALİYETLERİNE KATILIMBirleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi <strong>ve</strong> Diğer <strong>Uluslararası</strong> Kuruluş toplantılarına kurumumuztarafından katılım sağlanmış olup ayrıntılı katılım tablosu aşağıda gösterilmiştir.Tablo 151: Birleşmiş Milletler Kuruluşları Toplantılarına KatılımBİRLEŞMİŞ MİLLETLERToplantılaraKatılımBilgiNotuBirleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Grubu 2Terörizmle Mücadele Küresel Forumu - BM/TMKF 6 1SASMUS Sınıraşan Örgütlü Suça Karşı Girişim Projesi toplantısı 1NATO-SOFA ile ilgili toplantı 1UNESCO Venedik Ofisi <strong>ve</strong> Bakanlığımız Kültür Varlıkları <strong>ve</strong>Müzeler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü Ortaklığıyla Düzenlenen “Kültür VarlığıKaçakçılığı’nın Önlenmesi” konulu sempozyum1Cenevre Gü<strong>ve</strong>nlik Politikası Merkezi (GCSP) 1 2BM Terörizmle Mücadele Uygulama Görev Gücü Çalıştayı 1Fınancıal Actıon Task Force ( FATF) / Mali Eylem Görev Gücü 6 1Tablo 152: Avrupa Konseyi Kuruluşları Toplantılarına KatılımAVRUPA KONSEYİToplantılaraKatılımBilgiNotuAvrupa Savcılar Danışma Konseyi ( CCPE ) 1Avrupa Yargıçlar Danışma Konseyi ( CCJE ) 1Ceza Alanında Avrupa Konseyi Sözleşmelerinin İşleyişi (PCOC) 2 1Avrupa Suç Sorunları Komitesi (CDPC) 2 1194
<strong>Hukuk</strong> İşbirliği Avrupa Komitesi (CDCJ) 1 1AK Kişisel Nitelikteki Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulmasıkarşısında Kişilerin Korunması Sözleşmesinin güncellenmesi <strong>ve</strong> 28.T-PD <strong>Genel</strong> Kurul ToplantısıAK Kişisel Nitelikteki Verilerin Otomatik İşleme Tabi TutulmasıKarşısında Kişilerin Korunması Sözleşmesi1 11 1Avrupa Adaletin Etkinliği Komisyonu (CEPEJ) 1 1GRECO (Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu) 6 1Tablo 153: Avrupa Birliği Kuruluşları Toplantılarına KatılımAVRUPA BİRLİĞİToplantılaraKatılımBilgiNotuEurojust 12 5Avrupa Yargı Ağı (EJN) 10 4Tablo 154: Diğer <strong>Uluslararası</strong> Kuruluşları Toplantılarına KatılımDİĞER ULUSLARARASI TOPLANTILARToplantılaraKatılımBilgiNotuG-20 Liderler Zir<strong>ve</strong>si 2 1Ekonomik Kalkınma <strong>ve</strong> İşbirliği Örgütü OECD 7 2Güneydoğu Avrupa Savcılar Danışma Kurulu 2Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ( EİT-ECO ) 1 1Avrupa Gü<strong>ve</strong>nlik İşbirliği Teşkilatı (AGİT) 3Cezai <strong>Hukuk</strong>i Konularda Adli İşbirliği Alanında Güneydoğu AvrupaBölgesel Uzman Ekipler 1. Toplantısı1ABD Baş <strong>Hukuk</strong>çular Birliği Toplantısı 1UNESCO 1970-1972 Sözleşmeleri ile Türkiye’de Dünya MirasAlanları <strong>ve</strong> Yasadışı Yollardan Yurtdışına Çıkartılan Eserlerin İadesiUlusal Çalıştayı - UNESCO Türkiye Milli Komisyonu(UTMK)Tarafından Yapılan ÇalıştayLahey Milletlerarası Özel <strong>Hukuk</strong> Konferansı Daimi Bürosu’nun TCUlaştırma, Denizcilik <strong>ve</strong> Haberleşme Bakanlığı’nın Himayesinde “e-11195
APP Programı 7.<strong>Uluslararası</strong> ForumuSermayenin Serbest Dolaşım Faslı Kapsamında Kurulması PlanlananÇalışmalar Kapsamında yapılan toplantı115. <strong>Uluslararası</strong> Savcılar Forumu 1Doğu Avrupa <strong>ve</strong> Orta Asya Ülkeleri Muavin Konsoloslar toplantısı 1<strong>2012</strong> yılı içerisinde <strong>Uluslararası</strong> Kuruluşlar ile ilgili toplantılara 18yurtiçi 61 yurtdışı olmak üzere toplam 79 faaliyetgerçekleştirilmiştir.5- SUALNAMELER<strong>Hukuk</strong> sistemimiz içerisinde özel konulara ilişkin olarak cevaplandırılmak üzere tarafımızagönderilen sualnameler listesi <strong>ve</strong> konu içerikleri aşağıdaki tabloda sunulmuştur.Tablo 155: SualnamelerGeldiği Yer Geliş Tarihi KonuDIŞİŞLERİBAKANLIĞIDIŞİŞLERİBAKANLIĞIDIŞİŞLERİBAKANLIĞIDIŞİŞLERİBAKANLIĞI04.05.<strong>2012</strong>13.03.<strong>2012</strong>25.05.<strong>2012</strong>31.10.<strong>2012</strong>İnsan Hakları Savunucularının Durumu ÖzelRaportörü SualnameAGİT 2011 Nefret Suçları SualnamelerineSunulmak Üzere Bilgi TalebiBM <strong>Genel</strong> Sekreteri'nin <strong>Raporu</strong>- Irkçılık, IrkAyrımcılığı, Yabancı Düşmanlığı Ve BenzerHoşgörüsüzlükle Mücadele Hakkında SualnameCDPC/Deniz Korsanlığıyla MücadeleKonusundaki SualnameDIŞİŞLERİBAKANLIĞI27.12.<strong>2012</strong> Bm Suç Eğilimleri Sualnamesi - UNODC -CEZA İŞLERİGENELMÜDÜRLÜĞÜDIŞİŞLERİBAKANLIĞI27.11.<strong>2012</strong>13.01.<strong>2012</strong>Mali Eylem Görev Gücü Tipoloji Çalışma GrubuSualnamesi (FATF)Hakim Ve Avukatların Bağımsızlığı ÖzelRaportörünün Sualnamesi - Hakimlerin VSavcıların Eğitimine İlişkin SualnameDIŞİŞLERİBAKANLIĞI10.02.<strong>2012</strong> Hakim Ve Avukatların Bağımsızlığı ÖzelRaportörünün Sualnamesi - Hakimlerin V196
Savcıların Eğitimine İlişkin Sualname -2DIŞİŞLERİBAKANLIĞI26.07.<strong>2012</strong> TMKF - Rabat Mutabakatına İlişkin SualnameDIŞİŞLERİBAKANLIĞI21.11.<strong>2012</strong>Yolsuzluğa Karşı Ceza <strong>Hukuk</strong>u Sözleşmesine EkProtokol Hazırlanması / SualnameLAHEY 30.11.<strong>2012</strong><strong>Hukuk</strong>i Konularda Koruma KararlarınınTanınması Ve Tenfizine İlişkin SualnameDIŞİŞLERİBAKANLIĞI22.11.2013ODIHR Sualnamesi - Dini Cemaatlerin hükmiŞahsiyetlerinin Tanınmasına İlişkin RehberİlkelerDIŞİŞLERİBAKANLIĞI11.03.2013 Bm Suç Eğilimleri Sualnamesi6- ULUSLARARASI KURULUŞLARA YAPILAN KATKI PAYIÜlkemiz adına <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz tarafından <strong>Uluslararası</strong> Kuruluşlara yapılan ödemelereyönelik tablo aşağıda sunulmuştur.Tablo 156: <strong>Uluslararası</strong> Kuruluşlara Katkı PayıÜLKEMİZİN ÜYE OLDUĞU ULUSLARARASI KURULUŞLARA YAPILANÖDEMELERÖdeme Yapılan Kurum Dönemi Ödeme Tarihi Ödeme TutarıLahey Daimi Hakemlik Mahkemesi (DHM) <strong>2012</strong> 05.06.<strong>2012</strong> 12.416,05 TLLahey <strong>Uluslararası</strong> Özel <strong>Hukuk</strong> Konferansı( LUÖHK)Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu(GRECO)Roma Merkezli <strong>Uluslararası</strong> Özel <strong>Hukuk</strong>unBirleştirilmesi Enstitüsü (UNIDROIT)<strong>2012</strong> 22.05.<strong>2012</strong> 74.318,35 TL<strong>2012</strong> 22.05.<strong>2012</strong> 126.386,00 TL<strong>2012</strong> 25.02.<strong>2012</strong> 52.348,90 TL05.6 ekonomik kodundan <strong>2012</strong> yılında 265.469,30 TL harcama yapılmıştır.197
F. ULUSLARARASI KURULUŞLARLA KOORDİNASYON1. OECD ULUSLARARASI TİCARİ İŞLEMLERDE YABANCI KAMUGÖREVLİLERİNE RÜŞVET VERİLMESİNİN ÖNLENMESİ SÖZLEŞMESİRÜŞVETLE MÜCADELE ÇALIŞMA GRUBU(WGB)1.1. <strong>Genel</strong> OlarakÜlkemiz, OECD “<strong>Uluslararası</strong> Ticari İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine VerilenRüş<strong>ve</strong>tin Önlenmesi Sözleşmesi”ni 17 Aralık 1997 tarihinde imzalamıştır. Sözleşme01.02.2000 tarihinde kabul edilen <strong>ve</strong> 06.02.2000 tarih <strong>ve</strong> 23956 sayılı Resmi Gazete’deyayımlanan 4518 sayılı Kanun ile onaylanmıştır. 10.05.2000 tarih <strong>ve</strong> 24045 sayılı ResmiGazete’de yayımlanan 09.03.2000 tarih <strong>ve</strong> 2000/385 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ileSözleşme yürürlüğe girmiştir.OECD Rüş<strong>ve</strong>tle Mücadele Sözleşmesi ile getirilen hükümlere uyum sağlanması <strong>ve</strong> buhükümlerin etkili bir şekilde uygulanması uluslararası yolsuzlukla mücadelede kritik biröneme sahiptir. Sözleşmeye taraf olan bütün ülkeler ulusal mevzuatlarında yabancı kamugörevlisine rüş<strong>ve</strong>t <strong>ve</strong>rilmesini suç olarak düzenlemek <strong>ve</strong> bu suçla mücadelede Sözleşme ilegetirilen hükümlere uyum sağlamak <strong>ve</strong> uygulamakla yükümlüdürler. Bu kapsamda ülkelerinyolsuzlukla mücadele sistemleri, OECD Sözleşmesine taraf 37 ülkenin temsilcilerindenoluşan OECD Rüş<strong>ve</strong>tle Mücadele Çalışma Grubu tarafından detaylı olarak incelemeye tabitutulmaktadır. Sözleşmeyi imzalayan <strong>ve</strong> onaylayan ülkeler bu inceleme sürecinin bir parçasıolmayı kabul etmektedirler. OECD Çalışma Grubu tarafından iki aşamalı olarakgerçekleştirilen bu incelemelerde, Çalışma Grubu üyeleri arasından lider inceleyici ülkelerbelirlenmekte <strong>ve</strong> OECD Sekretaryası <strong>ve</strong> lider inceleyici ülke temsilcilerinden oluşan incelemeheyeti tarafından yürütülen bu incelemelere Çalışma Grubu toplantıları sırasında diğer tarafülkeler de aktif olarak katılmaktadırlar.Nisan 1999’da başlatılan birinci aşama incelemelerinde, incelenen ülke ulusal mevzuatınınSözleşme hükümlerine uyumlu olup olmadığı değerlendirilmektedir. Söz konusu incelemelerkapsamında öncelikle Sözleşmenin her bir maddesinin ulusal mevzuata gerektiği gibiyansıtılıp yansıtılmadığının tespitine yönelik ayrıntılı soruların yer aldığı soru belgesiincelenecek ülkeye gönderilmektedir. İncelenen ülkenin soru belgesini cevaplandırarakOECD Sekretaryası <strong>ve</strong> inceleyici ülkelere iletmesinin ardından, Sekretarya <strong>ve</strong> lider inceleyiciülkeler, taslak bir rapor hazırlamaktadırlar. Taslak raporda, incelenen ülkenin rüş<strong>ve</strong>tle198
mücadele konusundaki mevzuatının Sözleşme’ye ne derecede uygun olduğu <strong>ve</strong> varsa uygunolmayan hususların hangileri olduğu açıklanmaktadır.İncelenen ülkenin mevzuatını anlamak <strong>ve</strong> muhtemel eksiklikleri tespit etmek amacıylayapılan bu süreç, OECD Rüş<strong>ve</strong>tle Mücadele Çalışma Grubu’nda konunun müzakeresi ile sonaermektedir.İkinci aşama incelemelerinde incelenen ülke mevzuatının, dolayısıyla OECD Rüş<strong>ve</strong>tleMücadele Sözleşmesinin, etkili bir şekilde uygulanıp uygulanmadığı değerlendirilmektedir.İkinci aşama incelemelerinde birinci aşama incelemelerinden farklı olarak lider inceleyiciler<strong>ve</strong> OECD Sekretaryası temsilcilerinden oluşan inceleme heyeti incelenen ülkeye yerindeinceleme ziyaretinde bulunmaktadırlar. Söz konusu yerinde inceleme ziyareti kapsamındayabancı kamu görevlisine rüş<strong>ve</strong>t suçuna ilişkin mevzuatın uygulanması konusunda AdaletBakanlığı, İçişleri Bakanlığı <strong>ve</strong> ilgili diğer kamu kurumları, özel sektör <strong>ve</strong> ile sivil toplumörgütleri temsilcileri ile görüşmeler yapılmaktadır.İncelemeler sonucunda OECD Sekretaryası <strong>ve</strong> lider inceleyici ülke temsilcileri tarafındanhazırlanan taslak ülke raporu Çalışma Grubu üyelerine gönderilmekte <strong>ve</strong> Çalışma Grubutoplantısında, diğer taraf ülke temsilcilerinin de aktif olarak katıldığı görüşmeler sonrasındakabul edilmektedir. Söz konusu raporda incelenen ülke mevzuatının Sözleşmeye uyumu <strong>ve</strong> bumevzuatın uygulanmasındaki etkinliğin sağlanmasına yönelik tavsiyelere yer <strong>ve</strong>rilmektedir.Çalışma Grubu tarafından kabul edilen tavsiyeler, ülkelerin ulusal mevzuatlarında değişiklikyapmalarında oldukça etkili bir araçtır.Ülkemizin OECD Rüş<strong>ve</strong>tle Mücadele birinci aşama incelemesi, 11–13 Şubat 2004tarihlerinde düzenlenen OECD Rüş<strong>ve</strong>tle Mücadele Çalışma Grubu toplantısındatamamlanmıştır. Bu incelemede, ülkemiz için tayin edilen lider inceleyici ülkeler Brezilya <strong>ve</strong>Slo<strong>ve</strong>nya olmuştur. İnceleme sonunda kabul edilen Türkiye <strong>Raporu</strong>’nda, Türk mevzuatınıngenel itibarıyla Sözleşme’ye uygun olduğu saptanmış; bununla birlikte yabancı kamugörevlisi tanımı, etkin pişmanlık, gerçek <strong>ve</strong> tüzel kişilere uygulanan yaptırımlar <strong>ve</strong> rüş<strong>ve</strong>tolarak <strong>ve</strong>rilen meblağın <strong>ve</strong>rgiden indirimi konularında iyileştirmeler yapılması istenilmiştir.Ülkemizin OECD Rüş<strong>ve</strong>tle Mücadele ikinci aşama incelemesi ise 4-7 Aralık 2007 tarihleriarasında gerçekleştirilen OECD Çalışma Grubu toplantısında tamamlamıştır. İncelemesonucunda, yabancı kamu görevlisine rüş<strong>ve</strong>tle mücadeleye ilişkin mevzuatımız <strong>ve</strong> mevzuatın199
uygulanmasında tespit edilen eksiklikler nedeniyle ülkemiz ikinci aşama incelemesinin bir yıliçerisinde tekrarlanmasına karar <strong>ve</strong>rilmiştir.Anılan sözleşme kapsamında, Türkiye ikinci aşama tekrar incelemesine yönelik OECDSekretaryası <strong>ve</strong> lider inceleyici ülke temsilcileri ile 19-21 Ocak 2009 tarihinde Ankara<strong>ve</strong> İstanbul’da yerinde inceleme ziyaretlerinde bulunmuşlardır. Bu ziyarette kamu sektörü,özel sektör, işçi <strong>ve</strong> iş<strong>ve</strong>ren temsilcileri ile sivil toplum örgütlerinden çok sayıda temsilcikatılmış, yapılan çalışmalar OECD temsilcileri tarafından takdirle karşılanmış <strong>ve</strong> buna ilişkinolarak Türkiye 2. Aşama tekrar incelemesi raporu hazırlanmıştır.16-19 Haziran 2009 tarihlerinde Paris’te OECD binasında Rüş<strong>ve</strong>tle Mücadele Çalışma Grubutoplantısında hazırlanan rapor görüşülerek karara bağlanmış <strong>ve</strong> basın açıklaması yapılmasınakarar <strong>ve</strong>rilmiştir. <strong>Raporu</strong>n görüşülmesi sırasında Türkiye’nin ikinci aşama tekrar incelemesinetabi tutulan ülkeler arasında bu kadar kısa sürede en fazla gelişme kaydeden ülke olduğuaçıkça ifade edilmiş, Türkiye’nin inceleme sürecinde OECD Sekretaryası ile yaptığı işbirliğidiğer ülkelere örnek gösterilmiştir.Ayrıca Türkiye raporunda ülkemiz aleyhine yapılantavsiyelerin hepsinin yerine getirildiği de belirtilmiştir.Mayıs 2010 tarihinde Finlandiya ile başlayan <strong>ve</strong> tamamen yabancı kamu görevlilerinerüş<strong>ve</strong>tin önlenmesine yönelik olarak ortaya konan yasal düzenlemelerin etkin bir biçimdeuygulanmasının tespitine odaklanan 3.Aşama İncelemelerinde Türkiye için inceleme tarihleri;Eylül 2013 (yazılı sorulara cevap <strong>ve</strong>rilmesi), Ekim 2013 (yerinde inceleme ziyareti) <strong>ve</strong> Mart2014 (3. Aşama İncelemesi <strong>Raporu</strong>'nun Çalışma Grubunda görüşülmesi) olarak tespit edilmişbulunmaktadır.Başbakanlık Dış İlişkiler Başkanlığı'nın 04.02.2008 tarihli yazısıyla, daha ev<strong>ve</strong>l DışişleriBakanlığı Çok Taraflı Ekonomik ilişkiler <strong>Genel</strong> Müdür Yardımcılığı tarafından, bu Sözleşmekapsamında gerçekleştirilen koordinasyon görevinin, Adalet Bakanlığı tarafından yerinegetirilmesine karar <strong>ve</strong>rildiği bildirilmiş olup, bu görev halen Bakanlığımız adına <strong>Uluslararası</strong><strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.1.2. Sözleşmenin Amaçları:a)Sözleşmenin üye devletlerde etkin bir şekilde uygulanmasının sağlanması ile ekonomikkalkınmayı zaafa uğratan <strong>ve</strong> uluslararası rekabet koşullarında sapmaya yol açan uluslararasıticari işlemlerdeki rüş<strong>ve</strong>tin önüne geçilmesi,200
)<strong>Uluslararası</strong> ticari işlemlerde rüş<strong>ve</strong>tin önlenmesi ile serbest rekabet piyasasının sağlıklı birşekilde oluşması,c)Bu sayede yabancı şirketlerden mal <strong>ve</strong> hizmet alan özellikle gelişmekte olan ülkelerinkaynaklarını etkin bir şekilde kullanarak eşit rekabet şartları altında en uygun fiyatla enkaliteli hizmet <strong>ve</strong>ya mal alımının sağlanması, şeklinde sıralanabilir.1.3. <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Gerçekleştirilen <strong>Faaliyet</strong>ler:- Slovakya ülke incelemesi ziyareti için 6-9 Şubat <strong>2012</strong> tarihleri arasında Bratislava'dadüzenlenen çalışma toplantısına Tetkik Hâkimi düzeyinde katılım sağlanmıştır.-İktisadi İşbirliği <strong>ve</strong> Gelişme Teşkilatı (OECD) Rüş<strong>ve</strong>tle Mücadele Çalışma Grubunun 13-16Mart <strong>2012</strong> tarihlerinde OECD merkezinde (Paris) düzenlenen toplantısına <strong>Genel</strong> MüdürYardımcısı seviyesinde katılım sağlanmıştır.- OECD Doğu Avrupa <strong>ve</strong> Orta Asya Yolsuzlukla Mücadele Ağı (ACN) tarafından AvrupaGü<strong>ve</strong>nlik <strong>ve</strong> İşbirliği Teşkilatı (AGİT), BM Uyuşturucu <strong>ve</strong> Suç İle Mücadele Ofisi (UNODC)<strong>ve</strong> Kırgızistan Cumhuriyeti Devlet Personel Servisi ile işbirliği içinde 14-15 Mayıs <strong>2012</strong>tarihlerinde Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te yapılan "Orta Asya'da Yolsuzlukla Mücadele"konulu seminere <strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı seviyesinde katılım sağlanmıştır.- 12-15 Haziran <strong>2012</strong> tarihleri arasında Paris/Fransa’da yapılan OECD Ticari İşlerde YabancıKamu Görevlisine Rüş<strong>ve</strong>tin Önlenmesi Sözleşmesi Rüş<strong>ve</strong>tle Mücadele Çalışma Grubu(WGB) <strong>Genel</strong> Kurul Toplantısı'na Tetkik Hâkimleri düzeyinde katılım sağlanmıştır.- Adalet Bakanlığımızın ev sahipliğinde Doğu Avrupa <strong>ve</strong> Orta Asya Yolsuzlukla MücadeleAğı (ACN) <strong>ve</strong> Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO) işbirliği ile "YargınınBağımsızlığı <strong>ve</strong> Dürüstlüğü" konusunda 28-29 Haziran <strong>2012</strong> tarihlerinde İstanbul'da uzmanlardüzeyinde düzenlenen seminere <strong>Genel</strong> Müdür, <strong>Genel</strong> Müdür Yardımcıları, Daire Başkanı <strong>ve</strong>Tetkik hâkimleri düzeyinde katılım sağlanmıştır.- 25-26 Eylül <strong>2012</strong> tarihlerinde Doğu Avrupa <strong>ve</strong> Orta Asya Yolsuzlukla Mücadele Ağı (ACN)tarafından Gürcistan Adalet Bakanlığı’nın ev sahipliğinde Batum'da düzenlenen"Yolsuzluğun Soruşturulması <strong>ve</strong> Kovuşturulması: Rüş<strong>ve</strong>t, Kanuna Aykırı Zenginleşme <strong>ve</strong><strong>Hukuk</strong>çuların Sorumluluğu” seminerine Daire Başkanı düzeyinde katılım sağlanmıştır.201
