22 DOSYAKasım-November 2004 / Ramazan/evval 1425Gerçekler “<strong>Hayat</strong>”ın çinde GizlidirRamazan ayı... ...ve OruçRamazan ayı, kamerî ayların dokuzuncusudur.Kur’an-ı Kerimbu ayda inmeye bafllamıfltır. ‹slâm’ınbefl temel ibadetinden birisiolan Oruç ibadeti bu ayda eda edilir.Sevap ve bereket itibariyle, bin aydanhayırlı olan Kadir gecesi bu ayın içindegizlenmifltir. Ramazan ayının faziletlerihakkında verilen bilgilere geçmedenevvel “Ramazan” nedir ona bakalım.Ramazan kelimesi, arapça olup,birden çok anlamlar içerir. “Susuzluktaniçinin yanması” ve “fliddetli hararet(atefl)” anlamına geldi¤i gibi, buaylara isim verildi¤i sırada bu aylarınbulundu¤u mevsimlere uygun olarakisimlendirmeler yapıldı¤ı da bildirilmifltir.Yaz mevsiminin sıcak oldu¤ubir sırada bu aya isim verildi¤i içinOruçmevsimin sıcaklı¤ından kinaye olarakbu aya “Ramazan ayı” ismi verilmifltir.Ayrıca bu ayda yapılacak güzelameller sebebiyle günahlar yanıp yokoldu¤u için de bu aya, günahları “yakan,yok eden ay” anlamında bu isimverilmifltir, denilir. Bu ayın hayır vebereketinin çoklu¤una delil olarak,Kur’an’ın bu ayda inmifl olması ve Kadirgecesinin bu ayda bulunması yeterlidir.Ayrıca kendisinde Oruç ibadetinineda edilmesi, ona daha büyük fleref,bereket ve faziletler sa¤lamıfltır.Ayet-i Kerimede Ramazan ayı hakkındaflöyle buyurulmufltur: “Ramazanayı, insanlara yol gösterici, do¤rununve do¤ruyu e¤riden ayırmanın açıkdelilleri olarak Kur’an’ın indirildi¤iArapça “savm” kelimesinin Türkçeye tercümesi ‘oruç’tur. Oruç, lügatolarak, yemeden, içmeden, bofl söz ve lakırdı etmekten, nikahtan kendisinitutmak veya bir fley yapmaktan uzak olmak manalarına gelir. Dinîterminolojide ise, “Allah rızası için, sabah namazı vaktinden günefl batıncayakadar, yemeden, içmeden ve cinsel iliflkiden kendini uzak tutarak yapılan ibadettir.”Yeme, içme ve cinsi münasebetten uzak durmaya “imsak”; zıddına “iftar”denilir. Takvimlerde yazılı olan “imsak” saatı, orucun bafllayıp sabah namazınınkılınabilece¤ini belirten saattır. Bu saattan sonra yemek, içmek ve cinsimünasebette bulunmak yasaktır; oruç bozulur.Oruç’un hükmüRamazan orucu, ‹slâm’ın beflbüyük farz ibadetinden biridir.Farz oluflu Kur’an, Sünnet veümmetin icması (söz birli¤i) ile sabittir.Kur’an-ı Kerim’de Rabbimiz flöylebuyurur: “Ey iman edenler! Sizdenöncekilere farz kılındı¤ı gibi, takvayaermeniz için size de oruç farz kılındı.”6“Kim ramazan ayına yetiflirseoruç tutsun.”7Peygamber efendimiz (as) ise flöylebuyurmufltur: “‹slâm befl temelüzerine kurulmufltur. (Bunlardan biriside) Ramazan ayı orucunu tutmaktır.”8Ramazan ayında oruç tutmanınfarz oluflu üzerinde her ça¤da müslümanlargörüfl birli¤i içerisinde olmufllardır.Oruç iki kısma ayrılır:I) Meflru oruç,II) Gayr-i meflru oruç.Meflru oruç da iki kısma ayrılır:1) Farz oruç: Yerine getirilmesiAllah’ın emriyle olup edası da kazasıda lazım olan Ramazan ayı orucudur.2) Farz olmayan oruçlar: Bunlarda