İnovatif Kimya Dergisi Sayı 46

Kimya 

Dergisi 

İNOVATİF 

Kimya Dergisi 

YIL:5 SAYI:46 MAYIS 2017 

NÜKLEER 

REAKTÖRLER 

PAGDER Plastik 

Sanayicileri Derneği ile 

RÖPORTAJ

KURALLARIMIZ 

1. İnovatif Kimya Dergisi yazılarını herhangi bir 

makalenizde veya yazınızda kullanmak için yazısını 

aldığınız kişiye mail atarak haber vermek, kullanmış 

olduğunuz yazıların kaynağını ise dergi olarak 

belirtmek durumundasınız. 

2. Dergide yazılan yazıların sorumluluğu birinci 

derece yazara aittir. Bu konu hakkında bir sorun 

yaşıyorsanız ilk olarak yazara ulaşmalısınız. 

3. Dergide yer alan bilgileri kullanarak başınıza 

gelebilecek felaketlerden ya da işlerden dergi 

sorumlu değildir. 

4. Dergide yazarların kullanmış olduğu resimlerde, 

yazılarda kesinlikle kaynak belirtilmek zorundadır. 

Aksi durum olduğu zaman bunu yazarın kendisine 

ulaşarak sormalısınız. Çünkü bize yazı gönderen 

yazarlarımızdan ricamız telif haklarına riayet 

ederek fotoğrafları dökümanlarına eklemeleri. 

Buradan çıkacak problemlerden doğrudan yazarlar 

sorumludur. Dergi sorumlu değildir. 

5. Dergide benim de yazım olsun diyen yazarlarımız 

var ise yazılarınız için Yavuz Selim KART ile 

konuşabilirsiniz. Dergi ile iletişim kurmak için ise 

iletisim@inovatifkimyadergisi.com adresine 

mail atabilirsiniz. 

6. Dergimizde yayınlanmasını istediğiniz yazıları 

info@inovatifkimyadergisi.com mail adresine 

göndermelisiniz. Bu mail adresine gönderdiğiniz 

yazılarda bir eksiklik var ise editör tarafından 

incelenecektir. Eksik kısımları var ise size geri 

dönüş yapılacaktır. Düzeltmeniz için tavsiyelerde 

bulunulacaktır. Lütfen geri dönüş yapılınca bunu 

kendinizi küçümsemek olarak görmeyin. Amaç 

daha güzel bir yazı ve daha güzel bir dergi. 

7. Tarafımıza çok yazı gelmediği takdirde her yazıyı 

yayımlamaya gayret edeceğiz lakin başkalarının 

yazılarını kendi yazmış gibi gönderenler, kaynaksız 

yazı gönderenler, çok kısa yazı göndenlerin 

yazılarını maalesef yayımlamayacağız. 

8. Dergide dini ve siyasi içerikli yazılar yayımlanmaz. 

Herhangi bir dini grubu temsil eden ya da herhangi 

bir siyasi grubu temsil eden söz ve kelimeler 

yazınızda olursa dergi o kısımları değiştirmeniz 

konusunda sizi uyarır. Değiştirmezseniz dergi 

yayımlamama hakkını ya da yazının o kısmını 

değiştirme hakkını elinde tutar. Bu konuda son söz 

dergi yöneticisine aittir. 

9. Bu dergide kimya ilmi üzerine okuyan, kimya 

ilmine meraklı, kimya ilmi ile ilgili araştırma 

yapmayı seven herkes yazabilir. 

10. Dergi ekibimiz gönüllü kişilerden oluşmuştur. 

Bu dergi ilk kurulduğu zamandan beri böyledir. 

Dergi ekibinde olan herkes bu kuralı kabul etmiş 

sayılır. Gelen kişilere en başta bu kural söylenir. 

Görevini yapmayan, dergide anlaşmazlık çıkaran, 

huzur bozan, dergi yöneticisini dinlemeyen kişiler 

ekipten çıkarılır. 

11. Dergi tasarım ve yönetiminden sorumlu kişi 

buraya ek maddeler koyup değiştirme yetkisine 

sahiptir. 

12. Dergiyi okuyanlar ve dergi ekibi bu kuralları 

kabul etmiş sayılırlar. 

SOSYAL MEDYA 

http://www.inovatifkimyadergisi.com 

https://www.facebook.com/InovatifKimyaDergisi 

https://twitter.com/InovatifKimya 

https://instagram.com/inovatifkimyadergisi 

http://inovatifkimyadergisi-blog.blogspot.com.tr 

https://www.youtube.com/channel/UCmIkYbQtd8LtCP6GVL0tVGQ 

https://plus.google.com/+Inovatifkimyadergisi 

https://www.linkedin.com/profile/view?id=AAIAABHWzAYBk8n_O2Xp0LJgn9bB-aLM6w0-3pw

Ekibimiz 

YAVUZ SELİM KART 

KİMYA MÜHENDİSİ 

KURUCU-YÖNETİCİ 

PELİN TANTOĞLU 

KİMYAGER 

FACEBOOK EDİTÖRÜ 

EBRU APAYDIN 



TUĞBA NUR AKBABA 

KİMYAGER 

ÇEVİRİ EDİTÖRÜ 

GÜLŞAH TİRENG 

KİMYA TEKNİKERİ 


PEMBE ÖZÇAKMAK 



ZEHRA ORUÇ 



SÜREYYA HELİN AKTURAN 



DERYA İNCELİ 

KİMYAGER 


NİLAY ÇABUK 



ÖZLEM ÖZDEN 

KİMYAGER 


ESRA BARUT 



HATİLE MOUMİNTSA 

KİMYA 


GİZEM AYVERDİ 

KİMYAGER 


ASLIHAN YILDIZ 



BEGÜM MENEVŞE 

KİMYAGER 

INSTAGRAM EDİTÖRÜ 

CANAN KULA 

KİMYAGER 


DAMLA ÖZTÜRK 

KİMYAGER 


MERVE GENCER 

KİMYAGER 


TARIK BERCAN SARI 

KİMYA VE BİYOLOJİ MÜHENDİSİ 


ÖZNUR ÇALIŞKAN 

KİMYA VE SÜREÇ MÜHENDİSİ 


DAMLA TURA 



AHMET ÜĞE 

KİMYAGER 


FATMA GÖKÇE AKİKOL 

KİMYAGER 


SİZ DE EKİBİMİZE KATILIN

Ekibimiz 

EFRAİM KAPLAN 



MERVE ÇÖPLÜ 



ECE ÖZTEN 

KİMYAGER 


SERVET ERDEM 

KİMYAGER 


KARDEN KANIKLI 



SUDE ÖZÇELİK 



SILA SÖZMEN 

KİMYAGER 


NİHAN ÖZVEREN UÇAR 



GİZEM KARABACAK 



GÜLENZAR BELLİKAN 



ESAT KİTAPLIOĞLU 



NURSELİ GÖRENER 



SİNAN YENER 



ZEYNEP GÜVEN 



RÜYA ATLIBATUR 

KİMYAGER 


ORHUN KARAKUŞ 

BİYOLOG 


BAŞAK KUBİLAY 



AÇELYA GÜNER 



ÖZGENUR GERİDÖNMEZ 

ECZACI 


HACER DEMİR 

ÇEVRE MÜHENDİSİ 


ALPER KADİR BALKIS 

KİMYAGER 


MERVE GÜL 



RESMİYE ÇAKAR 

KİMYA VE SÜREÇ MÜHENDİSİ 

POSTER ÇEVİRİ EDİTÖRÜ 

KÜBRA ÖZTÜRK 



SİZ DE EKİBİMİZE KATILIN

EDİTÖRDEN 

46. Sayıdan Herkese Merhaba, 

Bize olan ilgi ve alakanız için teşekkürler. 

Bu ay e-dergimiz içerisinde birbirinden ilginç ve önemli konular 

yer almakta ayrıca PAGDER-Plastik Sanayicileri Derneği ile bir 

röportaj yaptık. Kendilerine bu güzel röportaj için çok teşekkür 

ediyoruz. 

Bize her zaman kimya sektörü ya da kimya ile ilgili bir konuda 

yazıp gönderebilirsiniz. Her zaman dediğimiz gibi. Siz yazın, 

onbinler okusun. 

YAVUZ SELİM KART

İÇİNDEKİLER 

CARİ AÇIĞIN EN BÜYÜK KAYNAĞI 7 

PETROKİMYA 

GRAFEN OKSİT (GO) ZARIYLA 

DENİZ SUYU İÇME SUYUNA KOLAYCA 10 

DÖNÜŞTÜRÜLEBİLECEK 

KİMYA SEKTÖRÜ İHRACATINDA 

11 

YENİ REKOR KIRILDI 

İLAÇLARIN KİMYASALYAPI DEĞİŞİMİ ile 

FAZ 1 METABOLİTİ OLUŞUMU 

13 

NEDEN YAĞMUR YAĞDIKTAN SONRA 

19 

ÇİMLERİNİZ DAHA YEŞİL GÖRÜNÜR? 

TÜRKİYE TEKNOLOJİK İLAÇ 

21 

ÜRETİMİNDE ÜS OLACAK 

NÜKLEER REAKTÖRLER 24 

KİMYASAL REAKSİYON VERİTABANI 

TARTIŞMALARA YOL AÇIYOR 

DIŞ CEPHE YIPRANMALARI İÇİN 

KABAK, ÜZÜM VE NAR 

ÇEKİRDEKLERİNİ DOĞAL 30 

ANTİOKSİDAN OLARAK 

KULLANMAYI BAŞARDILAR 

AYIN RÖPORTAJI 

31 

E171 TİTANYUM DİOKSİT (TiO 2 

) 

KATKI MADDESİ 

YENİ BULUŞ SUYU ARITMAK 

İÇİN BAKTERİ KULLANIYOR 

36 

38 

YERLİ KAYNAKLAR KULLANILARAK 

HPLC KOLON DOLGU MALZEMESİNİN 

GELİŞTİRİLMESİ 

28 

39

METİN AKDAŞ 

MAKİNE MÜHENDİSİ 

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ 

EGE BÖLGE SANAYİ ODASI MECLİS ÜYESİ 

arif.pardioglu@dinamik-izmir.com 

Cari Açığın En Büyük 

Kaynağı Petrokimya 

2016 açığının 20 milyar doları 

yılında 56 milyar dolar dış 

ticaret açığı verdik, dış ticaret 

kimya sanayinden kaynaklanıyor. Bu açığın %60’ı 

petrokimyasal ürünler. 

Petrokimyasal ürün kullanan başta plastik olmak 

üzere tüm kimya sanayimiz hammadde olarak 

ithalata bağımlı hale gelmiştir. 

2016 yılında Polietilen türleri (AYPE, YYPE, Lineer 

AYPE) için 2,3 milyar dolar; Polipropilen türleri 

(Homopolimer, kopolimer)için 2,3 milyar dolar; 

Polistiren türleri için 695 milyon dolar; PVC türleri 

için 705 milyon dolarlık ithalat yapılmıştır. Plastik 

hammaddeler konusunda ortalama % 80 oranında 

dışa bağımlıyız. 

