2013/1 K‡-7-162 (43-48)

Anestezi Dergisi 2013; 21 (1): 43 - 48Güler ve ark: Lornoxicam ve tramadolun etkinli¤inin karfl›laflt›r›lmas›KLİNİK ÇALIŞMA / CLINICAL RESEARCHPREEMPTİF OLARAK KULLANILAN LORNOKSİKAM VE TRAMADOLÜNPOSTOPERATİF ANALJEZİYE KATKILARININ KARŞILAŞTIRILMASICOMPARISON OF PREEMPT‹VE ADMINISTRATION OF LORNOXICAMAND TRAMADOL ON POSTOPERATIVE ANALGESIAAygün GÜLER 1 , Bilge ÇELEB‹O⁄LU 1 , Altan fiAH‹N 1 , Sinan BEKSAÇ 21Hacettepe Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı, Ankara2Hacettepe Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı, Ankara1Hacettepe University Medical Faculty, Department of anesthesiology and Reanimation, Ankara, Turkey2Hacettepe University Medical Faculty, Department of Obstetrics and Gynecology, Ankara, TurkeyÖZETAmaç: Anestezi indüksiyonunda verilen intravenöz (iv) tramadol ve farkl› iki doz lornoksikam›n postoperatif a¤r› üzerine etkilerininkarfl›laflt›r›lmas›d›r.Yöntem: Çal›flmaya total abdominal histerektomi uygulanacak olan ASA I-II risk grubundan, 80 hasta, çift kör ve randomize olarakdahil edildi. Hastalar indüksiyonda 4 gruba ayr›ld›; Grup L1’e lornoksikam 8 mg, Grup L2’e lornoksikam 16 mg, Grup T’e tramadol100 mg ve Grup K’a efl de¤er miktarda serum fizyolojik iv olarak uyguland›. Tüm hastalara standart genel anestezi uyguland›. Hastalarekstübe olduktan ve ay›lma odas›na geldikten sonra postoperatif analjezi için morfin içeren hasta kontrollü analjezi cihaz› uyguland›.Hastalar›n postoperatif a¤r› de¤erlendirilmeleri uyand›klar›nda (0.), 6., 12. ve 24. saatlerde Visüel Analog Skalas› (VAS) ve toplammorfin kullan›mlar› ile de¤erlendirildi.Bulgular: ‹lk analjezik gereksinim zaman› (efektif analjezi zaman›) Grup L1’de ortalama 2 ± 1 dakika (dak), Grup L2’de 4 ± 3dak, Grup T’de 4 ± 4 dak ve Grup K’da 2 ± 1 dak bulunmufltur. Grup K ve Grup L1 de¤erleri birbirine benzer olup, her iki grup daGrup L2 ve Grup T’e göre anlaml› flekilde farkl›l›k göstermifltir (p

Journal of Anesthesia 2013; 21 (1): 43 - 48Güler et al: Comparison of efficacy of lornoxicam and tramadolG‹R‹fiPostoperatif a¤r›, cerrahi travma ile bafllayan ve dokuiyileflmesi ile giderek azalan akut bir a¤r›d›r (1). Sony›llarda akut a¤r› patofizyolojisinin daha anlafl›l›r olmas›ve tedavide yeni yöntemlerin gelifltirilmesi nedeniylepostoperatif a¤r›ya yaklafl›m giderek artan bir önem kazanm›flt›r(2). Travma sonras›nda geliflen nöral hiperplastiyeba¤l› spinal kordda ki de¤iflikliklerin yeterlipreoperatif nosiseptif blokajla durdurulabilece¤i veböylece a¤r›n›n önlenebilece¤i üzerinde durulmaya bafllanm›flve çal›flmalarla preemptif analjezi düflüncesi gelifltirilmifltir(2,3).Periferik doku yaralanmalar›n›n santral sinir sistemindeuzun süreli de¤iflikliklere yol açt›¤› ve hipereksitabilitedurumu yaratt›¤›, devam eden a¤r›l› uyaran varl›¤›ndabu hipereksitabilite durumunun potansiyelize