vacip ve nafile olmak üzere iki kısmaayrılır.Vacip oruçlar: Aslında lazım olmamaklaberaber kiflinin kendi kendisiniborçlandırdı¤ı oruçlardır. Bunlardört kısma ayrılır.1) Keffaret oruçları: Kasden bozulmuflramazan orucunun yerine tutulaniki aylık keffaret orucu gibi.2) Adak oruçları.3) Nafile olarak bafllanıp da bozulanorucun kazası olarak tutulması gerekliolan oruç.4) Adanmıfl itikafın ramazan ayınındıflında yerine getirilmesi sırasında tutulacakoruçlar.Adanan (nezir) oruçlar da iki kısımdır:1) Mutlak nezir: zamanı ve miktarıbelli edilmeden adanan oruçlar.2) Muallak nezir: Zamanı ve miktarıbelirlenerek adanan oruçlar.Nafile oruçlar: Farz ve vacip olmayaraktutulan oruçlar ki, bunlar daiki kısımdır:1) Mesnun oruçlar: Muharremayının dokuzuncu ve onuncu günü tutulanoruçlar.2) Mendup oruçlar: Bunlar da dörtkısımdır:1) Eyyam-ı bıyz oruçları: Kameriayların 13., 14. ve 15. günlerinde tutulanoruçlardır.2) Arefe günü orucu.3) Pazartesi, Perflembe ve fievvalayı içinde tutulacak altı günlük oruç.4) Davut (as) orucu: Bir gün tutup,bir gün yiyerek oruç tutmaktır.Gayr-i meflru oruçlar daiki kısımdır:1) Tenzihen mekruh olan oruçlar:Muharrem ayının sadece, onuncugünü, yalnız Cuma veya cumartesi günleri,nevruz ve mihrican oruçları gibi.2) Tahrimen mekruh oruçlar:Bunlar Ramazan bayramının birinci veKurban bayramının dört günü tutulanoruçlar.M. Hulusi ÜNYEaydır. Öyle ise, sizden Ramazan ayınaulaflanlar onda oruç tutsun.”1Ramazan ayının hayır, bereket, faziletve di¤er aylara nisbetle üstün oldu¤unuifade eden bazı hadis-i fleriflerflöyledir:“Ramazan ayı geldi¤inde, cennetinkapıları açılır, cehennemin kapılarıkapanır ve fleytanlar zincire vurulurlar.”2“Ramazan ayı geldi. Bu ayAllah’ın kendisinde oruç tutmayı farzkıldı¤ı mübarek bir aydır. Bu ayda semanınkapıları açılır, cehennem kapılarıkapanır ve Allah’a karflı gelen azgınfleytanlar ba¤lanır. Bu ay içindeöyle bir gece vardır ki, bin aydan dahahayırlıdır. Bu gecenin faziletindenmahrum kalan, (bin ayın faziletinden)mahrum kalmıfl olur.”3 “Ramazanayında cennet kapıları açılır, cehennemkapıları kapanır, fleytanlar ba¤lanırve bir münadi (dellal) her gece‘Ey hayır isteyen, haydi kofl, ey fler isteyen,kötülü¤ü bırak!’ diye seslenir.”4“Rasulullah (sav) Ensardan birkadına flöyle buyurdu: “Ramazan ayıgeldi¤inde, Umre yap. Çünkü bu aydayapılan Umre, Hacc’a eflittir.”5Yukarda da belirtildi¤i gibi Ramazanayının di¤er aylara nisbetle dahafaziletli ve bereketli olufluna sebeb,Kur’an’ın bu ayda inmeye ba¤lamıfl olmasıve de ‹slâm’ın befl büyük flartındanbiri olan Oruç ibadetinin bu aydayerine getirilmesidir. Bu yüzden deRamazan ayı, ayların sultanı olmayıhak etmifltir.Oruç’un hikmetleri ve faydalarıAllahu Tealanın kullarındanoruç tutmalarını istemesindenbirinci derecede maksat, orucunfarz oldu¤una iflaret eden ayettede görüldü¤ü gibi, Allah’ın emirlerineitaat ve boyun e¤meye muhalefet veisyan etmeme melekesi olan