- 08-12 Ekim <strong>2012</strong> tarihleri arasında Paris/Fransa’da yapılan OECD Ticari İşlerde YabancıKamu Görevlisine Rüş<strong>ve</strong>tin Önlenmesi Sözleşmesi Rüş<strong>ve</strong>tle Mücadele Çalışma Grubu(WGB) <strong>Genel</strong> Kurul Toplantısı'na Tetkik Hâkimleri düzeyinde katılım sağlanmıştır.- 10-14 Aralık <strong>2012</strong> tarihlerinde Paris/Fransa'da yapılan OECD Ticari İşlerde Yabancı KamuGörevlisine Rüş<strong>ve</strong>tin Önlenmesi Sözleşmesi Rüş<strong>ve</strong>tle Mücadele Çalışma Grubu (WGB)<strong>Genel</strong> Kurul Toplantısı'na Daire Başkanı ile Tetkik Hâkimleri düzeyinde katılımsağlanmıştır.2. GRECO (YOLSUZLUĞA KARŞI DEVLETLER GRUBU)2.1. Kuruluş4 Mayıs 1998 tarihinde gerçekleştirilen 102. Avrupa Konseyi (AK) Bakanlar Komitesitoplantısında alınan (98) 7 sayılı ilke kararı ile, “1 Mayıs 1999 tarihi itibariyle bir‘genişletilmiş kısmi anlaşma’ şeklinde” Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO)kurulması yetkisi alınmış olup, anılan yetkiye dayanılarak 17 kurucu üye devlet tarafından(99) 5 sayılı ilke kararı ile 1 Mayıs 1999 günü itibariyle GRECO kurulmuştur.2.2. KatılımAvrupa Konseyi (AK) bünyesinde tesis edilen <strong>ve</strong> Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ilebirlikte Konseyin en prestijli uluslararası organizasyonu olarak kabul edilen GRECO,yolsuzlukla mücadele alanında uluslararası ünü <strong>ve</strong> prestiji haiz, esnek <strong>ve</strong> etkin birmekanizmadır. Katılım için AK’ye üye olmak gerekli değildir. Tam üyelik için aranan tekkoşul, GRECO tarafından değerlendirilmeye alınmayı kayıtsız şartsız olarak kabul etmek <strong>ve</strong>“karşılıklı değerlendirme” aşamalarına herhangi bir çekince koymaksızın katılmaktır.GRECO’ya Avrupa Konseyi üyesi ülkelerin yanı sıra, ABD de üyedir. GRECO’ya katılımsürekli artmakta olup, 13 Ocak 2011 tarihinde Gruba katılan Belarus ile birlikte üye sayısı49’a ulaşmıştır. Ülkemiz, ulusal <strong>ve</strong> uluslararası alanda önemli bir sorun halini alan yolsuzlukolgusuyla mücadele konusundaki irade <strong>ve</strong> kararlılığının bir göstergesi olarak, 1 Ocak 2004tarihinde GRECO’ya üye olmuştur.2.3. AmaçGRECO’nun amacı, dinamik karşılıklı değerlendirme süreci (a dynamic process of mutualevaluation) <strong>ve</strong> emsal baskısı (peer pressure) mekanizmalarını işletmek suretiyle üyelerinin202
Avrupa Konseyi tarafından oluşturulan yolsuzlukla mücadele standartlarına uygunluğunudeğerlendirmek <strong>ve</strong> bu yolda kapasitelerinin artırılmasına yardımcı olmaktır.GRECO üyelerinin yılda 4 ya da 5 kez Strazburg’da yapılan düzenli genel kurultoplantılarına, genelde Adalet Bakanlığı daimi temsilcileri katılmaktadır.GRECO nezdindeki Türkiye Heyeti aşağıdaki yetkililerden oluşmaktadır:- Harun MERT (Heyet Başkanı), Hâkim, <strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı, Adalet Bakanlığı<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü- Mete DEMİRCİ (Üye), Başmüfettiş, Başbakanlık Teftiş Kurulu Başkanlığı- Ayben İYİSOY (Yedek Üye), Hâkim, Adalet Bakanlığı <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler<strong>Genel</strong> Müdürlüğü- Bülent TÜRKMEN, (Yedek Üye), Hâkim, Adalet Bakanlığı <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dışİlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü- Mustafa Burak ÇİL, Hâkim, Adalet Bakanlığı <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong>Müdürlüğü- Nedim MERCAN, Hâkim, Adalet Bakanlığı <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong>MüdürlüğüÜçüncü Aşama Değerlendirme süreci kapsamında, bir GRECO değerlendirme ekibi 19-23Ekim 2009 tarihlerinde Ülkemize yerinde inceleme ziyareti (on-site visit) gerçekleştirmiştir.Söz konusu ziyaretin başarılı <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rimli geçtiği, organizasyonun fevkalâde olduğudeğerlendirmeciler tarafından ülkemizden ayrılmadan önce <strong>ve</strong> raporların görüşülmesisırasında <strong>Genel</strong> Kurulda ifade edilmiştir.Ülkemize yönelik Üçüncü Aşama Değerlendirme Raporları (Tema I <strong>ve</strong> Tema II) 22-26 Mart2010 tarihleri arasında Strazburg’ta yapılan 46. <strong>Genel</strong> Kurul toplantısında görüşülerek kabuledilmiştir. Raporlara göre ülkemize, suç haline getirme (Tema I) kapsamında 8, siyasipartilerin finansmanında şeffaflık (Tema II) başlığı altında ise 9 tavsiye yöneltilmiştir. Ayrıcaalınan karar gereği ülkemiz, tavsiyelerle ilgili gerekli düzenlemeleri yapmaya <strong>ve</strong> 30 Eylül2011 tarihine kadar bir Durum <strong>Raporu</strong> <strong>ve</strong>rmeye da<strong>ve</strong>t edilmiştir.203
Söz konusu Durum <strong>Raporu</strong>, o güne kadar yapılan çalışmaları içerecek şekilde 30 Eylül 2011tarihinde GRECO Sekretaryasına sunulmuş, akabinde, özellikle TBMM gündemine getirilenyargının etkinleştirilmesi paketinde yer alan rüş<strong>ve</strong>t düzenlemelerini de kapsayan ila<strong>ve</strong> bilgileriiçeren ek rapor 25 Ocak <strong>2012</strong> tarihinde yine GRECO Sekretaryasına iletilmiştir.3. Aşama uygunluk raporu 20-23 Mart <strong>2012</strong> tarihli 54. <strong>Genel</strong> Kurul Toplantısında kabuledilmiştir. Rapora göre, suç haline getirme (Tema I) kapsamında ülkemize yöneltilen 8tavsiyenin 8'inin de "kısmen yerine getirildiği", siyasi partilerin finansmanında şeffaflık(Tema II) başlığı altında ülkemize yöneltilen 9 tavsiyeden 4'ünün "kısmen yerine getirildiği"5'inin ise "yerine getirilmediği" kararlaştırılmıştır. Ülkemize tavsiyeleri karşılaması için 30Eylül 2013 tarihine kadar ek süre <strong>ve</strong>rilmiştir.2.4. Yakın Dönemdeki <strong>Faaliyet</strong>lerTema I kapsamında; 2.7.<strong>2012</strong> tarihinde TBMM tarafından kabul edilerek 5.7.<strong>2012</strong> tarihindeyürürlüğe giren 6352 sayılı “Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı KanunlardaDeğişiklik Yapılması <strong>ve</strong> Basın Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava <strong>ve</strong> CezalarınErtelenmesi Hakkında Kanun” ile Türk Ceza kanununun rüş<strong>ve</strong>t suçuna ilişkin maddelerindeGRECO tavsiyeleri göz önünde bulundurularak değişiklikler yapılmıştır. Söz konusudeğişikliklerin Tema I’e ilişkin GRECO tavsiyelerini büyük ölçüde karşılayacağıdeğerlendirilmektedir.Bakanlar Komisyonu tarafından Eylem Planı kapsamında alınan bu kararların mevzuatımızayansıtılması <strong>ve</strong> gerekli çalışmaların yürütülmesi amacıyla sekretarya aracılığıylaBakanlığımıza görev <strong>ve</strong>rilmiş <strong>ve</strong> Kanunlar <strong>Genel</strong> Müdürlüğü bünyesinde gerekli çalışmalarınyürütülmesi kararlaştırılmıştır. Bu çerçe<strong>ve</strong>de, Kanunlar <strong>Genel</strong> Müdürlüğününkoordinasyonunda Başbakanlık, İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Sayıştay, StratejiGeliştirme Başkanlığı <strong>ve</strong> <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğündentemsilcilerinin katılımıyla gerçekleştirilen toplantılarda, 2820 sayılı Siyasal Partiler Kanunuile 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri <strong>ve</strong> Seçmen Kütükleri Hakkında Kanundadeğişiklik yapmak amacıyla yasa tasarısı taslakları hazırlanmıştır. Söz konusu taslaklar, Eylül<strong>2012</strong>'de Yürütme Kurulu tarafından müzakere edilmiş <strong>ve</strong> bazı değişiklikler yapılmak suretiyletaslakların Bakanlar Komisyonuna arz edilmesine karar <strong>ve</strong>rilmiştir.204
2.5. Greco Toplantıları– 19-23 Mart <strong>2012</strong> tarihleri arasında Strazburg/Fransa’da yapılan Yolsuzluğa KarşıDevletler Grubu (GRECO) <strong>Genel</strong> Kurul Toplantısına Tetkik Hakimi düzeyinde,– 14-18 Mayıs <strong>2012</strong> tarihleri arasında Strazburg/Fransa’da yapılan Yolsuzluğa KarşıDevletler Grubu (GRECO) <strong>Genel</strong> Kurul toplantısına <strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısıdüzeyinde,– 20-22 Haziran <strong>2012</strong> tarihleri arasında Strazburg/Fransa’da yapılan Yolsuzluğa KarşıDevletler Grubu (GRECO) <strong>Genel</strong> Kurul Toplantısına Tetkik Hakimi düzeyinde,– 28-29 Haziran <strong>2012</strong> tarihleri arasında İstanbul’da Doğu Avrupa <strong>ve</strong> Orta AsyaYolsuzlukla Mücadele Ağı (ACN) <strong>ve</strong> Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO)işbirliği ile “Yargının Bağımsızlığı <strong>ve</strong> Bütünlüğü” konulu toplantıya <strong>Genel</strong> Müdürdüzeyinde,– 15-19 Ekim <strong>2012</strong> tarihleri arasında Starzburg/Fransa’da yapılan Yolsuzluğa KarşıDevletler Grubu (GRECO) <strong>Genel</strong> Kurul Toplantısına <strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısıdüzeyinde,– 03-07 Aralık <strong>2012</strong> tarihleri arasında Strazburg/Fransa’da gerçekleştirilen YolsuzluğaKarşı Devletler Grubu (GRECO) <strong>Genel</strong> Kurul toplantısına <strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısıdüzeyinde,2.6. Diğer <strong>Faaliyet</strong>lerYolsuzluğa Karşı Ceza <strong>Hukuk</strong>u Sözleşmesine taraf olunması amacıyla hazırlanan onaykanunu tasarısı, Başbakanlık tarafından 11.12.2002 tarihinde TBMM Başkanlığınasunulmuştur. Tasarı, “Türkiye Cumhuriyeti Sözleşme’nin 37 nci maddesinin 1 inci fıkrasınagöre, Sözleşme’nin 4, 7, 8 <strong>ve</strong> 10 uncu maddelerinde yer <strong>ve</strong>rilen fiillere ulusal mevzuatındakısmen <strong>ve</strong>ya tamamen cezai yaptırımı gerektiren bir suç olarak yer <strong>ve</strong>rmeme hakkını saklıtutar.” şeklinde bir çekince içermektedir. Çekince konulan maddeler, Sözleşmenin, ulusal <strong>ve</strong>uluslararası düzeydeki parlamento üyelerinin yolsuzluk fiillerinin <strong>ve</strong> özel sektördeki aktif <strong>ve</strong>pasif rüş<strong>ve</strong>tin suç haline getirilmesine ilişkindir.TBMM Dışişleri Komisyonu, anılan çekinceyi oybirliğiyle kaldırmış <strong>ve</strong> tasarıyı çekinceiçermeyen haliyle kabul etmiş; bu husustaki 27.6.2003 tarihli raporunu TBMM Başkanlığınasunmuştur.TBMM <strong>Genel</strong> Kurulunun gündeminde, Sözleşmenin uygun bulunmasına dair kanuntasarısının aynı çekince ile yer aldığının görülmesi üzerine, tasarı, 19.11.2003 tarihinde205
TBMM <strong>Genel</strong> Kurul gündeminden çekilmiş <strong>ve</strong> Dışişleri Komisyonuna havale edilmiştir.Komisyon, aynı gerekçeyle <strong>ve</strong> oybirliğiyle çekinceyi tekrar kaldırarak tasarıyı 26.12.2003tarihli raporuyla TBMM Başkanlığına sunmuştur.Çekince içermeyen kanun tasarısı, 14.01.2004 tarihinde, 42. Birleşimin 5. Oturumundayasalaşmıştır. Kanun, Cumhurbaşkanlığı tarafından onaylanarak 20.01.2004 tarihli ResmiGazete’de yayımlanmıştır.3. MALİ EYLEM GÖREV GÜCÜ (FATF)3.1. <strong>Genel</strong> Olarak1989 yılında G-7 ülkeleri (ABD, Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya <strong>ve</strong> Kanada)tarafından kurulan Financial Action Task Force-FATF (Mali Eylem Görev Gücü),karaparanın aklanması <strong>ve</strong> terörizmin finansmanı ile mücadele alanında hem ulusal hem deuluslararası alanda politikalar geliştiren <strong>ve</strong> bu politikaları destekleyen temel bir uluslararasıorganizasyondur.Ülkemizin 1991 yılından beri üyesi olduğu Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action TaskForce-FATF); karaparanın aklanması, terörizmin <strong>ve</strong> nükleer silâhların yayılmasınınfinansmanı ile mücadele alanında hem ulusal hem de uluslararası alanda politikalar geliştiren<strong>ve</strong> bu politikaları destekleyen temel bir uluslararası organizasyon olarak faaliyetgöstermektedir.FATF, Türkiye Üçüncü Tur Değerlendirmesi <strong>Raporu</strong>’nu Şubat 2007’de yayınlamış olup;raporda tespit edilen eksikliklerine istinaden ülkemiz takip sürecine alınmıştır. Bueksikliklerin giderilmesine yönelik olarak Hükümetimiz tarafından bir eylem plânıhazırlanarak Ocak 2010’da FATF’a sunulmuştur.FATF’ın 15-19 Ekim <strong>2012</strong> tarihlerinde Fransa’nın Paris şehrinde gerçekleştirilen XXIV’üncüDönem Birinci <strong>Genel</strong> Kurulunda, anılan eylem plânı kapsamında taahhüt edilen TerörizminFinansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı’nın 22 Şubat 2013 tarihine kadaryasalaştırılmaması durumunda Türkiye’nin üyeliğinin bu tarih itibarıyla askıya alınmasına,FATF Kamuoyu Listeleme Süreci kapsamında Türkiye’nin 2. Listede (Koyu Gri Liste)kalmaya devam etmesine <strong>ve</strong> söz konusu listede Türkiye hakkında yer alan dipnotluaçıklamada FATF’ın, ülkeleri Türkiye’den kaynaklanan risklerle orantılı olarak uygungördükleri tedbirleri uygulamaya da<strong>ve</strong>t etmesine karar <strong>ve</strong>rilmiştir.206
3.2. Mali Eylem Görev Gücünün Amaçları- Karaparanın aklanması, terörizmin <strong>ve</strong> nükleer silâhların yayılmasının finansmanı ilemücadele alanında hem ulusal hem de uluslararası alanda politikalar geliştirmek,- Bu politikaların uygulanabilirliğini artırmak için ülkelerle <strong>ve</strong> uluslararası kuruluşlarlairtibata geçmektir.3.3. <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Katılım Sağlanan Toplantılar-Ülkemizin FATF tarafından sıkılaştırılmış takibi sürecinde FATF Başkanı Giancarlo DelBUFFALO <strong>ve</strong> beraberinde FATF üyesi ülkelerden üst düzey 3 yetkili ile FATFSekretaryasından bir yetkiliden oluşan heyet 21-22 Mayıs <strong>2012</strong> tarihlerinde ülkemize üstdüzey ziyaret gerçekleştirmişlerdir. Anılan ziyaret kapsamından 21.05.<strong>2012</strong> tarihindeMASAK Konferans Salonunda gerçekleşen toplantıya Kanunlar <strong>Genel</strong> Müdürlüğü <strong>Genel</strong>Müdür Yardımcısı <strong>ve</strong> Daire Başkanı seviyesinde <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong>Müdürlüğü Tetkik Hâkimi seviyesinde katılım sağlamıştır. Ayrıca, anılan ziyaret kapsamındaFATF Heyeti 22.05.<strong>2012</strong> tarihinde Adalet Bakanımız Sayın Sadullah Ergin’i makamındaziyaret etmiş olup; bu görüşmelere de Kanunlar <strong>Genel</strong> Müdürlüğü <strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı<strong>ve</strong> Daire Başkanı seviyesinde <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü TetkikHâkimi seviyesinde katılım sağlamıştır.-17-23 Haziran <strong>2012</strong> tarihleri arasında Roma/İtalya’da düzenlenen FAFT <strong>Genel</strong> Kurul <strong>ve</strong>Çalışma Grubu Toplantılarına Kanunlar <strong>Genel</strong> Müdürlüğü <strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı <strong>ve</strong> DaireBaşkanı seviyesinde <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü Tetkik Hâkimiseviyesinde katılım sağlamıştır.-27 Ağustos <strong>2012</strong> tarihinde ABD’nin Ankara Büyükelçisi Francis J. RICCIARDONE’nin,ABD Adalet Bakanı Eric HOLDER <strong>ve</strong> Mali Eylem Görev Gücü (FATF) görevlileri tarafındanülkemize bir ziyaret gerçekleştirilmiştir. Heyet, anılan ziyaret kapsamında Adalet BakanımızSayın Sadullah Ergin’i ziyaret etmiş olup; bu görüşmelere <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler<strong>Genel</strong> Müdürlüğü Tetkik Hâkimi seviyesinde katılım sağlamıştır.-15-19 Ekim <strong>2012</strong> tarihleri arasında Paris/Fransa’da gerçekleştirilen Mali Eylem Görev Gücü(FAFT) <strong>Genel</strong> Kurul Toplantısına Kanunlar <strong>Genel</strong> Müdürlüğü <strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısıseviyesinde, <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü Daire Başkanı seviyesindekatılım sağlamıştır. Mali Eylem Görev Gücü (FATF) 24. <strong>Genel</strong> Kurulu toplantısında207
Türkiye’nin durumu diğer konularının tümünün önünde özel önem kazanarak tartışmalarınodağını oluşturmuştur.-18 Aralık <strong>2012</strong> tarihinde Hakimevi’nde gerçekleştirilen “Terörizmin FinansmanıylaMücadele Eylem Planı” toplantısına <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> MüdürlüğüTetkik Hâkimi seviyesinde katılım sağlamıştır.3.4. Cevaplandırılan Sualnameler-Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı’nın (MASAK) 06.07.<strong>2012</strong> tarihli <strong>ve</strong> 15631 sayılıyazısı ekinde alınan “FATF Vergi Suçları Sualnamesi”, 02.08.<strong>2012</strong> tarihli <strong>ve</strong> 70470 sayılıyazımız ile cevaplanmıştır.-Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı’nın (MASAK) 08.11.<strong>2012</strong> tarihli <strong>ve</strong> 23912 sayılıyazısı ekinde alınan sahte para kullanmak suretiyle karaparanın aklanması <strong>ve</strong> terörün finanseedilmesi konulu “FATF Tipoloji Çalışma Grubu Sualnamesi”, 30.11.<strong>2012</strong> tarihli <strong>ve</strong> 103372sayılı yazımız ile cevaplanmıştır.3.5. Diğer Çalışmalar-Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı’nın (MASAK) 26.12.<strong>2012</strong> tarihli <strong>ve</strong> 25045 sayılıyazısı ekinde alınan “Kitle İmha Silahlarının Yayılması ile Mücadele Konusundaki FATFRehberi”ne ilişkin Bakanlığımız görüşleri, 14.01.2013 tarihli <strong>ve</strong> 3968 sayılı yazımız ilecevaplanmıştır.- Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun çalışmaları başlatılmış olup, <strong>Genel</strong>Müdürlüğümüzce ilgili birimlerin kanun çalışmalarına katılımları koordine edilmiştir.4. G-20 LİDERLER ZİRVESİ TOPLANTISI4.1. <strong>Genel</strong> OlarakG20 ilk toplantısını 15-16 Aralık 1999’da Berlin’de gerçekleştirmiştir. G20, siyasi biryaptırımı olmayan, daha çok ekonomik meselelere odaklanmış bir yapıdır.G20 üyeleri, 19 ülke <strong>ve</strong> Avrupa Birliği temsilciliğini kapsamaktadır. Üye ülkeler ABD,Almanya, Arjantin, Avustralya, Brezilya, Britanya, Çin, Endonezya, Fransa, Güney Afrika,Hindistan, İtalya, Japonya, Kanada, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan <strong>ve</strong> Türkiye’denoluşmaktadır. Bu ülkelerin yanı sıra, Avrupa Birliği <strong>ve</strong> Avrupa Merkez Bankası; <strong>Uluslararası</strong>Para Fonu (IMF) <strong>ve</strong> Dünya Bankası başkanları da bu toplantılara katılmaktadır.208
