Abant Tıp Dergisi Cilt: 1 - Sayı: 2 Yıl: 2012

e ISSN: 2147-1800 

Metabolik Sendrom ve Cinsiyet: Doku Doppler Çalışması 

Göktürk İpek, Emine Bilen, Mustafa Kurt, Mehmet Fatih Karakaş, Uğur Arslantaş, ve ark. 39-44 

Otozomal Resesif Non-Sendromik İşitme Kayıplarının Moleküler Tanısı 

Zeynep Ocak, Abdulgani Tatar, Ahmet Yesilyurt, Sıtkı Oztas 45-50 

Diyabette glisemik kontrolün serum biyokimyasal parametreleri ile ilişkisi 

Kübranur Karatoprak, Sema Uysal, Zeynep Seçkin Akkılık, Müjgan Ercan, Fatma Meriç Yılmaz 51-54 

Hemodiyaliz Hastalarında Sinakalsetin Serum Kalsiyum, Fosfor, ve Paratiroid Hormon 

Düzeylerine Etkisi 

Erkan Şengül, Selma Satılmışoğlu, Aysun Şengül, Sevim Dindar 55-60 

İdrar Yolu Enfeksiyonu Şüpheli Hastalarda Tam İdrar Analizi ve Kültür Sonuçlarının 

Performans Değerlendirmesi 

Aynur Gülcan, Gülperi Çelik, Erim Gülcan, Zeliha Cansever, Dursun Murat Aladağ 61-64 

EDİTÖR 

Prof. Dr. Hayrettin ÖZTÜRK 

Editör Yardımcıları 

Doç. Dr. Nadir GÖKSÜGÜR 

Yrd. Doç. Dr. Aytekin ALÇELİK 

Yrd. Doç. Dr. Furkan E. KARABEKMEZ 

Atriyoventriküler nodal reenteran taşikardi nedeniyle yavaş yol ablasyonu uygulanan 

hastalarda farklı lokalizasyonların nüks yönünden karşılaştırılması 

Osman Can Yontar, Alim Erdem, Fatma Hızal Erdem 65-68 

Gastrointestinal ve Pankreatik Nöroendokrin Tümörlerde Prognostik Parametreler 

Gülzade Özyalvaçlı, Esra Paşaoğlu, Erol Rüştü Bozkurt 69-73 

Pulmoner Alveoler Proteinosis'li Bir Hastada Tüm Akciğer Lavajı 

Ümit Yaşar Tekelioğlu, Goksel Kiter, Hülya Sungurtekin, Ali Ekinci, Gokhan Yuncu 74-78 

Yenidoğan döneminde tanımlanan Goldenhar Sendromu: Olgu sunumu 

Özlem Elkıran, Erdal Yılmaz, Neşe Çıtak Kurt, Saadet Akarsu, Abdullah Kurt, Denizmen Aygün 79-82 

Tiroglossal kanal kisti zemininde gelişen tiroid papiller karsinomu; Nadir yerleşimli 

Havva Erdem, Nilüfer Kadıoğlu, Ali Kemal Uzunlar, Ümran Yıldırım, Murat Oktay, ve ark. 86-88 

Kardiyovasküler risk faktörü olarak dislipidemilere yaklaşım 

Serkan Öztürk, Selçuk Öztürk 89-93 

Damar İçi Kateter İnfeksiyonlarına Güncel Yaklaşım 

İsmail Necati Hakyemez, Abdulkadir Küçükbayrak, Hayrettin Akdeniz 94-98 

www.abantmedj.com 

Sample Dilution in Omentin Measurement 

Mehmet Tosun 105-106 

ABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ YAYIN ORGANI

Abant Medical Journal 

Cilt / Volume 1 | Sayı / Issue 2 | Ağustos / Agust 2012 

SAHİBİ 

Prof. Dr. Hasan KOÇOĞLU 

EDİTÖR 

Prof. Dr. Hayrettin ÖZTÜRK 

EDİTÖR YARDIMCILARI 


Yrd. Doç. Dr. Aytekin ALÇELİK 

Yrd. Doç. Dr. Furkan Erol KARABEKMEZ 

ULUSLARARASI YAYIN KURULU 

Muhammad ABDUL-GHANI, ABD 

Kazuo MATSUMOTO, Japonya 

William T. MCBRIDE, İngiltere 

Enver OZER, ABD 

Veysel TAHAN, ABD 

ULUSAL YAYIN KURULU 

Prof. Dr. Kenan GÜMÜŞTEKİN 

Prof. Dr. Erol KISMET 

Prof. Dr. Yalçın TÜZÜN 

Doç. Dr. Mesut ERDURMUŞ 

Doç. Dr. Safiye GÜREL 

Yrd. Doç. Dr. Alim ERDEM 

Yrd. Doç. Dr. Ümit Yaşar TEKELİOĞLU 

DİL EDİTÖRÜ 

Yrd. Doç. Dr. Tülay ÖZLÜ 

Yrd. Doç. Dr. Mehmet TOSUN 

BİYOİSTATİSTİK EDİTÖRÜ 

Yrd. Doç. Dr. Ali Evren TUFAN 

KAPAK DİZAYNI 


PDF DİZGİ VE MONTAJ 


SEKRETERYA 

Murat ERASLAN


Cilt / Volume 1 | Sayı / Issue 2 | Ağustos / Agust 2012 

BİLİMSEL KURUL 

Hayrettin AKDENİZ, Bolu 

Fuat AKPINAR, Bolu 

Tayfun APUHAN, Bolu 

Hüseyin ARINÇ, Kayseri 

Yusuf AYDIN, Düzce 

Mehmet Akif BÜYÜKBEŞE, K.Maraş 

Mehmet CESUR, Gaziantep 

Serdal ÇELEBİ, Bolu 

Fatih DEMİRCİOĞLU, Bolu 

Bünyamin DİKİCİ, Düzce 

Ahmet DİLEK, Samsun 

Ali İhsan DOKUCU, İstanbul 

Arif DURAN, Bolu 

Ahmet DUYMAZ, Antalya 

Melih Engin ERKAN, Düzce 

Ali Akçahan GEPDİREMEN, Bolu 

Hüseyin GÜNDÜZ, Sakarya 

Nimet KABAKUŞ, Bolu 

Mustafa KANAT, Bolu 

Başak KANDİ, Bolu 

İsmail Hamdi KARA, Düzce 

Kazım KARAARSLAN, İstanbul 

Oğuz KARABAY, Sakarya 

Mehtap KARAMEŞE, Konya 

Erkan KARATAŞ, Malatya 

Ahmet KAYA, Ordu 

Gökhan KIRBAŞ, Diyarbakır 

Esra KOÇOĞLU, Bolu 

Uğur KORKMAZ, Kocaeli 

Aysel KÜKNER, Bolu 

Fatih OĞHAN, Kütahya 

Hülya ÖZTÜRK, Bolu 

Fahrettin TALAY, Bolu 

Ali TAMER, Sakarya 

Ramazan TOPSAKAL, Kayseri 

Fatma TÖRE, Bolu 

İbrahim UYGUN, Diyarbakır 

Yusuf YAĞMUR, Diyarbakır 

Mehmet YAZICI, Bolu 

Cuma YILDIRIM, Gaziantep 

Nebil YILDIZ, Bolu 

Fahrettin YILMAZ, İstanbul


İçindekiler / Contents Cilt / Volume 1 | Sayı / Issue 2 | Ağustos / Agust 2012 

ORJİNAL MAKALE..…………………………………………………………………………………………………. 


Göktürk İpek, Emine Bilen, Mustafa Kurt, Mehmet Fatih Karakaş, Uğur Arslantaş, İsa Öner Yüksel, Ayşe Saatci Yaşar, Mehmet Bilge 39-44 


Zeynep Ocak, Abdulgani Tatar, Ahmet Yesilyurt, Sıtkı Oztas 45-50 

Diyabette glisemik kontrolün serum biyokimyasal parametreleri ile ilişkisi 

Kübranur Karatoprak, Sema Uysal, Zeynep Seçkin Akkılık, Müjgan Ercan, Fatma Meriç Yılmaz 51-54 

Hemodiyaliz Hastalarında Sinakalsetin Serum Kalsiyum, Fosfor, ve Paratiroid Hormon Düzeylerine Etkisi 

Erkan Şengül, Selma Satılmışoğlu, Aysun Şengül, Sevim Dindar 55-60 

İdrar Yolu Enfeksiyonu Şüpheli Hastalarda Tam İdrar Analizi ve Kültür Sonuçlarının Performans Değerlendirmesi 

Aynur Gülcan, Gülperi Çelik, Erim Gülcan, Zeliha Cansever, Dursun Murat Aladağ 61-64 

Atriyoventriküler nodal reenteran taşikardi nedeniyle yavaş yol ablasyonu uygulanan hastalarda farklı lokalizasyonların 

nüks yönünden karşılaştırılması 

Osman Can Yontar, Alim Erdem, Fatma Hızal Erdem 65-68 


Gülzade Özyalvaçlı, Esra Paşaoğlu, Erol Rüştü Bozkurt 69-73 

OLGU SUNUMU…..…………………………………………………………………………………………………. 


Ümit Yaşar Tekelioğlu, Goksel Kiter, Hülya Sungurtekin, Ali Ekinci, Gokhan Yuncu 74-78 

Yenidoğan döneminde tanımlanan Goldenhar Sendromu: Olgu sunumu 

Özlem Elkıran, Erdal Yılmaz, Neşe Çıtak Kurt, Saadet Akarsu, Abdullah Kurt, Denizmen Aygün 79-82 

HBeAg Pozitif Kronik Hepatit B’li Bir Hastada Peginterferon α-2A İle İlişkili Tiroidit 

Abdulkadir Küçükbayrak, Keziban Demirli, Davut Özdemir, Zeynep Seçkin Küçükbayrak, İsmail Necati Hakyemez 83-85 

Tiroglossal kanal kisti zemininde gelişen tiroid papiller karsinomu; Nadir yerleşimli 

Havva Erdem, Nilüfer Kadıoğlu, Ali Kemal Uzunlar, Ümran Yıldırım, Murat Oktay, Cem Şahiner, Süleyman Yılmaz 86-88 

DERLEME…………………………………………………………………………………………………..…..………. 

Kardiyovasküler risk faktörü olarak dislipidemilere yaklaşım 

Serkan Öztürk, Selçuk Öztürk 89-93 


İsmail Necati Hakyemez, Abdulkadir Küçükbayrak, Hayrettin Akdeniz 94-98 

Kardiyak Elektrofizyolojik Çalışma 

Alim Erdem, Mehmet Yazıcı 99-103 

EDİTÖRE MEKTUP...…………………………………………………………………………………………………. 

Tek doz doksisiklin kullanımı sonrası gelişen özefagus ülseri 

Mustafa Şit, Gülali Aktaş, Edip Erdal Yılmaz 104 

TEKNİK ANALİZ...………………………………………………………………………………………………………. 


Mehmet Tosun 105-106

doi: 10.5505/abantmedj.2012.35744 


Orijinal Makale / Original Article Volume 1 | Sayı / Issue 2 | Ağustos / Agust 2012 


Metabolic syndrome and Gender Difference: Tissue Doppler Study 

Göktürk İpek 1 , Emine Bilen 2 , Mustafa Kurt 3 , Mehmet Fatih Karakaş 3 , Uğur Aslantaş 2 , İsa Öner Yüksel 2 , Ayşe Saatçi Yaşar 2 , 

Mehmet Bilge 2 

1 Mardin Devlet Hastanesi, Mardin 

2 

Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara 

3 

Mustafa Kemal Üniversitesi, Araştırma Hastanesi, Hatay 

Özet 

Amaç: Metabolik sendrom (MS) kardiyak fonksiyonlar üzerine 

zararlı etkileri olan risk faktörleri kümesidir. Cinsiyet 

farkının metabolik sendromun kardiyak fonksiyonlar üzerinde 

farklı etkileri olduğu ve daha fazla etkilenme açısından 

belirleyici olduğu düşünülmektedir. Biz bu çalışmamızda MS 

hastalarında cinsiyet farkının kardiyak fonksiyonlar üzerine 

olan etkisini doku Doppler tekniği kullanarak araştırmayı 

amaçladık. 

Yöntem: Çalışmaya MS tanısı konan 83 kadın ve 87 erkek 

hasta alınmıştır. Bu hastalara ayrıntılı transtorasik ekokardiyografi 

yapılarak doku Doppler parametreleri olan sistolik 

miyokardiyal hız (Sm), erken diyastolik hız (Em) ve geç diyastolik 

hız (Am), septal, lateral ve sağ ventrikül bölgelerinden 

ölçüldü. Miyokard performans indeksi (MPİ) isovolümetrik 

kontraksiyon ve relaksasyon zamanlarının toplamının aortik 

ejeksiyon zamanına oranı olarak hesaplandı. 

Bulgular: Erken ve geç diyastolik hızlarda fark saptanmazken 

septal, lateral Sm değerleri ve septal MPI erkeklerde kadınlara 

göre anlamlı şekilde yüksek saptandı (p değeri sırasıyla 

0,007, 0,001 ve 0,027) Sağ ventrikül ve lateral MPI değerlerinde 

fark saptanmadı. Ayrıca septal ve lateral ejeksiyon 

zamanı değerleri erkeklerde anlamlı şekilde yüksek saptandı 

(p değeri sırasıyla 0,016 ve 0,012). 

Sonuç: Metabolik sendromlu hastalarda kardiyak fonksiyonlar 

cinsiyetler arasında farklılık göstermektedir. Metabolik 

sendromun farklı cinsiyetlerde etkisinin farklı olması, birey 

odaklı tedavi stratejileri geliştirmek açısından değerlendirildiğinde 

koroner arter hastalığı ve risk faktörlerinin tedavisinde 

farklı yaklaşımlar geliştirilmesinde önemlidir. 

Abstract 

Background: Metabolic syndrome (MS) is a cluster of cardiovascular 

risk factors. Gender difference has different effects 

on cardiac functions in MS and this has been thought 

to be decisive in terms of interference. In this study, we 

aimed to investigate the effect gender differences MS patients 

with tissue Doppler echocardiography. 

Method: The study population consisted of 83 females and 

87 males with the diagnosis of MS. All the study population 

underwent a detailed echocardiography with tissue Doppler 

parameters of systolic myocardial velocity (Sm), early diastolic 

velocity (Em) and late diastolic velocity (Am) were 

measured from septal, lateral, and right ventricular annulus. 

Myocardial performance index (MPI) was calculated by 

dividing the sum of isovolumetric relaxation and isovolumetric 

contractine times by ejection time. 

Results: While there were no significant differences in early 

and late diastolic velocities, septal, lateral Sm measurements 

and septal MPI were significantly higher in men than in 

women (p values: 0,007, 0,001 and 0,027 respectively). Right 

ventricle and lateral MPI were comparable between study 

groups. Besides septal and lateral ejection times were significantly 

higher in men when compared to women (p values: 

0,016 and 0,012 respectively). 

Conclusion: Cardiac functions in patients with metabolic 

syndrome differ between the sexes. The different effect of 

MS on sexes is important in the development of patientoriented 

treatment strategies in terms of improving the 

treatment of coronary artery disease and risk factors. 

Anahtar Kelimeler: Metabolik sendrom, cinsiyet, doku doppler. 

Keywords: Metabolic syndrome, gender, tissue doppler. 

Giriş 

Metabolik sendrom, son yıllarda özellikle yanlış 

beslenme tarzı ve artan obezite ile birlikte gelişmiş 

ülkelerde dikkat çeken bir sağlık sorunu haline 

gelmiştir (1). Kan basıncı (≥130/85), açlık kan 

şekeri (≥110mg/dl), bel çevresinde artış (erkeklerde 

>102cm; kadınlarda >88 cm), kan trigliserid 

düzeyi (≥150mg/dl) ve HDL düzeyleri (kadınlarda 

om, yeni bir kardiyovasküler risk faktörü olarak 

kabul edilmektedir (8). Aynı yaş grubundaki erkeklere 

oranla artmış mortalite ve morbidite 

oranları ve semptomların atipik prezentasyonu 

nedeniyle kardiyovasküler hastalıklar, kadınlarda 

çok ciddi bir problem teşkil etmektedir (9). Kadınlar, 

premenapozal dönemde kardiyovasküler 

hastalıklar açısından korunmuş gözükseler de 

mortalite oranları açısından her iki cinsiyet arasında 

fark yoktur (10). Kadınlarda diyabet, erkeklere 

oranla daha fazla ateroskleroz gelişme riski 

ile birliktedir ve bu risk orta yaşta en belirgindir 

(11). Bu farkların metabolik sendromun, kadınlar 

üzerindeki etkisini açıklayabileceği düşünülmektedir 

(12, 13). Obezite ve diyabet gibi kadınları 

erkeklerden daha fazla etkileyen risk faktörlerinin 

artan prevalansının, kalp hastalığının gelecekte 

erkeklere göre daha erken yaşlarda ortaya 

çıkmasına neden olacağı düşünülmektedir (8). 

Tüm bu bilgiler ışığında daha önce yapılan bazı 

çalışmalar da metabolik sendromlu kadın hastalarda, 

mortalite ve morbidite oranlarının erkeklere 

kıyasla daha yüksek oranlarda olduğunu göstermiştir 

(4, 14-15). Kadınlarda yüksek kardiyovasküler 

mortalite ve morbidite sonuçları nedeniyle, 

risk faktörlerinin ve iskemik semptomların 

erken tedavi ile ortadan kaldırılması ve erken 

tanı açısından dikkatli davranılması gerekmektedir. 

Daha önce metabolik sendromun kardiyovasküler 

fonksiyonlar üzerine olan etkisi konvansiyonel 

Doppler tekniği ile gösterilmiştir (16) . Ayrıca 

cinsiyet farkı üzerinde de durularak kadınların bu 

sendromdan, erkeklerle kıyaslandığında daha 

fazla etkilendikleri speküle edilmiştir. Çalışmamızla 

amaçladığımız metabolik sendromun kardiyak 

fonksiyonlar üzerine olan etkisini daha gelişmiş 

bir Doppler tekniği olarak kabul edilen doku 

Doppler ile göstermek ve özellikle cinsiyet farkının 

bu hasta grubunda kardiyak fonksiyonları 

nasıl etkilediğini araştırmaktır. 

Materyal ve Metod 

Çalışma grubu 

Bu çalışma, Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma 

Hastanesi Kardiyoloji Kliniği’ne 01 Ekim 2009- 01 

Kasım 2009 tarihleri arasında başvuran ve çalışmaya 

dahil olma kriterlerini karşılayan 170 hasta 

ile yapılmıştır. Metabolik sendrom NCEPIII tanı 

kriterlerini karşılayan ve dışlama kriterlerine dahil 

olmayan hastalar çalışmaya dahil edilmiştir. 

Bu hastalarda tansiyon arteriyel değerleri, kılavuz 

önerileri doğrultusunda sessiz bir ortamda 5 dakika 

istirahat sonrasında ölçülmüştür. Ayrıca bel 

çevreleri, ayakta alt kaburga kenarı ile krista iliaka 

arasındaki mesafenin ortasından ölçülmüştür. 

Araştırmaya sinüs ritmindeki hastalar dahil edilmiştir. 

Bu gruptaki hastalardan bilinen koroner 

arter hastalığı (koroner anjiografi ile >%50 stenoz, 

pozitif efor testi; iskemi ile uyumlu miyokard 

perfüzyon sintigrafisi bulguları, daha önce geçirilmiş 

revaskülarizasyon öyküsü, anjina öyküsü 

olması), ciddi kapak hastalığı, kalp yetersizliği, 

major sistemik hastalığı olanlar, gebe ve emziren 

hastalar ve EKO penceresi yetersiz olan hastalar 

çalışma dışı bırakılmıştır. Çalışmaya, etik kurul 

onayı alındıktan sonra başlanmıştır. Çalışmaya 

alınan deneklere rutin biyokimyasal tetkikler, kan 

sayımı yapılmıştır. 

Ekokardiyografik incelemeler 

Amerikan Ekokardiyografi Cemiyeti kriterlerine 

göre tüm hastaların ekokardiyografik incelemeleri 

yapıldı. Tüm ekokardiyografik incelemeler VI- 

VID 7 ekokardiyografi cihazıyla (General electric, 

Norway) 2. 5 mHz transduser kullanılarak gerçekleştirildi. 

Sol yan pozisyonda yatarken, M-mode, 

B- mode, renkli akım, pulse-sürekli dalga Doppler 

ve doku Doppler ölçümleri, parasternal uzun 

aks, parasternal kısa aks, apikal dört boşluk, apikal 

iki boşluk, apikal beş boşluk görüntüleri kullanılarak 

alındı. Eş zamanlı olarak, 100 mm/sn hızda 

EKG kaydı yapılarak akım hızları kaydedildi. 

Konvansiyonel Doppler parametreleri için mitral 

akım hızları apikal pencereden elde edilerek; 

sample volüm en iyi görüntünün alındığı mitral 

yaprakçıkların uçları arasına konuldu. Kürsör 

(İşaretçi-Belirteç) ile kan akımı arasında mümkün 

olan en küçük açı bulunmasına dikkat edilerek, 

kayıtlar alındı. Pre ve postekstrasistol vuru akımları 

alınmadı. Ölçümler 3 (üç) defa tekrarlanarak 

ortalamaları alındı. Mitral akım örneği, Doppler 

dalgasının yönü kan akımına paralel olacak şekilde 

mitral kapakçık uçları hizasından apikal görüntülerden 

alındı. Transmitral akım kullanılarak pik 

E ve A akım hızları, E/A oranı, deselerasyon zamanı 

(Erken diyastolik pik akım hızı seviyesinden 

akımın taban çizgisine varana kadar geçen süre), 

izovolümik releksasyon zamanı (Aortik akımın 

Abant Med J 2012;1(2):39-44 40

sonundan mitral kapağın açılmasına kadar geçen 

süre), izovolümetrik kontraksiyon zamanı ölçüldü. 

Miyokardiyal performans indeksi izovolümetrik 

relaksasyon zamanı ile izovolümetrik kontraksiyon 

zamanının toplanıp ejeksiyon zamanına 

bölünmesiyle hesaplandı. 

Doku Doppler görüntüleme için mitral akım örneği 

apikal iki ve dört boşluktan pulse wave örneklem 

volümü sırasıyla, sol ventrikül septum, 

lateral, inferior ve anterior duvarların mitral annülüs 

ile kesiştiği noktalara konuldu. Örneklem 

volümünün duvar eksenine paralel olması sağlandı 

ve sistolik miyokardiyal hız (Sm), erken diyastolik 

hız (Em) ve geç diyastolik hız (Am) ölçüldü, 

Em/Am hesaplandı. Miyokard performans 

indeksi (MPİ) İVKZ ile İVRZ’nin toplanıp EZ değerine 

bölünmesiyle elde edildi (Resim 1). 

İstatistiksel Analiz 

Verilerin analizi SPSS for Windows 16.0 paket 

programında yapıldı. Sürekli değişkenlerin dağılımının 

normale yakın olup olmadığı Shapiro Wilk 

testi ile araştırıldı. Sürekli değişkenler ortalama ± 

standart sapma veya ortanca (minimummaksimum) 

şeklinde, nominal değişkenler ise 

vaka sayısı ve (%) olarak gösterildi. Gruplar arasında 

ortalamalar yönünden farkın önemliliği 

Student’s t testi ile ortanca değerler yönünden, 

gruplar arasında anlamlı farkın olup olmadığı ise 

Mann Whitney U testi ile araştırıldı. Nominal 

değişkenler Ki-Kare testi ile değerlendirildi. 

p

oranı erkeklerde istatistiksel açıdan anlamlı olmayacak 

şekilde yüksek saptandı. Konvansiyonel 

pulse wave Doppler ile hesaplanan veriler tablo 

2’ de özetlenmiştir. 

İki grup, doku Doppler parametreleri açısından 

karşılaştırıldığında, septal ve lateral Sm değeri 

erkeklerde, anlamlı olacak şekilde daha yüksek 

saptandı. Septal ve lateral Em ve Am değerleri 

arasında fark saptanmadı. Septal ve lateral İVRZ, 

İVKZ değerlerinde de fark saptanmamasına rağmen, 

erkeklerde septal ve lateral EZ değeri istatistiksel 

açıdan anlamlı olacak şekilde daha fazla 

saptandı. Septal MPI değerleri erkeklerde anlamlı 

olarak yüksek saptandı. Lateral MPI değerleri 

erkeklerde hafifçe artmış olmakla birlikte, bu 

artış istatistiksel açıdan anlamlı değildi. Sağ ventrikül 

Sm ve RV Em değerleri açısından kıyaslandı- 

ğında, her iki grup arasında fark saptanmadı. RV 

Am değeri ise erkeklerde daha yüksek saptandı. 

RV İVKZ, RV İVRZ, RV EZ değerleri her iki grup 

arasında anlamlı fark içermiyordu. RV MPI değerlerleri 

arasında da fark saptanmadı (Tablo 3). 

Tartışma 

Metabolik sendrom, özellikle yanlış beslenme ve 

sedanter yaşam koşullarının sonucu olarak giderek 

artan prevalansa sahip ve son yıllarda pek 

çok tıbbi uzmanlık dalında, komplikasyonları 

nedeniyle araştırmalara konu olmuş bir sendromdur 

(2).Bu doğrultuda metabolik sendrom, ilk 

defa 1988 yılında tanımlanan bir halk sağlığı 

problemi olarak değerlendirilmeye başlamıştır 

(17). 

Tablo 2. Konvansiyonel Doppler parametreleri 

Kadın Erkek P değeri 

Sol ventrikül diyastol sonu çapı (cm) 4.7±0.35 4.6±0.41 0.11 

Sol ventrikül sistol sonu çapı (cm) 2.8±0.39 2.7±0.35 0.72 

İnterventriküler septum kalınlığı (cm) 1.0±0.11 1.0±0.15 0.72 

Arka duvar kalınlığı (cm) 1.0±0.12 1.0±0.14 0.87 

Sol atriyum çapı (cm) 3.7±0.38 3.5±0.44 0.09 

Aort çapı (cm) 3.2±0.31 3.1±0.33 0,82 

E (cm/sn) 0.72±0.18 0.75±0.16 0.09 

A (cm/sn) 0.72±0.14 0.81±0.21 0.004 

E/A 0.98±0.29 1.07±0.37 0.69 

Deselerasyon zamanı (sn) 256±56.9 248±62.5 0.67 

İzovolumetrik relaksasyon zamanı (sn) 86±20.6 84±24.4 0.98 

İzovolumetrik konraksiyon zamanı (sn) 66±13.8 70±26.7 0.60 

Ejeksiyon zamanı (sn) 259±30.1 275±35.3 0.002 

Sistolik Pulmoner arter basıncı (mmHg) 30±5.6 30±5.5 0.75 

ATPIII kriterlerine göre metabolik sendrom, abdominal 

obezite, aterojenik dislipidemi, yüksek 

kan basıncı, insülin direnci ve/veya glukoz intoleransı, 

proinflamatuar durum ve protrombotik 

durumun oluşturduğu altı bileşen ile tanımlamıştır 

(17). Metabolik sendrom içerdiği risk faktörleri 

nedeniyle koroner arter hastalığı, kalp yetersizliği 

gibi kardiyovasküler olaylar ve dolayısıyla kardiyovasküler 

mortalite ve morbiditede artışa neden 

olur (3, 6). Tüm bu bilgiler doğrultusunda 

metabolik sendrom, yeni bir kardiyovasküler risk 

faktörü olarak kabul edilmektedir (8). Daha önce 

metabolik sendromun kardiyovasküler fonksiyon- 

lar üzerine olan etkisi konvansiyonel Doppler 

tekniği ile gösterilmiştir (16). Ayrıca cinsiyet farkı 

üzerinde de durularak kadınların bu sendromdan, 

erkeklerle kıyaslandığında daha fazla etkilendikleri 

speküle edilmiştir. Metabolik sendromlu 

kadınlarda, metabolik sendromlu erkeklerle 

kıyaslandığında subklinik koroner arter hastalığına 

daha sık rastlanmaktadır (18).Daha önce yapılan 

bazı çalışmalar, metabolik sendromlu kadın 

hastalarda mortalite ve morbidite oranlarının 

erkeklere kıyasla daha yüksek oranlarda olduğunu 

göstermiştir (4, 14- 15). 


Hasan Turhan ve ark. 212 hastayla yaptıkları çalışmada, 

metabolik sendromda sol ventrikül global 

fonksiyonlarını yansıtan ve konvansiyonel 

ekokardiyografik yöntemle hesapladıkları MPI 

değerlerini, metabolik sendromu olmayan kontrol 

grubuyla kıyaslandığında anlamlı olarak daha 

yüksek saptamışlardır (16). Dursunoğlu ve ark.73 

hastayla yaptıkları konvansiyonel Doppler çalışmasıyla 

metabolik sendromlu kadınların sağlıklı 

kişilerle kıyaslandığında, hafif sol ventrikül diyastolik 

disfonkiyonu gösterdiklerini saptamışlardır 

(1). Marcello ve ark., 446 non-diyabetik adolesanda 

yaptıkları çalışmada metabolik sendromun 

normal popülasyona kıyasla daha yüksek sol atriyum, 

sol ventrikül ve aort kökü çapı ile birlikte 

olduğu; ayrıca artmış sol ventrikül duvar kalınlığı 

ve sol ventrikül kitlesiyle birlikte olduğunu belirtmiştir. 

Sol ventrikül hipertrofisi ve sol atriyum 

dilatasyonu sıklığının daha fazla olduğu da belirtilmiştir 

(19). Schillaci ve ark., 618 kontrolsüz 

hipertansiyonu olan hastada hemodinamik ve 

hemodinamik olamayan etkiler dışlandıktan sonra 

metabolik sendromun, kadınlarda erkeklere 

oranla daha fazla sol ventrikül duvar kalınlığı ve 

azalmış fraksiyonel kısalma ile birlikte olduğunu 

göstermişler ve metabolik sendromun kardiyovasküler 

etkilerinin, kadınlarda daha belirgin 

olarak gözlendiğini belirtmişlerdir (20). Bizim 

çalışmamız daha önce yapılan ve konvansiyonel 

Doppler kullanılan çalışmalardan farklı olarak, 

kardiyak fonksiyonları göstermede daha hassas 

bir yöntem olan doku Doppler tekniği ile yapılmış 

ve bu yöntemle MPI değerleri hesaplanmıştır. 

Yaptığımız bu çalışmanın sonucunda elde ettiğimiz 

verilerde sol ventrikül duvar kalınlıkları ve 

çapları arasında fark saptamadık. Benzer şekilde 

aort çapı ve sol atriyum çaplarının kıyaslanmasında 

da iki grup arasında anlamlı bir farklılık 

saptamadık. Bizim çalışmamızda her iki grubun 

da hem sol ventrikül hem de sağ ventrikül MPİ 

değerlerinin, normal değerlerin üstünde olduğunu 

saptadık. Ancak her iki grubun MPİ değerleri 

kıyaslandığında erkeklerde, sadece septal MPI 

değerinin kadınlara kıyasla anlamlı derecede 

yüksek olduğu saptadık. Doku Doppler incelemesinde 

Tablo 3. Doku Doppler parametreleri 

Kadın Erkek P değeri 

Septal Sm (cm/sn) 0.08±0.02 0.10±0.02 0.007 * 

Septal Em (cm/sn) 0.08±0.02 0.08±0.02 0.27 

Septal Am (cm/sn) 0.10±0.02 0.10±0.02 0.35 

Septal izovolumetrik relaksasyon zamanı (sn) 72±22.2 75±23.5 0.34 

Septal izovolumetrik kontraksiyon zamanı (sn) 71±14.6 67±16.0 0.23 

Septal ejeksiyon zamanı 269±28.4 283±26.5 0.016 * 

Lateral Sm (cm/sn) 0.10±0.02 0.08±0.02 0.001 * 

Lateral Em (cm/sn) 0.11±0.02 0.11±0.04 0.62 

Lateral Am (cm/sn) 0.11±0.02 0.11±0.03 0.43 

Lateral izovolumetrik relaksasyon zamanı (sn) 67±17.6 71±21.3 0.38 

Lateral izovolumetrik kontraksiyon zamanı (sn) 68±17.4 68±15.7 0.61 

Lateral ejeksiyon zamanı 262±40.0 277±15.7 0.012 * 

Sağ ventrikül Sm(cm/sn) 0.13±0.03 0.13±0.02 0.91 

Sağ ventrikül Em(cm/sn) 0.11±0.03 0.10±0.03 0.34 

Sağ ventrikül Am(cm/sn) 0.14±0.04 0.16±0.04 0.013 * 

Sağ vent. izovolumetrik relaksasyon zamanı (sn) 66±19.7 69±20.0 0.09 

Sağ vent.izovolumetrik kontraksiyon zamanı(sn) 65±13.7 67±19.3 0.70 

Sağ ventrikül ejeksiyon zamanı 268±24.7 277±38.7 0.052 

Septal MPI 0.50±0.12 0.55±0.11 0.027* 

Lateral MPI 0.50.12 0.52±0.11 0.20 

Sağ ventrikül MPI 0.55±0.34 0.49±0.11 0.62 


erkek hasta grubunda, kadınlara kıyasla lateral ve 

septal ET değerleri daha fazla saptandı. Bu bulgu, 

konvansiyonel Doppler ile saptanan ET değerleri 

arasındaki fark ile uyumlu idi. Septal Sm ve Lateral 

Sm değerleri ve RV Am değerleri de yine erkeklerde, 

istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde 

daha yüksek saptandı. Bu bulgular metabolik 

sendromlu kadınlarda, miyokard fonksiyonlardaki 

bozulmanın göstergesi olduğunu ve daha önce 

yapılan çalışmalarda saptanan bulguları desteklemekte 

olduğunu düşündürmektedir. Metabolik 

sendromun farklı cinsiyetlerde etkisinin farklı 

olması, birey odaklı tedavi stratejileri geliştirmek 

açısından değerlendirildiğinde koroner arter hastalığı 

ve risk faktörlerinin tedavisinde farklı yaklaşımlar 

geliştirilmesinde önemlidir. Zaten, kadınlarda 

mortalitenin yüksek olup semptomların 

atipik oluşu birey odaklı tedavide cinsiyetin önemini 

vurgulamaktadır. 

KAYNAKLAR 

1. Dursunoğlu D, Evrengül H, Tanriverdi H, Kuru O, Gür S, 

Kaftan A, Kiliç M. Do female patients with metabolic 

syndrome have masked left ventricular dysfunction? 

Anadolu Kardiyol Derg, 2005; 5: p. 283-8. 

2. Ford ES., WH. Giles, and WH. Dietz. Prevalence of the 

metabolic syndrome among US adults: findings from the 

third National Health and Nutrition Examination Survey. 

JAMA, 2002. 287: p. 356-9. 

3. Lakka HM, Laaksonen DE, Lakka TA, Niskanen LK, Kumpusalo 

E, Tuomilehto J, Salonen JT. The metabolic syndrome 

and total and cardiovascular disease mortality in 

middle-aged men. JAMA. 2002:4;288:2709-16. 

4. Onat A, Ceyhan K, Başar O, Erer B, Toprak S, Sansoy V. 

Metabolic syndrome: major impact on coronary risk in a 

population with low cholesterol levels--a prospective 

and cross-sectional evaluation. Atherosclerosis, 2002. 

165: p. 285-92. 

5. Ozsahin AK, Gokcel A, Sezgin N, Akbaba M, Guvener N, 

Ozisik L, Karademir BM. Prevalence of the metabolic 

syndrome in a Turkish adult population. Diabetes Nutr 

Metab, 2004. 17: p. 230-4. 

6. Reaven GM. Banting lecture 1988. Role of insulin resistance 

in human disease. Diabetes, 1988. 37: p. 1595- 

607. 

7. Chinali M, Devereux RB, Howard BV, Roman MJ, Bella 

JN, Liu JE, Resnick HE, Lee ET, Best LG, de Simone G. 

Comparison of cardiac structure and function in American 

Indians with and without the metabolic syndrome 

(the Strong Heart Study). Am J Cardiol, 2004. 93: p. 40- 

4. 

8. Murphy JG., MA. Lloyd, and Mayo Clinic. Mayo Clinic 

cardiology: concise textbook. 3rd ed. 2007, Rochester, 

MN: Mayo Clinic Scientific Press: Informa Healthcare 

USA. XXIII, 1580 p. 

9. Eric J. Topol, Robert M. Califf, Jeffrey Isner, Eric N. Prystowsky, 

Judith Swain, James Thomas, Paul Thompson, 

James B. Young. Textbook of cardiovascular medicine. 

2nd ed. 2002, Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. 

XXI, 2210 p. 

10. Knopp RH., X. Zhu, and B. Bonet. Effects of estrogens on 

lipoprotein metabolism and cardiovascular disease in 

women. Atherosclerosis, 1994. 110 Suppl: p. S83-91. 

11. Knopp R, Poirier P. Exaggerated lipoprotein abnormalities 

in diabetic women as compared with diabetic 

men:possible significan 

ce fo atherosclerosis. cardiovascular health and disease 

in women, 1993: p. 131-138 

12. Hokanson JE. and MA. Austin. Plasma triglyceride level 

is a risk factor for cardiovascular disease independent of 

high-density lipoprotein cholesterol level: a metaanalysis 

of population-based prospective studies. J Cardiovasc 

Risk, 1996. 3: p. 213-9. 

13. Gordon DJ, Probstfield JL, Garrison RJ, Neaton JD, Castelli 

WP, Knoke JD, Jacobs DR Jr, Bangdiwala S, Tyroler 

HA. High-density lipoprotein cholesterol and cardiovascular 

disease. Four prospective American studies. Circulation, 

1989. 79: p. 8-15. 

14. Schillaci G, Pirro M, Pucci G, Mannarino MR, Gemelli F, 

Siepi D, Vaudo G, Mannarino E. 

15. Different impact of the metabolic syndrome on left 

ventricular structure and function in hypertensive men 

and women. Hypertension, 2006. 47: p. 881-6. 

16. Hunt KJ, Resendez RG, Williams K, Haffner SM, Stern 

MP. San Antonio Heart Study., National Cholesterol 

Education Program versus World Health Organization 

metabolic syndrome in relation to all-cause and cardiovascular 

mortality in the San Antonio Heart Study. Circulation, 

2004. 110: p. 1251-7. 

17. Turhan H, Yasar AS, Yagmur J, Kurtoglu E, Yetkin E. The 

impact of metabolic syndrome on left ventricular function: 

evaluated by using the index of myocardial performance. 

Int J Cardiol, 2009. 132: p. 382-6. 

18. Third Report of the National Cholesterol Education 

Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, 

and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults 

(Adult Treatment Panel III) final report. Circulation, 

2002. 106: p. 3143-421. 

19. Griffin Brian P; Topol Eric J. Manual of cardiovascular 

medicine. 3rd ed. 2009, Philadelphia: Wolters 

Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins. xvii, 1015 p. 

20. Chinali M, de Simone G, Roman MJ, Best LG, Lee ET, 

Russell M, Howard BV, Devereux RB. Cardiac markers of 

preclinical disease in adolescents with the metabolic 

syndrome. JACC. 2008; 52:932-8 

21. Schillaci G, Pirro M, Pucci G, Mannarino MR, Gemelli F, 

Siepi D, Vaudo G, Mannarino E. Different impact of the 

metabolic syndrome on left ventricular structure and 

function in hypertention men and women. Hypertension. 