Örneğin, geçen yıl Polietilen Hammadde üretimi 

yaklaşık 360.000-Ton seviyesinde gerçekleşirken, 

bunun % 20’lere varan kısmı da ihraç 

edilmektedir. Tüketim, 2 Milyon KG civarındadır. 

Üretiminin talebi karşılama oranı 2016 yılı için %15 

seviyesindedir. Bir başka ürün olan PS- GPPS ve 

HIPS’ DE 2011 yılında 300.000- ton civarında olan 

tüketim, 2016 yılında 600.000 ton’a çıkmıştır. Bu 

rakamın ancak % 10’u yerli olarak üretilebilmektedir. 

2020 yılında, diğer pentan’ lı polistren çeşitlerini 

de ilave edersek 1.000.000 Ton’un üzerinde bir söz 

konusu olacaktır. 

Türkiye, Çin ve Hindistan’dan sonra en fazla plastik 

7

hammaddesi ithal edilen ülke durumundadır. Bu 

ülkelerde bile yurt içi üretimin tüketimi karşılama 

oranı %50 nin üzerindedir. Bu yönüyle Türkiye yurt 

içi ihtiyacını yurt içi üretimle karşılama oranı en 

düşük olan dünyanın tek ülkesidir. 

Neticede, Petro kimyasal hammaddelerde genel 

olarak yurt içi üretimin talebi karşılama oranı %20’ 

lerin altına gerilemiştir. Yeni yatırımlar yapılmadığı 

durumda artan iç talep nedeni ile giderek daha da 

küçülecek Türkiye bu sektörde üretimden çekilmek 

zorunda kalacaktır. Sonuçta çoğunluğu KOBİ 

statüsünde olan sanayicimiz mağdur olacaktır. 

Türkiye yurt dışı üreticiler için spot bir pazardır. Yurt 

dışı piyasalarda fiyatların yükselme dönemlerinde, 

Türkiye’ye mal vermemekteler, ürünler genel olarak 

fiyatları yüksek pazarlara yönelmektedir. Fiyatların 

düşme dönemlerinde ise ellerindeki yüksek maliyetli 

malları Türkiye’ye daha düşük fiyatlardan damp 

etmektedirler. 

Sanayi de maliyetlerin neredeyse %75’ni hammadde 

maliyeti oluşturmaktadır. Hammadde fiyatlarının 

çok dalgalı olduğu bir ortamda ithalata bağımlı 

olmak fiyat, kur ve teslimat konusunda risk artıyor. 

Bu nedenle sanayici olması gerekenden daha fazla 

stok (maliyeti) ile çalışmak zorunda kalıyor. Yurtiçi 

üretimin var olması tedarik güvenliği sağlayarak bu 

riskleri minimize ediyor. 

Son zamanlarda hükümetin açıkladığı proje bazlı 

yatırım destekleri, Üretim Reform paketi, Stratejik 

yatırımlara teşvik gibi önlemler, petrokimya 

gibi stratejik nitelikteki yeni yatırımların önünü 

açmaktadır. 

Unutulmamalıdır ki imalat sanayisine, üretime 

yatırım yapılmadan; cari açığı kapatmak mümkün 

değildir, istihdamı artırmak mümkün değildir, 

AR&GE ve Tasarımı geliştirmek mümkün değildir. 

İhracatı artırmak mümkün değildir, katma değerli 

ürünlere ve Sanayi 4,0’a geçmek mümkün değildir. 

Bu anlamda, İmalat sanayisinin temel ana 

sanayilerinden biri olan Petrokimya sanayisine 

yapılacak yatırımlar da bu yönüyle hayati öneme 

sahiptir. 

Bildiğiniz üzere de Petrokimya sanayisinin merkezi 

de İzmir’dir. Petkim, İzmir Aliağa’da 1985 yılından 

beri üretim yapmaktadır. Hem ülkemizin hem de 

bölgemizin göz bebeği durumundadır. Özellikle son 

zamanlarda oluşan fırsatlarla, Petkim kapasitesini 

arttıracak yeni yatırımlar ile, Polistren gibi 

üretim yapmadığı plastik hammadde üretimine 

yönelmek zorundadır. Aslında bu zorunluluk bir 

mecburiyettir de. Zira Petkim özelleştirme ihalesi 

sözleşmesinde, ülkenin petrokimya hammadde 

ihtiyacını karşılamaya yönelik yatırım yapma 

taahhütleri de bulunmaktadır. Petkim’in 50 yılı aşan 

üretim tecrübesi ile plastik hammaddeler üretimini 

gerçekleştirebilecek, yeni yatırım potansiyeline 

sahip olduğuna inanıyorum. Tabi ki sadece 

Petkim’den değil, ülkemizin büyük yatırımcılarını da 

petrokimya sektöründe oluşan yeni fırsatları dikkatle 

incelemelerini ve bu sektöre yatırım yapmaya davet 

ediyorum. 

Ancak, petrokimya yatırımları, teknoloji 

yoğun yatırımlar olduğu kadar, sermaye yoğun 

yatırımlardır. Bu yatırımları tüm dünyada devlet 

desteği ve garantisi olmadan gerçekleştirmek 

mümkün değildir. Bu anlamda devletimizin bu 

konuya özel olarak eğilmesi gerekmektedir. 

Değerli Arkadaşlar, yukarıda sıraladıklarım 

Petrokimya sektörüne yatırım yapmak için uzun 

bir aradan sonra ilk defa bütün reel koşulların 

oluştuğunu gösteriyor. Tüm sanayi sektörlerine 

girdi sağlayan Petrokimya sektörüne yeni bir yatırım 

Türkiye’yi dünya liginde etkin bir oyuncu yapacaktır. 

Zira bu sektörün; 

• Petrokimya deneyimimiz, birikimimiz var, 

• Ürün kalitemiz iyi, 

• Krizlere dayanma açısından sektörün esnek 

olması, 

• Dinamik, hızlı karar alabilen, proaktif bir işletme 

yapısına sahip olması, 

• KOBİ’lerinin rekabetçi olması, 

• Türkiye’de makine parkının göreceli olarak henüz 

yeni olması ve güçlü bir makine sanayi, 

• Hammaddeye olan talebin fazla olması, 

• Geri dönüşüm sektörünün gelişmesi, 

• Etkin bir Mesleki örgütlenmelere sahip olması 

gibi güçlü yanları bulunmaktadır. 

Mutlaka, oto yollara, köprülere, tünellere ihtiyacımız 

vardır. Ancak, bizim bunlardan da önce üretimi 

artıracak temel sektörlerde hammadde üretecek 

fabrikalara ihtiyacımız var. Bunların başında da 

Petrokimya gelmektedir. 

8

Petro kimyaya yatırım yapmak için, illaki 

petrol zengini olmak gerekmiyor. Öyle olsa idi, 

topraklarında 1 galon bile petrol çıkmayan Güney 

Kore dünyanın en büyük petro kimya üreticilerinden 

birisi olamazdı. Önemli olan bu vizyona ve stratejiye 

sahip olmak ve uzun verimli politikalar üreterek, 

ülkemizi hammadde üretimleri konusunda üs haline 

getirecek ön görüye sahip olmaktır. 

9

Haber 

Yabancı 

GRAFEN OKSİT (GO) ZARIYLA 

DENİZ SUYU İÇME SUYUNA KOLAYCA 

DÖNÜŞTÜRÜLEBİLECEK 

Bilim insanları İngiltere’de yaptıkları araştırma 

sonucu, deniz suyunu içme suyuna çeviren uygun 

maliyetli bir teknoloji geliştirdi. Grafen Oksit (GO) 

zarıyla gerçekleştirilen elek sayesinde deniz suyu 

içme suyuna kolayca dönüştürülebilecek. 

Günümüzde doğal içme suyu kaynakları hızla 

tükenmeye başlarken bilim insanları yaptıkları 

araştırmalarla buna çare aramaya devam ediyor. 

Bu yeni bulunan yöntem sayesinde su arındırma 

çalışmalarının daha hızlı ve ucuz olması beklenirken 

yöntemin atık sularda da deneneceği belirtiliyor. 

Arındırmayı gerçekleştiren ekibin başındaki isim 

olan Rahul Nair, hedeflerinin deniz suyu ve atık 

suların minimum enerji ve maliyet harcanarak 

içilebilir su haline getirmek ve bunu sürekli kılacak 

arındırma cihazını yaratmak olduğunu söyledi. 

BM’nin raporuna göre, 2025 yılında dünya 

nüfusunun yüzde 14’ü su kıtlığıyla karşı karşıya 

kalacak. Bu kıtlıkla karşı karşıya kalan ülkelerin ise, 

su arındırma işleminin maliyetini karşılayamayacağı 

öngörülüyor. 

Bu su kıtlığına önlem olarak, günümüzde deniz 

suyundan tuzu ve diğer maddeleri filtrelemek için 

polimer esaslı arındırıcılar kullanılarak halihazırda 

birçok büyük tuz arındırma tesisi bulunmakta fakat 

bu hala büyük ölçüde verimsiz ve maliyeti yüksek. 

Buradan hareketle, bilim insanları deniz suyunu 

arındırmak için yeni çalışmalara girmiş durumda. 

Bu çalışma kapsamında, İngiltere’deki Manchester 

Üniversitesi’nden Rahul Nair tarafından yönetilen 

ekip, deniz suyunun Grafen Oksit(GO) zara sahip 

elek yardımıyla tuzundan kolayca ayrışabildiğini 

test ettiler ve daha sonra deniz suyunu saf su haline 

getirme çalışmalarını başarıyla tamamlandılar. 

10

Yerli 

Haber 

KİMYA SEKTÖRÜ İHRACATINDA 

YENİ REKOR KIRILDI 

Kimya sektörünün ihracatı Mart 2017’de geçen yılın 

aynı ayına göre miktarda yüzde 36,88 artışla 1 milyon 

888 bin ton, değerde ise yüzde 29,14 yükselişle 1 

milyar 543 milyon dolar olarak gerçekleşti. 

İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 

İhracatçıları Birliğinden (İKMİB) yapılan açıklamaya 

göre, kimya sektörü 2017 yılının ilk üç ayında üst 

üste ihracat rekoru kırdı. 

Sektörün ihracatı mart ayında 2016 yılının aynı 

ayına göre miktarda 36,88 artışla 1 milyon 888 bin 

ton, değerde ise yüzde 29,14 yükselişle 1 milyar 543 

milyon dolar oldu. 

Geçen ay en fazla ihracat yapılan ilk 10 ülke Birleşik 

Arap Emirlikleri, ABD, Mısır, Almanya, Irak, İtalya, 

İspanya, Singapur, Fransa ve İran olarak sıralandı. 

ABD’ye ihracat artıyor 

Sektörün en önemli hedef pazarlarından ABD’ye 

yönelik ihracattaki rekor artış dikkati çekti. Mart 

ayında ABD’ye yapılan kimya ihracatı miktarda 

yüzde 321,54 artışla 108 bin 4 ton, değerde ise yüzde 

165,10 yükselişle 86 milyon 648 bin dolara ulaşırken, 

bu rakamlar ABD’yi en çok ihracat gerçekleştirilen 

ülkeler sıralamasında ikinciliğe taşıdı. 