Los Cabos Zir<strong>ve</strong>si’nde G20 liderlerinin 2010 yılında Toronto’da Yolsuzlukla MücadeleÇalışma Grubu (YMÇG-ACWG) kurulmuştur. Aynı yıl Seul’de uygulamaya konulanYolsuzlukla Mücadele Eylem Planı’nın yenilenmesi kararı alınmış <strong>ve</strong> üye ülkelerce“uygulamaların yakınlaştırılması” sözü <strong>ve</strong>rilmiştir.G20 YMÇG, Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi’nin uygulanmasını takipetmektedir. G20 YMÇG 2013-2014 Yolsuzlukla Mücadele Eylem Planı’nda üye ülkelereSözleşmeye taraf olma çağrısı yapmakta, rüş<strong>ve</strong>t alma <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rmeyi suç haline getirendüzenlemeler yapılması konusunda üye ülkelere çağrı yapmakta, suçtan kaynaklanangelirlerle bir suç cenneti yaratılmasının önlenmesi <strong>ve</strong> mal varlıklarının geri alınması içinFATF standatlarında düzenlemeler yapılması istenmekte, BM Yolsuzlukla MücadeleSözleşmesi’nde <strong>ve</strong> başkaca uluslararası belgelerde bulunmayan yolsuzluğa bulaşmış yabancıkamu görevlilerinin ülkeye girişinin engellenmesine dair çaba göstermesi istenmektedir.Ayrıca Eylem Planı, suçtan elde edilen yurtdışındaki malvarlıklarının geri alınması (assetreco<strong>ve</strong>ry) ile ilgili uzlaşılan geri alım ilkeleri <strong>ve</strong> iyi uygulama örneklerini ön planaçıkarmakta, yolsuzluk <strong>ve</strong> rüş<strong>ve</strong>tle mücadeledeki çabalarla ilgili uluslararası işbirliğiningüçlendirilmesi, bu açıdan ülkelerin irtibat noktası ataması, G 20 üye ülkelerinin itirafçı(whistle blower) koruma tedbirlerini yasalaştırmasını istemekte, BM Yolsuzlukla MücadeleSözleşmesi’nde yer alan ülkelerin bağımsız yolsuzlukla mücadele birimi kurmasını dilegetirmekte, kamu sektöründeki yolsuzluğun önlenmesi, hesap <strong>ve</strong>rilebilirlik, şeffaflık <strong>ve</strong>dürüstlük çalışmalarının teşvik edileceği, uluslararası organizasyonlarla işbirliğine <strong>ve</strong> özelsektörle şeffaflığın sağlanması konusunda çalışma yapılması gibi konular teşvik edilmektedir.2013 yılında G20 Eşbaşkanlığını Rusya <strong>ve</strong> Kanada, 2015 yılında ise ülkemiz ele alacaktır.4.2. <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Gerçekleştirilen Toplantılar1- 13 Ağustos <strong>2012</strong> tarihinde Hazine Müsteşarlığı’nda yapılan G-20 Çalışma Toplantısına<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü Tetkik Hâkim seviyesinde katılımsağlamıştır.2- 10 Ekim <strong>2012</strong> tarihinde OECD Merkezi (Paris)’nde G20 Yolsuzlukla Mücadele ÇalışmaGrubu (YMÇG-ACWG) tarafından Ülkeye Girişin Engellenmesi Uzmanlar Toplantısı’na(Denial of Entry Expert Meeting) <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> MüdürlüğüTetkik Hâkim seviyesinde katılım sağlamıştır.209
3- 11-12 Ekim <strong>2012</strong> tarihlerinde OECD Merkezi (Paris)’nde G20 Yolsuzlukla MücadeleÇalışma Grubu (YMÇG-ACWG) toplantısı düzenlenmiş olup, toplantıya G20 üye ülkelerinintemsilcileri, Dünya Bankası, UNODC, FATF, OECD, IMF <strong>ve</strong> AB temsilcileri <strong>ve</strong> ülkemizitemsilen Bakanlığımız <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü Tetkik Hâkimseviyesinde katılım sağlamıştır. Toplantıda 2013-2014 yıllarını kapsayacak G20 YolsuzluklaMücadele Eylem Planı’nın güncellenmesi <strong>ve</strong> G20 Yolsuzlukla Mücadele Çalışma Grubu’nun<strong>2012</strong> İzleme <strong>Raporu</strong> düzeltilmesi çalışmaları yapılmıştır.4.3. G20 Yolsuzlukla Mücadele Çalışma Grubu’nun <strong>2012</strong> İzleme<strong>Raporu</strong>’na katkı:<strong>2012</strong> yılı içinde yasalaşan Kamu Denetçiliği Kanunu <strong>ve</strong> rüş<strong>ve</strong>tin suç olarak tanımı, etkinpişmanlık hükümlerinin yer aldığı TCK 252, 254 <strong>ve</strong> 255 maddelerinin <strong>2012</strong> yılı Temmuzayında (GRECO tavsiye kararları doğrultusunda) değiştirildiği hususları raporda yer almıştır.5. EUROJUST5.1. <strong>Genel</strong> OlarakAvrupa Adlî Yargı Ağı oluşumundan sonra, Avrupa Birliği içerisinde işbirliği alanında atılandiğer bir önemli adım kuşkusuz, Eurojust’ın kuruluşu olmuştur. 28 Şubat 2002 tarihli KonseyKararı ile geçici statüsü sona erdirilerek sürekli bir yapı haline dönüşen Eurojust, Avrupa AdlîYargı Ağı ile aynı amaç fakat farklı yetkilerle donatılmış tüzel kişiliği olan bir Avrupa BirliğiKurumudur.Özellikle bir <strong>ve</strong>ya daha fazla üye devletin karıştığı sınır aşan ciddî suçlar <strong>ve</strong> organize suçlarınaraştırılması <strong>ve</strong> soruşturulmasında yetkili ulusal makamlar arasında işbirliğini geliştirmek,araştırma <strong>ve</strong> soruşturmaları teşvik etmek, koordine etmek, üye devlet <strong>ve</strong> Konsey’e gerekliuzmanlık bilgisini temin etmek, konuları Eurojust’ın önemli görevleri arasında sayılmaktadır.Eurojust’ın genel yetki alanı, yasadışı uyuşturucu trafiği, karapara aklama, insan kaçakçılığı<strong>ve</strong> ticareti, radyoaktif madde ticareti, motorlu taşıtlarla ilgili suçlar, bilgisayar suçları,yolsuzluk <strong>ve</strong> dolandırıcılık suçları, suçtan kaynaklanan kazanımların aklanması suçları, çevresuçları, 21 Aralık 1988 tarihli Avrupa Birliği’ne üye devletlerde bir suç örgütüne katılmayısuç sayan Ortak Eylem anlamında cezaî bir suç örgütüne katılma suçları <strong>ve</strong> Eurojust’ınkuruluş amacı çerçe<strong>ve</strong>sinde kalan diğer suçlardır.210
5.2. <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Gerçekleştirilen Toplantılar1- 19-21 Ocak <strong>2012</strong> tarihleri arasında Eurojust’la ikili işbirliğinin geliştirilmesine yönelikKanunlar <strong>Genel</strong> Müdürü, <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürü <strong>ve</strong> Avrupa Birliği<strong>Genel</strong> Müdürü’nün katılımı ile bir toplantı düzenlenmiştir.2- 25-26 Ocak <strong>2012</strong> tarihleri arasında Lahey/Hollanda’da yapılan EUROJUST toplantısına<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü Daire Başkanı seviyesinde katılımsağlamıştır.3- 4 Nisan <strong>2012</strong> tarihinde Eurojust’ta operasyonel toplantı düzenlenmiştir. Toplantıda,Makedonya Savcılığınca örgütlü olarak "Evrakta Sahtekarlık <strong>ve</strong> Göçmen Kaçaklığı" suçunailişkin yasadışı faaliyetlerinin tespit edilmesi amacıyla yapılan soruşturmanın Hollanda,Arnavutluk, Bulgaristan, İtalya, İngiltere'yi de ilgilendirdiği, ülkemiz açısından ise göçmenkaçakçılığında kullanılan sahte pasaportların üretim sürecinin bir kısmının ülkemizdegerçekleştirildiği bildirilmiş olup, anılan toplantıya <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong>Müdürlüğü Tetkik Hâkimi seviyesinde katılım sağlanmıştır.4- 24-25 Mayıs <strong>2012</strong> tarihleri arasında Ankara <strong>ve</strong> İstanbul’da yapılan Eurojust ile yürütülecekHâkim <strong>ve</strong> Cumhuriyet Savcılarına yönelik faaliyetleri tanıtmak amacıyla heyetler arasıgörüşmelere <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü <strong>Genel</strong> Müdürü, <strong>Genel</strong>Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı <strong>ve</strong> Tetkik Hâkimi seviyesinde katılım sağlamıştır.5- İtalya Milan Savcılığının PKK-KCK terör örgütünün yasadığı faaliyetlerinin tespit edilmesiamacıyla 12-14 Haziran <strong>2012</strong> tarihinde Hollanda-Lahey’de Eurojust Operasyonel Toplantısıyapılmış olup, toplantıya <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü <strong>Genel</strong> MüdürYardımcısı seviyesinde katılım sağlanmıştır.6- Eurojust Belçika Sekreteryasından alınan 28 Eylül <strong>2012</strong> tarihli elektronik posta ileBelçika’da “Adam Öldürme Suçu”na ilişkin yürütülen soruşturmaya konu faaliyetlerinBelçika <strong>ve</strong> Türkiye’yi ilgilendirecek düzeyde olduğu belirtilerek, söz konusu davaya ilişkinBelçika adlî makamlarının talebi üzerine 10-11 Ekim <strong>2012</strong> tarihlerinde koordinasyontoplantısına katılımı uygun görülen Eurojust irtibat kişisi <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler<strong>Genel</strong> Müdürlüğü Daire Başkanı <strong>ve</strong> Tetkik Hâkimi seviyesinde katılım sağlamıştır.211
7- 19-20 Kasım <strong>2012</strong> tarihleri arasında Avrupa Konseyi Teknik Yardım Ofisince (TAIEX)Hollanda’da bulunan EUROJUST Merkezine yapılan ziyarete <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dışİlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü Tetkik Hâkimi seviyesinde katılım sağlamıştır.8- 21-22 Kasım <strong>2012</strong> tarihinde ise EUROJUST üyesi ülkelerin irtibat noktalarının çalışmaşekli, ülkelerindeki yargı temsilcileriyle irtibatı <strong>ve</strong> kişisel <strong>ve</strong>rilerin korunması sistemi ilişkinçalışma ziyareti gerçekleştirilmiştir.5.3. <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> Avrupa Birliği İlerleme <strong>Raporu</strong>na Katkı<strong>2012</strong> yılı İlerleme <strong>Raporu</strong>'nun 77. sayfasında " Cezai konularda adli işbirliğine ilişkin olarak,Türkiye, Avrupa Yargı Ağının (EJN) mutat toplantılarına katılım sağlamıştır. Beş Hâkim,suçluların iadesi <strong>ve</strong> karşılıklı adli yardım talepleri ile ilgili uygulamaları kolaylaştırmakamacıyla Eurojust <strong>ve</strong> EJN temas noktası olarak görev yapmaktadır. Rapor dönemindeTürkiye, toplam 96, AB’ye üye devletler ise yedi suçlu iadesi talebinde bulunmuştur.Türkiye’ye altı suçlu iade edilmiştir. Cezai konularda karşılıklı adli yardıma ilişkin olarak,Türkiye toplamda 491 talep alırken 2.933 talepte bulunmuştur. Suçluların iadesi kapsamında,altı kişi Türkiye’ye, iki kişi AB’ye üye devletlere iade edilmiştir. " ibaresi yer almaktadır.<strong>Raporu</strong>n 79. sayfasında, “Verilerin korunmasına ilişkin uygun mevzuatın olmaması, AB ile,polis <strong>ve</strong> adli işbirliğinin geliştirilmesini engelleyen temel sebeplerden biridir” ibaresi de yeralmaktadır. Bakanlığımız EJN toplantılarına düzenli katılım sağlamakta olup, adli işbirliğialanında ilgili ülkelerin temas noktaları ile bilgi paylaşımı <strong>ve</strong> taleplerin yerine getirilmesindeişbirliği yapmaktadır. Ancak, "Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Tasarısı"nın yasalaşması,etkin bir uluslararası adli işbirliğinin sağlanması <strong>ve</strong> Eurojust’a üye olmamız açısından önemligörünmektedir.6. AVRUPA YARGI AĞI (EUROPEAN JUDICIAL NETWORK- EJN)6.1.<strong>Genel</strong> OlarakAvrupa Yargı Ağı (EJN), Birliğin adalet, özgürlük <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nlik alanı olma amacıdoğrultusundaki gelişmelerle bağlantılı olarak tüm sınıraşan suç çeşitleri <strong>ve</strong> karşılıklı adlîyardım alanında, yüzü aşkın temas noktası aracılığıyla etkin <strong>ve</strong> süratli bir işbirliği yaparakönemli bir işlevi yerine getirmektedir.Avrupa Adlî Yargı Ağını kuran Ortak Eylem, Schengen Sözleşmesi çerçe<strong>ve</strong>sinde cezaîişbirliğinin doğrudan doğruya ülke temsilcileri aracılığıyla geliştirilmesi fikrine212
dayanmaktadır. Bu nedenle, üye devlet temas noktalarının yeterli yabancı dil seviyesine sahipolmaları, Ortak Eylemde özellikle vurgulanmıştır. Suçlarla etkili mücadele <strong>ve</strong> ileri düzeydehızlı bir işbirliği sunan EJN’in cezaî konulardaki adlî yardımlaşmaya yansıyan olumluetkileri, Birliğin resmî metinlerinde de ifade edilmektedir.<strong>2012</strong> yılı içerisinde EJN irtibat noktası olarak yabancı ülkelerden 27 talep alınmıştır. Butaleplerin 2 tanesi ulusal hukukumuz hakkında bilgi talebi, 1 tanesi el koyma talebininiletilmesi <strong>ve</strong> 24 tanesi ise devam eden adli yardım taleplerinin durumuna ilişkin bilgileriçermektedir. Ülkemiz makamlarınca 1 tane ulusal hukuk hakkında bilgi talebi, 1 tane elkoyma talebine ilişkin bilgi talebi <strong>ve</strong> 1 tane de adli yardım talebinin durumuna ilişkin bilgitalebinde bulunulmuştur.6.2. <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Gerçekleştirilen Toplantılar1- 22-24 Şubat <strong>2012</strong> tarihleri arasında Lahey/Hollanda’da yapılan Avrupa Yargı Ağı (EJN)33. <strong>Genel</strong> Kurul Toplantısına <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü DaireBaşkanı seviyesinde katılım sağlamıştır.2- 4-8 Mart <strong>2012</strong> tarihleri arasında Lizbon/Portekiz’de Avrupa Adli Eğitim Ağı (EJTN)tarafından düzenlenen Avrupa <strong>Hukuk</strong>i Yardım <strong>ve</strong> Ceza işlerinde Karşılıklı İşbirliğikapsamındaki seminere <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü Daire Başkanıseviyesinde katılım sağlamıştır.3- 4-8 Mart <strong>2012</strong> tarihleri arasında Roma/İtalya’da Avrupa Adli Eğitim Ağı (EJTN)tarafından düzenlenen Avrupa <strong>Hukuk</strong>i Yardım <strong>ve</strong> Ceza işlerinde Karşılıklı İşbirliğikapsamındaki seminere <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü Tetkik Hâkimiseviyesinde katılım sağlamıştır.4- 18-20 Nisan <strong>2012</strong> tarihleri arasında gerçekleştirilen Madrid/İspanya’da Avrupa Adli EğitimAğı(EJTN) tarafından düzenlenen Avrupa <strong>Hukuk</strong>i Yardım <strong>ve</strong> Ceza işlerinde Karşılıklıİşbirliği kapsamında düzenlenen seminere <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong>Müdürlüğü Tetkik Hâkimi seviyesinde katılım sağlamıştır.5- 23-25 Nisan <strong>2012</strong> tarihleri arasında Pracow/Polonya’da gerekçeleştirilen Avrupa AdliEğitim Ağı(EJTN) tarafından düzenlenen Avrupa <strong>Hukuk</strong>i Yardım <strong>ve</strong> Ceza işlerinde Karşılıklıİşbirliği kapsamında düzenlenen seminere <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> TetkikHâkimi seviyesinde katılım sağlamıştır.213
6- 16-19 Mayıs <strong>2012</strong> tarihleri arasında Almanya’da gerçekleştirilen Türkiye AdaletAkademisi’nin Avrupa Adli Eğitim Ağı (EJTN) kapsamında THEMIS yarışmasına<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü <strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı seviyesindekatılım sağlamıştır.7- 18-22 Haziran <strong>2012</strong> tarihleri arasında Romanya’da düzenlenen Türkiye AdaletAkademisinin Avrupa Adli Eğitim Ağı (EJTN) kapsamında katıldığı THEMIS yarışmasına<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler Tetkik Hâkimi seviyesinde katılım sağlamıştır.8- 27-29 Haziran <strong>2012</strong> tarihleri arasında Roma/İtalya’da Avrupa Adli Eğitim Ağı (EJTN)tarafından düzenlenen Avrupa <strong>Hukuk</strong>i Yardım <strong>ve</strong> Ceza işlerinde Karşılıklı İşbirliğikapsamındaki seminere <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü Tetkik Hâkimiseviyesinde katılım sağlamıştır.9- 27-29 Haziran <strong>2012</strong> tarihleri arasında Madrit/İspanya’da Avrupa Adli Eğitim Ağı (EJTN)tarafından düzenlenen Avrupa <strong>Hukuk</strong>i Yardım <strong>ve</strong> Ceza işlerinde Karşılıklı İşbirliğikapsamındaki seminere <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü <strong>Genel</strong> MüdürYardımcısı seviyesinde katılım sağlamıştır.10- 08-10 Ekim <strong>2012</strong> tarihleri arasında Lahey/Hollanda’da düzenlenen Avrupa Yargı Ağı(EJN) 4. Ulusal Temsilciler <strong>Genel</strong> kurul Toplantısına <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler<strong>Genel</strong> Müdürlüğü Tetkik Hâkimi seviyesinde katılım sağlamıştır.6.3. Diğer <strong>Faaliyet</strong>ler1- 24-25 Mayıs <strong>2012</strong> tarihleri arasında Ankara <strong>ve</strong> İstanbul’da yapılan Eurojust ile yürütülecekHâkim <strong>ve</strong> Cumhuriyet Savcılarına yönelik faaliyetleri tanıtmak amacıyla heyetler arasıgörüşmelere <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü <strong>Genel</strong> Müdür, <strong>Genel</strong>Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı <strong>ve</strong> Tetkik Hâkimi seviyesinde katılım sağlamış olup, bufaaliyet sırasında EJN’nin yapısı <strong>ve</strong> faaliyetleri hakkında da bilgi <strong>ve</strong>rilmiştir.214
7. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER YOLSUZLUKLA MÜCADELESÖZLEŞMESİ (UNCAC)7.1. <strong>Genel</strong> OlarakBirleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi Ülkemiz tarafından 10 Aralık 2003tarihinde imzalanmış, Sözleşme'nin onaylanması 18/5/2006 tarihli <strong>ve</strong> 5506 sayılı Kanımlauygun bulunmuş <strong>ve</strong> 24.05.2006 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.Sözleşme genel olarak; yolsuzlukla mücadelede uluslararası işbirliği, dürüstlük, saydamlık <strong>ve</strong>hesap <strong>ve</strong>rilebilirlik ilkelerinin yerleştiği bir kamu yönetimi, yolsuzlukla mücadele ilegörevlendirilmiş birimlerin etkin bir şekilde çalışması, siyasi partiler ile seçime katılacakadayların finansmanında saydamlığın artırılması, kamu ihaleleri <strong>ve</strong> kamu maliyesinin etkinyönetimi suretiyle yolsuzluğun önlenmesi, kamu etik sözleşmesi, yargı <strong>ve</strong> kovuşturmahizmetlerine ilişkin önlemler, özel sektörde yolsuzluğun önlenmesi <strong>ve</strong> sivil toplumunyolsuzlukla mücadelede aktif katılımının sağlanması gibi hususlarda düzenlemeleriçermektedir. Belirtilen hususlarda, Sözleşmeye taraf devletlerin mevcut hukuki <strong>ve</strong> kurumsaldurumlarının tespiti ile Sözleşmeye ne şekilde uyum sağladıklarını tespit etmek amacıyla, birgözden geçirme mekanizması (review mechanism) kurulmuştur.Sözleşmenin 46. maddesinin 13.ü fıkrası uyarınca adli yardım taleplerini kabul etmek <strong>ve</strong>yayerine getirmekle yetkili taraf ülke yerel makamı olarak Bakanlığımız <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong>Dış ilişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü belirlenmiş olup, bu husus Sekretaryaya iletilmek üzere30.10.2009 tarihli yazı ile Dışişleri Bakanlığı'na bildirilmiştir.7.2. Sözleşmenin Amaçları:a) Yolsuzluğun Önlenmesi <strong>ve</strong> yolsuzlukla mücadele amacıyla alınan önlemlerin daha etkin <strong>ve</strong><strong>ve</strong>rimli kılınması,b) Malvarlığının geri alınması dahil olmak üzere, yolsuzluğun önlenmesi <strong>ve</strong> yolsuzluklamücadelede uluslararası işbirliği <strong>ve</strong> teknik yardımlaşmanın teşvik edilmesi, kolaylaştırılması<strong>ve</strong> desteklenmesi,e) Bütünlüğünün, hesap <strong>ve</strong>rme sorumluluğunun <strong>ve</strong> kamusal işlemlerin <strong>ve</strong> kamu malvarlığınınuygun yönetiminin teşvik edilmesi şeklinde sıralanabilir.215