oldu¤ugösterilmifltir (4). Ayn› zamanda doku travmas›naba¤l› geliflen periferal sensitiasyon da a¤r›ya neden olur.Yap›lan çal›flmalarda cerrahi öncesinde yap›lan nöralblo¤un, iv veya intratekal opioid uygulamas›n›n a¤r›uyaran› ile geliflen bu hipereksitabilite durumunu önledi¤iveya azaltt›¤› gösterilmifltir (4,5).Nonsteroidal antiinflamatuar (NSA‹) ilaçlar mekanikve kimyasal irritanlara ba¤l› geliflen prostoglandin(PG) mediatörlü olan sensitizasyonu siklooksijenaz› inhibeederek önlerler (6).Lornoksikam (klortenoksikam); oksikam türevi parenteralve oral formu olan bir NSA‹ ilaçt›r. Yap›lanhayvan deneylerinde tenoksikama göre siklooksijenazinibisyon etkisinin 100 kat ve analjezik gücünün tenoksikamve piroksikama göre 10 kat daha fazla oldu¤ugösterilmifltir (6,7). Di¤er oksikam türevi ilaçlardanfarkl› olarak plazma yar› ömrü k›sa (4-6 saat) olup dahaaz yan etkisi görülmüfltür (7, 8, 9).Tramadol santral etkili bir opioid olup orta derecelipostoperatif a¤r› tedavisinde meperidin ve morfine eflde¤er analjezi sa¤lar (10, 11). Yan etkileri opioid kullan›-m›nda görülen yan etkilere benzer olup solunum depresyonunumorfine göre daha az oranda yapmaktad›r (11).Bu randomize, çift-kör çal›flmada amaç total abdominalhisterektomi öncesinde verilen iv 8 mg ve 16 mglornoksikam ile iv 100 mg tramadolün postoperatif dönemdea¤r› üzerine etkilerinin, karfl›laflt›r›lmas›d›r.GEREÇ VE YÖNTEMBu prospektif, randomize çal›flma etik kurul ve hastaonamlar› al›narak Hacettepe Üniversitesi T›p FakültesiAnesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal›nda yap›lm›flt›r.Çal›flmaya total abdominal histerektomi planlananASA I-II grubu 80 hasta dahil edilmifltir.Hasta kontrollü analjezi cihaz› kullanamayan, alkolveya opioid kullan›m› olan, kronik a¤r› sendromlu, ast›mveya NSA‹ ilaçlara karfl› duyarl›l›¤›, kanama bozuklu¤u,gastrointestinal sistem, karaci¤er veya renal rahats›zl›¤›olan hastalar çal›flma d›fl› b›rak›lm›flt›r.Çal›flmaya dahil edilmesi planlanan hastalar operasyondanbir gün önce de¤erlendirilerek uygulanacakanestezi yöntemi, hasta kontrollü analjezi aleti (AbbottLaboratories, Chicago, IL) kullan›m› ve Vizüel AnalogSkalas› (VAS; 0: A¤r› yok, 10: Dayan›lmaz a¤r›) hakk›ndabilgi verilmifltir. Operasyon öncesinde hastalar›n 6saat aç kalmalar› sa¤lanm›fl ve hiçbir hastaya preoperatifsedatif veya opioid premedikasyon amac›yla verilmemifltir.Operasyon odas›na al›nan hastalar bilgisayar kaynakl›numaralar bulunduran zarflar›n anestezi doktorutaraf›ndan seçilmesiyle rastgele 4 farkl› gruba ayr›lm›fllard›r.Hastalara elektrokardiyogram, periferik oksijensatürasyonu monitörizasyonu (SpO 2 ) ve non-invaziv kanbas›nc›ndan oluflan rutin monitörizasyon uygulanm›fl veelde edilen ilk de¤erler bazal de¤erler olarak kabul edilmifltir.Antekubital vene yerlefltirilen 18 gauge iv kataterdencerrahi süresince 8 ml -1 kg -1 saat dozunda