Kimya sektörü 2017’nin ilk çeyreğinde geçen yılın 

aynı dönemine göre miktarda yüzde 21,66 artışla 

5 milyon 208 bin ton, değerde ise yüzde 23,83 

yükselişle 4 milyar 131 milyon dolar ihracata ulaştı. 

Sektörün ocak-mart döneminde en çok ihracat 

yaptığı ilk 10 ülke Birleşik Arap Emirlikleri, 

Singapur, Almanya, Mısır, Irak, İtalya, İspanya, ABD, 

İran ve Yunanistan oldu. 

Kimyanın alt sektörlerinin ilk çeyrekte 

gerçekleştirdiği ihracat rakamlarına bakıldığında 

ise mineral yağlar ve ürünlerinin 1 milyar 229 bin 

dolarlık ihracatla ilk sırada olduğu görüldü. Plastikler 

ve mamulleri 1 milyar 227 milyon dolarlık ihracatla 

ikinci sırada bulunurken, üçüncü sırada 302 milyon 

36 bin dolarla kauçuk ve kauçuk eşyalar yer aldı. 

11

Sanayiciler olarak moralimiz 

yerinde 

İKMİB Yönetim Kurulu Başkanı Murat Akyüz, 

konuya ilişkin değerlendirmesinde, emtia fiyatlarının 

yükselişe geçmesinin kimya ihracatına pozitif 

yansıdığını ifade etti. 

İhracattaki artış ivmesinin mart ayında da hız 

kesmeden devam ettiğini aktaran Akyüz, kimya 

sektörü olarak hem değerde hem miktarda yüzde 

30’larda artış yakalamalarının son derece olumlu 

olduğunu kaydetti. 

Akyüz, “Sanayiciler olarak moralimiz yerinde, 

hedeflerimiz doğrultusunda emin adımlarla 

ilerliyoruz. İhracatçılarımız yoğun bir gayretle 

çalışıyor. Beklentimiz bu artışın ilerleyen aylarda 

da devam etmesi yönünde. İhracattaki artışımız 

sürerken yurt içinde yaşadığımız daralmanın 

aşılması için de özel bir çabaya ihtiyacımız var. 

Birkaç sektörü kapsayan KDV, ÖTV indirimleri 

maalesef yeterli değil. Tüm sektörleri kapsayan 

daha geniş kapsamlı bir açılım gerektiği 

inancındayız.” ifadelerini kullandı. 

Kimya sektörünün ABD’deki yükselişine gelecek 

aylarda da devam etmesini beklediklerini belirten 

Akyüz, “2017 hedeflerimizde ABD’ye ihracatımız 

artırmak önemli yer tutuyor. Chicago ve 

New York’ta açılan Türk Ticaret Merkezleri 

firmalarımızın ABD pazarında kendilerini 

tanıtmalarını ve ihracat potansiyellerini 

artırmalarını sağlayacaktır.” yorumunu yaptı. 

12

AHMET KÜÇÜKÇALIK 

KİMYAGER 

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ 

YÜKSEK LİSANS ÖĞRENCİSİ 

kucukcalik@itu.edu.tr 

İLAÇLARIN KİMYASAL 

YAPI DEĞİŞİMİ ile 

FAZ 1 METABOLİTİ OLUŞUMU 

Öncelikle ilaçların metabolizmi ne demektir? 

İlaçların metabolizmi onların vücuttan 

atılmalarının bir ifadesi. Çünkü ilaçlar 

sentetik malzemeler oldukları için organizma yani 

vücut için doğal sayılmazlar. İşte bu yüzden vücutta 

olmaması gereken yabancı made (ksenobiyotik = 

xenobiotics) olarak algılanır ve vücuttan atılması 

istenir. Metabolizme uğrayan ilaçta yeni kimyasal 

yapı oluştuğunda ise buna metabolit denir. 

Bir önceki yazımda ilaçların faz 2 metaboliti 

oluşumunu anlatmıştım. Şimdi ise faz 1 metabolizmi 

nasıl oluşuyor onu inceleyeceğiz. Aslında 

aşağıdaki resimde gördüğümüz gibi ilaçlar vücuda 

alındıklarında önce faz 1 metabolit dönüşümüne 

uğruyor, ardından faz 2 metaboliti oluştuktan sonra 

vücuttan atılıyor. 

Burada 1 numaralı proses ilacın geri dönülebilir 

olarak metabolite dönüştüğünü gösterirken, 2 

numaralı proses geri dönülemez olarak ilacın başka 

bir moleküle yani metabolite dönüştüğünü ve 

ardından boşaltıma gittiğini göstermektedir. Vücutta 

bulunan bazı enzimler 1 numara ile gösterilen 

metabolitleri tekrar ilacın ilk haline tekrar geri 

döndürüyor olabilir. 

3 numara ile gösterilen proses ilacın böbreklerden 

temizlenmesini (renal clearance) ve idrar yoluyla 

boşaltılmasını ifade ediyor. 

4 numaralı proses ilaçların faz 1 metabolizmine 

uğramasını, 5 numaralı proses ise faz 2 metabolizme 

uğramasını ifade etmektedir. 

1 

Küçükçalık, Ahmet. (2017). İlaçların Metabolizmi ve Kimyasal Yapı Değişimi. İnovatif Kimya Dergisi, 5(45), 20-22. 

13

İlaçların faz 1 metabolizmi ile faz 1 metabolitlerine 

dönüşümü üç farklı şekilde gerçekleşebilir. 

1) Yükseltgenme (Oksidasyon) 

2) İndirgenme (Redüksiyon) 

3) Hidroliz 

Yükseltgenme sonucu birincil (primer) alkoller 

çok hızlı bir şekilde önce aldehitlere ve ardından 

karboksilli asitlere dönüşürken, ikincil (sekonder) 

alkoller ise ketonlara dönüşmektedir. 

Alken oksidasyonu aşağıdaki şekildeki gibi önce pi bağının epoksite (ara yapı) dönüşmesi ve ardından fenole 

çevrilmesi şeklinde gerçekleşir: 

Azot oksidasyonu piridin tipi olan halkalı azotların oksijenlenmesiyle gerçekleşir: 

14

Sülfür oksidasyonu, önce sülfoksit (S=O) bağı oluşumu ardından tekrar oksidasyon ile sülfon (O=S=O) 

oluşumu şeklinde gerçekleşir: 

Ayrıca molekülden metil grubunun çıkarılmasıyla (demethylation) olan oksidasyon aşağıdaki şekilde 

gösterilir: 

15

Resim : Yükseltgen metil çıkarma prosesi 

Metil çıkması sonucu oluşan molekülün adlandırılması başlangıç molekül adına ‘nor’ eki getirilerek 

isimlendirilir. 

İndirgenme 

Nitro grubunun indirgenmesi aşağıdaki gibi gerçekleşir: 

2 

edx.org online eğitim platformunda yürütülen DavidsonX kolejinden Erland Stevens ın verdiği ‘Medicinal Chemistry: The Molecular Basis of Drug Discovery’ 

isimli kursundan alınmıştır 

16

Keton yapısının faz 1 indirgenmesiyle sekonder alkoller oluşur: 

Benzer şekilde aldehitlerin faz 1 indirgenmesinden ise primer alkoller oluşur. 

Hidroliz 

Esterler indirgenmeden hidrolize uğrarlar. 

Çok bilinen bir ağrı kesici olan aspirin (asetil salisilik asit) molekülü parçalanması ester hidrolizi şeklinde 

gerçekleşir: 2 

17

Ester hidrolizi kan plazmasında gerçekleşir. Çünkü 

esteri hidroliz eden esterazlar plazmada bulunur, 

genelde karaciğerde bulunmazlar. 

Amitler ise yine plazmada bulunan amidazlar 

ve proteazlar tarafından parçalanarak amit ve 

karboksilik asitlere dönüşürler: 

18

Haber 

Yabancı 

NEDEN YAĞMUR YAĞDIKTAN SONRA 

ÇİMLERİNİZ DAHA YEŞİL GÖRÜNÜR? 

Çimenler hava açtıktan sonra daha yeşil 

görünüyorsa, gözleriniz sizi yanıltmıyor. 

Güney Karolina, Otto’daki Cooweeta Hidrolik 

Laboratuvarı’ndan araştırmacı toprak bilimcisi 

Jennifer Knoepp’ın dediğine göre yağmurun çimlerin 

daha yeşil görünmesine yardım etmesinin iki sebebi 

var ve iki sebep de azotu içeriyor, ancak aralarından 

birisi sizi şaşırtabilir. 

Knoepp’a göre yağmur yağdıktan sonra toprakta 

bitkiler için genellikle daha fazla kullanılabilir su 

bulunur. Bitkiler bu suyu aldığı zaman toprakta 

bulunan organik maddelerden azotu da bünyelerine 

alırlar. 

“Bitkiler büyüdükçe küçük kökleri ölür ve yeni 

kökler çıkar.” demiştir Knoepp. Bu gerçekleştiği 

zaman toprak mikropları, ölü köklerin çürümesine 

yol açar. Bu prosesi çimlerinize kompost eklemek 

gibi düşünün, ne var ki bu proses sizin müdahaleniz 

olmadan yerin altında ve doğal olarak gerçekleşir. 

Kökler, çoğunlukla karbon olmak üzere bir miktar 

azotu da içeren büyük kimyasal bileşiklerden oluşur. 

Toprak mikropları, ölü köklerin çürümesine yol 

açmak için karbonu ve azotun bir kısmını kullanır. 

Aslında azotun bir kısmı bir nevi atık ürün olarak 

toprağa geri bırakılır. 

Knoepp’e göre yağmur, toprağa süzüldükçe 

mikropları daha fazla azot bırakmaları için etkin 

hale getirir. Çimler yeni yağmış olan yağmurdan 

yarar sağlar çünkü yağmur suyu, köklere mikropların 

daha önceden saldığı azot kadar bu “yeni” azotu da 

alması için izin verir. Aynı zamanda yeniden güneş 

açtığında çimler fotosentezde çok aktiftirler. 

Yağmur yağdığı zaman azotla ilgili bir şey daha 

meydana gelir. Atmosfer %78 oranında inert ya 

da reaktif olmayan azot gazından oluşmaktadır. 

Aynı zamanda amonyum ya da nitrat formundaki 

katı haldeki azotu taşır. Yağmur yağdığı zaman 

bu katı azotun bir kısmını nitrat ya da amonyum 

azotu formunda çimlerin üzerine düşürür. Bununla 

birlikte Knoepp’a göre –ki bu sizi şaşırtabilir- yağmur 

sırasında direkt olarak çimlerin üzerine düşen bu 

katı azotun yalnızca küçük bir kısmı direkt olarak 

yapraklar tarafından absorplanmaktadır. 

Çimlerinizin Azotunu 

Gözlemlemek 

Knoepp’e göre yağmurda ne kadar azot yağdığı birkaç 

faktöre bağlıdır. Bu faktörler nerede yaşadığınızı, 

yaşadığınız yerin ne kadar kuru olduğunu ve hatta 

19

ölgenize yağmurun nereden geldiğini bile içerir. 