takvayıkiflinin nefsine yerlefltirmesidir. Oruç,insanı takvaya ulafltırır. Bunun yanındaorucun dini, ruhi, sosyal, sa¤lık,ekonomik ve pedagojik bakımlardançok faydaları vardır. Oruç, Allah’a itaatve ibadettir. Kifliye sınırsız sevapkazandırır. Çünkü oruç, yalnız Allahiçindir. Onun için de Allah, sınırsızkereminden kuluna diledi¤i kadar verir.Oruç bir yıl yorulan insan bedeninidinlendirir ve ona sa¤lık kazandırır.Peygamberimiz (sav) “Oruç tutunsıhhat bulun” buyurmufltur.9Oruç nefisle cihad, flehvet ve nefsaniarzuları kırmada bir kalkandır.Onun içindir ki Peygamber efendimiz(as) evlenme imkanı bulamayan gençlereoruç tutmayı tavsiye ederek flöylebuyurmufltur: “Ey gençler toplulu¤u!Sizden evlenmeye gücü yetenler evlensin.Çünkü evlenmek gözü dahaçok muhafaza eder, iffeti daha fazlakorur. Evlenmeye gücü yetmeyenleroruç tutsun. Çünkü oruç bir kalkandır.”10Nefs-i emmare oruçla sükunet bulur,nefsin harama karflı flehveti kırılır.Zira “nefis acıkınca bütün azalar doyar,nefis doyunca bütün azalar acıkır.”Oruç yoksullara karflı flefkatli vemerhametli olmayı ö¤retir. Oruç tutarakaçlı¤ın acısını tadan zengin, herzaman açlıkla karflı karflıya olan yoksulunhalini yakından tanımıfl olur veona yardıma yönelir. Bu açıdan bakıncaorucun, güzel ahlak okulu vazifesiniyaptı¤ı görülür.Yemek, içmek gibi insanın yaflamsalihtiyaçlarından olan kimi alıflkanlıklarıvardır ki, bunları sınırlı bir zamaniçin bile olsa terketmek tahammülüzor ve büyük fedakarlık isteyenbir konudur. ‹nsanlar sadece Allah rızasıiçin Allah emrine uyarak yemelerini,içmelerini ve flehevi arzularınıterketme melekesini (alıflkanlı¤ını) kazanmalılarki, yasak olan fleylere dahafazla meyli olan nefislerine ve iradelerinesahip olabilsinler ve haram ve yasakolan fleylerden kendilerini uzak tutabilsinler.Gerçekte oruç tutanın yemeden,içmeden ve flehevani muamelelerdennefsine hakim olması, asılmaksat de¤il. Bilakis nefsi yönlendirmeve ilahi emirlere boyun e¤mekleahlakı güzellefltirme gayesine bir vasıtadır.Bu gaye ise “nefse hakim olma”fleklinde tarif edilebilir. ‹nsanlardanefse hakimiyet, sosyal ve ferdi hersaadetin ve insanlık için bir süs sayılacakolan güzel ahlakın oluflmasının temelkayna¤ıdır. Bunun yani nefis hakimiyetininyoklu¤u ise, hayvani isteklereesaret ve mahkumiyyet neticesinido¤urur ki, bu da toplumda oluflacakgüvensizlik, iffetsizlik ve hamiyyetsizlikgib ahlaki hastalıkların yerleflmesinesebeb olur. ‹flte oruç insana,nefse hakimiyyet melekesini kazandırarak,ona ahlaksızlık hastalı¤ının tedavisiniyapma imkanını sa¤lamıflolur.Oruç, insanı adeta köle haline getirenalıflkanlıkların saltanatına son verir.‹nsanların çay, kahve, sigara gibiöyle alıflkanlıkları vardır ki, bu alıflkanlıklarınönüne zaman zaman geçilemedi¤igörülmüfltür. ‹nsanlar, bualıflkanlıklarından vazgeçemedikleriniiddia ederler ve kendilerince çeflitlimazeretler ileri sürerler. Ama Ramazanayında çok uzun günlerde bileoruç tutsalar, bu alıflkanlılarına karflıdirenirler ve sabrederler. ‹nsanlar herzaman aynı düzeyde yaflamını sürdüremez.Aniden toplumsal bir krizin veyakıtlı¤ın alıflılmıfl düzeni bozmayaca¤ınıkim garanti edebilir. ‹nsanlarher zaman her fleye hazırlıklı olmalıdır.Bunun için de yılda bir ay bile olsa,alıflageldi¤i hayat düzeninin dıflın