7.3. <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong>nda Gerçekleştirilen Toplantılar5-9 Mart <strong>2012</strong> Avustralya/Kanberra ülke incelemesi. (Amerika Birleşik Devletleri <strong>ve</strong>Birleşmiş Milletler Suç <strong>ve</strong> Mücadele Ofisi ile birlikte inceleyen ülke olarak toplantıya katılanülkemizi temsilen Başbakanlık Teftiş Kurulu <strong>ve</strong> Bakanlığımız temsilcisi (<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong><strong>ve</strong> Dış ilişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü) Tetkik Hâkimi düzeyinde katılım sağlanmıştır.<strong>Uluslararası</strong> Yolsuzlukla Mücadele Akademisi (IACA) Birinci Taraflar Toplantısı 29-30Kasım <strong>2012</strong> tarihlerinde Viyana’da gerçekleştirilmiş olup; anılan toplantıya BakanYardımcısı, <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış ilişkiler <strong>Genel</strong> Müdürü <strong>ve</strong> Tetkik Hâkimi düzeyindekatılmışlardır.<strong>2012</strong> yılı içerisinde BMYMS’yi Gözden Geçirme Grubu Toplantıları 18-22 Haziran <strong>2012</strong>tarihinde, Ürdün’de Dünya Yolsuzlukla Mücadele Forumu 24-25 Eylül <strong>2012</strong> tarihlerinde <strong>ve</strong>BM Uyuşturucu <strong>ve</strong> Suç Ofisi (UNODC) tarafından Tahran’da “Varlıkların Geri Alınmasında<strong>Uluslararası</strong> İşbirliği” konulu çalıştaya 10-11 Ekim <strong>2012</strong> tarihlerinde gerçekleşmiş olup,Bakanlığımızca katılım sağlanamamıştır.G- HALKLA İLİŞKİLER1. ÖZEL BİLGİLENDİRMEKurumumuz tarafından Başbakanlık BİMER <strong>ve</strong> Müsteşarlık Bilgi Edinme Bürosunabirimlerine vatandaşlar tarafından iletilen e-postalara <strong>ve</strong>rilen cevaplara ilişkin rakamlartablodaki gibidir.Tablo 157: Başbakanlık Bilgi Edinme Merkezi TarafındanBİLGİ EDİNME BAŞVURULARINA İLİŞKİN <strong>2012</strong> YILI İSTATİSTİKÎ BİLGİLERYIL TALEP EDEN BAŞVURU SAYISI CEVAPLANAN BAŞVURU SAYISI<strong>2012</strong>Müsteşarlık BilgiEdinme Bürosu391 391<strong>2012</strong> Başbakanlık BİMER 403 402Bununla birlikte Meclis soru önergeleri ile Sayın Bakanımıza yöneltilen sorulara ilişkinKanunlar <strong>Genel</strong> Müdürlüğünden alınan bilgi taleplerine <strong>ve</strong>rilen cevaplara ilişkin tabloaşağıdaki gibidir.216
Tablo 158: Meclis Soru Önergeleri Hakkında ListeSIRANOGELDİĞİYERESASNOKİŞİTALEBİ1Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/16156Manisa Millet<strong>ve</strong>kiliErkan AkçayAdem Uzun İle İlgili Bilgi Talebi2Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/16374İstanbul Millet<strong>ve</strong>kiliOktay Ekşi9 Ocak 2013 Tarihinde Paris'te Bir BürodaÖldürülen Sakine Cansız, Fidan Doğan VeLeyla Söylemez Hakkında Bilgi Talebi3Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/1027İstanbul Millet<strong>ve</strong>kiliSabahat Akkiray1993 <strong>Yılı</strong>nda Sivas OlaylarınınSanıklarından Vahit Kaynar İle İlgiliOlarak Yapılan İşlemler Hakkında BilgiTalebi4Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/3308Sivas Millet<strong>ve</strong>kili MalikEcder ÖzdemirSivas Olayları Hakkında Bilgi Talebi5Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/2963Diyarbakır Millet<strong>ve</strong>kiliAltan TanErgenekon Davası Sanıklarıyla İlgili BilgiTalebi6Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/15763Ankara Millet<strong>ve</strong>kiliProf.Dr.Özcan YeniçeriYurtdışı Ziyaretlerine İlişkin MasraflarHakkında Bilgi Talebi7Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/16748Bingöl Millet<strong>ve</strong>kili İdrisBalukenAvrupa İnsan Hakları Mahkemesiİçtihatları Ve Hakim Ve Savcı Adaylarınınİnsan Hakları Konusunda AldıklarıEğitime İlişkin Bilgi Talebi8Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/16150Manisa Millet<strong>ve</strong>kiliErkan AkçayAvrupa İnsan Hakları SözleşmesinindeHak Ve Özgürlükler Ve Bireysel BaşvuruYoluna İlişkin Bilgi Talebi9Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/16839Tunceli Millet<strong>ve</strong>kiliHüseyin AygünTutuklanan 9 Avukatla İlgili Olarak BilgiTalebi10Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/16857Batman Millet<strong>ve</strong>kili AylaAkatHollanda Vatandaşı Jamal Sahmi HakkındaBilgi Talebi11Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.6/2918Bursa Millet<strong>ve</strong>kili İsmetBüyükataman2003-2013 Yılları Arasında AdaletBakanlarımızın Gerçekleştirmiş OlduğuYurtdışı Ziyaretleri Ve KendilerineTakdim Edilen Hediyelerin Masraflarıylaİlgili Bilgi Talebi217
12Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/16795Diyarbakır Millet<strong>ve</strong>kiliAltan TanErgenekon Davasında Yargılanan TuranÇömez İle İlgili Bilgi Talebi13Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/17214İstanbul Millet<strong>ve</strong>kiliSezgin TanrıkuluAihm Kararlarının İcrasına İlişkin BilgiTalebi14Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/17437İstanbul Millet<strong>ve</strong>kiliÖzcan YeniçeriAvrupa İnsan Hakları MahkemesineYapılan Başvuru Ve İhlal Sayılarına İlişkinTablolar, Hükmedilen TazminatMiktarlarına İlişkin Bilgi Talebi15Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/1905Bursa Millet<strong>ve</strong>kili SenaKaleliUlaştırma Denizcilik Ve HaberleşmeBakanlığı Koordinatörlüğünde YazılıOlarak Cevap Talebi16Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/2169Batman Millet<strong>ve</strong>kili AylaAkatAli Emir Kani İle İlgili Bilgi Talebi17Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/3950Ankara Millet<strong>ve</strong>kili Prof.Dr. Zühal TopcuFransa Tarafından Sözde Ermeni Soykırımİddialarını Kabul Etmeyenlere CezaVerilmesini Öngören Tasarının FransaSenatosunca Kabulüyle İlgili Bilgi Talebi18Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/3434İzmir Millet<strong>ve</strong>kili HülyaGü<strong>ve</strong>nSürgünde Yaşayan Şair, Yazar VeSanatçılar Bulunup Bulunmadığı; Dönmekİçin Ülkemize Başvuru YapılıpYapılmadığı; Siyasi Sürgünlerin AffedilipEdilemeyeceği Ve Yurda DönüşlerininÖnündeki Engellerin KaldırılmasıHususunda Düzenlemeler YapılıpYapılamayacağı Hususlarında Bilgi Talebi19Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/4685İstanbul Millet<strong>ve</strong>kiliSezgin TanrıkuluSuçluların İadesi Ve Hükümlü NakliKonularında Bilgi Talebi20Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/4504Antalya Millet<strong>ve</strong>kiliGürkut AcarAdalet Bakanlığı'nın ABD <strong>ve</strong> İngiltere'ninAnkara Büyükelçiliklerinden Hakim VeSavcı Danışman İsteyip İstemediği, BuTalebin Hangi Gerekçeden KaynaklandığıVe Büyükelçiliklerin Ne Yanıt VerdiğiAdalet Bakanlığı Müsteşarı Ve 8 Hakimin2011 <strong>Yılı</strong>nda ABD'ye Gidip Gitmediği,Seyahatin Gerekçesi Ve YapılanMasrafların Miktarı Ve NeredenKarşılandığı Sorulmaktadır.218
21Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/5616KahramanmaraşMillet<strong>ve</strong>kili MesutDedeoğluBakanlık Olarak Son 10 Yıl İçinde ToplamKaç Ülke Veya Hangi Ülkeler İle İşbirliğiAnlaşması İmzalandığı Ve Bu İşbirliğiAnlaşmalarının Detayları Hakkında BilgiTalep Edilmiştir.22Kanunlar<strong>Genel</strong>Müd.7/5737Şanlıurfa Millet<strong>ve</strong>kiliİbrahim UstaNefret Suçları <strong>Raporu</strong> İle İlgili Bilgi TalepEdilmiştir.2. GENEL BİLGİLENDİRME2.1. WEB<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzün faaliyetlerinin sanal ortamda kamuoyuna duyurulması <strong>ve</strong> ülkemizhukuk sistemi ile kurumlarının <strong>Uluslararası</strong> alanda tanıtımı amacıyla kurumumuz bünyesindetasarlanan www.UHDİGM.adalet.gov.tr isimli bir internet sitesi hali hazırda faaliyettedir.Tablo 159: UHDİGM Web Sayfası VerileriSayfa Sayısı Kapladığı AlanAdli Yardımlaşma 26 62,6 MBSözleşmeler 320 257 MB<strong>Genel</strong>geler 157 36,1 MB<strong>Uluslararası</strong> İşbirliği 36 5,91 MBDuyurular 128 856,MBBültenler 15 136 MBTablo 160: Web Sitesine <strong>2012</strong>’de Yeni Eklenen BölümlerSayfa Sayısı Kapladığı AlanSUGGAM 52 25,1 MBUHAMER 60 150 MB7/24 AYTAM 7 1,1 MBPROJELER 1 5,2 MBOECD 1 61 KBGRECO 1 21 KB219
CEPEJ 1 32 KB2.2 YAYIMKurumumuz nezdinde faaliyet gösteren <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> Araştırma Merkezi (UHAMER)bünyesinde yapılan çalışmalar sonucunda hazırlanan bültenler PDF formatıyla internetsitemizde yayınlanmaktadır.Bununla birlikte Türk Yargı Sistemini uluslararası alanda tanıtmak amacıyla hazırlanan TürkYargı Sistemi <strong>ve</strong> Adalet Bakanlığının Yapısı (The Judicial System of Turkey and TheOrganisation of the Ministry of Justice) isimli İngilizce eser 1000 adet bastırılmış <strong>ve</strong> AnayasaMahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Hâkimler <strong>ve</strong> Savcılar Yüksek Kurulu <strong>ve</strong> Türkiye AdaletAkademisine gönderilmiştir.H- ARAŞTIRMA VE GÖRÜŞ1. GÖRÜŞ BİLDİRME<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzün görevlerinin tarif edildiği 2992 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilât<strong>ve</strong> Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü HakkındakiKanunun 13/A maddesine göre <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzün görev alanına giren konulardabildirdiği görüşler <strong>ve</strong> görüşlerin iletildiği kurumlara ilişkin tablo aşağıdaki gibidir.Tablo 161: 3-11 Mütalaa Bürosundan Gidiş Dönüş Yazıları<strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> 3-11 Mütalaa Bürosundan Gidiş Dönüş YazılarıMahkemeler 740Dışişleri Bakanlığı 68Bilgi Edinme 256Büyükelçilikler 11Bakanlıklar 10<strong>Genel</strong> Müdürlükler 12Cumhurbaşkanlığı 3TOPLAM BİLDİRİLEN GÖRÜŞ SAYISI 1064220
Tablo 162: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> İçerisinde Görüş Bildirilen Kurumlar<strong>2012</strong> YILI İÇERİSİNDE GÖRÜŞ BİLDİRİLEN KURUMLARA İLİŞKİNSAYISAL VERİLERAile Ve Sosyal Politikalar Bakanlığına 1Avrupa Birliği <strong>Genel</strong> Müdürlüğüne 2Başbakanlığa 1Başbakanlık Hazine Müsteşarlığına 1Bilim, Sanayi Ve Teknoloji Bakanlığına 1Ceza Ve Tevkifevleri <strong>Genel</strong> Müdürlüğüne 1Çalışma Ve Sosyal Gü<strong>ve</strong>nlik Bakanlığına 2Dışişleri Bakanlığına 11Edirne Cumhuriyet Başsavcılığına 1Eğitim Dairesi Başkanlığına 1Maliye Bakanlığına 1Emniyet <strong>Genel</strong> Müdürlüğüne 1İçişleri Bakanlığına 2İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına 1Kamu İhale Kurumuna 1Kanunlar <strong>Genel</strong> Müdürlüğüne 3Nüfus Ve Vatandaşlık İşleri <strong>Genel</strong> Müdürlüğüne 1Strateji Geliştirme Başkanlığına 2TOPLAM 342. ULUSAL ÇALIŞMALARA KATILIM VE KATKI<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzce <strong>2012</strong> yılında ulusal çalışmalara ilişkin yapılan bakanlık içi <strong>ve</strong>bakanlıklar arası katılım sağlanan toplantılara ilişkin tablo aşağıdaki gibidir.221
Tablo 163: Bakanlık İçi Toplantı SayılarıAvrupa Birliği 11Adalet Akademisi Başkanlığı 1Adli Sicil Ve İstatistik <strong>Genel</strong> Müdürlüğü 1Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı 2Ceza İşleri <strong>Genel</strong> Müdürlüğü 4Eğitim Dairesi Başkanlığı 3Kanunlar <strong>Genel</strong> Müdürlüğü 8Strateji Geliştirme Başkanlığı 4TOPLAM 34Tablo 164: Kurumlar arası Yapılan Toplantı SayılarıAile Ve Sosyal Politikalar Bakanlığı 2Ankara Barosu Başkanlığı 1Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı 1Başbakanlık Yurtdışı Türkler Ve Akraba TopluluğuBaşkanlığı4Dışişleri Bakanlığı 18Ekonomi Bakanlığı 6Gençlik Ve Spor Bakanlığı 1İçişleri Bakanlığı 2Milli Savunma Bakanlığı 2Kültür Ve Turizm Bakanlığı 2Türkiye Büyük Millet Meclisi Dışişleri Komisyonu 4TOPLAM 43222
3. YAYIMTürk yargı sisteminin yabancılara tanıtılması amacıyla “The Judicial System of Turkey” isimlibroşür hazırlanarak yayımlanmıştır.4. STAJ PROGRAMI<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzde yurtiçinden 12, yurtdışından 3 olmak üzere toplam 15 üni<strong>ve</strong>rsiteöğrencisine staj imkânı sağlanarak, kendilerine staj katılım belgeleri <strong>ve</strong>rilmiştir.Yardımcı hizmetler alanında Turizm <strong>ve</strong> Otelcilik Meslek Lisesi son sınıf öğrencisi 5 stajyerkurumumuz bünyesinde istihdam edilmiştir.Tablo: 165 Stajyer Öğrenci VerileriStajyerlerin Öğrenim Gördükleri Alan DağılımıAlanStajyer Sayısı<strong>Hukuk</strong> Fakültesi 8Dil <strong>ve</strong> Tarih-Coğrafya Fakültesi 1Siyaset Bilimi <strong>ve</strong> <strong>Uluslararası</strong> İlişkiler 6Turizm <strong>ve</strong> Otelcilik Meslek Lisesi 5Tablo: 166 Stajyer Öğrenci Veri GrafiğiStajyerlerin Öğrenim Gördükleri Alan Dağılımı9876543210<strong>Hukuk</strong> FakültesiDil <strong>ve</strong> Tarih-CoğrafyaFakültesiSiyaset Bilimi <strong>ve</strong><strong>Uluslararası</strong> İlişkilerTurizm <strong>ve</strong> OtelcilikMeslek LisesiStajyerlerin Öğrenim Gördükleri Alan Dağılımı223
I- PROJELER1. CEZA ADALET SİSTEMİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ (CAS)Adalet Bakanlığı Ceza İşleri <strong>Genel</strong> Müdürlüğü tarafından sekretaryası yürütülen proje,Avrupa standartları ile uyumlu olarak Türk ceza adalet sisteminin geliştirilmesini temin etmek<strong>ve</strong> Türk ceza adalet sisteminde insan hakları standartlarının uygulanmasını sağlamayıamaçlamaktadır.Proje Ortakları:Projenin sorumlu ortakları Adalet Bakanlığı, Türkiye Adalet Akademisi <strong>ve</strong> Hakimler SavcılarYüksek Kurulu olup, Adalet Bakanlığı Ceza İşleri <strong>Genel</strong> Müdürlüğü koordinesindeyürütülmektedir. 33 ay devam edecek olup, 12 Mart <strong>2012</strong> tarihinde başlatılan proje, 11 Aralık2014 tarihinde sona erecektir.Projenin ikincil ortakları <strong>ve</strong> yararlanıcı kurumları Yargıtay, Adli Tıp Kurumu, İçişleriBakanlığı <strong>ve</strong> Türkiye Barolar Birliği’dir. Ayrıca proje kapsamında nihai faydalanıcılar, AdaletBakanlığı <strong>ve</strong> Türkiye Adalet Akademisidir.Proje Amaçları:- Türk Ceza adalet sisteminde Avrupa Birliği standartlarının yakalanarak Avrupaİnsan Hakları Sözleşmesi’nin etkin bir şekilde uygulanmasının sağlanması,- Türkiye Adalet Akademisi'nin eğitim alanında sürdürebilirliğini sağlamakamacıyla sürekli/uzman eğitici havuzunun eksikliğinin giderilerek akademinineğitici havuzunun oluşturulmasının sağlanması <strong>ve</strong> eğitim müfredatınınoluşturulmasına destek <strong>ve</strong>rilmesi,- Karşılıklı adlî yardım kurumunun güçlendirilerek soruşturma sürelerini kısaltmakmaksadıyla uluslararası istinabe işlemlerinde Türkiye'nin etkinliğini arttırılmasıamaçlanmıştır.Proje <strong>Faaliyet</strong>leri:- Proje Açılışı; Ankara JW Marriot Hotel'de Adalet Bakanı Sayın Sadullah Ergin <strong>ve</strong> Hâkimler<strong>ve</strong> Savcılar Yüksek Kurulu Daire Başkanları <strong>ve</strong> üyeleri ile proje ortakları, nihai faydalanıcılar,224
proje ilgili kurumlar <strong>ve</strong> Avrupa Konseyi yetkililerinin katılımıyla 26/09/<strong>2012</strong> tarihinde açılışkonferansı yapılmıştır.- Proje Yürütme Kurulu Toplantıları; Yine projenin tüm ortakları, nihai faydalanıcılar, projeilgili kurumlar <strong>ve</strong> Avrupa Konseyi yetkililerinin katıldığı yürütme kurulu toplantılarının ilki25 Haziran <strong>2012</strong>, ikincisi 25 Eylül <strong>2012</strong> tarihinde yapılmış <strong>ve</strong> burada projenin uzun dönemuzmanı Sn.Marcel Lemonde tarafından bazı bulgu <strong>ve</strong> öneriler paylaşılmıştır.Projenin 3.Bileşeni- Projenin 3.Bileşeni olan <strong>Uluslararası</strong> Adli Yardım/İstinabe konusunda proje fişinde tadilatagidilmiş <strong>ve</strong> neticeten bir Adli Yardımlaşma Kanunu hazırlanması bu kanunun uygulanmasınıgösterecek bir rehber hazırlanması, ayrıca irtibat hâkim/savcılığı müessesi oluşturulması <strong>ve</strong>irtibat kişilerine Akademide ders <strong>ve</strong>rilmesi proje faaliyeti olarak belirlenmiştir.- Bu anlamda <strong>Uluslararası</strong> Adli Yardımlaşma hususunda yurtdışı uygulamalarının yerindeincelenmesi bakımından Nisan <strong>ve</strong> Mayıs ayları içerisinde Hollanda, Almanya, Fransa <strong>ve</strong>İspanya yasal mevzuatının irdelenmesi için çalışma ziyaretleri gerçekleştirilmiştir. AdliYardımlaşma Kanunu <strong>ve</strong> Rehberi Çalışma Grupları, İade, İstinabe, Hükümlü Nakli,Soruşturma Devri, İnfaz Devri konularında 5 ayrı grupta toplanmıştır.- Hazırlanacak adli yardımlaşma kanunu kapsamında cezai konular yanında hukuki konularailişkin CAS projesine paralel olarak Bakanlık imkânları ile çalışma yapılmasıkararlaştırılmıştır. Bu kapsamda <strong>Hukuk</strong> İstinabe/Tebligat, Çocuk <strong>Hukuk</strong>u <strong>ve</strong> Nafakakonularında 3 çalışma grubu oluşturulmuştur.2. BÖLGESEL ADLİ İŞBİRLİĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİBölgesel olarak özellikle sınırımızda bulunan ülkeler ile ortak tutum geliştirilmesi, adlîişbirliğinin etkin olarak gerçekleştirilmesi, ikili düzeyde ülkelerle yapılan adlî işbirliği <strong>ve</strong>diğer işbirliği alanlarının tespit edilerek uygulamasının sağlanması, adlî yardımlaşmatemelinde başlayan görüşmelerin diğer hukuki alanlarda da görüş alış<strong>ve</strong>rişinde bulunmak <strong>ve</strong>ortak proje <strong>ve</strong> çalışmalar gerçekleştirmek suretiyle devam ettirilmesi amacıyla tüm yargıbirimlerimizin ortak çalışmaları <strong>ve</strong> koordinasyonu ile gerçekleştirilmesi planlanan <strong>ve</strong> <strong>2012</strong>yılında faaliyete geçirilen bir projedir.2.1. Amaç225
