AIR WORLD TÜRKİYE DERGİSİ SAYI 13

15 TL • NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2020 / SAYI:13 • www.airworldturkiye.com.tr

TÜRKİYE

SEKTÖREL DERGİ

KURESEL

TiCARET

KARANTiNA

ALTINDA

HAVA

KOMPRESÖRLERİNİN

TARİHSEL GELİŞİMİ

İlker Akçay

SPONSOR

Bilgi ve teknolojiye dayalı

40 YIL

www.filsan.com.tr

SİZ İSTEYİN

BİZ YAPALIM!

Dalma Tip Separatörler

Spin On Tip Separatörler

Hava Filtreleri

Yağ Filtreleri

Kurutucu Hat Filtreleri

Endüstriyel Filtreler

Vakum Pompası Filtreleri

TRADE MARK

+90 (262) 722 93 90 info@filsan.com.tr

18-21 Haziran

2020

HABER

İÇİNDEKİLER

70

14

22

28

30

36

38

42

50

54

58

14

KORONAVİRÜS TİCARETİ

OLUMSUZ ETKİLİYOR

COVİD-19 SALGINI TÜRKİYE'NİN

MAKİNE SEKTÖRÜNÜ NASIL

ETKİLEYECEK?

TİM BAŞKANI GÜLLE: DÜNYA

TİCARETİ HER AY KÜÇÜLÜRKEN

TÜRK İHRACATI REKOR KIRDI

HAVA KOMPRESÖRLERİNİN

TARİHSEL GELİŞİMİ / İLKER AKÇAY

BASINÇLI HAVA SİSTEMİ KAÇAKLARI

TAHLİYE CİHAZI SEÇİMİ /ŞEYDA ERTARLA

HİDROJEN TEKNOLOJİLERİ:

HİDROJEN KURUTUCULAR

AYŞE DİLAY ERDALI

BASINÇLI HAVA SİSTEMİ EKONOMİSİ

BASINÇLI HAVADA DÜŞÜK NEM

ÖLÇÜMÜ / YUSUF İLHAN

BASINÇLI KAPLARDA KAYNAK

PROSESİ

AHMET EMİN ÇAMLIBEL

66

70

74

78

80

82

86

92

98

100

YAĞSIZ KOMPRESÖRLER HAKKINDA

YANLIŞ BİLİNEN 7 BİLGİ

SAHADA AZOT ÜRETİMİ İLE LAZER KESME

MALİYETLERİNİ AZALTIN

KOMPRESÖR ATIK ISI GERİ KAZANIMI

SİSTEMİ / ALTUĞ KARATAŞ

RÖPORTAJ: İBRAHİM ÖZEN/ ÖZEN

KOMPRESÖR YÖNETİM KURULU BAŞKANI

AZOT GAZI İLE KAHVE PAKETLEMENİN

TÜKETİCİLER VE ÜRETİCİLER İÇİN

AVANTAJLARI

FREKANS KONVEKTÖRLERİNİN NEDEN

OLDUĞU HARMONİKLERİN PASİF FİLTRELERLE

ELİMİNASYONU / GÖKHAN GÜLŞEN

RÖPORTAJ: CENGİZ ATEŞ/PENTA GAZ

SİSTEMLERİ'NİN KURUCUSU

KABLOLARDA İLETKEN KESİT HESABI

MOTOR KORUMA ŞALTERİ NEDİR?

DÜZENLİ BAKIM İLE SAĞLIKLI AYAKLAR

ÖZGE ATALAN

2 › AIR WORLD TÜRKİYE / NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2020

HABER

Editörden

İmtiyaz Sahibi Murat ALİŞİROĞLU

Yazı İşleri Müdürü Murat ALİŞİROĞLU

GÖRSEL YÖNETMEN Eda ÇELİK DADALI

Haber MUHABİRİ Canan ALİŞİROĞLU

hukuk müşaviri

Av. Hakan ÇINAR - Çınar Hukuk Bürosu - Kolejli İş İnsanları

Derneği (KİD) Başkanı

Yayın İdare Merkezi

İvedik OSB 1468.Cad. KA-CL İş Merkezi No:165/59

Yenimahalle / ANKARA

Tel: +90 (312) 385 84 17

Fax:+90 (312) 385 84 18

Yayın KURULU

Altuğ Karataş-Genel Müdür/VAT ENERJİ

Enver KAYA-Yön.Krl.Bşk./SMS-TORK

İbrahim ÖZEN-Genel Müdür/MEHMET ÖZEN MAK.SAN.

