Akut KoronerKalp HastalığıBelirtileriÖnlemek İçin YapabileceklerinizAkut KoronerSendromNedir?Damar sertliğine(ateroskleroz’a)bağlı kalp-damar(koroner arter)hastalığının haklıolarak en çokkorkulan sonucu,akut koronersendromlardır.Koroner arter hastalığı, gelişmiş ve gelişmekteolan ülkelerde bir numaralı ölüm nedeniiken, en sık rastlanan ölüm şekli isekoroner arter hastalığı zemininde gelişenakut koroner sendromlardır. Akut koronersendrom ifadesi, belirgin kalp kası hasarıolmaksızın ortaya çıkan ve genellikle istirahattameydana gelen göğüs ağrısı olaraktanımlayabileceğimiz ‘kararsız anginapektoris’ten, çok daha ölümcül olan akutmiyokard infarktüsüne (kalp krizi) uzanangeniş bir spektrumu ifade eder.Bununla beraber, akut koroner sendromlarınfizyopatolojisi (oluşum mekanizması)genel özellikleriyle aynıdır: kalp kasını besleyendamarlardan (koroner arterlerden) birininduvarındaki aterosklerotik (damar sertliğinebağlı) plaklardan birinin rüptürü (yırtılması)sonucunda plak içeriğindeki yağ ve diğerdoku faktörlerinin kanla temas etmesi, anibaşlayan ve hızla ilerleyen bir pıhtılaşma sürecinibaşlatır. Damar içinde oluşan bu trombüs(pıhtı), kalp damarındaki kan akımını kısmenve tamamen durdurarak, kalp adalesininbeslenememesine yol açar ve böylelikle akutkoroner sendrom tablosu ortaya çıkar.Damar içinde oluşantrombüs (pıhtı), kalpdamarındaki kanakımını kısmen vetamamen durdurarak,kalp adalesininbeslenememesineyol açar ve böylelikleakut koroner sendromtablosu ortaya çıkar.Akut Koroner SendromKendisini Nasıl Belli Eder?Akut koroner sendromların ana semptomugöğüs ağrısıdır. Göğüs ağrısı terimi bazenyanıltıcı olabilir, çünkü hastalar yaşadıklarıhissi ağrıdan çok, göğüs üzerinde birağırlık ya da sıkışma hissi gibi tarif ederler.‘Sanki göğsümün üzerinde biri oturuyor’ya da ‘sanki göğsümü mengeneyle sıkıştırıyorlar’ifadeleri biz hekimleri akut koronersendrom tanısına yaklaştıran ip uçlarıdır.Hastalar bazen göğüste yanma hissi de tarifedebilirler. Bunun dışında, ani ve aşırıterleme, ani gelişen nefes darlığı, bulantı,baş dönmesi, göz kararması gibi belirtilerde eşlik edebilir.Eyvah! Tam da Yukarıda AnlatılanlarOluyor! Ne Yapmalıyım?Yukarıda anlatılanlara benzer bir şikâyetinizolduğunda hiç zaman kaybetmedenhastaneye başvurmanız, hayatınızıkurtarabilir. Böyle bir durumda yapılabileceken büyük hata, ‘adale ağrısıdır’ yada ‘gaz sıkışmasıdır, soda içeyim geçer’gibi düşüncelerle hastaneye başvuruda geçkalmaktır. Akut koroner sendromlarda,zaman altın değerindedir, zira her geçendakika, kendini yenileme imkânı olmayankalp kası zarar görmekte veya ölmektedir.Erken hastane başvurusu ve zamanında yapılacaktıbbi müdahale, ölüm riskini azaltacağıgibi, kalp fonksiyonlarının daha iyikorunmasını sağlayacak ve ileriki dönemdehastanın yaşam kalitesini yükseltecektir.Hastaneye daha hızlı ve tıbbi anlamdadaha güvenli ulaşım için 112 acil yardımsisteminin aranarak ambulans istenmesi,hastanın kendi imkanlarıyla hastaneyeulaşmasına yeğlenmelidir, çünkü akutkoroner sendrom hastası her an için hayatıtehdit eden ritim bozukluklarıyla yüzyüze gelebilir, böyle bir durumda sadeceambulansta hayat kurtarıcı defibrilasyon(elektroşok) tedavisi uygulanabilir.Akut Koroner Sendrom’danKaçınmak İçin Ne Yapabilirim?Akut koroner sendromun en önemli nedenikoroner arter hastalığı olduğuna göre, önceliklekoroner arter hastalığına yol açtığıbilinen risk faktörlerinin bilinmesi gerekir.Bu risk faktörlerinin bazılarını değiştiremeyiz:ileri yaş, erkek cinsiyet, ailede