Proje kapsamında;- Bölge ülkeleri ile ikili işbirliğinin artırılması,- Adlî yardımlaşma konularında ortak bir anlayış geliştirilmesi, süreçlerin kısaltılması <strong>ve</strong>etkinliğin sağlanması,- Adlî yardımlaşmadan kaynaklanan sorunları tartışılacağı platform oluşturulması,- İkili ilişkilerde karşılıklı dayanışmanın artırılması,- Bölge ülkeleri nezdinde ülkemizin adlî alanda itibarının artırılması,- Bölgesel uluslararası kuruluş kurulması konusunda alt yapının oluşturulması,- Bölgesel düzeyde örgütlü suça karşı etkili mücadele ortamının sağlanması,- Bölge ülkelerinde bulunan Türk vatandaşlarının haklarının korunması,- Bakanlığımız tarafından bölge ülkelerinde yapılan çalışmalarda koordinasyonun sağlanması,Amaçlanmıştır.2.2 Proje Kapsamındaki ÜlkelerTablo 167: İşbirliğine Dâhil ÜlkelerİŞBİRLİĞİNE DÂHİL ÜLKELER1- Balkanlar 2- Kafkaslar-Orta Asya 3- Ortadoğu-Kuzey Afrika226
1. Arnavutluk2. Makedonya3. Bosna-Hersek4. Kosova5. Karadağ6. Yunanistan7. Bulgaristan8. Romanya9. Moldova10. Hırvatistan11. Slo<strong>ve</strong>nya1. Gürcistan2. Azerbaycan3. Kazakistan4. Türkmenistan5. Kırgızistan6. Özbekistan7. Tacikistan8. Moğolistan9. Afganistan10. Pakistan11. Rusya1. Irak2. Suriye3. İran4. Suudi Arabistan5. Ürdün6. Lübnan7. Yemen8. Mısır9. Libya10. Cezayir11. Fas2.3. Proje Kapsamı1. Adlî Yardımlaşma İlişkilerinin Güçlendirilmesi2. Bölgesel Sözleşme Çalışmaları Yapmak3. Ülkelerin Yargı <strong>Faaliyet</strong>lerine İlişkin Çalışmalar Yapmak (İnceleme Ve Raporlama)4. Bölge Ülkeleri Arasında Yargı Birimlerine Yönelik Eğitim Ve Karşılıklı UzmanDeğişimi <strong>Faaliyet</strong>lerini Desteklemek5. Bölge Ülkeleri Arasında Ortak Projelerin Desteklenmesi2.4. <strong>Faaliyet</strong>ler- Yürütme Kurulu Kuruluşu <strong>ve</strong> Toplantıları; 25 Nisan <strong>2012</strong> tarihinde Bakanlık ilgili birimleri,HSYK, TAA katılımları ile yürütme kurulu oluşturulmuştur.227
- Yürütme kurulu <strong>2012</strong> yılında 25.04.<strong>2012</strong>, 30.05.<strong>2012</strong> <strong>ve</strong> 03.10.<strong>2012</strong> tarihlerinde olmaküzere 3 toplantı yapmıştır.- Yürütme Kurulu toplantısında bölge ülkelerine yapılacak ziyaretlerde bakanlık birimlerindende katılım sağlanması gerektiği <strong>ve</strong> karşılıklı bu projenin daha <strong>ve</strong>rimli hale geleceği konusundagörüş birliğine varılmış, bu durumun bölge ülkelerinden gelen heyetler için de geçerli olduğu,aynı zamanda konuk heyet ülkemize ziyarete geldiğinde bakanlık birimlerine de ziyaretleringerçekleştirilmesinin işi <strong>ve</strong>rimli kılacağı hususunda mutabık kalınmıştır.- Bölge ülkelerine yönelik yargı birimleri faaliyetlerinin koordinesi amacıyla Adalet Bakanlığıİntranet sitesinde “<strong>Uluslararası</strong> İlişkiler” sayfası kurulmuştur. Sayfada ülkelere ilişkin bilgiler,ziyaret bilgi notları <strong>ve</strong> ziyaret takvimi yayımlanmaktadır.- Yurtdışı çalışma ziyaretlerine ilişkin tüm yargı birimleri için standart bilgi notu formuhazırlanmıştır.- Bölgesel Adli İşbirliğine dahil tüm ülkelere ikili görüşme da<strong>ve</strong>ti iletilmiştir. Bu da<strong>ve</strong>tlerikabul eden Bosna-Hersek, Yunanistan, Ukrayna <strong>ve</strong> Birleşik Arap Devletleri ile <strong>2012</strong> yılındagörüşmeler gerçekleştirilmiştir.3. UYAP’TA ADLÎ YARDIMLAŞMA EVRAKI HAZIRLANMASIAdlî yardımlaşma evrakının geliştirilecek bir yazılım ile UYAP ortamında hazırlanması <strong>ve</strong>süreçlerin yönlendirilmesi amacıyla <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzde çalışma başlatılmıştır.Programın oluşturulması için gerekli <strong>ve</strong>riler hazırlanarak Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı’nailetilmiş <strong>ve</strong> programın ilk uygulamasının Mart <strong>2012</strong> tarihinde UYAP’a aktarılmasıplanlanmıştır.3.1. AmaçProje kapsamında,- UHDİGM iş yoğunluğunun azaltılması- Adlî işbirliği taleplerimizin kalitesini artırmak, standart hale getirmek- İstatistik elde etmek228
- <strong>Uluslararası</strong>, Bölgesel <strong>ve</strong> ikili adlî işbirliğinde örnek uygulama sahibi olmak- UYAP’ın adlî işbirliği uygulamaları alanında da örnek oluşturması amaçlanmaktadır.3.2. Bileşenler- UYAP’ta adlî makamlarımıza münhasır <strong>ve</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Ceza Mahkemeleri <strong>ve</strong>Savcılıklar için farklılaştırılmış <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> İşlemleri sayfası oluşturulması,- UHDİGM faaliyet alanına ilişkin tüm yazışmaların bu sayfa üzerinden yapılmasınınsağlanması,- Bu sayfada başta <strong>Uluslararası</strong> sözleşmeler <strong>ve</strong> <strong>Genel</strong>gelerimiz olmak üzere önemli bilgi<strong>ve</strong> belgelerin yayımlanması,- 7201 sayılı Tebligat kanunun 25/A maddesinde değişiklik yapılmasına ilişkinyasalaşması halinde öncelikle adli makamlarımızın ilgili Büyükelçilik <strong>ve</strong>konsolosluklara doğrudan yazışmasını sağlayacak düzenlemelerin yapılması,- Program aracılığı ile form yazı haline getirilmiş olan talepnamelerin hazırlanması <strong>ve</strong>adlî yardımlaşma sürecinin yönetilmesi,- Belirli süreler içerisinde evrakın otomatik olarak akıbetinin tekit edilmesininsağlanması,- Ülkemiz için oluşturulan adlî yardımlaşma süreç yönetimine ilişkin elektroniksisteminin yakın ilişki içerisinde bulunduğumuz ülkelerde kurulması imkânınındeğerlendirilmesi,- Yakın adlî işbirliği içerisinde bulunduğumuz ülkeler ile elektronik bağlantıoluşturulması şeklinde sayılabilir.3.3. <strong>Faaliyet</strong>ler- Bilgi İşlem Daire Başkanlığı ile birlikte projenin gerçekleştirilmesine karar <strong>ve</strong>rilmiştir.- Sistem Gereksinimleri raporu hazırlanarak Bilgi İşlem Daire Başkanlığına iletilmiştir.229
4. SUÇ GELİRLERİ GERİ ALIM SİSTEMİNİN GELİŞTİRİLMESİPROJESİ4.1. Asset Reco<strong>ve</strong>ry Office (Aro):ARO suç gelirlerinin araştırılması, el konulması <strong>ve</strong> müsadere sürecini yönetmek üzere görevyapacak bir birimdir. Temel faaliyeti adli yardımlaşma talebini hazırlamaya yönelik olarakidari işbirliği çerçe<strong>ve</strong>sinde diğer ülke ARO’sundan bilgi almak, alınan bilgiler çerçe<strong>ve</strong>sindeadli yardımlaşma evrakının hazırlanmasına yardımcı olmak, bundan sonraki aşamada da adliyardımlaşma talebinin sonucunu takip etmektir. Ayrıca, el konulan mal varlığının yönetiminide katkı da bulunmaktadır.4.2. Çalışma Kapsam <strong>ve</strong> Amacı:Avrupa Birliği müzakere sürecinde “Sermayenin Serbest Dolaşımı” başlığı altında ülkemizdeARO kurulması gerektiği AB ilerleme raporlarında dile getirilmektedir. Aynı şekildeülkemizin taraf olduğu aşağıda bahsi geçen sözleşmeler uyarınca da ARO kurulmasıgerekmektedir.-“OECD <strong>Uluslararası</strong> Ticari İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Verilen Rüş<strong>ve</strong>tinÖnlenmesi Sözleşmesi”,- “Suçtan Kaynaklanan Gelirlerin Aklanması, Araştırılması, Ele Geçirilmesi <strong>ve</strong> ElKonulmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi”,- Avrupa Konseyi’nin 2005 tarihli “Suç Gelirlerinin Aklanması, Araştırılması, El Konulması,Müsaderesi <strong>ve</strong> Terörün Finansmanına İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi (VarşovaSözleşmesi)”4.3. Çalışma Grubu:ARO kurulmasına ilişkin çalışma grubu Avrupa Birliği koordinasyonunda Yargı birimleriolarak UHDİGM, KGM <strong>ve</strong> HSYK yanında, dış birim olarak İçişleri Bakanlığı (Emniyet <strong>ve</strong>Jandarma), MASAK, AB Bakanlığı temsilcilerinden oluşmaktadır.4.4. <strong>Faaliyet</strong>ler:- Bu konuya ilişkin çalışmanın yürütülebilmesi amacıyla Adalet Bakanlığı koordinasyonunda,Avrupa Birliği Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı (EGM-KOM Daire Başkanlığı) <strong>ve</strong> Maliye230
Bakanlığının (Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı) katılımı ile bir Teknik Komiteoluşturulmuştur.- Teknik komite 2011 yılından beri 5 çalışma toplantısı gerçekleştirmiştir.- Suç gelirlerine el konulması hakkında mevzuat <strong>ve</strong> uygulamalara ilişkin Teknik Raporhazırlanmıştır.- Çalışma ziyareti yapılarak, Almanya, Polonya, İngiltere ARO yapılanmaları incelenmiştir.- Son olarak 26-27 Aralık <strong>2012</strong> tarihinde ilgili birimlerin katılımı ile ARO-SUGGA sistemineilişkin eylem planı hazırlanması amacıyla iki günlük çalışma toplantısı gerçekleştirilmiştir.5. SİBER SUÇLARLA MÜCADELEDE BÖLGESEL İŞBİRLİĞİ PROJESİ5.1. Proje Lideri, Ortakları, Bütçe <strong>ve</strong> Süresi:Proje, Avrupa Konseyi (AK) İnsan Hakları <strong>ve</strong> <strong>Hukuk</strong> İşleri <strong>Genel</strong> Müdürlüğü Ekonomik SuçBölümü Siber Suçlar <strong>ve</strong> Verilerin Korunması Departmanı tarafından Avrupa Birliği’ncesağlanan fon ile yürütülmüştür. Proje’de Arnavutluk, Bosna-Hersek, Hırvatistan, Karadağ,Sırbistan, Makedonya, Kosova ile birlikte ülkemiz yer almıştır.Türkiye adına Adalet Bakanlığı, Avrupa Birliği Bakanlığı, Maliye Bakanlığı Mali SuçlarıAraştırma Kurulu (MASAK), İçişleri Bakanlığı Emniyet <strong>Genel</strong> Müdürlüğü <strong>ve</strong> Jandarma<strong>Genel</strong> Komutanlığı proje faaliyetlerine katılmıştır.Proje Bütçesi 2,777,778 Euro olup Katılım Öncesi <strong>Faaliyet</strong>leri (IPA) kapsamında ABtarafından karşılanmıştır. Proje, 01.11.2010-30.04.2013 tarihlerini kapsamaktadır.5.2. Amaç <strong>ve</strong> Kapsamı:Siber Suçlar alanında Projede yer alan ülke İç hukuk mevzuatının uyumlaştırılması, Adligörevlilerin eğitimi (hakim,savcı), Kolluk Eğitimi, Özel Suç Birimlerinin oluşturulması,<strong>Uluslararası</strong> işbirliği (uluslararası adli yardımlaşma <strong>ve</strong> polis işbirliğini) ile Kamu özel sektörişbirliği (Savcılık-Kolluk-İnternet Servis Sağlayıcı), Mali Araştırma <strong>ve</strong> Suç gelirlerinin takibikonularını kapsamaktadır.5.3. <strong>Faaliyet</strong>ler:231
Anılan Proje'nin açılış Konferansından sonra, Proje kapsamında, 17-18 Mart 2011 tarihindeSırbistan/Belgrad’da ''Siber alanda mali suçların <strong>ve</strong> gelirlerin takibi''; 23-26 Mart 2011 Bosna-Hersek/Saraybosna’da ''Mevzuat Uyumlaştırması''; 11-12 Mayıs 2011 Makedonya/Ohri’de''Eğitim Modüllerinin Belirlenmesi''; 16-17 Mayıs 2011 Hırvatistan/Dubrovnik’te ''AdliYardımlaşmanın Geliştirilmesi''; 28-29 Haziran 2011 Hırvatistan/Zagreb’te ''İletişimin Tespiti<strong>ve</strong> Kayda Alınması Konusunda <strong>Hukuk</strong>i Ve Teknik Prosedürler''; 20-24 Şubat <strong>2012</strong> Zagreb’te'' Eğitim Modüllerinin Belirlenmesi <strong>ve</strong> Eğiticilerin Eğitimi'' 1-3 Mayıs <strong>2012</strong> ile 1-2 Kasım<strong>2012</strong> tarihinde Ankara'da ''Siber suçlar Eğitimi'' , 13-15 Şubat 2013 tarihindeDubrovnik/Hırvatistan’da ‘’Stratejik Öncelikler ‘’ 10-12 Nisan 2013 tarihleri arasında,İstanbul’da “<strong>Uluslararası</strong> Adli İşbirliği <strong>ve</strong> Mevzuatın Etkinliği” konulu konularında Toplantı,Çalıştay <strong>ve</strong> Eğitim faaliyetleri düzenlenmiştir.Son olarak, Proje’nin kapanış Konferansı, 29-30 Nisan 2013 tarihleri arasında,Budva/KARADAĞ’da gerçekleştirilmiştir.Söz konusu Konferans’ta, Proje kapsamında Taslağı oluşturulan Değerlendirme <strong>Raporu</strong> ile,Proje kapsamında Zagrep/Hırvatistan’da kurulan Bölgesel Adli Eğitim Merkezi ile ilgiliçalışma planı <strong>ve</strong> mutabakat metni kabul edilmiştir.5.4. Hedef <strong>ve</strong> Sonuçlar:1.Hedef: Siber suç stratejik önceliklerin belirlenmesi:Siber suçlarla etkin mücadele konusunda hazırlanan <strong>ve</strong> Deklarasyonda belirtilen hususlaryapılacak çalışmalarda göz önünde bulundurulacaktır. 13-15 Şubat 2013 tarihindeDubrovnik/Hırvatistan’da ‘’Stratejik Öncelikler’’ Konferans’ında, Siber suçlar alanında ceza,ceza usul <strong>ve</strong> ilgili diğer mevzuat konusunda yapılacak yasal düzenlemeler, Siber suçsoruşturması yapacak özel birimlerin oluşturulması, Kolluk <strong>ve</strong> adli makamların eğitimi, Suçgelirlerinin takibi <strong>ve</strong> Mali soruşturmalar, Siber suçlarla mücadelede kamu-özel sektörişbirliğinin sağlanması, Bölgesel <strong>ve</strong> uluslararası işbirliğine dair ‘’Stratejik Öncelikler’’Deklarasyonu imzalanmıştır.2. Hedef: Mevzuatın uyumlaştırılması:Türkiye, 23.11.2001 tarihinde imzaya açılan <strong>ve</strong> 01/07/2004 tarihinde yürürlüğe giren AvrupaKonseyi Siber Suç Sözleşmesi'ni 10 Kasım 2010 tarihinde imzalamış olup 19/12/<strong>2012</strong>232
tarihinde Uygun Bulma Kanun Tasarısı TBMM Dışişleri Komisyonunda kabul edilmiştir.Tasarının önümüzdeki aylarda Meclis <strong>Genel</strong> Kurul gündemine gelmesi beklenmektedir.Ayrıca, yakın bir süreçte onaylanması beklenen Sözleşmenin iç hukuka uyumu için AdaletBakanlığı bünyesinde mevzuat hazırlık çalışması başlatılmıştır.3. Hedef: <strong>Uluslararası</strong> İşbirliği artırılması:Proje kapsamında, üye ülkeler katılımcıların Toplantılara iştirak edilmesi ile bu konudafarkındalık <strong>ve</strong> işbirliğinin artırılması amaçlanmıştır. Merkezi makamlar arasında diyaloğunartırılması, savcılık <strong>ve</strong> kolluk ile servis sağlayıcılar arasında işbirliğinin artırılması, adliyardımlaşma <strong>ve</strong> irtibat noktası faaliyetlerinin daha etkin kılınması için çözüm önerileriüzerinde çalışmalar yapılmıştır.4. Hedef: Hakim-Savcı Eğitimi:Siber suçlarla <strong>ve</strong> elektronik delillerle ilgili adli eğitim, hakimlerin <strong>ve</strong> savcıların eğitimgördüğü kurumların müfredatına entegre edilmiştir. 2013 yılı içersinde bu müfredat uyarıncaeğitim <strong>ve</strong>rilmeye başlanması öngörülmektedir. Hakimlerin <strong>ve</strong> savcıların siber suçlarınsoruşturulmasında görevlerini yerine getirmeleri için bilgi <strong>ve</strong> beceri sağlamak için TürkiyeAdalet Akademisinde eğitim gören meslek öncesi adaylar haricinde meslek içi eğitim toplantı<strong>ve</strong> seminerleri de Hakimler <strong>ve</strong> Savcılar Yüksek Kurulu aracılığıyla düzenlenmektedir.Kapanış Konferansında, Türkiye Adalet Akademisi temsilcisi, diğer ülkelerle birlikte anılanBölgesel Adli Eğitim Merkezi ile işbirliği yapmayı öngören Mutabakat Metni’ni imzalamıştır.Mutabakat Metninde, siber suçlar alanında pilot olarak Hırvatistan/ Zagrep’te oluşturulanBölgesel Adli Eğitim Merkezi ile de bilgi <strong>ve</strong> tecrübe paylaşımında bulunulmasıöngörülmektedir.5. Hedef: Kolluk Eğitimi:İçişleri Bakanlığı Emniyet <strong>Genel</strong> Müdürlüğü <strong>ve</strong> Türkiye Polis Akademisi tarafındanyürütülmektedir.6. Hedef: Suç gelirlerinin elektronik <strong>ve</strong> internet alanında takibi:Mali polis ile bankalar arasında işbirliğinin artırılması; Polis <strong>ve</strong> İnternet Servis Sağlayıcılararasındaki işbirliği İçişleri Bakanlığı EGM, MASAK ile TİB sorumluğunda bulunmaktadır.Ayrıca Avrupa Birliği Mevzuatına uyum çerçe<strong>ve</strong>sinde suçla mücadeleyi daha etkin kılacak233
ARO (Asset Reco<strong>ve</strong>ry Office) yapısının ülkemizde kurulması için çalışmalara başlanılmışolup 2013 yılında tamamlanması planlanmaktadır.7. Hedef: Özel Suç Soruşturması Birimlerinin Oluşturulması:Savcılık <strong>ve</strong> kolluk bünyesinde ihtisaslaşmış birimlerin oluşturulması amaçlanmıştır. Bubağlamda, Proje sırasında Emniyet <strong>Genel</strong> Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele DaireBaşkanlığı faaliyete geçmiştir.6. SINIRAŞAN ÖRGÜTLÜ SUÇ VE TERÖRE KARŞI MÜCADELESınıraşan örgütlü suçlar <strong>ve</strong> terör konusunda yapılan adlî yardımlaşma işlemlerinin dahayakından incelenmesi, kurumsal bir uygulama <strong>ve</strong> politika oluşturulması gerekmektedir.6.1. Sınıraşan Suçlarda Yargı Makamlarının BilgilendirilmesiSınıraşan suçlar diğer adi suçlardan farklı olarak başka bir <strong>ve</strong>ya birden fazla ülke ile doğrudanilişkisi bulunan suçlar olduğundan soruşturma, kovuşturma <strong>ve</strong> hatta infaz aşamasında buülkeler ile yakın işbirliğini gerektirmektedir. Yargı makamlarımızın başka ülkeleriilgilendiren suçlarda muhtemel uygulamaları konusunda farkındalığının artırılması <strong>ve</strong>bilgilendirilmesi sağlanacaktır.6.2. Terör Suçlarında Yabancı Ülkelerin Taleplerinin Gözden GeçirilmesiTerör ile bağlantılı suçlarda özellikle Avrupa ülkeleri tarafından bildirilen ret sebeplerininkarşılanması <strong>ve</strong> bunlara uygun olarak adlî yardımlaşma evraklarının hazırlanması konusundaçalışmalar yapılarak beklentilerin karşılanmasıyla muhatap ülkeler nezdinde yenidengirişimde bulunulması sağlanacaktır.6.3. Önemli Dosyaların TakibiAdlî yardımlaşmada bazı dosyalar suçun niteliği, failin kimliği <strong>ve</strong>ya basına konu olmasınedeniyle diğerlerinden ayrışmakta <strong>ve</strong> özel olarak takibi gerekmektedir. Mevcut iş yoğunluğunedeniyle bu dosyaların takibi zorlaşmaktadır. Ayrıca bu konularda gerektiği takdirde adlîmakamlarımız ile yakın işbirliği ile çalışmak <strong>ve</strong> evrak yabancı makamlara iletildikten sonraakıbetine ilişkin olarak yabancı adlî makamlar ile yakın temas sağlamak suretiyle evrakıntakibi sürdürülebilecektir.6.4. Sınıraşan Suçlara İlişkin Veriler Toplamak234