2006;47:881-886. 






Molecular Diagnosis of Autosomal Recessive Non-Syndromic Hearing Losses 

Zeynep Ocak, Abdulgani Tatar, Ahmet Yesilyurt, Sıtkı Oztas 

Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyoloji Ve Genetik Anabilim Dalı, Erzurum 

Özet 

Amaç: Bu çalışmada, Erzurum ili ve çevresinde işitme bozukluklarının 

genetik yönden araştırılması, non-sendromik otozomal 

resesif işitme kaybına neden olan GJB2 gen mutasyonlarının 

belirlenmesi ve mutasyon profilinin çıkartılması amaçlanmıştır. 

Yöntem: Bu çalışmaya 50 işitme kayıplı hasta ve 50 sağlıklı 

gönüllü alınmıştır. KBB servisinde muayene ve işitme testleri 

yapılan hastalar, sendromik açıdan bölümümüzde değerlendirilmiştir. 

DNA ekstraksiyonunu takiben GJB2 geni Polimeraz 

zincir reaksiyonu (PCR) ile amplifiye edilmiş ve PCR-SSCP 

ve RFLP teknikleri kullanılarak; 35delG, 235delC, 167delT, 

176-191del16, V95M ve W77X mutasyonlarının varlığı araştırılmıştır. 

Bulgular: Çalışma grubumuzu oluşturan 50 hastanın GJB2 

gen incelemesinde 10 hastada (7 homozigot ve 3 heterozigot) 

35delG mutasyonu tespit edilmiştir. Bu 7 homozigot 

hastanın ulaşabildiğimiz iki tanesinin ebeveyninde heterozigot 

35delG mutasyonu saptanmıştır. Çalışılan 50 sağlıklı 

kontrolün bir tanesinde heterozigot 35delG mutasyonu 

saptanmış olup, genetik danışmanlık verilmiştir. GJB2 genine 

ait diğer mutasyonlar (V95M, 176-191Del16, 235DelC, 

167DelT, W77X) çalışılan her iki grupta da tespit edilememiştir. 

Sonuç: Çalışmamızın sonucunda Erzurum bölgesinde GJB2 

gen mutasyonlarının non-sendromik otozomal resesif işitme 

kaybı olan bireylerde hastalığın etiyolojisinde önemli bir 

neden olduğu saptanmıştır. 

Anahtar Kelimeler: GJB2, Non-sendromik işitme kaybı, SSCP. 

Abstract 

Background: : The aim of this study was to investigate the 

auditory disorders in or around Erzurum from the genetic 

aspects, to determine GJB2 gene mutations that lead to nonsyndromic 

autosomal recessive hearing loss and to determine 

mutation profile for this gene. 

Method: 50 patients with hearing loss and 50 healthy volunteers 

participated to this study. Patients whose examination 

and auditory tests were performed at the ear-nose-throat 

outpatient clinics were referred to us to be evaluated for an 

underlying syndrome. GJB2 gene was amplified with polymerase 

chain reaction (PCR) after DNA extraction and presence 

of 35delG, 235delC, 167delT, 176-191del16, V95M and 

W77X mutations were investigated by using PCR-SSCP and 

RFLP techniques. 

Results: As a result of the GJB2 gene studies of the 50 patients 

in the study group, 35delG mutation was detected in 

10 patients (7 homozygous and 3 heterozygous). Of these 7 

patients with homozygous mutations, we could reach the 

parents of 2 patients and heterozygous 35de1G mutation 

was detected in these. Among the 50 healthy control subjects, 

a heterozygous 35de1G mutation was detected in 1 

patient and this patient was given genetic counseling. The 

other mutations that belong to GJB2 gene (V95M, 176- 

191Del16, 235DelC, 167DelT, W77X) were not detected in 

either of the groups. 

Conclusion: As a result of our study, GJB2 gene mutations 

were detected to be an important etiological factor in patients 

with autosomal recessive hearing disorders residing in 

or around Erzurum. 

Keywords: GJB2, Non-sendromic hearing loss, SSCP. 

Giriş 

İnsanlar arasındaki iletişim yolları içinde en 

önemlisi ve en sık kullanılanı konuşarak anlaşma 

yoludur. Diğer koşulların varlığı halinde, konuşmanın 

öğrenilmesinde en önemli unsur işitmedir. 

İşitme kaybı sık karşılaşılan algılama bozukluklarından 

biri olup her 1000 çocuktan birinde görülmektedir 

(1). 

İşitme bozukluklarının yaklaşık olarak %50'sinin 

sebebini çevresel faktörler teşkil ederken, diğer 

yarısının %70'ini non-sendromik ve %30'unu 

sendromik olmak üzere tek gene bağlı bozukluklar 

oluşturmaktadır (2). Non-sendromik işitme 

bozukluklarının yaklaşık %80'i otozomal resesif, 

%20'si otozomal dominant, %1'i X'e bağlı ve %1 

'den azı mitokondriyal kalıtım göstermektedir (3- 

5). Non-sendromik işitme kaybı üzerine yapılan 

genetik çalışmalar sonucunda 2007 yılı itibariyle 

otozomal resesif işitme kaybına neden olan yaklaşık 

34 gen, 100’den fazla lokus ve 207 adet Gap 

Junction Beta-2 gen mutasyonu rapor edilmiştir 

(6). Ayrıca iki mitokondriyal gende (12S rRNA ve 

tRNASer) mutasyonlar gösterilmiş ve bu mitokondriyal 

mutasyonların özellikle aminoglikozit 

kullanım öyküsü olan işitme engellilerde taranması 

gerektiği önerilmiştir (4,5). Çeşitli toplumlarda 

yapılan mutasyon taramaları sonucunda 

otozomal resesif non-sendromik işitme kayıplı 

İletisim Bilgisi / Correspondence 

Yard. Doç. Dr. Zeynep Ocak Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyoloji Ve Genetik Anabilim Dalı, Bolu 

Telefon: 03742534568 E-posta: zeynep_ipek@yahoo.com 

Geliş tarihi / Received : Haziran / June 04, 2012; Kabul tarihi / Accepted: Haziran / June 18, 2012 Çıkar Çatışması /Conflict Of Interest: Yok /None 

45

olguların yaklaşık %50'sinden GJB2 gen mutasyonlarının 

sorumlu olduğu gösterilmiştir (7,8). 

Bu çalışmada, Erzurum ili ve çevresinde işitme 

bozukluklarının genetik yönden araştırılması, 

non-sendromik otozomal resesif işitme kaybına 

neden olan GJB2 gen mutasyonların belirlenmesi 

ve mutasyon profilinin çıkartılması amaçlandı. 


Bu çalışma 2005-2007 yılları arasında Atatürk 

Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Genetik Anabilim 

Dalı ve Kulak Burun Boğaz Anabilim Dallarında 

gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, ailesinde birden 

fazla işitme engelli olan 15-35 yaş aralığında 60 

birey değerlendirilmeye alınmıştır. Ailelere ait 

pedigri örnekleri çıkartılarak, olgular ve ailelerinden 

alınan bilgiler doğrultusunda işitme kaybının 

otozomal resesif geçiş gösterdiği düşünülen bireyler 

belirlenmiştir. Bu bireylerin klinik muayeneleri 

yapılarak, hastaların dış kulak yolu ve zar 

yapıları değerlendirilmiştir. Klinik muayene sonuçlarına 

göre sendromik işitme kaybı olduğu 

düşünülen bireyler çalışma grubundan çıkartılmış 

ve non-sendromik otozomal resesif işitme kaybı 

olduğu düşünülen 50 birey çalışmaya dahil edilmiştir. 

Taşıyıcılık sıklığının saptanması için, akrabalık 

ilişkisi bulunmayan ve yapılan işitme testleri 

neticesi normal işitme frekansına sahip 50 birey 

çalışmaya kontrol grubu olarak dahil edilmiştir. 

DNA ekstraksiyonu için, hastalardan 2 ml periferik 

kan örneği alındı. Periferik kandan DNA izolasyon 

kiti (Gentra) ile firmanın vermiş olduğu 

protokole göre ekstraksiyon yapılmıştır. GJB2 

geni Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile amplifiye 

edilmiştir. Connexin26 geninin amplifikasyonu 

için hazırlanan primerler 

“http://www.ncbi.nlm.nih. gov” adresli veri kaynağından 

gen dizileri esas alınarak hazırlanmıştır. 

Her bir primerle PCR sonucu elde edilen ürünler 

%1,5’lik Agaroz jelde marker DNA ile yürütülerek 

kontrol edilmiştir. Daha sonra, her bir amplikon 

%8’lik poliakrilamid jel elektroforezinde (PAGE), 

SSCP tekniği ile yürütülerek şüpheli bant paternine 

sahip hastalar kaydedilmiştir. SSCP ile farklı 

bant paterni veren 13 otozomal resesif nonsendromik 

işitme kayıplı bireyde PCR-RFLP tekniği 

kullanılarak; 35delG, 235delC, 167delT, 176- 

191del16, V95M ve W77X mutasyonlarının varlığı 

araştırılmıştır. PCR ürünlerine endonükleaz enzimlerinin 

uygulanması (RFLP) için 0.5 ml’lik 

ependorf tüpleri kullanılmıştır. Her olgu için firmanın 

verdiği protokoller uygulanmıştır. ECO72I 

(Fermantas) enzimi, GJB2geninin 283. pozisyonundaki 

V95M mutasyonunu saptamak için kullanılmıştır. 

GJB2geninde 176-191 arasındaki 16 

bazlık delesyon mutasyonunu saptamak için 

AFIIII (Fermantas) kullanılmıştır. ApaI (Fermantas) 

GJB2geninde 235delC mutasyonunu, BfmI 

(Fermantas) GJB2geninde 167delT mutasyonunu, 

EcoO1091(Takara) GJB2geninde W77X mutasyonunu 

saptamak için kullanılmıştır. GJB2geninde 

35delG mutasyonunu saptamak için Bsc4I (SibEnzyme) 

kullanılmıştır. PAGE elektroforez uygulaması 

ile fragmentler ethidium bromide ile görüntülenmiştir. 

Bulgular 

Çalışma kapsamında, Erzurum ili ve çevresinde 

otozomal resesif non sendromik işitme kaybı 

olan 50 bireyde GJB2 gen mutasyonları PCR-SSCP 

yöntemi ile taranmıştır. 50 bireyin 7'sinde homozigot 

ve 3’ünde heterozigot olarak 35delG mutasyonu 

belirlenmiştir (Şekil 1). Pedigri analizlerinin 

incelenmesi sonucu 35delG mutasyonunu 

homozigot olarak taşıyan her bireyin ebeveynleri 

arasında akraba evliliği olduğu da gözlenmiştir 

(Tablo 1). Kalan 3 hastamızda SSCP çalışması 

sonucu GJB2 geninin 5. primer bölgesine ait PCR 

ürününde mutasyon olduğuna işaret eden farklı 

bant paternleri olduğu gözlenmiştir (Şekil 2). Bu 3 

hastaya Bsc4I restriksiyon enzimi uygulanarak 

yapılan RFLP çalışması sonucunda enzim kesiminin 

tanımlanan yerden farklı bir bölgede olduğu 

ve bu mutasyonun Bsc4I enzimi için yeni bir kesim 

noktası oluşturduğu görülmüştür. Pedigri 

analizlerinin incelenmesi sonucunda bu üç bireyin 

anne-babası arasında akraba evliliği gözlenmemiştir. 

Mutasyon tespit edilen bireylerden yapılan pedigri 

analiz sonuçlarının otozomal resesif kalıtım 

modeli gösterdiği yani anne ve baba sağlıklı iken 

çocuklarında cinsiyet ayırt etmeksizin bir kısmında 

sağırlığın ortaya çıktığı gözlenmiştir. 35delG 

mutasyonlarını homozigot olarak taşıyan 3 bireyde 

bilateral derin işitme kaybı (Tablo 2 de 1.,3.,8. 

olgular), 4 bireyde bilateral total işitme kaybı 

(Tablo 2 de 2,5,6,7. olgular), 35delG mutasyonunu 

heterozigot olarak taşıyan 1 bireyde ise bilateral 

derin işitme kaybı saptanmıştır (Tablo 2 de 


4. olgu). Taşıyıcılık sıklığının saptanması için, birbiri 

ile herhangi bir akrabalık ilişkisi bulunmayan 

ve yapılan işitme testleri neticesi normal işitme 

frekansına sahip 50 kontrol grubu bireyin bir 

tanesinde 35delG mutasyonu heterozigot olarak 

bulunmuştur. 

Sendromik işitme kaybı olan yedi hastanın değerlendirilmesi 

sonucu ise klinik tanı olarak, iki olguda 

Treacher-Collins sendromu, iki olguda Distal 

Renal Tubuler Asidoz ve işitme kaybı, iki olguda 

Apert sendromu ve bir olguda da Leopard sendromu 

düşünülmüştür. 

Tartışma 

Şekil 1. Hasta ve sağlıklı kontrollere ait PCR ürünlerinin, 

35delG mutasyonu varlığını tespit etmek için 

Bsc4I ile RFLP tekniği uygulandıktan sonra ethidium 

bromide ile boyanarak görüntülenmesi. Marker (M) 

DNA fragment büyüklükleri sırası ile 80, 100, 200, 300, 

400, 500, 600, 700, 800, 900, 1031 bp uzunluklarındadır. 

5 ve 6 numaralı örnekler 181 ve 26 bp lik iki fragmentlik 

farklı bant paternleri göstermektedir, 1 ve 10 

nolu örnekler sağlıklı kontrollere aittir. (Okun yönü 

jelin yürüme yönünü göstermektedir.) 

Şekil 2. Hasta ve sağlıklı kontrollere ait PCR ürünlerinin, 

SSCP tekniği uygulandıktan sonra ethidium bromide 

ile boyanarak görüntülenmesi. 5,11,17 numaralı 

örnekler farklı bant paternleri göstermektedir, 1 ve 22 

nolu örnekler sağlıklı kontrollere aittir. 

İşitme kayıplarına neden olan genetik faktörlerin 

yaklaşık %30'u sendromlarla birlikte gözlenirken, 

%70'ini non-sendromik işitme kayıpları oluşturmaktadır 

(9,10). Günümüze kadar işitme kaybının 

tanısında ve taşıyıcılığının belirlenmesinde 

35delG mutasyonunu ortaya koymaya yönelik 

farklı metotlar ortaya konmuştur. Bu metotlar 

içerisinde en popüler olanı, Kupka ve ark.’nın 

geliştirdiği ve 35delG için özel olarak hazırlatılan 

mutant primerlerin kullanılarak yapıldığı mutasyon 

analizidir. Normalde GJB2 genindeki 35delG 

bölgesinde herhangi bir restriksiyon enzim kesimi 

bulunmamaktadır. Fakat dizayn edilen mutant 

primerler ile üretilen PCR fragmentinde enzim 

kesim bölgesi oluşturularak, 35delG'nin homozigotluğu 

veya heterozigotluğu gösterilebilmiştir 

(11). 

Bizim çalışmamızda PCR-SSCP ile yapılan mutasyon 

taraması sonucunda otozomal resesif nonsendromik 

işitme kayıplı 50 bireyin 13’ünde farklı 

bant paterni görülmüştür. Elde ettiğimiz verilerin 

değerlendirilmesi sonucunda, GJB2 mutasyonları 

içinde en fazla 35delG mutasyonunun varlığı 

tespit edilmiştir. Bu mutasyonun 50 hasta bireyde 

test edilen 100 alleldeki görülme sıklığı %17 

olarak tespit edilmiştir. Bu mutasyonun 50 sağlıklı 

kontrolde test edilen 100 alleldeki görülme 

sıklığı ise 1:50 olarak saptanmıştır. Değişik ülkelerdeki 

35delG mutasyonunun taşıyıcılık sıklıkları 

Yunanistan'da 1:33, İspanya'da 1:40, Tunus'ta 

1:77, Malta'da 1:36 olarak bildirilmiştir (7,9,10). 

Bu oranın adı geçen ülkelerde yaygın olarak görülen 

ve kistik fibrozise yol açan CFTR genindeki 

ΔF508 mutasyondan daha sık olduğu rapor edilmiştir 

(3). 

Otozomal resesif non-sendromik işitme kayıplı 

bireylerin, Avrupa’da %46’sında, Japonya’da 

%12’sinde, Kore’de %8’inde GJB2 mutasyonları 

görülürken, Türkiye’de yapılan değişik çalışmalarda 

bu mutasyon oranları sırasıyla %19.7, 

%31.7, %64 ve %27.8 olarak rapor edilmiştir 

(3,12,13). 


Tablo 1. 35delG mutasyonu saptanan 10 bireye ait yaş, moleküler genetik sonuç, akrabalık durumu. 

Olgu No Yaş Moleküler genetik sonuç Akrabalık durumu 

1 18 homozigot 35delG + 






7 20 heterozigot 35delG - 


9 16 heterozigot 35delG + 

10 18 heterozigot 35delG - 

Tablo 2. 35delG mutasyonu saptanan 8 bireyin odyometri sonuçları. 

Olgu No Odyometri Timpanometri Akustik refleks ve eşiği 

1 113 dB/95 dB 

NSİK 

N/N 

Ф/ Ф 

110dB/110 dB 

2 Bileteral 

Total NSİK 

N/N 

Ф/ Ф 

110dB/110 dB 

3 Bileteral 

100 dB NSİK 

N/N 

Ф/ Ф 

110dB/110 dB 

4 110 dB/90 dB 

NSİK 

N/N 

Ф/ Ф 

110dB/110 dB 

5 Bileteral 

Total NSİK 

N/N 

Ф/ Ф 

110dB/110 dB 

6 Bileteral 

103 dB NSİK 

N/N 

Ф/ Ф 

110dB/110 dB 

7 Bileteral N/N 

Ф/ Ф 

Total NSİK 

8 Bileteral 

100 dB NSİK 

N/N 

110dB/110 dB 

Ф/ Ф 

110dB/110 dB 

Bizim çalışmamızda ise bu oran %26 olarak tespit 

edilmiştir. Türkiye’deki çalışmalarda farklı sonuç 

arzeden Tekin ve ark.’nın 11 ailede yaptığı GJB2 

mutasyon taraması %64 olarak raporlanmıştır. 

Bu çalışmada sonucun diğerlerinden daha yüksek 

bulunması, incelenen hasta sayısının daha az 

olmasına bağlı olduğunu düşündürmektedir. 

Diğer taraftan otozomal resesif non-sendromik 

işitme kayıplı 50 bireyde Uyguner ve ark.’nın 

yaptığı çalışmada, bu oran % 27.8 olarak belirlenmiştir. 

Bu sonuç, hemen hemen aynı sayıda 

hasta ve kontrol grubuna sahip olması ve hasta 

ve kontrol grubu belirlenirken aynı kriterlerin göz 

önüne alınması nedeniyle bizim sonuçlarımızla 

paralellik göstermiştir (13). 

Çalışma grubumuzda otozomal resesif nonsendromik 

işitme kayıplı bireylerde CX26 geninde 

35delG mutasyonları, 7 homozigot ve 3 heterozigot 

yapıda olarak toplam 10 hastada tespit edilirken, 

Türkiye’de bu konuda yapılan diğer çalışmalarla 

paralel olarak V95M, 176-191 Del 16, 

235 Del C, 167Del T, W77X mutasyonları tespit 

edilememiştir. 

Türk toplumunda yaklaşık %20-25 arasında görülen 

akraba evliliği (15) çalışma grubumuzu oluşturan 

otozomal resesif işitme engelli ailelerde 

%60 olarak tespit edilmiştir. Bu durum diğer otozomal 

resesif hastalıklarda olduğu gibi non- 


sendromik işitme kayıplarında da akraba evliliğinin 

hastalık insidansını arttırdığını göstermiştir. 

GJB2 mutasyonlarının genellikle şiddetli ve derin 

prelingual sensorinöral işitme kaybına neden 

olduğu gösterilmiştir (3). Bizim çalışmamızda 

GJB2 mutasyonunu homozigot olarak bulunduran 

hastalarımızın işitme seviyeleri karşılaştırıldığında 

bu mutasyonun, her iki kulakta asimetrik, 

derin ve şiddetli işitme kaybına neden olduğu 

gözlenmiştir. Wilcox ve ark.’nın (16,17) sonuçlarıyla 

uyumlu olarak GJB2 mutasyonlarının neden 

olduğu işitme kaybında işitme seviyelerinin ayırıcı 

tanı kriteri olamayacağı da görülmüştür. Bu 

durum moleküler tanı testlerinin önemini bir kez 

daha göstermiştir. 

Sonuç olarak bu çalışma ile elde ettiğimiz veriler 

bizlere, Erzurum ili ve çevresi ile Türk populasyonu 

ve diğer ülkelerdeki non-sendromik işitme 

kayıplarını karşılaştırma olanağı vermiştir. Bu 

çalışmanın bölgemizde non-sendromik otozomal 

resesif işitme kayıplarının genetiğinde etkili olan 

GJB2 mutasyonlarının taranması konusunda yapılmış 

ilk çalışma olması dolayısıyla literatüre 

önemli bir katkı sağlayacağını öngörmekteyiz. 

Daha sağlıklı nesiller için bu konuda yapılan çalışmaların 

kapsamlı hale getirilmesi ile çalışılan 

genlerin sayısının arttırılması ve çalışmaların 

rutine dönüştürülmesi oldukça önemlidir. Bu 

sayede elde edilecek sonuçların, işitme kayıplarının 

erken dönemde teşhis edilmesi, konjenital 

işitme kaybı öyküsü bulunan ailelerde prenatal 

tanının yapılabilmesi ve erken dönemde tedavinin 

başlatılması açısından büyük önem taşıyacağını 

düşünmekteyiz. 

KAYNAKLAR 

1- Peter Turnpenny, Sian Ellard. Emery’s Elements 

of Medical Genetics. Twelfth edition. Elsevier 

Churchchill Livingstone, London, 2005:161-79 

2- Man YK, Trolove C, Tattersall D, Thomas AC, 

Papakonstantinopoulou A, Patel D, Scott C, 

Chong J, Jagger DJ, O'toole EA, Navsaria H, Curtis 

MA, Kelsell DP. A Deafness-Associated Mutant 

Human Connexin 26 Improves the Epithelial Barrier 

In Vitro. Membr Biol. 2007; 218: 29-37. 

3- Petersen MB, Willems PJ. nonsyndromic autosomal 

recessive deafness. Clinical Genetics 

2006; 69: 371-92 

4- Prezant TR, Agapian JV, Bohlman MC, Bu X. 

Öztaş S, Qiu WQ, Arnos KS, Cortopassi GA, Jaber 

L, Rotter JI, Shohat M, and Fischel-Ghodsian N. 

Mitochondrial Ribosomal RNA Mutation Associated 

with Both Antibiotic-induced and Non- 

Syndromic Deafness, Nature Genetics 1993; 4: 

289-94. 

5- Fischel-Ghodsian N, Prezant TR, Bu X, Oztas S. 

Mitochondrial Ribosomal RNA Gene Mutation in 

a Patient With Sporadic Aminoglycoside Ototoxicity, 

American Journal of Otolaryngology 

1993; 14: 399-403. 

6- The Human Gene Mutation Database 

http://www.hgmd.cf.ac.uk/ac/index.php 

7- Sandra Iossa1,2, Elio Marciano2 and Annamaria 

Franzé GJB2 Gene Mutations in Syndromic Skin 

Diseases with Sensorineural Hearing Loss. Current 

Genomics 2011; 12: 475-85 

8- Nina Danilenko, Elena Merkulava, Marina Siniauskaya, 

Olga Olejnik, Anastasia Levaya-Smaliak, 

Alena Kushniarevich, Andrey Shymkevich, Oleg 

Davydenko Spectrum of Genetic Changes in Patients 

with Non- Syndromic Hearing Impairment 

and Extremely High Carrier Frequency of 35delG 

GJB2 Mutation in Belarus. PLoS One. 2012; 7-5 

9- Morell RJ, Kim HJ, Hood JL, et al. Mutation in the 

connexin 26 gene (GJB2) among Ashkenazi Jews 

with nonsyndromic recessive deafness. New Eng 

J Med 1998; 19:1500-5. 

10- Lopez-Bigas N, Olive M, Rabionet R. Connexin 31 

(GJB3) is expressed in the peripheral and auditory 

nerves and causes neuropathy and hearing 

impairment. Hum Mol Genet 2001; 15: 947-52. 

11- Kupka S, Mirghomizadeh F, Haug T, Braun S, 

Leistenschneider P, Schmitz-Salue C, Arold R, 

Blin N, Zenner HP, Pfister, M. Mutational analysis 

of the connexin26 gene in sporadic cases of 

moderate to profound deafness. HNO, 2000; 48: 

671-4. 

12- Tekin M, Akar N, Cin S, Blanton SH, Xia XJ, Liu XZ, 

Nance WE, Pandya A. Connexin 26 (GJB2) mutations 

in the Turkish population: implications for 

the origin and high frequency of the 35delG mutation 

in Caucasians. Hum Genet 2001; 108: 

385-389. 

13- Uyguner O, Emiroglu M, Uzumcu A. Frequencies 

of gap- and tight-junction mutations in Turkish 

families with autosomal-recessive nonsyndromic 

hearing loss. Clin Genet 2003; 64: 65– 

69. 

14- L Van Laer, P Coucke, R F Mueller, G Caethoven, 

K Flothmann, S D Prasad, G P Chamberlin, M 

Houseman, G R Taylor, C M Van de Heyning, E 

Fransen, J Rowland, R A Cucci, R J H Smith, G 


Van Camp. A common founder for the 35delG 

GJB2 gene mutation in connexin 26 hearing impairment 

J Med Genet 2001; 38:515-518 

15- ŞB Özvarış, GO Koçoğlu, AA. Hacettepe Üniversitesi 

Nüfus Etütleri Enstitüsü, 1983 Türkiye Nüfus 

ve Sağlık Araştırması Hacettepe Üniversitesi yayını, 

Ankara, 1987 

16- Wilcox SA, Saunders K, Osborn, AM, Arnold A, 

Wunderlich J, Kelly T, Collins V, Wilcox LJ, 

McKinlay, Gardner RJ, Kamarinos M, Cone- 

Wesson B, Williamson R, Dahl H High frequency 

hearing loss correlated with mutations in the 

GJB2 gene. Hum Genet 2000; 106:399-405. 

17- Wilcox ER, Burton QL, Naz S. Mutations in the 

gene encoding tight junction claudin 14 cause 

autosomal recessive deafness DFNB29. Cell 

2001; 12:104-165 





Diyabette Glisemik Kontrolün Serum Biyokimyasal Parametreleri İle İlişkisi 

The Relationship Between Serum Biochemical Parameters And Glycaemic Control In Diabetes 

Kübranur Karatoprak, Sema Uysal, Zeynep Seçkin Akkılık, Müjgan Ercan, Fatma Meriç Yılmaz 

Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara 

Özet 

Amaç: Bu çalışmanın amacı diyabetes mellitus hastalarını 

HbA1c düzeylerine göre iyi ve kötü kontrollü diyabet olarak 

sınıflandırarak glisemik kontrol ile bazı biyokimyasal parametrelerin 

ilişkisini araştırmaktır. 

Yöntem: Çalışmaya 24 iyi kontrollü diyabet (HbA1c6,5) ve diyabeti 

olmayan 29 sağlıklı birey katıldı. HbA1c seviyeleri HPLC 

yöntemiyle, açlık ve tokluk kan glukozu, kreatinin, trigliserid, 

total kolesterol ve HDL kolesterol seviyeleri fotometrik, idrar 

protein ve mikroalbumin düzeyleri türbidimetrik, TSH, sT3, 

sT4, B12 vitamini ve folik asit seviyeleri elektrokemilüminesans 

yöntemle ölçüldü. 

Bulgular: Kötü kontrollü diyabet hastalarının trigliserid düzeyleri 

kontrol gurubuna göre anlamlı derecede yüksek 

bulundu (p=0,003). İdrar mikroalbumin/kreatinin düzeyleri, 

kötü kontrollü diyabet hastalarında iyi kontrollü diyabet 

hastalarına göre anlamlı şekilde yüksek bulundu (p=0,05). 

Diğer parametreler açısından, gruplar arasında anlamlı bir 

farklılık tespit edilemedi. 

Sonuç: Diyabetik hastalarda glisemik kontrol, trigliserid ve 

mikroalbumin düzeyi ile ilişkili bulunmuştur. Bu veriler, 

diyabetli hastalarda glisemik kontrolün nefropati ve koroner 

kalp hastalığı gelişimini etkileyebileceğini düşündürmektedir. 

Anahtar Kelimeler: Glisemik kontrol, diyabetes mellitus, 

HbA1c, lipid profili, mikroalbumin. 

Abstract 

Background: We aimed this study to evaluate the relationship 

between some biochemical parameters and glycaemic 

control in diabetic patients categorized by HbA1c levels. 

Method: This study includes 24 good glycaemic control 

(HbA1c6.5) 

patients with diabetes mellitus and 29 healthy subjects. 

Plasma levels of HbA1c were measured by HPLC. Serum 

fasting and post-prandial glucose, creatinin, triglyceride, 

total cholesterol, HDL cholesterol concentrations were analyzed 

by photometric method. Urine protein and microalbumin 

levels were studied by turbidimetric method. Serum 

TSH, sT3, sT4, vitamin B12 and folic acid concentrations 

were measured by electrochemiluminescent assay. 

Results: Serum triglyceride levels of poorly glycaemic control 

group were higher than healthy subjects (p=0,003). Urine 

microalbumin/creatinine ratio was increased in patients 

with poorly glycaemic control when compared good glycaemic 

control group (p=0,05). There was no significant difference 

between groups and other biochemical parameters. 

Conclusion: The triglyceride and microalbumin levels were 

associated with glycemic control in diabetic patients. These 

data suggested that good glycemic control may affect development 

of nephropathy and coronary artery disease in 

patients with diabetes mellitus. 

Keywords: Glycaemic control, diabetes mellitus, HbA1c, lipid 

parameters, microalbumin. 

Giriş 

Diyabetes mellitus, dünya genelinde görülme 

sıklığı giderek artan bir hastalıktır. Diyabet, son 

dönem böbrek yetmezliğinin en sık sebebidir. 

Artmış kardiyovasküler hastalık riski ile ilişkili 

olup yüksek morbidite ve mortaliteye sahiptir 

(1). Mikroalbuminüri, diyabetik nefropatinin 

erken göstergelerinden biri olup, proteinüri 

progresyonunda da önemli bir risk faktörüdür 

(2). Hiperlipideminin diyabetli hastalarda albuminüri 

gelişimine katkıda bulunduğu bilinmektedir 

(3). Bazı çalışmalarda tip 2 diyabetli hastalarda 

hiperglisemi düzeyi ile makrovasküler ve mikrovasküler 

komplikasyon gelişme ve ölüm riski 

arasında ilişki olduğu ileri sürülmüştür (4-6). Sıkı 

bir glisemik kontrol ile fatal olmayan myokard 

enfarktüsü, mikrovasküler komplikasyonlar ve 

retinopati riski azaltılabilmektedir (7). 

Hemoglobin A1c (HbA1c), glukoz toleransını ve 

diyabette glukoz regülasyonunu gösteren, hemoglobinin 

yavaş ve non-enzimatik olarak glikozillenmesi 

ile oluşan bir belirteçtir (8). Günümüzde 

HbA1c’nin diyabetlilerde glisemik kontrolü 

göstermesi ile birlikte diyabetik komplikasyon 

gelişme riskini ve diyabetik bakımın kalitesini 

yansıttığı kabul edilmektedir (9). HbA1c testi, 

hemoglobin A1c’nin total hemoglobine oranı 

olarak raporlanır. HbA1c seviyesi diyabeti olmayan 

kişilerde 6%’nın altında iken, kontrolsüz diyabetik 

hastalarda 10%’u aşabilmektedir (10). 

Resmi organizasyonlara göre klinik uygulamalarda 

hedef HbA1c seviyesi genellikle

mortalite ve morbiditesi ile ilişkili faktörlerle 

ilişkisini incelemeyi amaçladık. 


Bu çalışmaya Ankara Numune Eğitim ve Araştırma 

Hastanesine başvuran, tip 2 diyabetes mellitus 

tanısı almış 82 hasta ile 29 sağlıklı gönüllü 

dahil edildi. Böbrek yetmezliği, tiroid fonksiyon 

bozukluğu olan hastalar çalışma dışı bırakıldı. 

Hastalar HbA 1c değerine göre iyi (HbA 1c 6.5) glisemik kontrollü diyabet olarak 

iki gruba ayrıldı. 24 iyi kontrollü diyabet ve 58 

kötü kontrollü diyabet hastası ile 29 sağlıklı bireyin 

bir gecelik açlık sonrası venöz kanları jelli düz 

tüplere ve HbA 1c testi için EDTA’lı tüplere alındı. 

4000 devirde 10 dakika santrifüj edilerek ayrılan 

serumlar analiz edildi. Hemolizli ve lipemik serumlar 

çalışmaya alınmadı. Bu çalışma için yerel 

etik kurul izni alındı. 

HbA 1c düzeyleri Premier Hb9210 marka cihazda 

HPLC yöntemiyle orijinal kitleri kullanılarak analiz 

edildi. Açlık ve tokluk kan glukozu, kreatinin, 

trigliserid, total kolesterol ve HDL kolesterol değerleri 

hastanemiz rutin biyokimya laboratuvarında 

Roche PP800 otoanalizöründe Roche ticari 

kitleri kullanılarak fotometrik yöntemle tayin 

edildi. Serum LDL kolesterol düzeyleri ise Friedewald 

formulü [LDL-K=TK–(TG/5+HDL-K)] kullanılarak 

hesaplandı. İdrar protein ve mikroalbumin 

düzeyleri Roche PP800 otoanalizöründe 

orijinal Roche kitleri kullanılarak türbidimetrik 

yöntemle tayin edildi. TSH, serbest T3, serbest 

T4, B12 vitamini ve folik asit testleri Roche Cobas 

e-601 otoanalizöründe orijinal Roche kitleri kullanılarak 

elektrokemilüminesans yöntemle tayin 

edildi. Hemoglobin düzeyleri Sysmex XE-2100 

hemogram cihazında, sedimantasyon ise Diesse 

Ves cube matic 200 cihazında çalışıldı. 

Verilerin değerlendirilmesinde Statistical Package 

for the Social Sciences (SPSS, version 16.0, Chicago, 

IL, USA) istatistik programı kullanıldı. P

Tablo 1. Diyabetik hasta gruplarının ve sağlıklı kontrol grubunun demografik özellikleri ve biyokimyasal 

parametrelerinin karşılaştırılması 

Veriler 

Kontrol İyi kontrollü Kötü kontrollü p değeri 

(n=29) diyabet (n=24) diyabet (n=58) 

Yaş (yıl) 49,9±13,1 56,4±11,8 53,7±11,7 0,08 

HbA 1c (%) 4,9±0,34 5,96±0,37 8,4±1,67 0,00 a,b,c 

AKŞ (mg/dl) 90,13±14,63 107,41±21,57 186,84±72,03 0,00 a,b,c 

TKŞ (mg/dl) 95,3±15,69 153,53±63,47 282,65±98 0,00 a,b,c 

Kreatinin (mg/dl) 0,88±0,19 0,80±0,20 0,79±0,20 0,06 

Total Kolesterol (mg/dl) 190±44,09 194,33±44,39 193,91±43,34 0,78 

HDL Kolesterol (mg/dl) 48,31±10,7 52,9±14,89 46,46±15,16 0,24 

LDL Kolesterol (mg/dl) 116±35,47 114,87±37,80 111,08±36,07 0,80 

Trigliserid (mg/dl) 125,27±64 133,69±37,79 152,05±58,98 0,003 a 

Hemoglobin (g/dl) 14,40±2,21 14,13±1,69 13,86±1,95 0,41 

Mikroalbumin (mg/dl) - 9,2(1,19-243) 15,3(1,47-243,10) 0,05 b 

sT3 (pg/ml) 2,27±0,96 3,02±0,42 3,03±0,32 0,063 

sT4 (ng/dl) 1,8±1,07 1,2±0,14 1,2±0,2 0,482 

TSH (mIU/ml) 2,73±2,57 2,2±1,14 2,17±1,41 0,615 

Vitamin B12 (pg/ml) - 321±124 351±163 0.717 

Folik asit (ng/dl) - 9,7±1,7 10.28±4,08 0,371 

AKŞ: Açlık kan şekeri, HbA 1c: Hemoglobin A 1c, TKŞ: Tokluk kan şekeri, TSH: Tiroid stimulan hormonu, sT3: serbest T3, sT4: serbest 

T4 

a: Kontrol grubu ile kötü kontrollü diyabet grubu arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır. 

b: Kötü kontrollü diyabet grubu ile iyi kontrollü diyabet grubu arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır. 

c: Kontrol grubu ile iyi kontrollü diyabet grubu arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır. Mikroalbumin/kreatinin değeri 

median (min-max); diğer parametreler ortalama ± SD olarak ifade edilmiştir. 

Kontrol grubunun mikroalbumin, B12 vitamini ve folik asit düzeyleri ölçülmemiştir. 

Kardiyovasküler hastalık ve diyabetik nefropati 

için yüksek kan basıncı ile artmış HbA1c seviyeleri 

risk faktörüdür (15). Başarılı glisemik kontrol, 

diyabetik hastalarda kardiyovasküler ve renal 

hastalığı önlemede önemli bir rol oynamaktadır. 

Zarini ve arkadaşları (16), yaptıkları bir çalışmada 

tip 2 diyabeti olan hastalarda kötü glisemik kontrolün 

ve hipertansiyonun proteinüri veya son 

dönem böbrek hastalığı progresyonuna katkıda 

bulunduğunu ortaya koymuşlardır. 

Diyabetes mellitus, anormal lipid profili ile ilişkilidir 

(17). Yapılan çalışmalarda diyabetli hastalarda 

dislipidemi insidansının yüksek olduğu gösterilmiştir 

(18). Total kolesterol, trigliserid, HDL ve 

LDL kolesterol konsantrasyonları kardiyovasküler 

hastalık indikatörleridir (19). Tip 2 diyabetli hastaların 

çoğu ılımlı hipertrigliseridemi ve düşük 

HDL kolesterol seviyeleri ile karakterize olup, 

hipertrigliseridemi koroner arter hastalığı için 

bağımsız bir risk faktörüdür (20). Yaptığımız çalışmada 

kötü kontrollü diyabet grubunun triglise- 

rid düzeylerinin, iyi kontrollü diyabet grubu ve 

kontrol gurubunun trigliserid düzeylerine göre 

yüksek olduğu tespit edildi. Kötü kontrollü diyabet 

grubunun trigliserid düzeyleri kontrol grubuna 

göre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksekti. 

Başarılı glisemik kontrolün diyabetli hastalarda 

gözlenen dislipideminin düzelmesine yardımcı 

olduğunu gösteren bir çalışmada iyi glisemik 

kontrolün aterosklerozu ertelediği ve koroner 

kalp hastalığını önlediği ileri sürülmektedir 

(21). 

