7- Prof. Dr. Orhan GÖKÇE - selim çapar

Vatandaşın hükümetegüven oluşumunda İçişleriBakanlığı’na olumlu bir rol veişlev atfetmiş olması, İçişleriBakanlığı açısından sonderece olumlu bir göstergedir.verilen yanıtlar, İçişleri Bakanlığı’nınvatandaş nezdinde son dereceolumlu bir algı ve imaja sahip olduğunugöstermektedir. Vatandaş,İçişleri Bakanlığını “saygın” (%68.3),“toplumsal barışı tesis eden, bireyselhak ve özgürlükleri sağlayan,can ve mal güvenliğini temin eden”(%65.8), “güvenilen” (%55.8), “insanımerkeze alan” (%60), “vatandaşlaiyi ilişkiler kuran” (%57.2), “hukukabağlı” (64.8), “yenilikçi” (%50),“çalışanlarını destekleyen ve takdireden” (%47.8), “yoksulların ve kimsesizlerinkoruyucusu” (%46.2) vb.imgelerle ilişkilendirmektedir.İçişleri Bakanlığının, bazı noktalardaolumsuz imgelerle de ilişkilendirildiğigözlemlenmektedir. Bunlarınarasında “siyasallaşmışlık”(%38.9), “hizmet kalitesi düşüklüğü”(%39.1), Endişe (%40.9) vb. önplana çıkmaktadır.İçişleri Bakanlığı, güçlü bir toplumsalitibara sahiptir. Bu son derecememnuniyet vericidir. Ancak tablo,aynı zamanda sonuçların dikkatlibir şekilde okunması, yorumlanmasıve ek önlemlerin alınması gerekliliğinide ortaya koymaktadır.6. Güven ve Huzurlu OrtamAlgısı10-15 yıl öncesine göre bugün ülkemizindaha güvenli, huzurlu vedaha yaşanılır olduğunu düşünenlerinoranı %50’nin üzerindedir. Buoran, çok yüksek olmamakla beraber,geçmiş yıllardaki oranlarabakıldığında oldukça iyidir. Dolayısıylabu oran, vatandaşın aidiyetduygusunun geçmişe oranla birazdaha güçlendiğinin, geleceğe dahagüvenle baktığının bir göstergesiolarak değerlendirilebilir.7. İçişleri Bakanlığı’nın ÖncekiYıllara Kıyasla Hizmet KalitesiSon 10–15 yıl öncesine göre İçişleriBakanlığı’nın bugün daha etkin vekaliteli hizmet sunduğu algısı yaygındır.Bu çerçevede vatandaşın,geçmişe göre hizmet sunumundabir iyileşmenin olduğu, ancak bunarağmen gelinen noktanın yeterliolmadığını düşündüğü, gözlemlenmektedir.8. İçişleri Bakanlığı’na İlişkinAlgıda Medyanın RolüDoğrudan deneyimin olmadığı durumve ortamlarda, kişiler ve kurumlar,çevreleri hakkındaki bilgilerinidolaylı yollardan, yani medyaaracılığıyla sağlamaktadır. Bu bağlamdaİçişleri Bakanlığına ilişkinalgıların oluşumu da büyük ölçüdeTablo 2. Mülki İdare Amirlerinde Aranan Özelliklermedya aracılığıyla gerçekleşmektedir.Günlük bilgi ihtiyacını karşılamadageleneksel medya (Televizyon) herzaman olduğu gibi yine önceliklikonumunu korumaktadır. Vatandaşların%62.5’i televizyonu aktüelbilgi ihtiyacının karşılayıcısı olarakdeğerlendirmektedir. Vatandaşların%45.8’i ise, interneti önemli birbilgi kaynağı olarak görmektedir.Üçüncü sırada, ancak daha düşükbir oranda (%26.4), Ulusal Gazetelergelmektedir. Ulusal Gazeteleri%17.4’lük oran ile Yerel ya da BölgeselTV Kanalları izlemektedir.9. Mülki İdare AmirlerindeAranan ÖzelliklerAnket çalışması kapsamında, vatandaşgözünde iyi bir Mülki İdareAmirinin sahip olması gereken özelliklerde saptanmaya çalışılmıştır.Bu çerçevede Vali ve Kaymakamlararanan özellikler açısından birbirineçok yakın puana sahip olduğu görülmüştür.Tablo 2. yakından incelendiğinde,vatandaşın “tarafsız ve halkla bütünleşen”bir Mülki İdare Amiri arzuettiği açıkça görülmektedir. Vatan-Nitelikler Vali % Kaymakam %Tarafsız, adil, tutarlı, dürüst ve güvenilirolması%75.0 %77.3Halka yakın olma/Halkla iç içe olma %56.9 %77.3İletişime açık olma %34.1 %39.4İnsan haklarına saygılı olma %33.6 %44.0Yöre sorunlarına vakıf olma %34.4 %46.8Çevre sorunlarına duyarlı olma %27.6 %41.2Çözüm odaklı olma %29.8 %9.1Değerlerimize saygılı ve bağlı olma %20.9 %33.334idarecinin sesi - Ocak - Şubat / 2014