Ayrıca müstakilen bir sözleşme kapsamında gerçekleştirilen adlî yardımlaşmalar (Ör:Uyuşturucu, terör, karapara, yolsuzluk vb.) konusunda önemine binaen uluslararası alandaseminer, konferans <strong>ve</strong> değişik toplantılar gerçekleştirilmekte bu toplantılarda istatistik <strong>ve</strong>örnek olaylara ilişkin tecrübelerin paylaşılması istenilmektedir. Bu hususlarda UHDİGM’egelen evrak arasında bu tip davalar hakkında daha ayrıntılı çalışma yapılması gerekmektedir.oluşturmak6.5. Sınıraşan suçlar <strong>ve</strong> terör suçları konusunda kurumsal yapıSınıraşan örgütlü suçlar <strong>ve</strong> terör suçlarını adlî yardımlaşmanın iade <strong>ve</strong> ceza istinabe birimleridışında genel olarak takip edecek bir yapı oluşturulması sağlanacaktır.6.6. <strong>Faaliyet</strong>ler- Çalıştay: Çalışma toplantıları 04-05 Ekim <strong>2012</strong> tarihlerinde Adalet Akademisi tesislerindegerçekleştirilmiştir. Çalıştaya Bakanlık birimleri, HSYK, TAA <strong>ve</strong> Yüksek Yargı temsilcilerikatılmışlardır. Çalıştay sonucunda rapor hazırlanarak ilgili birimlerle paylaşılmıştır.- Seminer: UHDİGM tarafından “Sınıraşan Örgütlü Suç <strong>ve</strong> Terör” konusunda tüm Hâkim <strong>ve</strong>Savcılar yanında, ilgili Bakanlık temsilcileri <strong>ve</strong> yabancı ülke temsilcilerinin de katılımıyla 28-29 Kasım <strong>2012</strong> tarihinde Ankara’da seminer düzenlenmiştir.- Web sayfası: Terör ile ilgili olarak mevzuat, <strong>Uluslararası</strong> kuruluş çalışmaları, mahkemekararlarının yer aldığı bir web sayfası hazırlanarak hizmete sunulmuştur.7. BİLİRKİŞİLİK PROJESİ (Tercüme Hizmetleri)7.1. Tercüme Hizmetlerinin Geliştirilmesi Bileşeni:Adlî yardımlaşma konusunda Tercüme hizmetlerinin sistemli hale getirilmesi, tercümelerinkalitesinin artırılması, kalifiye tercüman seçilmesi, Tercüman bulunmasının kolaylaştırılmasıiçin yeni bir tercüme sistemi kurulması planlanmıştır.7.2. Amaçlar- Bakanlık tercüme bürosu kapasitesini geliştirmek235
Bu çalışma kapsamında ikili, bölgesel <strong>ve</strong> <strong>Uluslararası</strong> alanda girişimlerini artıracak olanUHDİGM’in faaliyetlerini katkı sağlayacak tercüme bürosunun kapasitesinin artırılması <strong>ve</strong>tercüme hizmetlerinin yürütülmesinde kontrol birimi olarak işlev görmesi hedeflenmektedir.- Temel belgelerin tercümesini sağlamakTaraf olduğumuz uluslararası sözleşmeler, uluslararası kuruluşlar nezdinde ortaya konan <strong>ve</strong>yargı teşkilatımız için önemli görülen belgeler <strong>ve</strong> adlî yardımlaşma evraklarına eklenenmevzuatımızın ilgili hükümlerinin en çok ihtiyaç duyulan dillere tercümesini sağlamak daçalışma kapsamında öngörülmektedir.7.3. <strong>Faaliyet</strong>ler- Proje Açılış: Proje açılış toplantısı, 20 Şubat 2013 tarihinde Sayın Yargıtay <strong>ve</strong> DanıştayBaşkanlarının, Bakan Yardımcısının da katılımıyla Hilton Otel'de gerçekleştirilmiştir.- 1. Uzman ziyareti <strong>ve</strong> <strong>Raporu</strong>: Proje uzmanı 21.01.2013-25.01.2013 tarihleri arasında AdaletBakanlığı <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü <strong>ve</strong> Ankara CumhuriyetBaşsavcılığına çalışma ziyaretlerinde bulunmuş <strong>ve</strong> ziyaret sonunda bir rapor sunmuştur.- 2. Uzman ziyareti <strong>ve</strong> <strong>Raporu</strong>: Proje uzmanı 25.03.2013-30.03.2013 tarihleri arasında AdaletBakanlığı Müsteşarlığı, Adalet Bakanlığı <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong>Müdürlüğü <strong>ve</strong> Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına çalışma ziyaretlerinde bulunmuş <strong>ve</strong> ziyaretsonunda bir rapor sunmuştur.IV. AMAÇ VE HEDEFLERA. FAALİYET VE PROJE BİLGİLERİ1. Bakanlığımız 2010-2014 Stratejik Planı İle İlişkilendirilebilecek<strong>Faaliyet</strong>lerimizHedef 3.4. 2014 yılı sonuna kadar, AİHM, diğer ülkelerin yüksek mahkeme kararları <strong>ve</strong>yargıyı ilgilendiren uluslararası belgeler ile alanında önemli hukuk eserlerinin Türkçe’ye<strong>ve</strong> temel mevzuatımızın yabancı dillere çevrilmesi26 Ağustos 2011 tarih <strong>ve</strong> 650 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile <strong>Genel</strong>Müdürlüğümüz bünyesinde İnsan Hakları Daire Başkanlığı kurulmuştur.236
Bahse konu KHK ile, İnsan Hakları Daire Başkanlığına <strong>ve</strong>rilen görevlerden biri de “Avrupaİnsan Hakları Mahkemesinin Türkiye Cumhuriyeti hakkında <strong>ve</strong>rdiği kararların <strong>ve</strong> diğerülkeler aleyhinde <strong>ve</strong>rilen kararlardan gerekli görülenlerin Türkçe’ye çevrilmesini sağlamaktır.Bu çerçe<strong>ve</strong>de, AİHM kararları ile bu kararlara ilişkin istatistikî <strong>ve</strong>rilere ulaşılmasınınkolaylaştırılabilmesi için, 14 Mart <strong>2012</strong> tarihinde www.inhak.adalet.gov.tr web sayfasıkullanıma açılmıştır. Veri tabanında 31 Aralık <strong>2012</strong> tarihi itibarıyla Türkçe’ye tercümeedilmiş 2597 karar bulunan <strong>ve</strong> karar sayısı giderek artan bu sitede, gerek Türkiye gereksediğer devletler hakkında <strong>ve</strong>rilen güncel AİHM kararları yayınlanmaktadır. AİHM kararını<strong>ve</strong>rdikten en geç 10-15 gün içerisinde web sayfası aracılığıyla kararın tercümesi kamuoyu ilepaylaşılmaktadır. Yine sitede insan haklarına ilişkin uluslararası raporlara, istatistiklere <strong>ve</strong>AİHM’ye başvurabilmek için uyulacak kurallara ilişkin bilgilere yer <strong>ve</strong>rilmektedir. Ayrıca,AİHM tarafından çeşitli konulara ilişkin tematik notların çeviri süreci de devam etmekte olup,tamamlandığında web sayfasında yayınlanacaktır. Türkçeye tercüme edilerek web sayfasındayayınlanan kararlar, ayrıca bu kararlara konu olan işlemi yapan ya da bunlara ilişkin yargısürecinde yer alan <strong>ve</strong>ya ileride alması muhtemel olan yargı kurumları ile AnayasaMahkemesi, Yargıtay <strong>ve</strong> Danıştay gibi yüksek yargı organları ile Hâkimler <strong>ve</strong> SavcılarYüksek Kurulu'na da iletilmektedir.Türk Yargı Sistemi <strong>ve</strong> Adalet Bakanlığı Teşkilatı’na ilişkin <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzce İngilizcekitapçık hazırlanmış olup basım aşamasına gelmiştir.Yine, <strong>Hukuk</strong>i, Ticari <strong>ve</strong> Cezai Konularda Adli Yardımlaşma, Hükümlü Nakli, Suçlularınİadesi, Çocuk Kaçırma <strong>ve</strong> Nafaka konuları başta olmak üzere hukuk alanında ülkemizin tarafolduğu ikili <strong>ve</strong> çok taraflı sözleşmelerin genel olarak İngilizce metinleri ile Türkçetercümelerine <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzün “www.UHDİGM.adalet.gov.tr” adlı resmi internetsitesinden ulaşılabilmekte olup, site içeriği düzenli olarak güncellenmektedir. Bu kapsamda,son olarak 18/07/2011 tarihli <strong>ve</strong> 2011/2060 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla onaylanan <strong>ve</strong>10/09/2011 tarih <strong>ve</strong> 28050 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "ÇocuklarınCinsel Sömürü <strong>ve</strong> İstismara Karşı Korunmasına İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi"nin(Sözleşme No: 201) İngilizce metni <strong>ve</strong> Türkçe tercümesi <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz resmi internetsitesine eklenerek yargı mensuplarının <strong>ve</strong> diğer kullanıcıların istifadesine sunulmuştur.Ayrıca, <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzün resmi internet sitesinin <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> AraştırmaMerkezi (UHAMER) bölümünün; terörizm sekmesinde ilgili ulusal <strong>ve</strong> uluslararası mevzuatailişkin bilgilere yer <strong>ve</strong>rilmekte olup, sınıraşan suçlar, siber suçlar <strong>ve</strong> organize suçlar sekmeleri237
ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. UHAMER'in yayınlar sekmesinde <strong>Genel</strong>Müdürlüğümüzce hazırlanan "<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> Bülteni"nin sayıları yayınlanmakta olup,uluslararası hukuk alanındaki akademik çalışmalara ilişkin bilgilere de yer <strong>ve</strong>rilmektedir.Bunlara ila<strong>ve</strong> olarak, <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzce uluslararası belgeler ile alanında önemli hukukeserlerinin Türkçe’ye <strong>ve</strong> temel mevzuatımızın yabancı dillere çevrilmesi hedefi kapsamında;-Avrupa Konseyi’nin hukuk kaidesini düzenleme hareketi ilk taslak kararı no: 3,-Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi Taslak Üçüncü Ek Protokolü AçıklayıcıRapor,-Avrupa Konseyi Resmi Belgelere Erişim Sözleşmesi,-Tıbbi Ürünlerde Sahtecilik <strong>ve</strong> Kamu Sağlığını Tehdit Eden Benzer Suçlar AvrupaKonseyi Taslak Sözleşmesi,-Belarus Yüksek Ekonomi Mahkemesi İşbirliği Anlaşması,-Avrupa Konseyi Resmi Belgelere Erişim Sözleşmesi,-Avrupa Konseyi Basitleştirilmiş İade Usulü Anlaşması,-Birleşik Krallık Adli İşbirliği Kanununun Türkçe tercümeleri ile,-Siyasi Partiler Kanunu,-Türk Ceza Kanunu (2005 <strong>ve</strong>rsiyonu)-5718 sayılı Milletlerarası Özel <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Usul <strong>Hukuk</strong>u Hakkında Kanun-Ceza Muhakemesi Kanunu'nun İngilizce tercümeleri yapılmıştır.Hedef 3.9. 2014 yılı sonuna kadar adalet hizmetlerinin çeşitli alanlarında diğer ülkeuygulamalarının takip edilmesi <strong>ve</strong> tecrübenin paylaşılması için çalışma yürütülmesi<strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzün merkezi <strong>ve</strong> koordinasyondan sorumlu birim olarak faaliyetleriplanlamak <strong>ve</strong> yürütmek suretiyle katıldığı "Bölgesel Adli İşbirliği Projesi" kapsamındaBalkanlar bölgesi ile ilişkilerin geliştirilmesi hedeflenirken, Orta Asya <strong>ve</strong> Ortadoğu ülkeleriile işbirliğini sağlayacak bir kurumsal yapının oluşturulması da projenin amaçları arasında yeralmaktadır.238
Bu çerçe<strong>ve</strong>de bölge ülkeleri ile karşılıklı işbirliğinin artırılması, adlî yardımlaşma konularındaortak bir anlayış geliştirilmesi, süreçlerin kısaltılması <strong>ve</strong> etkinliğin sağlanması, adlîyardımlaşmadan kaynaklanan sorunların tartışılacağı platformlar oluşturulması, ikiliilişkilerde karşılıklı dayanışmanın artırılması hedeflenmektedir.Bölge ülkeleri ile adlî yardımlaşma konuları görüşülmek üzere Dışişleri Bakanlığıinsiyatifinde asgari iki yılda bir gerçekleştirilen Konsolosluk Görüşmelerine Bakanlığımızadına <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz tarafından katılım sağlanmaktadır. Bunun yanı sıra bölge ülkeleriile karşılıklı heyet ziyaretleri çerçe<strong>ve</strong>sinde görüşmeler yapılmaktadır. Heyet ziyaretlerindeadlî yardımlaşma konuları yanında diğer hukuk alanlarına ilişkin müzakereler degerçekleştirilmektedir. Özellikle yabancı heyetlerin ülkemize yaptığı ziyaretlerde bu konulargündeme gelmektedir.Gerçekleştirilen ziyaretlere ek olarak proje kapsamında bölge ülkelerine ziyaretlerinartırılması planlanmaktadır. Yapılacak ziyaretlerin bölgesel toplantı <strong>ve</strong> seminer çalışmalarınıntanıtımının yanı sıra ikili düzeyde yapılmasının muhtemel çalışma <strong>ve</strong> projeler için görüşmezemini sağlayacağı düşünülmektedir.Bölgesel adlî işbirliği anlamında karşılıklı anlayış <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>n ortamının hazırlanması, ortakkavramlar üzerinde görüşmeler yapılmasının sağlanması kısa vadeli kazançlar olarakhesaplanmaktadır.Orta vadede bölge ülkeleri arasında irtibat noktaları ağının oluşturulması <strong>ve</strong> adlî yardımlaşmabaşta olmak üzere yargı birimleri arasında kesintisiz devam eden doğrudan bir iletişimkanalının faaliyete geçirilmesi beklenmektedirBu çerçe<strong>ve</strong>de Bosna Hersek Adalet Bakanlığı Müsteşarı Sayın Yusuf Halilagiç <strong>ve</strong>beraberindeki heyet 28-29 Kasım <strong>2012</strong> tarihlerinde <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzün da<strong>ve</strong>tlisi olarakresmi temaslarda bulunmuştur.Yine <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz <strong>ve</strong> Avrupa Birliği <strong>Genel</strong> Müdürlüğü’nün da<strong>ve</strong>ti üzerineYunanistan Adalet Bakanlığı yetkililerinden oluşan bir heyet ülkemize resmi bir ziyarettebulunmuştur. Bu çerçe<strong>ve</strong>de heyette bulunan Yunanistan Adalet Bakanlığı <strong>Uluslararası</strong> Adliİşbirliği Müdürlüğü Başkanı Argyro ELEFTHERİODOU ile 26/11/<strong>2012</strong> tarihinde <strong>Genel</strong>Müdürlüğümüzde toplantı yapılmıştır239
Hedef 10.1 2011 yılı sonuna kadar, uluslararası adli yardımlaşma işlemlerinin yerinegetirilmesi <strong>ve</strong> AB kurumları ile diğer uluslararası kuruluşlarla ilişkilerin daha etkinyürütülmesi amacıyla kurumsal düzenlemelerin yapılması.Bakanlığımız ile Dışişleri Bakanlığı arasında 12 Nisan <strong>2012</strong> tarihinde imzalanan İşbirliğiProtokolü kapsamında yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının, Devletimizin <strong>ve</strong> diğerdevletler ile bazı uluslararası örgütlerle ilişkilerimizin getirdiği ihtiyaçlar da dikkate alınarak,yurt dışı temsilciliklerinde adlî müşavir görevlendirilmesi kapsamında 2802 sayılı Hakimler<strong>ve</strong> Savcılar Kanununun 50. maddesi gereğince "Bakan Olur”u ile;Kanunlar <strong>Genel</strong> Müdürlüğü <strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı Yüksel ERDOĞAN VaşingtonBüyükelçiliğimizde, <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü <strong>Genel</strong> MüdürYardımcısı Ömer Faruk ALTINTAŞ Londra Büyükelçiliğimizde, <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dışİlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü <strong>Genel</strong> Müdür Yardımcısı Abdullah CEBECİ LaheyBüyükelçiliğimizde, Strateji Geliştirme Başkanlığı Daire Başkanı Abdullah AYDIN ParisBüyükelçiliğimizde, Bakanlık Teftiş Kurulunda görevli Adalet Başmüfettişi Mehmet HakkıGÜRPINAR Berlin Büyükelçiliğimizde, Türkiye Adalet Akademisinde görevli Tetkik HâkimiRamazan ÇAYLI Avrupa Gü<strong>ve</strong>nlik <strong>ve</strong> İşbirliği Teşkilatı nezdindeki Daimi Temsilciliğimizde,<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü Tetkik Hâkimi Kutlay TELLİ BirleşmişMilletler Nezdindeki Daimi Temsilciliğimizde, <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong>Müdürlüğü Tetkik Hâkimleri Dr. Mehmet ÖNCÜ <strong>ve</strong> Nurullah YAMALI ile Avrupa Birliği<strong>Genel</strong> Müdürlüğü Tetkik Hâkimi Dr. Bayram TURGUT Avrupa Konseyi Nezdindeki DaimiTemsilciliğimizde, Avrupa Birliği <strong>Genel</strong> Müdürlüğü Tetkik Hâkimleri BircanCİHANGİROĞLU ile Yavuz AYDIN Avrupa Birliği Nezdindeki Daimi Temsilciliğimizdegörevlendirilmiştir.Yine, ilgili kurumlarla işbirliği halinde mevzuat düzenlemesi çalışmaları yapılmasıkapsamında, 11.01.2011 tarihinde kabul edilen 6099 sayılı Tebligat Kanunu <strong>ve</strong> BazıKanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 7. maddesi ile 7201 sayılı Kanunun 25/amaddesine eklenen fıkrayla, yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarına yapılacak tebligatailişkin evrakın adli mercilerimizce doğrudan ilgili dış temsilciliğimize gönderilebilmesiimkanı getirilmiştir. Söz konusu yasa değişikliğiyle uluslararası tebligat taleplerinin daha hızlı<strong>ve</strong> pratik olarak karşılanması imkanı sağlanmaktadır.240
Ayrıca, "Ceza Adalet Sisteminin Geliştirilmesi Projesi" kapsamında Kanunlar <strong>Genel</strong>Müdürlüğü ile koordineli olarak bir "<strong>Uluslararası</strong> Adli Yardımlaşma Kanunu Tasarısı"hazırlanması konusunda çalışmalar yapılmaktadır.Hedef 10.2 2014 yılı sonuna kadar, adli ilişki içerisinde bulunulan ülkelerle imzalanan adliyardımlaşma sözleşmeleri sayısının arttırılması <strong>ve</strong> adli yardımlaşma işlemleri konusundaadli teşkilatın kapasitesinin artırılması.Ülkemizin 45 ülkeyle adli yardımlaşma <strong>ve</strong> işbirliğine ilişkin anlaşması bulunmaktadır.Halihazırda Azerbaycan ile <strong>Hukuk</strong>i <strong>ve</strong> Ticari Konularda Adli İşbirliği Anlaşması mevcutolup, buna ila<strong>ve</strong>ten 17 Şubat <strong>2012</strong> tarihinde gerçekleştirilen görüşmelerde TürkiyeCumhuriyeti <strong>ve</strong> Azerbaycan Cumhuriyeti arasında uluslararası adli işbirliğinin, mümkünolduğu kadar merkezi makamlar arasında doğrudan temas etmek suretiyle etkin, kapsamlı,basit yöntemlerle <strong>ve</strong> süratli bir şekilde yapılabilmesi konusunda mutabakata varılmıştır.19/01/<strong>2012</strong> tarihinde Gürcistan ile işbirliği protokolü imzalanmıştır.Türkmenistan ile <strong>Hukuk</strong>i <strong>ve</strong> Cezai Konularda Adli Yardımlaşma Anlaşması 28 Şubat <strong>2012</strong>tarihinde imzalanmıştır. (19.11.<strong>2012</strong> tarihinde TBMM'ye sevk edildi)Birleşik Arap Emirlikleri ile <strong>Hukuk</strong>i <strong>ve</strong> Ticari Konularda Adli Yardımlaşma, Cezai KonulardaAdli Yardımlaşma <strong>ve</strong> Suçluların İadesi anlaşmaları 21/11/<strong>2012</strong> tarihinde müzakere edilmiştir.Son dönemde adli yardımlaşma <strong>ve</strong> işbirliği konularında yapılan anlaşma, protokol <strong>ve</strong> ortakaçıklamaları gösterir ayrıntılı liste Ek-2’de sunulmuştur.<strong>Uluslararası</strong> adli yardımlaşma konusundaki güncel gelişmelerin değerlendirilmesi,uygulamada karşılaşılan sorunlar <strong>ve</strong> çözüm yollarının tartışılması amacıyla 1 Haziran <strong>2012</strong>tarihinde Ankara, 6 Haziran <strong>2012</strong> tarihinde Antalya, 8 Haziran <strong>2012</strong> tarihinde İzmirAdliyelerinde istişare toplantıları düzenlenmiştir. Toplantılarda <strong>Genel</strong> Müdür YardımcımızAbdullah CEBECİ, Daire Başkanımız Ahmet BAŞARAN <strong>ve</strong> Tetkik Hakimimiz TahsinTAŞKIN tarafından uluslararası ceza istinabe, tebligat <strong>ve</strong> suçlu iadesi konularında brifing<strong>ve</strong>rilmiş, Hakim <strong>ve</strong> Cumhuriyet Savcılarıyla görüş alış<strong>ve</strong>rişinde bulunulmuştur.TAIEX işbirliğiyle, "Sınıraşan Örgütlü Suç <strong>ve</strong> Terör" konusunda 120 Hâkim <strong>ve</strong> CumhuriyetSavcısının, Bakanlığımız <strong>ve</strong> İlgili Kurumlardan temsilcilerin <strong>ve</strong> yabancı ülke temsilcilerininde katılımıyla 28-29 Kasım <strong>2012</strong> tarihinde Ankara’da bir seminer düzenlenmiştir.241