laktatl› ringersolüsyonu infüzyonu yap›lm›flt›r. Operasyon süresincekan bas›nc› de¤erleri bazal de¤erin ± %20’si olacak flekildeayarlanm›flt›r: Perioperatif kanaman›n her 1 ml’siiçin saatte 3 ml ringer laktat veya kan volümünün %20’sinden fazlas›n›n kayb›nda ise eritrosit süspansiyonuverilmesi ile kompanse edilmeye çal›fl›lm›flt›r.Genel anestezi indüksiyonuna bafllamadan önce hastalara,çekilen zarflara göre Grup L1 = 8 mg lornoksikam,Grup L2 = 16 mg lornoksikam, Grup T = 100 mgtramadol ve Grup K = efl de¤er miktarda serum fizyolojikiv verilerek gruplara ayr›ld›lar. Anestezi indüksiyonundatüm gruplarda ki hastalara iv 2-2,5 mg -1 kg propofolve 0,1 mg -1 kg vekuronyum uyguland›ktan sonra hastalarentübe edildi ve anestezi idamesinde kontrollü ventilasyonile % 5-7 desfluran, % 50 oksijen ve % 50 N 2 Okullan›ld›. ‹ntraopertif dönemde baflka bir opioid uygulamas›yap›lmam›flt›r. Operasyon süresince sistolik, ortalamave diastolik kan bas›nçlar›, kalp at›m h›z› ve oksijensatürasyon yüzdeleri, ifllem sonunda operasyon sürelerikaydedildi. Operasyon bitiminde nöromuskulerblok iv 0,5 mg atropin ve iv 1,5 mg neostigmin ile antagonizeedilmifltir.Postoperatif analjezi morfin ile haz›rlanm›fl olan hastakontrollü analjezi cihaz› ile sa¤lanm›flt›r. Alet, yüklemedozu olarak 4 mg ve hastan›n her istedi¤inde 1 mg morfinverecek flekilde 15 dakika kilit süresiyle programlanm›flt›r.Hastalar›n ilk ne zaman analjezik talebinde bulundu¤uefektif analjezi süresi ad› alt›nda kaydedilmifltir. VAS44

Anestezi Dergisi 2013; 21 (1): 43 - 48Güler ve ark: Lornoxicam ve tramadolun etkinli¤inin karfl›laflt›r›lmas›de¤erlendirilmeleri 0.dakika: ekstübasyondan sonra hastakendine geldi¤inde, 6., 12. ve 24. saatlerde çal›flmadakullan›lan ajan› bilmeyen baflka bir anestezi doktoru taraf›ndanyap›lm›flt›r. 24 saat sonunda toplam kullan›lanmorfin miktar› ve olas› yan etkiler (bulant›-kusma, solunumdepresyonu) kaydedilmifltir.‹statiksel analiz SSPS ( Statistical Programme forSocial Sciences) 10.0 paket program› kullan›larakyap›ld›. De¤erlendirmede varyans analizi (ANOVA) vegruplar aras› de¤erlendirmede ise Mann-Whitney testikullan›lm›flt›r. Klinik veriler ortalama ± SD fleklindeverilmifltir. p< 0.05 istatiksel olarak anlaml› kabuledilmifltir.BULGULARÇal›flmaya al›nan hastalar aras›nda demografik verilerve cerrahi süre aç›s›ndan ‹statiksel olarak anlaml›fark bulunmam›flt›r (Tablo I).Gruplar aras›nda efektif analjezi süreleri karfl›laflt›r›ld›¤›ndaGrup K ile Grup L1 aras›nda ve Grup L2 ileGrup T aras›nda fark bulunmam›flt›r. Ancak Grup K veGrup L1 ile Grup L2 ve Grup T aras›nda istatiksel olarakanlaml› fark bulunmufltur (p 0.05). Ancak Grup K veGrup L1 ile Grup L2 ve Grup T aras›nda istatiksel olarakanlaml› fark bulunmufltur (p< 0.05) (Tablo III).Gruplar aras›nda VAS 6 de¤erleri karfl›laflt›r›ld›¤›ndaGrup K ile Grup T aras›nda istatiksel olarak