Ä°ndir - Devlet Su Ä°Åleri Genel MÃ¼dÃ¼rlÃ¼ÄÃ¼

More documents

Recommendations

Info

KAPSAMDünyadaki hızlı nüfus artışına, kentleşme ve sanayileşmeye bağlı olarak su kullanımı güngeçtikçe artmasına rağmen kullanılabilir su kaynakları potansiyeli sabit bulunmaktadır. Diğertaraftan, tarımsal faaliyetlerin genişlemesi, sanayileşme, kentleşme ile küresel ısınma veiklim değişikliği mevcut su kaynakları üzerinde büyük bir baskı yaratmaktadır. Dolayısıyla,günümüzde su kaynakları yönetimi çözümlenmesi gereken en önemli problemlerden birinioluşturmaktadır. Bu bağlamda, mevcut su kaynaklarından daha etkin yararlanılabilmesi veçevresel problemlerin azaltılabilmesi bakımından “Entegre Havza Yönetimi” tüm dünyadaönem kazanmaktadır.“Entegre Havza Yöntemini” gerçekleştirebilmek için ise havza ve alt-havza alanlarının ülkebazında sistematik olarak tanımlanmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Ülkemizde yapılançalışmalar neticesinde 25 temel havza tespit edilmiş olup su kaynakları planlaması veyönetimi söz konusu bu 25 temel havza üzerinden yapılmaktadır. Alt havzalar ise hazırlananprojeler kapsamında genelde ele alınmakta ve proje ihtiyaçları doğrultusundabelirlenmektedir. Bu nedenle ülke genelini kapsayan sistematik bir havza ve alt-havzaçalışmasının yapılmasına ve havza sınırlarının mevcut güncel haritalar ile yeni teknolojikgelişmelerinde kullanılarak yeninden gözden geçirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.Geçmişte havza sınırlarının bulunmasında yoğun olarak kağıt ortamdaki topoğrafik haritalarkullanılmış olup topoğrafik haritalar üzerinden eşyükselti eğrileri ile tepe noktaları takipedilerek su ayırım çizgileri çizilmiş ve havza sınırları ile alt-havza sınırları belirlenmiştir.Hazırlanan havza veya alt-havza sınırlarına ait alanlar ise planimetre ile ölçülmüştür. Sonyıllarda ise özellikle Bilgi Teknolojilerinde meydana gelişmelere bağlı olarak Coğrafi BilgiSistemi söz konusu işlemlerin yapılmasında yoğun olarak kullanılmaya başlanılmıştır. CoğrafiBilgi Sistemi kullanılarak havza ve alt-havza alanlarının tespit edilmesine yönelik hem teorikbilgiler hem de en çok kullanılan yazılımlardan biri olan ArcHydro uygulaması ilk bölümdeyer almaktadır.Bu çalışmada Porsuk Nehri su toplama alanının belirlenmesi, Bahçelik Barajı drenaj alanınadüşen ortalama yıllık toplam yağış miktarının hesaplanması, maksimum su kotluna göre aktifhacmin belirlenmesi, rezervuara ait kot-alan-hacim grafiği ve drenaj alanı kot-alan grafiği içinveri hazırlanması ArcGIS 10 kullanılarak gerçekleştirilmiştir.Konular makale niteliğinden ziyade uygulama yapan mühendislere ışık tutması açısından dersnotları şeklinde açıklanmıştır.v
