biyodizel - Tarımsal Ekonomik Araştırma Enstitüsü

Sayfa2Sayfa2Dünyada ilk biyoyakıtın ortaya çıkışı biyodizellegerçekleşmiştir. 1983 yılında Rudolf Dieseltarafından, yerfıstığı yağını yakıt olarak kullananmotorun tasarlanması ile bitkisel yağlar ilk kezmotor yakıtı olarak kullanılmıştır.Biyoyakıtlar içerisinde ilk önce ortaya çıkmış vekullanılmaya başlanmış olmasına rağmenbiyodizelin zaman içerisindeki gelişim süreci, dışsaletkenler nedeniyle kesintili ve uzun süreli olmuştur.1980’li yılların sonuna kadar petrol ürünlerinin dahadüşük maliyetli olması ve kullanımlarınınyaygınlaşması nedeniyle biyodizel üretiminde kaydadeğer bir ilerleme gerçekleşmemiştir. Ancak 1990’lıyıllarda Körfez Savaşı’nın etkisiyle petrolfiyatlarının artması ile birlikte biyodizel üretimitekrar gündeme gelmiştir ve Almanya ile Fransa’nınöncülüğünde biyodizel piyasası oluşmayabaşlamıştır. Bu dönem boyunca toplam biyodizelüretimi sürekli artmıştır. 2000’li yıllarda ise, petrolfiyatlarının tekrar yükselişe geçmesi, güçlenençevresel hassasiyetler ve önemi büyüyen kırsalkalkınma faktörlerinin üretimi tetiklemesiylebirlikte biyodizel sektörü büyüme hızını iyiceartırmıştır.Dünyada, 2000’li yıllarda 1 milyar lt’nin altındaolan biyodizel üretim miktarı, 2006 yılında 6 milyarlt’ye yükselmiş ve 2008 yılında iki kat artarak 12,2milyar lt’ye ulaşmıştır (3).Dünya biyodizel üretiminde en büyük payı baştaAlmanya ve Fransa olmak üzere AB ülkelerialmaktadır. 2008 yılında 12.2 milyar lt olarakgerçekleşen dünya biyodizel üretiminin yaklaşık%64’ü AB ülkeleri tarafından gerçekleştirilmiştir.AB’de 2010 yılı itibariyle 7,75 milyon tonbiyodizel üretimi gerçekleşmiştir ve 2011 yılıitibariyle 22,11 milyon ton üretim kapasitesimevcuttur (Çizelge 1).Çizelge 1. AB'de Biyodizel Üretim Miktarı (000 ton)Ülkeler 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20102011ÜretimKapasitesiAlmanya 450 715 1.035 1.669 2.662 2.890 2.819 2.861 4.932Fransa 366 357 348 492 743 872 1.815 1.910 2.505İspanya - 6 - 73 99 168 207 925 4.410İtalya 210 273 320 396 447 363 595 706 2.265Belçika - - - 1 25 166 277 435 710Polonya - - - 100 116 80 275 370 864Hollanda - - - - 18 85 101 368 1.452Avusturya 25 32 57 85 123 267 213 289 560Portekiz - - 13 1 91 175 268 289 468Finlandiya - - - - - 39 85 288 340Danimarka 10 40 70 71 80 85 231 246 250Diğer 4 11 90 296 486 523 869 883 3.361TOPLAM 1.065 1.434 1.933 3.184 4.890 5.713 7.755 9.570 22.117Kaynak: European Biodiesel Board (http://www.ebb-eu.org/stats.php (3 Kasım 2011)AB ülkeleri içinde Almanya, Fransa, İspanya veİtalya 2010 yılı itibariyle %67’lik payla biyodizelüretiminde ilk sırada yer almaktadır (Çizelge 1).AB’den sonra ikinci büyük biyodizel üreticisiülke ABD’dir ve dünya biyodizel üretiminin%16’sını gerçekleştirmektedir. Endonezya veMalezya ise AB ülkelerinin tüketim talebineyönelik olarak hızlı bir gelişme kaydedereküretimlerini artırmışlardır (3). Hammaddemaliyeti, biyodizel üretimininyaygınlaşamamasında en önemli unsurlardanbiridir. Nitekim, biyodizel maliyetinin 84’ühammadde maliyetidir (5). Bu bağlamda,biyodizel üretiminde kullanılan hammaddekaynakları ülkelerin yağlı tohum üretimpotansiyellerine göre farklılık göstermektedir.Almanya ve Avusturya kanola kökenli biyodizelüretiminde lider ülkelerdir. Ayçiçek yağı GüneyFransa ve İtalya’da, soya yağı ABD’de, palm yağıise Malezya’da biyodizel üretiminde yaygınolarak kullanılmaktadır. ABD, Avusturya veİngiltere kullanılmış yemeklik yağ kökenlibiyodizel üretimini gerçekleştiren lider ülkelerdir(6).