26-27 Aralık <strong>2012</strong> tarihinde 4 Cumhuriyet Savcısı ile Bakanlığımız <strong>ve</strong> İlgili Kurumlardantemsilcilerin katılımı ile, "Suç Gelirleri Geri Alım Merkezi" kurulması konusunda Ankara'dabir çalışma toplantısı yapılmıştır.Hedef 10.3. 2011 yılı sonuna kadar, AİHM nezdinde Türkiye ile ilgili davalara ilişkingörevlerin Bakanlığımız tarafından üstlenilmesi konusunda çalışma yürütülmesi26 Ağustos 2011 tarih <strong>ve</strong> 650 sayılı KHK ile <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz bünyesinde İnsan HaklarıDaire Başkanlığı kurulmuştur. Söz konusu KHK ile, İnsan Hakları Daire Başkanlığınınbaşlıca görevleri; "Devletimiz aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne yapılanbaşvurulara ilişkin savunmaları hazırlamak, insan hakları ihlallerinin ortadan kaldırılmasınayönelik çalışmalar yapmak, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından ülkemiz hakkında<strong>ve</strong>rilen ihlal kararlarının infazı ile ilgili süreçleri yürütmek, insan hakları konusunda ilgilidiğer kamu kurum <strong>ve</strong> kuruluşları ile işbirliği halinde projeler hazırlamak, ulusal <strong>ve</strong>uluslararası sempozyum, seminer <strong>ve</strong> eğitim faaliyetleri düzenlemek" şeklinde belirlenmiştir.Bakanlığımız ile Dışişleri Bakanlığı arasında 14 Kasım 2011 tarihinde imzalanan işbirliğiProtokolü ile, daha önce Dışişleri Bakanlığı tarafından yürütülen AİHM önündeki savunmalarile AİHM kararlarının icrasına yönelik işlemlerin 1 Mart <strong>2012</strong> tarihinden itibarenBakanlığımız tarafından yürütülmesi kararlaştırılmıştır. İnsan Hakları Daire Başkanlığı 1 Mart<strong>2012</strong> tarihinden bu yana Devletimize tebliğ edilen başvurularla ilgili savunma hazırlamasürecini yürütmektedir. Ayrıca, AİHM tarafından Devletimiz aleyhine <strong>ve</strong>rilmiş olan tümkararların icra sürecini takip etmektedir.İnsan Hakları Daire Başkanlığında halihazırda, 1 Başkan, 3 Başkan Yardımcısı, 17 TetkikHakimi, 2 İnsan Hakları Uzmanı, 2 Şube Müdürü, 12 Memur, 9 Tercüman, 1 İstatistikçiolmak üzere toplam 47 kişi görev yapmaktadır.İnsan Hakları Daire Başkanlığının, KHK ile kendisine <strong>ve</strong>rilen görevler kapsamında 15-17Kasım 2011 tarihleri arasında “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Türkiye Kararları,Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm Önerileri” konulu Yüksek Düzeyli Konferans <strong>ve</strong> devamında Çalıştaydüzenlenmiştir. Çalıştay kapsamında, en çok ihlâle konu alanlardan yola çıkılarak, toplam altıÇalışma Grubu oluşturulmuştur. Çalışma gruplarında; yaşama hakkı, işkence <strong>ve</strong> kötümuamele yasağı, özgürlük <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nlik hakkı, adil yargılanma hakkı, özel hayatın gizliliği <strong>ve</strong>ifade özgürlüğü ile mülkiyet hakkına ilişkin sorunlar <strong>ve</strong> çözüm önerileri değerlendirilmiştir.242
Yüksek Düzeyli Konferans <strong>ve</strong> Çalıştay sonunda tespit edilen öneriler bir bildiri halinedönüştürülmüştür. Bu bildiri, Bakanlığımız tarafından hazırlanan “İnsan Hakları İhlallerininÖnlenmesine Yönelik Eylem Planı Taslağı”na temel teşkil etmiştir. İlgili makamlarlagörüşmeler devam etmekte olup, Taslağın yakın zamanda son halini alması beklenmektedir.Yine, Yüksek Düzeyli Konferans <strong>ve</strong> Çalıştay sonunda tespit edilen öneriler çerçe<strong>ve</strong>sindeİnsan Hakları Kanun Paketi Tasarı Taslağı (4. Paket) hazırlanmıştır. Önümüzdeki süreçteyasalaşması beklenmektedir.Türkiye’nin en önemli insan hakları sorunlarından birisi, yargılama sürelerinin uzunluğuolup, bu konu Çalıştay’da da ele alınmış <strong>ve</strong> çözüm için alınması gereken önlemlertartışılmıştır. Daha sonra İnterlaken <strong>ve</strong> İzmir Konferanslarında yapılan çağrılar da dikkatealınarak konuya ilişkin hazırlanan niyet mektubu AİHM'ye sunularak, sorunun çözümüneilişkin adımların atılacağı bildirilmiştir. Bunu müteakiben AİHM tarafından 20 Mart <strong>2012</strong>tarihinde pilot karar niteliğindeki Ümmühan Kaplan kararı açıklanmıştır. Bu karar ileTürkiye’ye karşı açılan <strong>ve</strong> uzun yargılama iddiasını içeren başvuruların 1 yıl süre ile askıyaalındığı bildirilerek, sorunun çözümü için atılacak adımlar bakımından kararın kesinleşeceği20 Haziran <strong>2012</strong> tarihinden itibaren 1 yıl bekleneceği belirtilmiştir.Adı geçen pilot karara benzer nitelikte olan <strong>ve</strong> halen AİHM önünde derdest bulunanbaşvuruların tazminat ödenmek suretiyle çözüme kavuşturulabilmesi için, Bakanlığımıztarafından Uzun Yargılama Komisyonu kurulmasına ilişkin "Yargılama Sürelerinin Uzunluğuile Mahkeme Kararlarının Geç <strong>ve</strong>ya Kısmen İcra Edilmesi ya da İcra Edilmemesi NedeniyleTazminat Ödenmesine Dair Kanun Tasarısı" hazırlanmış <strong>ve</strong> bu Tasarı 17 Mayıs <strong>2012</strong>tarihinde TBMM'ye sunulmuştur. Bu Kanun Tasarısı sadece uzun yargılama nedeniyleAİHM’ye yapılmış başvuruları değil, aynı zamanda iç mahkeme kararlarının geç ya dakısmen icra edilmesi ile hiç icra edilmemesi nedeniyle yapılmış olan başvuruları dakapsamaktadır. Anılan yasa tasarısı 09 Ocak 2013 tarihinde TBMM <strong>Genel</strong> Kurulu'ndagörüşülerek kabul edilmiş <strong>ve</strong> 19.01.2013 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğegirmiştir.2. Adalet Bakanlığı Yargı Reformu Stratejik Hedefleri TaslağıYargı Reformu Stratejik Hedefler Taslağı henüz tamamlanarak uygulamaya başlanmamaklabirlikte görev alanımızı ilgilendiren <strong>ve</strong> yapılan faaliyetlere zemin oluşturan amaç <strong>ve</strong>faaliyetler aşağıda gösterilmiştir.243
AMAÇ 2. YARGININ KALİTESİ, ETKİLİLİĞİ VE VERİMLİLİĞİNİN ARTIRILMASI2.3.Bilirkişilik müessesesinin gözden geçirilmesiAÇIKLAMA:Bilirkişi seçiminin objektif ölçütlere bağlanması, bilirkişilik etik ilkelerinin belirlenmesi <strong>ve</strong>kalite standartlarının oluşturulması gibi önlemlerin alınması2.5. Adalet istatistiklerine esas <strong>ve</strong>rilerin toplanması <strong>ve</strong> istatistiklerin değerlendirilmesineilişkin kapasitenin geliştirilmesi (Avrupa Adaletin Etkililiği Komisyonu (CEPEJ) <strong>ve</strong>risistemine uyumlu hale getirilmesi)2.9. Elektronik tebligat <strong>ve</strong> ilan uygulamasının yaygınlaştırılması2.11. Bazı suç türlerinin soruşturulması <strong>ve</strong> kovuşturulmasında ölçütlerin <strong>ve</strong> rehber ilkelerinoluşturulması.AMAÇ 4. ADALET ALANINDA ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ4.1. <strong>Uluslararası</strong> adlî yardımlaşma faaliyetlerinin etkinleştirilmesiAÇIKLAMA:– Adlî yardımlaşma mevzuatının hazırlanması– Adlî yardımlaşma konusunda yararlanıcıların hukuki sorunlar <strong>ve</strong> dava akış süreçlerikonusunda bilgilendirilmesi amacıyla internet sitesinin geliştirilmesi– Adalet Bakanlığı ile Dışişleri Bakanlığı arasında bilişim entegrasyonunun sağlanması– Adlî yardımlaşma faaliyetlerinde koordinasyonun sağlanması için komisyonbaşkanlıkları nezdinde irtibat noktalarının belirlenmesi– Adlî yardımlaşma taleplerinin yerine getirilme oranlarının ölçülebilirliliğini sağlamakamacıyla ölçme <strong>ve</strong> değerlendirme araçları geliştirilmesi– İstatistiklerin değerlendirilmesi suretiyle, mütekabiliyet ilkesi çerçe<strong>ve</strong>sinde adlîyardımlaşma politikasının oluşturulması4.2. Bölgesel <strong>ve</strong> ikili düzeyde adlî işbirliğinin geliştirilmesiAÇIKLAMA:»» Bölgesel adlî yardımlaşma sözleşmeleri oluşturmak üzere faaliyette bulunulması244
»» Bölgesel adlî yardımlaşma kurumlarının desteklenmesi <strong>ve</strong> yeni oluşumlara öncülükedilmesi»» Bölgesel <strong>ve</strong> ikili düzeyde adli işbirliği anlaşmaları oluşturmak üzere faaliyette bulunulması»» Bölgesel düzeyde toplantılar düzenlenmesi suretiyle sorunların tespit edilmesi <strong>ve</strong> çözümönerileri geliştirilmesi»» Ortak bir anlayış oluşturmak amacıyla hukuki konularda bölgesel eğitim programlarıdüzenlenmesi,»» Bölgesel irtibat ağı oluşturulması4.3. Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarının bulundukları ülke hukuk sistemine uyumsağlamaları <strong>ve</strong> haklarının korunması amacıyla çalışmalar yapılmasıAÇIKLAMA:»» İhtiyaç duyulan hukuki sorunların belirlenmesi, bu konularda açık, anlaşılır, yol göstericidokümanlar (broşür, el kitapçığı vb.) hazırlanması <strong>ve</strong> bu bilgilerin internet aracılığıyla erişimesunulması»» Yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın bulundukları ülkenin yargı mercileri önünde etkinşekilde hak aramalarının temini için etkinlikler düzenlenmesi»» Vatandaşlarımızın yargı yolu <strong>ve</strong> yargılama usulü gibi konulardaki sorunlarının adaleteerişim açısından değerlendirilmesi için etkinlikler düzenlenmesi»» Diplomatik misyon temsilcileriyle hukuki konularda görüş alış<strong>ve</strong>rişinde bulunulması4.4. Adlî alanda ilişkilerin yoğun olduğu ülkeler ile ulusüstü <strong>ve</strong> uluslararası kuruluşlardairtibat hâkimleri <strong>ve</strong>ya adli müşavir görevlendirilmesi. Ülkemizde karşılıklılık ilkesigözetilerek irtibat hâkimleri <strong>ve</strong> adli müşavirlerin kabul edilebilmesi,4.5. Adlî konularda taraf olunan ikili, bölgesel <strong>ve</strong> uluslararası sözleşmelerin artırılmasıAÇIKLAMA:»» Daha fazla ikili <strong>ve</strong> çok taraflı sözleşmeye taraf olunması konusunda çalışma yürütülmesi245
»» Taraf olunan sözleşmelerin iç hukukta yansımalarının <strong>ve</strong> sonuçlarının değerlendirilmesiiçin izleme yapılması4.6. Sınıraşan örgütlü suçlar, terör <strong>ve</strong> siber suçlar konularında uluslararası işbirliğiningeliştirilmesiAÇIKLAMA:»» Soruşturma <strong>ve</strong> kovuşturmaların yürütülmesinde uluslararası standartlar konusunda temeleğitim materyali oluşturulup, eğitim programları düzenlenmesi»» Bu konuda koordinasyonun geliştirilmesi»» Belirtilen konulardaki taleplerimizin uluslararası kuruluşların gündemlerine etkin şekildetaşınması»» Yabancı ülkeler ile ikili düzeyde işbirliğinin artırılması4.7. Adalet hizmetlerinin çeşitli alanlarında diğer ülke uygulamalarının takip edilmesi,tecrübenin paylaşılması <strong>ve</strong> mukayeseli hukuk çalışmaları yapılmasıAÇIKLAMA:»» Adalet alanında mesleki staj <strong>ve</strong> çalışma ziyareti sayısının artırılması»» Mukayeseli hukuk çalışmalarının çeşitliliğinin artırılması4.8. <strong>Uluslararası</strong> hukuk alanına ilişkin araştırma merkezi kurulması, bilgi kaynaklarıoluşturulması <strong>ve</strong> ilgililere eğitim <strong>ve</strong>rilmesiAÇIKLAMA:»» <strong>Uluslararası</strong> hukuk kütüphanesinin kapasitesinin artırılması»» Bilimsel etkinlikler (toplantı, seminer, sempozyum, çalıştay vb.) düzenlenmesi <strong>ve</strong>sonuçların yayın haline getirilmesi»» <strong>Uluslararası</strong> hukuk alanında uygulamacılara yardımcı olmak üzere araştırma yapmak içineğitim imkânı sağlanmasıAMAÇ 5. YARGININ HALKLA İLİŞKİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ246
5.2. Halkla ilişkiler konusunda farkındalığın artırılmasıAÇIKLAMA:»» Yargı mensuplarına <strong>ve</strong> çalışanlarına yönelik eğitim çalışmaları düzenlenmesi»» Halkla ilişkiler konusunda standartlar geliştirilmesi <strong>ve</strong> rehber hazırlanmasıAMAÇ 7. HUKUK EĞİTİMİ İLE MESLEK ÖNCESİ VE MESLEK İÇİ EĞİTİMİNGELİŞTİRİLMESİ7.4. Yargı mensuplarının yabancı dil <strong>ve</strong> mesleki yetkinliklerinin artırılmasıAÇIKLAMA:»» Yurt içi <strong>ve</strong> yurt dışında yabancı dil eğitimi programlarının artırılması»» Yurt içi <strong>ve</strong> yurt dışında lisansüstü eğitim olanaklarının artırılması7.5. Yurtdışında mesleki staj <strong>ve</strong> değişim programları geliştirilmesiAÇIKLAMA:»» Yargı mensuplarının mesleki staj <strong>ve</strong> değişim programlarından faydalanması»» Başta Adli Tıp Kurumu <strong>ve</strong> diğer uzmanlar olmak üzere adalet personeline yönelik meslekistaj <strong>ve</strong> değişim programları oluşturulması»» Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi <strong>ve</strong> diğer uluslararası kuruluşlarla hâkim <strong>ve</strong> savcılarınmeslek içi eğitimi için işbirliği yapılması7.6. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, diğer ülkelerin yüksek mahkeme kararları <strong>ve</strong> yargıyıilgilendiren uluslararası belgeler ile alanında önemli hukuk eserlerinin Türkçeye <strong>ve</strong> temelmevzuatımızın yabancı dillere çevrilmesiAMAÇ 9 ADALETE ERİŞİMİN GELİŞTİRİLMESİ9.5. Yargı yerlerinde tercüme hizmetlerinin standarda bağlanması247
AMAÇ 10. YARGISAL UYGULAMALAR VE MEVZUATTAN KAYNAKLANANİNSAN HAKLARI İHLALLERİNİN ÖNLENMESİ VE İNSAN HAKLARISTANDARTLARININ GÜÇLENDİRİLMESİ10.1. Adil yargılanma hakkının etkin bir şekilde gü<strong>ve</strong>nce altına alınması için yargı teşkilatı,yargılama süreçleri <strong>ve</strong> diğer alanlarda gerekli önlemlerin alınması10.2. Tutuklama <strong>ve</strong> diğer koruma tedbirlerinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesistandartlarının tam olarak uygulanması için çalışmalar yapılması10.3. Yaşama hakkı ile işkence <strong>ve</strong> kötü muamele yasağına ilişkin adli soruşturma <strong>ve</strong>kovuşturmaların, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kriterleri doğrultusunda daha etkinşekilde yapılması amacıyla gerekli önlemlerin alınması10.4. Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yolunun işleyişinin izlenerek Avrupa İnsanHakları Mahkemesi standartları çerçe<strong>ve</strong>sinde etkin bir şekilde işleyişi hususunda gereklitedbirlerin alınması10.5. Uzun yargılama sorununun ortadan kaldırılması için adli zaman yönetimi sistemininoluşturulması da dahil olmak üzere yapısal <strong>ve</strong> uygulamaya dönük iyileştirmelere devamedilmesi,AÇIKLAMA:Yapısal <strong>ve</strong> uygulamaya dönük diğer önlemlerin alınmasının yanında Avrupa AdaletinEtkililiği Komisyonu (CEPEJ) tarafından yürütülen SATURN Projesinin adli zaman yönetimiaraçlarının uygulanmasına yönelik çalışmaların takip edilmesi10.6. Makul süreyi aşan davalar için tazmin prosedürü oluşturulmasıAÇIKLAMA:Yargılamaların uzun sürmesi nedeniyle mağdur olanların manevi zararlarını karşılamaksuretiyle mağduriyetlerinin önlenmesi <strong>ve</strong> böyle durumlarda yargılama sürecininhızlandırılmasını temin edecek iç hukukta etkin bir mekanizmanın kurulması10.7. Mülkiyet hakkı ihlallerinin önlenmesi için gereken tedbirlerin alınmasıAÇIKLAMA:248
Yargısal içtihatlar <strong>ve</strong> uygulamalar gözden geçirilerek, idari eylem (kamulaştırmasız el atmavb.) <strong>ve</strong>ya yargı kararları (tapu iptali <strong>ve</strong>ya kamulaştırma vb.) ile kişilerin mülkiyet haklarınamüdahale edildiği durumlarda, bundan dolayı hak sahiplerinin maruz kaldığı zararlarınkarşılanmasına yönelik gerekli önlemlerin alınması10. 8 İnsan hakları konusunda yargı mensuplarına yönelik eğitim <strong>ve</strong> farkındalık çalışmalarınınplanlı <strong>ve</strong> düzenli olarak yürütülmesi10.9. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarında ihlale yol açan sebeplerin tespiti ilebunların ortadan kaldırılması amacıyla düzenli olarak ilgili kurum <strong>ve</strong> kuruluşların katılımıylaçalışmalar yapılmasıB.FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER1. Bütçe Uygulama Sonuçları <strong>ve</strong> Temel Mali Tablolara İlişkin Açıklamalar<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü’ne <strong>2012</strong> yılı bütçesiyle 6.396.000,00 TLödenek tahsis edilmiştir. Tahsis edilen ödeneğe yıl içinde 5.705.500,00 TL ödenekeklenmiştir. Toplam 12.068.500,00 TL olan ödeneğin 11.087.100,00 TL’si harcanmıştır.Tablo 168: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması TablosuEkonomik<strong>2012</strong>ÖdenekHarcama1 2 3 4Bütçe Giderinin TürüTLTL5 Cari Transferler249
5 6 Yurt Dışında Yapılan Transferler 266.000 265.5001 Personel Giderleri1 1 Memurlar 5.136.000 5.121.0002 Sosyal Gü<strong>ve</strong>nlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri2 1 Memurlar 780.000 772.3003 Mal <strong>ve</strong> Hizmet Alım Giderleri3 2 Tüketime Yönelik Mal <strong>ve</strong> Hizmet Alımları 251.000 232.0003 3 Yolluklar 500.000 455.0003 4 Görev Giderleri 4.800.000 3.930.0003 5 Hizmet Alımları 107.400 107.3003 6 Temsil <strong>ve</strong> Tanıtma Giderleri 72.000 64.6003 7Menkul Mal Gayrimaddi Hak Alım Bakım Ve OnarımGiderleri 147.400 133.3003 8 Gayrimenkul Mal Bakım <strong>ve</strong> Onarım Giderleri 2.000 03 9 Tedavi <strong>ve</strong> Cenaze Giderleri 6.700 6.100Toplam 12.068.500 11.087.100Cari Transferler için <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış ilişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü bütçesine263.000,00 TL ödenek tahsis edilmiştir. Söz konusu ödenek yetersiz kalmış <strong>ve</strong> yıl içinde3.000 TL ödenek eklenmiştir. Yıl içinde eklenen bu ödenekle toplam 265.500 TLharcanmıştır.Ekonomik sınıflandırma açısından <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğünün<strong>2012</strong> yılı bütçesinde yer alan ödeneklerin dağılımı <strong>ve</strong> yıl sonu gerçekleşmeleri şöyledir:“01-Personel Giderleri” için <strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğübütçesine, 4.936.000,00 TL ödenek tahsis edilmiştir. Söz konusu ödenek yetersizkalmış <strong>ve</strong> yıl içinde 200.000,00 TL ödenek eklenmiştir. Yıl içinde gerçekleştirilen250