Atmosferdeki katı parçacıklı azot; taşıtlar, sanayi 

ya da tarım girdilerinden kaynaklı emisyonlar 

sonucu oluşan azot kadar şimşekler tarafından 

oksitlenen azot gazını da içeren çeşitli formlarda ve 

çeşitli kaynaklardan da gelebilir. Atmosferdeki katı 

parçacıklı azot miktarları 1990’ların ortalarından 

beri değişiklik göstermiştir. Temiz Hava Yasası’nın 

yürürlüğe konmasından ve yasa değişikliğinden 

beri nitrat azotu düşüşe geçmiş ve son zamanlarda 

amonyum azotu artmıştır. 

Çimlerinizin üzerine yağmur yağdığı zaman ne 

tür ve ne miktarda azotun yağdığını anlamanın 

kolay bir kolu vardır. Ulusal Atmosferik Çökelme 

Programı (NADP), 1978 yılından beri atmosferik 

kimyayı gözlemlemektedir ve ülke genelinde sayısız 

örnekleme istasyonuna sahiptir. Web siteleri, 

kullanıcıların yakınlarındaki yağışlardan gelen azot 

girdilerine yönelik tahminleri içeren, örnekleme 

konumlarını bulmaları için etkileşimli bir harita ve 

yararlı bir tabloya sahiptir. 

Knoepp’e göre yağmur, kullanılabilir azotun birkaç 

farklı yolla çimlerinize yükseltilmesine yardımcı olsa 

da ve bir yağmur varilinde topladığınız suyun içinde 

kalsa bile çimenlerinizin ya da sebze bahçenizin 

gübre ihtiyacının tamamını karşılaması için azota 

bel bağlayamazsınız. Dengeli bir gübre programı için 

ticari gübreler ve organik toprak iyileştirmelerine 

hala ihtiyaç vardır, fakat Knoepp bunların 

eklenmesinde temkinli davranılmasını tavsiye eder. 

Azot, iyi bitki gelişimi için gerekli bir bileşen iken 

ambalaj üzerindeki talimatlara uyduğunuza dikkat 

edin. İyi bir şeyin fazlası yalnızca bitkilere değil yakın 

civardaki yapay göller, göller, akarsular ve nehirlere 

de zararlı olabilir. 

“Nitrat azotu çok hareketlidir.” demiştir Knoepp. 

Yağmur tarafından toprağın derinliklerine, bitki 

kökü zonlarının oldukça altına, derelere, su 

kaynaklarına ve ardından akiferlere taşınır. Bunu 

istemezsiniz. Akarsular çok miktarda azota ihtiyaç 

duymazlar ve bunun fazlası alg oluşumu gibi 

problemlere yol açabilir. 

Sonuç olarak bulutlar aralanıp güneş geri 

döndüğünde insanların görmek istediği yeşil dereler 

değil yeşil çimenlerdir. 

20

Yerli 

Haber 

TÜRKİYE TEKNOLOJİK İLAÇ 

ÜRETİMİNDE ÜS OLACAK 

Türkiye’nin en büyük ‘yerli ilaç üreticisi’ Koçak 

Farma’nın CEO’su Hakan Koçak, şirket olarak 

2023 hedefleri doğrultusunda yatırıma devam 

ettiklerini söyledi. Türkiye’den 40 ülkeye ihracat 

gerçekleştirdiklerini belirten Koçak “Türkiye 200 

milyar dolarlık teknolojik ilaç pazarında üretim 

üssü haline geliyor” dedi. 

Bir ülkede stratejik sektör denildiğinde akla ilk 

savunma sanayi veya iletişim geliyor… Bu sektörlerin 

yerli olmasına büyük önem gösteriliyor. Bu iki 

sektörün yanına bir de ilaç sanayiini koymamız 

gerekiyor. İlaç üretiminin devlet kontrolünde olması, 

yerli olması, hiç kuşkusuz büyük önem arz ediyor. 

Buradan yola çıkarak Türkiye’nin en büyük ‘yerli’ 

ilaç üreticisi Koçak Farma’yı bu hafta Patron Katı’na 

konuk aldık. 

Şirketin Yönetim Kurulu Üyesi ve CEO’su Hakan 

Koçak ile Türkiye ilaç sanayi ve Koçak Farma’nın 

faaliyet alanlarını ve gelecek hedeflerini konuştuk. Bu 

yıl 46’ıncı yılını kutlayan Koçak Farma, Çerkezköy 

ve Ayazağa’da iki üretim tesisi bulunuyor. Bu üretim 

tesisleri ‘Türkiye’nin en büyük ilaç üretim tesisi’ 

ünvanına sahip. Yıllık 150 milyon kutu, 60 milyon 

şişe üreten bu tesislerde 2 bin kişiye istihdam 

sağlanıyor. Şirket 40 ülkeye ihracat gerçekleştiriyor. 

Hakan Koçak’tan şirketin bugüne kadar 600 çeşit 

ilacı piyasaya sunduğunu öğrendik. Şirket ayrıca 

yaptığı yatırımlarla 2023 yılında Türkiye’yi bölgenin 

ilaç üretim üssü yapmayı hedefliyor. 

İlaç sektöründe ne zaman 

girdiniz? 

1984 yılında İstanbul Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nden 

mezun olduktan sonra aynı fakültede iç hastalıkları 

ihtisasımı yaptım. Bir süre üniversitede çalıştıktan 

sonra kamu hizmetinden ayrılarak 1993 yılında 

aile şirketimiz Koçak Farma’ya katıldım. Halen 

Koçak Farma CEO ve Genel Müdürü olarak görev 

yapmaktayım. Koçak Farma 1971 yılında Yönetim 

Kurulu Başkanımız Kimya Mühendisi Ender 

Koçak tarafından kurularak, beşeri ilaç üretimi ile 

faaliyetine başladı. Koçak Farma olarak 1982 yılında 

21

irçok ilaç hammaddesini Türkiye’de ilk kez ürettik 

ve 46 yıllık süreçte, 600’ü aşkın ilacı tıbbın hizmetine 

sunduk. Özellikle de 75 çeşit kanser ilacını ve ilk 

yerli biyobenzer ilacı ve ilk yerli İnsülini üreterek, 

sektörde yenilikçi gelişmelere öncülük ettik. 

Öncelikli olarak hangi 

tedavi alanlarında faaliyet 

gösteriyorsunuz? 

Koçak Farma olarak onkoloji, kardiyoloji, üroloji, 

iç hastalıkları, romatoloji, dermatoloji, psikiyatri, 

çocuk hastalıkları, ortopedi, cerrahi, intaniye gibi 

alanlar başta olmak üzere tıbbın tüm dallarında 600 

çeşit ilaçla insan sağlığına hizmet ediyoruz. Dünya 

üzerinde biyoteknolojik ürünlerin yeri gittikçe 

önem kazanıyor. Türkiye’nin biyoteknolojik ilaç 

üretiminde Ar-Ge ve üretim üssü olabilmesi için 

yapılacak yatırımlarda daha fazla gecikmemesi 

gerekiyor. Hedefimiz; Türkiye ilaç sanayinin yapısal 

dönüşümüne öncülük ederek yüksek katma değerli 

inovatif ürünler üretmek, ilaçta ithalata bağımlılığı 

ortadan kaldırmak, ihracatla sektörel dış ticaretin 

ekonomik büyümeye etkisini negatiften pozitife 

çevirmek ve ülkemizin ‘Vizyon 2023’ stratejik planı 

çerçevesinde küresel Ar-Ge ve teknolojik ilaç üretim 

merkezi olmasına katkıda bulunmak. 

İlaç sektöründeki teknolojik 

ürünlerden bahseder misiniz ? 

İlaç sektörünün geleceğini oluşturan katma değeri 

ve ihracat olanakları yüksek biyoteknolojik ilaca 

Türkiye’nin kayıtsız kalması düşünülemez. Bu 

pazarın dünyada büyüklüğü 200 milyar dolar. 

Koçak Farma’nın sponsor olarak yer aldığımız CPhI 

İstanbul 2017 Fuarında bu yıl ilk defa Biyoteknoloji 

Konferansı düzenledi. Bu konferans biyoteknoloji 

alanında sektörün tüm oyuncularını bir araya 

getirerek güncel bilgi ve gelişmeleri tartışma olanağı 

sağladı. Bu yöndeki çalışmalar ülkemizin potansiyel 

gücünü ortaya çıkarıp yeni girişimlere fırsat 

yaratarak, Türkiye’nin bölgesinde teknolojik ilaç Ar- 

Ge ve üretim üssü haline gelmesine destek olacaktır. 

Sizin bu alandaki çalışmalarınız 

neler? 

Bugüne kadar 600’ü aşkın ilacı tıbbın hizmetine 

sunduk. İlk yerli biyobenzer ilacı ve ilk yerli İnsülini 

ürettik. Yaklaşık 2 bin kişiye istihdam sağlayarak 

sektörde yenilikçi gelişmelere öncülük ettik. 

Biyoteknolojik ilaç üretimine son iki yılda 600 

milyon liralık yatırım yaptık. Ar-Ge çalışmalarımız 

sonucunda geliştirdiğimiz 8 farklı formda 

biyoteknolojik ürün ile biyoteknolojik ürünün 

ciromuzdaki payını yüzde 15’e çıkardık. Üretim 

tesisimiz, Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi’nde 140 

bin metrekare alanda kurulu ve 100 bin metrekare 

kapalı alanda ileri teknoloji donanıma sahip. Bu 

tesisimiz Türkiye’nin en büyük ilaç üretim tesisidir. 

Çerkezköy üretim tesislererimizde yılda 150 milyon 

kutu üretim kapsitesine sahibiz. Ayazağa üretim 

tesislerimizin kapasitesi ise yılda 60 milyon şişe. 

İlaç sektöründe Türkiye için 

hedef pazarlar hangileri? 

İlaç sektöründe ABD, Çin, Uzakdoğu, Güney 

Amerika ülkeleri gibi uzak coğrafya ülkelerini de 

hedef pazarlar kapsamında değerlendirilmekte ve 

ekonomik ilişkilerimizin kapsamını genişleterek 

güçlendirmekteyiz. 

2023 Hedeflerine İnanıyor ve 

Yatırımlarımıza Hız Veriyoruz 

Önümüzdeki dönemde Türkiye 

ekonomisinin nasıl bir gelişim 

göstereceğini düşünüyorsunuz? 

Artık ülkelerin ekonomisini artık ekonomik 

durumdan bağımsız düşünemiyoruz. Genelde 

dünya ekonomisinin yaşadığı durgunluk ve özelde 

komşu ülkelerdeki siyasi istikrarsızlıklar bizim 

ekonomimizde de olumsuz etki yaratabiliyor. 

Bununla birlikte Türkiye; Asya, Avrupa ve Afrika 

kıtaları arasında global bir köprü ve merkez 

konumunda. Genç ve dinamik nüfusu, özellikle 

sahip olduğu doğal, kültürel zenginlikleri, teknolojik 

birikimi ve altyapı olanakları ile gelişme ve 

gelecek vadeden bir potansiyele sahip. Ülkemizin 

Vizyon 2023 hedefleri doğrultusunda 7 yıl içinde 

dünyanın 10 büyük ekonomisi arasına gireceğini 

değerlendiriyor ve yatırımlarımızı sürdürüyoruz. 