Gerçekler “<strong>Hayat</strong>”ın İçinde GizlidirHESSENda bir pro¤ramla oruç tutarak yaflamayaçalıflan müslüman, hayattakarflılaflabilece¤i yeni durumlara hazırhale gelmek üzere tatbikat yapmaktadır.Aslında bu bir iradeye sahipolup olamama meselesidir. Ramazanayında Allah emrine uyarakiradesine sahip olan bir müslümanramazan ayından sonra da iradesinesahip olarak bu alıflkanlıklarına gemvurabilir. ‹flte oruç, bir manada dairadeyi güçlendirme okuludur.Kısaca oruç, ferdi ve toplumsal, ruhive bedeni sıkıntılara en faydalı ilaçve flifa kayna¤ıdır.Oruç ne zaman farz olur?1-Müslüman olmak: Gayr-i müslimler‹slâm’a ait emir ve yasaklarlayükümlü olmazlar. Ramazan ayıiçerisinde müslüman olmufl birgayr-i müslim, müslüman oldu¤u tarihtenitibaren gelecek günlerin orucunututmaya bafllar.2- Erginlik ça¤ında ve akıllı olmak:Çocuklara ve akıl hastalarınaoruç tutmak farz de¤ildir.3- Sıhhatli olmaktır: Ramazanayına hasta olarak giren bir kimse,Oruç’un müslümanlar için ne anlamageldi¤ini bilen ve mütehassıs birdoktora müracaat ederek, orucunkendisine zarar verip vermeyece¤iniö¤renmelidir. E¤er orucun edâsımümkün olmazsa, sıhhat buldu¤uzamanda kaza eder.4- Mukim olmak: Yani seferîhalde bulunmamaktır. Sefer halindebulunan kimseye oruç zarar vermeyecekse,tutması güzel olur. ÇünküAllahu Teâlâ (c.c): “Oruç tutmanızsizin için daha hayırlıdır” 13 buyurmufltur.ORUCUN SAH‹HOLMASININ fiARTLARI1- Niyet etmek: Oruç bir ibadet oldu¤uiçin bütün oruç çeflitlerinde niyetetmek flarttır. Niyet, kalbin ne yaptı¤ınıbilmesidir. Ama dil ile söylemek güzelolur. Bütün oruçlarda geceden niyet etmeken faziletli olandır. “Allah rızasıiçin yarın ki Ramazan orucunu tutmayaniyet ettim” flekliyle niyetlenmekgüzeldir. Hangi orucu tutacaksa onunadını söylemesi yeterli olur.2- Kadınlar için hayızdan ve nifas’tantemiz olmak: Hayız veya nifashalinde bulunan bir kadının tutaca¤ıDOSYA 23Kasım-November 2004 / Ramazan/Şevval 1425Oruç vakti ve Hilâl’in tesbitiOrucun vakti, ikinci fecirden güneflin batmasına kadarolan süredir. Fecrin do¤uflunda flüphe eden kimseninyeme ve içmesini bırakması daha uygundur.Ramazan orucu, hava açık olunca hilali görmekle, bulutluolunca fiaban ayını otuz güne tamamlamakla bafllamıflolur. Bu tesbit son derece pratik bir yöntemdir. Bütün kameriayların hilali takip edilecek olursa Ramazan ayı hilalinintesbiti daha da kolaylaflacaktır.Kur’an-ı Kerim’de ramazan ayının tesbiti hakkında “Sizdenher kim Ramazan ayına yetiflirse oruç tutsun”11 buyurulmufl;Peygamberimiz (as) da “Hilali görünce oruç tutun,hilali görünce orucu bozun (bayram yapın). E¤er hava