araştırmaVatandaş nezdinde, her nekadar vali ve kaymakamlarınyetki, kaynak ve sorunçözme bakımından zamaniçerisinde geriye düştüklerideğerlendiriliyor ise de, sözkonusu kamu görevlilerininhalkın üst seviyede güvenve itibarına layık görülmeyedevam ettikleri de buçalışmanın bulguları arasındayer almaktadır.daş, sıradan bir vatandaş gibi arasıra caddede korumasız yürüyen,ona dokunma mesafesinde olan,ona selam veren, onunla sohbeteden, hayatın içinden gelen ve vatandaşınne ve nasıl yaşadığını bizzatkendisinin gözlemlediği bir Valive Kaymakam beklemektedir.Aranan özellikler listesinde Girişimcive Yatırımcı Olma, Hükümete YakınOlma, Sanatçıya Değer Verme,Devleti/Hükümeti Temsil vb. etmegibi özelliklerin geriye düşmüş olmasıdikkat çekicidir.10. Vali Ve Kaymakama İlişkinYargılarVatandaş gözünde Mülki İdareAmirleri çok önemli görevler yerinegetirmektedir. Vatandaş, kendi oyuile seçtiği kişilerden ziyade Vali veKaymakama daha fazla güvenmektedir.Vali ve Kaymakam, sadecehalk ile iletişim kurma ve dolayısıylahalka yakın olma kriteri açısındanBelediye Başkanından sonra gelmektedir.Bununla birlikte bu araştırma, Valive Kaymakamların, tarafsızlıklarıaçısından, çevrenin korunması, kurumlararasıeşgüdüm sağlanması,kamu hizmetinin sunumunun denetlenmesi,yoksullukla mücadele, bölgenintanıtımı ve gelişimi açısındanvatandaş nezdinde vazgeçilmez konumdaolduğunu ortaya koymaktadır.11. Mülki İdare AmirlerindenBeklentilerVatandaşın Validen ve Kaymakamdanbeklentileri öncelikle ekonomikkaynaklı değildir; daha çok beklentiler,başta vatandaşa yakın olmaküzere eğitim, sağlık, yoksulluklamücadele, kimsesizlere sahip çıkma,dezavantajlıların entegrasyonunsağlanmasını destekleme, sunulanhizmetin kalitesinin artırılmasıve en önemlisi de illerde ve ilçelerdeasayişin sağlanması, yani vatandaşagüven ve huzur içinde yaşamınısürdürebileceği hissiyatının verilmesinoktasında odaklanmaktadır.Kısacası vatandaşın, Vali ve Kaymakamdanbeklentileri, insanlarınyaşam kaliteleri, gelecekleri, huzurve güven içinde yaşamlarını sürdürmelerive insanlararası güvenin tesisiile ilgilidir.12. Mülki İdare Amirlerinin BölgeSorunlarını Çözme KonusundaEtkinlikleriBölge/yöre sorunlarının çözümükonusunda vatandaş önceliği hükümete(%35.3) tanımaktadır. Vatandaşıngözünde bu sorunların ikinciçözüm adresi Belediye BaşkanıVatandaşın, Vali veKaymakamdan beklentileri,insanların yaşam kaliteleri,gelecekleri, huzur vegüven içinde yaşamlarınısürdürmeleri ve insanlararasıgüvenin tesisi ile ilgilidir.(%25.8)’dır. Bu da vatandaş nezdindeBelediye Başkanının bölgede/yörede otorite konumuna geldiğineişaret etmektedir. Vali’ye ilişkin veride bunu doğrulamaktadır.Nitekim Vali (%13.4), Hükümetinve Belediye Başkanının arkasındanüçüncü sırada gelmektedir. Bu bağlamda,Kaymakam ise daha düşükbir oran (%4.8) ile değerlendirilmektedir.13. Mülki İdare Amirlerinin Bölgeİnsanını Temsil Etme KapasiteleriBölge/Yöre insanının çıkarlarınıtemsil etme konusunda BelediyeBaşkanı %49’luk oranla ilk sırayıalmaktadır. Belediye Başkanını,daha düşük oranlarla Vali (%13.9)ve Kaymakam (%11.3) izlemektedir.Muhtarlar %5.7 ile dördüncü sıradayer almaktadır.Yöreye ilişkin kamu hizmetinin yürütülmesindede Belediye Başkanı%62 ile ilk sıradadır. Belediye Başkanını%52.6 ile Vali izlemektedir.Vali’yi 27 puan geriden Kaymakam(%25.2) ve Kaymakamı da üç puangeriden Milletvekilleri izlemektedir.Kısacası, vatandaşlar yaşadıklarıçevreye ait sorunların çözümündekendi seçtikleri Belediye Başkanlarınaöncelik atfetmektedir.idarecinin sesi - Ocak - Şubat / 2014 35