22

Serum Üretimini 

Çeşitlendireceğiz 

Geçtiğimiz aylarda Eczacıbaşı-Baxter serum grubu 

ürün ruhsatlarının, markalarının, makine ve 

teçhizatların satın alımını gerçekleştirdiniz. Bu satın 

almayla birlikte Türkiye ve global arenada nasıl bir 

büyüme ve gelişim hedefliyorsunuz? 

Koçak Farma olarak, 1994 yılından beri serum 

üretimi ve satışında lider konumundaki Eczacıbaşı- 

Baxter’den, serum grubu ürün ruhsatları, markaları, 

makine ve teçhizatlarını satın alarak serum 

üretiminde teknolojiyi şirketimizin portföyüne 

kazandırdık. Serumun tedavideki yeri ve hayati 

önemi tartışmasızdır. Serumun yerli üretimi 

halk sağlığı ve ülke ekonomisi açısından stratejik 

önem arz etmektedir. Bu satın alma operasyonu 

ile Türkiye’nin serumda bölgesel üretim merkezi 

haline dönüşmesini öngörüyoruz. Eczacıbaşı- 

Baxter serumda yüzde 60 pazar payına sahip. Serum 

üretimini çeşitlendirerek güçlendirmeyi planlıyoruz. 

23

YAVUZ SELİM KART 


CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ 

MEZUN 

y.selimkart@gmail.com 

NÜKLEER 

REAKTÖRLER 

Nükleer reaktör, zincirleme çekirdek tepkimesinin 

başlatılıp sürekli ve denetimli bir 

biçimde sürdürüldüğü aygıtlardır. Nükleer 

reaktörler bazen nükleer enerjiyi başka bir tür enerjiye 

(genelde elektrik enerjisine) çevrilen santraller 

olarak kullanılırlar. 

Tanım olarak böyle geçiyor nükleer reaktörler 

fakat biz bundan önce en genel tanımalara da biraz 

bakalım. 

1942 yılında ilk kontrollü bölünme reaksiyonu 

Amerika Birleşik Devletlerinde inşa edilen CPI 

Deneme Reaktöründe gerçekleştirilmiştir. Bu reaktörde 

yakıt malzemesi olarak doğal uranyum ve 

moderator (yavaşlatıcı) olarak grafit kullanılmıştır. 

İlk nükleer reaktörde olduğu gibi nükleer reaktör 

tasarımcılarının reaktör yakıtı için seçimleri doğal 

uranyum (%0.71 U235, %99.27 U238) ya da %3, %4 

oranında zenginleştirilmiş uranyumdur. Eğer yakıt 

doğal uranyum seçilirse moderator olarak grafit ya 

da ağır su kullanılmalıdır. 

Nükleer enerji: Atomların parçalanmaları (fisyon) 

veya birleşmeleri (füzyon) esnasında ortaya çıkan 

enerjiye denir. 

Bu tanım bizim için önemli. 

Nükleer Santral (Reaktör) ise Nükleer reaksiyon 

yardımı ile ortaya çıkan ısıdan elektrik üreten tesislere 

verilen isimdir. 

Nükleer reaktörler fisyon sonucu zincirleme 

bölünme reaksiyonunun kontrollü olarak yapıldığı 

sistemlerdir. Bölünme reaksiyonunun önemini 

anlamak için 1 kg U235 izotopunun yanması sonucu 

açığa çıkan enerjinin yaklaşık 1.3 milyon kg 

kömürünkine eşdeğer olduğunu belirtmek yeterli 

olacaktır. 

24

Nükleer Reaktör Türleri 

1-) Gaz-Soğutmalı Reaktörler (GCR) 

Gaz soğutmalı reaktörlerde, nükleer yakıtlarda üretilen enerji gaz formundaki akışkan kullanılarak çekilir. 

Nötronların yavaşlatılması için grafit kullanılır. 

-Avantajları : 

• Soğutucusu ucuzdur 

• Doğal uranyum dahil herhangi bir yakıt kullanılabilir 

• Soğutucu sistem elemanlarını çok az aşındırır ve etkileşir 

• Yüksek soğutucu sıcaklığı nedeniyle yüksek verim (>%40) 

• Gaz türbini kullanılabilir 

-Dezavantajları : 

• Büyük ve pahalı reaktör kalbi ve ısı değiştiricileri 

• Düşük yakıt yanma oranları 

• Grafit yavaşlatıcı yanıcı bir malzeme 

2-) Hafif Sulu Reaktörler (PWR) 

25

Sulu reaktörler, yüzde 3 oranında zenginleştirilmiş uranyum kullanır. Tepkime normal suyla yavaşlatılır ve 

soğutulur. 


• Çok yaygın kullanım sayesinde daha çok tecrübe 

• Hafif su ucuzdur ve özellikleri iyi bilinmektedir. 

• Daha küçük bir kalp 

• Fisyon ürünleri birinci soğutma devresi içerisinde kalmaktadır. 


• Yüksek sistem basıncı güçlü ve daha pahalı borulama ve basınç kabı gerektirir 

• Yakıt yükleme için reaktörün kapatılması gerekir 

• Zenginleştirilmiş yakıt 

3-) Grafit-Su Reaktörleri (RBMK) 

Bu reaktörlerde basınç tüpleri grafit yavaşlatıcının içerisinden geçerler. Bu tüpler içinde, hafifçe 

zenginleştirilmiş uranyumdan oluşan yakıtı soğutmak için kaynayan su dolaştırılır. 


• Ayrı basınç tüpleri sayesinde çok sayıda kanal bulundurabilir ve büyük güçlere ulaşılabilir 

• Çalışırken yakıt yüklemesi yapılabilir 



• Çok büyük olan reaktör kalbinin kontrolü zordur 

• Soğutucu ve yavaşlatıcının farklı olması pozitif boşluk katsayısına neden olmaktadır 

• Grafit yavaşlatıcı yanıcı bir malzemedir 

• Tasarım büyük kazalara karşı reaktör binası içermemektedir 

26

4-) Ağır Su Reaktörleri(CANDU) 

Ağır sulu reaktörler, tasarımlarında, fiziksel ve termodinamik özellikleri suya çok benzeyen ancak nötronik 

özellikleri farklı olan ağır suyu (D 2 

O) soğutucu ve yavaşlatıcı olarak kullanan reaktörlerdir. 


• Ağır su mükemmel bir moderatördür 


• Fisyon ürünleri birinci soğutma devresi içerisinde kalmaktadır 

• Çalışırken yakıt yüklemesi yapılabilir 

• Soğutucu kaybı durumunda moderatör fazla ısıyı çekmek için kullanılabilir 


• Ağır su maliyeti büyüktür 

• Yakıt yükleme işlemleri sırasında ağır su kaybına karşı sistem sızdırmazlığının sağlanması 

gerekmektedir 

• Yüksek birinci soğutma devresi basıncı 

• Büyük kalp 

Bunlar harici yeni çıkan reaktörlerde vardır. 

- Hızlı üretken reaktörler 

- Yüksek sıcaklıklı reaktörler 

Gelişmiş tasarımların ilk grubu "3. Nesil Reaktörler" diye isimlendirilir ve ilk örnekleri 1996 yılından 

itibaren ticari işletmeye başlamışlardır. "4. Nesil Reaktörler" grubu henüz kavramsal tasarım aşamasındadır. 

Kaynaklar : 

http://www.nukte.org/reaktorler 

https://tr.wikipedia.org/wiki/N%C3%BCkleer_reakt%C3%B6r 

http://bpk.orgfree.com/nukleer_santral/reaktor_cesit.html 

http://www.taek.gov.tr/nukleer-guvenlik/nukleer-enerji-ve-reaktorler/170-nukleer-reaktorler/460-gazsogutmali-reaktorler.html 

http://www.hakkindaoku.com/reaktor-tipleri-hakkinda-bilgi.html 

http://mumin.kimyam.net/uploads/6/9/0/6/6906133/reaktortipleri.pdf 

27

Haber 

Yabancı 

KİMYASAL REAKSİYON VERİTABANI 

TARTIŞMALARA YOL AÇIYOR 

Riskli kimyasal reaksiyonlar hakkında daha önceden 

erişilemez bilgileri paylaşmak için yapılan bir proje, 

kar amacı gütmeyen Pistolia Antlaşması tarafından 

geçtiğimiz ay yapılan lansmanın ardından San 

Francisco’daki her yıl yapılan kongrede bir paratoner 

olduğunu kanıtladı. 

Pistoria iş geliştirme uzmanı olan Carmen Nitsche, 

4 Nisanda gerçekleşen Amerikan Kimya Derneği’nin 

(American Chemical Society) kongresinde paket 

oturumdan önce Kimyasal Güvenlik Kütüphanesi 

(Chemical Safety Library) girişiminden söz etti. 

“Ayraçlar ve kimyasal maddeler hakkında bilgileri 

teyin etmek için bir çok kaynak bulunmakta fakat 

'Bunu şununla karıştırdım ve kötü bir reaksiyon 

oluştu' denilince orada gerçekten ele alınacak bir 

şeyin olmadığını farkettik.” dedi. 

Martın ortasında Kimyasal Güvenlik Kütüphane’sinin 

bildirimi ile 36 saat içerisinde 300 hesap talep edildi 

ve giriş sistemi bile otomatikleştirilmedi. Amerikan 

Kimya Derneğinin kongresinden önce, 500 hesap 

talep edilmişti, kongrenin gerçekleşeceği sabah bu 

rakam 625’e yükseldi. 

Ancak Nitsche aynı zamanda katılım durumu 

ile ilgi, alaka arasında büyük bir fark olduğunu 

belirtti. “Şimdi bu topluluğun bir fikre katılıp 

katılmadığını doğrulamamız gerekiyor.” diyerek 

veritabanında şimdiye kadar sadece iki yeni kimyasal 

reaksiyon olayının girişinin bulunduğunu dikkate 

almıştır. Kimyasal Güvenlik Kütüphanesinin önceden 

doldurulmuş veri tabanları ile birlikte sistem, toplam 

29 reaksiyon olayı içermektedir. 

Nietsche bu veritabanının sektörler arası işbirliği 

için iyi bir fırsat olduğundan fakat kimsenin buna 

katılmadığından söz etmiştir. Emerald Kalama 

Kimya arge tesisinin öncüsü Hannah Corcoran, 

şirketin ticari bir sır olan kimyasal reaksiyonların, 

ve bu tür korunması gerek özel bilgilerin, veri 

tabanı aracılığı ile duyurulması konusunda endişe 

duymaktadır. 

Eğer laboratuvar araştırmacıları Kimyasal Güvenlik 

Kütüphanesinde belgelenen ramak kala olaylardan 

ders almazsa sonucunda hukuki öneriler verilebilir. 