anlaml› farkbulunmufltur (p0.05) (Tablo IV).Gruplar aras›nda postoperatif 24 saat sonunda toplammorfin kullan›mlar› istatiksel olarak fark göstermemifltir(p>0.05) (Tablo V)TARTIfiMATotal abdominal histerektomi uygulanm›fl olanhastalarda preemptif analjezi sa¤lamak için operasyonöncesinde verdi¤imiz 8 mg lornoksikam›n etkisininolmad›¤›n› ve 16 mg lornoksikam ve tramadolün erkenpostoperatif dönemde etkili oldu¤unu ancak kullan›lantoplam morfin miktar›n›n farkl›l›k göstermedi¤inisaptad›k.Baflar›l› bir preemptif analjezi ile yeterli preoperatifnosiseptif blokaj sa¤lan›r böylece a¤r› yolaklar›nda kide¤ifliklikler engellenmifl olur. Yeterli postoperatif analjeziile a¤r›ya ba¤l› geliflen solunum s›k›nt›s›, artm›flkardiyak yük, azalm›fl intestinal hareketler ve yara etraf›ndaki istenmeyen düz kas spazm› engellenmifl olur.En önemlisi cerrahi stres cevab› azalt›larak katabolikhormonlar›n artm›fl sal›n›m›, hipermetabolizma ve immünosupresyonönlenmifl olur (12,13).Ölmez ve arkadafllar› 62 transrektal prostat biyopsisihastas›nda 8 mg lornoksikam, 100 mg tramadol ve kontrolsalin grubunu karfl›laflt›rm›fllard›r. ‹laçlar operasyondanyar›m saat önce im olarak uygulanm›flt›r. Operasyonsonras›nda yap›lan VAS karfl›laflt›rmas›nda bizim çal›flmam›zdanfarkl› olarak 8 mg lornoksikam›n yeterlianaljezi sa¤lad›¤› gözlenmifltir. Ancak tramadolün 8 mglornoksikamdan daha etkin oldu¤u da saptanm›flt›r (14).Çal›flmam›zda biz de 8 mg lornoksikam› yetersiz bulup,bu çal›flmaya benzer olarak tramadolün ve 16 mg lornoksikam›netkin analjezi sa¤lad›¤›n› bulduk.Mowafi ve arkadafllar›n›n yapt›¤› bir di¤er çal›flmadatonsillektomi uygulanacak olan eriflkin hastalarda birgruba preoperatif lornoksikam 16 mg di¤er bir grubasodyum klorür verilmifl ve postoperatif a¤r› skalalar› veek analjezik ihtiyaçlar› kay›t edilmifl. Çal›flmam›za benzerflekilde 16 mg lornoksikam verilmifl olan grupta etkinanaljezinin sa¤land›¤› gözlenmifltir (15).Kocayan ve arkadafllar›n›n yapt›¤› bir di¤er çal›flmadaise laparoskopik kolesistektomilerde verilen 16 mglornoksikam ve 40 mg tenoksikam›n preemptif etkinli¤ikarfl›laflt›r›lm›fl ve çal›flmam›za uyumlu olarak 16 mgTablo I. Yafl, kilo, boy ve cerrahi süreleri. Veriler ortalama ± standart sapma olarak verilmifltir.Grup K Grup L1 Grup L2 Grup T pYafl (y›l) 49 ± 7 49 ± 8 45 ± 6 45± 10 0.08Kilo (kg) 67 ± 9 70 ± 11 72 ± 13 68 ± 9 0.46Boy (cm) 161 ± 6 160 ± 4 162 ± 6 162 ± 7 0.84Cerrahi süre (dakika) 60 ± 25 63 ± 25 74 ± 29 55 ± 22 0.11Tablo II. Gruplara göre efektif analjezi süreleri ortalamalar›. Veriler ortalama ± standart sapma olarak verilmifltir.Grup K Grup L1 Grup L2 Grup T pEfektif analjezi süresi (dakika) 2 ± 1 2 ± 1 4 ± 3* 4 ± 4* 0.01345

