bilgisayarlı tomografinin temel prensipleri
bilgisayarlı tomografinin temel prensipleri
bilgisayarlı tomografinin temel prensipleri
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
MANYETİK REZONANS<br />
TEMEL PRENSİPLERİ<br />
Dr. Ragıp Özkan<br />
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi<br />
Tıp Fakültesi Radyoloji ABD
REZONANS
Sinyal intensitesini belirleyen<br />
• Proton yoğunluğu<br />
• T1<br />
• T2<br />
• Akım<br />
• Puls sekansı<br />
faktörler<br />
• TR<br />
• TE<br />
• TI<br />
• RF dalgasının açısı<br />
• Kontrast madde
BİLGİSAYARLI<br />
TOMOGRAFİNİN TEMEL<br />
PRENSİPLERİ<br />
Dr. Ragıp Özkan<br />
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi<br />
Tıp Fakültesi Radyoloji ABD
BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ<br />
• TOMOS (kesit)<br />
• GRAPHY (şekil, resim, görüntü)
Wilhelm Conrad<br />
Roentgen (1845-1923)<br />
Cerrahi araç<br />
kullanmadan insan<br />
vücudunun içinin ilk<br />
defa görülmesi
• ‘Sir’ Godfrey<br />
Hounsfield<br />
– 1972 yılında; ayni anatomik<br />
bölgenin çok çeşitli açılarından<br />
elde ettikleri röntgen<br />
görüntüleri ile, geliştirmeye<br />
çalıştıkları bilgisayarın<br />
kapasitesini değerlendirmek<br />
için çalışmalar yaparken BT’yi<br />
icat etti
• Birinci nesil cihazla<br />
elde edilen BT tetkiki<br />
• MDBT ile elde edilen<br />
BT tetkiki
BT CİHAZININ BÖLÜMLERİ<br />
• Tarayıcı<br />
• Bilgisayar<br />
• Görüntüleme ünitesi
• Kesit alma esasına<br />
dayanan bir görüntüleme<br />
yöntemi<br />
• Vücudun değişik<br />
dokularında değişen<br />
oranlarda zayıflama<br />
• Dedektörlerde saptanan<br />
zayıflama miktarı<br />
bilgisayarlarla değerlendirilir
• X ışınlarının taradığı<br />
alanın her bir<br />
noktasının X-ışınını<br />
zayıflatma değeri<br />
hesaplanır ve rakamsal<br />
bir değer verilir
• Tarama alanını temsil eden<br />
sayılardan oluşmuş bir harita<br />
oluşturulur (rekonstrüksiyon)<br />
• Harita cihaz üreticilerinin<br />
belirlediği sayıda eleman içerir<br />
(ör. 520X520)<br />
• Elemanlardan herhangi birinin<br />
sahip olduğu değer, o elemanın<br />
organizmada temsil ettiği<br />
odağın X-ışınlarını zayıflatma<br />
gücüne eşittir
PİKSEL (pixel)<br />
(picture element)<br />
VOKSEL (voxel)<br />
(volume element)
• Görüntüleme<br />
biriminde harita<br />
elemanlarının<br />
herbirine sahip<br />
oldukları rakamsal<br />
değerlere bakılarak gri<br />
skaladan bir renk kodu<br />
verilir<br />
PİKSEL (pixel)<br />
(picture element)
Hounsfield skalası
Hounsfield skalası
YÇBT
MDBT’nin klinik kullanımda getirdiği<br />
faydalar<br />
• Daha kısa sürede inceleme<br />
• Travmalı ve çocuk hastalarda<br />
• Anjiografik incelemelerde<br />
• Akciğer nodüllerin saptanması ve volümetrik ölçümlerinde<br />
• Daha az kontrast madde kullanımı<br />
• İleri rekonstrüksiyon teknikleri
• MPR<br />
• MIP<br />
• MinIP<br />
• Sanal Bronkoskopi<br />
• Yüzeysel Gösterim
MPR
MPR+ MIP
MIP
MIP
MIP
MinIP
SUBSEGMENTAL EMBOLİ
SUBSEGMENTAL EMBOLİ
SANAL<br />
BRONKOSKOPİ<br />
YÜZEYSEL<br />
GÖSTERİM
TORAKS BT’DE RADYASYON<br />
DOZLARI
Ekspojur<br />
•X-ışınları havadan geçerken iyonizasyona neden<br />
olur. Buna ekspojur denir.<br />
• Radyasyona uğrayan dokunun ne kadar enerji<br />
emdiğini ortaya koyamaz.<br />
• Ekspojur birimi Röntgen’dir (R).