Şu anda veritabanını ibraz edenler, isimlerini 

ve kurum veya şirket isimlerini temin etmek 

zorundadır. Nietsche Pistoia’nın Kimyasal Güvenlik 

Kütüphanesine veri giren kişilerin isimlerini örtme 

sürecinde olduğunu fakat bu olay raporlarının 

meşrutiyetini sağlamak için nereden geldiğini 

bilmenin önemli olduğunu söyledi. 

28

Kaliforniya eyaletinin San Diego şehrinde İleri 

Kimyasal Güvenlik (Advanced Chemical Safety) 

firmasının kurucusu ve güvenlik uzmanı olan 

Neil Langerman Nietsche’ye ciddi bir uyarıda 

bulundu. “Eğer bu kişisel veriyi tamamen ortadan 

kaldırmazsan mahkeme celbinde anlarım – 

bukadar basit.” dedi. 

29

Yerli 

Haber 

DIŞ CEPHE YIPRANMALARI İÇİN 

KABAK, ÜZÜM VE NAR 

ÇEKİRDEKLERİNİ DOĞAL 

ANTİOKSİDAN OLARAK KULLANMAYI 

BAŞARDILAR 

Yenidoğu Okulları öğrencileri, dış cephe boya 

ve kaplamalarının çok çabuk deforme olmasını 

temel alan araştırmaları sonucunda kabak, üzüm 

ve nar çekirdeklerini doğal antioksidan olarak 

kullanmayı başardılar. Gülnur Dilsiz ve İrem Yılmaz 

hazırladıkları bu başarılı projeyle ayrıca TÜBİTAK 

48. Liseler Arası Araştırma Projeleri Avrupa Bölge 

Yarışmasında 3.lük elde etme başarısını gösterdiler. 

Lise düzeyinde eğitim gören öğrencilerin kimya 

alanında gerçekleştirdikleri önemli projede çevre 

dostu ve yenilenebilir kaynaklardan elde edilen 

kabak, üzüm ve nar çekirdeği yağının doğal 

antioksidan katkı maddesi olarak kullanılmasıyla 

güvenli boya ve kaplamaların ömrünün uzatılması 

ve doğada çözünürken çevreye zararının azaltılması 

hedeflendi. 

ve hava kirliliği gibi pek çok faktör bozulmaya 

sebep olabilir. Günümüzde, bu malzemeleri 

korumak amacıyla farklı dış etkenlerin sebep 

olduğu polimer bozulmasına karşı pek çok katkı 

malzemesi geliştirilmiş ve ticarileştirilmiştir. Biz 

insan cildinde yaşlanma etkilerini azaltması ile 

bilinen antioksidan yağların polimerlerde de işe 

yarayabileceğini düşünerek araştırmalarımıza 

başladık. Araştırmamızın sonucunda ise doğal 

çekirdek yağları ilave edildiğinde elde edilen 

polimerlerin molekül ağırlığındaki düşüşün çok 

az olduğu ve doğal yağların PMMA polimerinin 

fotooksidatif kararlılığını arttırdığı, ayrıca çevre 

dostu olması ve kaynakların doğru kullanılması 

adına bu yağların kullanımının bilimsel 

çalışmalara önemli katkı sağlayacağı kanısına 

vardık.” ifadelerini kulandı. 

Projeyi geliştiren Yenidoğu öğrencileri yaptıkları 

açıklamada “Dış cephe boyaları ve kaplamalarının 

çok çabuk deforme olduğunu gördük ve bu 

konuda neler yapabiliriz diye düşündük. 

Kaplamalardaki en büyük problemlerden biri 

zaman içerisinde meydana gelen bozulmadır. 

Normal iklimlendirme şartlarında gün ışığı, gece 

ve gündüz sıcaklıkları, mevsim değişiklikleri, nem 

30 

27-30 Mart 2017 tarihlerinde İTÜ Süleyman Demirel 

Kültür Merkezinde gerçekleştirilen TÜBİTAK 48. 

Liseler Arası Araştırma Projeleri Avrupa Bölge 

Yarışmasında Yenidoğu öğrencileri Gülnur Dilsiz – 

İrem Yılmaz tarafından hazırlanan, danışmanlığını 

Fizik Zümre Başkanı Sema Bahadır’ın yaptığı bu 

başarılı proje Kimya dalında 3.lük alarak önemli bir 

başarıya imza attı.

AYIN RÖPORTAJI 

Reha GÜR – PAGDER Başkanı 

1. Merhaba, öncelikle röportaj isteğimize olumlu 

yanıt verdiğiniz için teşekkür ederiz. Sizi biraz 

tanıyabilir miyiz? 

2010 yılından bu yana yönetiminde yer aldığım 

Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER)’nin 

2015 yılı Haziran ayından bu yana başkanlığını 

üstlenmekteyim. İstanbul Teknik Üniversitesi 

Maden Mühendisliği Bölümü’nden mezun olduktan 

sonra İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi’nde 

İşletme yüksek lisansını tamamladım ve ardından 

plastik sektöründe iş hayatına atıldım. Mühendislik 

plastikleri sektörünün önemli firmalarında satış 

ve üst düzey yöneticilik pozisyonlarında bir süre 

çalıştıktan sonra 2004 yılında Çorlu’da, Avrupa 

Serbest Bölgesi’nde bulunan Eurotec Mühendislik 

Plastikleri’ni kurduk. Sivil toplum hayatında da 

PAGDER’in yanı sıra İKMİB yönetiminde de görev 

alıyorum. 

2. PAGDER hakkında bilgi verebilir misiniz? 

Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER), Türkiye’nin 

ilk sivil toplum kuruluşlarından biri olarak en 

deneyimli iş dünyası örgütlerinin önde gelenlerinden 

biridir. Sektörümüzün ilk müteşebbisleri, önde 

gelenleri henüz sivil toplum bilincinin dahi 

oluşmadığı 1950’li yıllardan itibaren bir araya 

gelerek toplantılar yapmaya başlamış, 1969 yılında 

resmi örgütlenmeyi başarmış ve "Plastik Mutbah 

Eşyaları İmalatçıları Derneği" adıyla gerek sivil 

toplum hayatında, gerekse ekonomik örgütlenme 

alanında öncü olmuşlardır. Eski Türkçe'de mutfak 

anlamına gelen "mutbah" kelimesi ise kurumun 

isminde yer almıştır. Bu tam yerinde ve doğru tarihte 

yapılmış önemli, proaktif bir girişim; çünkü ülkemiz 

31

sanayisinin gençliği bir yana bugün çağdaş yaşamın 

ve sanayinin “vazgeçilemez” ürünü plastik dahi o 

tarihte genç bir endüstriyel malzeme. 

Bugün sanayinin bütün kolları ve sektörleralt 

sektörler olağanüstü karmaşık bir yapı arz 

ediyor. Dolayısıyla olağanüstü detaylı bir sektörel 

yapılanmadan söz etmek mümkün. Doğal olarak, 

talepler, yönetilmesi gereken süreçler, sorunlar 

da aynı oranda karmaşık ve çeşitli. Uzmanlaşmak 

önemli ama kapsayıcılık ve ortak hareket 

unutulmamalı. Bizler de içerisinde bulunduğumuz 

faaliyetlerle sektörümüzün küresel ölçekte daha fazla 

söz sahibi olması adına bürokrasi ile paydaşlarımızla 

ile ve en önemlisi sektör temsilcilerimizin katılımı 

ile faaliyetlerimizi 48 yıllık geçmişimizde olduğu gibi 

sürdürmeye devam ediyoruz. 

3. Türkiye’de plastik sektörünün gelişimi ve 

geleceği hakkında ne düşünüyorsunuz? 

Plastik malzemeler son 50 yılda sağladıkları üstün 

avantajlar ile başta cam, metal, alüminyum, kağıtkarton 

gibi malzeme gruplarından her geçen gün 

daha fazla pay almaktadır. 

Sektörümüz, Avrupa’nın ikinci, dünyanın ise yedinci 

büyük üretim kapasitesine sahip önemli bir konumda 

bulunuyor. Şayet ülke olarak sanayileşmeye daha 

fazla odaklanır, imalat sanayisine olan yaklaşım 

derinleşip devlet daha fazla destekler nitelikte, 

teşvikler sunduğu bir ekonomik uygulamaya geçer 

ise, Türkiye plastik sektörünün Avrupa ve dünya 

üzerindeki konumunu yükseltmekte hiçbir engel yok. 

Ülkemizin plastik sektöründe yeni yatırımlar 

çekmesinin önündeki en büyük engel hammadde 

kaynaklarına sahip olmayışımızdır. Bu köklü soruna 

karşın en avantajlı olduğumuz nokta işlediğimiz 

ve üzerinde Ar-Ge çalışmaları yaptığımız ürünün 

plastik olması. Plastik malzemeler bütün dünyada 

her geçen gün kullanımı artan, daha da artacak 

olan malzemeler. Plastiğe tüm sektörlerdeki Ar-Ge 

birimleri ve tasarımcılar dört elle sarılıyor. Çünkü 

plastik malzemeler; ağırlıkları azaltma, yüksek 

verim ve dayanım, kolay şekillendirme özellikleri 

ile daha şık, farklı özgür tasarımlar yapma olanağı 

veriyor. Muadillerine göre ucuzluğu ile maliyetleri 

aşağı çekiyor. Ayrıca, plastik ile ilgili bilimsellikten 

uzak önyargılı olumsuz algıya karşın tüm bilimsel 

araştırmalar, veriler plastiğin çevreci yönünü 

de ortaya koyuyor. Defalarca geri dönüşebilen 

plastiklerin üretimi sırasında muadillerine göre 

daha az enerji ve su tüketimi, karbon salınımının 

alternatiflerine göre daha az olması ön plana 

çıkarıyor. 

32

4. Dünya’da ki plastik endüstrisi hakkında 

fikirlerinizi alabilir miyiz? 

Plastik 1856 yılında İngiliz Alexander Parkes 

tarafından bulunmuş ve geliştirilerek 1940’lı yıllarda 

ticarileşmiştir. Plastik sektörü dünyada üretimi 

en hızlı büyüyen sanayilerden birisi olmuştur. 

1940’larda plastik mamul üretiminde patlama 

yaşanmış ve günümüze kadar üretimi düzenli olarak 

artan sektörlerden birisi olmuştur. 

Dünya plastik mamulleri üretimi miktar olarak, 

1976 yılı ile 2002 yılı arasında yıllık birleşik büyüme 

oranı yüzde 5,48 düzeyindedir. Büyüme 2009 yılında 

yaşanan derin ekonomik krize karşın kesintisiz 

devam etmiştir. Türkiye’nin dünyadan aldığı yüzde 

3 pay ile 9,1 milyon ton üretim gerçekleştirdiği 

dünyamızda 320 milyon ton plastik mamul üretimi 

gerçekleştirilmektedir. Çin’in liderlik yaptığı plastik 

mamulleri üretiminde AB ülkeleri ikinci sırayı 

almaktadır. Plastik ve kauçuk işleme makineleri 

sektöründe ise yüzde 34’lük üretim ile önde bulunan 

Çin’i yüzde 20 pay ile Almanya takip etmektedir. 

5. İngiltere ve Kanada’da plastik paralar 

mevcut. Böyle bir uygulamanın Türkiye’de 

uygulanabilirliğini düşünüyor musunuz? 

