Adres Kayıt Sistemi ile Kent Bilgi Sistemleri'nin Bütünleştirilmesi

hkm Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi 2008/2 Sayý 99www.hkmo.org.trAdres Kayýt Sistemi ile Kent Bilgi Sistemleri’nin BütünleþtirilmesiTarýk TÜRK 1ÖzetAdres Kayýt Sistemi (AKS) ile Türkiye Cumhuriyeti (T.C.)vatandaþlarýnýn ve Türkiye’de ikamet eden yabancýlarýn ikametgahadreslerinin standartlaþtýrýlmasý ve kimlik bilgilerinin adres bilgileriyleeþleþtirilmesi amaçlanmýþtýr. Ancak, kurulan bu sistemin en büyükeksikliði Kent Bilgi Sistemleri (KBS) ile bütünleþtirilmemiþ olmasýdýr.AKS çalýþmalarýnda, standartlaþtýrýlmýþ bir Ulusal Adres VeriTabaný’nýn (UAVT) oluþturulmasý öngörülmüþtür. UAVT ile ortayakonulan adres kavramý tam anlamýyla mekan ile iliþkilidir. Ayrýca,sistem içerisinde adresin tanýmlanabilmesi için binalarýnnumaralandýrýlmasý gerekmektedir. Bu durumlar dikkate alýndýðýnda,AKS’nin KBS’den baðýmsýz olarak düþünülmemesi gerekir.Bu çalýþmada, AKS ile KBS’nin bütünleþtirilmesine yönelikçözüm yöntemleri önerilmektedir. Çalýþma kapsamýnda kullanýlanCBS yazýlýmýnda kullanýcý arayüz programlarý tasarlanmýþ vekodlanmýþtýr. Böylece sistem, hem yerel yönetimlerde çalýþansorumlular tarafýndan kolay ve etkin bir þekilde kullanýlabilecek,hem de kentte yaþayan insanlara verilen adres tabanlý hizmetlerdemeydana gelen birçok sorunun çözümü kolaylaþacaktýr. Ayrýca,önerilen çözüm yöntemlerinin Gezici (Mobil) CBS ile bütünleþtirilmesisonucunda baþta saðlýk, yangýn, güvenlik ve diðer önemli konulardaadreslerden kaynaklanan sorunlar da ortadan kalkacaktýr.Anahtar SözcüklerAdres Kayýt Sistemi (AKS), Coðrafi Bilgi Sistemi (CBS), Kent BilgiSistemi (KBS), Ulusal Adres Veri Tabaný (UAVT)AbstractIntegrating Address Registration System with UrbanInformation SystemsPurpose of the Address Registration System (ARS) is to register bystandardizing dwelling addresses of Turkish people and foreignersliving in Turkey and also to match addresses with identificationinformation kept in the Central Population Management Systemdatabase. However, the most important defect of the system is thatit is not integrated with an Urban Information System (UIS). Forminga standardized National Address Database (NAD) is stipulated inthe ARS studies and, the address concept manifested in the systemis exactly related to spatial position. Furthermore, numeration ofbuildings is necessary to define an address in the system. Underthese conditions, ARS and UIS should not be considered separately.In this study, solution methods are proposed for integration ofARS and UIS. User interface programs are designed and coded onthe GIS software used. Therefore, the system can be used effectivelyand easily by the authorities in the