Journal of Anesthesia 2013; 21 (1): 43 - 48Güler et al: Comparison of efficacy of lornoxicam and tramadolTablo III. Gruplar aras› VAS 0 karfl›laflt›r›lmas›. Veriler ortalama ± standart sapma olarak verilmifltir.Grup K Grup L1 Grup L2 Grup T pVAS 0 7.8 ± 1 7.4 ± 0.9 4.3 ± 1.8* 4.7 ± 1.6* 0.00Tablo IV. Gruplar aras› VAS 6, 12 ve 24. saat karfl›laflt›r›lmas›. Veriler ortalama ± standart sapma olarak verilmifltir.Grup K Grup L1 Grup L2 Grup T pVAS 6 4.95 ± 1.7 4.7 ± 1.6 3.6 ± 1.2 3 ± 2* 0.00VAS 12 3.9 ± 2.1 3.6 ± 1.2 3 ± 1.8 1.6 ± 2 0.16VAS 24 1.8 ± 1.4 1.8 ± 0.6 1.6 ± 2 1 ± 1.1 0.20Tablo V. Gruplar aras› toplam morfin kullan›m›n›n karfl›laflt›r›lmas›. Veriler ortalama ± standart sapma olarak verilmifltir.Grup K Grup L1 Grup L2 Grup T pToplam morfin tüketimi(mg) 30.6 ± 6.3 39.2 ± 13.6 36.5 ± 11.8 32.3 ± 10.9 0.06lornoksikam›n efektif analjezi süresi kontrol ve tenoksikamgrubuna göre uzun bulunmufltur (16).Ifl›k ve arkadafllar›n›n yapt›¤› bir di¤er çal›flmadapreemptive 8 mg lornoksikam ile tramadol 50 mg’›npostoperatif analjezik etkinlikleri karfl›laflt›r›lm›fl ve lornoksikamuygulanm›fl olan grupta operasyon sonras› ilk2 saatte daha az a¤r› gözlenmifltir. Bizim çal›flmam›zdaise 8 mg lornoksikam, 100 mg tramadole göre daha azetkin bulunmufltur. Sonuçlar aras›nda ki farkl›l›k preoperatifverilen tramadolün doz farkl›l›¤›na ba¤lanabilir(17).Takmaz ve arkadafllar›n›n çal›flmas›nda ise ESWLuygulanacak hastalarda 8 ve 16 mg lornoksikam ile salin(kontrol) grubunun preemptif etkilerini karfl›laflt›rm›flt›r.Lornoksikam verilmifl olan hastalarda çal›flmam›-za benzer flekilde kontrol grubuna göre istatiksel farksaptanm›flt›r (18).‹nan ve arkadafllar›n›n total diz protezi uygulanacakolan hastalarda yapt›klar› premptif lornoksikam ve salininkarfl›laflt›r›ld›¤› çal›flmada, bizim sonuçlar›m›z› desteklerflekilde preoperatif 16 mg lornoksikam verilengrupta postoperatif analjezi kontrol grubuna göre dahaetkin sa¤lanm›flt›r (19).Kara ve arkadafllar›n›n yapt›¤› bir baflka çal›flmadaise preoperatif 8 mg lornoksikam iv, im ve oral yoldanuygulanm›fl ve hastalar›n efektif analjezi süreleri karfl›-laflt›r›lm›flt›r. Sonuçta ilac›n uygulama yolunun fark yaratmad›¤›ve çal›flmam›zdan farkl› olarak 8 mg lornoksikam›nher uygulan›fl biçiminde etkin analjezi sa¤lad›¤›gözlenmifltir. Ancak çal›flmada operasyon standardizasyonuyap›lmam›flt›r (20).Karaman ve arkadafllar›n›n abdominal cerrahilerdeyapt›¤› bir di¤er çal›flmada, 8 mg lornoksikam› preoperatifolarak vermifller ve cilt kapanmas›ndan sonra uygulananlornoksikam ve salin verilen kontrol grubu ile karfl›laflt›rm›fllard›r(21). Trampitsch ve arkadafllar› jinekolojikoperasyon geçirecek olan hastalarda 8 mg lornoksikamuygulamas›n›n preoperatif, cilt kapanmas›ndanönce ve salin grubuyla karfl›laflt›r›lmas›n› yapm›fllard›r(22). Her iki çal›flmada da lornoksikam verilen gruplardapostoperatif daha az a¤r› saptanm›fl ve az oranda dapostoperatif kullan›lan analjezik ihtiyac›n›n azald›¤›gösterilmifltir.Preemptif tramadol etkinli¤inin karfl›laflt›r›ld›¤› birbaflka