14. VatandaşınkamuYöneticilerine DuygusalYakınlıklarıGörüşülen kişilerin neredeyse yarısı(%46.4) kendisini Belediye Başkanınadaha yakın hissetmektedir. Bunakarşılık sadece %12.5’luk bir kesim,kendisini Valiye daha yakın hissettiğigörüşündedir. Kendisini, herikisine de yakın hissetmeyenin oranı(%24.6) ile fikir belirtmeyenlerinoranı (%16.5) arasındaki fark ise,%10’nun altındadır. Bu noktada“kendini hiçbirine yakın hissetmiyorum”diyenlerin oranının (% 24.6)oldukça yüksektir. Bunun nedenleriüzerinde düşünülmesi gerekmektedir.15. Vali ve Kaymakama UlaşmaVatandaş her ikisini de gerektiğindeulaşılabilir görmektedir. Vatandaş,her ne kadar Mülki idare Amirlerinikendilerinden biraz uzak olarakkonumlandırsa da, işi olduğundagitmekten çekinmeyeceği kurumlarolarak değerlendirmektedir. ÖzellikleBüyükşehir dışındaki illerdeikamet edenler öncelikle Vali ve/ya Kaymakama gideceklerini ifadeetmişlerdir. Vatandaşın Valiye gitmenedenleri arasında, “Valinin dahayetkili olması ve daha fazla güvenvermesi” seçeneği ön plandadır.Kaymakamı tercih etme nedenleriarasında ise, “daha kolay ve çabukulaşabilir olması” ve “Kaymakamınkendisini daha iyi anlayabileceği”düşüncesi ilk sırada yer almaktadır.Vatandaş, Kaymakamla daha kolayiletişim kuracağını, kaymakamınkendisini daha iyi anlayacağını vekendisine yardımcı olacağını düşünmektedir.Bu açıdan Kaymakamınvatandaş üzerinde az da olsabiraz daha fazla çekim gücü olduğusöylenebilir.16. Mülki İdare AmirlerininHizmet Sunumunda VatandaşaYaklaşımıİl ve ilçelerde sosyal yardımların dağıtımıkonusunda Mülki İdare Amirlerinineşit ve adil davranmadığınailişkin algı mevcuttur. %45.3’lük buoran, bu algının düzeltilmesi konusundaçalışma yapılması için sinyalvermektedir.17. Mülki İdare AmirlerindenMemnuniyetVali ve Kaymakama yönelik memnuniyetdüzeyi ilk etapta düşük gözükmektedir.Validen memnunumdiyenlerin oranı % 32.5, Kaymakamdanmemnunum diyenlerin oranı%31.1’dir. Öte yandan memnunolmayanların oranı Vali için %21.4,Kaymakam için ise, 15.4’tür. Dolayısıylamülki idare amirlerindenmemnun olanların oranı memnunolmayanlardan biraz daha yüksektir.Bununla birlikte, bu konuda memnuniyetoranlarının yükselmesiyönünde strateji belirlemek üzereçalışma yapılması gerekmektedir.Memnuniyet, genelde hizmet düzeylerininbir fonksiyonu olsa da,bu süreçte halka yakınlık, insanlarile iletişim ve yaklaşım biçimi, tarafsızlıkve dürüstlük algısı ön planaçıkmaktadır.Son SözAraştırma, İçişleri Bakanlığı’nın vatandaşnezdinde oldukça itibarlı,yasalara bağlı, güvenilen ve saygıduyulan bir kurum ve cazip bir işverenolduğunu göstermektedir.Genel resme bakıldığında, İçişleriBakanlığına ilişkin oldukça olumlubir algının ağırlıklı olduğu gözlem-Araştırma, Vali veKaymakamların, tarafsızlıklarıaçısından, çevreninkorunması, kurumlararasıeşgüdüm sağlanması, kamuhizmetinin sunumunundenetlenmesi, yoksulluklamücadele, bölgenin tanıtımıve gelişimi açısından vatandaşnezdinde vazgeçilmezkonumda olduğunu ortayakoymaktadır.lenmektedir. Bu tablo İçişleri Bakanlığıaçısından memnuniyet vericidir.Toplumda İçişleri Bakanlığına ilişkinböyle bir algının oluşumunda İçişleriBakanlığı yönetici ve mensuplarınınbüyük katkısı olduğu açıktır.Vatandaş nezdinde, her ne kadarvali ve kaymakamların yetki, kaynakve sorun çözme bakımından zamaniçerisinde geriye düştükleri değerlendiriliyorise de, söz konusu kamugörevlilerinin halkın üst seviyedegüven ve itibarına layık görülmeyedevam ettikleri de bu çalışmanınbulguları arasında yer almaktadır.İçişleri Bakanlığı, hem kurum olarakkendisinin hem de mülki idareamirlerinin vatandaş gözünden itibarve imajını sorgulamayı ve buşekilde vatandaşın düşüncelerini,eleştirilerini ve beklentilerini öğrenerekyönetim anlayışını geliştirmekamacıyla bu çalışmayı başlatmıştır.Bu çalışma, bu yönde atılan bir ilkadım özelliği taşımaktadır.36idarecinin sesi - Ocak - Şubat / 2014