İstanbul İmgeleri - Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi

cezalandırmaya çalıştığınız Musevilerin yeri doldurulabilir. Istanbul yüzyıllardır bütünbunların alaşımıyla, üstünlüğüyle, zenginliğiyle var olduğu için bugün böyledir.Tıpkı bir metin yazarı gibi zaman zaman geriye dönüyorum, daha önce attığım ilmekleriburaya çekiyorum: 1986’da oturduğum eve geri dönelim. Çok güzel, tavanları freskli bir evdeoturuyordum ve yanımızdaki bina da çok güzeldi; ama o binada 1990’lı yıllarda en kanlı enkaranlık dönemini ne yazık ki bir kadın başbakan iktidarında geçirmiş bir Türkiye’de yakılmışköyünden, öldürülmüş anasından babasından oğlundan kaçmış Kürtler oturuyordu.Rumlardan, Musevilerden ya da Ermenilerden kalma bir binanın içinde yaşama bilgisinesahip dahi değillerdi; o freskli tavanda dökülmüş yerleri boyamaya başlamışlardı. Türkiye’nintarihini, bütün bir tarihsel süreci birilerinin kaçıp diğerlerinin sürülmesi üzerine kurarsanız, oülkenin hiçbir toprak parçasını kendi tarihsel evrimi içinde layıkıyla yaşayamazsınız. O freskiboyuyorlar, çünkü onu biliyorlar, öyle rahat edecekler. Onlar ister miydi köyünden kaçsın...Asit kuyularının açılması yeni başladı; kaç kemik, kaç kafatası çıkacağını göreceğiz. Bütün busüreçte buraya gelmiş insanların yaşadığı o gerilim içerisinde Istanbul’un Istanbulluğu, hiçbiryerin hiçbir yerliği kalmıyor; çünkü bu aynı zamanda dekor kültürümüzde de var. Anadolu’yakalkıp gidiyorsunuz, çok beğenip güğüm, bakraç, kilim alıyorsunuz ve otuz tanesiniIstanbul’da bir yere koyup “Şark köşesi” yaptığınız zaman kitch oluyor; çünkü onunevreninin, kültürünün dışındasınız. Her kültür kendi grameriyle inşa edilir. O kültürel grameresahip olmadığınız zaman, ne kadar kullanacağınızı da bilemiyorsunuz, dozunuayarlayamıyorsunuz. Kozmopolitlikle karmaşa aynı şey değildir.Bütün bu kültürel öğeler kendi tarihleri ve bilgileriyle yaşadıkları zaman bir mana taşır. Aksitakdirde bizim kozmopolitlik dediğimiz şeyden büyük bir yabancılaşma başlar. İnsanlaryaşadıkları kentte kendilerini birer yabancı gibi, tehlikedeymiş gibi, her an inşa ettiği hayatyıkılabilirmiş gibi yaşamak zorunda kalıyor. Kız Kulesi’nin yerinde duruyor olması fazla birşey ifade etmeyebiliyor. Ya da dört tane Suudi Arabistanlı zenginden binlerce dolar gelecekdiye her yere gökdelen yapılmasıyla tarihi nasıl feda ettiğimiz anlaşılmayabiliyor.İzin verirseniz kadrinin kıymetinin yeterince bilinmediğini düşündüğüm bir kitabım sonhikayesinden Istanbul imgelerine ilişkin bir bölüm okumak istiyorum.“Öksüz kelimelerin elinden tutarak kendini büyüten kâğıttan gemiler, kâğıttan kuşlar, kâğıttanfenerler, kâğıttan kaplanlar, kâğıttan hayatlar yapanların içinden geçtiği trenler, vapurlar,9