1. ARCHYDRO İLE SU TOPLAMA ALANLARININ BELİRLENMESİ1.1 GirişYağışlardan kaynaklanan yüzeysuyu akımını toplayan saha olarak tanımlanan “su toplamaalanı”nın tespit edilmesi özellikle;Baraj ve gölet gibi su yapılarının planlamasında su yapısının aks yerinin ve kretyüksekliğinin tayin edilmesinde,Akarsu üzerinde kurulacak olan herhangi bir akım gözlem istasyonundan geçebileceksu miktarının hesaplanmasında istasyon yerinin belirlenmesinde,Yapılacak herhangi bir taşkın önleme tesisinin boyutlandırılmasında önem arzetmektedir.Coğrafi Bilgi Sistemi kullanılarak havza sınırlarının belirlenmesi; arazi verilerini ön işleme vesu toplama alanı işlemi olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilmektedir.Arazi Verilerini Ön İşleme’de (ArcHydro Terrain Preprocessing) yer alan bütün adımlaraşağıda yer aldığı şekilde sırası ile yapılmalıdır. Bu işlemlerin tamamı <strong>Su</strong> Toplama Alanıİşlemleri (Watershed Processing) fonksiyonundan önce tamamlanmalıdır. Aşağıdaki Çizelge1’de verileri işlemede izlenecek adımlar görülmektedir. Sarı alanlar işlemi, yeşil alanlar iseişlemlerden elde edilen çıktıları göstermektedir. Çizelgeden de görüleceği gibi bir işleminçıktısı bir sonraki işlem için girdi olmaktadır. Akım Yönü çıktısı olan “Fdr” katmanı ise NehirBölümleme, Drenaj Çizgilerini Belirleme ve <strong>Su</strong> Toplama Alanı Oluşturma için girdi olduğugörülmektedir.Çizelge 1. Arazi verileri ön işleme işlem sırası1
Page 1 and 2: T.C.ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞ
Page 5: GİRİŞSu, insanoğlunun hayatın
Page 9 and 10: olmasını sağlar. Bu da nehir ağ
Page 11 and 12: Şekil 4. Boşlukların doldurulmas
Page 13 and 14: 11industry zoneMECURE, part of the
Page 15 and 16: OK düğmesine basılır. İşlemin
Page 19 and 20: Her bir nehir çizgisinin ayrı de
Page 21 and 22: Bu katmanın öz nitelik tablosu a
Page 25 and 26: Seçenekler;Name : Noktayı tanıml
Page 27 and 28: EK - 1 Porsuk Çayı Su Toplama Ala
Page 29 and 30: Şekil 4. Alt dizin yeri belirlemed
Page 31 and 32: “porsukfil” katmanı akım yön
Page 33 and 34: Şekil 12. Akarsu ağının akım y
Page 35 and 36: “porsukfdr” ve “porsukstr”
Page 37 and 38: Şekil 20. Su toplama alanıBu aşa
Page 39 and 40: “porsukstrlnk” ve “porsukfdr
Page 41 and 42: SU TOPLAMA ALANI İŞLEMLERİŞekil
Page 43 and 44: Şekil 32. Seçilen noktaya ait su
Page 45 and 46: EK - 2 YENİ BİR DEPOLAMA TESİSİ
Page 47 and 48: Şekil 37. Su toplama alanları41
Page 49 and 50: Şekil 39. Beylikahir gölü ve su
Page 51 and 52: ArcToolbox menüsünden;Analyst Too
Page 53 and 54: “yagis_poligon” katmanının ta
Page 55 and 56: “yagis_drenaj” katmanının tab
Page 57 and 58:
Her bir yağış istasyonunun temsi
Page 60 and 61:
3. COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ
Page 62 and 63:
Bu bahçelil isimli TIN katmanında
Page 64 and 65:
Çıktı dosyası vektör özelliğ
Page 66 and 67:
Elde edilen aktif hacim göl alanı
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Göl alanlarını 3 boyutlu olarak
Page 72 and 73:
Belirlenen su seviyesinin altında
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
ArcToolbox menüsünden;3D Analyst
Page 78 and 79:
Elde edilen çıktı aşağıda gö
Page 80 and 81:
Excel dosyaya değerler yapıştır
Page 82:
6. KAYNAKLARAtaol M., 2010, Burdur
show all

Ä°ndir - Devlet Su Ä°Åleri Genel MÃ¼dÃ¼rlÃ¼ÄÃ¼

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

Ä°ndir - Devlet Su Ä°Åleri Genel MÃ¼dÃ¼rlÃ¼ÄÃ¼