eklemelerle birlikte personel giderleri için tahsis edilmiş olan ödenek toplamı5.136.000,00 TL’ye ulaşmış <strong>ve</strong> bu ödeneğin %99’u harcanmıştır.“02-Sosyal Gü<strong>ve</strong>nlik Kurumlarına Devlet Pirimi” giderleri için 780.000,00 TL ödenektahsis edilmiş <strong>ve</strong> bu ödeneğin %99’u harcanmıştır.<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış ilişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü bütçesine yıl içinde eklenentoplam ödeneğin %100’ü personel giderleri ile sosyal gü<strong>ve</strong>nlik kurumlarına Devletprimi giderleri, Mal <strong>ve</strong> Hizmet alımları için eklenmiştir.“03-Mal <strong>ve</strong> Hizmet Alım Giderleri” için 390.000,00 TL ödenek tahsis edilmiştir. Yıliçinde yapılan 5.496.500,00 TL ödenek aktarması ile birlikte mal <strong>ve</strong> hizmet alımlarıiçin tahsis edilen ödenek toplamı 5.886.500,00 TL’ye ulaşmış <strong>ve</strong> bu ödeneğin % 83,73olan 4.928.300,00 TL’si harcanmıştır.Mal <strong>ve</strong> hizmet alım giderleri kapsamında ikinci düzey ekonomik kodlarda yer alan ödeneklerile harcama oranları aşağıda gösterilmiştir:Tablo 169: <strong>2012</strong> yılı Mal <strong>ve</strong> Hizmet Alım Giderleri Kapsamında Ödenek Harcama OranlarıTablosuAÇIKLAMATOPLAMÖDENEK (TL)HARCAMA(TL)HARCAMAORANITüketime YönelikMal.251.000 232.000 %99,32Yolluklar 500.000 455.000 %91Görev Giderleri 4.800.000 3.930.000 %81,88Hizmet Alımları 107.400 107.300 % 99,91Temsil <strong>ve</strong> TanıtmaGid.Menkul MalG.Maddi Hak Alım,Bakım <strong>ve</strong> OnarımGid.Gayrimenkul Malbakım <strong>ve</strong> OnarımGid.72.000 64.600 % 89,73147.400 133.300 %90,442.000 0251
Tedavi <strong>ve</strong> CenazeGid.6.700 6.100 %91,05<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü hizmetleri “ 01- <strong>Genel</strong> KamuHizmetleri” ana fonksiyonu altında “3- Dış İşleri Hizmetleri” ile 03-Kamu Düzeni <strong>ve</strong>Gü<strong>ve</strong>nlik Hizmetleri” ana fonksiyonu altında 02-Âdli Mahkeme Hizmetleri” kapsamında yeralan hizmetlerdir.<strong>Uluslararası</strong> <strong>Hukuk</strong> <strong>ve</strong> Dış İlişkiler <strong>Genel</strong> Müdürlüğü bütçesinde yer alan ödeneklerin tamamıfinansman tipi sınıflandırması itibariyle “1- <strong>Genel</strong> Bütçeli İdareler” ödenek türünde yeralmaktadır.Tablo 170: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> Personel Giderleri TablosuTERTİP 08.01.35.00-03.3.2.00.-1-01.1KBÖ 4.936.000EKLENEN 200.000TOPLAM ÖDENEK 5.136.000SERBEST 5.136.000BLOKE 0ÖDENEK GÖNDERME 5.136.000TOPLAM ÖDENEKGÖNDERMEKULLANILABİLİRÖDENEK GÖNDERMEHARCAMA5.136.00005.121.000%KALAN500252
Tablo 171: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> Sosyal Gü<strong>ve</strong>nlik Kurumlarına Devlet Pirimi TablosuTERTİP 08.01.00.35-03.3.2.00-1-02.1KBÖ 780.000EKLENEN 0TOPLAM ÖDENEK 780.000SERBEST 780.000BLOKE 0ÖDENEK GÖNDERME 780.000TOPLAM ÖDENEKGÖNDERMEKULLANILABİLİRÖDENEK GÖNDERMEHARCAMA780.0000772.300%KALAN7.700Tablo 172: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> Tüketime Yönelik Mal <strong>ve</strong> Malzeme Alımları TablosuTERTİP 08.01.00.23-01.3.2.00-1-03.2KBÖ 101.000EKLENEN 150.000253
TOPLAM ÖDENEK 251.000SERBEST 251.000BLOKE 0ÖDENEK GÖNDERME 251.000TOPLAM ÖDENEKGÖNDERMEKULLANILABİLİRÖDENEK GÖNDERMEHARCAMA251.0000232.000%KALAN19.000Tablo 173: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> Yolluklar TablosuTERTİP 08.01.35.00-03.3.2.00-1-03.3KBÖ 180.000EKLENEN 320.000TOPLAM ÖDENEK 500.000SERBEST 500.000BLOKE 0ÖDENEK GÖNDERME 500.000TOPLAM ÖDENEKGÖNDERME 500.000KULLANILABİLİRÖDENEK GÖNDERME 0HARCAMA 455.000254
%KALAN 45.000Tablo 174: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> Hizmet Alımları TablosuTERTİP 08.01.00.23-01.3.2.00-1-03.5KBÖ 27.000EKLENEN 80.400TOPLAM ÖDENEK 107.400SERBEST 107.400BLOKE 0ÖDENEK GÖNDERME 107.400TOPLAM ÖDENEKGÖNDERME 107.400KULLANILABİLİRÖDENEK GÖNDERME 0HARCAMA 107.300%KALAN 100Tablo 175: <strong>2012</strong> <strong>Yılı</strong> Temsil Tanıtma Giderleri TablosuTERTİP 08.01.00.35-01.3.2.00-1-03.6KBÖ 20.000255
EKLENEN 52.000TOPLAM ÖDENEK 72.000SERBEST 72.000BLOKE 0ÖDENEK GÖNDERME 72.000TOPLAM ÖDENEKGÖNDERME 72.000KULLANILABİLİRÖDENEK GÖNDERME 0HARCAMA 64.600% 0KALAN 7.400Tablo 176: Men.Mal <strong>ve</strong> Gayrimaddi Hak Alım-Bakım <strong>ve</strong> Onarım GiderleriTERTİP 08.01.00.35-01.3.2.00-1-03.7KBÖ 60.000EKLENEN 93.400TOPLAM ÖDENEK 147.400SERBEST 147.400BLOKE 0ÖDENEK GÖNDERME 147.400TOPLAM ÖDENEKGÖNDERME 147.400KULLANILABİLİRÖDENEK GÖNDERME 0256
HARCAMA 133.300% 0KALAN 14.100Tablo 177: Gayrimenkul Mal Bak.<strong>ve</strong> Onarım Giderleri TablosuTERTİP08.01.00.35-00.03.03-3.2-00.1-03.8KBÖ 2.000EKLENEN 0TOPLAM ÖDENEK 2.000TENKİS 2.000SERBEST 0BLOKE 0ÖDENEK GÖNDERME 0TOPLAM ÖDENEKGÖNDERME 0KULLANILABİLİRÖDENEK GÖNDERME 0HARCAMA 0% 0KALANTablo 178: Tedavi <strong>ve</strong> Cenaze Giderleri TablosuTERTİP 08.01.35.00-03.3.3.00-1-03.9257
KBÖ 0EKLENEN 6.700TOPLAM ÖDENEK 6.700SERBEST 6.700BLOKE 0ÖDENEK GÖNDERME 6,700TOPLAM ÖDENEKGÖNDERME 6.700KULLANILABİLİRÖDENEK GÖNDERME 0HARCAMA 6.100% 0KALAN 6002. Mali Denetim Sonuçları<strong>2012</strong> yılında malî denetimle ilgili bir rapor hazırlanmamıştır.258
V-KURUMSAL KABİLİYET VE KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİA. GÜÇLÜ VE GELİŞMEYE AÇIK ALANLAR, FIRSATLAR VE TEHDİTLERHer ne kadar “Kamu İdarelerince Hazırlanacak <strong>Faaliyet</strong> Raporları Hakkında Yönetmelik” tebu bölümün üstünlükler, zayıflıklar <strong>ve</strong> değerlendirme başlıkları altında düzenlenmesiöngörülmüş ise de; hazırlanacak stratejik planda izlenecek yöntemle paralellik sağlamak <strong>ve</strong><strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz için bir durum analizi yapmak düşüncesi ile bu bölüm “Güçlü <strong>ve</strong>Gelişmeye Açık Alanlar, Fırsatlar <strong>ve</strong> Tehditler” başlığı altında incelenmiştir.1. GÜÇLÜ ALANLAR1. Bütçe hazırlama yetkisinin olması,2. Ayrıntılı harcama programı yapma yetkisinin olması,3. Diğer kurumlardan farklı olarak üst <strong>ve</strong> orta düzey yöneticilerin hâkimlerden oluşması4. Memurların eğitim düzeyinin yüksek olması,5. Hâkim kadrosunun yabancı dil bilen, yurt dışı tecrübesi olan <strong>ve</strong> çoğunlu yüksek lisans,bir kısmı doktora yapmış kişilerden oluşması,6. Hâkimlerin çoğunluğunun kürsü tecrübesi olması, yargının idari, adli, hukuk <strong>ve</strong> cezagibi farklı alanlarından gelmiş olmaları,7. Bakanlığın farklı <strong>Genel</strong> Müdürlüklerden gelen hâkim kadrolarının olması,8. Birimde görev alan hâkimlerin adli sürece katkı sağlamaları nedeniyle meslekifaaliyetlerinden uzak kalmamaları,9. <strong>Genel</strong> Müdürlüğün adli işbirliği <strong>ve</strong> uluslararası ilişkiler alanında merkezi makamolması,10. Adli işbirliği sözleşmelerinin hazırlanmasında inisiyatifin <strong>Genel</strong> Müdürlükte olması,11. Türkiye’nin uluslararası alandaki hukuki ilişkilerin büyük bir bölümüne katkısağlaması, (mütekabiliyet uygulamaları, OECD, GRECO)12. Birimin, idari açıdan yatay yapılanmaya sahip olması, yenilik <strong>ve</strong> gelişmelere açıkolması,13. Yıllık ortalama 150 bin evrakın teraküme sebep olmadan yönetilebilmesi, iş yükünerağmen gerekli esneklikle işlerin yürütülebilmesi,259
14. AİHM’de ülkemiz aleyhine açılan davalarda savunmaların hazırlanmasındaBakanlığımızın ciddi katkı sağlıyor olması,15. İnsan hakları ile ilgili çalışmalara destek sağlanması (hâkim <strong>ve</strong> savcıların eğitimi <strong>ve</strong>yine başka kurum <strong>ve</strong> kuruluşlara eğitim desteği),16. Çalışma ortamında iyi bir teşvik <strong>ve</strong> (bilgi) paylaşımın olması,17. Protokol işlerinin <strong>Genel</strong> Müdürlükçe yerine getiriliyor olması <strong>ve</strong> <strong>Genel</strong> Müdürlüğünalanında yurt dışında <strong>ve</strong> ülkemizde Bakanlığımızı temsil ediyor olması,18. <strong>Uluslararası</strong> hukuk <strong>ve</strong> diğer ülkedeki adli alandaki gelişmeleri takip edip, içhukukumuza aktarma imkânı,19. Başka ülkelerle ikili işbirliği anlaşmaları/protokollerinin yapılmış olması nedeniyle,gerek yurt dışında <strong>ve</strong> gerekse ülkemizde çeşitli seminer <strong>ve</strong> eğitim çalışmasıdüzenlenmesi,20. Başka Bakanlıkların uluslararası hukuk alanında <strong>Genel</strong> Müdürlüğün görüşünebaşvurması <strong>ve</strong> bizim görüşümüz olmadan esaslı işlem tesis etmemeleri,21. Bakanlık yapılanmasında birimimizin dışa açılan iki birimden birisi olması <strong>ve</strong> ülkeselhukuki etkileşimin ilk buradan başlıyor olması,2. GELİŞMEYE AÇIK ALANLAR1- İş miktarının yönetiminin güçlendirilmesi2- Personel sayısı <strong>ve</strong> niteliğinin artırılması3- Fiziki alanın genişletilmesi4- Geçici yetkili çalışanların kadrolu hale getirilmesi5- Bakanlığımızın UYAP çalışması doğrultusunda bilgisayar ağ donanımıntamamlanması ile merkez <strong>ve</strong> taşra teşkilatı ile diğer kamu kurum <strong>ve</strong> kuruluşları ile iletişimintam olarak sağlanması6- Yurtdışında <strong>ve</strong> uluslararası kurumlarda daha fazla geçici görevlendirme <strong>ve</strong> stajimkanı sağlanması260
7- İş akışının etkinliği önleyecek nitelikte oluşu (gereksiz işlerin çok aşama kaydederek<strong>Genel</strong> Müdürlükten çıkması)8- Memur, şube müdürü, hâkim seviyesinde mesleki etkinlik <strong>ve</strong> iletişimi artıracakdüzenli bir toplantı trafiğinin olmaması9- Şube müdürü <strong>ve</strong> memur seviyesinde disiplininin sağlanması10- Uzmanlaşmanın gerçekleştirilmesi11- Eşgüdüm eksikliğinin giderilmesi12- <strong>Genel</strong> Müdürlük vizyonunun geliştirilmesi13- <strong>Genel</strong> Müdürlüğün iş alanının tam olarak belirlenmesi <strong>ve</strong> görev tanımlarının bunagöre yapılması(toplantı görevlendirme-evrak işlemi)14- <strong>Genel</strong> Müdürlük yetki, görev <strong>ve</strong> faaliyetlerine ilişkin Bakanlık <strong>ve</strong> taşradafarkındalığın artırılması15- <strong>Uluslararası</strong> ziyaretlerin <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüz iş yükünü ağırlaştırması16- Sorun tespiti <strong>ve</strong> çözüm geliştirilmesine ilişkin süreklilik arz eden mekanizmakurulması,17- Her aşamada eğitim eksikliğinin giderilmesi18- Hâkimlerin düzenli olarak yurt dışı tecrübesini edineceği sistemli bir planınoluşturulması19- Yurt dışı görevlendirmelerde denge <strong>ve</strong> liyakate göre dağılım yapılması20- Dayanışma <strong>ve</strong> işbirliği ruhunu oluşturacak faaliyetler gerçekleştirilmesi22- Kurumsal hafızanın oluşturulması23- Kurum arşivinin olmaması27- Sorunların çözümünde idari silsilenin takip edilmesi28- Yeterince ikili sözleşme yapılamaması, sürecin yavaş ilerlemesi29- <strong>Uluslararası</strong> mevzuata ilişkin mevzuat yetersizliği261
30- Ülkelerle ikili ilişkilerin eksikliği, teknik heyet görüşmelerin bulunmaması3. FIRSATLAR1. Avrupa Birliği’ne uyum süreci2. Globalleşme sonucu uluslararası hukuka <strong>ve</strong>rilen önemin daha da artması3. UHDİGM’ in görev alanını çok iyi bilen bir üst yönetimin olması4. Ülkenin dış politikasının uluslararası arenada belirleyici hale gelmesi5. AİHM’de Ülkemizin savunmasının üstlenilmesi konusunda yeniden yapılandırmaihtimali6. <strong>Uluslararası</strong> düzenlemelerin Türkiye’deki reform sürecini tetiklemesi sonucu <strong>Genel</strong>Müdürlüğün öneminin artması7. <strong>Uluslararası</strong> hukukta bireylerin daha fazla süje olarak tanımlanmaya başlanması8. Türkiye’nin merkezi coğrafi konumu, enerji bölgelerinin ortasında bulunuyor olması9. Yargı teşkilatında birimde çalışmaya hazır çok sayıda hakim <strong>ve</strong> savcıların varlığı10.<strong>Uluslararası</strong> kurumlarda ülkemizin temsil edilmesi için temsilci belirlenmesitaleplerinin <strong>Genel</strong> Müdürlüğe gelmesi11. Yabancılarla evliliklerin artması <strong>ve</strong> bunun bir kısım hukuki sorunları ortayaçıkarıyor olması12. Küreselleşen dünyada gelişen uluslararası ticaretin tahkim türü uyuşmazlık çözümyollarını zorunlu kılmasının <strong>Genel</strong> Müdürlüğe getirdiği konum13- Bazı uluslararası organizasyon toplantılarının Ülkemizde <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüztarafından yapılması.4. TEHDİTLER1. Stratejik yönetim anlayışının yeterince gelişmemiş olması2. Bütçe imkânlarının yetersiz oluşu3. Herhangi bir ülke ile aramızda doğabilecek siyasi kriz.262
4. Muhatap ülkedeki siyasi <strong>ve</strong>ya ekonomik krizler, iç karışıklıklar ya da savaş hali.5. Muhatap ülkenin, kendi hukukunu ya da kamu düzenini gerekçe göstererek adliyardımdan kaçınması.6. Ülkemiz kamuoyu baskısından kaynaklanan, belli bir konudaki devlet politikası.7. Özellikle terör suçlarından aranan kişilere yabancı ülkelerin müsamahalı yaklaşımı.8. Adli teşkilatın yoğun iş yüküne bağlı olarak dışarıdan gelen adli nitelikteki taleplerinzamanında karşılanamaması.9. Ülkemize yönelik özellikle komşu ülkelerden göç hareketleri.10. Ulusal <strong>ve</strong>ya ulusalüstü yargı mercilerinin, adli konulardaki olağan idari işleyişietkileyebilecek nitelikte <strong>ve</strong> mutat içtihatları dışında karar <strong>ve</strong>rmeleri.11. UYAP/DYS sistemine olabilecek siber saldırılar.12. Yoğun adli ilişkilerimizin bulunduğu ülkelerle ikili temasların istenilen seviyedeolmaması.13. <strong>Uluslararası</strong> hukuk konularının artması, çeşitlenmesi.14. Sırf yabancılık unsuru içerdiği gerekçesiyle, <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzün görevinegirmeyen konularda bilgi-belge-görüş istenmesi.B. DEĞERLENDİRMEYukarıda yapılan çalışma, birim olarak kendimizi değerlendirmemiz, güçlü <strong>ve</strong> gelişmeye açıkalanlarımız ile fırsat <strong>ve</strong> tehditlerimizi ortaya koymak açısından oldukça önemlidir.5018 sayılı Kanunun getirdiği yeni malî yönetim anlayışının tam olarak uygulamayageçirilmesi ile birlikte gelişmeye açık alanlarımızda da ilerlemeler sağlanacağı <strong>ve</strong> tehditlerinzayıflayacağı, güçlü yönlerimizin ise daha da gelişeceği düşünülmektedir.C. ÖNERİ VE TEDBİRLER5018 sayılı Kanun ile benimsenen kamuda stratejik yönetim anlayışının vazgeçilmezunsurlarından olan malî saydamlık <strong>ve</strong> hesap <strong>ve</strong>rme sorumluluğu bakımından büyük önemtaşıyan birim faaliyet raporunun ilkini yayımlamış bulunmaktayız.263
<strong>Faaliyet</strong> raporumuzun hazırlanmasında, raporlamanın temel felsefesi <strong>ve</strong> aşağıdaki ilkeler gözönünde bulundurulmuştur:<strong>Faaliyet</strong> raporlarının malî saydamlık <strong>ve</strong> hesap <strong>ve</strong>rme sorumluluğunusağlayacak şekilde hazırlanacağına ilişkin “Sorumluluk İlkesi”,<strong>Faaliyet</strong> raporlarında yer alan bilgilerin doğru, gü<strong>ve</strong>nilir, önyargısız <strong>ve</strong> tarafsızolmasının zorunlu olduğuna ilişkin “Doğruluk <strong>ve</strong> Tarafsızlık İlkesi”,<strong>Faaliyet</strong> raporlarının ilgili tarafların <strong>ve</strong> kamuoyunun bilgi sahibi olmasınısağlamak üzere açık, anlaşılır <strong>ve</strong> sade bir dil kullanılarak hazırlanacağınailişkin “Açıklık İlkesi”,<strong>Faaliyet</strong> raporlarında yer alan bilgilerin eksiksiz olması, faaliyet sonuçlarınıtüm yönleriyle açıklaması gerektiğine ilişkin “Tam Açıklama İlkesi”,<strong>Faaliyet</strong> sonuçlarının gösterilmesi <strong>ve</strong> değerlendirilmesi konusunda da aynıyöntemlerin kullanılacağına ilişkin “Tutarlılık İlkesi”.Hazırlanan raporda öncelikle <strong>Genel</strong> Müdürlüğümüzdeki tüm şubelerin yetki görev <strong>ve</strong>sorumlulukları belirtilmiş, fiziki <strong>ve</strong> donanım altyapısı hakkında bilgiler <strong>ve</strong>rilmiş, <strong>Genel</strong>Müdürlüğümüzce sunulan ürün <strong>ve</strong> hizmetler değerlendirilmiş ayrıca mevzuatla <strong>Genel</strong>Müdürlüğümüze <strong>ve</strong>rilen fonksiyonlara yer <strong>ve</strong>rilmiştir.264
İÇ KONTROL GÜVENCE BEYANIHarcama yetkilisi olarak yetkim dâhilinde almış olduğum bilgiler;Bu raporda yer alan bilgilerin gü<strong>ve</strong>nilir, tam <strong>ve</strong> doğru olduğunu beyan ederim.Bu raporda açıklanan faaliyetler için idare bütçesinden harcama birimimize tahsis edilmişkaynakların etkili, ekonomik <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rimli bir şekilde kullanıldığını, görev <strong>ve</strong> yetki alanımçerçe<strong>ve</strong>sinde iç kontrol sisteminin idari <strong>ve</strong> mali kararlar ile bunlara ilişkin işlemlerin yasallık<strong>ve</strong> düzenliliği hususunda yeterli gü<strong>ve</strong>nceyi sağladığını <strong>ve</strong> harcama birimimizde süreçkontrolünün etkin olarak uygulandığını bildiririm.Bu gü<strong>ve</strong>nce, harcama yetkilisi olarak sahip olduğum bilgi <strong>ve</strong> değerlendirmeler, iç kontroller,iç denetçi raporları ile Sayıştay raporları gibi bilgim dâhilindeki hususlara dayanmaktadır.Burada raporlanmayan, idarenin menfaatlerine zarar <strong>ve</strong>ren herhangi bir husus hakkında bilgimolmadığını beyan ederim. 10.04.2013Dr. Nurdan OKURHâkim<strong>Genel</strong> Müdür265
Change language