local administrations. In addition,it facilitates to solve many problems from address based services.Moreover, many problems stemming from addresses will cease tooccur by integrating Mobile GIS and solution methods proposedhere for primarily health, fire, security and other issues.Key WordsAddress Registration System, Geographical Information System(GIS), National Address Database, Urban Information System (UIS)1. GiriþKamu hizmetlerinin doðru olarak planlanmasý ve tüm kamukurum ve kuruluþlarý tarafýndan eþgüdümlü yürütülmesi,devletin tüm vatandaþlarýnýn temel bilgilerine anýnda ulaþabilmesiile mümkündür. Doðum, ölüm, evlenme, boþanma vevatandaþlýk gibi bilgiler, kiþilerin ikamet adresleri ile kiþiseltanýtým numaralarýný içeren güvenilir nüfus kayýt sistemlerininkurulmasý sonucunda güncel olarak elde edilebilir. Bununlabirlikte, ülkedeki insan kaynaðýnýn her yönüyle deðerlendirilerektoplumun geliþme potansiyelinin ortaya çýkarýlmasý,geliþmiþlik hedeflerine yönelik kalkýnma planlarýnýn yapýlýppolitikalarýn üretilebilmesi için nüfusun nitelik ve niceliðininbilinmesi gerekmektedir (TÜÝK 2007).Ülkemizde; adres standardýnýn olmamasý, ayný adresin çokfarklý biçimlerde ifade edilmesi, mahalli idarelerce sýk sýkadres bileþenlerinin degiþtirilmesi, kamu hizmetlerinin etkin,hýzlý ve verimli bir þekilde sunulmasýný engellemiþtir (NVÝGM2008). Yüksek Planlama Kurulu; adres iþlemlerindeki daðýnýkyapýnýn tek bir kurumda toplanmasý, vatandaþlara ait adresbilgilerinin standardýnýn belirlenmesi, paylaþýmýnýn saðlanmasýve koordinasyon iþlerinin yürütülmesi amacýyla, 24.03.2005tarih ve 5 nolu kararýnda e-Dönüþüm Türkiye Projesi 2005Eylem Planý içinde 29 nolu Eylem olarak AKS’yi açýklamýþtýr.Sorumlu kuruluþ olarak Nüfus ve Vatandaþlýk Ýþleri GenelMüdürlüðü (NVÝGM), ilgili kuruluþlar olarak ise YüksekSeçim Kurumu (YSK), Türkiye Ýstatistik Kurumu (TÜÝK),Posta Telgraf Teþkilatý (PTT), Yerel Yönetimler ve adresedayalý hizmet veren kurumlar (elektrik, su, gaz idareleri vd.)belirlenmiþtir (NVÝGM 2008).5490 Sayýlý Nüfus Hizmetleri Kanunu, Adres ve NumaralamayaÝliþkin Yönetmelik ve AKS Yönetmeliði’ne göreülkemizde adres bileþenlerinin tanýmý yapýlarak adres için birstandart getirilmiþtir. Numarataj çalýþmalarý Belediye ve ÖzelÝdarelerce yeniden yapýlmýþtýr. Vali ve kaymakamlarýn baþkanlýðýnýyaptýðý yürütme kurullarýnca adres bilgileri ile T.C.Kimlik numaralarýnýn eþleþtirme çalýþmalarý tamamlanmýþtýr.1 Arþ. Gör., YTÜ, Ýnþaat Fakültesi, Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliði Bölümü, 34220, Davutpaþa Esenler/Ýstanbul, tturk@yildiz.edu.tr-5-