Yapılan çalışmalarda sıkı glisemik kontrolün diyabetli 

hastalarda tüm mortalite nedenlerini azaltmamasına 

rağmen 10% veya daha fazla oranda 

göreceli riskin azaldığı tespit edilmiştir (7). Bu 

çalışmada elde ettiğimiz veriler bize, diyabetik 

hastalarda başarılı glisemik kontrolün, trigliserid 

ve mikroalbumin düzeyi başta olmak üzere birçok 

parametreyi olumlu yönde etkileyebileceğini 

düşündürmektedir. 


KAYNAKLAR 

1. de Zeeuw D, Ramjit D, Zhang Z, Ribeiro AB, Kurokawa K, 

Lash JP, Chan J, Remuzzi G, Brenner BM, Shahinfar S. 

Renal risk and renoprotection among ethnic groups with 

type 2 diabetic nephropathy: a post hoc analysis of RE- 

NAAL. Kidney Int. 2006; 69: 1675-82. 

2. Mogensen CE. Microalbuminuria predicts clinical proteinuria 

and early mortality in non-insulin-dependent 

diabetes. N Eng J Med. 1984; 310: 356-360. 

3. Rutledge JC, Ng KF, Aung HH, Wilson DW. Role of triglyceride-rich 

lipoproteins in diabetic nephropathy. Nat 

Rev Nephrol. 2010; 6: 361-370. 

4. Stratton IM, Adler AI, Neil HA, Matthews DR, Manley SE, 

Cull CA, Hadden D, Turner RC, Holman RR. Association 

of glycaemie with macrovascular and microvascular 

complications type 2 diabetes (UKPDS 35): prospective 

observational study. BMJ. 2000; 321: 405-12. 

5. Khaw KT, Wareham N. Glycated hemoglobin as a marker 

of cardiovascular risk. Curr opin Lipidol. 2006; 17: 637- 

43. 

6. Selvin E, Ning Y, Steffes MW, Bash LD, Klein R, Wong TY, 

Astor BC, Sharrett AR, Brancati FL, Coresh J. Glycated 

hemoglobin and the risk of kidney disease and retinopathy 

in adults with and without diabetes. Diabetes. 2011; 

60: 298-305. 

7. Hemmingsen B, Lund SS, Gluud C, Vaag A, Almdal T, 

Hemmingsen C, Wetterslev J. Intensive glycaemic control 

for patients with type 2 diabetes: systematic review 

with meta-analysis and trial sequential analysis of randomised 

clinical trials. BMJ. 2011;343:d6898. 

8. Koenig RJ, Peterson CM, Kilo C, Cerami A, Williamson JR. 

Hemoglobin A1c as an indicator of the degree of glucose 

intolerance in diabetes. Diabetes. 1976; 25: 230-232. 

9. Herman WH, Fajans SS. Hemoglobin A1c for the diagnosis 

of diabetes: practical considerations. Pol Arch Med 

Wewn. 2010; 120: 37-40. 

10. True MW. Circulating biomarkers of glycemia in diabetes 

management and implications for personalized medicine. 

J Diabetes Sci Technol. 2009 1; 3: 743-747. 

11. American Diabetes Association. Standarts of medical 

care in diabetes-2009. Diabetes Care. 2009; 32(Suppl 

1):S13-61. 

12. Rodbard HW, Blonde L, Braithwaite SS, Brett EM, Cobin 

RH, Handelsman Y, Hellman R, Jellinger PS, Jovanovic 

LG, Levy P, Mechanick JI, Zangeneh F. American Association 

of Clinical Endocrinologists medical guidelines for 

clinical practice for the management of diabetes mellitus. 

AACE Diabetes Mellitus Clinical Practice Guidelines 

Task Force. Endocr Pract. 2007; 13 Suppl 1: 1-68. 

13. Niskanen L, Uusitupa M, Sarlund H, Siitonen O, Voutilainen 

E, Penttile I, Pyorala K. Microalbuminuria predicts 

the development of serum lipoprotein abnormalities favouring 

atherogenesis in newly diagnosed type 2 (noninsulin-dependent) 

diabetic patiens. Diabetologia. 1990; 

33: 237-43. 

14. Witte EC, Lambers Heerspink HJ, de Zeeuw D, Bakker SJ, 

de Jong PE, Gansevoort R. First morning voids are more 

reliable than spot urine samples to assess microalbuminuria. 

J Am Soc Nephrol. 2009; 20: 436-443. 

15. Ravid M, Brosh D, Ravid-Safran D, Levy Z, Rachmani R. 

Main risk factors for nephropathy in type 2 diabetes 

mellitus are plasma cholesterol levels, mean blood pressure, 

and hyperglycemia. Arch Intern Med. 1998 11; 

158: 998-1004. 

16. Zarini GG, Exebio JC, Gundupalli D, Nath S, Huffman FG. 

Hypertension, poor glycemic control, and microalbuminuria 

in Cuban Americans with type 2 diabetes. Int J 

Nephrol Renovasc Dis. 2011; 4: 35-40. 

17. AlAdsani A, Memon A, Suresh A. Pattern and Determinants 

of Dyslipedemia in Type 2 Diabetes Mellitus patients 

in Kuwait. Acta Diabetol. 2004; 41:1295. 

18. Naheed T, Khan A, Masood G, Yunus BB, Chaudry MA. 

Dyslipedemias in type II diabetes mellitus patients in a 

teaching hospital of Lahore, Pakistan. Pak J Sci. 2003; 

19: 2836. 

19. Thomas RM. Oxidative stress and lipid in diabetes. A 

role in endothelium vasodilator dysfunction. Vasc Med. 

2002; 1: 195–204. 

20. Ginsberg HN. Identification and treatment of hypertriglyceridemia 

as a risk factor for coronary heart disease. 

Curr Cardiol Rep. 1999; 1: 2337. 

21. Agbola Abu CF, Ohwovoriole AE, Akinlade KS. The effect 

of glycaemic control on the prevalence and pattern of 

dyslipedemia in Nigerian patients with newly diagnosed 

noninsulin dependent diabetes. West Afr J Med. 2000; 

19: 275. 





Hemodiyaliz Hastalarında Sinakalsetin Serum Kalsiyum, Fosfor, ve Paratiroid 

Hormon Düzeylerine Etkisi 

The effect of Cinacalcet on Serum Calcium, Phosphorus and Parathyroid Hormone in 

Hemodialysis Patients 

Erkan Şengül 1 , Selma Satılmışoğlu 2 , Aysun Şengül 3 , Sevim Dindar 4 

1 Düzce Atatürk Devlet Hastanesi Nefroloji Bölümü, Düzce 

2 Özel Düzce Diyaliz Merkezi, Düzce 

3 Düzce Atatürk Devlet Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü, Düzce 

4 Kocaeli Derince Eğitim Ve Araştırma Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü, Düzce 

Özet 

Amaç: Bu çalışmanın amacı hemodiyaliz hastalarında sinakalset 

kullanımının serum kalsiyum, fosfor ve paratiroid 

hormon üzerindeki etkisini incelemektir. 

Yöntem: Çalışma, 15 (9 E, 6 K) hemodiyaliz hastasında yapıldı. 

3 ay süre ile sinakalset kullanan hastaların retrospektif 

olarak dosyaları incelendi. Biyokimya tetkikleri ve kan basıncı 

kayıtları kaydedildi. İstatistiksel analizler SPSS v 15 ile gerçekleştirildi. 

Bulgular: Serum kalsiyum, kalsiyum x fosfor ürünü ve paratiroid 

hormon düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı azalmalar 

saptandı (sırasıyla P=0.001, P=0.04 ve P=0.009). Fosfor 

düzeyi azalmakla birlikte farklılık istatistiksel olarak anlamlı 

bulunmadı. Üç hastada bulantı, üç hastada ise bulantı ve 

kusma gözlendi. Ayrıca üç hastada kalsiyum seviyesi 8 

mg/dl’nin altına düştü. 

Sonuç: Sinakalset hemodiyaliz hastalarında serum kalsiyum, 

kalsiyum x fosfor ürünü ve paratiroid hormon düzeylerini 

anlamlı olarak azaltmaktadır. Tedavi sırasında bulantı, kusma 

ve hipokalsemi sık görülmektedir. Ancak, daha fazla hasta 

üzerinde yapılacak çalışmalara ihtiyaç vardır. 

Anahtar Kelimeler: Hiperparatiroidizm, sinakalset, hemodiyaliz. 

Abstract 

Background: The purpose of this study is to examine the 

effect of cinacalcet on serum calcium, phosphorus, and 

parathyroid hormone in hemodialysis patients. 

Method: This study was performed in 15 hemodialysis patients. 

The medical records of patients taking cinacalcet for 

three months were examined. Biochemical tests and blood 

pressure were recorded. The statistical analysis was performed 

using SPSS v 15.0. P< 0.05 was considered statistically 

significant. 

Results: There were statistically significant decreases in 

calcium, calcium x phosphorus product and parathyroid 

hormone levels (P=0.001, P=0.04 and P=0.009 respectively). 

Phosphorus level was reduced but not significantly. Nausea 

was observed in three patients, nausea and vomiting in 

three patients, as well as hypocalcaemia. 

Conclusion: Cinacalcet significantly reduced serum calcium, 

calcium x phosphorus product, and parathyroid hormone 

levels in hemodialysis patients. Nausea, vomiting, and hypocalcaemia 

often develop during the therapy. However, 

further studies are needed in larger patients. 

Keywords: Hyperparathyroidism, cinacalcet, hemodialysis. 

Giriş 

Kronik böbrek hastalığı (KBH) seyrinde gelişen 

mineral kemik bozukluklarında hipokalsemi, hiperfosfatemi, 

serum paratiroid hormon (PTH) 

düzeyinde yükselme ve paratiroid bez hiperplazisi 

gibi çeşitli biyokimyasal ve patolojik anomalilere 

sıklıkla rastlanmaktadır (1). Hemodiyaliz hastalarında, 

kalsiyum, fosfor ve PTH bozukluklarının 

morbidite ve mortalite artışı ile ilişkili olduğu 

bilinmektedir (2). Bu hasta grubunda sekonder 

hiperparatiroidizm genellikle fosfor bağlayıcı 

ilaçlar ve D vitamini ile tedavi edilmektedir (3). 

Ancak, D vitamininin intestinal kalsiyum ve fosfor 

emilimini artırması ve kalsiyum içeren fosfor 

bağlayıcılarının kullanımı ile hastaların önemli bir 

kısmında hedeflenen kalsiyum, fosfor ve PTH 

seviyelerine ulaşılamamaktadır (4). 

Kalsimimetik bir ilaç olan sinakalset, kalsiyum 

reseptörünün pozitif allosterik modulatörü olup, 

hücre dışı kalsiyuma reseptörün duyarlılığını artırarak 

etki etmektedir. Sonuçta, serum kalsiyum, 

fosfor, kalsiyum x fosfor (CaxP) ürününü artırmaksızın 

PTH salınımını azaltmaktadır (5,6). Sinakalset, 

2004 yılından itibaren yurtdışında kullanılmaktadır. 

Ülkemizde 2010 yılı Ekim ayında 

kullanılmaya başlanmıştır. 

Bu çalışmanın amacı, takip ettiğimiz hemodiyaliz 

hastalarında sinakalset kullanımının serum kalsiyum, 

fosfor, CaxP ürünü ve PTH seviyeleri üzerindeki 

etkilerini değerlendirmektir. 


Dr. Erkan ŞENGÜL, Kocaeli Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi / Kocaeli Telefon: : 0262 2335500 E-posta: dr.erkansengul@hotmail.com 

Geliş tarihi / Received : Şubat / Feb 11, 2012; Kabul tarihi / Accepted: Haziran / June 05, 2012 Çıkar Çatışması / Conflict Of Interest: Yok /None 

55

Şengül E ve ark. 


Hastalar 

Çalışmada son dönem böbrek yetmezliği (SDBY) 

nedeniyle en az 3 ay hemodiyalize giren ve 3 ay 

süre ile sinakalset kullanan 15 hastanın retrospektif 

olarak dosya incelemesi yapıldı. Hastaların 

rutin laboratuar bulguları kaydedildi. Hastalar 

haftada üç gün, dört saat süre ile sentetik polinefron 

yapıda, hastanın vücut yüzey alanına göre 

efektif yüzey alanı 1.5-1.9 m2 arasında değişen 

XENIUM XPH high-flux hemodiyalizör (150-190), 

standart heparinizasyon ve Fresenius 4008 S ve 

4008 B marka hemodiyaliz cihazları ile hemodiyalize 

alınmışlardı. Hastaların tamamı arteriyovenöz 

fistül yolu ile 300 ml/dakika ve üzerinde kan akımı 

ile diyalize girmişti. 

Hastaların tümü 1.2 gr/kg/gün protein, 4 gr NaCl, 

2 gr potasyum, 600 mg fosfor, 1000 mg kalsiyum 

içeren diyet, peroral B-C komplex vitamini, haftada 

3 gr levokarniten kullanmıştı. Bunun yanında 

aylık laboratuar ve klinik takiplerine göre; 

esansiyel aminoasit, oral fosfor bağlayıcıları, aktif 

D vitamini, antihipertansif tedavi ve intravenöz 

demir sükroz (2700 mg) ile tedavi edilmişti. 

Hastaların kan basıncı ölçümleri ERKA sphygmomanometer 

aleti ile yapılmıştı. Hemodiyaliz seansına 

başlamadan önce ölçülen kan basıncı değerleri 

olarak Korotkoff’un 1.sesi sistolik kan 

basıncı ve Korotkoff’un 5. sesi diastolik kan basıncı 

şeklinde kaydedilmişti. 

Sinakalset kullanım kriterleri 1.25 mmol/L kalsiyum 

içeren diyalizat kullanımına rağmen serum 

albumin düzeyine göre düzeltilmiş kalsiyum düzeyi 

>10.5 mg/dl ve PTH düzeyi>700 pgr/mmol 

veya serum fosfor ve kalsiyum x fosfor düzeyinden 

bağımsız olarak PTH düzeyinin 1000 

pgr/ml’nin üzerinde olması şeklinde belirlenmişti. 

Daha önce sinakalset kullanımı, son üç ay içinde 

paratiroidektomi öyküsü, Kt/V


mg olduğu, kusma yakınması olan bir hastada 

kalsiyum değerinin 8 mg/dl’nin altında olduğu 

saptandı. 30 mg kullanan hastalarda herhangi bir 

yakınma gelişmediği tespit edildi. Gastrointestinal 

(GIS) yakınmalarının kısa süreli olduğu ve ilaç 

dozunun azaltılması ile düzeldiği ve tedavinin 

kesilmesini gerektirmediği saptandı. Üç hastada 

kalsiyum seviyesinin 8 mg/dl’nin altına düştüğü 

ve ilacın kesildiği tespit edildi. Bu hastalardan 

ikisinde ilaç dozunun 60 mg/gün, birinde 30 

mg/gün olduğu ve iki hastanın D vitamini almakta 

olduğu gözlendi. Ancak, D vitamini kullanılan 

hastalarda sinakalset dozunun 60 mg/gün olduğu; 

D vitamini dozunun düşük (2 mcgr/hafta) 

olduğu ve aradaki farklılık istatistiksel olarak anlamlı 

olmasa da D vitamini alan grupta kalsiyum 

düzeyinin daha düşük olduğu saptandı. 

Verilerin analizinde, tedavi öncesi ve tedavi sonrası 

serum kreatinin, düzeltilmiş kalsiyum, Ca x P 

ürünü ve PTH düzeylerinde istatistiksel olarak 

Hemodiyaliz Hastalarında Sinakalset Kullanımı 

anlamlı azalmalar saptandı. Fosfor düzeyi azalmakla 

birlikte farklılık istatistiksel olarak anlamlı 

bulunmadı (Tablo 1). D vitamini kullanımına göre 

yapılan alt grup analizlerinde D vitamini kullanan 

hastalarda PTH seviyesindeki azalmanın daha 

fazla olduğu saptandı (Sırasıyla ortanca değerleri 

363.50 ve 190 pgr/ml). Ancak, aradaki farklılık 

istatistiksel olarak anlamlı değildi (P=0.64). Düzeltilmiş 

kalsiyum değerlerinin D vitamini almayan 

hastalarda daha fazla azalmakla birlikte (sırasıyla 

1.49±0.53 ve 1.04±1.04, ortanca değeri: 

1.08 mg/dl) aradaki farklılığın istatistiksel olarak 

anlamlı olmadığı gözlendi (P=0.42). CaxP ürününün 

D vitamini almayan hastalarda daha fazla 

azaldığı (10.75±11.19, ortanca değeri 7.23 ve 

9.92±21.88, ortanca değeri 7.46 mg/dl) saptandı. 

Ancak aradaki farklılık istatistiksel olarak anlamlı 

bulunmadı (P=0,72). D vitamini alan ve almayan 

hastaların klinik ve laboratuar bulguları tablo 

2’de sunulmuştur. 

Tablo 1. Tedavi öncesi ve tedavi sonrası laboratuar bulguları ve kan basıncı değerleri 

Tedavi öncesi Tedavi sonrası P* 

BUN (mg/dl) 78.84±17.74 71.27±20.31 0.09 

Kreatinin (mg/dl) 9.94±1.85 8.44±1.10 0.002* 

Kt/V 1.68±0.33 1.55±0.26 0.06 

URR (%) 72.73±8.04 69.73±6.60 0.11 

Düzeltilmiş kalsiyum (mg/dl) 9.66±0.87 8.41±0.66 0.001* 

Fosfor (mg/dl) 5.95±1.44 5.66±1.58 0.46 

Kalsiyum x fosfor (mg 2 /dl 2 ) 58.03±16.78 47.72±15.22 0.041* 

Paratiroid hormon (pg/ml) 1715.9±723.4 1237.4±724.8 0.009* 

Albümin (gr/dl) 3.54±0.60 3.81±0.22 0.21 

Sistolik kan basıncı (mmHg) 125.33±17.26 122.00±18.20 0.52 

Diastolik kan basıncı (mmHg) 74.66±9.90 75.33±10.60 0.90 

* P



Tablo 2. D vitamini alan ve almayan hastaların klinik ve laboratuar bulguları 

D vitamini almayan hastalar D vitamini alan hastalar 

Yaş (yıl) 55.00±13.11 43.00±12.87 

Süre (ay) 75.42±35.13 84.75±47.40 

BUN (mg/dl) 75.88±19.15 78.72±17.02 

Kreatinin (mg/dl) 9.18±1.92 10.60±1.61 

Kt/V 1.61±0.32 1.75±0.35 

URR (%) 71.57±8.81 73.75±7.27 

Düzeltilmiş kalsiyum (mg/dl) 10.08±0.62 9.31±0.93 

Fosfor (mg/dl) 6.41±1.68 5.54±1.14 

Kalsiyum x fosfor (mg2/dl2) 64.80±18.55 52.11±13.51 

Paratiroid hormon (pg/ml) 1389.85±271.30 2001.25±885.55 

Albumin (gr/dl) 3.50±0.71 3.57±0.52 

Sistolik kan basıncı (mmHg) 132.85±18.89 118.75±13.56 

Diastolik kan basıncı (mmHg) 77.14±11.12 72.50±8.86 

Kidney Foundation–Kidney Disease Outcomes 

Quality Initiative (K/DOQI) tarafından 2003 yılında 

yayınlanan KBH’da kemik metabolizması ve 

hastalıkları ile ilgili klavuzda SDBY hastalarında 

hedef düzeltilmiş kalsiyum, fosfor, kalsiyum fosfor 

ürünü ve PTH değerleri sırası ile 8.4-9.5 

mg/dl, 3.5-5.5 mg/dl, < 55 mg 2 /dl 2 ve 150-300 

pgr/ml olarak önerilmiştir ( 13). 

Ancak, bu hastalarda genellikle K/DOQI tarafından 

belirlenen hedeflere ulaşılamamaktadır (8). 

Diyette fosfor kısıtlanması ve diyaliz uygulanması 

hiperfosfatemi kontrolünde genellikle yetersiz 

olup çoğu hastanın fosfor bağlayıcı ilaçlara ihtiyacı 

olmaktadır. Aluminyum içeren fosfor bağlayıcılar 

anemi, miyopati, demans ve düşük döngülü 

kemik hastalığı nedeniyle artık kullanılmamaktadır. 

Hemodiyaliz hastalarında kalsiyum içeren 

fosfor bağlayıcıların arteriyel kalsifikasyon ile 

ilişkili olduğu saptanmıştır. Hiperfosfatemi ve 

hiperkalsemi gelişimi kalsitriol kullanımını sınırlandırmaktadır. 

D vitamini analoglarının kullanımında 

da hiperkalsemi ve Ca x P ürüründe artış 

gelişebilmektedir (4,14,15). 

Kalsimimetik ilaçlar, sekonder hiperparatiroidizm 

tedavisinde alternatif bir yaklaşım olmuştur. 

Paratiroid bezinde PTH salınımını düzenleyen 

kalsiyum duyarlı reseptörleri direkt uyararak etki 

etmektedir (16). Sinakalset ile yapılan çalışmalarda, 

kötü kontrollü diyaliz hastalarında PTH 

düzeyini anlamlı olarak azaltması yanında serum 

kalsiyum, fosfor ve Ca x P ürünü seviyesini de 

düşürdüğü saptanmıştır (17). 

Bizim çalışmamızdaki sonuçlar literatür ile uyumlu 

bulunmuştur. Çalışmamızdaki hastaların tedavi 

öncesi verileri incelendiğinde düzeltilmiş kalsiyum, 

fosfor, Ca x P ürünü ve PTH düzeylerinin 

K/DOQI hedeflerinin üzerinde olduğu görülmektedir. 

Tedavi sonrası sonuçlar kalsiyum ve Ca x P 

ürünü değerlerinin hedef sınırlar içinde olduğunu 

göstermektedir. Fosfor düzeyleri azalmakla birlikte 

hedef düzeylere gerilememiştir. PTH seviyesinde 

de anlamlı azalmalar sağlanmakla birlikte 

K/DOQI tarafından önerilen düzeye ulaşmamıştır. 

Sinakalset ile birlikte D vitamini kullanımı ile PTH 

düzeyinin daha fazla baskılandığı ve PTH ve Ca x 

P ürünü hedef değerlerine daha fazla hastada 

ulaşılabildiği belirtilmektedir (18). Bizim çalışmamızda 

istatistiksel olarak anlamlı olmasa da D 

vitamini alan hastalarda PTH düzeyinin daha 

azaldığı saptanmıştır. Bu sonuç, D vitamininin 

PTH sekresyonu üzerindeki etkisi ile ilişkilidir. 

Kalsiyum, fosfor ve Ca x P ürünü düzeyleri uygun 

olan hastalarda sinakalset ile birlikte D vitamini 

kullanımı ile hedef değerlere ulaşmak daha 

mümkün olabilir. 

Sinakalset ile tedavi edilen hastalarda, bulantı, 

kusma, diare, baş ağrısı, asteni ve hipokalsemi 

gibi çeşitli yan etkiler gelişmektedir. Bir çalışmada 

sinakalset kullanılan hastaların %30’unda bulantı, 

%23’de kusma ve %24’de ishal olmak üzere 

GIS yakınmaları gelişmiştir. Hastaların yakınmaları 

genellikle hafif orta düzeyde ve kısa süre devam 

etmiş; sadece, hastaların %9’unda tedavinin 

kesilmesi gerekmiştir. Hastaların %5’inde 7.5 

mg/dl’nin altında geçici hipokalsemi gelişmiş ve 



tedavi planındaki değişiklikler ile düzelmiştir (17). 

Bir başka çalışmada da, plasebo grubuna göre 

GIS yakınmaları anlamlı olarak daha fazla bulunmuştur 

(bulantı %32, kusma %30). GIS yakınmaları 

hafif orta düzeyde ve kısa süreli gelişmiştir. 

Serum kalsiyumu %5 hastada 7.5 mg/dl’nin altına 

inmiştir. Hastaların %5’inden daha azında tedavinin 

kesilmesi gerekmiştir (6). Bizim hastalarımızın 

%40’ında bulantı, %20’sinde kusma ve %20’sinde 

hipokalsemi gözlenmiştir. İlaç dozunun azaltılması 

ile GIS yakınmaları düzelmiştir. Hipokalsemi 

gelişen hastalarda D vitamininin düşük dozlarda 

kullanılması; sinakalset dozunun daha yüksek 

olması ve D vitamini alan hastalarda kalsiyum 

düzeyinin daha düşük olmasının hipokalsemi 

gelişiminde etkili olduğu düşünülmektedir. 


Sonuç olarak bulgularımız literatür ile uyumludur. 

Sinakalset hemodiyaliz hastalarında PTH 

baskılanmasında etkilidir. Ayrıca, CaxP ürünü 

düzeyini anlamlı olarak azaltmaktadır. Bulantı, 

kusma gibi kısa süreli yan etkiler gelişebilmektedir. 

Hipokalsemi açısından hastaların izlenmesi 

gerekmektedir. Ancak, daha fazla hasta üzerinde 

yapılacak çalışmalara ihtiyaç vardır. 

Çalışmanın sonuçlarında tedavi sonrası kreatinin 

düzeyindeki azalma ile ilgili olarak literatürde bir 

bilgi elde edilememiş ve bu sonuç yorumlanamamıştır. 

Çalışmamızın retrospektif planı, hasta sayısının az 

olması ve kontrol grubunun olmaması gibi sınırlayıcı 

özellikleri mevcuttur. 

KAYNAKLAR 

1. Moe SM, Drüeke T, Lameire N, Eknoyan G. Chronic 

kidney disease-mineral-bone disorder: a new paradigm. 

Adv Chronic Kidney Dis 2007; 14: 3-12. 

2. Block GA, Klassen PS, Lazarus JM, Ofsthun N, Lowrie EG, 

Chertow GM. Mineral metabolism, mortality, and morbidity 

in maintenance hemodialysis. J Am Soc Nephrol 

2004; 15: 2208–2218. 

3. Manley HJ, Garvin CG, Drayer DK, Reid GM, Bender WL, 

Neufeld TK, Hebbar S, Muther RS. Medication prescribing 

patterns in ambulatory haemodialysis patients: 

comparisons of USRDS to a large not-for-profit dialysis 

provider. Nephrol Dial Transplant 2004; 19: 1842–1848. 

4. Komaba H, Tanaka M, Fukagawa M. Treatment of 

Chronic Kidney Disease-Mineral and Bone Disorder 

(CKD-MBD). Inter Med 2008; 47: 989-994. 

5. Nagano N. Pharmacological and clinical properties of 

calcimimetics: calcium receptor activators that afford an 

innovative approach to controlling hyperparathyroidism. 

Pharmacol Ther 2006; 109: 339–365. 

6. Block GA, Martin KJ, de Francisco AL, Turner SA, Avram 

MM, Suranyi MG, Hercz G, Cunningham J, Abu-Alfa AK, 

Messa P, Coyne DW, Locatelli F, Cohen RM, Evenepoel 

P, Moe SM, Fournier A, Braun J, McCary LC, Zani VJ, Olson 

KA, Drüeke TB, Goodman WG. Cinacalcet for secondary 

yperparathyroidism in patients receiving hemodialysis. 

N Engl J Med 2004; 350: 1516–1525. 

7. Ganesh SK, Stack AG, Levin NW, Hulbert-Shearon T, Port 

FK. Association of elevated serum PO(4), CaxPO(4) 

product, and parathyroid hormone with cardiac mortali 

ty risk in chronic haemodialysis patients. J Am Soc 

Nephrol 2001;12: 2131–2138. 

8. Noordzij M, Korevaar JC, Boeschoten EW, Dekker FW, 

Bos WJ, Krediet RT. The K/DOQI guideline for bone metabolism 

and disease in CKD: association with mortality 

in dialysis patients. Am J Kidney Dis 2005; 46: 925–932. 

9. London GM, Marty C, Marchais SJ, Guerin AP, Metivier 

F, de Vernejoul MC. Arterial calcifications and bone histomorphometry 

in end-stage renal disease. J Am Soc 

Nephrol 2004; 15: 1943–1951. 

10. Braun J, Oldendorf M, Moshage W, Heidler R, Zeitler E, 

Luft FC. Electron beam computed tomography in the 

evaluation of cardiac calcification in chronic dialysis patients. 

Am J Kidney Dis 1996; 27: 394–401. 

11. Wang AY, Wang M, Woo J, Lam CW, Li PK, Lui SF, Sanderson 

JE. Cardiac valve calcification as an important 

predictor for all-cause mortality and cardiovascular 

mortality in long-term peritoneal dialysis patients: a 

prospective study. J Am Soc Nephrol 2003; 14: 159–168. 

12. Moe SM, O'Neill KD, Duan D, Ahmed S, Chen NX, Leapman 

SB, Fineberg N, Kopecky K. Medial artery calcification 

in ESRD patients is associated with deposition of 

bone matrix proteins. Kidney Int 2002; 61: 638–647. 

13. National Kidney Foundation: K/DOQI Clinical Practice 

Guidelines for Bone Metabolism and Disease in Chronic 

Kidney Disease. Am J Kidney Dis 2003 (suppl 3); 42: S1- 

S202. 

14. Goodman WG, Goldin J, Kuizon BD, Yoon C, Gales B, 

Sider D, Wang Y, Chung J, Emerick A, Greaser L, Elashoff 

RM, Salusky IB. Coronary-artery calcification in young 




adults with end-stage renal disease who are undergoing 

dialysis. N Engl J Med 2000; 342: 1478-1483. 

15. Goodman WG. Recent developments in the management 

of secondary hyperparathyroidism. Kidney Int 

2001; 59: 1187–1201. 

16. Messa P, Macario F, Yaqoob M, et al. Assessing a New 

Cinacalcet (Sensipar/Mimpara) Treatment Algorithm for 

Secondary Hyperparathyroidism. Clin J Am Soc Nephrol 

2008; 3: 36–45. 

17. Lindberg JS, Culleton B, Wong G, Borah MF, Clark RV, 

Shapiro WB, Roger SD, Husserl FE, Klassen PS, Guo MD, 

Albizem MB, Coburn JW. Cinacalcet HCl, an oral calcimimetic 

agent for the treatment of secondary hyperparathyroidism 

in hemodialysis and peritoneal dialysis: 

A randomized double-blind, multicenter study. J Am 

Soc Nephrol 2005; 16: 800–807. 

18. Fishbane S, Shapiro WB, Corry DB, Vicks SL, Roppolo M, 

Rappaport K, Ling X, Goodman WG, Turner S, Charytan 

C. Cinacalcet HCl and concurrent low-dose vitamin D 

improves treatment of secondary hyperparathyroidism 

in dialysis patients compared with vitamin D alone: the 

ACHIEVE study results. Clin J Am Soc Nephrol 2008; 3: 

1718-1725. 





İdrar Yolu Enfeksiyonu Şüpheli Hastalarda Tam İdrar Analizi ve Kültür Sonuçlarının 

Performans Değerlendirmesi 

Performance evaluation of urinanalysis and culture results in patients suspected urinary tract 

infection 

Aynur Gülcan 1 , Gülperi Çelik 2 , Erim Gülcan 3 , Zeliha Cansever 4 , Dursun Murat Aladağ 5 

1 

Erzurum Bölge Eğitim Araştırma Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvarı, Erzurum 

2 Selçuk Üniversitesi Selçuklu Tıp Fakültesi. Nefroloji Ana Bilim Dalı, Konya 

3 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Yakutiye Araştırma Hastanesi Nefroloji Ana Bilim Dalı, Erzurum 

4 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıp Eğitimi B.D. Erzurum. 

5 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı, Erzurum 

Özet 

Amaç: İdrar yolu enfeksiyonlarının (İYE) ön tanısında hızlı bir 

test olarak kullanılan tam idrar analizinin, daha uzun zaman 

alan kültür sonuçları ile karşılaştırılarak duyarlılık ve özgüllük 

oranlarının belirlenmesi. 

Yöntem: Kütahya Devlet Hastanesi nefroloji polikliniğine 

başvuran idrar yolu enfeksiyonu ön tanısı alan hastalara 

öncelikle idrarın kimyasal ve mikroskopik analizi uygulandı. 

Tam otomatik idrar analizörü (iQ 200 IRIS Diagnostics, U.S.A) 

kullanılarak yapılan lökosit esteraz, nitrit, proteinüri veya 

mikroskopik analiz sonuçlarından biri veya birkaçı pozitif 

olan hastalardan idrar kültürü istemi yapıldı. Piyüri varlığında 

>=10 3 cfu/ml üreme ve piyürili/piyürisiz >=10 5 cfu/ml saf 

üreme kültür (+) olarak kabul edildi. Sonuçlar istatistiksel 

olarak karşılaştırıldı. 

Bulgular: Tamamı semptomatik olan toplam 141 hastanın 75 

(%53,2)’inde idrar kültürü (+) idi. Lökosit esteraz, nitrit, 

piyüri ve proteinüri testlerinin pozitif prediktif değerleri 

sırasıyla %55.4, %78.5, %52.9, %48.2 olarak bulunurken 

negatif prediktif değerleri sırasıyla %60, %57, %40, %39.3 

olarak hesaplandı. Duyarlılık düzeyi en yüksek test piyüri 

(%96), özgüllük düzeyi en yüksek test ise (%86,4) nitrit testi 

idi. 

Sonuç: Klinik olarak İYE ile uyumlu hastalar için lökosit esteraz, 

piyüri ve nitrit testleri tek başlarına tanı koymak için 

yeterli olmayıp lökosit ve nitrit testleri birlikte değerlendirilmeli, 

kültür sonuçları ile mutlak korelasyon beklenmemelidir. 

Strip testlerinde yanlış pozitiflik ya da negatiflikler, muhtemel 

steril piyüri nedenleri ve kültürde değerlendirme dışı 

bırakılabilen çok düşük koloni sayıları (

Gülcan A ve ark. 

anomalisi veya sistemik hastalık bulunurken, 

nonkomplike olanda ise altta yatan bir hastalık 

veya anomali yoktur (2,3). 

ÜSİ genel toplumda en sık görülen bakteriyel 

enfeksiyon olduğu belirtilmektedir (3). Amerika 

Birleşik Devletlerinde yılda en az 250 000 akut 

pyelonefrit geliştiği bildirlmektedir. Genç ve seksüel 

aktif kadınlarda sistit sıklığı yaklaşık kişi başına 

yıllık 0,5 atak olup, bunun % 27-44’ü normal 

idrar yolu olan sağlıklı kadınlarda gelişir. Elli yaşın 

altındaki erkeklerde İYE sıklığı çok azdır ve 10 000 

kişide 5-8’ dir. Komplike İYE yaklaşık 1000’de 5 

oranında görülmektedir. Ve bunların % 88’ i kateterle 

ilişkili bulunmuştur. Nazokomiyal İYE ise 1 

milyondan fazla gelişmektedir (3). 

Yukarıdaki belirtilen oranlar göz önüne alındığında 

bu infeksiyonların tanısı, önlenmesi ve tedavisi 

büyük önem kazanmaktadır. Bir de bunlara 

ekonomik boyutta ilave olursa durum daha da 

önemli hale gelmektedir. Yapılan çalışmalarda 7 

000 000 polikliniğe başvuru, 1 000 000 acil kliniğine 

başvuru ve 100 000’den fazla yatışa neden 

oldukları ifade edilmektedir (4). 

ÜSİ’larının semptomları tanının konmasında 

önem taşımakla birlikte, semptomu olupta gerçekten 

infeksiyonu olmayan hastalarda olabilmektedir 

(2). Yani her zaman klinikle laboratuar 

uyumlu olmamaktadır. İYE’de pollaküri, idrara 

ani sıkışma hissi, dizüri, idrar akımında yavaşlama, 

noktüri, suprapubik ve/veya belde ağrı gibi 

yakınmalar görülebilmektedir (5). Laboratuar 

bulgular ise piyüri, bakteriüri, lökosit esteraz 

pozitifliği, nitrit pozitifliği ve idrar kültürü ve bakteriyemi 

düşünülüyorsa kan kültüründe patojen 

bakteri üremesidir (6,7). 

Yapılan çalışmalarda idrar analizi ile tespit edilen 

piyüri, proteinüri, nitrit ve lökosit esterazın pozitifliği 

ile kültürde üreme arasında her zaman 

pozitif korelasyonun olmayabileceği belirtilmektedir 

(8,9). Bizim bu çalışmadaki amacımız tam 

idrar analizi ile idrar kültürünün İYE’da tanısal 

değerlerinin ve performanslarının değerlendirilmesiydi. 


Abant Med J 2012;1(2):61-64 

İdrar yolu enfeksiyonlarında idrar kültürü 

Kütahya Devlet Hastanesi nefroloji polikliniğine 

Kasım 2009-Nisan 2010 tarihleri arasında başvuran 

semptomatik idrar yolu enfeksiyonu ön tanısı 

alan hastalara öncelikle tam otomatik idrar analizörü 

(iQ 200 IRIS Diagnostics, U.S.A) kullanılarak 

idrarın kimyasal ve mikroskopik analizi yapıldı. 

Dipstik testlerinden lökosit esteraz, nitrit, proteinüri 

veya mikroskopik analizde lökositüri testlerinden 

biri veya birkaçı pozitif olan hastalardan 

idrar kültürü istemi yapıldı. 

Piyüri ve hematüri için ayrıca idrar örnekleri manuel 

olarak 3000 devirde 3 dakika santrifüj edilerek, 

X400 büyütmede her alanda ≥5 beyaz küre, 

≥3 eritrosit varlığında bu testler pozitif kabul 

edildi. Ayrıca proteinüri, üriner dipstik testinde 

protein pozitifliği (1+ ile 3+ olanların tamamı) 

olarak tanımlandı. Piyüri varlığında ≥10 3 cfu/ml 

üreme olması veya piyüri (+) ya da (–) olan hastalarda 

≥10 5 cfu/ml koloni sayısı kültür (+) İYE olarak 

kabul edildi. İzole edilen bakteriler konvansiyonel 

yöntemlerle tanımlandı, bu şekilde tanımlanamayan 

izolatlar tam otomatize identifikasyon 

ve antibiyogram cihazı (VİTEK 2 compact Biomerioux, 

Fransa) ile tanımlandı. 

Sonuçlar SPSS 15,0 istatistik programında ki-kare, 

fisher-exact testleri ve Pearson korelasyon analizi 

ile değerlendirildi ve p değerinin



Tablo 1. Tam idrar analizi ve kültür sonuçlarının karşılaştırılması 

KÜLTÜR (+) KÜLTÜR (-) 

% Duyarlılık 

(%95 güven aralığı) 

% Özgüllük 

(%95 güven aralığı) 

N (%) N (%) P değeri 

Lökosit esteraz 

Pozitif (n:121) 67 (55,4) 54 (44,6) 0,233 89,3 (80,0- 95,3) 18,2 (9,7 - 29,6) 

Negatif (n:20) 8 (40) 12 (60) 

Nitrit 

Pozitif (n:41) 32 (78) 9 (22)


değerlere sahip olduğunu bulmuşlardır (13). Bizim 

çalışmamızda bu tetkikler arasında kültürle 

en yakından ilişkili olan test dipstick nitrit testi 

olarak belirlenmiştir. 

Sonuç olarak, kliniği İYE ile uyumlu hastalar için 

lökosit esteraz, piyüri ve nitrit testleri tek başlarına 

tanı koymak için yeterli olmayıp lökosit ve 


nitrit testleri birlikte değerlendirilmeli, kültür 

sonuçları ile mutlak korelasyon beklenmemelidir. 