Radyasyon absorbsiyon dozu<br />
• X-ışınlarının enerjisi hastanın vücudunda, oluşan<br />
iyonizasyon nedeni ile depolanır. Radyasyon<br />
ekspojuruna bağlı olarak bu enerji depolanmasına<br />
radyasyon absorbsiyon dozu adı verilir.<br />
• Radyasyonun nereden emildiğini belirtemez.<br />
• Radyasyon absorbsiyon doz birimi Gray’dir ( Gy).<br />
1 Gy = 100 RAD
Efektif doz<br />
• Radyolojik incelemede vücudun sınırlı bölümü radyasyona<br />
maruz kalır, diğer bölümler değişen miktarlarda radyasyon<br />
alırlar.<br />
• Efektif doz hangi dokunun radyasyon dozunu emdiğini<br />
belirtir.<br />
• BT gibi belli bölgeleri etkileyen radyasyon maruziyetinde,<br />
tüm vücudu etkileyen dozu tahmini hesaplamayı<br />
amaçlamaktadır.<br />
• Sievert veya REM olarak ölçülür. 100 REM = 1 Sv
BT’de radyasyon dozu kesit planına göre ve Z aksı<br />
boyunca değişkenlik gösterir
Radyografi
BT<br />
Hastanın kalınlığı<br />
X- ışını spektrumu<br />
Dokunun atenüasyonu
32 cm çapında fantom 2:1
16 cm çapında fantom 1:1
Radyasyon<br />
dozu<br />
Mesafe ( mm )
• Çok kesitli ortalama doz göstergesi<br />
• BT doz endeksi ve varyasyonları<br />
• Doz-uzunluk sonucu
BT’de radyasyon dozunu etkileyen<br />
• Işın enerjisi ( Kv)<br />
• Tüp akımı ( Mas)<br />
• Ekspojur zamanı<br />
• Kesit kalınlığı<br />
• Hasta kalınlığı<br />
• Pitch<br />
• Doz azaltıcı seçenekler<br />
faktörler
Tipik efektif dozlar ( mSv)<br />
TANISAL İŞLEM EFEKTİF DOZ KARŞILIK<br />
GELEN<br />
AKCİĞER<br />
GRAFİSİ<br />
Ekstremite 0,01 0.5 1.5 gün<br />
Akciğer 0.02 1 3 gün<br />
Kafa 0.07 3.5 11 gün<br />
Lomber 1.3 65 7 ay<br />
IVP 2.5 125 14 ay<br />
ÇEVRESEL<br />
RADYASYON
Tipik efektif dozlar ( mSv)<br />
TANISAL İŞLEM EFEKTİF DOZ KARŞILIK<br />
GELEN<br />
AKCİĞER<br />
GRAFİSİ<br />
Toraks BT 5-7 250-350 3.6 yıl<br />
Kranial BT 2.3 115 1 yıl<br />
Abdominopelvik<br />
BT<br />
Koroner BT<br />
anjiografi<br />
Sestamibi<br />
myokard<br />
perfüzyonu<br />
8-11 500 4.5 yıl<br />
5-12 250-500 4 yıl<br />
6-9 300-450 4 yıl<br />
ÇEVRESEL<br />
RADYASYON
RADYASYON<br />
• Rutin bir toraks BT tetkikinde 5-7 mSV<br />
• 5 mSv (500 mRem) efektif dozun, her<br />
10000 kişide 2.5 fatal kanser gelişimi<br />
riskine karşılık gelmekte olduğu tahmin<br />
edilmekte
Change language