Türk T., Adres Kayýt Sistemi ile Kent Bilgi Sistemleri’nin Bütünleþtirilmesi hkm 2008/2 Sayý 99TÜÝK tarafýndan UAVT ismi altýnda yapýlan bu çalýþmalartamamlanarak NVÝGM’ye 17.08.2007 tarihinde devredilmiþtir.Mevcut durum itibarýyla sistem þu anda iþlemektedir. Ayrýca,Özel Ýdare ve ve Belediyeler yapý ruhsatlarýný bu sistemdenüretmeye baþlamýþlardýr (NVÝGM, 2008).Böylece, Adresler standarda kavuþturulmuþ, numara velevhalar yenilenmiþ, mükerrer olan sokak, cadde ve mahalleisimleri teke indirilmiþ ve deðiþmez sabit tanýtým numarasýile tanýmlanmýþtýr. Oluþturulan UAVT’de, hem adres bileþenlerioluþturma hem de silme ve idari baðlýlýk deðiþiklikleri sistemeiþlenerek güncelliði saðlanmaktadýr. Tüm kurumlara, adresile ilgili iþ ve iþlemlerinde standart adresleri kullanma zorunluluðugetirilmiþtir. AKS ile adres bilgileri Kimlik PaylaþýmýSistemi üzerinden kurumlarýn paylaþýmýna açýlmýþtýr (NVÝGM,2008).Ülkemizde ikamet eden kiþilerin adres bilgileri ile ilgilibirçok hizmet verilmektedir. UAVT ile Merkezi Nüfus ÝdaresiSistemi (MERNÝS) veritabanýnýn bütünleþtirilmesi sonucundaülkemizde ikamet eden bütün þahýslarýn adresleri AKSiçerisinde bulunmaktadýr. Ülkemizdeki kentlerde ikamet edenkiþilere verilen adres tabanlý hizmetlerin etkin ve verimli birþekilde sunulabilmesi, Coðrafi Bilgi Sistemleri’nin saðladýðýanaliz ve fonksiyonlardan yararlanýlmasý ile mümkün olabilir.Kent Bilgi Sistemi, kentsel faaliyetlerin yerine getirilmesindeen uygun kararý verebilmek için gereksinim duyulanplanlama, altyapý, mühendislik, temel hizmetler ve yönetimselbilgileri hýzlý ve saðlýklý bir þekilde irdelemek amacýylaoluþturulan CBS’nin kent ölçeðinde bir uygulamasý olanmekansal bir bilgi sistemidir (YOMRALIOÐLU 2000). KBSile, kentteki coðrafi ve sözel veriler bilgisayar ortamýndailiþkilendirilmektedir. Bununla birlikte, kentte yaþayan insanlarasunulan adrese dayalý hizmetlerin (emlak vergisi, yapý denetimivb. hizmetler) hýzlý, etkin ve ekonomik olarak sunulmasý,AKS ve KBS’nin bütünleþtirilmesiyle gerçekleþtirilebilir.2. AKS’nin Genel Yapýsý ve KapsamýAKS sayesinde, yerleþim yeri ve diðer adres bilgileri ile T.C.sýnýrlarý içinde, adres bileþenleri ile tanýmlanmýþ tüm adreslerintutulduðu UAVT bilgileri, nüfus kütüklerindeki kiþi kayýtlarýile iliþkilendirilerek, Kimlik Paylaþýmý Sistemi (KPS) üzerindenkamu kurumlarýnýn hizmetine sunulmuþtur. 5490 sayýlý NüfusHizmetleri Kanunu ile tüm kurumlara, adres ile ilgili iþ veiþlemlerinde bu bilgileri kullanma zorunluluðu getirilmiþtir.Adres bilgilerinin kurumlarla paylaþýlmasý; güvenlik, ekonomi,saðlýk ve eitiðm baþta olmak üzere deðiþik alanlarda hizmetveren kurumlarýn çalýþmalarýna temel teþkil edecek ve kiþilerinhayatýný kolaylaþtýracaktýr (NVÝGM 2008).Kurulan sistem ile, kamu kaynaklarýnýn etkin kullanýmý,kamu hizmetlerinin etkin bir þekilde planlanmasý, güncelbilgiye göre yasal uygulamalarýn yürütülmesi, daha güvenilirve zamanlý istatistik üretilmesi saðlanmaktadýr (NVÝGM 2008).Bu baðlamda oluþturulan sistemin kapsamý Þekil 1’de, sistemingenel yapýsý ise Þekil 2’de gösterilmektedir.Þekil 1: AKS’nin kapsamý (TÜÝK 2007)-6-