koronerarter hastalığı öyküsü olması bunlara örnekgösterilebilir. Öte yandan, kısmen de olsadeğiştirmenin elimizde olduğu risk faktörleride vardır: bunların başında obezite ve onunayrılmaz bir parçası ve kaçınılmaz sonucuolan diyabet hastalığı gelir.Son yıllarda hızla yaygınlaşan yanlış beslenmealışkanlıkları (fast food tarzı beslenme,vb.) ve hareketsizlik, insanlığı çocuklukçağından itibaren pençesine alan küresel birobezite salgınına yol açmıştır. Bunun sonucundada gerek diyabet, gerekse de koronerarter hastalığı ve bunlara bağlı ölüm oranlarındagözle görülür bir artış olmuştur. Dolayısıyla,sağlıklı beslenerek (örneğin Akdenizdiyetini benimseyerek), gereksiz ve aşırı kalorialımından kaçınarak, haftanın her günüyarım saat yürüyüş yaparak ve böylelikleideal vücut ağırlığını muhafaza ederek, akut6 Düzen <strong>Laboratuvarlar</strong> <strong>Grubu</strong>
Son yıllarda hızlayaygınlaşanyanlış beslenmealışkanlıkları (fastfood tarzı beslenme,vb.) ve hareketsizlik,insanlığı çocuklukçağından itibarenpençesine alanküresel bir obezitesalgınına yol açmıştır.Bunun sonucunda dagerek diyabet, gereksede koroner arterhastalığı ve bunlarabağlı ölüm oranlarındagözle görülür bir artışolmuştur.koroner sendrom gibi istenmeyen bir olayyaşamaktan kaçınmak yolunda çok önemlibir adım atılmış olacaktır.Hipertansiyon, bir diğer değiştirilebilen riskfaktörüdür. Hipertansiyona ‘sessiz katil’ denilmesiboşuna değildir, zira, bu hastalık çoğukez semptom (belirti) vermeksizin koronerarter hastalığı ve akut koroner sendrom’u tetikler.Kan basıncının düzenli olarak ölçtürülmesi,günlük tuz tüketiminin makul seviyede(ortalama 4 g/gün) tutulması, düzenli yürüyüşyapılması, hipertansiyona karşı alınması gerekenönlemlerdir. Tüm bunlara rağmen kanbasıncınız 140/90 mmHg’nın (14’e 9’un) üzerindeise, mutlaka konuyla ilgili bir hekimebaşvurmalısınız. Diyabet hastalarında bu sınırın130/80 mmHg olduğu unutulmamalıdır.Kolesterol yüksekliği de koroner arter hastalığıve akut koroner sendromun en önemlitetikleyicilerindendir. Kolesterol düzeylerinin6 ayda bir ölçülmesi, Akdeniz tarzı diyetve düzenli yürüyüş, kolesterol yüksekliğinekarşı alabileceğiniz başlıca tedbirlerdir. Eğertüm bunlara rağmen total kolesterol düzeyiniz200 mg/dL’nin ve kötü kolesterol (LDL)düzeyiniz 130 mg/dL’nin üzerinde ise, hekimebaşvurmalısınız.En önemli risk faktörü olan sigarayı özelliklesona sakladık. Sigaranın yol açtığı sağlıksorunları başlı başına bir makale konusuteşkil eder. Sigaranın yol açtığı pek çok riskiçinde en ölümcül olanlardan biri kuşkusuz,koroner arter hastalığı ve akut koroner sendromlardır.Sigaraya başlamayınız, içiyorsanızbırakınız, kendi çabanızla bırakamıyorsanız,sigarayı bıraktırma konusunda uzmanbir hekime başvurunuz.Düzenli olarak tıbbi kontrollerden geçmeninde koroner arter hastalığı ve akutkoroner sendrom riskinden kaçınmada büyükönemi vardır. Ailenizde koroner arterhastalığı öyküsü varsa 40 yaşından itibaren,yok ise 45 yaşından itibaren yıllık kardiyakcheck-up yapılması önerilir. Tipik bir kardiyakcheck-up programı, bir kardiyolojiuzmanı tarafından muayene, bir EKG, kolesterolve şeker başta olmak üzere kan testleri,çoğu kez bir efor testi (koşu bandı) vedoktorunuzun gerekli görebileceği ek incelemeleriiçerir. Olası riskleri önceden görüptedbir alarak, akut koroner sendrom gibiistenmeyen bir durumdan kaçınmak için,yılda bir kez kardiyak check-up yaptırmanızıöneririz.Sağlıklı ve mutlu bir yaşam dileğiyle…Düzen <strong>Laboratuvarlar</strong> <strong>Grubu</strong> 7