Nuri KARA Yön.Kur.Üyesi/DALGAKIRAN KOMPRESÖR

Özen TÜJÜMET Genel Müdür/ALKIN KOMPRESÖR

DANIŞMA KURULU

Ahmet Vatansever-Makine Yüksek Mühendisi TERCİH ISI

Bülent BULUT-Çimento Fabrikaları Enerji Verimliliği Uzmanı

Cengiz ATEŞ-Kimya Yüksek Mühendisi /PENTA GAZ SİSTEMLERİ

Emre TÜJÜMET-Yön.Krl.Bşk./AYDIN TRAFO KOMPRESÖR

Hüseyin GENÇ-Genel Müdür/GENSA

İlker AKÇAY- Yüksek Uçak Müh./ DELTA FİLTRE

MURAT ÇİMEN- Genel Müdür/FİLSAN FİLTRE

Murat TÜYLÜOĞLU Genel Müdür/ TÜYLÜOĞLU BLOWER

Selçuk AKÇAY- Genel Müdür / ENKOSAN KOMPRESÖR

Şakir Çakın- Genel Müdür / BURCKHARDT COMPRESSION

Yakup TÜFEKÇİ- Genel Müdür / IHI DALGAKIRAN TURBO

KOMPRESÖR FAB.

Yusuf İLHAN -Genel Müdür/ CS İNSTRUMENS

Baskı

ANKAMAT MATBAACILIK SAN. LTD. ŞTİ.

30. Cadde 538. Sokak No.: 60

İvedik Organize Sanayi Bölgesi / ANKARA

Tel: 0312 394 54 94 - 394 54 95

E-mail: hakan@ankamat.com.tr

Reklam ve Abonelik İletişim

murat@airworldturkiye.com.tr • (0543) 217 71 71

ISSN No.: 2564-6540

Basım Tarihi: 17.03.2020

Yayının Türü: Yaygın-Süreli Yayın

Üç Ayda Bir Yayınlanır

Bu Dergide yayınlanan yazılardaki sorumluluk yazarlarına,

ilanlardaki sorumluluk ilan veren kurum ve kişilere aittir.

Yayınlanan yazılar için yazarlara ücret ödenmez.

COVİT-19'un

küresel etkileri

Saygıdeğer Okurlar,

Dergimizin bu sayısının tüm dünyada olduğu gibi ana gündemi

Koronavirüs salgını ve ekonomiye etkisi. Koronavirüsün küresel yayılımı,

maalesef dünya çapında ortaya çıkan bir insanlık trajedisi halini aldı. Küresel

ekonomideki belirsizlik, hastalıktaki bu ani artış, hem ekonomik büyümeyi

hem de finansal istikrarı riske atabilir. Hedeflenen ekonomi politikalarına

ve mali önlemlere ek olarak, doğru para ve finansal istikrar politikaları

küresel ekonomiyi desteklemede hayati önem taşıyacak. Finansal koşullar

son haftalarda salgının etkisiyle önemli ölçüde sıkılaştı, bu da şirketlerin

hisse senedi ve tahvil piyasalarına dokunduklarında daha yüksek fonlama

maliyetleri ile karşı karşıya kaldıkları anlamına geliyor. Finansal koşullarda

böylesine ani ve keskin bir sıkılaşma ekonomiye yük olur. Çünkü şirketler

yatırım kararlarını erteler ve bireyler finansal olarak daha az güvende

hissettikleri için tüketimi geciktirir. Buda gerçekçi bakmak gerekirse imalat

sanayi ve hizmet sektörünü derinden sarsar. Bu salgının sonuçlarını hep

beraber yaşayacağız ve göreceğiz. Diğer taraftan son üç ayda ülkemizde

yaşadığımız depremler, İdlip’te yaşanan savaş ve verdiğimiz şehitler,

kazalar dahil bir çok acı olayın ve global düzeyde yaşanan Koronavirüsün

(COVİT-19) etkilerini her sektör gibi basınçlı hava sektörü de yaşıyor.

Bu sayımızda Covit-19’un global düzeyde ve Türkiye ekonomisine olası

etkilerini irdeledik.

2020 yılının ilk üç ayını stresli ve yoğun gündemlerle geride bıraktık.

Peki sektörde neler oldu bir de ona bakalım istersiniz. 2020 yılı ile

beraber firmaların art arda değişime gittiğini gördük. Yeni fabrika, yeni

logo, yeni marka, yeni renk. Değişim ve yenilenme bazı firmalar için risk

almak demek. Fakat değişimden korkanları bekleyen ya stabil bir şirket

olarak devam etmek, ya da başarısızlıktır. Değişim isteyenler ise risk alır,

aldıkları risk ile başarıyı yakalayabilir, firmasını ileriye taşıyabilir. Bu sancılı

süreçte her değişim beraberinde mutlaka biraz acı, biraz sıkıntı getirir.