hkm 2008/2 Sayý 99Türk T., Adres Kayýt Sistemi ile Kent Bilgi Sistemleri’nin BütünleþtirilmesiÞekil 2: AKS’nin genel yapýsý (AKÇAY 2007)3. Çalýþmanýn Amacý ve GerekliliðiBilindiði gibi CBS, kent ve altyapý uygulamalarý, arazi kullanýmýve planlama, çevresel uygulamalar, yer bilimleriuygulamalarý, ormancýlýk ve tarým uygulamalarý, ticari uygulamalarve güvenlik amaçlý uygulamalar gibi birçok alandakullanýlarak insanlarýn yaþamýnda gün geçtikçe daha da önemlibir yere sahip olmaktadýr. Ülkemizdeki kentlerde yaþayaninsanlara sunulan adres tabanlý ve diðer hizmetlerin dahaverimli ve etkin bir þekilde sunulabilmesi için coðrafi varlýklararasýndaki iliþkiyi görsel olarak sunan, coðrafi analiz olanaðýsaðlayan ve karar destek sistemi olarak kullanýlan CBS’ninkent ölçeðinde uygulamasý olan KBS ile AKS’nin bütünleþtirilmesigerekmektedir. KBS ile bütün CBS’nin bütünleþtirilmesisonucunda adres ile ilgili sorunlarýn çözümü oldukçakolaylaþacaktýr.Bu çalýþmada, KBS ile AKS’nin bütünleþtirilmesiningerekliliði ve bu iþlem için önerilen bir yöntem açýklanmaktadýr.4. AKS ile KBS’nin BütünleþtirilmesindeÖnerilen YöntemAKS’de deðiþken UAVT’dir ve numaralama çalýþmasýnýntemel amacý ise binalarýn numaralandýrýlmasý ve numaralandýrýlanbinalara ait adreslerin UAVT’ye iþlenmesidir (TÜÝK2007). Bu kapsamda belirlenen adres standardý, il, ilçe, bucak,köy, mezra, belediye adý, mahalle adý ve tanýtým numarasý,meydan, bulvar, cadde, sokak ve küme evlerin adý ve tanýtýmnumarasý ile site adý, blok adý, mevki adý, dýþ kapý numarasý,iç kapý numarasý ve posta kodu gibi bileþenlerinden oluþur(TÜÝK 2007). Bu bileþenlerden il adý, ilçe adý, dýþ kapý numarasýve posta kodunun her adreste bulunma zorunluluðu vardýr veUAVT’de tanýmlanan adrese iliþkin pafta numarasý, ada numarasýve parsel numarasý da dikkate alýnmaktadýr (TÜÝK 2007;NVÝGM 2008).NVÝGM, yasal olarak Belediyeler ve Ýl Özel Ýdareleri’ninUAVT’den faydalanabilmeleri ve sistemin güncelliðininsaðlanabilmesi amacýyla kullanýcý tanýmlama ve yetkilendirmeiþlemleri yapmaktadýr. Belediyeler ve Ýl Özel Ýdareleri tanýmlananbu kullanýcý adý ve þifreleri ile sisteme giriþ yaparakkullanýmý yetkilendirilmiþ alanda yapý iþlemleri (yapý ruhsatý,yapý kullaným izni ve yanan/yýkýlan bina tanýmlama iþlemleri),beyan iþlemleri, veri düzenleme, sorgulama ve raporlama gibibirçok iþlemi gerçekleþtirebilmektedir (NVÝGM, 2008).Ayrýca, Belediyeler ve Ýl Özel Ýdareleri, yetkili olduðuyerleþim alanlarýna ait UAVT’de kayýtlý