çal›flmada, çal›flmam›za benzer flekilde indüksiyondaverilen iv 100 mg tramadolün erken postoperatifdönemde etkin analjezi sa¤lad›¤› bulunmufltur (23).Wang ve arkadafllar›n›n total abdominal histerektomiuygulanacak olan hastalarda yapt›klar› çal›flmada ise,operasyondan önce 100 mg tramadol verilen hastalardaoperasyon sonras› ilk 24 saatte a¤r› skorlar›n›n belirgindüflük oldu¤u ve ilk analjezik ihtiyac› süresinin uzad›¤›gösterilmifltir (24). Bizim çal›flmam›zda da preoperatiftramadol verilen hastalarda ilk analjezik ihtiyac› süresikontrol ve 8 mg lornoksikam verilen hastalara göre dahauzam›flt›r. Ayr›ca 6. saate kadar a¤r› skorlar› tramadol velornoksikam 16 mg verilen hastalarda daha düflük bulunmufltur.Yine tramadolün preemptif etkinli¤inin karfl›laflt›r›ld›¤›Pozas- Guillien ve arkadafllar›n›n yapt›¤› çal›flmadamandibular 3. molar difl çekilmesinden 1 saat öncesindeverilen tramadol, ifllem sonras›nda verilen tramadol ilesalin verilen kontrol grubuyla karfl›laflt›r›lm›fl ve preemptifverilen tramadolün etkinli¤inin % 85 oldu¤ugözlenmifltir (25).Tramadolün preemptif analjezik etkinli¤inin morfinlekarfl›laflt›r›ld›¤› major abdominal cerrahilerde toplammorfin tüketimleri ve postoperatif a¤r› kontrolünün benzeroldu¤u gösterilmifltir. Çal›flmam›zda da lornoksikamve tramadolün eflde¤er etki gösterdi¤i düflünülürse opiodlerinbulant›, kusma, solunum depresyonu gibi yan etkilerigöz önüne al›narak lornoksikam gibi bir NSA‹ ilaçtercih edilebilir (26).46

Anestezi Dergisi 2013; 21 (1): 43 - 48Güler ve ark: Lornoxicam ve tramadolun etkinli¤inin karfl›laflt›r›lmas›Çal›flmam›zda oldu¤u gibi tüm bu çal›flmalar opioidveya NSA‹ ilaçlarla yap›lan preemptif uygulamalar›n,intraoperatif uyaranlar sonucu geliflebilecek olan hipereksitabiliteyiazaltabilece¤i düflüncesini desteklemektedir.Ancak operasyon tipi, bölgesi ve süresinin preemptifanaljeziyi etkiledi¤i unutulmamal›d›r.Çal›flmam›zda gruplar›n VAS 12 ve 24 de¤erlerinebak›ld›¤›nda, Grup T VAS 12 ve 24 de¤erlerinin di¤ergruplara oranla oldukça düflük oldu¤unu fakat istatikselolarak anlaml› olmad›¤›n› gördük. Denek say›s›n›n artt›-r›lmas› ile belki de tramadolün erken dönemde oldu¤ugibi uzun dönemde de preemptif etkinli¤ini istatikselolarak gösterebilecektik.Ayr›ca 24 saat sonunda ki toplam morfin kullan›mlar›gruplar aras›nda farkl›l›k göstermemektedir. Bu tart›flmal›sonuç ise hastalar taraf›ndan yetersiz veya hatal›hasta kontrollü analjezi cihaz› kullan›m›na ve hatta cerrahiöncesi hastalar›n anksiyete düzeylerine ba¤lanabilir(27, 28, 29). Yap›lan bir baflka çal›flmada hastalar›n dahaönce ki a¤r› deneyimlerinin, uykusuzlu¤un, hastalar aras›ndahasta kontrollü analjezi içindeki ilac›n yan etkilerinden,ba¤›ml› olabilme korkusundan ve fazla dozdaal›nabilecek olmas›ndan dolay› yan›lt›c› hasta kontrollüanaljezi kullan›m› olabilir. Bir di¤er hasta grubunda isehasta a¤r› hissedece¤i