Günümüzde firmaların çoğu maalesef bir şeyleri değiştirmek istediğinde

sonuca değil sürece odaklanıyor. Yani sonuca giden yolda yaşayacakları

zorlukları düşününce pes eder oldular. Süreç ile beraber aldıkları riski

düşündüklerinde ise sonuçlarından korkar oldular. Halbuki her doğum

sancılı olmuyor mu? Ve bu kadar acılı bir süreçten sonra sahip olunan

evladın verdiği duygular bütün acıları bir kenara itmiyor mu? Sektörde

değişime giden Aydın Trafo ve Özen Kompresör’ü bu süreçte tüm kalbi

duygularımla kutluyorum. Ayrıca ülke olarak geçirdiğimiz bunca sıkıntılı ve

stresli bir dönemde Avrupa’nın en büyük kompresör fabrikasının inşaatını

Kocaeli Dilovası’nda bitiren Dalgakıran Kompresör’e de hayırlı olsun

diyoruz.

Bu vesile ile 2020 yılının ikinci çeyreğinde tüm sıkıntılarından kurtulmuş

bir dünya ve Türkiye temennimi yeniliyorum.

Saygılarımla

www.seyad.org.tr

ÜYESİDİR.

Murat ALİŞİROĞLU

murat@airworldturkiye.com.tr


www.aemmotors.com

HABER

"KORONAVİRÜS

TİCARETİ

OLUMSUZ

ETKİLİYOR"

Ticaret Bakanı Ruhsar

Pekcan, "(Yeni tip koronavirüs

vakaları) İran'daki olaylar

biraz kontrolden çıkınca

biz mecburen İran kapımızı

kapatmak zorunda kaldık.

Aslında İran bizim Orta

Asya'ya da ihracat yolumuz

ama Gürcistan'la şu an temas

halindeyiz. Azerbaycan'dan

yeni geldik. Gürcistan

üzerinden Sarp Sınır

Kapımızın, Türkgözü'nün

ve Çıldır Aktaş kapımızın

kapasitelerini artırdık" dedi.


HABER

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan,

Kilis'teki Öncüpınar Gümrük

Kapısı'nı ziyaret ederek,

toplantı salonunda ilgililerden

brifing aldı.

Bakan Pekcan, daha sonra

gazetecilere yaptığı açıklamada,

Öncüpınar Gümrük Kapısı'nı

ziyaret ettiğini, buradaki ihtiyaçları,

eksiklikleri yerinde tespit ettiklerini

anlatan Pekcan, eksiklikleri en kısa

sürede gidereceklerini ifade etti.

Pekcan, bir gazetecinin sınır

kapılarında yeni tip koronavirüse

karşı alınan önemlemlere ilişkin

sorusu üzerine, "Bununla ilgili bir

çalışma grubumuz var kabinede,

ilgili bakanlıklarla beraber. Biz

kapılarımızda her türlü önlemi,

güvenlik tedbirlerini alıyoruz.

Özellikle öncelikli riskli kapılarımızda

maske olsun, eldiven olsun,

dezenfektan olsun." dedi.

Bütün kapıları, özellikle İran

sınır kapılarını dezenfekte ettiklerini

anlatan Pekcan, şöyle devam etti:

"İran'daki olaylar biraz kontrolden

çıkınca biz mecburen İran kapımızı

kapatmak zorunda kaldık. Aslında

İran bizim Orta Asya'ya da ihracat

yolumuz ama Gürcistan'la şu an

temas halindeyiz. Azerbaycan'dan

yeni geldik. Gürcistan üzerinden Sarp

Sınır Kapımızın, Türkgözü'nün ve

Çıldır Aktaş kapımızın kapasitelerini

artırdık. Sarp kapımızda aydınlatma

yaptık, şu an 24 saat, tarım ürünlerinin

dahil kontrollerini yapabilir hale

geldiler. Aktaş kapımızda günlük

500 araca kadar çıkabiliyoruz. Şu

anda 200 araç ama onu da 500'e

kadar artırabileceğiz. Dolayısıyla

İran'dan verdiğimiz açığı buradan

kapatabiliriz. Onun dışında bizim

Bakü-Tiflis-Kars demir yolumuz

var. Bu hatta günde 1 tren çalışıyor

ve 40 vagon. Bunu 60 vagona

çıkartabiliyoruz. Ben Ulaştırma ve

Altyapı Bakanımızla da görüştüm.

Gerekirse bu hattı 7 tren-güne kadar

çıkartabiliyoruz. Dolayısıyla yeter ki

ihracatçılarımız istesin biz onlar için

önlerindeki tüm engelleri kaldıracağız,

bunun içinde, bu geçiş döneminde, bu

süreç içerisinde kotalar da dahil."

2020 NİSAN-MAYIS-HAZİRAN / AIR WORLD TÜRKİYE ‹ 15

KAPAK KONUSU

Küresel Ticaret

Karantina Altında

Dünyanın en büyük

ikinci ekonomisi Çin’de

çıkan koronavirüs

küresel ticarette büyük

bir tahribata yol açtı.