cadde, bulvar, sokak,meydan (CSBM) listesi, mahalle listesi ve baðýmsýz bölümlistesine ulaþabilmektedir (NVÝGM, 2008).Yerel yönetimlerin yukarýda belirtilen doðru ve güncelveri ve bilgilere ulaþmasý, kendi KBS çalýþmalarýnýn temelinioluþturacaktýr. Ülkemizde henüz KBS’yi oluþturmamýþ yerelyönetimler, doðru ve güncel sayýsal haritalarýný ürettiktensonra bu verilerini AKS ile bütünleþtirmeleri sonucunda,vatandaþ odaklý ve adres tabanlý hizmetlerini daha etkin veverimli bir þekilde sunabileceklerdir..Adres bilgisini kullanan kurum ve kuruluþlarýnýn UAVT’yeeriþimi, ilgili kurum ile NVÝGM arasýnda yapýlacak bir protokolile saðlanýr. UAVT’ye eriþen kurum ve kuruluþlar, adres bileþenlerindentespit ettikleri eksiklik ve hatalarý belediyelere,il özel idareleri ve nüfus müdürlüklerine, hizmet paylaþýmýile ilgili tespit ettikleri eksiklik ve hatalarý ise Genel Müdürlüðeyazýlý olarak bildirip düzeltilmesini talep ederler. Bildirileneksiklik ve hatalar, ilgili birimlerce en geç 15 gün içinde giderilmektedir(NVÝGM, 2008).Binalarýn mevcut durumu, kiþilerin ikamet adreslerinindeðiþimi ve yerleþim alanýndaki adres bileþenleri gibi bilgileringüncelleþtirilmesi, AKS’den belirli zaman aralýklarýnda alýnanraporlar ile kolaylýkla gerçekleþtirilebilir. Böylece, sisteminadres ve vatandaþ odaklý kýsmýnýn güncelliði kolaylýkla saðlanabilir.-7-

Türk T., Adres Kayýt Sistemi ile Kent Bilgi Sistemleri’nin Bütünleþtirilmesihkm 2008/2 Sayý 99Bu çalýþmada AKS ile KBS’nin bütünleþtirilebilmesi içintek bir tanýmlayýcý numaraya sahip ve ortak bileþen olan bina,temel coðrafi veri olarak belirlenmiþtir. Bununla birlikte, il,ilçe, bucak, köy, mahalle, CSBM ve binada yaþayan bütünþahýslar sistemin içeriðini oluþturmaktadýr. Ayrýca, binalar ilebu binalarda bulunan baðýmsýz birimler arasýndaki iliþkiUAVT’de bulunan ve eþi olmayan bina kodlarý ile adresnumaralarý temel alýnarak saðlanacaktýr. Binalardaki baðýmsýzbirimlerin adresleri ile bu adreslerde ikamet eden þahýslararasýndaki iliþki ise UAVT’deki adres kodu bileþeni aracýlýðýylasaðlanacaktýr. AKS ile KBS’nin bütünleþtirilmesini saðlayanbina katmaný ile diðer sözel verilere ait özniteliklere, amaçdoðrultusunda farklý öznitelikler de eklenebilecektir. Sistemiçin tasarlanan veritabaný modeli ve sýnýflar arasýndaki iliþkiÞekil 3’de gösterilmektedir. Veritabanýnýn tasarýmýnda nesneiliþkisel veri tabaný modeli benimsenmiþ, mantýksal tasarýmaþamasýnda ise UML (Class) diyagramlarýndan faydalanýlmýþtýr.Tasarlanan sistem, Ýstanbul ili Ümraniye Ýlçesi pilot alanýndaCBS yazýlýmý (Arc GIS 9.2) ile test edilmiþtir. Ayrýca, kullanýlanCBS yazýlýmýnýn saðladýðý olanaklar doðrultusunda (ArcObject Programlama Dili) tasarlanan arayüz programlarý ilesistemin kolay