korkusu ile henüz a¤r› hissetmedengere¤inden fazla cihaz› kullanabilmektedir ( 30).Sonuç olarak total abdominal histerektomi uygulanm›flolan hastalarda preemptif uygulanan lornoksikam16 mg ve tramadolün postoperatif erken dönemde efl de-¤erde etkinlik sa¤lad›¤› gösterilmifltir. Opioidler gibiyüksek yan etki potansiyeli olan analjezikler yerine yanetkisi az, yar›lanma ömrü k›sa olan bir NSA‹ tercih etmeninhasta memnuniyeti ve h›zl› derlenme için önemliolabilece¤i unutulmamal›d›r. Ancak postoperatif a¤r› tedavisinde;en uygun ilaç kombinasyonu, uygulama zaman›ve operasyon tipine göre tedavinin biçimlendirilmesigerekmektedir.KAYNAKLAR1. Erdine S. A¤r›. Geniflletilmifl 2. bask›. Nobel T›p Kitabevleri2002; 20-29.2. Kehlet H, Dahl JB; Postoperative pain. World J. Surg. 1993;17:215-219.3. Woolf CJ. Recent advantages in the pathophysiology of acute pain.Br J Anaesth1989; 63: 139.4. Espinet A, Henderson DJ; Does pre-incisional thoracic extraduralblock combined with diclofenac reduce postoperative pain afterabdominal hysterectomy? Br J Anaesthesia 1996; 76: 209-213.5. Jin F, Chung F; Multimodal analgesia for postoperative pain control.Journal of Clinical Anesthesia; 2001; 13: 524-539.6. Dahl JB, Kehlet H. Non-steroidal anti-inflamatory drugs: rationalefor use in severe postoperative pain. Br J Anaesth 1991; 66: 703-712.7. Ilias W, Jansen M. Pain control after hysterectomy: an observerblind,randomised trial of lornoxicam versus tramadol. Br J ClinPract 1996; 50: 197-202.8. Balfour JA, Fitton A, Brradell LB. Lornoxicam, A review of itspharmacology and therapeutic potential in the management ofpainful and inflammatory conditions. Dugs 1996; 51: 639-657.9. Pruss TP, Stroissnig H, Radhofer-Welte S et al. Overview of thepharmacological properties, pharmacokinetics and animal safetyassesment of lornoxicam. Postgrad Med J 1990; 66: 18-21.10. Lee CR, McTavish D, Sorkin EM. Tramadol: a preliminary reviewof its pharmacodynamic and pharmacokinetic properties, andtherapeutic potential in acute and chronic pain states. Drugs 1993;46: 315-340.11. Houmes RJM, Voets MA, Verkaaik A et al. Efficacy and safety oftramadol versus morphine for moderate and severe postoperativepain with special regard to respiratory depression. Anesth Analg1992; 74: 510-514.12. Kehlet H. Modification of reponses to surgery and anesthesia byneural bockade: clinical implications. In Neural Blokade in ClinicalAnesthesia and Management of Pain. Philedelphia, Lippincott,1987, 145.13. Kehlet H. Neurohumeral response to surgery and pain in man. InProceedings VIth Worl congress on Pain. Amsterdam, Elsevier,1991, 35.14. Ölmez G, Kaya S, Aflay U. Comparison of lornoxicam versustramadol analgesia for transrectal prostate biopsy: a randomizedprospective study. Int Urol Nephrol 2008;40: 341-344.15. Mowafi HA, Telmessani L, Naguib M. Preoperative lornoxicamfor