Strip testlerinde yanlış pozitiflik ya da negatiflikler, 

muhtemel steril piyüri nedenleri ve kültürde 

değerlendirme dışı bırakılabilen çok düşük koloni 

sayıları (




Atriyoventriküler Nodal Reenteran Taşikardi Nedeniyle Yavaş Yol Ablasyonu Uygulanan 

Hastalarda Farklı Lokalizasyonların Nüks Yönünden Karşılaştırılması 

The Comparison of Recurrence For Different Localization In Slow Pathway Ablation In Patients With 

Osman Can Yontar 1 , Alim Erdem 2 , Fatma Hızal Erdem 1 

1 Numune Hastanesi, Kardiyoloji Ana Bilim Dalı, Sivas 

2 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, Bolu 

Atrioventricular Nodal Reentrant Tachycardia 

Özet 

Amaç: Çalışmamızda yavaş yolağın ablasyonu için kullanılmakta 

olan klasik hedef bölge ile daha yakın zamanda kullanılmaya 

başlanan koroner sinüs ostiumu anterior komşuluğundan 

yapılan ablasyonun takibinde görülen rekürrens 

oranlarını karşılaştırmayı amaçladık. 

Yöntem: Sivas Numune Hastanesi Kardiyoloji Kliniği’nde 

2010 yılından günümüze kadar elektrofizyolojik çalışma 

yapılmış ve AVNRT tanısı alıp radyofrekans ablasyon uygulanmış 

hastalar geriye dönük olarak taranarak bulundular. 

Bu hastaların işlem raporları ve intrakardiyak kayıtları incelenerek 

ablasyonda hangi hedef bölgelerin seçildiği ve işlemin 

başarılı olup olmadığı tespit edildi. Nüks takibinde ise 

hastaların dosyalarında ya da otomasyon sisteminde taşikardinin 

dökümante edildiği elektrokardiyogram/holter kaydının 

olup olmadığına; yada var olan şikayeti nedeniyle tekrar 

EPS işlemine alınıp taşikardi indüklenip indüklenmemesine 

göre tarandı. 

Bulgular: Retrospektif olarak taranan toplam 122 hastadan 

%24’ü erkek (n=30), %76’sı kadındı (n=92). Hastaların yaş 

ortalaması 29,23±12,12 yıl idi. Hastalardan %43,4’ünde 

(n=56) klasik yaklaşım, %51,2’sinde (n=66) alternatif yaklaşım 

kullanılmıştı. Klasik yaklaşımda nüks %5,6 (n=3) iken 

alternatif yaklaşımda %4,7 (n=3) idi (p=0.837). Hastaların 

ortalama takip süreleri klasik yaklaşım kullanılan grupta 

15,1±3,5 ay iken alternatif yaklaşım kullanılan grupta 

16,4±4,4 ay idi (p=0.082). Yapılan multivariate regresyon 

analizinde nüksü göstermede bağımsız bir prediktör saptanmadı. 

Sonuç: AVNRT ablasyonunda koroner sinüs ostium komşuluğunun 

tercih edilmesinin işlem başarısı, uzun süreli takiplerde 

nüks oranı açısından klasik yaklaşımdan aşağı olmadığını 

ve komplikasyon riskinin daha az olması nedeniyle tercih 

edilmesinin avantaj yaratacağını düşünüyoruz. 

Abstract 

Background: The recurrences and efficacy of classical approach 

and alternative approach (anterior localization of the 

coronary sinus ostium) for the slow pathway ablation using 

radiofrequency energy and a transcatheter technique in 

patients with atrioventricular nodal reentrant tachycardia 

(AVNRT) were evaluated. 

Method: We retrospectively reviewed all patients for AVNRT 

at the Sivas Numune Hospital from January 2010 to April 

2012. The localization of the slow pathway ablation using 

radiofrequency energy and successfully procedure was 

documented. AVNRT recurrence was documented from 

hospital automation system or induced AVNRT who underwent 

second electrophysiology study. 

Results: One hundred twenty two patients, (24% male 

(n=30), 76% female (n=92); age 29,23±12,12 years) who 

underwent radiofrequency ablation for AVNRT were included 

the study. Classical approach was used 43,4% (n=56); 

alternative approach was used 51,2% (n=66) of AVNRT patient. 

AVNRT recurrence was documented 5,6% (n=3) in 

classical approach; also 4,7% (n=3) in alternative approach 

(p=0.837). Follow-up was available for all patients at 

15,1±3,5 month in classical approach group, and 16,4±4,4 

month in alternative approach group (p=0.082). Multivariate 

analysis failed to identify any significant predictor of AVNRT 

recurrence. 

Conclusion: We could not identify any differences between 

recurrences ratio between classical approach and alternative 

approach for the AVNRT slow pathway ablation. In addition; 

anterior localization of the coronary sinus ostium ablation 

may be used, because of low complication risk. 

Anahtar Kelimeler: atriyoventriküler nodal reenteran taşikardi, 

yavaş yol, ablasyon. 

Keywords: atrioventricular nodal reentrant tachycardia, 

slow pathway, ablation. 

Giriş 

Supraventriküler taşikardiler (SVT); tüm yaş gruplarını 

etkileyebilen, yaşam kalitesini kayda değer 

derecede kötüleştirebilen bir hastalık grubudur 

(1). Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan bir 

araştırmaya göre (2) SVT insidansı 36/100.000 

kişi/yıl, prevalansı ise 2,29/1000 kişidir. Buna 

göre sadece Amerika Birleşik Devletleri’nde; yaklaşık 

570.000 SVT hastası varken bu hastalara 

yılda 89.000 kişinin daha eklendiği tahmin edilmektedir. 

SVT başlığı altında incelenen taşikardilerin 

prevalansı değişkenlik göstermektedir. 1991 

ve 2003 yılları arasında kateter ablasyonu yapılan 


Yard. Doç. Dr. Alim Erdem, AİBÜ Tıp Fakültesi Hastanesi Kardiyoloji AD, E-posta: cardiology14@gmail.com 

Geliş tarihi / Received : Haziran / June 27, 2012; Kabul tarihi / Accepted: Temmuz / July 10, 2012 Çıkar Çatışması /Conflict Of Interest: Yok /None 

65

hastaların tarandığı bir çalışmada (3); Atriyal 

fibrilasyon, atriyal flutter ve uygunsuz sinüs taşikardisi 

dışlandığında, en sık gözlenen taşikardi 

%56 sıklıkla Atriyoventriküler nodal reentran 

taşikardi (AVNRT) olmuştur. 

Günümüzde, bu aritminin küratif tedavisi radyofrekans 

ablasyon sayesinde mümkündür. AV nodun 

atriyal yüzeyinde görülen tranzisyonel hücreler, 

atriyum miyokardı ile AV nod dokusu arasında 

sıkışmışlardır, AV nod distalinde ise His demeti 

içinde dallarına doğru yayılım gösteren özelleşmiş 

hücrelerden ve onları çevreleyen fibröz dokudan 

oluşmuş yolaklar bulunur (4). Bu yolakların 

basitçe yavaş ve hızlı olmak üzere iki tip olduğu 

kabul edilerek AVNRT reentry modeli oluşturulmuştur 

(5). Bu iki yolak; yapısal olarak özelleşmediklerinden 

histolojik incelemelerde diğer AV 

nod dokusundan ayrılamazlar, fonksiyonları nedeniyle 

ayrışmış olarak kabul edilirler (6). Radyofrekans 

ablasyon tedavisi yavaş yolağın ortadan 

kaldırılması ya da modifiye edilmesi esasına dayanır. 

Çalışmamızda yavaş yolağın ablasyonu için kullanılmakta 

olan klasik hedef bölge ile daha yakın 

zamanda kullanılmaya başlanan koroner sinüs 

ostiumu anterior komşuluğundan yapılan ablasyonun 

kısa ve uzun dönem takipte görülen rekürrens 

oranlarını karşılaştırmayı amaçladık. 


Sivas Numune Hastanesi Kardiyoloji Kliniği’nde 

2010 yılından günümüze kadar elektrofizyolojik 

çalışma yapılmış ve AVNRT tanısı alıp radyofrekans 

ablasyon uygulanmış hastalar geriye dönük 

olarak otomasyon sisteminden ve dosyalarından 

taranarak bulundular. Bu hastaların işlem raporları 

ve intrakardiyak kayıtları incelenerek ablasyonda 

hangi hedef bölgelerin seçildiği ve işlemin 

başarılı olup olmadığı tespit edildi. AVNRT tanısı, 

işlem esnasında atriyoventriküler jump (A-H mesafesinde 

50 msn ve üzerinde ani uzama) ve takibinde 

eko vurusu sonrasında taşikardi oluşuyorsa 

ve taşikardinin V-A mesafesi His kateterinde 70 

msn altında ise konuldu. Hastalarda başlıca iki 

hedef bölge seçildiği görüldü: Koch üçgeni mid ve 

superior bölgelerinden oluşan klasik yaklaşım, 

Koch üçgeni inferior ve koroner sinüs ostium 

anterior komşuluğundaki böglelerden oluşan 

alternatif yaklaşım. Her iki bölgeden de ablasyon 

yapılan hastalarda kavşak ritminin ortaya çıktığı 

ve sonrasında atriyal ve ventriküler programlı 

stimülasyonla taşikardinin tekrar ortaya çıkartılamadığı, 

jump ve eko vurularının kaybolduğu 

görüldü. Nüks takibinde ise hastaların dosyalarında 

ya da otomasyon sisteminde taşikardinin 

dökümante edildiği elektrokardiyogram/holter 

kaydının olup olmadığına bakıldı. Bu kayıtlar olmamasına 

rağmen tipik şikayetleri olan hastaların 

tekrar elektrofizyolojik çalışmaya alınmış olmaları 

durumunda yine intrakardiyak elektrokardiyogramları 

incelendi. Taşikardi indüklenememiş 

ya da jump ve eko vuruları saptanmamış 

hastalarda nüks olmadığı kabul edildi. Elektrofizyolojik 

çalışmada atipik AVNRT ya da eksantrik 

VA iletili sol taraf AVNRT saptanmış veya tipik 

AVNRT ile beraber başka bir taşikardi tipi olan 

hastalar değerlendirmeye alınmadılar. 

Değişkenlerin ve testlerin değerlendirilmesinde 

SPSS (SPSS for Windows 16.0, USA)istatistik 

programı kullanıldı. Numerik değişkenler ortalama 

± standart sapma olarak, kategorik değişkenler 

yüzde olarak belirtildi. Mann-Whitney U testi 

ve Ki Kare testi kullanılarak istatistiksel analiz 

yapıldı. Değişken parametreler arasındaki korelasyonu 

göstermek amacıyla Pearson ve Spearmen 

korelasyon analiz testleri kullanıldı. Nüksü 

göstermede kullanılabilecek bağımsız anlamlı 

parametrelerin hesaplanmasında stepwise multiple 

regression analiz yöntemi kullanıldı. Anlamlı 

p değeri < 0,05 olarak alındı. 

Bulgular 

Retrospektif olarak taranan toplam 122 hastadan 

%24’ü erkek (n=30), %76’sı kadındı (n=92). Hastaların 

yaş ortalaması 29,23±12,12 yıl idi. Hastalardan 

%43,4’ünde (n=56) klasik yaklaşım, 

%51,2’sinde (n=66) alternatif yaklaşım kullanılmıştı. 

Her iki grup arasında yaş, diyabet ve hipertansiyon 

gibi risk faktörleri açısından istatistiksel 

fark yoktu (yaş için p=0,154, diyabet için 

p=0,172; hipertansiyon için p=0,157). Tüm hastalarda 

ablasyon esnasında kavşak ritmi ortaya 

çıkmıştı. Klasik yaklaşımda nüks %5,6 (n=3) iken 

alternatif yaklaşımda %4,7 (n=3) idi. Bu iki grup 

arasında istatistiksel açıdan anlamlı fark saptanmadı 

(p=0.837). Hastaların ortalama takip süreleri 

klasik yaklaşım kullanılan grupta 15,1±3,5 ay 

iken alternatif yaklaşım kullanılan grupta 

16,4±4,4 ay idi (p=0.082). 


Sonuçların alt grup analizinde; kadınlarda nüks 

oranı toplamda % 5,4 (n=5) iken, erkeklerde ise 

% 3,3 (n=1) olarak saptandı. Bu iki grup arasında 

istatistiksel açıdan anlamlı fark saptanmadı 

(p=0.127) Kadınlarda nüks ile yaş arasında istatistiksel 

olarak anlamlı negatif korelasyon saptanırken 

(r=0.342; p=0.012) erkeklerde ise böyle bir 

korelasyon saptanmadı (r=0.121; p=0.213) 

Yapılan stepwise multiple regression analizinde 

nüksü göstermede; yaş, cinsiyet, hipertansiyon, 

diyabet ve sigara gibi faktörlerden hiçbiri bağımsız 

anlamlı belirteç olarak saptanmadı (Tablo 1). 

Hastalar kadın ve erkek olarak iki gruba ayrılarak 

yapılan lojistik regresyon analizinde nüksü göstermede 

hiçbir bağımsız anlamlı belirteç saptanmadı 

(p>0.05) 

Tablo 1. Nüksü göstermede; yaş, cinsiyet, hipertansiyon, diyabet ve sigara, faktörlerin stepwise multiple 

regression analizi ile değerlendirilmesi. 

Beta t p value 

Yaş (yıl) 0.032 0.264 0.793 

Cinsiyet 0.005 0.043 0.966 

Hipertansiyon 0.096 0.815 0.418 

Diyabetes Mellitus 0.064 0.528 0.600 

Sigara (adet/gün) 0.054 0.452 0.432 

Tartışma 

Atriyoventriküler nod; Todaro tendonu, koroner 

sinüs ostiumu ve triküspit kapak septal yaprakçığının 

oluşturduğu Koch Üçgeni içinde bulunan bir 

yapıdır (7, 8). Koch üçgeni lateral sınır kısmı yavaş 

yol ablasyonu ya da modifikasyonu için hedeflenen 

bölge olması nedeniyle işlemin daha 

rahat yapılabilmesi için anatomik olarak inferior, 

mid ve superior bölgelere hayali olarak ayrılmıştır. 

Klasik yaklaşım daha çok mid ve superior 

segmentleri tercih ettiğinden, ablasyon uygulanması 

sırasında ya da sonrasında kalıcı blok 

gelişme riski %1 civarı olarak belirlenmiştir (9). 

İşlem başarısı yüksek ve rekürrens oranı düşük 

olmasına rağmen atriyoventriküler bloktan kaçınma 

isteği operatörleri daha güvenilir hedef 

bölgeler aramaya itmiştir. Çalışmada alternatif 

yaklaşım olarak adlandırdığımız bu yöntemde ise, 

Koch üçgeninin inferior komşuluğunda çok komponentli 

atriyal elektrogramların kaydedildiği 

yerlerin yavaş yolağı temsil ettiği düşüncesiyle 

hareket edilmiştir (10). Ancak bu yöntemin blok 

riski daha düşük olsa da (%0,8) nüks oranlarının 

yüksek olduğu (%6,9) bir gerçektir (11). 

Yavaş yolağın ablasyonu esnasında kavşak ritminin 

ortaya çıkması bir başarı kriteri olsa da (12) 

ortaya çıkmaması başarısızlığı göstermez (13). 

Neden ortaya çıktığı konusunda kesin bir yargı 

olmasa da atriyoventriküler nodun ısı iletimine 

olan yanıtı olduğu konusundaki görüşler çoğunluktadır 

(14). Biz kendi laboratuvarımızda ablasyonun 

başarısı için mutlaka işlem esnasında kavşak 

ritmi oluşmasını hedefliyoruz. VA blok oluşmadığı 

sürece de kavşak ritmi esnasında enerji 

vermeye devam ediyoruz. Ablasyon esnasında sık 

kavşak vurularının gelmesi de kimi zaman görülebilse 

de, kişisel tecrübemiz her zaman kavşak 

ritminin ortaya çıkartılıncaya kadar ablasyona 

devam edilmesinin faydalı olduğu doğrultusundadır. 

Çalışmamızda klasik yol ile alternatif yol 

arasında taşikardi rekürrensi açısında anlamlı 

fark çıkmamasının sebebi koroner sinüs ostium 

komşuluğundaki ablayonlarda da kavşak ritmi 

elde etmek için ısrarcı olmamız olabilir. Ayrıca 

ablasyon sonrasında jump ve çoklu eko vurularının 

da görülmemesi yavaş yolağın modifiye edilmesinden 

çok komple hasar verilmiş olabileceğine 

dolayısıyla bunun da rekürrens oranlarına 

olumlu yansımış olabileceğine işaret edebilir. 

Alternatif yaklaşımın bu denli başarılı olmasının 

sebebi, farklı çalışmalarda öne sürüldüğü gibi 

atriyoventriküler nodun inferior bölgeye olan 


uzantılarının hedef bölge içinde olması ve ortadan 

kaldırılmasına bağlı olabilir (15, 16). 

Çalışmamızda AVNRT hastalarını kadın ve erkek 

olarak iki gruba ayırdığımızda toplam 122 hastadan 

%24’ü erkek (n=30), %76’sı kadındı (n=92). 

Kadınlarda AVNRT sıklığının daha fazla olduğu 

konusundaki literatürdeki bilgilere benzer olarak 

bizim hasta popülasyonumuzda da benzer sonuçlar 

elde edilmiştir (2, 3). Ayrıca, yapılan alt grup 

analizinde genç yaştaki kadın grupta nüks oranının 

daha fazla olması, Stevan ve arkadaşlarının 

yapmış oldukları çalışma sonuçlarıyla birbirini 

desteklemektedir (10). Bu konuda genç yaşlardaki 

vücudun tamir mekanizmalarının daha güçlü 

olması ve bundan dolayı, daha etkin rol almasıyla 

ilişkili olduğunu düşünmekteyiz. Bu açıdan yavaş 

yolağın modifiye edilmesinden çok komple hasar 

verilmesinin daha önemli olduğu, dolayısıyla 

bunun da rekürrens oranlarına olumlu katkı yapacağını 

düşünmekteyiz. 

Çalışmamızın kısıtlılıklarından bahsetmek gerekirse, 

en önemlilerinin retrospektif yapısı ve nispeten 

kısa takip süresi oldukları söylenebilir. 

Ancak tüm hastaların operatörlerinin aynı olması 

ve operatörlerin hastaları bizzat takip etmeleri ve 

intrakardiyak kayıtların düzenli tutulması da bizce 

çalışmanın önemli avantajlarıdır. 

Sonuç olarak, çalışmamızın bulgularından yola 

çıkarak AVNRT ablasyonunda koroner sinüs ostium 

komşuluğunun tercih edilmesinin işlem 

başarısı, uzun süreli takiplerde nüks oranı açısından 

klasik yaklaşımdan aşağı olmadığını ve komplikasyon 

riskinin daha az olması nedeniyle tercih 

edilmesinin avantaj yaratacağını düşünüyoruz. 

KAYNAKLAR 

1. U.S. Department of Health & Human Services (DHHS): 

Centers for Disease Control Vital and Health Statistics. National 

Hospital Discharge Survey: annual summary with detailed 

diagnosis and procedure data (1999). DHHS Publication 

No. (PHS) 2001-1722, 2001. 

2. Orejarena LA, Vidaillet H Jr, DeStefano F, Nordstrom DL, 

Vierkant RA, Smith PN, Hayes JJ. F, et al. Paroxysmal supraventricular 

tachycardia in the general population. J Am Coll 

Cardiol 1998; 31:150-7. 

3. Porter MJ, Morton JB, Denman R, Lin AC, Tierney S, Santucci 

PA, Cai JJ, Madsen N, Wilber DJ. Influence of age and 

gender on the mechanism of supraventricular tachycardia. 

Heart Rhythm 2004; 1:393-6. 

4. Anderson RH, Ho SY. The architecture of the sinus node, 

the atrioventricular conduction axis, and the internodal 

atrial myocardium. J Cardiovasc Electrophysiol 1998; 

9:1233-48. 

5. Wu D, Yeh S-J, Wang C-C, Wen M-S, Chang H-J, Lin F-C. 

Nature of dual atrioventricular node pathways and the 

tachycardia circuit as defined by radiofrequency ablation 

technique. J Am Coll Cardiol 1992; 20:884–895. 

6. Keim S, Werner P, Jazayeri M, Akhtar M, Tchou P. Localization 

of the fast and slow pathways in atrioventricular nodal 

reentrant tachycardia by intraoperative ice mapping. Circulation 

1992; 86:919–925. 

7. Lev M, Widran J, Erickson EE. A method for the histopathologic 

study of the atrioventricular node, bundle, and 

branches. AMA Arch Pathol 1951; 52:73-83. 

8. Widran J, Lev M. The dissection of the atrioventricular 

node, bundle and bundle branches in the human heart. Circulation 

1951; 4:863-7. 

9. Spector P, Reynolds MR, Calkins H, Sondhi M, Xu Y, Martin 

A, Williams CJ, Sledge I. Meta-analysis of ablation of atrial 

flutter and supraventricular tachycardia. Am J Cardiol. 

2009; 104: 671-677. 

10. Steven D, Rostock T, Hoffmann BA, Servatius H, Drewitz I, 

Müllerleile K, Klemm H, Melchert C, Wegscheider K, 

Meinertz T, Willems S. Favorable outcome using an abbreviated 

procedure for catheter ablation of AVNRT: results 

from a prospective randomized trial. J Cardiovasc Electrophysiol. 

2009; 20: 522-525. 

11. Clague JR, Dagres N, Kottkamp H, Breithardt G, Borggrefe 

M. Targeting the slow pathway for atrioventricular nodal 

reentrant tachycardia: initial results and long-term followup 

in 379 consecutive patients. Eur Heart J. 2001; 22: 82- 

88. 

12. Jentzer JH, Goyal R, Williamson BD, Man KC, Niebauer M, 

Daoud E, Strickberger SA, Hummel JD, Morady F. Analysis 

of junctional ectopy during radiofrequency ablation of the 

slow pathway in patients with atrioventricular nodal reentrant 

tachycardia. Circulation. 1994; 90: 2820-2826. 

13. Hsieh MH, Chen SA, Tai CT, Yu WC, Chen YJ, Chang MS. 

Absence of junctional rhythm during successful slowpathway 

ablation in patients with atrioventricular nodal 

reentrant tachycardia. Circulation. 1998; 98: 2296-2300. 

14. Yu JC, Lauer MR, Young C, Liem LB, Hou C, Sung RJ. Localization 

of the origin of the atrioventricular junctional 

rhythm induced during selective ablation of slow-pathway 

conduction in patients with atrioventricular node reentrant 

tachycardia. Am Heart J. 1996; 131: 937-946. 

15. Reid MC, Billette J, Khalife K, Tadros R. Role of compact 

node and posterior extension in direction-dependent 

changes in atrioventricular nodal function in rabbit. J Cardiovasc 

Electrophysiol. 2003; 14: 1342-1350 

16. Katritsis DG, Becker AE, Ellenbogen KA, Karabinos I, Giazitzoglou 

E, Korovesis S, Camm AJ. The right and left inferior 

extensions of the atrioventricular node may represent 

the anatomic substrate of the slow pathway in the human. 

Heart Rhythm 2004; 1: 582-586. 






The Prognostic Parameters in Gastrointestinal and Pancreatic Neuroendocrine Tumors 

Gülzade Özyalvaçlı 1 , Esra Paşaoğlu 2 , Erol Rüştü Bozkurt 2 

1 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi, Patoloji Ana Bilim Dalı, Bolu 

2 İstanbul Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, Patoloji Bölümü, İstanbul 

Özet 

Amaç: Bu çalışmada, WHO’ya göre klasifiye edilen gastroenteropankreatik 

nöroendokrin tümörler(GEPNET) olgularında; 

çap, mitoz, nekroz, anjiyolenfatik invazyon, perinöral invazyon 

ve lenf nodu metastazı gibi prognostik parametreler 

açısından tümör grupları arasındaki farklılıkların ortaya 

konulması amaçlanmıştır. 

Yöntem: 2001-2009 yılları arasında İstanbul Eğitim ve Araştırma 

Hastanesi Patoloji Bölümünde tanı alan 41 adet gastroenteropankreatik 

nöroendokrin tümör olgusu yaş, cinsiyet, 

lokalizasyon, çap, mitoz, nekroz, anjiyolenfatik invazyon, 

perinöral invazyon ve lenf nodu metastazı durumu açısından 

incelendi. 

Bulgular: Tümör çapı benign grupta 0,76±0,78 cm olup 

malign grupta 2,82±2,86 cm olarak saptandı (p=0.006). İyi 

diferansiye tümör grubu ile iyi diferansiye karsinom grubu 

arasında mitoz sayısı açısından istatistiksel olarak anlamlı bir 

farklılık bulunmazken (p>0,05), az diferansiye karsinom 

grubunda bu parametre diğer gruplardan anlamlı olarak 

yüksek bulunmuştur(p0,05), but poorly differantiated 

neuroendocrine carcinomas had significantly higher 

number of mitosis than the others (p

lendirmeye alındı. Olguların 1’i özefagus, 7’si 

mide, 3’ü ince barsak, 12’si kalın barsak, 15’i 

appendiks, 3’ü pankreas yerleşimliydi. 30 olgu 

rezeksiyon materyalinden, rektum lokalizasyonlu 

2 olgu ve duedonum yerleşimli 1 olgu polipektomi 

materyalinden, 8 olgu endoskopik biyopsi 

materyalinden oluşmaktaydı. 

Olguların arşivde bulunan H/E kesitleri yeniden 

incelenerek tüm olgular, Kromogranin A 

(LK2H10+PHE5, Neomarkers), ve Sinaptofizin 

(27G12, Novocastra) başta olmak üzere en az iki 

nöroendokrin belirleyici ile immünohistokimyasal 

işleme tabi tutuldu. En az iki nöroendokrin belirleyici 

ile %50’nin üzerinde ve kuvvetli pozitif boyanan 

41 olgu WHO 2000 kriterlerine göre iyi 

diferansiye nöroendokrin tümör (benign), iyi 

diferansiye nöroendokrin tümör (belirsiz davranışlı), 

iyi diferansiye nöroendokrin karsinom ve az 

diferansiye nöroendokrin karsinom olmak üzere 

4 ayrı grupta sınıflandırıldı 

Olgular yaş, cinsiyet, tümör lokalizasyonu, tümör 

çapı, nekroz, mitoz, anjiolenfatik invazyon, perinöral 

invazyon, bölgesel lenf düğümüne metastaz 

açısından değerlendirildi. Mitoz değerlendirilirken 

50 adet büyük büyütme sahası (BBA) sayılarak 

ortalaması alındı. Endoskopik biopsi materyalleri 

çap, nekroz, anjiyolenfatik invazyon, perinöral 

invazyon ve lenf nodu metastazı durumu 

acısından istatistiksel değerlendirmeye alınmadı. 

olarak anlamlı bir fark saptanmadı (p>0,05). Toplam 

33 olgudan tümör çapının 1 cm’ye eşit ve 1 

cm’den küçük olduğu olgu sayısı 16 (%48,4), 1 cm 

ile 2 cm arasında olduğu olgu sayısı 7 (%21,2), 2 

cm’den büyük olduğu olgu sayısı 10 (%30,3)’dur. 

İyi diferansiye nöroendokrin tümör-benign (İD- 

NETB) grubundaki tümörlerin %100’u ≤1 cm iken; 

İyi diferansiye nöroendokrin tümör-belirsiz davranışla 

(İDNETBD) grubunun %66,6’sı ≤1 cm ve 

%33,3’u 1 cm ile 2 cm arasında; İyi diferansiye 

nöroendokrin karsinom (İDNEK) grubunun 

%29,4’u ≤1 cm, %29,4’u 1 cm ile 2 cm arasında, 

%41,1’i 2 cm’nin üzerindedir. Az diferansiye nöroendokrin 

karsinom (ADNEK) grubunun %100’ü 

2 cm’nin üzerindeki tümörlerden oluşmaktadır. 

41 hastanın %24,4’ü (n=10) İDNETB grubunda, 

%12,2’si (n=5) İDNETBD grubunda, %41,5’u 

(n=17) İDNEK ve %22’si (n=9) ADNEK grubundaydı. 

Tümör grupları arasında sayısal açıdan istatistiksel 

olarak anlamlı fark saptandı (p

lunmazken (p>0,05), az diferansiye karsinom 

grubunda (ADNEK) bu parametre diğer gruplardan 

anlamlı olarak yüksek bulunmuştur 

(p0,05). Toplam 33 olgunun 12’sinde 

(%36,3) lenf nodu metastazı mevcuttur. İDNEK’li 

grubun 9 (%52,9)’unda, ADNEK’li grubun 3 

(%100)’ünde lenf nodu metastazı mevcuttur. 

İDNEK grubunun appendiks lokalizasyonlular 

hariç tümünde lenf nodu metastazı mevcuttur. 

İDNEK ve ADNEK olguları arasında lenf nodu metastazı 

durumu acısından anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. 

(p>0,05). Hastaların yaş ortalaması 

49,95±19,49’du. Kadınların yaş ortalaması 

53,1±21,12 iken, erkeklerinki 46,65±17,56 idi. İki 

grup arasında yaş açısından istatistiksel olarak 

anlamlı bir fark saptanmadı. Tümör çapı tüm 

hastalarda ortalama 2,06±2,50 cm olup kadınlarda 

1,57±1,02 cm, erkeklerde ise 2,53±3,37 olarak 

saptandı. Tümör çapı açısından benign (İDNETB + 

İDNETBD) ve malign (İDNEK+ADNEK) gruplar 

arasında anlamlı farklılık saptanırken (p0.05). 

Nekroz ile lenf nodu metastazı arasında pozitif 

ilişki saptandı (r=0,418, p=0,015). Anjiyolenfatik 

invazyon ile lenf nodu metastazı arasında pozitif 

ilişki saptandı (r=0,607, p=0.000). Perinöral invazyon 

ile lenf nodu metastazı arasında pozitif 

ilişki saptandı (r=0,345, p=0,049). Tümör çapı ile 

mitoz sayısı arasında pozitif ilişki saptandı 

(r=0,897, p=0,000). Appendiks lokalizasyonlu 

tümörlerde hastaların yaş ortalaması 

34,67±18,40 yıl, mide lokalizasyonlu olanların 

55,14±14,78 yıl, kolon lokalizasyonlu olanlarda 

54,8±15,19 yıl, çekum lokalizasyonlu olanların 

67,00±10,58 yıl, ileum lokalizasyonlu olanların 

74,00±12,73 yıl, rektum lokalizasyonlu olanların 

61,50±5,97 yıl, pankreas lokalizasyonlu olanların 

48,00±20,52 yıl olarak saptandı. Bu gruplar arasındaki 

fark istatistiksel olarak anlamlıydı 

(p

Ancak tümör çapının küçük olup, tümörün mukoza 

ve submukozada lokalize olması her zaman 

benign davranışın göstergesi değildir. Literatürde 

1 cm’den küçük çaplı, muskularis propria invazyonu 

yapmayan metastatik nöroendokrin tümör 

olguları bildirilmiştir (10,11,12). Bizim çalışmamızda 

da midede lokalize biri 1 cm’den küçük, 

diğeri 1 cm çaplı submukozada sınırlı iki tümörde 

lenf nodu metastazı mevcuttur (Resim 3). Ancak 

genel olarak tümör çapı açısından benign ve malign 

gruplar arasında ve malign olanların iyi ve az 

diferansiye grupları arasında istatistiksel olarak 

anlamlı farklılık saptanmıştır. 

Resim 3. Midede, submukozada lokalize, 1 

cm’den küçük, lenf nodu metastazı gösteren 

İDNEK. 

GEPNET’lerde proliferatif aktiviteyi gösteren 

mitoz prognostik öneme sahip bir parametredir. 

Geliştirilen yeni klasifikasyon sistemine (ENET) 

göre de derecelendirme mitoz ve Ki 67 indeksi 

dikkate alınarak yapılmaktadır. Hochwald ve 

arkadaşlarının 136 olguluk pankreas kaynaklı 

endokrin tümör çalışmasında, immünohistokimyasal 

tekniklerin üniversal olmamasından kaynaklanabilecek 

farklılıklardan dolayı proliferatif 

indeksi mitoz sayımı ile değerlendirmenin Ki 67 

ile değerlendirmekten daha pratik bir metod 

olduğunu ileri sürmüşlerdir (13). Çalışmamızda 

mitoz oranı İDNEK’lerin büyük kısmında İDNETB 

ve İDNETBD’de olduğu gibi düşük bulunmuştur. 

Az diferansiye karsinom grubunda bu parametre 

diğer gruplardan anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. 

Mitozun yüksek olması kötü prognoz ile 

ilişkilidir ancak proliferatif aktivitenin düşük olması 

benign davranışın göstergesi olarak değerlendirilmemelidir. 

Strozberg ve arkadaşlarının 

metastatik gastroenteropankreatik nöroendokrin 

tümörlerle ilgili 83 vakalık çalışmasında bizim 

çalışmamızda olduğu gibi mitozun GEPNET’lerde 

prognostik ve prediktif bir faktör olduğu ileri 

sürülmüştür(14). 

GEPNET’lerde tümörün nekroz içermesi malign 

davranışın kuvvetli göstergesidir. Hochwald ve 

arkadaşları nekroz içeren tümöre sahip hastalarda 

yaşam süresinin içermeyenlere göre anlamlı 

derecede daha düşük olduğunu görmüşlerdir. 

Çalışmamızda tümör nekrozu literatürle uyumlu 

olarak ADNEK’lerde anlamlı olarak yüksek bulunmuştur 

(1,3,6,15). 

Tümör çapının genel olarak 2 cm’den küçük olduğu, 

muskularis propria invazyonu izlenmeyen 

ve Ki 67 skoru düşük olan gastrointestinal endokrin 

tümörlerde anjiyolenfatik invazyon varlığı 

tümörü direkt olarak belirsiz davranışlı grubun 

içine sokar(3,4). Anjiyolenfatik invazyon ve perinöral 

invazyon varlığının malign davranış ve kötü 

prognoz ile ilişkili olduğunu gösteren çalışmalar 

mevcuttur(1,6,16). Bizim çalışmamızda ise İD- 

NETBD, İDNEK ve ADNEK grupları arasında anjiyolenfatik 

ve perinöral invazyon varlığı açısından 

anlamlı farklılık yoktur. Bunun nedeni bu parametrelerin 

41 olgudan yalnızca 33 tane olan rezeksiyon 

materyalinde incelenebilmesi olabilir. 8 

adet endoskopik biopsi materyali nekroz, anjiyolenfatik 

invazyon, perinöral invazyon ve lenf nodu 

metastaz durumu açısından istatistiksel çalışmaya 

dâhil edilmemiştir. 

GEPNET’lerde lenf nodu metastazı varlığı tümörü 

doğrudan karsinom grubuna dahil eden önemli 

bir paramatredir(4). Çalışmamızda literatür ile 

uyumlu olarak (4) İDNEK ve ADNEK olguları arasında 

lenf nodu metastazı durumu açısından 

anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Mitozu düşük 

İDNEK olgularının appendiks lokalizasyonlular 

hariç tümünde lenf nodu metastazı saptanmıştır. 

Ayrıca nekroz ile lenf nodu metastazı arasında, 

anjiyolenfatik invazyon ve perinöral invazyon ile 

lenf nodu metastazı arasında istatistiksel olarak 

anlamlı bir ilişki bulunmuştur. 

Tümörün gastrointestinal sistemdeki lokalizasyonu 

malign davranışın göstergesi olabilir. Kolonda 

lokalize nöroendokrin tümörler rektum ve appendiks 

kaynaklı tümörlere göre daha kötü prognoza 

sahiptirler (3). Panzuto ve arkadaşları 156 

olgudan oluşan, gastrointestinal trakt ve pank- 


eas kaynaklı nöroendokrin tümörleri karşılaştırdığı 

çalışmada, pankreas yerleşimli olanların diğerlerine 

göre daha kötü prognoza sahip olduğunu 

göstermiştir (17). Yine appendiks kaynaklı 

NET’lerin diğer gastrointestinal sistem kaynaklı 

NET’lerden daha iyi prognoza sahip olduğunu 

gösteren çalışmalar az değildir (5,18,19,20). Bizim 

çalışmamızda appendiks kaynaklı tümörler 

15 adet olup bunların 7’si iyi differansiye nöroendokrin 

tümör, 8’i ise iyi diferansiye nöroendokrin 

karsinom tanısı almıştır. Çalışmamızda 

appendiks kaynaklı ADNEK olgusu bulunmamaktadır. 

Bu çalışmada tümör lokalizasyonu ile yaş arasında 

anlamlı farklılık saptanmıştır. Appendiks lokalizasyonlu 

tümörlerde hastaların yaş ortalaması 

34,67±18,40 yıl olarak bulunmuştur. Çalışmamızda 

appendiks lokalizasyonlu GEPNET’lerin genç 

popülasyonda daha fazla görülmesi literatür ile 

uyumludur (7,8). 

Sonuç olarak WHO 2000’e göre GEPNET’leri sınıflandırmada 

kullanılan prognostik parametrelerden 

tümör çapı, proliferatif aktivite indeksi, lenf 

nodu metastaz durumu ve anjiyolenfatik invazyon 

varlığının önemi hakkında literatürde hala 

birbiriyle çelişen çalışmalar mevcuttur. Güncel 

olarak GEPNET’leri sınıflamada hem gradeleme 

(ENET) hem de evreleme(TNM) sistemi kullanılmaya 

başlanmış ve bu durum tümörleri klasifiye 

etmede farklı bir bakış açısı getirmiştir (7, 8, 9). 

Yine de bu klasifikasyon sisteminde kullanılan 

prognostik parametreler WHO 2000 sınıflamasında 

kullanılanlardan çok farklı değildir. 

Bu nedenle GEPNET’lerle ilgili geniş serilerden 

oluşan yeni klasifikasyon sistemini de içeren 

prognostik parametrelerin yeniden gözden geçirildiği 

genetik ve immünohistokimyasal çalışmalara 

hala ihtiyaç vardır. 

KAYNAKLAR 

1-Alexiev BA, Drachenberg CB, Papadimitriou JC. Endocrine 

tumors of the gastrointestinal tract and pancreas: Grading, 

tumor size and proliferation index do not predict malignant 

behavior. Diagn Pathol 2007, 2:28. 

2-Modlin IM, Shapiro MD, Kidd M. Siegfried Obendorfer: origins 

and perspective of carcinoid tumors. Hum Pathol 2004: 35:1440- 

51 

3-Grame-Cook F, Neuroendocrine tumors of the gastrointestinal 

tract and appendix. In: Odse RD, Goldblum JR. Surgical Pathology 

of the GI Tract, Liver, Biliary Tract and Pancreas. 2nd reved. 

Philadelphia, 2009: 653-693 

4- Klöppel G, Rindi G, Anlauf M, Perren A, Komminoth P. Sitespecific 

biology and pathology of gastroenteropancreatic neuroendocrine 

tumors. Virchows Arch. 2007;451 Suppl 1:S9-27. 

5- Van Gompel JJ, Sippel RS, Warner TF, Chen H. Gastrointestinal 

carcinoid tumors: factors that predict outcome. World J Surg. 

2004;28:387-92. 

6-Rorstad O. prognostic indicators for cardinoid neuroendocrine 

tumors of the gastrointestinal tract. J. Surg. Oncol 2005;89:151- 

160 

7- Oberg K, Akerström G, Rindi G, Jelic S; ESMO Guidelines Working 

Group. Neuroendocrine gastroenteropancreatic tumours: 

ESMO Clinical Practice Guidelines for diagnosis, treatment and 

follow-up. Ann Oncol. 2010;21 Suppl 5:v223-7. 