ve etkin bir þekilde kullanýlmasý saðlanmaktadýr.Bu çalýþmada, KBS içerisinde bulunmasý gereken temelverilerden yüksek çözünürlüklü uydu görüntüsü (IKONOS),Ýstanbul ilçe idari sýnýrlarý, Ümraniye ilçesindeki mahallesýnýrlarý ve Ümraniye’deki bina verileri kullanýlmýþtýr. Pilotçalýþma alaný Þekil 4’de gösterilmektedir.5. Kurulan Sistemin Saðladýðý Olanaklar veTartýþmaAKS ve KBS’nin bütünleþtirilmesiyle oluþturulan sistem,kentlerde adres tabanlý sunulan hizmetleri oldukça kolaylaþtýrýrve kentlerin etkin bir þekilde yönetilmesini saðlar. KullanýlanCBS yazýlýmý üzerinde Arc Object programlama dili ile kodlanaraktasarlanan kullanýcý arayüz programlarý ve sistemingenel bir görüntüsü Þekil 5’de gösterilmektedir. Oluþturulansisteme iliþkin sorgulama örneklerini ve sistemin sunduðuçözüm yöntemlerini þu þekilde sýralayabiliriz.· UAVT’de numaralandýrýlan binanýn kodu girilerek binahakkýnda bilgi edinilmesi, seçilen binadaki baðýmsýzbirimlerin UAVT’de kayýtlý olan adresleri, bu adreslerdeikamet eden þahýslar hakkýnda bilgi edinilmesi, binanýnharita üzerinde sorgulama sonucunda seçilerek gösterilmesive bunlarýn raporlanmasý (Þekil 6 ve Þekil 7),· Tasarlanan kullanýcý arayüz programý yardýmýyla T.C.Kimlik Numarasýndan kiþiye ait kimlik bilgilerine eriþim(Þekil 8),· Kiþiye ait kimlik bilgileri yardýmýyla kiþinin T.C. KimlikNumarasýnýn bulunmasý (Þekil 9),· T.C. Kimlik Numarasý bilinen bir kiþinin ikamet ettiði adresve adresin bulunduðu binanýn sorgulama sonucunda seçilerekharitada gösterilmesi (Þekil 10, Þekil 11 ve Þekil 12),· UAVT’de adresi kayýtlý baðýmsýz birimin harita üzerindegösterilmesi, bu adreste ikamet eden þahýslarýn tespiti veseçilen kayýtlarýn raporlanmasý (Þekil 13 ve Þekil 14).Þekil 3: KBS ve AKS bütünleþtirilmesi amacýyla tasarlanan veritabaný-8-

hkm 2008/2 Sayý 99Türk T., Adres Kayýt Sistemi ile Kent Bilgi Sistemleri’nin BütünleþtirilmesiÞekil 4: Pilot çalýþma alaný ve mahalle sýnýrlarýÞekil 5: Tasarlanan kullanýcý arayüz programlarý ve sistemin genel görüntüsü-9-

Türk T., Adres Kayýt Sistemi ile Kent Bilgi Sistemleri’nin Bütünleþtirilmesihkm 2008/2 Sayý 99Þekil 6: UAVT kodu bilinen bina sorgulamasý ve elde edilen raporlarÞekil 7: UAVT bina kodu girilen binanýn sorgulanarak harita üzerinde seçilmesi-10-

hkm 2008/2 Sayý 99Türk T., Adres Kayýt Sistemi ile Kent Bilgi Sistemleri’nin BütünleþtirilmesiÞekil 8: T.C. kimlik numarasý girilerek þahýsa ait kimlik bilgilerine eriþimÞekil 9: Kiþiye ait kimlik bilgilerinin girilmesiyle þahsýn T.C. kimlik numarasýna eriþim-11-

Türk T., Adres Kayýt Sistemi ile Kent Bilgi Sistemleri’nin Bütünleþtirilmesihkm 2008/2 Sayý 99Þekil 10: T.C. kimlik numarasý bilinen þahsýnikametgah adresine eriþimÞekil 11: T.C. kimlik numarasý bilinen þahsýn ikametgah adresiÞekil 12: T.C. kimlik numarasý bilinen þahsýn ikametgah adresinin sorgulanarak harita üzerinde gösterilmesi-10-