bulutluolursa fiaban ayını otuza tamamlayın”12 buyurmufltur.Kameri aylar, 28, 29 ve 30 gün olabilir. Bunun için defiaban ayının son iki gününden itibaren hilali arafltırmayabafllamak gerekir. Ramazan ayının son iki gününden itibarende fievval ayının hilalini arafltırmak gerekir. Her ne kadar yılya da yıllar öncesinden Ramazan ayının bafllangıç ve sonaerifl tarihleri takvimlerde bildirilse de sünnet olan uygulamayısürdürerek, hilali arafltırmak gerekir.Tesbiti yapılmak istenen hilalin günefl battıktan sonragörülmesi gerekir. Günefl batmadan önce görülecek hilalingeçerlili¤i yoktur. Bu yüzdendir ki, son senelerde dünya‹slâm ülkelerinin hilal tesbit ilanlarını bir de ilmi verilermuvacehesinde de¤erlendirerek; e¤er hilalin günefl battıktansonra görülmesi mümkün de¤ilse ve ay güneflten öncebatmıfl ise, hilalin tesbiti ilanlarını nazar-ı itibara almamaktadır.Ama; ay, günefl battıktan sonra az bir zaman süresincebile ufukta kalmaya devam etmiflse bunu gelecekayın hilali olarak kabul etmekte ve ona göre ilan yolunagitmektedir. Çünkü ‹mam Ebu Yusuf hariç, hemen bütünmezhep imamları, ay, günefl battıktan sonra görülmüflsebunu gelecek ayın hilali olarak kabul etmifller; günefl batmadanönce görülen ayı ise eski ayın devamı saymıfllardır.Konu ile alakalı olarak ilmihal kitaplarında yapılmıfl olantartıflmalara girmeden bu kadarla yetinmek istiyoruz. Dahafazla bilgi edinmek isteyenler ilmihal kitaplarımızın bu konuylaalakalı bölümlerine müracaat edebilirler.Oruç ile ilgili hükümleroruç geçerli de¤ildir. Bu durumdaki birkadın Ramazan’da tutamadı¤ı oruçlarınıkaza eder. Cünüp olmak oruca manide¤ildir.ORUÇLUYA MÜSTEHAPOLAN fiEYLER1- Sahura kalkarak az da olsa birfleyyemek ve sahura son vakte kadargeciktirmek.2- ‹ftarı akflam namazından önceacele yapmak3- Yoksullara ikram ve ihsanda bulunmak4- Sabah vakti girmeden cünüplük,hayız ve nifasdan temizlenmek.5- Dili ve sair azaları gereksiz boflsöz ve di¤er meflguliyyetlerden korumak.6- ‹lim ve Kur’an-ı Kerim okumakla,zikir ve salavat-ı flerifelerle meflgulolmak.7- Özellikle Ramazanın son on günündeitikafa girmek. ‹tikaf güçlü sünnetlerdendir.‹tikaf, nefsin yasaklardankorunmasını sa¤lar; ayrıca kadir gecesinerastlama imkan ve umudunu artırır.ORUÇLUYA MEKRUHOLUP OLMAYAN fiEYLEROruçluya mekruh olan hususlarAlmanya’da fioksuz HelalKesimde Tek MarkaGerçek Şoksuz Helal KesimYaptığımızı ve Yapabileceğimizi 7yıllık Bir Mücadele SonucuAnayasa MahkemesindeKanıtladık!Et ve Et Mamüllerimizle ve 15Yıllık Tecrübemizle Her ZamanHizmetinizdeyiz!!!AK-SA Mamüllerinin Özellikleri1. fioksuz Helal Kesim2. Kaliteli S›¤›r Eti3. Sadece S›¤›r Eti ve KoyunEtinden ‹mal Edilmesi4. Kullan›lan Ya¤lar KendiEtlerimizden5. Hiçbir Baflka Et Kar›fl›m› Yoktur6. fiüphe DuymadanYiyebilece¤iniz Tek MarkaAK-SA MamülleriAK-SA Türk Mezbahanesi · Haupt Str. 15 · 35614 Aßlar-Werdorf · Tel: 06443-2519 · Fax: 06443-5790 · E-mail: info@ak-sa.net
Change language