8-Estrozi B, Bacchi CE. Neuroendocrine tumors involving the 

gastroenteropancreatic tract: a clinicopathological evaluation of 

773 cases. Clinics(Sau Paulo),2011;66:1671-5 

9-Rindi G. The ENETS guidelines: The new TNM classification 

system. Tumori 2010;96:806-809 

10-Soga J: Early-stage carcinoids of the gastrointestinal tract: An 

analysis of 1914 reported cases. Cancer 2005; 103:1587-1595. 

11-Xie SD, Vang LB, Song XY, Pan T. Minute gastric carcinoid 

tumour with regional lymph node metastasis: a case report and 

review of literature. World J Gastroenterol 2004;10:2461-3 

12-Kumashiro R, Naitoh H, Teshima K et al. Minute gastric carcinoid 

tumor with regional lymph node metastasis. Int Surg 

1989;74:198-200 

13-Hochwald SN, Zee S, Conlon KC, Colleoni R, Louie O, Brennan 

MF, Klimstra DS: Prognostic factors in pancreatic endocrine 

neoplasms: An analysis of 136 cases with a proposal for lowgrade 

and intermediate-grade groups. J Clin Oncol 2002, 20:2633-2642. 

14- Strosberg J, Nasir A, Coppola D, Wick M, Kvols L. Correlation 

between grade and prognosis in metastatic gastroenteropancreatic 

neuroendocrine tumors. Hum Pathol. 2009;40:1262-8. 

15-Rindi G, Kloppel G. Endocrine tumors of the gut and pancreas 

tumor biology and classification. Neuroendocrinology 2004;1:12- 

15 

16- Solcia E, Rindi G, Paolotti D, La Rosa S, Capella C, Fiocca R. 

Clinicopathological profile as a basis for classification of the 

endocrine tumours of the gastroenteropancreatic tract. Ann 

Oncol. 1999;10 Suppl 2:S9-15. 

17- Panzuto F, Nasoni S, Falconi M, Corleto VD, Capurso G, 

Cassetta S, Di Fonzo M, Tornatore V, Milione M, Angeletti S, 

Cattaruzza MS, Ziparo V, Bordi C, Pederzoli P, Delle Fave G. 

Prognostic factors and survival in endocrine tumor patients: 

comparison between gastrointestinal and pancreatic localization. 

Endocr Relat Cancer. 2005;12:1083-92. 

18-Solcia E, Kloppel G, Sobin LH (in collaboration with 9 pathologists 

from 4 countries). Histological Typing of Endocrine Tumours. 

WHO International Histological Classification of Tumours, 

2nd ed. Berlin, Germany: Springer;2000 

19- Rossi G, Valli R, Bertolini F, Sighinolfi P, Losi L, Cavazza A, 

Rivasi F, Luppi G. Does mesoappendix infiltration predict a worse 

prognosis in incidental neuroendocrine tumors of the appendix? 

A clinicopathologic and immunohistochemical study of 15 cases. 

Am J Clin Pathol. 2003;120:706-11. 

20- Moertel CG, Dockerty MB, Judd ES. Carcinoid tumurs of the 

vermiform appendix. 

Carcer 1968;21:270-278 




Case Report / Olgu Sunumu Volume 1 | Sayı / Issue 2 | Ağustos / Agust 2012 

Whole Lung Lavage In a Patient With Pulmonery Alveolary Proteinosis 


Umit Yasar Tekelioglu 1 , Goksel Kiter 2 , Hulya Sungurtekin 3 , Ali Ekinci 2 , Gokhan Yuncu 4 

1 Department Of Anesthesiology And Reanimation, Abant Izzet Baysal University Medical School, Bolu, Turkey 

2 Department Of Pulmonology, Pamukkale University Medical School, Denizli, Turkey 

3 Department Of Anesthesiology And Reanimation, Pamukkale University Medical School, Denizli, Turkey 

4 Department Of Thoracic Surgery, Pamukkale University Medical School, Denizli, Turkey 

Abstract 

42 year-old female with 4 months history of dyspnea was 

referred to our hospital for further examination with bilateral 

alveolar infiltration on chest X-Ray. For differential diagnosis, 

a bronchoalveolar lavage (BAL) was performed. The 

BAL fluid had a milky appearance and prepared smears 

showed proteinous material which contains periodic acid- 

Schiff (PAS) positive and diastase-PAS resistant globules. The 

patient was diagnosed as pulmonary alveolar proteinosis 

(PAP). Nine consecutive BAL was performed by a team including 

an anesthesiologist, a pulmonologist, and a thoracic 

surgeon. In this case report, we aimed to share our experiences 

on sequential whole lung lavage in a patient with 

PAP. 

Özet 

Kırk iki yaşındaki bayan hasta, 4 aydır devam eden nefes 

darlığı yakınması ve akciğer radyogramında bilateral alveoler 

infiltrasyon görünümü nedeniyle ileri tetkik için hastanemize 

gönderilmişti. Göğüs hastalıkları kliniğimizde yapılan tetkiklerle 

alveoler görünüm yapan hastalıklar yönünden 

incelemeler ve bronkoalveolar lavaj (BAL) yapıldı. BAL 

sıvısının süt görünümünde olduğu, hazırlanan yaymalarda 

PAS (periodic acid-Schiff ) pozitif ve d-PAS rezistan globüller 

içeren proteinöz materyalin görülmesi üzerine hastamız 

“Pulmoner alveoler proteinozis” tanısı aldı. Ardışık uygulamalar 

şeklinde toplam 9 kez tüm akciğer lavajı göğüs hastalıkları, 

anesteziyoloji ve göğüs cerrahisi doktorlarından 

oluşan bir ekip tarafından gerçekleştirildi. Bu olgu sunumunda, 

süreç içinde kazanılan deneyim ve işlem protokolünün 

hastamızın son durumu ile birlikte paylaşılması 

amaçlanmıştır. 

Keywords: Pulmonary alveolar proteinosis, whole lung 

lavage. 

Anahtar Kelimeler: Pulmoner alveoler proteinozis, tüm 

akciğer lavajı. 

Introduction 

Pulmonary alveolar proteinosis (PAP) is a rare 

lung disease with an unknown etiology that was 

first described by Rosen, Castseman and Liebow 

in 1958. In this disease, the alveoli are filled with 

periodic acid-Schiff (PAS) positive lipids and proteinaceous 

material (1,2). Macrophage dysfunction 

and an imbalance between the surfactant 

production and removal of the infiltrating material 

may play a role in the pathogenesis of the 

disease (3,4). 

In most cases, the underlying etiology of PAP 

cannot be detected. PAP can be seen in both its 

congenital or secondary forms. As previously 

reported, secondary PAP is associated with acute 

silicoproteinosis, hematologic malignancies, and 

AIDS (5, 6). Males are affected at least twice as 

often as females. PAP is generally seen in patients 

between the ages of 20 and 50 years (1). 

Slowly progressive dyspnea is the presenting 

feature of PAP (7). Clinicians use transbronchial 

biopsy and bronchoalveolar lavage (BAL) to diagnose 

PAP. In this disease, the BAL fluid is found 

to be milky (5). Whole lung lavage is the only 

effective and proven treatment modality that 

provides mechanical debridement of proteins 

and lipids in the alveoli (8). 

In this case report, we share our experiences 

with sequential whole lung lavage performed on 

a patient with PAP by a team, which included an 

anesthesiologist, a pulmonologist, and a thoracic 

surgeon. 

Case Report 

A 42-year-old female with dyspnea, cyanosis, 

and tiredness was referred to our chest disease 

department. She was a heavy-smoker who had 

smoked 20 pack/years until two months prior to 

the time she was applied to in our department. 

From her medical history, we learned that the 

dyspnea was slowly progressive; consequently, 


Yard. Doç. Dr. Umit Yasar Tekelioglu, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon A.D. 14280 Bolu - Türkiye 

Telefon: +90374 253 46 56/3263 E-posta: drtekelioglu@yahoo.com 

Geliş tarihi / Received : Mayıs / May 06, 2012; Kabul tarihi / Accepted: Mayıs / May 21, 2012 Çıkar Çatışması /Conflict Of Interest: Yok /None 

74

she had been unable to engage in daily activities 

for the prior month. The thoracic computed tomography 

(CT) taken four months prior to her 

visit to our department showed that her lungs 

had a ground glass appearance. With these findings, 

she was admitted to the hospital for further 

examination. 

(70% of anticipated); FEV1/FVC: 92%; PEF: 5.75 

L/sec (93% of anticipated); and FEF 25-75: 2.88 

L/sec (84% of anticipated). A restrictive respiration 

dysfunction was found. 

Upon examination her vital signs were stable. 

Her auscultation were normal except for inspiratory 

crackles on the inferior zone of her left lung. 

The systemic examination was normal except for 

the presence of clubbing. Her chest X-Ray 

showed bilateral diffuse infiltration particularly 

in the left lung (Figure 1). The thoracic CT 

showed diffuse interlobular septal thickening on 

both lung parenchyma and her lungs had a ground 

glass appearance (Figure 2). 

Figure 2. Thorax CT: a. Ground-glass density with 

significant interlobular septate on both lung paranchimes 

(crazy-paving configuration). b. Thorax 

CT after a year and consecutive 7 BAL procedure; 

minimal regression was determined. c. 

Significant regression during the last follow-up 

visit. 

Figure 1. Chest X-Ray (at the time of diagnosis): 

Diffuse parenchyma aeration deficiency on both 

side which was more subtle on the apex and 

perihilar infiltrates. 

The patient's first admission, blood samples, 

blood samples were taken and analyzed. The 

following results were found: WBC:14070/mm3; 

Hb: 14.5 g/dl; Htc: 42 g/dl; Plt: 77.000/mm3; 

ESR: 51 mm/1h; LDH: 302 IU/L; BUN: 12 mg/dl; 

Cr: 0.73 mg/dl; protein: 7.9 g/dl; Alb: 3.6 g/dl; 

AST: 18 IU/L; ALT: 18 U/L; Na: 140 mmol/L; K: 

4.56 mmol/L; Cl: 105 mmol/L; and CRP: 1.59. The 

arterial blood gas results were: pH: 7.44; pCO2: 

26 mmHg; pO2: 40 mmHg; HCO3: 18 mEq/L; 

SatO2%: 78%. The SpO2 measured by pulse 

oxymetry under 8-10 lt/min O2 therapy was 

90%. The respiration function test results were: 

FVC: 1.91 L (65% of anticipated); FEV1: 1.76 L 

No endobrochial lesion was detected during the 

bronchoscopy. The BAL fluid collected from the 

left lung lingula was milky. Pathologic and microbiologic 

examinations were performed. The BAL 

fluid culture showed Stenotrophonas maltophilia 

overgrowth. We began trimetoprimsulphametoksazol 

therapy, testing for antibiogram. 

Histopathological examination of the BAL 

fluid showed proteinaceous material, which contained 

PAS (+), diastase-PAS resistant globules, a 

few bronchial epithelial cells, alveolar macrophages, 

and neutrophils. These findings were consistent 

with PAP. The acid resistant bacilli (ARB) 

and polymerase chain reaction (PCR) were negative 

and the culture did not show mycobacterium 

overgrowth. The patient was referred to the 

hematology and rheumatology departments and 

no abnormality was detected. Primary PAP was 

diagnosed and whole lung lavage treatment was 

planned. 

As part of the treatment, the patient underwent 

BAL under general anesthesia. Intubation was 

performed using a left tube with a double lumen. 

After successful intubation, the location of the 


tube was detected using auscultation and pediatric 

fiberoptic bronchoscopy. When both tubes 

were open, 100% O2 was inhaled for 10 min. The 

left tube was then clamped for 5 min and a collapse 

of the lung was observed. One liter (1 L) of 

isotonic physiological serum, heated to body 

temperature, was given to the patient through 

the left main bronchus tube. Passive removal of 

the fluid was performed by a nelaton catheter, 

which was incorporated into the intubation tube 

through the empty bottle placed on the floor 

(Figure 3). 

Figure 3. Passive removal of fluid which was given 

through endotracheal tube 

In all, a total of 14 L of isotonic physiological 

serum were given and 13.5 L were aspirated. The 

aspirated fluid was initially milky and the last 

aspirate was clearer. Decreased precipitates in 

the bottle were observed as well (Figure 4). 

Figure 4. Gradual decrease in density of the BAL 

fluid and precipitate amount in the same session 

(right bottle indicates the first lavage fluid and 

the left bottle indicates the last one). 

The procedure was terminated because the O2 

saturation decreased to 48% after 14 L of the 

isotonic physiological lavage had been administered. 

The first and the last aspirate samples 

were analyzed. The results of the first aspirated 

fluid analysis showed: protein: 0.9 g/dl; albumin: 

227 g/dl; LDH: 1473 IU/L; total cholesterol: 25 

mg/dl; and triglyceride: 25 mg/dl. Analysis results 

of the last aspirated fluid showed: protein: 

0.1 g/dl; albumin: 2 g/dl; LDH: 26 IU/L; total cholesterol: 

2 mg/dl; and triglyceride: 2 mg/dl. The 

patient’s dyspnea decreased during the hospital 

follow-ups. The patient’s necessity for O2 also 

decreased. When she was on 2 L/min O2, her 

arterial blood gas results showed: pH: 7.48; 

pCO2: 26 mmHg; pO2: 69 mmHg; HCO3: 19.6 

mEq/L; and SatO2%: 95.2%. After five days of 

observation in the clinic, she was discharged 

from the hospital with an O2 concentrator for 

Long Term Oxygen Therapy (LTOT). 

During the follow- up visit one month later, the 

patient reported that she was gradually feeling 

better and her effort capacity had increased so 

that she was able to climb two flights of stairs. 

Physical examination showed inspiratory crackles 

on the inferior zones of the both lungs, but was 

more significant on the right lobe. At room temperature 

air, her arterial blood results showed: 

pH: 7.42; pCO2: 27 mmHg; pO2: 40 mmHg; 

HCO3:17.8 mEq/L; and SatO2%: 77%. Her respiratory 

function test results were: FVC: 1.80 

(62%); FEV1: 1.67 (67%); and FEV1/FVC: 93%. 

Due to the radiological findings and the patient’s 

clinical status, right lung lavage was performed. 

In that session, 12 L of isotonic physiological 

serum were administered using the same method 

described above. A microbiologic culture of 

the BAL fluid showed Acinetobacter baumannii 

overgrowth and an antibiotic was started based 

on the antibiogram test results. Although the 

ARB and PCR were negative, atypical mycobacterium 

overgrowth was detected in that fluid. Therefore, 

the patient underwent triple antituberculosis 

(TB) therapy for six months. During subsequent 

BAL procedures no bacterial overgrowth 

was detected. Homogeneous density on the apical 

segment of the right superior lobe, which was 

seen on the first CT, was resolved. 

During the follow-up periods, a total of nine 

sequential BAL (left-right-left-right-right-left- 


ight-left-right) procedures were performed. The 

administrated irrigation fluid amounts were: 9 L, 

18 L, 27 L, 27 L, 24 L, 23L, and 32 L, respectively. 

The patient’s dyspnea improved during the 12- 

month follow-up period at which time her O2 

saturation with pulse oxymetry was found to be 

98%. Her respiratory function tests results were: 

FVC: 2.34 L (82%); FEV1:1.86 L (76%); and 

FEV1/FVC: 79%. The Thoracic CT sections are 

displayed in Figure 2. 

Discussion 

PAP was first described in 1958. The pathophysiology 

of PAP involves the exaggerated surfactant 

production of type II pneumocytes and/or insufficient 

removal of the surfactant from the media 

by the alveoli macrophages (1). Primary, secondary, 

and congenital forms of PAP are described 

in the literature (9). Secondary PAP can be caused 

by exposure to gases (i.e., silica, aluminum, 

and titanium) and inorganic dust and insecticides, 

as well as by chronic infections, hematologic 

malignancies, and myeloproliferative diseases 

(3,4). In our case study, no gas or dust exposure 

was detected. At the end of the etiologic studies, 

and after 26 months of follow-up examinations, 

we could not detect the underlying cause. Therefore, 

primary PAP was diagnosed. Because we 

found a lack of microbial overgrowth during the 

first diagnostic examination and the sequential 

therapeutic BALs, we excluded secondary PAP 

due to an atypical mycobacterium infection. 

Even though patients with PAP may sometimes 

be asymptomatic, they may complain about 

dyspnea, persistent dry cough, pleuritic chest 

pain, weight loss, intermittent low-grade fever 

and/or night sweats (4). Upon physical examination, 

inspiratory crackles can be detected in 20% 

of cases. Cyanosis and clubbing may rarely accompany 

the clinical picture (5). In our case 

study, dyspnea, cyanosis, and cough complaints 

were present at the initial examination. Inspiratory 

crackles with auscultation, especially on the 

left side of the lungs, and clubbing were also 

present. The clinical findings, which can detect 

most forms of interstitial lung disease, were not 

diagnostic; however, clinical findings play a guiding 

role for physiologic and radiologic studies. 

Shunt develops in patients with PAP due to the 

accumulation of lipids and protein rich granular 

material in the alveoli. Eventually, a resistance to 

hypoxemia treatment develops (10-13). In the 

present case, hypoxemia, which was confirmed 

by laboratory findings, was present even when 

the patient was taking 8-10L/min O2 and her 

arterial blood gas pO2 was 40 mmHg. 

LDH levels are high in 80% of PAP patients. After 

cardiac, renal, and muscle diseases have been 

excluded, an increase in LDH values may provide 

clues about the severity level of PAP (3). In our 

patient, the serum LDH level was 302 IU/L and 

cardiac, renal, or muscle pathologies were not 

detected. The LDH level in the whole lung lavage 

fluid was 1473 IU/L and that level decreased to 

261 IU/L during the final procedure to remove 

the irrigation fluid. 

Characteristic radiographic findings of PAP patients 

show patchy and confluent nodular infiltrations, 

bat-wing configuration, and areas of ground 

glass density (3, 4). The literature reported 

superior and inferior zone affinity in the lesions. 

A high resolution thoracic CT may show reticulonodular 

and ground glass density, septal thickening, 

and a cobblestone appearance (14). This 

appearance is described as “crazy-paving.” In the 

present case study, a chest X-Ray showed bilateral 

diffuse infiltration, which was more prominent 

on the left side. The thoracic CT showed 

diffuse and uniform interlobular septal thickening 

on the lung parenchyma, a ground glass 

appearance, and a crazy-paving configuration. 

Spontaneous remission in PAP can be observed 

in up to 20% of patients. Currently, the treatment 

for PAP is therapeutic BAL of the lungs over 

the course of several sessions. Sequential lavages 

produce a fluid color that is more clear than 

milky. However, this treatment is not necessary 

for all patients. Close follow-up of patients may 

sometimes be sufficient. Treatment is indicated 

when the following parameters are found: 

PaO2< 65 mmHg; PO2> 40 mmHg; shunt fraction 

>12%; and the presence of dyspnea with minimal 

effort (15). In our case, the patient’s clinical status 

and blood gas values met the treatment indication 

criteria. After BAL, the patient’s clinical 

status and her laboratory values improved significantly. 


In conclusion, whole lung lavage is the most effective 

method and the only proven treatment 

modality for PAP. Whole lung lavage can be performed 

easily by clinicians working as a team 

utilizing careful preoperative management. 

REFERENCES 

1. Wang BM, Stern EJ, Schmidt RA, Pierson DJ. Diagnosis 

pulmonary alveolar proteinosis. Chest. 1997;11: 460-6. 

2. Kariman K, Kylstra JA, Spock A. Pulmonary alveolar 

proteinosis: Prospective clinical experience in 23 patients 

for 15 years. Lung. 1984;162:223-31. 

3. Menard KJ. Whole lung lavage in the treatment of pulmonary 

alveolar proteinosis. J Perianesth Nurs. 2005;20: 

114-26. 

4. Fraser RS, Müller NL, Colman N, Pare PD, eds. Fraser 

and Pare’s Diagnosis of Diseases of the Chest. 4th ed. 

Philadelphia, Pa: W.B. Saunders; 1999:2700-8. 

5. Tazi A, Soler P. Proteinose alveolaire. İn: Pneumologie, 

De Aubier M, Pariente R, eds. Paris, Flammarion: 

1996;961-4. 

6. Reyes JM, Butong PB. Association of pulmonary alveolar 

lipoproteinosis with mycobacterial infection. Am J Clin 

Pathol. 1980;74: 478-85. 

7. Prakash UB, Barham SS, Carpenter HA. Pulmonary alveolar 

phospholipoproteinosis: Experience With 34 Cases 

And A Review. Mayo Clin Proc. 1987;62: 499-503. 

8. Kay: Kavuru MS, Tracey L, Thomassen MJ. Pulmonary 

alveolar proteinosis. In: Murray JF, Nadel AJ; eds. 

Textbook of Respiratory Medicine. 4th ed. USA, W.B. 

Saunders; 2005:1716-31. 

9. Hamvas A, Cole FS, deMello DE, Moxley M, Whitsett JA, 

Colten HR, Nogee LM. Surfactant protein B deficiency: 

antenatal diagnosis and prospective treatment with surfactant 

replacement. J Pediatr 1994; 125:356-61. 

10. Persson A. Pulmonary alveolar proteinosis. In: Fishman 

AP(ed). Pulmonary diseases and disorders. New York, 

Mc Graw Hill Book Company; 1998:1225-30. 

11. Seaton A, Seaton D, Leitch AG. Some less common 

pulmonary diseases. Crofton and Douglas. Respiratory 

Diseases. 4th ed. Oxford, Blackwell Scientific Publications: 

1989:1043-61. 

12. Wasserman K, Mason GR. Pulmonary alveolar proteinosis. 

In: Murrey JF, Nadel JA (eds). Textbook of Respiratory 

Medicine, 2th ed. Philedelphia, W.B. Saunders 

Company: 1994:1933-46. 

13. Claypool WD, Rogers RM, Matuschak GM. Update on 

the clinical diagnosis, management and pathogenesis of 

pulmonary alveolar proteinosis. Chest. 1984; 85:550-8. 

14. Gülsün M, Arıyürek M, Demirkazık FB, Fırat P. Yüksek 

rezolüsyonlu bilgisayarlı tomografide Arnavut kaldırımı 

görünümü oluşturan bronkoalveoler kanser ve pulmoner 

alveoler proteinozis: iki olgu sunumu. Bilgisayarlı 

Tomografi Bülteni: 2002;7:38-40. 

15. Ulukavak Çiftçi M, Şipit T, Apaydın Z, Çoban G, Oğuz D. 

Pulmoner Alveoler Proteinozis. Solunum Hastalıkları. 

2001;12:71-4. 




Olgu Sunumu / Case Report Volume 1 | Sayı / Issue 2 | Ağustos / Agust 2012 

Yenidoğan Döneminde Tanımlanan Goldenhar Sendromu: Olgu sunumu 

A Goldenhar Syndrome Described In Neonatal Period: Case Report 

Özlem Elkıran 1 , Erdal Yılmaz 2 , Neşe Çıtak Kurt 3 , Saadet Akarsu 4 , Abdullah Kurt 5 , Denizmen Aygün 6 

1 İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD, Çocuk Kardiyoloji BD, Malatya 

2 Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD, Çocuk Kardiyoloji BD, Elazığ 

3 Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD, Çocuk Nöroloji BD, Ankara 

4 Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD, Çocuk Hematoloji BD, Elazığ 

3 Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD, Neonatoloji BD, Ankara 

6 Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Elazığ 

Özet 

Goldenhar sendromu olarak da bilinen okülo-aurikulovertebral 

sendrom, ilk kez 1952 yılında Goldenhar tarafından 

tanımlanmıştır. Goldenhar sendromu birinci ve ikinci brankiyal 

yarıktan köken alan yapıların konjenital anomalilerini 

içerir. Kulak anomalileri, hemifasiyal mikrosomi ve vertebral 

anomaliler ile karakterizedir. Sendromun nedeni tam olarak 

bilinmemekle birlikte heterojen kaynaklı olduğu düşünülmektedir. 

Goldenhar sendromunun yönetimi, en uygun 

tedaviyi sağlamak için multidisipliner yaklaşım gerektirir. 

Burada sendromun tüm klasik bulgularına sahip Goldenhar 

sendromlu yenidoğan vakası sunuldu. 

Abstract 

Oculo-aurikulo-vertebral syndrome also referred to as Goldenhar 

Syndrome is a rare condition described initially by 

Goldenhar in 1952. Goldenhar Syndrome is a wide spectrum 

of congenital anomalies that involves structures arising from 

the first and second branchial arches. The syndrome is characterized 

by anomalies of the ear, hemifacial microsomia, 

and defects of the vertebral column. The etiology of this rare 

syndrome is not understood completely and seems to be 

heterogeneous. Management of Goldenhar syndrome requires 

a multidisciplinary approach to provide most appropriate 

treatment. Here we report a newborn with Goldenhar Syndrome 

who presented all classical signs of this rare condition. 

Anahtar Kelimeler: Goldenhar sendromu, yenidoğan, multidisipliner 

yaklaşım. 

Keywords: Goldenhar Syndrome, newborn, multidisciplinary 

approach. 

Giriş 

Okülo-aurikulo-vertebral sendrom klasik olarak 

yüz, göz ve kulak anomalilerini içeren ve heterojen 

özellikler gösteren konjenital bir bozukluktur. 

İlk kez Goldenhar tarafından tanımlanan sendrom 

(1), daha sonra 1963 yılında Gorlin ve arkadaşları 

tarafından ek vertebra anomalileri nedeniyle 

okülo-aurikulo-vertebral sendrom olarak 

adlandırılmıştır (2). 

Okülo-aurikulo-vertebral sendrom sıklığı 5000-45 

000 canlı doğumda 1 olarak bildirilmiştir. Sendrom, 

birinci ve ikinci brankiyal yarıktan köken 

alan yapıların konjenital defektlerinden oluşur (3- 

5). 

Sendrom, hemifasiyal mikrozomi, göz ve kulak 

anomalileri ve vertebral defektler ile karakterizedir. 

Heliks gelişim kusuru, preauriküler tag 

ve/veya pitler, dış kulak yolu atrezisi, mikrotia, 

anotia ve iç kulak yolu anomalileri sık görülen 

kulak anomalileridir. Sendromda sık görülen göz 

anomalileri lipodermoid, ptozis, kolobom ve mikroftalmidir. 

En sık görülen vertebra anomalileri 

ise hemivertebra veya vertebra hipoplazisidir. 

Spektrum içinde kardiyak, renal, genitoüriner 

sistem ve santral sinir sistemi anomalileri de 

bildirilmiştir (6, 7). 

Okülo-aurikulo-vertebral sendromun etyolojisi 

kesin olarak aydınlatılamamıştır. Blastogenez 

peryodunda birinci ve ikinci brankiyal yarıkların 

gelişim bölgesinde azalmış kan akımı ve fokal 

hemorajilerin etyolojide önemli olabileceği öne 

sürülmüştür (8). Vakaların büyük kısmı sporadik 

olmakla birlikte otozomal dominant ve resesif 

kalıtım da rapor edilmiştir. Ek olarak çeşitli kromozomal 

anomalilerin dökümente edildiği vakalar 

da vardır. Maternal diyabet ve gebelikte maruz 

kalınan bazı ilaçlar da etyolojide suçlanmıştır 

(3, 4). 

Sendromun nispeten nadir görülmesi ve tedavinin 

multidispliner yaklaşım gerektirmesi nedeni 

ile erken tanı oldukça önemlidir. Bu makalede 

yenidoğan döneminde tanı alan Goldenhar sendromlu 

olgunun sunumu yapılarak sendroma dikkat 

çekilmek istenmiş ve erken tanının önemi 

vurgulanmıştır. 


Yard. Doç. Dr. Özlem Elkıran, Turgut Özal Tıp Merkezi Pediatrik Kardiyoloji Bd 44200 Malatya – Türkiye E-posta: ozlemelkiran@yahoo.com 

Geliş tarihi / Received: Nisan / April 16, 2012; Kabul tarihi / Accepted: Mayıs / May 07, 2012 Çıkar Çatışması /Conflict Of Interest: Yok /None 

79

Olgu Sunumu 

Otuzaltı yaşındaki annenin beşinci gebeliğinden 

miadında fetal distres nedeni ile sezaryen seksiyo 

ile doğan iki saatlik kız hasta kulak anomalisi ve 

yarık damak bulunması nedeni ile hastanemize 

gönderildi. Düzenli prenatal izlemi yoktu. Anne 

babası arasında akrabalık olmayan hastanın ailesinde 

benzer bulguları olan birey olmadığı öğrenildi. 

Fizik muayenesinde vücut ağırlığı 2700 gr 

(10-25p), boyu 46 cm (10-25p), baş çevresi 32 cm 

(10-25p) olup fasiyal asimetri ve inkomplet yarık 

damağı vardı. Her iki heliks hipoplazik ve deforme 

idi. Sol dış kulak yolunda atrezi vardı (Resim 

1, 2). 

tebra grafisinde birinci torakalde hemivertebra 

görüldü (Resim 3). 

Resim 3. Torakal 1.vertebrada hemivertebra 

görünümü 

Resim 1. Fasiyal asimetri görülmektedir. 

Kraniyal tomografisi, batın ve renal ultrasonografisi 

normal olarak değerlendirildi. Orta ve iç kulak 

yolunu değerlendirmek amacı ile çekilen temporal 

kemik tomografisi normaldi. İşitsel fonksiyonları 

değerlendirmek amacıyla yapılan beyinsapı 

işitsel uyarılmış potansiyeli incelemesinde solda 

işitme kaybı bulundu. Göz muayenesinde iris 

kolobomu saptandı. Bu bulgularla hastaya oküloaurikulo-vertebral 

sendrom tanısı konuldu. 

Tartışma 

İlk kez 1952 yılında Goldenhar tarafından tek 

taraflı kraniyofasiyal gelişim bozukluğu, epibulber 

dermoid ve kulak anomalisi olan 3 hastada 

tanımlanan Goldenhar sendromu (1) oldukça 

kompleks ve heterojen bir hastalık olup, semptom 

ve fiziksel özellikleri olgudan olguya oldukça 

büyük farklar göstermektedir. Okülo-aurikulovertebral 

sendrom sıklığı farklı toplumlarda değişiklik 

gösterir ve erkek/kız oranı 3:2’dir (4). 

Resim 2. Sol helikste deformasyon ve sol dış kulak 

yolunda atrezi görülmektedir. 

Hasta olası problemlerden dolayı kulak burun 

boğaz, göz, radyoloji, çocuk kardiyoloji bölümlerine 

konsülte edildi. Genetik incelemesinde karyotipi 

46 XX olarak saptandı. Hastamızın ekokardiyografisinde 

Fallot Tetralojisi tespit edildi. Ver 

Okülo-aurikulo-vertebral sendromun etyolojisi 

tam olarak bilinmemektedir. Etyolojiyi açıklamaya 

yönelik farklı teoriler öne sürülmüştür. Örneğin; 

gestasyonun 35-45. günleri arasında embriyoda 

brankiyal yarık yapılarının geliştiği bölgede 

bozulmuş vasküler akım ya da fokal hemorajilerin 

patofizyolojide rol oynadığı düşünülmüştür (8). 

Nöral krest hücrelerindeki gelişim bozukluğunun 

sendromun nedeni olabileceği öne sürülmüştür 

(4). Ek olarak, homeobox genlerinin bir sınıfından 


olan Msx genlerinin etkilendiği farelerde birinci 

brankiyal yapılardan gelişen sistemlerin etkilendiği 

de gösterilmiştir (9). 

Olguların büyük bir kısmı sporadiktir ve yalnızca 

% 2’ sinde aile öyküsü vardır. Bununla birlikte, 

otozomal dominant ve otozomal resesif kalıtım 

da bildirilmiştir. Ayrıca çeşitli kromozom sayı 

veya yapı anomalilerinin eşlik ettiği hastalar rapor 

edilmiştir. Gebelikte annenin talidomid, retinoik 

asit gibi teratojen ilaçlara maruz kalması ve 

gestasyonel diyabet de etyolojide suçlanmıştır (3, 

4). Olgumuz 2 saatlik kız bebekti. Olgumuzda 

ailede benzer problemleri olan birey yoktu ve 

kromozom analizi normal olarak değerlendirildi. 

Etyolojide suçlanan maternal diyabet ve intrauterin 

dönemde teratojen ilaçlara maruz kalma 

öyküsü bizim olgumuzda yoktu. 

Okülo-aurikulo-vertebral sendromda anomaliler 

birinci ve ikinci brankiyal yarıktaki yapıların gelişim 

kusurundan kaynaklanır (3, 4, 6). Sendromun 

tanısını koymak için gereken minimal diagnostik 

kriterler açısından bir görüş birliği yoktur. Ancak, 

tek taraflı fasiyal gelişme azlığı, kulak ve vertebra 

anomalileri sendromun klasik bulguları olup vakaların 

çoğunda saptanır (5). Bizim olgumuzda da 

sendromun klasik bulguları mevcuttu. 

Kulak anomalileri sendromun en sık görülen bulgusudur. 

Kulak anomalileri arasında heliks gelişim 

kusuru, preaurklüler tag ve/veya pitler, dış 

kulak yolu atrezisi, mikrotia, anotia ve iç kulak 

yolu anomalileri sayılabilir. Dış kulak yolu malformasyonları, 

hafifçe dismorfik görünümden 

kulağın yokluğuna kadar değişebilir ve nadiren 

her iki kulak da etkilenebilir. En yaygın görülen 

minör kulak anomalileri olan preaurilüler tag 

ve/veya pitler tek veya iki taraflı olabilir ve olguların 

% 53-90’ında görülmektedir (8). Sendromda 

dış ve orta kulak anomalileri daha sık görülmesine 

ve daha iyi bilinmesine karşın, iç kulak yolu 

anomalileri de nadiren görülmektedir. Sıklıkla 

olguların dış, orta ve iç kulak yolu deformiteleri 

arasında ilişki yoktur. Bu nedenle, bu yapılar 

mutlaka komputerize tomografi gibi radyolojik 

tetkikler ile değerlendirilmelidir. Olgumuzda her 

iki heliks hipoplazik ve deforme idi. Sol dış kulak 

yolunda atrezi vardı. Orta ve iç kulak yolunu değerlendirmek 

amacı ile çekilen temporal kemik 

tomografisi normaldi. Olgularda görülen göz 

bulguları üst göz kapağı kolobomu, pitozis, farklı 

derecelerde mikroftalmi, nadiren iris ya da oküler 

kolobomlardır (8). Bizim olgumuzda da nadir 

görülen iris kolobomu saptandı. 

Literatürde vakaların % 60’ında spina bifidadan 

hemivertebraya kadar uzanan farklı vertebra 

anomalileri bildirilmiş olup bizim olgumuzda 

torakal birinci vertebrada hemivertebra görünümü 

vardı (5). 

Bazı vakalarda maksiller ve mandibuler hipoplazi, 

dil anomalileri, yarık dudak ve damak rapor edilmiştir. 

Yarık dudak ve damak olguların %5- 

25’inde gözlenmektedir (3, 5). Olgumuzda da 

inkomplet yarık damak saptandı. 

Sendrom başta kardiyovasküler, genitoüriner ve 

pulmoner sistemler olmak üzere diğer sistemleri 

de etkiler (3, 10). Literatürde Goldenhar sendromlu 

hastalarda konjenital kalp defektleri sıklığı 

% 5-58 arasında bildirilmiştir. En sık görülen kardiyak 

anomali ilk sırada konotrunkal anomalilerden 

olan Fallot Tetralojisi ve 2. sıklıkta ise septal 

defektlerdir (10). Bizim olgumuzda da literatürle 

uyumlu olarak Fallot Tetralojisi tespit edildi. 

Sendromda bildirilen santral sinir sistemi anomalisi 

sıklığı % 12-47 arasındadır ve anomaliler olgular 

arasında belirgin farklılık göstermektedir. 

Korpus kallozum agenezisi, diffüz serebral hipoplazi, 

asemptomatik hidrosefali en sık görülen 

santral sinir sistemi anomalileridir (7). Olgumuzda 

santral sinir sistemi anomalisi saptanmadı. 

Ayırıcı tanıda özellikle, birinci ve ikinci brankiyal 

yarıktan kaynaklanan anomalilerin görüldüğü 

Treacher-Collins sendromu gibi genetik bozukluklar 

dikkate alınmalıdır. Treacher-Collins sendromunda 

aşağı doğru eğilimli palpebral fissürler, 

kolobom, malar ve mandibular hipoplazi ve kulak 

anomalileri görülebilir. Goldenhar sendromunda, 

fasiyal asimetri ve malar kemiklerin daha az hipoplazik 

olması ayırıcı tanıda yardımcıdır (5). 

Sonuç olarak, literatürde bildirilen özellikler ile 

sendromun tanısını koymak zor olmamakla birlikte, 

sendromun klasik özelliklerinin olmadığı olgular 

veya sendromun klinik karakteristiklerinin 

bilinmediği durumlarda tanı gözden kaçabilir. 

Goldenhar sendromlu hastalarda erken tanı ile 

göz, kulak-burun-boğaz, pediatrik kardiyoloji, 

radyoloji ve sendroma eşlik eden ek bulgulara 


REFERENCES 

1. Goldenhar M. Associations malformatives de l’oneil et de 

l’oreille, en particulier le syndrome epibulbaire-appendices 

auriculaires dermoide fistula auris congenita et ses relatons 

avec la dysostose mandibulo faciale. J Genet Hum 

1952;1:243-282. 

2. Gorlin RJ, Jue KL, Jacobsen U, Goldschmidt E. Oculoauriculovertebral 

Dysplasia. J Pediatr 1963;63:991-999. 

3. Tasse C, Bohringer S, Fischer S, Ludecke HJ, Albrecht B, 

Horn D, Janecke A, Kling R, Konig R, Lorenz B, Majewski F, 

Maeyens E, Meinecke P, Mitulla B, Mohr C, Preischl M, 

Umstadt H, Kohlhase J, Gillessen-Kaesbach G, Wieczorek D. 

Oculo-auriculo-vertebral spectrum (OAVS): clinical evaluation 

and severity scoring of 53 patients and proposal for a 

new classification. Eur J Med Genet 2005;48:397-411. 

4. Vinay C, Reddy RS, Uloopi KS, Madhuri V, Sekhar RC. 

Craniofacial features in Goldenhar syndrome. J Indian Soc 

Pedod Prev Dent 2009;27:121-124. 

5. Martelli H, Jr., Miranda RT, Fernandes CM, Bonan PR, 

Paranaiba LM, Graner E, Coletta RD. Goldenhar syndrome: 

göre ilgili bölümlerin multidispliner yaklaşımı ile 

en uygun tedavinin planlanması önemlidir. Hastalığın 

diğer kardeşlerde tekrarlama riski nedeni 

ile aileye uygun genetik danışmanlık verilmelidir. 

clinical features with orofacial emphasis. J Appl Oral Sci 

2010;18:646-649. 

6. Rollnick BR, Kaye CI, Nagatoshi K, Hauck W, Martin AO. 

Oculoauriculovertebral dysplasia and variants: phenotypic 

characteristics of 294 patients. Am J Med Genet 

1987;26:361-375. 