hkm 2008/2 Sayý 99Türk T., Adres Kayýt Sistemi ile Kent Bilgi Sistemleri’nin BütünleþtirilmesiÞekil 13: Adresi bilinen baðýmsýz birimin belirlenen parametrelere göre sorgulanarak harita üzerinde seçilmesiÞekil 14: Adresi girilerek sorgulanan baðýmsýz birimin bulunduðu binanýn harita üzerinde gösterilmesi-11-

Türk T., Adres Kayýt Sistemi ile Kent Bilgi Sistemleri’nin Bütünleþtirilmesihkm 2008/2 Sayý 996. DeðerlendirmelerBu çalýþmada AKS ile KBS’nin bütünleþtirilmesine yönelikbirtakým çözüm yöntemleri sunulmuþtur. Bu bütünleþtirmesürecinde, kendi KBS’sini oluþturmuþ ya da oluþturacak yerelyönetimlerin aþaðýda belirtilen ayrýntýlarý dikkate almasýgerekir.· NVÝGM, özel idareler ve belediyeler tarafýndan yapýlacakolan adres bileþenlerindeki deðiþikliklerin güncellenmesive koordinasyonunu saðlamaktan, idari birim baðlýlýklarýndameydana gelen deðiþikliklere baðlý olarak UAVT ve kiþilereait adreslerin güncellenmesinden, KPS üzerinden adreslerindiðer kurumlarla paylaþýlmasýndan, adreslerle ilgili bütüniþ ve iþlemlere ait geri izleme bilgisinin elektronik ortamdatutulmasýndan, UAVT’nin yedeklenmesi ve güncellenmesindensorumludur (TBMM, 2006).· Belediyeler ve Ýl Özel Ýdareleri; tespit edilen adres bileþenlerininUAVT’ye iþlenmesi, iþlenen adresleringüncelleþtirilmesi, yapý belgelerinin (yapý ruhsatý, yapýkullanma izin belgesi ve yanan/yýkýlan binalar) UAVTüzerinden verilmesinden sorumludur (TBMM, 2006).· KBS’nin temel verisi olan bina ile UAVT’de bulunanbaðýmsýz birimlerin adresleri arasýnda bir binaya karþý çoksayýda adres kaydý iliþkisi söz konusudur. Yine yapý içindekibaðýmsýz birimler ile bu birimlerde ikamet eden kiþilerarasýnda ayný iliþki mevcuttur. Yerel yönetimlerin AKS ilekendi KBS’ni bütünleþtirebilmesi için UAVT’deki eþiolmayan bina kodlarýný ve adres numaralarýný referansolarak almalýdýr (Bkz. Þekil 3).· Çalýþma kapsamýnda önerilen çözüm yöntemlerinde debelirtildiði gibi UAVT’de bulunan adres tab losundakipafta, ada ve parsel numaralarý da dikkate alýnmalýdýr (Bkz.Þekil 3).· KBS’yi oluþturmamýþ yerel yönetimler, doðru ve güncelsayýsal haritalarýný ürettikten sonra binalarýn mevcutdurumunun belirlenmesi, kiþilerin ikamet adreslerinindeðiþimi ve yerleþim alanýndaki adres bileþenlerinin güncelleþtirilmesigibi iþlemleri AKS’den belirli zaman aralýklarýndaalacaðý raporlar ile saðlayabilir.7. Sonuç ve ÖnerilerAKS, ülkemiz açýsýndan vatandaþlara yönelik birçok hizmetinsunulmasý açýsýndan oldukça önemlidir. Sistem sayesindekaynaklar etkin olarak kullanýlmakta, yerleþim yeri bazýndagüncel nüfusun nitelik ve niceliklerine