İngiltere ve Kanada’nın yanı sıra Avustralya, Meksika, 

Singapur gibi 20’ye yakın ülkede polimer banknot 

kullanımı mevcut. 

Polimer banknotlar başta kopyalanabilme 

olasılığı imkansıza yakın olmakla birlikte, geri 

dönüştürülebilir, temizlenebilir, sıvıya ve ısıya 

dayanıklı ve günümüzde kullanılan pamuk esaslı 

paralara göre 2 buçuk kat daha uzun ömürlüdür. 

Polimer banknotlar çok katmanlı plastik filmler 

(BOPP) üzerine işlenen pek çok grafik ve güvenlik 

unsurunun entegre edilmesi ile üretilmektedir. 

Plastik parayı oluşturacak filmi bu amaçla üretmek 

ve kullanıma arz etmek mümkün. Diğer işlevlerin 

yerine getirilmesi için gerekli olan teknolojinin 

yatırımı noktasında ülkemiz Merkez Bankası ve 

ilgili otoriteler ile harekete geçilmesi gerekliliği 

kaçınılmazdır. 

33

6. Son günlerde plastik poşet üzerine birçok haber 

görmekteyiz. Plastik poşet kullanımı hakkındaki 

bu haberler hakkında düşünceleriniz nelerdir? 

Plastik taşıma torbaları kağıt, bez, pamuklu gibi 

torbalara kıyasla çok daha düşük sera gazı emisyonu, 

üretimlerinde düşük su, enerji tüketimi ve hafiflikleri 

sayesinde lojistik operasyonlarında maliyet avantajı 

sağlıyor. Bu üstünlükleri neticesinde yıllar içerisinde 

hayatımızda önemli yer edinmiş plastik poşetler de 

bilinçsiz tüketim ve uygulamada geç kalınmış geri 

dönüşüm stratejilerinin yeterince oturtulamamış 

olması sebebiyle eleştirilerin odağı haline gelmiştir. 

Kamuoyunda gündeme geldiği üzere, Çevre 

ve Şehircilik Bakanlığı günün gereklilikleri 

doğrultusunda Ambalaj Atıklarının Kontrolü 

Yönetmeliği’ni dönem dönem güncellemektedir. 

Yönetmeliğin kamuoyunda görüşe açılan son 

taslağında belli kriterdeki plastik taşıma torbalarının 

kullanımının azaltılması tedbirleri çerçevesinde 

2019 yılı itibari ile satış noktalarında ücretli olması 

planlanmaktadır. AB’nin Ambalaj ve Ambalaj 

Atıklarına İlişkin 94/62/EC sayılı Direktifine göre 

belli mikron kalınlığındaki plastik poşetlerinin 

kullanımının azaltılması beklenmektedir. Örneğin 

15 mikronun altında olan poşetler hijyen malzemesi 

sayıldığından bu kapsam içine alınmamıştır. Ülkemiz 

için bu vadenin ne olacağı ise henüz netlik kazanmış 

değil. 

Atık yönetimi ile ilgili eksiklikler doğru atık ve geri 

dönüşüm stratejileri ile aşılabilir. Kısacası gerek 

plastik poşetlerin, gerekse ambalaj atıklarının doğru 

kullanımı ve geri kazanımı ile ilgili ülke genelinde 

daha fazla bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışması 

yapılması gerekiyor. 

7. Türkiye’de plastik geri dönüşümünün yeterli 

olduğunu düşünüyor musunuz? Yeterli değilse ne 

gibi çözümler yapılabilir? 

Türkiye’de henüz toplam belediye sayısının yaklaşık 

yüzde 40’ı ambalaj atıklarının geri dönüşümünü 

gerçekleştirmek üzere gerekli altyapıyı kurmuş 

durumda. Türkiye’de atık yönetimi ve geri dönüşüm 

çok yeni bir uygulama. 2005 yılında yürürlüğe 

giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği 

öncesi için durum çok daha ciddi boyutlardaydı. 

Sürekli tüketiyoruz ancak tüketim sonucu oluşan 

atıklarımız doğrudan çöplerle birlikte yakılıyor veya 

toprağa gömülerek bertaraf edilmeye çalışılıyordu. 

Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hem 

ambalaj atıklarının değerli birer hammadde kaynağı 

olduğuna dair kamuoyunda bilinç oluşturulmasında 

katkı sağladı hem de önemli bir ekonomik döngünün 

sağlanmasına olanak sağladı. Çevre ve Şehircilik 

Bakanlığı’na göre 2014 yılında piyasaya sunulan 

plastik ambalaj atıklarının yüzde 44’lük dilimi 

geri dönüştürülerek yeniden kullanımı sağlanmış 

durumda. 2017 yılı için hedef bu oranı yüzde 54’e 

yükseltmek. Geri dönüşüm sektöründeki gelişimin 

tüketiciler nezdinde gerçekleştirilecek bilinçlendirme 

ve uygulanması gereken eylemlerin farkındalığı ile 

sağlanacağını da unutmamak gerekir. 

8. Plastik sanayide çalışacak arkadaşlara ne gibi 

önerileriniz olur. Ne tür belgeler ya da sertifikalar 

almalılar. Hangi eğitimlere katılmaları yararlı olur. 

PAGDER’in bu konuda eğitimleri mevcut mu? 

Bugünün olduğu gibi geleceğin de malzemesi olma 

özelliğini sürdürecek olan plastikler gün geçtikçe 

sektör içerisinde çalıştıracak nitelikli iş gücüne de 

daha fazla ihtiyaç duymaktadır. 

Bugün her sektörde ve hatta alt sektörler bazında 

olağanüstü karmaşık bir yapıdan söz etmek 

mümkün. Bu karmaşık yapılanma içinde doğal 

olarak, talepler, yönetilmesi gereken gerek üretim, 

gerek pazarlama süreçleri ile sorunlar da aynı 

oranda karmaşa içinde ve çeşitlilik göstermektedir. 

Bu sebeplerle sektör içerisinde çalışmayı düşünen 

kişilerin çalışmayı planladığı alanda uzmanlaşması, 

yapılacak işin niteliğine uygun gerek ihtisas 

eğitimleri, gerek gelişime yönelik eğitim ve 

araştırmalarda bulunmak büyük önem arz ediyor. 

Bizler plastik sanayicisinin derneği olarak 

sektörümüzün ihtiyaç duyduğu alanlarda, ülkemizin 

önde gelen üniversitelerinde akademisyen olarak 

görev alan değerli hocaların bilgi ve deneyimlerinden 

yararlandırmaktayız. Bunula kalmayıp her sene 

birkaç uluslararası seminer organize ediyor, plastik 

alanında konusuna göre alanında uzman ve tanınmış 

otorite isimleri deneyimlerini paylaşmaları üzere 

ülkemize getirmekteyiz. Yeni ürün ve üretim 

teknolojilerinden uzak kalmamak, küresel rekabette 

ülkemizin hak ettiği pozisyona gelmesi için eğitim 

ve seminer faaliyetlerimizle de bu farkındalığın 

oluşturulması adına girişimlerde bulunuyoruz. 

34

9. Türkiye’de plastik sanayisinin gelişmesi üzerine 

çözüm önerileriniz nelerdir? 

Plastik sektörünün karar alıcılar nezdinde yaklaşım 

değişikliğine ihtiyacı var. Hammadde temininde 

dışa bağımlılığın yanı sıra idari/mevzuat kaynaklı 

güçlüklerin kaldırılması sektörümüzün ana talebini 

oluşturuyor. Orta-uzun vadede yerli petrokimya 

sektörünün geliştirilmesinin de önem taşıdığını, bu 

alanda yatırımlara başlanılmasına geç bile kalındığını 

söylemek mümkün. Sektörümüz yoğun makineteçhizat 

yatırımı yapmaktadır ve bu alanda da yerli 

makine sektörümüzün ilave teşviklerle desteklenmesi 

ithalatın önünü kesecek önemli bir adım olacaktır. 

Sektörümüzün hammadde de ithal bağımlılığının 

yanı sıra başlıca sorunlarından biri yüksek katma 

değerli ürünlere geçiş yapılamaması, bir diğeri ise 

yine buna paralel küresel pazarda rekabet gücü 

sorunları yaşaması. 

Yüksek katma değerli ürünlere geçiş için; sektörün 

nitelikli eleman sorununun çözümlenmesi 

gerekmekte. Eğitim kurumlarına ve sektörel sivil 

toplum kuruluşlarına daha fazla destek verilmesi, 

üniversitelerdeki olanak ve kapasitelerin sektör 

tarafından daha kolay kullanılmasının sağlanması, 

işverenlere rehberlik eğitimi, standartlara uyum 

ve standart belirlemeye yönelik girişimlerde 

bulunulması gibi yöntemler başlıca çözüm 

önerilerimiz olarak öne çıkmaktadır. 

Sektörümüzün küresel rekabet gücünü artırmaya 

yönelik olarak ise; markalaşma, bilginin korunması, 

mevzuatın uygulanabilir hale getirilmesi, kayıt dışı 

ile mücadele ve piyasa gözetim ve denetiminin 

güçlendirilmesini sayabiliriz. 

Röportaj için çok teşekkür ediyoruz. 

Soruları Hazırlayan 

Yavuz Selim Kart 

35

HATİLE MOUMİNTSA 

KİMYA 

YANYA ÜNİVERSİTESİ 

MEZUN 

hatile_m@hotmail.com 

E171 TİTANYUM DİOKSİT 

(TiO 2 

) KATKI MADDESİ 

Titanyum dioksit E171 koduyla bilinen ve 

birçok yerlerde katkı koruyucu madde olarak 

ilave edilen bir maddedir. Araştırmalara göre 

kanserojen olma ihtimali denildi ve öylece kaldı. 

Fakat bu madde kullanılmaya hala devam ediyor. 

Değerli okuyucularımız bu ay sizlere bu maddeyle 

ilgi bahsedeceğim. 

Titanyum nedir: 

Titanyum sembolü Ti olan 22 atom numaralı 

kimyasal elementtir. Hafif, güçlü, parlak, korozyona 

karşı dirençli grimsi bir geçiş metalidir. 

Titanyum Dioksit (TiO 2 

) nedir: 

Oksijenle tepkimeye girmiş titanyum elementidir. 

Bu bileşiğin en önemli kullanım alanı güneş 

pilleridir. Nano teknolojik boyalar özelliğini 

titanyumdioksitten almaktadır. UVA ve UVB 

ışınlarını önler. Ayrıca değerli bir madendir. 

Kullanım Alanları: 

En önemli fonksyonu, ışığı yansıtıcılık, beyazlık ve 

kapatıcılık gibi özelliklere sahip olmasından dolayı 

boyalar, kaplamalar (sırlar ve emayeler dahil) , 

plastikler, kağıt, mürekkep, dokular , ve güneş ışığını 

kesme özelliğine sahip olduğundan kozmetikler 

gibi ürünlere beyazlık ve opaklık kazandırmak için 

bir pigment olarak toz formunda kullanılmaktadır. 

Sentetik renklendiricidir. 

Titanyum dioksitin nano teknolojide bir çok başarılı 

uygulaması vardır.Bunun bir de diğer tarafını 

görelim. 