7. Rosa RF, Graziadio C, Lenhardt R, Alves RP, Paskulin GA, 

Zen PR. Central nervous system abnormalities in patients 

with oculo-auriculo-vertebral spectrum (Goldenhar syndrome). 

Arq Neuropsiquiatr 2010;68:98-102. 

8. Rosa RF, Silva AP, Goetze TB, Bier Bde A, Almeida ST, 

Paskulin GA, Zen PR. Ear abnormalities in patients with 

oculo-auriculo-vertebral spectrum (Goldenhar syndrome). 

Braz J Otorhinolaryngol 2011;77:455-460. 

9. Satokata I, Maas R. Msx1 deficient mice exhibit cleft 

palate and abnormalities of craniofacial and tooth development. 

Nat Genet 1994;6:348-356. 

10. Rosa RF, Dall'agnol L, Zen PR, Pereira VL, Graziadio C, 

Paskulin GA. Oculo-auriculo-vertebral spectrum and cardiac 

malformations. Rev Assoc Med Bras 2010;56:62-66. 





HBeAg Pozitif Kronik Hepatit B’li Bir Hastada Peginterferon α-2A ile İlişkili Tiroidit 

Thyroiditis Associated With Peginterferon α-2A in a Patient with HBeAg Positive Chronic Hepatitis B 

Abdulkadir Küçükbayrak 1 , Keziban Demirli 2 , Davut Özdemir 2 , Zeynep Seçkin Küçükbayrak 3 , İsmail Necati Hakyemez 1 

1 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı, Bolu 

2 Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı, Düzce 

3 Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fizyoloji Anabilim Dalı, Düzce 

Özet 

İnterferon (IFN) lar antiviral etkinliğinden dolayı kronik viral 

hepatit tedavisinde kullanılan protein yapıdaki maddelerdir. 

Tedavi amacıyla kullanımları sırasında tiroid fonksiyon bozukluklarına 

sebep olabilmektedirler. Otuz üç yaşında erkek 

hastaya HBeAg (+) kronik hepatit B tanısıyla PEG- IFN α-2a 

120 mcg s.c./hafta tedavisi başlanıldı. Tedavi başlangıcında 

tiroid stimülan hormon (TSH), serbest T3 (ST3), serbest T4 

(ST4) düzeyleri normal, antinükleer antikor (ANA) negatif idi. 

Tedavinin altıncı ayında hastanın; TSH 60.52 (↑), FT3 4.06 

(N), FT4 4.48 (↓), Tiroglobulin (TG) 1.6 ng/ml (N), antitiroglobulin 

antikor (ATA) 631 IU/ml (↑), anti-mikrozomal 

antikor (AMA) 1000IU/ml (↑) olarak tespit edildi. Tiroid 

ultrasonografisinde; bilateral hipoekoik olan tiroid parenkimi 

içerisinde fibröz septalar (psödolobülasyon) ve artmış kanlanma 

(Hashimato tiroiditi ?) görüldü. Tiroid sintigrafisinde; 

non-homojen hiperplazik tiroid glandı ve sol lobta hiperaktif 

nodül tespit edildi. Tiroid biyopsisi; benin sitoloji olarak 

değerlendirildi. Hastada interferona bağlı hashimato tiroiditi 

düşünülerek IFN tedavisi kesildi ve lamivudin tedavisine 

geçildi. Hastaya iyatrojenik hipertiroidi nedeniyle levotiron 

1x1 tedavisi başlanıldı. Levotiron tedavisinin 3. ayında TSH 

0.190, ST3 5.6, ST4 21.24 olarak saptandı ve levotiron kesildi. 

İnterferon tedavisi kesildikten 6 ay sonra yapılan tetkiklerinde 

TSH 0.742, ST3 5.33, ST4 14.53 idi. Daha sonraki takiplerinde 

tiroid fonksiyonlarında bozukluk tespit edilmedi. 

Abstract 

Interferons are used to treat chronic viral hepatitis, due to 

antiviral activity, are substances of protein structure. IF can 

lead to disorders of thyroid function during their use for 

treatment. PEG-IFN α-2a 120 mcg sc / week to thirty-threeyear-old 

male patient was started with the diagnosis of 

HBeAg (+) chronic hepatitis B. In the beginning of treatment, 

thyroid stimulating hormone (TSH), free T3 (FT3), free T4 

(FT4) levels were normal and antinuclear antibody (ANA) 

was negative. In the sixth month of treatment the patient's; 

TSH was 60.52 (↑), FT3 was 4.06 (N), FT4 was 4.48 (↓), 

thyroglobulin (TG) was 1.6 ng / ml (N), anti-thyroglobulin 

antibody (ATA) was 631 IU / ml (↑), anti-microsomal antibody 

(AMA) was 1000IU/ml (↑). Thyroid ultrasonography 

revealed bilateral hypoechoic fibrous septa (pseudolobulation) 

and increased blood flow (Hashimoto's thyroiditis? ) in 

the thyroid parenchyma. In Thyroid scintigraphy; nonhomogeneous 

hyperplastic thyroid gland and hyperactive nodule 

in left lobe were seen. The result of thyroid biopsy were 

evaluated as benign cytology. Hashimoto's thyroiditis associated 

with interferon was thought. Later, IFN therapy was 

discontinued and lamivudine was started. Due to iatrogenic 

hyperthyroidism for the patient, levotiron 1x1 was started. 

In third months of levotiron therapy, TSH was 0.190, T3 was 

5.6, T4 was 21: 24. Levotiron treatment was stopped. In 6 

months after discontinuation of interferon therapy TSH was 

0742, FT3 was 5: 33, FT4 was 14: 53. There was no thyroid 

disfunction in follow-up of the patient. 

Anahtar Kelimeler: Kronik hepatit, PEG- İnterferon, Tiroidit. 

Keywords: Chronic hepatitis, PEG-Interferon, Thyroiditis. 

Giriş 

İnterferon (IFN) lar antijen, virüs, tümör veya 

bakteri gibi yabancı maddelere karşı vücut hücrelerinden 

salınan protein yapıdaki maddelerdir. 

IFN-α anti-tümör ve anti-viral özelliğe sahip bir 

yapıdadır. IFN-α; kronik viral hepatitler, multipl 

skleroz, solid veya hematolojik tümörler gibi 

birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır (1). 

IFN-α çeşitli yan etkilere sahip olmakla birlikte; 

tiroid fonksiyon bozukluğu %6.2, hipotiroidi 

%2.3, hipertiroidi %3.9 oranında bildirilmiştir (2). 

Özellikle hepatit C virüs (HCV) enfeksiyonlu hastalarda 

interferon tedavisi sırasında tiroid fonksiyon 

bozuklukları veya daha sık olarak tiroid fonksiyon 

bozukluğu bulunmadan tiroid antikor yük 

seklikleri rapor edilmiştir. Hepatit B virüs (HBV) 

enfeksiyonlu hastalarında yapılan çalışma sayısı 

kısıtlıdır ve tiroid hastalıklarıyla olan ilişkisi hepatit 

C kadar açık değildir. 

Bu yazıda peginterferon (PEG-IFN) α-2a tedavisi 

sırasında hipotiroidi ve tiroidit gelişen HBeAg 

pozitif kronik hepatit B hastası sunduk. 

Olgu Sunumu 

Sekiz yıldır kliniğimizde hepatit B taşıyıcısı olarak 

takip edilen 33 yaşında erkek hastaya HBeAg (+) 

kronik HBV enfeksiyonu tanısıyla PEG-IFN α-2a 


Yard. Doç. Dr. Abdulkadir Küçükbayrak, Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi, Bolu E-posta: abdulbayrak@yahoo.com 

Geliş tarihi / Received: Haziran / June 30, 2011; Kabul tarihi / Accepted: Haziran / June 20, 2012 Çıkar Çatışması / Conflict Of Interest: Yok /None 

83

120 mcg subkutan haftada bir tedavisi başlanıldı. 

Tedavi öncesinde; tiroid stimülan hormon (TSH) 

0.72 (0.25-1.45), serbest T3 (ST3) 5.8 (4-8), serbest 

T4 (ST4) 15.89 (12-20), aninükleer antikor 

(ANA) negatif, α-fetoprotein 2.3, HBV-DNA 

1.000.000 copy/ml idi. Tedavinin altıncı ayında 

TSH 60.52 (↑), FT3 4.06 (N), FT4 4.48 (↓), Tiroglobulin 

(TG) 1.6 ng/ml (N), anti-tiroglobulin antikor 

(ATA) 631 IU/ml (↑), anti-mikrozomal antikor 

(AMA) 1000IU/ml (↑) olarak belirlendi. Hastanın 

tiroid ultrasonografi (USG) sinde; bilateral 

tiroid parenkimleri hipoekoik ekoda ve parenkim 

içerisinde fibröz septalar (psödolobülasyon), 

bilateral tiroid kanlanması artmış (Hashimato 

tiroiditi ?) olarak izlendi. Tiroid sintigrafisi inhomojen 

hiperplazik tiroid glandı, sol lobta hiperaktif 

nodül olarak değerlendirilmesi üzerine ince 

iğne aspirasyon biyopsisi yapıldı. Biyopsi sonucu 

benin sitoloji olarak belirlendi. Bu bulgularla hastada 

interferona bağlı hashimato tiroiditi düşünüldü. 

İnterferon tedavisi kesilerek lamivudin 

tedavisine geçildi. İyatrojenik hipertiroidi nedeniyle 

hastaya levotiron 1x1 tedavisi başlanıldı. Üç 

ay sonra yapılan tetkiklerinde TSH 0.190, ST3 5.6, 

ST4 21.24 olarak saptandı. Levotiron kesilerek 

takiplere devam edildi. İnterferon tedavisi kesildikten 

6 ay sonra yapılan tetkiklerinde TSH 0.742, 

ST3 5.33, ST4 14.53 idi. Daha sonraki takiplerinde 

tiroid fonksiyonlarında bozukluk tespit edilmedi. 

Tartışma 

Kronik viral hepatitli hastalardaki en sık ekstrahepatik 

manifestasyonların; diyabetes mellitus, 

romatoid artrit ve tiroid hastalıkları olduğu kabul 

edilmektedir (3). 

Soto ve ark (4) tarafından yapılan bir çalışmada 

kronik hepatit B ve C hastalarında klasik IFN tedavisi 

öncesi, sonrası ve 6. ayında hipo ve hipertiroidi 

kliniği ile sT3, sT4, anti-tiroid peroksidaz 

antikor (ATPOA) ve anti-TG antikor (ATGA) düzeyleri 

değerlendirilmiştir. Tedavi öncesi hiçbir 

hastada hipo veya hipertiroidi bulgusu saptanmazken, 

TPOA ve TG antikorları kronik hepatit C 

virüs (HCV) enfeksiyonlu hastalarda kronik HBV’li 

hastalara göre anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. 

Aynı zamanda subklinik hipotiroidizm; kronik 

HCV’li hastaların %5’inde tespit edilirken, HBV’li 

hastalarda bildirilmemiştir. Aynı çalışmada IFN 

tedavisi sonrası HCV hastalarında tiroid disfonksiyon 

(TD) prevalansı %12 iken HBV’lilerde %5 

olarak saptanmıştır. HCV’li hastalarda tedaviden 

sonraki tirotropin düzeyleri öncesine göre anlamlı 

olarak farklı bulunurken HBV’lilerde benzer 

bulunmuştur. Tedavi sonrasında HCV’li 4 hastada 

klinik hipertiroidizm saptanmıştır. HCV’li hastalarda 

IFN tedavisi sonunda ATPOA ve ATA serum 

düzeyleri anlamlı olarak yükselmiş fakat HBV’li 

hastalarda fark bulunmamıştır. Tedavinin 6. 

ayında HBV’li hastaların tamamında, HCV’li hastaların 

%60’ında tiroid fonksiyonları normale 

dönmüştür. Anti-TPO düzeyleri HCV’li tüm hastalarda 

pozitif olarak kalmıştır. 422 hasta üzerinde 

yapılan başka bir çalışmada ise kronik viral hepatit 

B, C, D ve B-C birlikteliği olan hastalarda tiroid 

anormallikleri ve klasik IFN tedavisi ile ilişkisi 

incelenmiştir. Bu çalışmada özellikle kronik HCV’li 

bayan hastalarda otoimmün tiroidit oranı 3 kat 

yüksek bulunmuştur. Aynı zamanda IFN tedavisinin 

erken döneminde ve kesildikten sonraki 6. 

ayda başta hipotiroidizm olmak üzere tiroid disfonksiyonunda 

artış bulunmuştur. IFN ile indüklenen 

tiroid disfonksiyonu çoğu hastada geçici ve 

tedavi öncesi ATPOA düzeyleri ile ilişkili olduğu 

vurgulanmıştır. Bu çalışmada; özellikle kadın 

hastalar olmak üzere kronik viral hepatitli hastalarda, 

ATPOA ve tiroid fonksiyon testlerinin yapılması 

gerektiği ve tedavi sırasında ve sonrasında 

TSH ve ST4 düzeylerinin izlenmesi önerilmiştir 

(5). 

AMA; çeşitli otoimmün hastalıklarda pozitif olarak 

bulunmakla birlikte sağlıklı bireylerde de 

pozitif olarak tespit edilebilir. 70 yaş üstü sağlıklı 

bireylerde %15.4 oranında pozitif olmaktadır (6). 

Bu oran; 20-59 yaş grubundaki TSH ve ST4 normal 

bayanlarda ise %11 olarak bulunmuştur. 

Diğer taraftan AMA’nın otoimmün hastalıklar 

yanında HCV ve HBV ile de ilişkili olduğu düşünülmektedir 

(7).Sunduğumuz vakada; hipotiroidiile 

birlikte AMA pozitifliği vardı. 

Kronik HBV’li çocuklarda tiroid antikorlarının 

pozitif bulunabileceği, antikor pozitifliğinin IFN 

tedavisi ile ilişkili olduğu fakat bu durumun subklinik 

hipotiroidizim hariç organ disfonksiyonu ile 

ilişkili olmadığı öne sürülmektedir. Aynı zamanda 

kronik HBV’li çocuklarda antikorların pozitifliği 

veya tedavi sırasında pozitifleşmesinin otoimmün 

hastalıklar ile ilişkili olmadığı kabul edilmektedir 

(8). 


Kronik viral hepatitli postpartum hastalardan 

HBV’li olanlarda postpartum tiroidit (PPT) gelişmesinin 

beklenmediği, HCV’li hastalarda ise PPT 

başta olmak üzere hipertiroidizm gelişebileceği 

düşünülmektedir (9). 

Jamil ve ark (10) 511 hasta üzerinden yaptıkları 

retrospektif bir çalışmada, kronik HCV’li IFN veya 

PEG-IFN α-2a (Ribavirin ile birlikte veya tek başına) 

almış hastalar değerlendirilmiştir. Toplam 45 

hastada TD tespit edilmiştir. Bu çalışmada PEG- 

IFN alan hastalarda TD (14.1), IFN alan hastalardan 

(%6.0) yüksek bulunmuştur. Kırkbeş hastanın 

13’üne sitolojik inceleme yapılmıştır. Hastaların 

8’inde benin folliküler patern, 3’ünde tiroidit 

bulguları ve 2 sinde normal bulgular saptanmıştır. 

TD için; Asyalı olmak, kadın olmak ve PEG-IFN 

kullanımı bağımsız risk faktörü olarak değerlendirilmiştir. 

Bu çalışmada PEG-IFN tedavisi sırasında 

ve sonrasında tüm hastaların TD açısından takip 

edilmesi önerilmiştir. 

Kronik hepatit B hastalarında PEG-IFN α-2a tedavisi 

alan hastaların %19’unda tedavi kesilmesini 

gerektirecek derecede TD tespit edilmiştir. Tiroidit 

gelişminin kronik hepatit hastalarının tedaviye 

yanıtsızlığında rolü olduğu belirtilmiştir (11). 

REFERENCES 

1. Trask PC, Esper P, Riba M, Redman B. Psychiatric side 

effects of interferon therapy: prevalence, proposed mechanisms, 

and future directions. J Clin Oncol 2000; 18: 2316- 

2326. 

2-. Monzani F, Caraccio N, Dardano A, Ferrannini E. Thyroid 

autoimmunity and dysfunction associated with type I interferon 

therapy. Clin Exp Med. 2004; 3: 199-210. 

3. Cesur S, Akin K, Albayrak F, Birengel S, Kurt H, Balik I. 

Prevalence of illnesses in patients with chronic hepatitis b 

and hepatitis c: retrospective study of 435 patients. Mikrobiyol 

Bul 2003; 37: 187-93 

4. Fernandez-Soto L, Gonzalez A, Escobar-Jimenez F, Vazquez 

R, Ocete E, Olea N, Salmeron J. Increased Risk of Autoimmune 

Thyroid Disease in Hepatitis C vs Hepatitis B Before, 

During, and After Discontinuing Interferon Therapy. Arch 

Intern Med 1998; 158:1445-1448. 

5. Deutsch M, Dourakis S, Manesis EK, Gioustozi A, Hess G, 

Horsch A, Hadziyannis S. Thyroid abnormalities in chronic 

viral hepatitis and their relationship to interferon alfa 

therapy. Hepatology 1997; 26: 206-210. 

6.Lazarus JH, Burr ML, McGregor AM, Weetman AP, Ludgate 

M, Woodhead JS, Hall R.. The prevalence and progression of 

autoimmune thyroid disease in the elderly. Acta Endocrinol 

1984; 106: 199 - 202. 

Friedrich-Rus ve ark. (12) yaptığı çalışmada PEG- 

IFN-α ve ribavirin tedavilerini alan 56 kronik HCV 

hastasının tedavi öncesi, 1, 3 ve 6. aylarda tiroid 

USG’sine, tiroid fonksiyonlarına ve otoimmün 

belirteçlerine bakılmıştır. Tedavi öncesinde ve 

sırasında toplam 12 hastada tiroid fonksiyon 

bozukluğu tespit edilmiş (9 hastada hipertiroidi, 

1 hastada hipotiroidi, bir hastada da hipotiroidiyi 

takiben hipertiroidi). Hipertiroidili bir hastada 

Graves hastalığı, 9 hastada destrüktif tiroidit 

bulunmuştur. Bu hastalarda TD için risk faktörleri 

olarak; yaş, bayan cinsiyet, tedavi öncesi tiroid 

bezi volümü, daha önceden var olan tiroglobulin/tiroid 

peroksidaz antikorları ve viral yük olarak 

belirlenmiştir. Ayrıca antiviral tedavi sırasında 

tarama ve izlem için USG yapılmasının tiroid bezi 

hakkında fikir vermesi açısından yararlı olacağı 

belirtilmiştir. 

Sonuç olarak; literatürde kronik HCV hastalarındaki 

IFN ilişkili tiroidit çalışmaları daha fazla olmakla 

birlikte; kronik hepatit C hastaları kronik 

hepatit B hastalarına göre tiroidit gibi otoimmün 

hastalıklara daha duyarlıdır. Bununla birlikte; 

klasik veya PEG-IFN’lar ile tedaviye başlamadan 

öncesinde, sırasında ve sonrasında tiroid otoimmün 

antikorları ve tiroid fonksiyon testlerinin 

takibi tiroid disfonksiyonunun erken tanınmasında 

faydalı olmaktadır. 

7. Sawin CT, Bigos ST, Land S, Bacharach P. The aging thyroid. 

Relationship between elevated serum thyrotropin 

level and thyroid antibodies in elderly patients. Am J Med. 

1985; 79: 591-595. 

8. Kansu A, Kuloğlu Z, Demirçeken F, Girgin N. Autoantibodies 

in children with chronic hepatitis B infection and the 

influence of interferon alpha. Turk J Gastroenterol 2004 15: 

213-218 

9. Elefsiniotis IS, Vezali E, Pantazis KD, Saroglou G. Postpartum 

thyroiditis in women with chronic viral hepatitis. J 

Clin Virol 2008; 41: 318-319. 

10. Jamil KM, Leedman PJ, Kontorinis N, Tarquinio L, Nazareth 

S, McInerney M, Connelly C, Flexman J, Burke V, Metcalf 

C, Cheng W. Interferon-induced thyroid dysfunction in 

chronic hepatitis C. J Gastroenterol Hepatol 2009; 24: 1017- 

1023. 

11. Kartal ED, Alpat SN, Ozgunes I, Usluer G. Adverse effects 

of high-dose interferon-alpha-2a treatment for chronic 

hepatitis B. Adv Ther 2007; 24: 963-71. 

12. Friedrich-Rust M, Theobald J, Zeuzem S, Bojunga J. 

Thyroid function and changes in ultrasound morphology 

during antiviral therapy with pegylated interferon and 

ribavirin in patients with chronic hepatitis C. Viral Hepat 

2009; 16: 168-77. 





Tiroglossal Kanal Kisti Zemininde Gelişen Tiroid Papiller Karsinomu; Nadir Yerleşimli 

Papillary Carcinoma Arising From Thyrogossal Duct Cyst; Rare location 

Havva Erdem 1 , Nilüfer Kadıoğlu 1 , Ali Kemal Uzunlar 1 , Ümran Yıldırım 1 , Murat Oktay 1 , Cem Şahiner 1 , Süleyman Yılmaz 2 

1 Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı 

2 Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Anabilim Dalı 

Özet 

Konjenital boyun kistlerinden en sık karşılaşılan tiroglossal 

kanal kistidir (TKK) ve %1 oranında malign hale gelebilir. En 

sık görülen malign patoloji, tiroidin papiller karsinomasıdır. 

Tedavinin planlanması ve tanı için genellikle patolojik inceleme 

gereklidir. Burada, boyun sağ medial yerleşimli, 3x2 cm 

çaplı TKK’ i olan, transservikal eksizyon ile tedavi edilen 38 

yaşında erkek hasta sunuldu. 

Abstract 

The most common congenital neck masses, thyroglossal 

duct cyst (TDC) can give rise to a malignancy in 1% of the 

cases. Most common malignant pathology found in this rare 

entity is papillary carcinoma. Diagnosis in commonly made 

after pathologic examination for planning the treatment. 

Herein, we report a 3x2cm diameter isolated TDC of the 

right medial in a 38-year-old man who was treated by 

transcervical excision. 

Anahtar Kelimeler: Tiroglossal dukt kisti, boyun kistleri, 

papiller karsinom. 

Keywords: Thyroglossal duct cyst, neck cyst papillary carcinoma. 

Giriş 

Tiroglossal kanal kisti (TKK) tiroid glandının en 

sık görülen gelişimsel anomalisidir. Sıklıkla beningdirler. 

Tiroid glandı aşağı boyuna inerken 

köken aldığı dil köküne tiroglossal kanal ile bağlanmış 

haldedir. Normalde yaşamın 6.haftasında 

bu kanal geriler, gerilemezse kist ya da fistül haline 

gelir (1). TKK malign lezyon gelişimi oldukça 

nadirdir. 

Vakaların %1'i malign hale gelebilir (2). En sık 

görülen malign patoloji tiroidin papiller karsinomasıdır. 

Yurt dışı literatürlerde şimdiye kadar 

yayınlanan vaka sayısının 200 civarında olduğu 

belirtilmiştir (3). Türkiye Tıp Dizini’ne bakıldığında 

bu konuda yayınlanan vaka sayısının altı olduğunu 

görülmektedir (4-8). Burada TKK zeminide 

gelişen tiroid papiller karsinomlu olgunun sunulması 

amaçlandı. 

kist ön tanısı ile kitleye eksizyonel biyopsi yapıldı. 

Patoloji laboratuarına gönderildi. Gönderilen 

materyalde makroskobik olarak 2,8 x 2,5 x 1,5 cm 

ölçülerde, kahverengi renginde ve kesit yüzeyinde 

kistik yapı içinden sarı renkli seröz kıvamda 

sıvı boşaldığı izlendi. Kese duvarına yapışık, lümene 

uzanan sarı renkli 1 x 0,6 x 0,4 cm ölçülerde 

polipoid lezyonlar dikkati çekti. Mikroskobik 

incelemesinde kistik yapı içerisinde 1cm‘lik alanda 

papiller dallanmalar izlendi. Bu yapılarda şeffaf 

nukleuslu, yarıklanma ve inklüzyon içeren 

tirosit nukleusları görüldü (Resim 1,2). Olgu TKK 

zemininde gelişen papiller tiroid karsinom olarak 

raporlandı. 

Olgu Sunumu 

Boynunda şişlik şikayeti ile 38 yaşındaki erkek 

hasta kulak burun boğaz polikliniğine başvurdu. 

Fizik muayenesinde sağ sternokleidomasteideus 

kasının 1/3 orta kısmının medialinde yer alan 

3x2cm‘lik, mobil, yumuşak kıvamlı kitle palpe 

edildi. Diğer sistem muayeneleri normaldi. Tam 

kan ve biyokimyasal değerleri normaldi. Brankial 

Resim 1. Kist duvarına tutunmuş papiller yapılar izlendi 

(H&E X 100). 


Yard. Doç. Dr. Havva Erdem, Düzce Tıp Fak Patoloji AD Konuralp/Düzce E-posta: drhavvaerdem@hotmail.com 

Geliş tarihi / Received: Nisan / April 04, 2012; Kabul tarihi / Accepted: Haziran / June 07, 2012 Çıkar Çatışması /Conflict Of Interest: Yok /None 

86

mikroskobik incelemesinde duvarında tiroid folikül 

epiteli mevcuttu. 

TKK zemininde kanser gelişimi, sıklıkla hayatın 

4.dekadında görülür. Vakaların büyük çoğunluğu 

lezyonun cerrahi olarak çıkarılmasından sonra 

tanı alır (10). TKK içerisinde, tiroid dokusu elemanlarından 

ve yassı hücreli epitelden gelişen 2 

tip karsinom bildirilmiştir. En sık görülen patoloji 

papiller karsinomdur (%85), folliküler karsinom 

(%15) ve yassı hücreli karsinom (%6) daha az 

oranda görülürler (11,12). 

Resim 2. Fibrovasküler stalka sahip, üst üste binme ve 

şeffaf nukleus içeren tirositler izlendi (H&E X 200). 

Olguya yapılan tiroid sintigrafisinde ve ultrasonografide 

özellik izlenmedi. Tiroid fonksiyon testleri 

normal sınırlardaydı. Patolojik incelemede 

malignite kist duvarlarını aşmadığından dolayı 

vakaya tiroidektomi planlanmadı. 

Tartışma 

Tiroid, embryolojik hayatta farenks tabanından 

boyuna doğru göç ederken tiroglossal kanalı kullanır. 

Bu kanal, zaman içinde kanal özelliğini yitirerek 

kaybolur. Ancak kanalın bazı kısımları persistan 

kalabilir ve kanalı oluşturan hücrelerin 

sekresyonlarına devam etmeleri sonucunda kist 

ortaya çıkar (1). 

TKK, brankial kleft kistlerinden iki kat daha fazladır. 

1534 vakalık bir inceleme çalışmasında vakaların 

%67’sinde kist, %33’ünde de fistül olduğu 

izlenmiştir. TKK yaklaşık %90'ı boyun orta hatta 

yerleşir bazıları paramedial olarak yerleşebilir, 

paramedial yerleşimliler genellikle solda olur (1). 

Bu olguda TKK orta hattın sağında yerleşmiş olup 

nadir görülen lokalizasyona sahipti. 

TKK genelde 1-5cm arasındadır. Mukoid ya da 

jelatinoz materyal içerir. Mikroskobisinde tiroid 

dokusu her zaman görülmez. Epiteli silli psodostrafiye 

kolumnar, kuboidal ya da stratifiye skuamöz 

epitel olabilir (9). Vakamızda lezyon yaklaşık 

3 cm çapındaydı, seröz kıvamda mayi içeriyordu, 

Bu vakada da preoperatif papiller karsinomu 

düşündürecek herhangi bir patoloji tespit edilmedi. 

Tanı kistin eksizyonunun patolojik incelenmesi 

ile konuldu. 

TKK’den gelişen papiller karsinomlar klinik olarak 

benign tiroglossal dukt kistinden farklı bir seyir 

göstermez. Ancak çok nadir olmakla birlikte ağrı, 

ses kısıklığı, boyutlarda ani artış, kilo kaybı, bölgesel 

lenfadenopati oluşumu maligniteyi akla 

getirmelidir (12). Tiroidin papiller karsinomunun 

tiroidde hiçbir belirgin lezyon olmaksızın metastaz 

yaptığı düşünüldüğünde tiroglossal kistte 

görülen papiller karsinomun primer olup olmadığını 

netleştirmek gereklidir. Kistin epitel duvarının 

olması, kistin içinde veya yakınında normal 

tiroid dokusunun olması ve tiroidin histopatolojik 

incelemesinin normal olması gerekmektedir (12). 

Bu vakalara tiroidektomi konusunda da fikir birliği 

yoktur. Bazı yazarlar cerrahiden yanayken bazıları 

da takip ya da kistin çıkarılmasının yeterli 

olduğu düşüncesindedirler. Kist duvarının invazyonu 

da tiroidektomi ve hatta boyun diseksiyonu 

için bir kriter olarak ileri sürülmüştür (10-12). Bu 

vakada kistin eksizyonu yeterli görülmüştür. 

Nadir görülmesi nedeniyle tiroglossal kist zemininde 

gelişen papiller tiroid karsinomlar gözden 

kaçabilir. Hızlı büyüyen boyun kitlelerinde boyun 

radyolojik ve sitolojik incelemeleri yapılmalıdır 

(13). 

Her vakada olduğu gibi kistik lezyonlarda da malignite 

akılda tutulmalı ve kliniko- patolojik değerlendirme 

yapılmalıdır. 


REFERENCES 

1. Antonio, Pieter J. Slootweg Patholoy of Head and Neck, 

Thyroglossal Duct Cyst and Ectopic Thyroid, Springer Germany; 

1 edition.2006; p.268. 

2. Albayrak Y, Albayrak F, Kaya Z, Kabalar E, Aylu B. A case of 

papillary carcinoma in a thyroglossal cyst without a carcinoma 

in the thyroid gland, Diagn Cytopathol. 2011;39:38- 

41. 

3. Kwon JK, Lee SM, Lee HM, Lee JC. Papillary thyroid carcinoma 

arising from a primary thyroglossal duct cyst with 

cervical node metastases. Thyroid. 2012;22:330-1. 

4. Zeynep Şıklar, Merih Berberoğlu, Aydın Yağmurlu, Bülent 

Hacıhamdioğlu, Şenay Savaş Erdeve, Suat Fitöz, Metin Kır, 

Gönül Öçal. Synchronous Occurrence of Papillary Carcinoma 

in the Thyroid Gland and Thyroglossal Duct in an Adolescent 

with Congenital Hypothyroidism J Clin Res Pediatr Endocrinol 

2012;4:30-33. 

5. Emine Elif Altuntaş, Şahande Elagöz, Ersin Tuncer, Ayhan 

Koyuncu, Suphi Müderris. Tiroglossal kanal kistinde papiller 

karsinoma: İki olgu sunumu ve literatürün gözden geçirilmesi. 

Cumhuriyet Tıp Derg 2012;34:107-12. 

6. Mehmet Akif Eryılmaz, Hatice Toy. Tiroglossal Ductus Kisti 

İçerisinde Primer Tiroid Papiller Karsinomu Ve Seksen Aydan 

Fazla Takibi . Eur j Gen Med 2011;8(1):69-71. 

7. Nuray Voyvoda, Nihat Taşdemir. Papillary Carcinoma 

Arising from Thyrogossal Duct Cyst Detected by Ultrasonography: 

a Case Report. Fırat Tıp Dergisi 2010;15(3):158-9. 

8. Hilmi Alper Şenkal, Ali Şefik Hoşal, Özay Gököz, Ahmet 

Bülent Sözeri.Tiroglossal Duktus Kistinde Papiller Karsinom. 

KBB ve BBC Dergisi 2009;17(2):82-4. 

9. Yuri E. Nikiforovr, Paul W. Biddinger, Lester D. R. Thompson. 

thyroglossal duct cyst.Embryology and Developmental 

Lesions. In: diagnostic pathology and molecular genetics of 

the thyroid, Yuri E. Nikiforovr, Paul W. Biddinger, Lester D.R. 

Thompson (eds). Philadelphia, JB Lippincott . 2009; p.18-20. 

10. Torcivia A, Polliand C, Ziol M, Dufour F, Champault G, 

Barrat C., papillary carcinoma of the thyroglossal duct cyst: 

report of two cases, Rom J Morphol Embryol 2010, 51:775– 

777. 

11. Wigley TL, Chonkich GD, Wat BY. Papillary Duct carcinoma 

arising in a thyroglosal duct cyst.otolaryngology H & n 

surgery 1997; 116:3:386-388. 

12. Martín-Pérez E, Larrañaga E, Marrón C, Monje F.: primary 

Papillary carcinoma arising in the thyroglossal Duct cyst. 

Eur J Surgery 1997; 163: 143 – 145. 

13. Balalaa N, Megahed M, Ashari MA, Branicki F, thyroglossal 

duct cyst papillary carcinoma case rep oncol. 2011 4: 39– 

43. 




Derleme / Review Volume 1 | Sayı / Issue 2 | Ağustos / Agust 2012 

Kardiyovasküler Risk Faktörü Olarak Dislipidemilere Yaklaşım 

Approach of Dyslipidemia; As a Cardiovascular Risk Factor 

Serkan Öztürk, Selçuk Öztürk. 

1 Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, Bolu. 

Özet 

Kalp ve damar hastalıkları tüm dünyada önde gelen mortalite 

nedeni olmaya devam etmektedir. Dislipidemi ise kalp ve 

damar hastalıklarında gerek yaşam tarzı değişiklikleri gerek 

ise ilaç tedavisi ile düzeltilebilen önemli bir risk faktörüdür. 

Gerek primer koruma amaçlı gerekse sekonder koruma 

amaçlı lipid düşürücü tedavi ile (yaşam tarzı değişiklikleri ve 

ilaç tedavisi birlikte) kardiyovasküler olay gelişiminde azalma 

olduğu gösterilmiştir. Dislipidemi tedavisinde önemli noktalardan 

birisi de hastaların risk skorlamasıdır. Bireyler kalp 

damar hastalıkları açısından risk gruplarına ayrılmalı ve 

dislipidemi yaklaşımı buna göre planlanmalıdır. 

Anahtar Kelimeler: Dislipidemi, kalp ve damar hastalığı, risk 

faktörleri. 

Abstract 

Cardiovascular diseases are the leading cause of mortality 

continues to be all over the world. Dyslipidemia is an important 

cardiovascular risk factor and preventable with 

lifestyle changes and drug therapy. Both primary prevention 

and secondary prevention with lipid-lowering therapy (along 

with lifestyle changes and drug therapy) has been shown to 

decrease the development of cardiovascular events. The risk 

scoring of patients is one of the important points in the 

treatment of dyslipidemia. Individuals must be separated 

according to risk scores for cardiovascular disease and 

dyslipidemia approach should be planned accordingly this 

risk scoring. 

Keywords: Dyslipidemia, cardiovascular disease, risk factors. 

Giriş 

Kalp ve damar hastalıkları tüm dünyada önde 

gelen mortalite nedeni olmaya devam etmektedir 

(1). 2020 yılına kadar da gelişmiş ülkelerde iş 

gücü kaybının ana nedeni olacağı tahmin edilmektedir 

(2). Sigara, sedanter yaşam, obezite, 

yüksek kan basıncı, dislipidemi (yüksek total kolesterol 

ve LDL kolesterol seviyeleri, düşük HDL 

ve artmış trigliserid düzeyleri), yüksek şeker seviyeleri 

ve aile öyküsü gibi risk faktörleri kalp ve 

damar hastalıklarının artması açısından yüksek 

oranda risk teşkil etmektedir. Dünya Sağlık Örgütü 

verileri’ ne göre Avrupa ülkelerinde kalp ve 

damar hastalıklarının %8.7’sinde yüksek lipid 

seviyeleri ana etken olarak rol oynamaktadır (2). 

Yaş ve cinsiyetten bağımsız olarak sigara, yüksek 

kan basıncı ve yüksek kolesterol seviyeleri düzeltilebilen 

risk faktörlerinden olup kalp damar hastalarının 

%80’ inde görülmektedir. Bu risk faktörlerinin 

toplam etkisi erken yaşta koroner kalp 

hastalığı gelişmesinde büyük rol oynamaktadır 

(3). Kan kolesterol seviyeleri ile koroner arter 

hastalığı arasında lineer bir ilişki mevcuttur ve 

kolesterol seviyeleri değiştirilebilen risk faktörlerindendir 

(4). Günümüzde kan kolesterol seviyelerindeki 

azalmayla koroner kalp hastalığı riskinin 

önemli ölçüde azaldığı gösterilmiştir (4). Kan 

kolesterol seviyeleri; beslenme değişikliği, fiziksel 

aktivite ve ilaçlar ile düşürülebilir. Ancak hangi 

hastalara nasıl yaklaşım gösterileceği konusunda 

hala şüpheler bulunmaktadır. Bu yazıda kan kolesterol 

seviyelerinin koroner kalp hastalığı ile 

ilişkisi ve hangi risk grubunda nasıl bir yaklaşımda 

bulunulması gerektiği konusu ve ilaç tedavisi 

gözden geçirilmeye çalışılmıştır. 

Hiperlipidemi Primer ve Sekonder Koruma 

Kan kolesterol seviyeleri kalp damar hastalığıyla 

lineer bir ilişki içerisindedir ve düzeltilebilen risk 

faktörleri arasında anahtar rol oynamaktadır. Kan 

kolesterol seviyesi diyet alışkanlıklarının düzeltilmesi, 

fiziksel aktivite ve medikal tedaviyle azaltılabilir. 

Tedavi toplam kardiyovasküler riski 

azaltmayı amaçlamalıdır ve bir risk faktöründen 

ziyade birden fazla risk faktörünün düzeltilmeye 

çalışılması daha olumlu sonuçlar verecektir (5). 

Kalp ve damar hastalıklarında primer koruma için 

yüksek risk grubunda olan 40-74 yaş aralığındaki 

hastalar ayırt edilmeli ve bu hastalar kardiyovasküler 

risk açısından skorlama yöntemleri kullanılarak 

değerlendirilmelidirler (6,7). Hastalara primer 

koruma için lipid azaltıcı tedavi başlamadan 


Yard. Doç. Dr. Serkan Öztürk, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, Bolu Telefon: 037425354656 E-posta: drserkan69@hotmail.com 

Geliş tarihi / Received: Mayıs / May 31, 2012; Kabul tarihi / Accepted: Haziran / June 06, 2012 Çıkar Çatışması /Conflict Of Interest: Yok /None 

89

önce diğer değiştirilebilir risk faktörleri de gözden 

geçirilmeli ve eğer mümkünse bunlarda düzeltilmelidir. 

Kan testleri ve klinik değerlendirme 

hastalara uygulandıktan sonra eş zamanlı hastalıklar 

ve lipid bozukluğuna bağlı oluşabilecek 

hastalıklar tedavi edilmelidir. Hastanın klinik 

değerlendirmesi şunları içermektedir: sigara ve 

alkol tüketimi, kan basıncı, beden kitle indeksi, 

açlık lipid parametreleri ve glukoz seviyesi, böbrek, 

tiroid bezi ve karaciğer fonksiyonları (5). On 

yıllık kalp damar hastalığı gelişme riski >%20 olan 

bireyler birincil korunma açısından statin tedavisi 

için değerlendirilmelidir (8). İkincil koruma 

için hastalar lipid azaltıcı tedavi için değerlendirilmelidir 

ve risk faktörlerinin azaltılması için beklenmemelidir. 

