Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
HABER<br />
Kompresör Debisi: FAD nedir<br />
Kompresör alırken nelere dikkat edilmeli? Bu basit sorunun cevabı her zaman o kadar<br />
basit değil. Türkiye’de kompresörleri motor gücüne göre sınıflandırmak alışkanlığı yaygın.<br />
“100 kW kompresör ihtiyacımız var”, “75 kW kompresör fiyatı nedir” gibi ifadeleri sık sık<br />
duyarsınız. Peki bu kadar enerji harcayan kompresörler karşılığında size ne verir?<br />
Kompresörün amacı basınçlı hava üretmek<br />
olduğuna göre alacağınız kompresörün gerçekte<br />
ne kadar hava üreteceğini iyi araştırmalısınız:<br />
yani kompresörün debisini. Basitçe söyleyecek<br />
olursak aynı motor gücüne sahip iki kompresörden, aynı<br />
basınçta hangisi daha çok hava üretiyorsa sizin için daha<br />
ekonomik olanı o demektir. Ancak kompresör üreticileri bu<br />
konuda her zaman dürüst davranmayabiliyorlar.<br />
Bunun nedenle kompresör dünyasında hava debisini<br />
ölçmek için bir standart geliştirilmiştir. FAD (Free Air<br />
Delivery) olarak bilinen bu yaygın ölçüm yöntemi; ortam<br />
sıcaklığı, ortam basıncı ve nem gibi dış etkilerden bağımsız<br />
bir biçimde kompresörün gerçek performansını gösterir.<br />
FAD ölçümü ISO 1217 (Annex C) ve DIN 1945 (Part 1<br />
Annex F) standartlarında tanımlanmıştır. FAD, debi<br />
birimlerinde ifade edilir. Bazı üreticiler CFM olarak da<br />
belirtirler. Peki CFM nedir sorusu akla gelebilir. Aslında<br />
cfm de bir debi birimi: feet3/dakika (dakikada akan kübik<br />
feet hava).<br />
basma hacmini (displacement volume) yazarlar. FAD’den<br />
yüksek olan bu değeri dikkate almak yanıltıcı olur çünkü<br />
bu değer teoriktir ve bu miktarda havayı pratikte hiçbir<br />
kompresör basamaz. Bununla birlikte kompresörün<br />
çıkışındaki hava debisini ölçmek de kompresör<br />
performansı hakkında tek başına doğru sonuç vermez.<br />
Aynı Debide İki Kompresör (Çıkış Sıcaklıkları Farklı)<br />
Şekilde 20 ⁰C ortamda çalışan ki kompresörün de 10bar<br />
basınçta, 100m3/saat hava bastığını düşünelim. Fakat<br />
soldakinin hava çıkış sıcaklığı 50 ⁰C iken sağdakinin 30<br />
⁰C olduğunu varsayalım. Çıkıştaki hava debisi eşit gibi<br />
görünse de aslında bu iki kompresörün performansı eşit<br />
değil.<br />
FAD Ölçümü: ISO 1217 Annex C<br />
Şekilde basitçe gösterildiği üzere kompresörün<br />
emdiği havanın basıncı (ortam basıncı) ve giriş sıcaklığı<br />
(ortam sıcaklığı) ölçülür. Kompresör çıkışında ise çıkış<br />
basıncı ve havanın çıkış sıcaklığı ile birlikte çıkış debisi<br />
ölçülür. Ortamın bağıl nemi ve buhar basıncı da düzeltme<br />
faktörü olarak hesaba katılır ve aşağıdaki formülle FAD<br />
hesaplanır.<br />
FAD ölçümü kompresör debisini ölçmenin en doğru<br />
yoludur. Ancak düşük kaliteli kompresör üreticilerinin<br />
birçoğu broşürlerine FAD değerini değil, kompresörün<br />
Tanklar Soğudukça Havanın Basıncı Düşer<br />
Şekilde görüldüğü gibi basınçlı hava tankları soğuyup<br />
ortam sıcaklığına geldikçe soğuyan havanın hacmi<br />
azalacak ve tanktaki basınç düşecektir. Düşen basıncı<br />
yeniden yükseltmek için soldaki kompresörün daha<br />
fazla çalışması gerekir. Bu örnekte soldaki kompresör<br />
sağdakinden %6 daha az “FAD” hava üretmektedir.<br />
Sonuçta aynı miktar hava için %6 daha fazla elektrik/para<br />
harcamak anlamına gelir.<br />
KAYNAK: http://www.kaeser.com/int-en/download.ashx?id=tcm:17-4888<br />
42 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2017
Change language