pain prevention after tonsillectomy in adults. Journal of ClinicalAnesthesia 2011; 23: 97-101.16. Kocayan E, Özkardefller S, Özzeybek D ve arkadafllar›. Comparisonof effects of preoperatively administered lornoxicam and tenoxicamon morphine consumption after laparoscopic cholecystectomy.Eur J Anaesthesiol 2007; 24: 714-719.17. Ifl›k B, Arslan M, Özsoylar Ö ve arkadafllar›. Effects of lornoxicamversus tramadol on postoperative pain and adverse effects in adulttonsillectomy patients. A¤r› 2009; 21: 113-120.18. Takmaz SA, ‹nan N, Göktu¤ A ve arkadafllar›. The analgesic effectof 8 and 16 mg lornoxicam administered before shock wavelithotripsy: a randomized, double-blind, controlled study. Urology2008; 72: 282-285.19. ‹nan N, Özcan N, Takmaz SA. Efficacy of lornoxicam inpostoperative analgesia after total knee replacement surgery. A¤r›2007; 19: 38-45.20. Kara ‹, Yavuz L, Ceylan BG. Preoperatif üç farkl› yolla uygulanlornoksikam›n postoperatif analjezi üzerine etkisi. A¤r› 2008; 20:23-29.21. Karaman Y, Kebabç› E, Gürkan A. The preemptive analgesic effectof lornoxicam in patients undergoing major abdominal surgery: arandomized controlled study. Int J Surg 2008; 6: 193-196.22. Trampitsch E, Pipam W, Moertl M ve ark. Preemptive randomized,double- blind study with lornoxicam in gynecological surgery.Schmerz 2003; 17: 4-10.23. Wordliczek J, Banach M, Garlicki J et all. Influence of pre-orintraoperational use of tramadol (preemptive or preventiveanalgesia) on tramadol requirement in the early postoperativeperiod. Pol. J. Pharmacol 2002; 54: 693-697.47

Journal of Anesthesia 2013; 21 (1): 43 - 48Güler et al: Comparison of efficacy of lornoxicam and tramadol24. Wang F, Shen X, Xu S ve arkadafllar›. Preoperative tramadolcombined with postoperative small-dose tramadol infusion aftertotal abdominal hysterectomy: a double blind, randomized,controlled trial. Pharmacological Reports 2009; 61: 1198-1205.25. Pazos- Guillien A, Martinez- Rider R, Aquirre- Banuelos P.Pre-emptive analgesic effect of tramadol after mandibular thirdmolar extraction: a pilot study. J Oral Maxillofac Surg 2007; 65:1315-1320.26. Ünlügenç H, Özalevli M, Günefl Y ve arkadafllar›. Pre-emptiveanalgesic efficacy of tramadol compared with morphine aftermajor abdominal surgery. Br J of Anaesth 2003; 91: 209-213.27. Sidebotham D, Dijkhuizen MR, Schung SA. The safetyand utilization of patient-controlled analgesia. J Pain SymptomManage 1997;14: 202-209.28. Kain ZN, Sevarino FB, Rinder C et al. Preoperative anxiolysisand postoperative recovery in women undergoing abdominalhysterectomy. Anesthesiology 2001; 94: 415-422.29. Rhudy JL, Meagher MW. Fear and anxiety: divergent effects onhuman pain thresholds. Pain 2000; 84: 65-75.30. Chumbley GM, Hall GM, Salmon P. Patient- controlled analgesia:an assesment by 200 patients. Anaesthesia 1998; 53: 216-221.48