Diğer Kullanım Alanları 

Bu madde gıdalarda nem tutucu olarak ve 

renklendirici olarak kullanılmaktadır. Beyaz un, 

sofra tuzu, şeker, çikolata, sakız, diş macunu, sabun, 

deterjanlar, şekerleme, karbonat, kabartma tozu 

gibi ürünlerde titanyum dioksit kullanılmaktadır. 

Titanyum dioksit nanoteknolojide kullanılan üç ana 

maddeden bir tanesidir. Nanoteknolojik boyalarda 

ve bütün tıbbi ilaçlarda renklendirici ve koruyucu 

madde olarak titanyum dioksit kullanılmaktadır. İşin 

kötüsü titanyum dioksit kimyasal kalıcı bir maddedir 

ve vücut tarafında asla parçalanamamaktadır. 

36

Daha önce IARC titanyum dioksit soluyan insanlar 

kanserojen olabilir demişti. Fakat o ihtimal ancak 

sadece yüksek oranlarda solunduğunda olabileceği 

de vurgulanmıştı. Daha sonra yaptığı bir diğer 

deneyde ise farelerin içme sularına nanoparçacıklar 

verildi ve bunların deneyin beşinci gününde genetik 

hasar belirtileri gösterdikleri anlaşıldı. 

Titanyum dioksit vücuda bir kez alındığında vücut 

tarafından parçalanamadığından vücudun farklı 

organlarında birikmektedir ve boyutları çok küçük 

olduğundan vücut içinde kolaylıkla gezebilmektedir. 

Hücrelerin içinde kolayca nüfuz edebilen bu yapı 

hücre içerisinde her tarafa saldıran bir kimyasal 

yapıdır. 

Sonuç: 

Onca araştırmaya rağmen ki bu araştırmalar 

2009larda yapılmıştır, katkı madde olarak halen 

kullanılmaya devam ediyor ve edecektir. Çünkü 

kesin bir şey yoktur sadece kanserojen olabilir 

ihtimali deniliyor. Fakat bu soru işareti hala aklımızı 

kurcalıyor ya gerçekten kanserojense??Bunu ancak 

yıllar sonra öğreniriz herhalde. 

Her şeye rağmen biz önlemlerimizi almalıyız. 

Hazır şeylerden ne kadar daha uzak kalırsak 

o kadar daha iyi. Bu maddenin bulunduğu 

özellikle yiyecek şeylerden uzak duralım. Ayrıca 

çocuklarımıza ne yedirdiğimize dikkat etmeliyiz. 

Doğal şeyler yemelerini öğretin. Tabiki abur cuburlar 

kaçınılmazdır. Fakat ne kadar daha az ise o kadar 

iyidir. 

Kaynaklar: 

https://tr.wikipedia.org/wiki/Titanyum 

https://proionta-tis-fisis.com/e171-dioxeidio-tou-titaniou-ena-akomi-epikindyno-prostheto/ 

37

Haber 

Yabancı 

YENİ BULUŞ SUYU ARITMAK İÇİN 

BAKTERİ KULLANIYOR 

British Columbia Üniversitesi(UBC), bakterileri 

kullanarak içilmez suyu içme suyuna dönüştüren bir 

sistem geliştirdi. Canada’daki uzak topluluklarda ve 

ötesinde sistem tesis edilmeden önce gelecek hafta 

West Vancouver’da bu su test edilecek. 

Sistem, suyun filtreden geçmesini sağlarken aynı 

zamanda kirlilikleri de – toz, organik partiküller, 

bakteriler ve virüsler- yakalayan ve tutan bir fiber 

membran haznesinden oluşuyor.Yararlı bakteri 

topluluğu veya biyofilm kirleticileri dağıtmak için 

çalışarak ikinci koruma hattı gibi işlev görüyor. 

Federal olarak finanse edilen Kanada-Hindistan 

araştırma organizasyonu (IC-IMPACTS) desteğiyle 

sistemi geliştiren UBC inşaat mühendisliği profesörü 

ve proje lideri Pierre Bérubé “Membran arıtma 

yöntemi içme suyu üretimi için kirlilikleri ideal 

hale getirerek, %99.99 üzerinde ayırabilir.” dedi. 

Membran ile su arıtımı yeni değil fakat Bérubé ekibi 

tarafından geliştirilen modifikasyonların (kısa süre 

önce Water Research’te tanımlanmıştır) çok daha 

etkili bir çözüm sunduğunu söyledi. 

yerçekimi kullanan ilk sistemdir. Az bakım isteyen 

ve membranı temiz tutmak için kimyasallar ve 

kompleks mekanik sistemler gerektiren geleneksel 

yaklaşımlar kadar etkili bir yöntem.” dedi. “Biyofilm 

yakalanan kirlilikleri yavaş yavaş tüketmeye de 

yardımcı oluyor. Suyu taşımak için vanaları her 

24 saatte bir açmanız ve yerçekimine bırakmanız 

yeterlidir. Geri kalanı biyoloji halledecektir. Bu 

da sistem ömründe zaman ve para bakımından 

belirgin bir tasarruf anlamına gelir.” 

West Vancouver lokasyonundan dolayı pilot bölge 

olarak seçildi fakat nihai amaç temiz içme suyunu 

elde etmenin güç olduğu bölgelerde benzer sistemler 

tesis etmek. 

Bérubé “Temiz içme suyuna ulaşmak dünya 

çapında milyonlarca insan için yaygın bir sorun. 

Hedefimiz, topluluklara düşük maliyetli ve etkili 

bir su arıtım modeli sunmak ve yerli halka kendi 

tesislerini kurabilmeleri, işletebilmeleri ve hatta 

genişletmeleri için yardım etmek.” dedi. 

Bérubé “Sistemimiz, biriken ve membranı tıkayan 

kirlilikleri yok etmek ve uzaklaştırmak için 

38

Yerli 

Haber 

YERLİ KAYNAKLAR KULLANILARAK 

HPLC KOLON DOLGU 

MALZEMESİNİN GELİŞTİRİLMESİ 

Projemizin Konusu : HPLC kolonlarında 

kromatografik faz seçimlerine göre birçok 

fonksiyonel (C8, C18, CH, COOH v.b.) guruba 

sahip dolgu maddeleri kullanılabilmektedir Birçok 

avantajdan dolayı HPLC analizlerinde silika tabanlı 

kolonlar daha çok tercih edilmektedir. İçerdiği 

SiOH grupları nedeniyle zayıf asidik özellik gösteren 

silikajel, bazik özellik gösteren bileşikleri bazlık 

kuvvetlerine göre tutar. Yani, kuvvetli bazlar silikajel 

kolonlarda zayıf bazlara oranla daha kuvvetli 

tutulurlar. Son yıllardaki gelişmelere bağlı olarak bazı 

polimerik (polistren tabanlı) kolonlar da üretilmeye 

çalışılmaktadır. Silika tabanlı kolon dolgu maddeleri 

içersindeki en çok kullanılan fonksiyonel grup ise 

octadesil yani silikaya bağlı octadekan uç grubu 

olan C18’dir. Kolon dolgu maddeleri Çin, Japonya, 

ABD ve Almanya’ da üretilmektedir. Kolonları 

satan firmaların birçoğu adı geçen ülkelerden dolgu 

malzemelerini alıp, kolonlarını doldurmakta ve 

değişik markalar altında satmaktadır. Ülkemizde 

hastaneler, ilaç firmaları, gıda kontrol laboratuarları 

ve üniversiteler düşünüldüğünde bu kolonların ne 

kadar çok kullanıldığı rahat bir şekilde görülecektir. 

Projemizin Amacı : Temel amaç Ülkemizdeki silika 

yataklarından HPLC kolon dolgu maddesi üreterek 

dışa bağımlılığımızı azaltmaktır. Proje çıktısının 

diğer bir faydası da C18 den sonra diğer HPLC 

kolon dolgu maddesinin önünü açmak olacaktır. 

Çalışmamız konusu itibariyle Ülkemizde ihtiyaç 

39

duyulan, teknolojik dışa bağımlılığımızı azaltacak ve 

Ülkemizin rekabet gücünü artıracak Ulusal yeni bir 

ürün geliştirme amacına hizmet etmektedir. 

Projenin Yenilikçi Yönü : Dünya piyasalarında 

hali hazırda bu ürün değişik markalar halinde 

satılmakta ve kullanılmaktadır. Ülkemizde de bu 

ürün ithal edilmekte olup, çok yüksek meblağlarda 

satılmaktadır.(Buradan hareketle daha uygun 

fiyatlarda üretilebilecek bu ürün piyasalara da 

dahi uygun fiyattan arz edilecektir. Ülkemizin 

teknolojik alanda üretim önceliği olan yükte 

hafif pahada ağır ürünlerin üretilmesi amacına 

da hizmet edilecektir. Söz konusu ürün gıda, 

sağlık, ilaç ve kimya sektörlerinde çok miktarda 

analiz ihtiyacı duyulan üretim tesislerinde, kalite 

ve denetim laboratuvarlarında, üniversite ve 

araştırma enstitülerinde, hastanelerde v.b. sıkça 

kullanılmaktadır. Ancak yerli yapımı ve patenti 

bulunmamaktadır. Söz konusu ürünün ülkemizde 

üretilmesi, ülkemizin bu alandaki teknolojik bilgi 

birikimine katkı sağlayacak, teknolojik ve ekonomik 

dışa bağımlılığımızı azaltacak hatta ilerleyen yıllarda 

dünya piyasalarına da ihracat yapabilme fırsatı 

doğuracaktır. 

ProjeEkibi: 

Prof.Dr.Nuray Çağlar(Yürütücü/GenelMüdür) 

Yrd.Doç.Dr.Abdullah Aksu(Araştırmacı) 

Yrd.Doç.Dr.Ömer Suat Taşkın(Araştırmacı) 

Arş. Gör. Nagihan Korkmaz (Araştırmacı) 

40

REKLAM 

İÇİN 

iletisim@inovatifkimyadergisi.com 

BİNLERCE KİŞİNİN OKUDUĞU DERGİMİZE 

ONBİNLERCE KİŞİNİN ZİYARET ETTİĞİ WEB SİTEMİZE 

REKLAM VERİN 

BİNLERCE KİŞİYE ULAŞIN

YAZARIMIZ 

OLUN 

KOŞULLAR 

1-) KİMYA VEYA KİMYA SEKTÖRÜ İLE İLGİLİ BİR KONUDA KAYNAKLARINIZI BELİRTEREK 

YAZIN 

2-) HER AYIN 20. GÜNÜNE KADAR info@inovatifkimyadergisi.com adresine 

AD-SOYAD 

SIK KULLANDIĞINIZ MAİL ADRESİ 

BİTİRDİĞİNİZ/OKUDUĞUNUZ OKUL İSMİ 

PROFİL FOTOĞRAFI 

YAZINIZIN WORD FORMATI 

İLE GÖNDERİN. 

BİR SONRAKİ AY BİLGİLERİNİZ İLE YAZINIZI YAYIMLAYALIM

İnovatif Kimya Dergisi Sayı 46

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?