Kan testleri ve klinik değerlendirme 

uygulandıktan sonra eş zamanlı hastalıklar ve 

dislipideminin sebep olabileceği durumlar tedavi 

edilmelidir. Klinik değerlendirmede dikkat edilmesi 

gereken parametreler birincil koruma ile 

aynıdır. Klinik olarak kanıtlanmış kalp damar hastalığı 

olan bireylere statin tedavisi önerilmektedir. 

Akut koroner sendromlarda hastalar yüksek 

dozda statinler ile tedavi edilmelidir (9). 

Hem birincil hem de ikincil korumada LDL kolesterol 

seviyesini azaltmak ana hedef olmalıdır. 

Bazı hasta gruplarında LDL yüksekliği olmadan 

trigliserid yüksekliği gözlenebilir. Bu hasta gruplarında 

ise hedef trigliserid seviyelerini azaltıp 

HDL kolesterol seviyelerini yükseltmek olmalıdır 

(Şekil 1). Hangi ilaçla tedaviye başlanacağı birçok 

faktöre bağlıdır. Hastanın mevcut olan lipid değerleri, 

hedef değerlere ne kadar yakın olduğu, 

ek hastalıklardan dolayı ilaç kullanımı, lipid azaltıcı 

ilaçların yan etkileri gibi faktörler bunlardan 

bazılarıdır (10). 

Dislipidemi Tedavisinde Kardiyovasküler Risk 

Değerlendirilmesi 

Hiperlipidemi bulunan her hastada 10 yıllık süreçteki 

kalp ve damar hastalık riski mutlaka değerlendirilmelidir. 

NCEP ATP III’e göre aşağıdakilerden 

iki veya daha fazlasının bulunması, kalp ve 

damar hastalığı açısından yüksek risk teşkil etmektedir 

(11): 

▪ Erkek cinsiyet için 45 yaş ve üstü, kadın cinsiyet 

için 55 yaş ve üstü 

▪ Erken yaşta koroner kalp hastalığı öyküsü; erkek 

cinsiyet için 55 yaş ve altı, kadın cinsiyet için 

65 yaş ve altında olmak koşuluyla erkek cinsiyet 

için babada veya birinci derece erkek akrabada, 

kadın cinsiyet için annede veya kadın olan birinci 

derece akrabada MI veya ani kardiyak ölüm öyküsü 

▪ Aktif sigara içiciliği 

▪ Kan basıncının seri yapılan ölçümlerde 140/90 

mmHg ve üzerinde olması veya antihipertansif 

tedavi kullanım öyküsü 

▪ HDL kolesterol seviyelerinin 40 mg/ dL altında 

olması 

Obezite ve fiziksel inaktivite risk faktörü olarak 

değerlendirilmemektedir fakat bu hastalarda 

tedavi için değerlendirilmelidir. Obezite; hipertansiyon, 

DM, dislipidemi gibi risk faktörlerini 

doğrudan etkilediği için bu hastalarda tedavi 

açısından mutlaka değerlendirilmelidir. Eğer HDL 

kolesterol 60 mg/ dL ve üzerinde ise negatif risk 

faktörü olarak değerlendirilmektedir, çünkü HDL 

kolesterol koroner arter hastalık riskini azaltmaktadır. 

Örneğin, hasta 3 adet risk faktörü içermekte 

ve HDL kolesterol 60 mg/dL üzerinde ise bir 

risk fakörü silinir. Böylece hasta 2 adet risk faktörü 

varmış gibi değerlendirilir (11,12). CRP ve homosistein 

düzeylerinin yüksek olmasının kalp ve 

damar hastalığı risk değerlendirmesinde tanısal 

rolünün olduğu belirlenmiştir (13), fakat bunun 

risk faktörü olarak tanımlanmasında elimizde 

henüz yeterli veri bulunmamaktadır. 

WOSCOPS çalışması verilerine göre kolesterol 

seviyelerindeki yükseklik ile yüksek riskli erkeklerin 

tedavisi sonrasında kalp krizi ve kalp hastalığına 

bağlı ölüm riskinde belirgin azalma olduğu 

gösterilmiştir. Randomize yapılan çift kör çalışmada 

bazal ortalama LDL seviyesi 193 mg/ dL 

olan 6600 sağlıklı bireye ortalama 5 yıl boyunca 

pravastatin (40 mg/gün) veya plasebo verilmiş ve 

ölümcül olmayan MI veya kalp hastalığına bağlı 

ölümlerin insidansında %31 azalma olduğu gösterilmiştir 

(14). Son zamanlarda yayınlanan verilere 

göre ek takip dönemindeki hastalarda sadece 

üçte birinin statin tedavisi almaya devam etmesine 

rağmen, 10 senelik süreçten sonra da statin 

kullanan grupta daha düşük kardiyovasküler 

ölüm oranları gösterilmiştir (15). 

2002 yılında yayınlanan PROSPER çalışmasında 

70-82 yaş aralığındaki 5804 hasta plasebo veya 

pravastatine randomize edilmiş ve bu hastaların 

hepsinin kalp damar hastalığı için risk faktörü 

mevcutmuş (16). Üç yıllık inceleme sonucunda 


koroner nedenli ölüm, ölümcül olmayan MI, inme 

oranlarında %15 azalma olduğu gösterilmiştir. 

Bu çalışmada yaşlılarda birincil ve ikincil korumanın 

önemi vurgulanmıştır (16). 

ASCOT çalışmasında hipertansiyon ve en az üç 

kardiyovasküler risk faktörü olan ve bazal ortalama 

LDL kolesterol seviyesi 133 mg/dL olan 

10305 hasta atorvastatin 10 mg/ gün veya plaseboya 

randomize edilmiş (17). Plasebo grubunda 

birincil sonlanım noktasının anlamlı şekilde daha 

yüksek olmasından dolayı çalışma erken sonlandırılmış 

(17). 1994 yılında sonuçlanan 4S, 1996 

yılında yayımlanan CARE, 1998 yılında LIPID ve 

2004 yılında yayımlanan PROVE-IT-TIMI 22 çalışmaları 

sekonder korumada statinlerin önemine 

vurgu yapan çalışmalardır ve bu çalışmalarda 

gösterilmiştir ki statin tedavisi altındaki bireylerde 

kalp hastalığına bağlı ölüm anlamlı derecede 

daha düşüktür (18-21). 2005 yılında yayınlanan 

TNT çalışması stabil koroner arter hastalarında 

yoğun lipid düşürücü tedavinin yararını göstermeyi 

hedeflemiş (15). Çalışma koroner arter hastalığı 

olan ve bazal LDL kolesterol seviyeler 130 

mg/dL altında olan 10001 hastayı 10 mg/gün ve 

80 mg/gün atorvastatine randomize etmiş. Yaklaşık 

5 yıllık takip sonrasında 80 mg/gün atorvasttain 

alan grupta KAH nedeniyle ölüm, ölümcül 

olmayan MI, kardiyak arresten sonra resusitasyon 

veya ölümcül ve ölümcül olmayan inmeden 

oluşan birincil birleşik sonlanım noktasında %22 

göreceli risk azalması görülmüş. Şaşırtıcı şekilde 

iki grup arasında myalji ve rabdomyoliz oranları 

benzer bulunmuş (15). 

Kolesterol Tedavisinde Kullanılan İlaç Tedavileri 

2005 yılında Lancet' te yayınlanan bir metanalize 

göre LDL kolesterol seviyesindeki her 1 mmol/L 

(39 mg/ dL) LDL azalmasıyla tüm nedenlere bağlı 

mortalitede anlamlı %12 azalma gösterilmiş (22). 

Koroner nedenli mortalitede %19 azalma, MI, 

koroner revaskularizasyon ve inmede %21 azalma 

görülmüş. Statinlerin kullanımının ilk yılında 

faydası görülmüş ve sonraki yıllarda daha da 

artmış. Statinler ayrıca anlamlı derecede kanser 

artışı olmadan tedavi kullanımında güvenli görülmüştür. 

Ayrıca dislipidemilere genel yaklaşım şekil 1’de 

gösterilmektedir (Lipid management in adults 12. 

baskısından uyarlanmıştır). 

Yaşam Tarzı Değişiklikleri 

Hiperlipidemi tedavisinde agresif tedavi önerilmekle 

birlikte bir çok medikasyon önümüzde 

seçenek olarak gözüküyor olsa da yaşam tarzı 

değişiklikleri hiperlipidemi tedavisinde köşe taşını 

oluşturmaktadır. Yaşam tarzı değişikliklerini aerobik 

egzersiz, kilo yönetimi, sigara bırakılması, 

alkol tüketiminin azaltılması, sitostanol esterlerinden 

oluşan besin destekleri, bitkisel yağlardan 

oluşan diyetler içermektedir. Fazla kiloları olan 

hastalar kilo verilmesi ve daha az kalori alması 

yönünde cearetlendirilmelidir. Hedef LDL değerlerine 

ulaşmak için hastalara diyet ve egzersiz 

programı önerilmelidir. Doymuş yağlar ve trans 

yağlardan fakir, lifli gıdalardan zengin diyetler 

önerilmekle birlikte E vitamini desteği önerilmemektedir. 

Bu hastalarda diyette günlük iki gram 

bitkisel sterollerde önerilmektedir (23). 

Statinler LDL kolesterol seviyesini azaltmak için 

ilk seçenek olup hastalara risk skorlaması yapılarak 

endikasyon dâhilinde tedavi uygulanmalıdır. 

Mevcut olan yedi adet statin vardır: atorvastatin, 

fluvastatin, lovastatin, pravastatin, rosuvastatin, 

simvastatin ve pitavastatin. Statinlerin trigliserid 

seviyelerini azaltmak ve HDL kolesterol seviyelerini 

arttırmak gibi özellikleride vardır. Primer ve 

sekonder koruma amacıyla statin kullanımını 

destekleyen bir çok klinik çalışma mevcuttur (15- 

21). Statinler dışında lipid azaltıcı tedavi amacıyla 

kullanılmakta olan niacin, gemfibrozil, fenofibrate, 

ezetimibe, safra asid reçineleri gibi tedavi 

seçenekleri de mevcuttur. 


KAYNAKLAR 

1. World Health Organization. Cardiovascular diseases 

(CVDs) [ online ]. Available from URL: http:// 

www.who.int/mediacentre/ factsheets/fs317/en/inex.html 

2. Murray CJL, Lopez AD Alternative projections of mortality 

and disability by cause 1990-2020: Global burden of disease 

study Lancet 1997; 349: 1498-1504. 

3. Emberson JR, Whincup PH, Morris RW Walker M. Reassessing 

the contribution of serum total cholesterol, blood 

pressure and cigarette smoking to the aetiology of coronary 

heart disease: impact of regression dilution bias. European 

Heart Journal 2003; 24: 1719–26. 

4. World Health Organization. Reducing risks, promoting 

healthy life. The world health report 2002. 

5. World Health Organization: Gaining Health: The European 

Strategy for the Prevention and Control of noncommunicable 

diseases. WHO Regional Committee for 

Europe www.euro.whu.int/Document/RC56/edoc08. 

6. De Backer G; EUROASPIRE II Study Group. Evidence-based 

goals versus achievement in clinical practice in secondary 

prevention of coronary heart disease: findings in EUROAS- 

PIRE II. Atheroscler Suppl. 2002; 13-6;16-7. 

7. De Sutter J, De Bacquer D, Kotseva K, Sans S, Pyorala K, 

Wood D, De Backer G; EUROASPIRE II Study Group. Screening 

of family members of patients with premature coronary 

heart disease; results from the EUROASPIRE II family 

survey. Eur Heart J. 2003; 24: 249-57. 

8. De Backer G, Ambrosioni E, Borch-Johnsen K, Brotons C, 

Cifkova R, Dallongeville J, Ebrahim S, Faergeman O, Graham 

I, Mancia G, Cats VM, Orth-Gomér K, Perk J, Pyörälä K, 

Rodicio JL, Sans S, Sansoy V, Sechtem U, Silber S, Thomsen 

T, Wood D; European Society of Cardiology Committee for 

Practice Guidelines. European guidelines on cardiovascular 

disease prevention in clinical practice: third joint task force 

of European and other societies on cardiovascular disease 

prevention in clinical practice (constituted by representatives 

of eight societies and by invited experts). Eur J Cardiovasc 

Prev Rehabil. 2003; 10(4):S1-S10. 

9. Cannon CP, Braunwald E, McCabe CH, Rader DJ, Rouleau 

JL, Belder R, Joyal SV, Hill KA, Pfeffer MA, Skene AM; Pravastatin 

or Atorvastatin Evaluation and Infection Therapy- 

Thrombolysis in Myocardial Infarction 22 Investigators. 

Intensive versus moderate lipid lowering with statins after 

acute coronary syndromes. N Engl J Med. 2004 Apr 

8;350(15):1495-504. 

10. Van Ganse E, Laforest L, Alemao E, Davies G, Gutkin S, 

Yin D. Lipid-modifying therapy and attainment of cholesterol 

goals in Europe: the Return on Expenditure Achieved for 

Lipid Therapy (REALITY) study. Curr Med Res Opin. 2005; 21: 

1389-99. 

11. Grundy SM, Cleeman JI, Merz CN, Brewer HB Jr, Clark LT, 

Hunninghake DB, Pasternak RC, Smith SC Jr, Stone NJ; National 

Heart, Lung, and Blood Institute;American College of 


Cardiology Foundation; American Heart Association.Implications 

of recent clinical trials for the National 

Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III 

guidelines. Circulation. 2004; 110: 227-39. 

12. De Backer G, Ambrosioni E, Borch-Johnsen K, Brotons C, 

Cifkova R, Dallongeville J, Ebrahim S, Faergeman O, Graham 

I, Mancia G, Manger Cats V, Orth-Gomér K, Perk J, Pyörälä 

K, Rodicio JL, Sans S, Sansoy V, Sechtem U, Silber S, Thomsen 

T, Wood D; Third Joint Task Force of European and 

Other Societies on Cardiovascular Disease Prevention in 

Clinical Practice. European guidelines on cardiovascular 

disease prevention in clinical practice. Third Joint Task Force 

of European and Other Societies on Cardiovascular Disease 

Prevention in Clinical Practice. Eur Heart J. 2003; 24 :1601- 

10. 

13. Pineda J, Marín F, Marco P, Roldán V, Valencia J, Ruiz- 

Nodar JM, Romero DH, Sogorb F, Lip GY. The prognostic 

value of biomarkers after a premature myocardial infarction. 

Int J Cardiol. 2010; 143: 249-54. 

14. Streja L, Packard CJ, Shepherd J, Cobbe S, Ford I; WOS- 

COPS Group. Factors affecting low-density lipoprotein and 

high-density lipoprotein cholesterol response to pravastatin 

in the West Of Scotland Coronary Prevention Study (WOS- 

COPS). Am J Cardiol. 2002; 90: 731-6. 

15. Shepherd J, Barter P, Carmena R, Deedwania P, Fruchart 

JC, Haffner S, Hsia J, Breazna A, LaRosa J, Grundy S, Waters 

D.Effect of lowering LDL cholesterol substanitially below 

currently recommended levels in patients with coronary 

heart disease and diabetes: The Treating to New Targets 

(TNT) Study. Diabetes Care. 2006; 29: 1220-1226. 

16. Ford I, Blauw GJ, Murphy MB, Shepherd J, Cobbe SM, 

Bollen EL, Buckley BM, Jukema JW, Hyland M, Gaw A, Lagaay 

AM, Perry IJ, Macfarlane P, Norrie J, Meinders AE, 

Sweeney BJ, Packard CJ, Westendorp RG, Twomey C, Stott 

DJ; The PROSPER Study Group. A Prospective Study of Pravastatin 

in the Elderly at Risk (PROSPER): Screening Experience 

and Baseline Characteristics. Curr Control Trials 

Cardiovasc Med. 2002: 20; 8. 

17. Williams B, Lacy PS, Cruickshank JK, Collier D, Hughes 

AD, Stanton A, Thom S, Thurston H; CAFE and ASCOT Investigators. 

Impact of statin therapy on central aortic pressures 

and hemodynamics: principal results of the Conduit Artery 

Function Evaluation-Lipid-Lowering Arm (CAFE-LLA) Study. 

Circulation. 2009; 119:53-61. 

18. Spaulding C, Weber S. Scandinavian simvastatin study 

(4S). Lancet. 1994; 344:8939-8940. 

19. Plehn JF, Davis BR, Sacks FM, Rouleau JL, Pfeffer MA, 

Bernstein V, Cuddy TE, Moyé LA, Piller LB, Rutherford J, 

Simpson LM, Braunwald E. Reduction of stroke incidence 

after myocardial infarction with pravastatin: the Cholesterol 

and Recurrent Events (CARE) study. The Care Investigators. 

Circulation. 1999; 19: 216-23. 

20. MacMahon S, Sharpe N, Gamble G, Hart H, Scott J, 

Simes J, White H. Effects of lowering average of belowaverage 

cholesterol levels on the progression of carotid 

atherosclerosis: results of the LIPID Atherosclerosis 

Substudy. LIPID Trial Research Group. Circulation. 1998; 97: 

1784-90. 

21. Scirica BM, Morrow DA, Cannon CP, Ray KK, Sabatine 

MS, Jarolim P, Shui A, 

McCabe CH, Braunwald E; PROVE IT-TIMI 22 Investigators. 

Intensive statin therapy and the risk of hospitalization for 

heart failure after an acute coronary syndrome in the PRO- 

VE IT-TIMI 22 study. J Am Coll Cardiol. 2006; 47: 2326-31. 

22. Baigent C, Keech A, Kearney PM, Blackwell L, Buck G, 

Pollicino C, Kirby A, Sourjina T, Peto R, Collins R, Simes R; 

Cholesterol Treatment Trialists' (CTT) Collaborators. Efficacy 

and safety of cholesterol-lowering treatment: prospective 

meta-analysis of data from 90,056 participants in 14 randomised 

trials of statins. Lancet. 2005; 8: 366(9493):1267- 

78. 

23. Hockley T, Pollard S, Smedley M. Lifestyle and risk factor 

management and the use of drug therapies in coronary 

patients from 15 countries. Principal results from EUROAS- 

PIRE II. European Heart Journal 2001; 22: 554-572. 




Derleme / Review Volume 1 | Sayı / Issue 2 | Ağustos / Agust 2012 


Current Approach To Intravascular Catheter Infection 

İsmail Necati Hakyemez, Abdulkadir Küçükbayrak, Hayrettin Akdeniz. 

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları Ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı, Bolu 

Özet 

Hastanelerin riskli ünitelerinde yatan hastalarda nozokomiyal 

kan dolaşımı infeksiyonlarının önemli bir kısmı damar içi 

kateter infeksiyonlarından kaynaklanmaktadır. Kateterle 

ilişkili kan dolaşımı infeksiyonu (KİKDİ), önemli bir morbidite 

ve mortalite nedenidir. Hastanede kalış süresi ve bakım 

maliyetlerini artırır. İnfeksiyon sıklıkla kateter giriş yeri ve 

birleşim yerinden kaynaklanmaktadır. KİKDİ için en sık etken 

mikroorganizmalar koagülaz-negatif stafilokok, Staphylococcus 

aureus, Enterokoklar ve Candida türleridir. Kateter ile 

periferik kanda aynı etkenin üremesi tanının temelini oluşturur. 

Tedavide, genellikle kateter çıkarılır ve sistemik antibiyotik 

başlanır. Kanıta dayalı stratejiler eşliğinde paket önlemlerin 

uygulanması, multidisipliner eğitimlerin verilmesi, geriye 

dönük bildirimlerin sağlanması, infeksiyon kontrol sürveyansının 

düzgün çalışması ve kalite açısından akreditasyonun 

sağlanması KİKDİ’lerin önlenmesi için zorunludur. 

Abstract 

A great majority of nosocomial bloodstream infections in 

hospitalized patients in risky departments of hospitals originate 

from an infected central venous catheter (CVC). Catheter-related 

bloodstream infection (CRBSI) is one of the considerable 

reason for morbidity and mortality and causes an 

increase in both duration and cost of hospital care. CRBSI 

usually arises around the catheter inserion site and at the 

hub of the catheters. Coagulase-negative staphylococci, 

Staphylococcus aureus, enterococci, and Candida species are 

the most common causative organisms for CRBSI. Isolation 

of the same organism from the catheter and peripheral 

blood contitutes the basis for the diagnosis of CRBSI. CRBSI 

is usually treated by withdrawal of the catheter and using 

systemic antibiotics. Applying prevention bundles accompanied 

with the evidence based strategies, planning multidisciplinary 

trainings, analysing retrospective data of the cases, 

doing infection control surveyances properly and providing 

acreditation in terms of quality is compulsory to avoid from 

CRBSI. 

Anahtar Kelimeler: kateter, infeksiyon, tanı, önlem. 

Keywords: catheter, infection, diagnosis, prevention. 

Giriş 

Günümüz tıp uygulamalarında tedavi amaçlı çok 

çeşitli kateterler kullanılmaktadır. Yoğun bakım 

üniteleri içerdikleri özellikli hasta popülasyonu 

nedeniyle damar içi kateter uygulamalarının en 

sık yapıldığı ünitelerdir. Bu hastalarda santral 

venöz kateterler yaşam desteği ve tedavi anlamında 

büyük öneme sahip araçlardır (1). Amerika 

Birlesik Devletleri’nde (ABD) her yıl 150 milyondan 

fazla damar içi kateter kullanılmaktadır. Bunların 

yaklaşık olarak 15 milyonunun santral venöz 

kateter (SVK) olduğu ve yoğun bakım ünitelerinde 

80.000 kateter ilişkili kan dolaşımı infeksiyonu 

(KİKDİ) saptandığı belirtilmektedir (2). 

Kateter kullanımına bağlı başta infeksiyon olmak 

üzere çeşitli komplikasyonlar oluşabilmektedir. 

Alınan tüm önlemlere karşın kateterlerin daha sık 

kullanımıyla doğru orantılı olarak, kateter infeksiyonlarında 

bir artış söz konusudur. Bu durum 

morbidite/mortalite hızlarının artışının yanında 

hastalara ve kurumlara ek maliyet getirmektedir 

(3). 

Patogenez 

Kateter ilişkili infeksiyonların patogenezinde pekçok 

faktör rol almaktadır. Kateter infeksiyonları; 

konak, yabancı bir cisim olan kateterin fizik özellikleri 

ve patojen mikroorganizmadan oluşan 

üçleme arasındaki etkileşim sürecinde oluşur. 

SVK kolonizasyonu infeksiyon için bir ön koşuldur. 

Konak glikoproteinleri, kateter takıldıktan 

kısa bir süre sonra kateter yüzeyine adsorbe olarak 

mikroorganizmaların tutunabilmelerini kolaylaştırmaktadır 

(4). Bu mikroorganizmaların çoğunluğu 

yabancı cisimlere yapışmalarını kolaylaştıran 

ve kendilerini savunmalarını sağlayan biyofilm 

olarak bilinen mukopolisakkarid yapıda bir 

madde üreterek infeksiyon gelişimine önemli bir 

katkı yapmaktadır (5). 


Yard. Doç. Dr. İsmail Necati Hakyemez, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları Ve Klinik Mikrobiyoloji AD, Bolu Telefon: 037425354656 

E-posta: drhakyemez@hotmail.com 

Geliş tarihi / Received: Mayıs / May 01, 2012; Kabul tarihi / Accepted: Mayıs / May 12, 2012 Çıkar Çatışması /Conflict Of Interest: Yok /None 

94

Kolonizasyon en sık cilt-kateter arayüzü (ekstraluminal 

yol) boyunca mikroorganizmaların 

göçüyle ya da bir kateter birleşme yerinin (hub) 

kontaminasyonu (endoluminal yol) ile oluşur (6). 

Kısa süreli kullanılan SVK’lerde (7-10 günden az 

süreli) giriş yeri etrafındaki deri sıklıkla infeksiyon 

kaynağını oluştururken, uzun süreli SVK’lerde en 

sık infeksiyon kaynağı kateter birleşme yeridir 

(7). 

Kateter infeksiyonlarının nadir bir nedeni yapım 

veya uygulama esnasında kontamine olan infüzatlardır. 

Bu sekilde özellikle yoğun bakım ünitelerinde 

salgın yapan nozokomiyal infeksiyonlar 

görülmektedir (8). Bir çalışmada kontamine infüzatın 

KİKDİ’lerin %7’sinden sorumlu olduğu belirtilmekte 

ve tedavi ünitelerinde damar içi sıvı 

hazırlanan hastanelerde Gram-negatif bakteri 

üremesi saptanması durumunda rutin olarak 

infüzat kültürü bakılması önerilmektedir (9). 

Risk Faktörleri 

Damar içi kateter ilişkili infeksiyon için risk faktörleri 

konak, kateter, hastane ve ekiple ilgili 

duruma göre değişiklik göstermektedir. Santral 

venöz kateter ilişkili kan dolaşımı infeksiyonu için 

risk faktörleri kateterizasyon öncesi uzamış yatış 

süresi, uzun süreli kateterizasyon, kateterin acil 

şartlarda takılması, hub ve giriş yerinde yoğun 

mikrobiyal kolonizasyon, internal juguler kateterizasyon, 

granülositopeni, altta yatan hastalığın 

ciddiyeti, başka odakta aktif infeksiyon, cilt bütünlüğünün 

bozulması, erken doğum, kateter 

yoluyla total parenteral beslenme ve standart 

dışı kateter bakımını (örneğin, aşırı kateter manipülasyonu 

veya düşük hemşire-hasta oranı) 

içermektedir (3,10). Kısa süreli SVK’lerde subklavian 

yerleşim femoral bölgeye göre daha düşük 

kolonizayon ve tromboemboli riski taşıdığından 

kateterizasyonda subklavian yerleşim tercih edilir. 

Uzun süreli santral venöz kateteri olan kanser 

hastalarında juguler ve subklavian yerleşimin her 

ikisi benzer risk taşır (11). Derialtı venöz port 

kullanılarak implante edilen kateterler için infeksiyon 

riski, kısa süreli tünelsiz SVK’lerden çok 

daha düşük olduğu için uzun süreli venöz girişim 

gerektiren hastalarda, port kateterler daha çok 

tercih edilir (12). 

Etiyoloji 

Başta cilt flora mikroorganizmaları olmak üzere, 

çesitli bakteriler ve mantarlar etiyolojide rol alır 

(13). Kateter tipi, kateter yeri, konağın durumu, 

hastanın bulunduğu ünite ve hastane gibi faktörlere 

göre etkenler farklılık gösterebilir. Başta 

koagülaz negatif stafilokok (KNS)'lar (deri florasının 

en baskını olması ve slime oluşturma yeteneği 

sebebiyle) olmak üzere, Staphylococcus aureus, 

Enterococcus ve Candida türleri kateter 

infeksiyonlarından en sık üretilen etkenlerdir 

(14). Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella spp., 

Escherichia coli, Enterobacter spp. ve diğer 

Gram-negatif bakteriler etiyolojide daha az oranda 

saptanmaktadır (15). İmmünsüpresyon ve 

geniş spektrumlu antibiyotik kullanımı durumunda 

diğer nadir saptanan bakteri ve funguslar da 

etken olabilmektedirler. Bütün kateter tiplerinde 

KNS'ler en sık etkendir, ama femoral kateterde 

en sık etken Gram-negatif çomaklar ve enterokoklardır 

(16). 

Tanı 

Klinik bulgular (kateterli hastalarda lokal ve sistemik 

bulgular) ve mikrobiyolojik testler tanının 

temelini oluşturur. Başka bir infeksiyon odağı 

yokluğunda kateterli bir hastada ateş, üşüme, 

titreme, hipotansiyon, hiperventilasyon, solunum 

yetmezliği bulguları kateter infeksiyonunu düşündürmelidir 

(17). Standart dışı kateter bakımının 

yapılması, kateter girişinde inflamasyon varlığı, 

kateter ucu kültüründe kanlı besiyerinde ≥15 

mikroorganizma kolonisi varlığı, tipik mikroorganizmalara 

(KNS, S.aureus, Candida spp. vb) bağlı 

bakteriyemi, total parenteral beslenenlerde hematojen 

Candida endoftalmiti varlığı, tedaviye 

dirençli bakteriyemi, kateterin çıkarılmasıyla 

kliniğin düzelmesi ve infüzat ilişkili kümesel infeksiyon 

durumunda KİKDİ akla getirilmelidir. 

Sistemik bulgu olmaksızın kateter giriş yerinde 

inflamasyon varlığı lokal infeksiyonu düşündürmelidir 

(18). Kateter bakteriyemi kaynağı olsa 

bile çoğu zaman görünür bir infeksiyon bulgusu 

saptanmayabilir. Kesin tanı için mikrobiyolojik 

incelemelere gereksinim vardır (10). 

Kateterin çıkarılmasını gerektiren yöntemler: En 

sık kullanılanı yarı kantitatif kültür yöntemdir. 

Kateterin 5 cm’lik uç kısmının kanlı besiyerinde 


Maki yöntemiyle ekimi sonrası ≥15 mikroorganizma 

kolonisi üremesi kateterin anlamlı derecede 

kolonize olduğunu gösterir. Dezavantajı sadece 

kateter dış yüzeyinin kültürüne olanak tanımasıdır 

(19). Tam kantitatif kateter kültür yöntemiyle 

hem kateter dış yüzeyi hem de kateter 

lümenindeki biyofilme yapışık mikroorganizmaları 

izole etmek mümkündür. Sonikatör ve vorteks 

yardımıyla yapılan tam kantitatif kültürde ≥10² 

kob (koloni oluşturan birim)/ml üremesi anlamlı 

olarak kateterin infekte olduğunu gösterir (18). 

Kateterin çıkarılmasını gerektirmeyen yöntemler: 

Uzun süreli SVK gereken hastalarda kateter değişimi 

zordur. Bu durumda kateter çıkarılmaksızın 

infeksiyonun tanısını sağlayan yöntemler geliştirilmiştir. 

Kantitatif kan kültürü yöntemi, kateterden 

alınan kan örneği ile periferik venden alınan 

kan kültürü örneklerinin koloni sayılarının karşılaştırılmasına 

dayanmaktadır. Kateterden alınan 

kan kültüründeki üremede saptanan koloni sayısı/ml 

periferik venöz kana göre 5 kattan daha 

fazlaysa kateter infeksiyonu tanısı konur. Diğer 

bir yöntem de üreme zamanlarının karşılaştırlmasına 

dayanmakta ve otomatize sistemlerde 

kateterden alınan kan kültürünün aynı anda alınan 

periferik ven kan kültüründen iki saat daha 

önce üreme sinyali vermesi kateter infeksiyonuna 

işaret eder (20,21). Kateter giriş yerinde akıntı 

olan durumlarda, kateter hub ve giriş yerinden 

yapılan sürüntü kültürünün değerlendirilmesi 

kateter çekilmesini gerektirmeyen diğer bir yöntemdir. 

Katetere bağlı sepsis tanısında en az iki 

set kan kültürü alınmalıdır. Kan kültürü alırken 

deri asepsisine özel önem göstermek gerekir. 

Çünkü kontaminasyona bağlı kan kültüründe 

olabilecek bir üreme gereksiz tedavi ve yatış süresinin 

uzamasına neden olacaktır (10). 

Tedavi 

Kateterle ilişkili infeksiyonlara yaklaşımda sıklıkla 

kateterin çıkarılması, sonrasında ampirik antibiyotik 

başlanması ve kültür sonuçlarına göre değişiklik 

planlanması tedavinin temelini oluşturur. 

Kateterin çıkarılması hastalarda iyileşme sağlamakla 

birlikte beraberinde antimikrobiyal tedavi 

uygulanmalıdır (22). Kritik hastalarda kateterin 

değişimi komplikasyon nedeniyle güçlük gösterebilir. 

KNS gibi virülansı düşük mikroorganizmaların 

etken olduğu durumlarda kateter çıkarıl 

maksızın tedavi yapılabilir. Kateterin çıkarılma 

kararı etken mikroorganizmaya, infeksiyonun 

seyrine, kateter tipine ve konağın durumuna 

göre verilmelidir (18). 

Kateteri çıkarılmayan hastalarda sistemik antibiyoterapi 

yanında 7-14 gün süreyle intraluminal 

antibiyotik uygulaması (antibiyotik kilitleme yöntemi) 

yapılmalıdır. Perifer kan kültüründe üreme 

olmaksızın santral kateterden alınan kan kültürlerinde 

birden fazla üreme varsa sistemik tedavi 

olmaksızın 10-14 gün süreyle sadece antibiyotik 

kilit tedavisi yapılabilir (10). Bu uygulama, kateter 

lümeninin antibiyotik solüsyonu ile doldurulup 

etkinliğini göstermesi için burada belli bir süre 

kilitlenmesi esasına dayanmaktadır (23). Kateter 

infeksiyonundan şüphelenildiğinde hızlıca ampirik 

tedavi başlanmalıdır. Ampirik tedavide metisiline 

dirençli stafilokoklar dikkate alınmalı ve ilk 

seçenekte glikopeptidler yer almalıdır. Özel konak 

durumunda Gram negatif etkinliği olan bir 

antibiyotik ve/veya antifungal ajan tedaviye eklenmelidir 

(24). Ampirik tedavi mikrobiyolojik 

kültür sonuçlarına göre yeniden düzenlenmelidir 

(17). 

Sistemik infeksiyöz komplikasyon gelişmeyen ve 

tedaviye iki gün içinde yanıt alınan kısa süreli 

kullanılan santral kateterli hastalarda etken KNS 

ise ve kateter yerinde kalacaksa sistemik tedavi 

yanında antibiyotik kilit tedavisi 10-14 gün sürdürülmelidir. 

Ancak, kateter çıkarılacaksa tedavi 

süresi 5-7 gündür. S.aures’ta kateter çıkarıldıktan 

sonra tedavi 14 günden uzun sürdürülmelidir. 

Gram negatif bakteri ve Enterekok türlerinde ise 

7-14 gün süreyle verilmelidir. Candida türlerinde 

negatif kan kültüründen sonra 14 gün tedaviye 

devam edilmelidir. Katetere bağlı sistemik infeksiyöz 

komplikasyon gelişen hastalarda ise tedavi 

süresi 4-8 haftadır (10). 

Korunma 

Yüksek mortalite-morbidite oranı ve maliyeti 

nedeniyle kateter ilişkili kan dolaşımı infeksiyonlarının 

önlenmesine ve kanıta dayalı sıfır riske 

yönelik çalışmalar ön plana çıkarılmalıdır (25). 

ABD’de Sağlık Bakımını İyileştirme Enstitüsü, 

sağlık bakımı sürecindeki uygulamaların iyileştirilmesi 

için demetler kavramını geliştirmiştir. 

Demetler kanıta dayalı önlem kılavuzlarına eşlik 

eden, ideal pratik uygulamaların gruplandırılma 


sıdır. Hastaların prognozuna olumlu katkı sağlar. 

Bu demetler; el hijyeni, kateterizasyon sırasında 

maksimum bariyer önlemlerinin alınması (Maske, 

bone, steril önlük, steril eldiven ve steril hasta 

örtüsü kullanımı), kateter giriş yeri ve çevresine 

klorheksidinle cilt antisepsisi uygulanması, en 

uygun kateter yerleşim yerinin seçilmesi (femoral 

bölgeye kateter yerleştirilmesinden kaçınılması), 

günlük olarak santral kateter gereksiniminin değerlendirilmesidir 

(3,26). 

Kateter yerleştirilmeden önce endikasyon gerekliliği 

ayrıntılı değerlendirilmelidir. Kateterizasyon 

sonrasında önlem demetlerini içeren uygulama 

listesinin değerlendirilerek alınması gereken önlemlere 

uyumun kontrolü sağlanmalıdır. Uyumun 

artırılmasına yönelik infeksiyon kontrol komitesi 

sürveyans verileri eşliğinde infeksiyon oranları 

geriye dönük bilgilendirme yoluyla hastane ünitelerine 

iletilmelidir (27). KİKDİ’ye yönelik kanıta 

dayalı infeksiyon kontrol kılavuzlarının kullanılması 

ile önemli ölçüde eliminasyon sağlanabilir 

(28). Günlük endikasyon değerlendirilmesi ile 

gereksiz olduğu saptanan kateter en kısa sürede 

çıkarılmalıdır. Uzun süreli kateterizasyon infeksiyonu 

tetikler. Sürekli eğitim programlarının düzenlenmesi 

ile önlem demetlerinin sağlık personeline 

anlatılması, kateterizasyon sırasındaki 

önlemlere uyumun kontrolü ve geri dönük bildirimlerin 

sonucunda infeksiyon oranlarında belirgin 

ölçüde azalma olduğu görülmüştür (29). 

Kateterizasyon sonrasında kateter bakımının 

pratik ve uygun bir şekilde yapılması, personele 

ileri düzeyde verilen bir eğitimden daha önemlidir 

(30). Uygulama öncesi eller yıkanmalı veya el 

antiseptiği ile ovulmalıdır. Santral kateter uygulamalarında 

steril eldiven giyilmelidir. Kateter 

giriş yeri gazlı bez, şeffaf yarı geçirgen örtüler ile 

kapatılmalıdır. Kateter giriş yeri örtüleri, nemlenme, 

gevşeme, kirlenme durumunda değiştirilmelidir. 

Kısa süreli kateterlerde gazlı bez örtüler 

iki günde bir, yarı şeffaf örtüler ise yedi günde 

bir değiştirilmelidir. Antibiyotikli lokal pomatlar 

kolonizasyonu artırdığından kateter bakımında 

kullanılmamalıdır (31). 

Maksimum steril bariyer önlemleri ve kateterizasyon 

sırasında klorheksidin uygulaması yapılmasına 

rağmen KİKDİ oranları yüksek seyrederse 

infeksiyonun önlenmesi açısından antisep 

tik/antibiyotik emdirilmiş kateterlerin kullanılması 

önerilir. Bu amaçla Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi 

tarafından onaylanmış olan iç ve dış yüzeyleri 

minosiklin ve rifampinle kaplanmış kateterler 

kullanılmaktadır (32). 

Santral venöz kateterler rutin olarak belirli periyodda 

değiştirilmemelidir. Ancak kateter takılması 

sırasında asepsiyi bozan bir durum varsa 

kısa sürede değiştirilmelidir. Enjeksiyon sırasında 

önce % 70 alkol veya iyodofor solüsyonu ile silinmeli, 

uygulamada kullanılan alet steril olmalı, 

kullanılmayan tüm lümenler kapalı tutulmalıdır 

(33). 

Gelişmekte olan ülkelerde KİKDİ hızı, gelişmiş 

ülkelere göre daha yüksektir (34). Yetersiz sayıda 

eğitimli sağlık personeli, infeksiyon kontrol kurallarına 

uyum sorunu, infeksiyon kontrol sürveyansı 

ve akreditasyonunun hastanelerde zorunlu 

tutulmaması bu durumun başlıca nedenleridir. 

Önlem demetlerinin daha kapsamlı uygulanması 

yönünde bilincin oluşturulması, bize kateter infeksiyonlarının 

sıfır düzeyine çekilmesinde önemli 

bir katkı sağlayacaktır. 

KAYNAKLAR 

1. Seifert H, Jansen B, Widmer AF, Farr BM: Central- 

Venous Catheters. In: Seifert H, Jansen B, Farr BM (Eds): 

Catheter-Related Infections. 2th edition, New York, Marcel 

Dekker 2005: 293-326. 