iliþkin güvenilir istatistiklerüretilmekte, adres ve nüfus tek merkezden takipedilmekte, kamu hizmetleri etkin bir þekilde yönetilmekte,kamu kurum ve kuruluþlarýnýn bütünleþtirilmiþ bir e-Devletyapýsýna ulaþmasý ve kamusal denetim mekanizmalarýnýn dahaetkin bir þekilde çalýþmasý saðlanmaktadýr. Ancak, oluþturulansistemin CBS tabanlý olmamasý bu sistemin en büyükeksikliðidir. Çünkü, UAVT’nin temeli, coðrafi bir varlýk olanbinalara ve binalardaki baðýmsýz birimlerin adres bileþenlerinedayanmaktadýr. Bununla birlikte, bina ile binada ikamet edenkiþiler arasýnda bir ikamet etme iliþkisi söz konusudur.Ülkemizdeki kentlerde yaþayan insanlara sunulan adres tabanlýhizmetlerin ekonomik, etkin ve denetlenebilir bir þekildesunulabilmesi için mutlaka CBS’nin kent ölçeðindeki uygulamasýolan KBS ile AKS’nin bütünleþtirilmesi gerekmektedir.Ulusal Mekansal Veri Altyapýsý’nda (UMVA) adres verisitemel veriler arasýnda yer almaktadýr. Bununla birlikte AKS,Türkiye Ulusal Coðrafi Bilgi Sistemi’nin (TUCBS) en önemlibileþenlerindendir. AKS ile KBS’nin bütünleþtirilmesineyönelik önerilen bu çözüm yöntemleri tartýþýlarak TUCBSçalýþmalarýna katký saðlayabilir.Bu çalýþmada, AKS’nin KBS ile bütünleþtirilmesi vekullanýlan CBS yazýlýmý üzerinde tasarlanan arayüz programlarýyardýmýyla kentte yaþayan insanlara sunulan adres tabanlýhizmetlerin daha etkin ve denetlenebilir bir þekilde yönetilmesiamacýyla çözüm yöntemleri sunulmuþtur. Sunulan buyöntemlerle Gezici (Mobile) CBS’nin (PDA+GPS)bütünleþtirilmesi sonucunda; baþta yangýn, saðlýk, güvenlikgibi acil durumlar olmak üzere diðer pekçok konuda da,adresten kaynaklanan sorunlar ortadan kalkacaktýr. Ayrýca,oluþturulan sistemin Afet Yönetimi’nde kullanýlmasýdurumunda afetlerden kaynaklanan zararlar azaltýlabilecektir.KaynaklarAKÇAY L.: Ulusal Adres Veri Tabaný (UAVT), DepremBölgelerinde Coðrafi Bilgi Sistemi’nin Önemi UluslararasýSempozyumu, 06-07 Eylül 2007, Gölcük Belediyesi s 224-243.Kocaeli, 2007.NVÝGM : Adres Kayýt Sistemi Numarataj Yetkilileri KullanýcýKlavuzu, Ýçiþleri Bakanlýðý NVÝGM, Ankara, 2008.TÜRK T.: Teknik Altyapýya Yönelik Coðrafi Bilgi Sistemi Tasarýmýve Uygulamasý, Yüksek Lisans Tezi, Yýldýz Teknik ÜniversitesiFen Bilimleri Enstitüsü, Ýstanbul, 2004.TB MM: 5490 Sayýlý Nüfus Hizmetleri Kanunu, www.tuik.-gov.tr/jsp/duyuru/adnks/dosya/kanun/nufus_kanunu.pdf, Mart2008.TÜÝK: Türkiye Ýstatistik Kurumu web sayfasý, Adrese Dayalý NüfusKayýt Sistemi Ýkamet Adreslerini Belirlemeye Yönelik AlanUygulamasý El Kitabý, http://www.tuik.gov.tr/jsp/duyuru/adnks/dosya/elkitabi/ikamet.pdf, Mart 2008.YOMRALIOÐLU T.: Coðrafi Bilgi Sistemleri Temel Kavramlarve Uygulamalar, Karadeniz Teknik Üniversitesi, ISBN 975-97369-0-x, Trabzon, 2000.-10-