Muğla Rehberi - Akademik Bilişim Konferansları

Kadın oyunlarında :1- Muğla zeybeği2- Kerimoğlu zeybeği3- Harmandalı Zeybeği4- Ferayi5- Eyyübüm6- Keklik7- Pek Yokuşumuş Cavır Asarın Yolları8- Deniz Üstü Köpürür9- Karyolamın DemiriMUĞLA’DA ZEYBEK GİYİM VE KUŞAMIERKEKLERDEA- Baş’a:1- Narçiçeği veya bordo renginde uzun-kısa püsküllü, kalıplı-kalıpsız bir fes. Fes’in püskülü kısa olursa buna “DıngılKoza” denir.2- Fes yağlık veya tartamak’la beslenirse bunun üzerine iri iğne oyalı ipek kefiye sarılır. Püskül arkadan sarkar. Fesbeslenmezse sadece fes’in üzerine ipek iğne oyalı yazma sarılır. Yazmanın bir ucu püskülle birlikte yandan sarkıtılabilir.Ayrıca yazma oya ile beslenebilir.Kullanım amacı ile ilgili görüşler;a- İpek kefiye başı yatağan darbesinden korur.b- Fes efe’ye yastık görevi görür.c- Dağda çatışma anında başı kamufle eder.B- Vücuda:1- İç’e beyaz önü yirik ve düğmeli olan beyaz yakasız bir mintan giyilir. Mintan ipekten olursa “Bürümcek-Bürümcük”adı verilir. Eğer ipek ve iplik karışımından dokunmuşsa yörede adına “yüzünakma” denir. Bu mintanların kolları uzun vegeniştir. Kol uçları ise iğne oyalıdır. Muğla erkek giyiminde gömleğin arkadan ve önden dışa taşması gerekirdi.2- Mintan üzerine kolsuz yelek türünde, çapraz iliklenen ancak göğüs memelerini örtebilen önü mavi çuha üzerinesiyah kaytan işlemeli sırtı ise siyah kadife üzerine sarı veya turuncu renkte ibrişimle işlemeli Kavuşturma giyilir. Halkarasında buna “Delme” denir.3- Bunun üzerine ise Camadan giyilir. Muğla’da iki tür camadan mevcuttur. Aynı renk ve işlemeden yapılmış olan bucamadanların bazılarının önü açıktır. Yani çapraz iliklenmez. Bu tür camadanlar giyildiğinde altına mutlaka kavuşturmagiyilmesi gerekir. Ayrıca bunun üzerine cepken giyilmez. Diğer türüne gelince; bunlar mavi veya siyah çuha kumaşüzerine gene siyah kaytan işlemeli çapraz iliklenen camadanlardır. Bu camadanların altına ise kavuşturma giyilmez.Sadece üstüne cepken giyilir.4- Çapraz iliklenen ve yukarıda özellikleri belirtilen camadanın üzerine ise mavi çuha üzerine tamamen siyah kaytanişleme kolları açık ve arkadan sarkan bazen de kopçaları ile camadanın kollarına tutturulan Cepken giyilir.5- Bel’e ise; önce “Dolgu kuşak” veya “Bel yastığı” sarılır. Bunun üzeri ise çarşaf veya başka bir kuşakla beslenir.Bundan sonra yöremizde “Kalbur Kuşak” olarak adlandırılan “Trablus Kuşağı” tüm beli boydan boya kaplayacak şekildedolanır. Bazen de Trablus kuşağı üzerine kolon bağlanır. En üste ise koyu kahverengi deriden yapılmış kat kat cepleriolan Silahlık ise özel kayışları ile takılır. Silahlık zeybeğin bir tür gardrobudur. Gözlerine değişik amaçlarla kullanılacakolan her türden malzemeler konur. Örneğin: Para, kehribar, gümüş tütün tabakası, iki okka ağırlığında yapağı, kulaklıyatağan, gümüş hançer, tabanca veya kubur, tel kırma yağlık vb.6- Alta gelince; Mavi çuha kumaştan yapılmış ve ön kısımları siyah kaytan işleme olan ağı yaklaşık 5-8 metrearasında değişen, diz kapaklarına kadar inen kısa bir don giyilirdi ki buna halk arasında “TOPDON” veya “TOPANDON”denilirdi. Kasıktan bağlanan bu donların iki veya üç parmak eninde bordo renkli uçkurlukları vardı. Don uçkurları iseipekten olup, uç kısımları tel işlemeli idi. İşlemesiz yerli dokuma kumaşlardan yapılmış beyaz, siyah ve larcivertrenklerdeki topdon’ları da yöremizde görmek mümkündür.C- Alta:1- Bacaklara aynı renk ve işlemeden yapılan ve arkası boydan boya sık bir şekilde kopçalı olan “TOZLUK” lar takılırdı.Tozlukların düşmemesi içinde üst kısımlarına koza ve püskülleri dışa gelecek şekilde tozluk bağları bağlanırdı. Tozlukbağları, vişne renginde yerli dokumadan yapılırdı. Uç kısımlarında ise koza ve püsküller bulunur, püskül uçlarında isebeyaz-şeffaf veya sarı pirinç küçük boncuklar mevcuttu. Püskül ve kozaların üst kısımları da sarı sırma sarılıydı. Bazen butozluklar yerine meşin tozluklar kullanılırdı ki bunlara da “Kepmen” adı verilir. Özel işlemeli ve adına “Kayalık” denilençizmeleri ise yalnız efe’ler giyerdi.2- Ayaklara; yün çorap , çarık veya Tulumbacı denilen ayakkabılar giyilirdi.Erkek giyimini tamamlayan diğer malzeme ve aksesuarlar ise;a- Gümüş köstek: İki tür gümüş köstek kullanılırdı. Bunlardan biri omuzdan aşağıya doğru takılan “Omuz Kösteği”diğeri ise boyundan geçirilerek silahlık üzerine doğru uzanan ve ortadan kılips ile tutturulan “Boyun Kösteği” idi.b- Pazubant: Kola takılan ve gümüş kaplı olan pazubantların içerisinde Hun ve Uygur yazılarına benzeyen metinlerSayfa 22 / 46