2. O'Grady NP, Alexander M, Burns LA, Dellinger EP, Garland 

J, Heard SO, Lipsett PA, Masur H, Mermel LA, Pearson 

ML, Raad II, Randolph AG, Rupp ME, Saint S; Healthcare 

Infection Control Practices Advisory Committee. Guidelines 

for the prevention of intravascular catheterrelated 

infections. Am J Infect Control 2011; 39: 1-34. 

3. Beekmann SE, Henderson DK: Infections caused by 

percutaneous intravascular devices. In: Mandell GL, Bennett 

JE, Dolin R (Eds): Mandell, Douglas, and Bennett's 

Principles and Practice of Infectious Diseases. 7th edition, 

Philadelphia, PA: Churchill, Livingstone, Elsevier 2010: 

3347-62. 

4. Pascual A. Pathogenesis of catheter-related infections: 

lessons for new designs. Clin Microbiol Infect 2002; 8: 

256-64. 

5. Zhang L, Gowardman J, Rickard CM. Impact of microbial 

attachment on intravascular catheter-related infections. 

Int J Antimicrob Agents 2011; 38: 9-15. 

6. Bouza E, Burillo A, Munoz P. Catheter-related infections: 

diagnosis and intravascular treatment. Clin Microbiol 

Infect 2002; 8: 265-74. 

7. Edgeworth J. Intravascular catheter infections. J Hosp 

Infect 2009; 73: 323-30. 

8. Safdar N, Maki DG. The pathogenesis of catheterrelated 

bloodstream infection with noncuffed short-term 


central venous catheters. Intensive care med 2004; 30: 

62-7. 

9. Macias AE, Huertas M, de Leon SP, Munoz JM, Chavez 

AR, Sifuentes-Osornio J, Romero C, Bobadilla M. Contamination 

of intravenous fluids: a continuing cause of hospital 

bacteremia. Am J Infect Control 2010; 38: 217-21. 

10. Weber DJ, Rutala WA. Central line-associated bloodstream 

infections: prevention and management. Infect Dis 

Clin North Am 2011; 25: 77-102. 

11. Ge X, Cavallazzi R, Li C, Pan SM, Wang YW, Wang FL. 

Central venous access sites for the prevention of venous 

thrombosis, stenosis and infection in patients requiring 

long-term intravenous therapy. Cochrane Database Syst 

Rev 2012; 3: CD004084. 

12. Maki DG, Kluger DM, Crnich CJ. The risk of bloodstream 

infection in adults with different intravascular devices; a 

systematic review of 200 published prospective studies. 

Mayo Clin Proc 2006; 81: 1159-71. 

13. Eggimann P, Pittet D. Overview of catheter-related 

infections with special emphasis on prevention based on 

educational programs. Clin Microbiol Infect 2002; 8: 295- 

309. 

14. Walz JM, Memtsoudis SG, Heard SO. Prevention of 

central venous catheter bloodstream infections. J Intensive 

Care Med 2010; 25: 131-8. 

15. Mermel LA, Farr BM, Sherertz RJ, Raad II, O'Grady N, 

Harris JS, Craven DE. Guidelines for the management of 

intravascular catheter-related infections. Clin Infect Dis 

2001; 32: 1249-72. 

16. Polderman KH, Girbes AR. Mechanical and infectious 

complications of central venous catheters. Minerva Anestesiol 

2003; 69: 330-2. 

17. Öncü S. İnravenöz kateter infeksiyonları. ANKEM Derg 

2012; 26: 180-3. 

18. Öztürk R: Damar içi kateterlere bağlı infeksiyonlar ve 

korunma. Hastane İnfeksiyonları (Ed): Hastane infeksiyonları 

derneği yayını No:1, bilimsel tıp yayınevi, Ankara 

2003:489-517. 

19. Crump JA, Collignon PJ. Intravascular catheterassociated 

infections. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2000; 

19: 1-8. 

20. Bouza E, Alvarado N, Alcala L, Perez MJ, Rincon C, Munoz 

P. A randomized and prospective study of 3 procedures 

for the diagnosis of catheter-related bloodstream infection 

without catheter withdrawal. Clin Infect Dis 2007; 

44: 820-6. 

21. Eggimann P. Diagnosis of intravascular catheter infection. 

Curr Opin Infect Dis 2007; 20: 353-9. 

22. Paiva JA, Pereira JM. Treatment of the afebrile patient 

after catheter withdrawal: drugs and duration. Clin Microbiol 

Infect 2002; 8: 290-4. 

23. Carratala J. The antibiotic-lock technique for therapy of 

‘highly needed’ infected catheters. Clin Microbiol Infect 

2002; 8: 282-9. 

24. Bouza E, Burillo A, Munoz P. Catheter-related infections: 

diagnosis and intravascular treatment. Clin Microbiol 

Infect 2002; 8: 265-74. 

25. McLaws ML, Burrell AR. Zero risk for central lineassociated 

bloodstream infection: are we there yet?. Crit 

Care Med 2012; 40: 388-93. 

26. Marwick C, Davey P. Care bundles: The holy grail of 

infectious risk management in hospital? Curr Opin Infect 

Dis 2009; 22: 364-9. 

27. Güner R. Kateter ilişkili kan dolaşımı infeksiyonlarından 

korunmada paket önlemler. ANKEM Derg 2011; 25: 25-7. 

28. Berenholtz SM, Pronovost PJ, Lipsett PA, Hobson D, 

Earsing K, Farley JE, Milanovich S, Garrett-Mayer E, Winters 

BD, Rubin HR, Dorman T, Perl TM. Eliminating catheter-related 

bloodstream infections in the intensive care 

unit. Crit Care Med 2004; 32: 2014-20. 

29. Bizzarro MJ, Sabo B, Noonan M, Bonfiglio MP, Northrup 

V, Diefenbach K. A quality improvement initiative to reduce 

central line-associated bloodstream infections in a neonatal 

intensive care unit. Infect Control Hosp Epidemiol 

2010; 31: 241-8. 

30. Shapey IM, Foster MA, Whitehouse T, Jumaa P, Bion JF. 

Central venous catheter-related bloodstream infections: 

improving postinsertion catheter care. J Hosp Infect 2009; 

71:117-22. 

31. Peredo R, Sabatier C, Villagrá A, González J, Hernández 

C, Pérez F, Suárez D, Vallés J. Reduction in catheterrelated 

bloodstream infections in critically ill patients 

through a multiple system intervention. Eur J Clin Microbiol 

Infect Dis 2010; 29: 1173-7. 

32. Vergidis P, Patel R. Novel approaches to the diagnosis, 

prevention, and treatment of medical device-associated 

infections. Infect Dis Clin North Am 2012; 26: 173-86. 

33. Mermel LA, Allon M, Bouza E, Craven DE, Flynn P, 

O'Grady NP, Raad II, Rijnders BJ, Sherertz RJ, Warren DK. 

Clinical practice guidelines for the diagnosis and management 

of intravascular catheter-related infection: 2009 

Update by the Infectious Diseases Society of America. Clin 

Infect Dis 2009; 49: 1-45. 

34. Rosenthal VD, Maki DG, Jamulitrat S, Medeiros EA, Todi 

SK, Gomez DY, Leblebicioglu H, Abu Khader I, Miranda 

Novales MG, Berba R, Ramírez Wong FM, Barkat A, Pino 

OR, Dueñas L, Mitrev Z, Bijie H, Gurskis V, Kanj SS, Mapp 

T, Hidalgo RF, Ben Jaballah N, Raka L, Gikas A, Ahmed A, 

Thu le TA, Guzmán Siritt ME. International Nosocomial 

Infection Control Consortium (INICC) report, data summary 

for 2003-2008, issued June 2009. Am J Infect Control 

2010; 38: 95-104. 






The Cardiac Electrophysiologic Study 

Alim Erdem, Mehmet Yazıcı 

Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, Bolu 

Özet 

Kardiyak Elektrofizyolojik çalışma (EPS) kalbin elektriksel ileti 

sisteminin inceleyen invaziv bir işlemdir. Kalbin elektriksel 

aktivitesi ve ileti yollarının değerlendirilmesinde kullanılır. 

EPS işlemiyle anormal kalp ritimlerinin tanısı, nedenleri, 

orijin aldığı lokalizasyon ve tedavi yöntemleri belirlenir. Bu 

derlememizde klinik kardiyak elektrofizyolojik çalışmanın 

temel esasları ve klinik kullanımlarından literatürler eşliğinde 

bahsedilecektir. 

Anahtar Kelimeler: Kardiyak, elektrofizyoloji, aritmi. 

Çarpıntı şikayeti kardiyoloji kliniklerinde en sık 

karşılaşılan şikayetlerden bir tanesi olup, son 

yıllarda bu şikayetlerle başvuran hasta sayısında 

ciddi artışlar gözlenmektedir. Çarpıntı şikayeti ile 

acil servise yapılan başvurular genel başvuruların 

% 7’sini oluştururken, kardiyolojiye yapılan başvuruların 

ise %20’sini oluşturmaktadır (1,2,3). 

Çarpıntı şikayetinin etiyolojik tanısının konması 

için her ne kadar kullanılan EKG, Holter gibi noninvaziv 

metotlar olsa da kesin tanı koymada, 

Elektro Fizyolojik Çalışma(EPS) kullanılmaktadır 

(4). EPS her ne kadar çarpıntı tanısında kullanılsa 

da, aynı oranda senkop, presenkop, ölümcül 

aritmilerin etiyolojik tanısı, kalıcı pil ve kalıcı defibrilatör 

takılma ihtiyacının belirlenmesinde de 

kullanılmaktadır (4,5). 

20. yüzyılın başlarında hayvan deneylerinde, ilk 

kez kalp hücrelerindeki elektriksel enerjiler kaydedilmiştir 

(6) 1914 yılında Lewis tarafından kalbin 

elektriksel haritalaması yapılmıştır. Durrer ve 

Wellens ilk olarak aritmilerin oluşturulması amacıyla 

programlı elektriksel stimülasyon işlemini 

gerçekleştirmişlerdir (6). İnsanlardaki His potansiyeli 

ölçümü ilk kez Scherlag ve arkadaşları tarafından 

başarılmıştır (7). Bu his potansiyellerinin 

kaydı aritmilerin tanısında EPS işleminin kullanılmasının 

kapısını açmıştır, bir grup araştırmacı 

yaptıkları çalışmalar sonucunda programlı stimülasyonla 

atriyo-ventriküler ileti defektleri, supraventriküler 

ve ventriküler taşikardilerin tanısının 

konacağını bulmuşlardır. 1970’ler ve 1980’ler 

boyunca bu konuda yapılan birçok çalışmanın 

Abstract 

The cardiac electrophysiology study (EPS) is an invasive 

procedure which tests the electrical conduction system of 

the heart to assess the electrical activity and conduction 

pathways of the heart. The EPS is indicated to investigate 

the cause, location of origin, and best treatment for various 

abnormal heart rhythms. In this report, we present a review 

of current literature about the basic principles and clinical 

uses of the cardiac electrophysiologic study. 

Keywords: Hyperparathyroidism, cinacalcet, hemodialysis. 

sonucunda kalp içinde farklı lokalizasyonlara 

yerleştirilen kateterler ile programlı stimülasyon 

esasına dayanan genel bir protokol oluşturulmuştur. 

Tüm dünyada son 40 yıldır giderek kullanım alanı 

ve miktarı artan EPS işlemi, ülkemizde de son 10 

yıldır, birçok merkezde başarıyla uygulanmaktadır. 

EPS işlemi, intrakardiyak alınan elektrogram 

kayıtlarının değerlendirilmesi esasına dayanan 

invaziv bir işlemidir (Resim 1). 

Resim 1. Elektrofizyolojik çalışma laboratuvarı 

EPS işlemi genel olarak noninvaziv tanı yöntemlerinin 

tanı koymada yetersiz kaldıkları durumlarda 

gerçekleştirilir (8,9). EPS işlemi genel olarak; Hispurkinje 

sistem blokları, Sinüs-AV nod disfonksiyonları, 

paroksismal supraventriküler taşiaritmiler 

ve yapısal kalp hastalığı olanlarda ventriküler 

taşikardilerin (VT) tanısında kullanılır (10-12). 

Yapılan çalışmaların sonucunda EPS işlemine 

alınanların %30-%86’sında pozitif sonuçlar elde 


Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Gölköy 14270 Bolu E-posta: cardiology14@gmail.com 

Geliş tarihi / Received : Mayıs/ May 26, 2012; Kabul tarihi / Accepted: Haziran / June 05, 2012 Çıkar Çatışması /Conflict Of Interest: Yok /None 

99

Erdem A ve ark. 

edildiği gösterilmiştir (13-15) EPS işlemi sonucu 

normal değerler saptanan kişilerin yapılan uzun 

dönem takipleri sonucunda %4’lik kısmında kardiyak 

ritm patolojileri saptanmıştır (15) Bu çalışmaların 

sonucunda EPS işleminin sensitivitesi ve 

spesifitesinin yapan klinisyene bağlı olarak yüksek 

olduğu ifade edilmiştir. Bu yüksek değerlerin 

yakalanması için EPS işleminin standardizasyonu 

amaçlı kılavuzlar hazırlanmıştır (16) Bu kılavuzlar 

doğrultusunda tecrübeli ellerde yapılan EPS işleminin 

tanısal tıp açısından yüksek başarı oranlarına 

sahip faydalı bir işlem olduğu açıktır. 


Standart olmamakla beraber birçok merkezde 

koroner sinüse takılan kateter yardımıyla kalbin 

sol tarafından kardiyak elektriksel potansiyellerin 

alınması sağlanır (Resim 3). Yerleştirilen bu kateterler 

sonucunda hem kalp içinden intrakardiyak 

elektrogramlar (İKEKG) alınıp, hem de uyarım 

(pacing) yapılabilmektedir. 

Geniş çaplı yapılan çalışmalar sonucunda dökümante 

edilememiş tipik çarpıntı şikayeti ile gelen 

hastalarda takılan 24 saatlik ritm holteriyle ancak 

%25’lik kısmının tanısı konabilirken, yapılan EPS 

işlemi ile bu hastaların %90-96’lık kısmında tanı 

konabilmektedir (17-19). 

Kateter yerleştirilmesi ve Elektriksel Uyarım 

(Pacing) 

EPS işleminde kateter yerleştirilmesi amacıyla 

genellikle sağ femoral ven kullanılır. Hastanın 

taşıdığı özelliklere ve klinisyenin tercihine göre 

sol femoral ve sağ juguler vende kullanılabilmektedir. 

Özellikle bazı merkezlerde, koroner sinüs 

kateterinin takılması amacıyla sağ juguler ven 

tercih edilebilmektedir. Farklı merkezlerde farklı 

sayılarda katater takılabilmekle beraber standart 

olarak yüksek sağ atriyum, his bölgesi (triküspid 

anulus) ve sağ ventrikül apeksine yerleştirilir (19) 

Bu yerleştirilen kateterler vasıtasıyla sinüs nodu 

ve sağ atriyum, AV nod (his potansiyeli) ve sağ 

ventrikülden kardiyak elektriksel potansiyeller 

alınır (Resim 2). 

Resim 3. Koroner sinüs kateteri yerleşimi 

İKEKG kalp içinden kaydedilen EKG’ler olup, sayesinde 

kardiyak aritmilerin patofizyolojik mekanizmalar 

saptanarak, tedavi prosedürlerinin kararı 

verilir. İKEKG’lerin yüzeyel EKG ile arasındaki 

fark; yüzeyel EKG kalpte oluşan elektriksel aktivitenin 

toplamını verirken, İKEKG sadece lokalize 

bir bölgenin elektriksel aktivitesini yani kateterin 

en yakın olduğu kalp dokusunun elektrik aktivitesini 

kaydeder. 

Elektriksel uyarım (pacing); Eksternal bir pacemaker’ın 

ürettiği elektrik akımının kalp içi dokulara 

taşınarak kateter elektrodunun hemen yanındaki 

kalp hücresinin depolarizasyonunun sağlanmasıdır. 

EPS’de pacing ile erken uyarılar yoluyla 

aritmi indüksiyonunda kullanılır (programlı 

uyarı). İyi zamanlanmış erken vurular; değişik 

kalp dokularının refrakter periyotlarının ölçümünde, 

iki bölge arasındaki kalp dokusunun ileti 

özelliklerinin tayininde, Otomatik odağın ve reentri 

halkalarının varlığı ve özelliklerinin incelenmesinde 

yardımcı olur (20). 

Resim 2. Kalpteki EPS kateterleri 



Temel Elektrofizyoloji Protokolü 

Kateterlerin yerleştirilmesi sonrasında kılavuzlar 

tarafından belirlenen protokoller doğrultusunda 

standart işlemler gerçekleştirilir (16). Bu esnada 

hastanın genelde sedatize edilmesi istenmez. 

Sedasyon işleminde kullanılan ajanların altta 

yatan aritmilerin uyarılmasını engellediği bilinmekle 

beraber klinisyenin tercihine ve hastanın 

taşıdığı özelliklere bağlı olarak bazı sedatif ajanlar 

kullanılabilir (Tablo 1). Özellikle dökümante edilememiş 

hastaların işleminde klinisyenin işlem 

esnasında hasta ile diyalog halinde olmasının 

faydalı olduğu bazı klinisyenler tarafından kabul 

edilmektedir. 

Tablo 1. EPS işlemi esnasında kullanılan ajanlar 

İlaç 

Diazepam 

Midazolam 

Fentanil 

Morfin 

Meperidin 

Doz 

5-10 mg/IV (total doz 20 mg) 

2 mg/IV (total doz 5 mg) 

0,5-1 mg/1-2 dk/IV 

1-1,5 mg/IV 

2-10 mg/IV(total doz 15 mg) 

EPS işleminde uygulanan temel elektrofizyoloji 

protokolü sırasıyla; Bazal ileti zamanı aralıklarının 

ölçülmesi, SA düğümün otomatisite ve iletiminin 

değerlendirilmesi, AV düğümün ileti ve refrakterliğinin 

değerlendirilmesi, His-Ventrikül (Purkinje) 

sisteminin ileti ve refrakterliğinin değerlendirilmesi, 

Supraventriküler aritmilerin uyarılması ve 

Ventriküler aritmilerin uyarılması basamaklarından 

oluşmaktadır (16). İşlem esnasında kullanılan 

ilaçların başlıcaları isoproterenol, dobutamin ve 

atropindir. Atropin 1-3 mg dozunda kullanılır. 

Normal yanıt için kalp hızının 90/dk veya bazal 

hızın %20 üzerine çıkması beklenir. İsoproterenol 

1-3 mg/dk verilerek kalp hızında %25 lik bir artış 

olana kadar arttırılır, en yüksek doz 20-25 mg’dır 

(16,21). 


hastalığının tesbitinde HV süresindeki uzama 

daha değerlidir. Ölçülen bu zamanlar yaş ve cinsiyete 

bağlı olarak değişiklik gösterebilmekle 

beraber normal değerler AH 65-140 msn, HV 35- 

55 msn olarak kabul edilmektedir (16). 

Resim 4.EPS işlemindeki İntrakardiyak elektrogramlar 

(PA = Intra-atriyal ileti zamanı, A= Atrial Aktivite, AH = 

Atriyal-His ileti zamanı, H = His dalı aktivite, HV = His– 

Ventrikül ileti zamanı, V=Ventriküler Aktivite 

Sinüs düğüm fonksiyonlarının değerlendirilmesi 

Atriyumdan sinüs nodundan daha hızlı pace yapılması 

sinus düğümünü susturur. Pace kapatıldığında 

ise kalpteki en hızlı uyarı çıkaran odak olan 

sinüs tekrar devreye girer. Eksternal uyarı kesildikten 

sonra ilk sinüs vurusu çıkana kadar geçen 

süre “sinüs düğümü toparlanma zamanıdır”. 

Sinüs düğümü toparlanma zamanı normal aralığı 

yetişkinlerde < 500-550 msn, çocuklarda ise


Atriyoventriküler nod ve His-Purkinje fonksiyonlarının 

değerlendirilmesi 

Atriyoventriküler nod fonksiyonlarının değerlendirilmesinde 

bazal ileti zamanlarından özellikle 

Atriyal-His (AH) ve His-Ventriküler (HV) süreleri 

kullanılır, bunlardan HV süresindeki patolojik 

uzama klinik karar açısından daha önemlidir. Kalp 

içinde uyarı iletme özelliğine sahip bir dokunun 

artık uyarıyı iletemediği anın belirlenmesine 

“Refrakter periyodun ölçülmesi” denir. Atriyoventriküler 

noddaki refrakter periyodun ölçülmesine 

“AV Wenchebach” adı verilir. Bunu test etmek 

için atriyumdan giderek artan hızlarda pace 

vuruları çıkarılır. AV noda uyarının iletilemediği 

hız AV nodun refrakter periyodu yani AV Wenchebach’dır 

(Resim 6). Cinsiyet ve yaşa bağlı olarak 

bazı ufak değişiklikler göstermekle beraber 

normal değer olarak 450 msn altı kabul edilir. 


Atriyum ve ventriküler kateterler ile yapılan iyi 

zamanlanmış erken vurular sayesinde supraventriküler 

taşiaritmilerin patofizyolojik mekanizmasında 

yer alan reentran ve otomatisite mekanizmalarının 

uyarılması ile taşikardilerin oluşturulması 

prensibine dayanır. Bunlar arasında en sık 

gözlenen tip olan Atriyoventriküler nodal reentran 

taşikardide nodal kısımda yer alan dual yolağın 

saptanması ve tedavide yavaş yolun ablasyonu 

amacıyla lokalizasyonun belirlenmesi işlemi 

gerçekleştirilir. Aynı şekilde ikinci sıklık da gözlenen 

atriyum ve ventrikül arasında AV nod dışında 

aksesuar bir yol bulunması esasına dayanan Atriyoventriküler 

reentran halkanın indüklenerek 

taşikardinin oluşturulması ve bu duruma yol açan 

aksesuar yolun lokalizasyonun belirlenmesi, özellikle 

koroner sinüs kateteri yardımıyla, böylece 

tedavide uygulanacak ablasyon bölgesinin saptanması 

sağlanır. Diğer supraventriküler taşikardi 

tipleri olan Atriyal flutterın tipi ve ablasyon hedefi 

olarak isthmus bölgesinin saptanması, Atriyal 

taşikardinin uyarılması ve lokalizasyonu tespiti 

işlemleri gerçekleştirilir. 

Ventriküler aritmilerin uyarılması 

Ventrikülün özellikle apeks kısmından, uyarılamama 

durumunda farklı iki bölgeden de yapılabilen 

kontrollü pacing ile iyi zamanlanmış erken 

vurular sayesinde ventriküler taşikardilerin patofizyolojik 

mekanizmasında yer alan reentran ve 

fokal odakların aktive edilmesi esasına dayanır. 

Bu sayede uyarılan ventriküler taşikardi ve fibrilasyonun 

tedavi metodunun belirlenmesinde 

kullanılır. 

Resim 6. Atriyoventriküler noddaki refrakter periyodun 

ölçülmesine “AV Wenchebach” 

Supraventriküler aritmilerin uyarılması 




KAYNAKLAR 

1. Nyrnes A, Mathiesen EB, Njølstad I, Wilsgaard T, Løchen 

ML. Palpitations are predictive of future atrial fibrillation. 

An 11-year follow-up of 22,815 men and women: 

the Tromso Study. Eur J Prev Cardiol. 2012 May 15. 

2. Reagan BW, Huang RL, Clair WK. Palpitations: an annoyance 

that may require clairvoyance. Circulation. 

2012;125:958-65. 

3. Schweizer PA, Korosoglou G, Thomas D, Aulmann S, 

Remppis A, Witzens-Harig M, Katus HA. Chest pain, 

shortness of breath, and palpitations unmask an unexpected 

diagnosis. Circulation. 2012;125:843-6. 

4. Prystowsky EN, Klein GJ. Techniques in electrophysiologic 

testing. In: Cardiac arrhythmias: an integrated approach 

for the clinician. New York (NY): McGraw-Hill; 

1994. p. 299–333. 

5. Josephson ME. Electrophysiologic investigation: General 

concepts. In: Clinical cardiac electrophysiology. Philadelphia 

(PA): Lea & Febiger; 1993. p. 22–70. 

6. Rosen MR, Wit AL, Hoffman BF. Electrophysiology and 

pharmacology of cardiac arrhythmias. IV. Cardiac antiarrhythmic 

and toxic effects of digitalis. Am Heart J. 

1975;89:391-9. 

7. 7.Rosen MR, Hordof AJ, Hodess AB, Verosky M, Vulliemoz 

Y. Ouabain-induced changes in electrophysiologic 

properties of neonatal, young and adult canine cardiac 

Purkinje Fibers. J Pharmacol Exp Ther. 1975;194:255- 

63. 

8. Muller T, Roy D, Talajic M, Lemery R, Nattel S, Cassidy D. 

Electrophysiologic evaluation and outcome of patients 

with syncope of unknown origin. Eur Heart J 1991; 12: 

139–43. 

9. Click RL, Gersh BJ, Sugrue DD, Holmes DR Jr, Wood DL, 

Osborn MJ, Hammill SC. Role of invasive electrophysiologic 

testing in patients with symptomatic bundle 

branch block. Am J Cardiol 1987; 59: 817–23. 

10. Denniss AR, Ross DL, Richards DA, Uther JB. Electrophysiologic 

studies in patients with unexplained syncope. Int 

J Cardiol 1992; 35: 211–7. 

11. Bachinsky WB, Linzer M, Weld L, Estes NA 3rd. Usefulness 

of clinical characteristics in predicting the outcome 

of electrophysiologic studies in unexplained syncope. 

Am J Cardiol 1992; 69: 1044–9. 

12. Twidale N, Heddle WF, Ayres BF, Tonkin AM. Clinical 

implications of electrophysiology study findings in patients 

with bifascicular block and syncope. Aust N Z J 

Med 1988; 18: 841–7. 

13. Olshansky B, Mazuz M, Martins JB. Significance of inducible 

tachycardia in patients with syncope of unknown 

origin: a long-term follow-up. J Am Coll Cardiol 1985; 5: 

216–23. 

14. Teichman SL, Felder SD, Matos JA, Kim SG, Waspe LE, 

Fisher JD. The value of electrophysiologic studies in syncope 

of undetermined origin: report of 150 cases. Am 

Heart J 1985; 110: 469–79 

15. Doherty JU, Pembrook-Rogers D, Grogan EW, Falcone 

RA, Buxton AE, Marchlinski FE, Cassidy DM, Kienzle MG, 

Almendral JM, Josephson ME. Electrophysiologic evaluation 

and follow-up characteristics of patients with recurrent 

unexplained syncope and presyncope. Am J 

Cardiol 1985; 55: 703–8. 

16. Zipes DP, DiMarco JP, Gillette PC, Jackman WM, Myerburg 

RJ, Rahimtoola SH, Ritchie JL, Cheitlin MD, Garson 

A Jr, Gibbons RJ. Guidelines for clinical intracardiac 

electrophysiological and catheter ablation procedures: a 

report of the American College of Cardiology/American 

Heart Association Task Force on Practice Guidelines 

(Committee on Clinical Intracardiac Electrophysiologic 

and Catheter Ablation Procedures). J Am Coll Cardiol 

1995; 26: 555–73. 

17. Gibson TC, Heitzman MR. Diagnostic efficacy of 24-hour 

electrocardiographic monitoring for syncope. Am J Cardiol 

1984; 53: 1013–7. 

18. Clark PI, Glasser SO, Spoto E. Arrhythmias detected by 

ambulatory monitoring: lack of correlation with symptoms 

of dizziness and syncope. Chest 1980; 77: 722–5. 

19. Marco JP, Philbrick JT. Use of ambulatory electrocardiographic 

(Holter) monitoring. Ann Intern Med 1990; 113: 

53–68. 

20. Sheahan RG, Krahn AD, Le Feuvre C. To pace or not to 

pace? Pacing Clin Electrophysiol 1995; 18: 1584–5. 

21. Stellbrink C, Diem B, Schauerte P, Brehmer K, Schuett H, 

Hanrath P. Differential effects of atropine and isoproterenol 

on inducibility of atrioventricular nodal reentrant 

tachycardia. J Interv Card Electrophysiol. 

2001;5:463-9. 

22. Zimetbaum P, Josephson ME. Evaluation of patients 

with palpitations. N Engl JMed 1998;338:1369–1373. 

23. Graff B, Graff G, Koźluk E, Tokarczyk M, Piątkowska A, 

Budrejko S, Kozłowski D, Dąbrowska-Kugacka A, Lewicka 

E, Swiątecka G, Raczak G. Electrophysiological features 

in patients with sinus node dysfunction and vasovagal 

syncope. Arch Med Sci. 2011;7:963-70. 




Editöre Mektup / Letter to Editor Volume 1 | Sayı / Issue 2 | Ağustos / Agust 2012 

Tek Doz Doksisiklin Kullanımı Sonrası Gelişen Özefagus Ülseri 

Esophageal Ulcer Development after a Single Dose of Doxycycline 

Mustafa Şit 1 , Gülali Aktaş 2 , Edip Erdal Yılmaz 1 

1 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı, Bolu 

2 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Bolu 

Sayın Editör, 

İlaca bağlı özofageal ülser gelişiminden sıklıkla 

antibiyotikler ve antiviral ilaçlar sorumlu tutulmaktadır 

(1). İlacın az miktarda su ile alınması ve 

hemen sonrasında sırtüstü yatar pozisyona geçilmesinin 

özofageal hasara zemin hazırlamaktadır 

(2,3). Sorumlu ilaç çoğunlukla doksisiklin olup 

özofagusta direkt etki ile mukozal hasar oluşturur. 

Ülkemizde endemik olan brusellozun tedavisinde 

ilk seçenektir ve yaygın dispeptik şikayet 

yapması nedeniyle ilaç sıklıkla kesilmektedir (4). 

Mukozal hasar gelişimi ile ilaç kullanımı arasındaki 

süre hakkında literatürde yeterli veri bulunmamaktadır. 

Bir vaka serisi raporunda doksisiklinin 

oral alımından sonra semptomların gelişme 

süresinin ortalama 2.5 gün (1-5 gün) olduğu ve 

ilacın kesilmesini takiben 7-14 gün (ortalama 10 

gün) içinde tüm vakaların düzeldiği belirtilmektedir 

(5). 

Şiddetli retrosternal ağrı yakınması ile polikliniğimize 

başvuran 23 yaşında erkek hasta. Anamnez 

sorgulamasında akne vulgaris nedeniyle doksisiklin 

100 mg kapsülü ağızdan az miktarda suyla 

ve tek dozda kullandığı öğrenildi. Son aylarda 

herhangi bir ilaç kullanımı ya da dispeptik yakınması 

yoktu. Fizik muayenesinde patolojik özellik 

saptanmadı. Hastanın yapılan üst gastrointestinal 

sistem endoskopi incelemesinde orta özofagus 

kesiminde ön ve arka duvarda geniş ülsere alanlar 

izlendi (Resim 1). Hastanın mevcut antibiyotik 

tedavisi kesilerek ülsere yönelik medikal tedavi 

düzenlendi. 

İlaca bağlı özofageal ülser, bol miktarda suyla 

ilacın alınması ve sonrasında en az 10 dakika 

süreyle yatılmaması gibi postüral değişiklikleri 

içeren basit yaklaşımlarla önlenebilir bir hastalıktır. 

Olgumuzda olduğu gibi, ilacın süresinden 

bağımsız olarak tek doz kullanım sonrasında dahi 

özofageal ülser gelişebilmektedir. Sonuç olarak; 

doksisiklin reçetelenen hastalara yan etkileri ve 

önlenmesi konusunda gerekli uyarıların yapılması, 

ilaca bağlı ülser gelişimini azaltmada oldukça 

etkili olacaktır. 

Kaynaklar 

1. Kikendall JW. Pill-induced esophagitis. Gastroenterol 

Hepatol 2007; 3: 275-276. 

2. Akbayir N, Alkim C, Erdem L, Sakiz D, Sokmen HM. A 

case report of doxycycline induced esophageal and 

gasric ulcer. Turk J Gastroenterol 2002; 13: 232-235. 

3. Aytaç Ş, Türkay C. İlaç kullanımına bağlı gelişen özofagus 

hasarı. Akademik Gastroenteroloji 2005; 4: 43-45. 

4. Aktuğ-Demir N, Ural O. Doksisiklin kullanımına bağlı 

gelişen özofajit. İnfeksiyon Dergisi 2007; 21: 205-209. 

5. Fernandopulle AN, Navarathne NM.Oesophageal injury 

suspected to be due to doxycycline ingestion. Ceylon 

Med J 2011; 56: 162-163. 


Yard. Doç. Dr. Mustafa ŞIT, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi AD Merkez / Bolu. Telefon: 03742534656/3513 

E-posta: drmustafasit@yahoo.com.tr 

Geliş tarihi / Received : Mayıs / May 31, 2012; Kabul tarihi / Accepted: Haziran / June 08, 2012 Çıkar Çatışması /Conflict Of Interest: Yok /None 

104



Technical Analysis / Teknik Analiz Volume 1 | Sayı / Issue 2 | Ağustos / Agust 2012 


Mehmet Tosun 

Abant Izzet Baysal University, Faculty of Medicine, Department of Medical Biochemistry, Turkey. 

Adipose tissue is regarded as an endocrine organ 

no longer because it secretes many adipokines. 

Many of these adipokines are hormone-like effects. 

The relationships between the adipokines 

secreted by adipose tissue and the pathophysiological 

processes of inflammation, metabolic 

syndrome and diabetes mellitus have been 

extensively investigated in recent years. 

Omentin which has plasma amount variation in 

the insulin resistance associated with conditions 

such as diabetes mellitus, obesity, endothelial 

dysfunction and atherosclerosis is a novel adipokine, 

synthesized in the visceral adipose tissue. 

As in many adipokine, omentin measurement in 

routine clinical laboratories is not made. Instead, 

the levels are determined for research purposes. 

Therefore reference range interval studies have 

not been enough. 

In the studies, specific enzyme linked immunoassay 

(ELISA) method is generally used to determinate 

the plasma omentin level (1,2). There may 

be matrix effect interferences the omentin measurement. 

According to international union of 

pure and applied chemistry, matrix effect is the 

combined effect of all components of the sample 

other than the analyte on the measurement of 

the quantity. In standard laboratory procedures 

to determinate the plasma omentin by ELISA 

method, various proportions of dilution should 

be applied to the samples to reduce matrix interference 

effect. If the dilution operation is performed 

for any reason, the measured value must 

be multiplied by the dilution factor in good laboratory 

practice. The dilution factor will be 5, if 5- 

fold dilution is applied to samples to reduce the 

matrix effect. If the sought parameter is measured 

23 ng/mL in diluted sample, this value is multiplied 

by a dilution factor and 115 ng/mL should 

be reported which is the real value. In one of 

ours study, we used the BioVendor (BioVendor- 

Laboratomi Medicina, Brno, Czech Republic) 

Human Omentin-1 ELISA reagent. In standard 

laboratory procedure, 40-fold dilution had been 

applied to the samples. In this case, the results 

had to be multiplied by 40. In this study, the 

average omentin values of the patients and control 

group were found 606.6±313.0 ng/mL and 

357.5±147.4 ng/mL respectively (3). Although 

study of the Omentin-1 reference range not 

enough, manufacturer of the reagent we used in 

ours study has reported the omentin-1 level approximately 

480±21 ng/mL in precision analysis. It 

has seen that the dilution factor was taking into 

account in some other similar studies, when the 

omentin levels were analyzed (4, 5). 

However, in some studies when omentin levels 

examined, it might be thought that dilution factor 

was not taken into account. For example, the 

study conducted by Ismail SA et al, the values of 

omentin were found 15.9 ng/mL, 23.9 ng/mL, 

17.6 ng/mL and 8.26 ng/mL in mild, moderate, 

severe psoriasis patients and control group respectively 

(6). Compared with the values we found 

and similar other studies, it may suggest that 

in this study the dilution factor might been 

unaccounted for to calculate the omentin levels. 

Dilution factor was not taken into account in 

some similar studies (7,8). In these studies, 

omentin levels have been reported approximately 

40-50 ng/mL. 

Not to consider the dilution factor prevents to 

know the precise omentin values of the patient 

and control groups. Good laboratory practices 

should be implemented to avoid these. Operator 

should be examine the standard operating procedures 

by detailed. If dilution is necessary, the 

measured value must be multiplied by the dilution 

factor. 

References 

1. Shibata R, Ouchi N, Kikuchi R, Takahashi R, Takeshita 

K, Kataoka Y, Ohashi K, Ikeda N, Kihara S, Murohara 

T. Circulating omentin is associated with coronary 


Yrd. Doç. Dr. Mehmet TOSUN, Abant Izzet Baysal University, Faculty of Medicine, Department of Medical Biochemistry,Turkey. Telefon: +903742534656 

E-posta: tosundr@yahoo.com 

Geliş tarihi / Received : Haziran / June 28, 2012; Kabul tarihi / Accepted: Temmuz / July 04, 2012 Çıkar Çatışması /Conflict Of Interest: Yok /None 

105

artery disease in men. Atherosclerosis. 2011 Dec; 

219(2):811-4. 

2. Zhong X, Zhang HY, Tan H, Zhou Y, Liu FL, Chen FQ, 

Shang DY. Association of serum omentin-1 levels with 

coronary artery disease. Acta Pharmacol Sin. 2011 Jul; 

32(7):873-8. doi: 10.1038/aps.2011.26. Epub 2011 

May 23. 

3. Alcelik A, Tosun M, Ozlu MF, Eroglu M, Aktas G, 

Kemahli E, Savli H, Yazici M. Serum Levels of Omentin 

in End-Stage Renal Disease Patients. Kidney Blood 

Press Res 2012;35:511-516 

4. Shibata R, Ouchi N, Kikuchi R, Takahashi R, Takeshita 

K, Kataoka Y, Ohashi K, Ikeda N, Kihara S, Murohara 

T. Circulating omentin is associated with coronary 

artery disease in men. Atherosclerosis. 2011 Dec; 

219(2):811-4. 

5. Zhong X, Zhang HY, Tan H, Zhou Y, Liu FL, Chen FQ, 

Shang DY. Association of serum omentin-1 levels with 

coronary artery disease. Acta Pharmacol Sin. 2011 Jul; 

32(7):873-8. DOI: 10.1038/aps.2011.26. Epub 2011 

May 23. 

6. Ismail SA, Mohamed SA. Serum levels of visfatin 

and omentin-1 in patients with psoriasis and their 

relation to disease severity. Br J Dermatol. 2012 Apr 

5; DOI: 10.1111/j.1365-2133.2012.10980.x. 

7. Mahde A, Shaker M, Al-Mashhadani Z. Study of 

Omentin1 and Other Adipokines and Hormones in 

PCOS Patients. Oman Med J. 2009 Apr; 24(2):108-18. 

8. Moreno-Navarrete JM, Catalán V, Ortega F, Gómez- 

Ambrosi J, Ricart W, Frühbeck G, Fernández-Real JM. 

Circulating omentin concentration increases after 

weight loss. Nutr Metab (Lond). 2010 Apr; 9;7:27.

Abant Tıp Dergisi Cilt: 1 - Sayı: 2 Yıl: 2012

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?