Tahminlere göre virüs

sebebiyle mal ve hizmet

ticaretinde yaşanacak

3 aylık kayıplar 320

milyar dolara ulaşabilir.

Uzmanlara göre ABD’nin

başlattığı ticaret

savaşlarındaki 1 yıllık

zarar şimdiden aşıldı.


KAPAK KONUSU

Euler Hermes’in tahminlerine göre Koronavirüs’ün

mal ve hizmet ticaretinde yaşatacağı kayıp çeyrek

bazda 320 milyar dolara ulaşabilir.

Euler Hermes’in hesaplamalarına

göre virüse karşı alınan

önlemler, mal ticaretinde

yüzde 0,7’lik gümrük vergisi

artışına eşit bir etki yarattı. Bu oran ile

birlikte küresel ticaret, 2019 yılındaki

ABD ve Çin arasındaki ticari gerilimden

gördüğü zararı bu yıl sadece ilk

çeyrekte görmüş oldu.

2020 yılının ilk çeyreğinde

ticari kayıp 320 milyar dolara

ulaşabilir

Euler Hermes’in tahminlerine

göre virüs sebebiyle mal ve hizmet

ticaretinde yaşanacak kayıplar ilk

çeyrekte 320 milyar dolara ulaşabilir.

Bu kaybın, ABD ve Çin arasında

geçtiğimiz sene yaşanan ticari

gerilimin, küresel gümrük vergisi

oranları üzerinde yarattığı yıllık etkiye

benzer olacağı anlamına geliyor.

Raporda Çin ve İtalya’da alınan tecrit

önlemlerine ek olarak diğer ülkelerden

de daha sınırlı önlemlerin alınacağı

belirtiliyor. Önümüzdeki dönemde

Çin ve Avrupa’dan gelebilecek

olan talep yavaşlamasından dolayı

oluşacak ihracat kayıplarının Nisan

sonunda 161 milyar dolara ulaşması

bekleniyor. Virüs etkisiyle, turizm

sektöründe küresel çapta toplam 125

milyar dolarlık, ulaşım hizmetlerinde

ise 33 milyar dolarlık bir ihracat kaybı

öngörülüyor.

Şokun etkisi şimdiden görülüyor

Göstergelere göre 2020 yılının ilk

ve ikinci çeyreğinin ticaret hacminde

çeyreklik bazda yıllandırılmış

olarak düşüş bekleniyor. Bu yılın ilk

çeyreğinde bu hacimde yüzde 2,5’lik

bir düşüş olması, ikinci çeyrekte

de düşüşün kesinlikle devam

etmesi öngörülüyor. Uluslararası

Deniz Ticaret Odası tahminine göre

Koronavirüs salgını nedeniyle küresel

ticarette kullanılan konteynır sayısında

350 binden fazla azalma görülüyor.

Avrupa Komisyonu’na göre son dört

haftada Çin’den yola çıkan konteynır

gemilerinde yüzde 49 düşüş yaşandı.

Euler Hermes, tüm göstergelerden

yola çıkarak 2020 yılının ikinci

yarısında iyileşmenin başlayacağına

işaret ederken küresel ticari büyüme

tahminini yüzde 0,4 olarak güncelledi.

2020 yılı resesyonla geçebilir

Güçlü dolar ve düşük emtia

fiyatları ile düşük talebin devam

etmesi 2020 yılında nominal ticaretin

resesyonda kalmasına neden

olabilir. Artan belirsizliklerle ve

doların değer kazanmasıyla birlikte

bu durum fiyatları aşağı çekebilir.

Yılın ilk yarısında ticari hacimde de

daralma bekleyen Euler Hermes,

küresel ticaret hacminin yüzde 1,5

azalmasından sonra yılın tamamı için

bir daralmaya işaret ediyor.

8


KAPAK KONUSU

Koronavirüsün

Global

Ekonomik

sonuçları

ABD'li bir gelinin

düğününe bir gün kala

Çin'deki koronavirüs

yüzünden gelinliksiz

kalacağını kim tahmin

edebilirdi?

Ama bu yaşandı ve

dünyaya yayılması

engellenmeye çalışılan

bir salgının küresel

etkilerinin boyutlarını

da göstermiş oldu.


KAPAK KONUSU

Çin ekonomisindeki bir

kitlenmenin küresel ekonomiye

ve bulunduğumuz farklı

yerlerde hangi ürünleri bulup

bulamayacağımız üzerindeki

etkisi konusunda çalışmalar

yayınlanmaya analizler yapılmaya

başlandı.

Londra merkezli danışmanlık

şirketi Capital Economics, salgının,

2020 yılının ilk üç ayı içindeki

maliyetini 280 milyar dolar olarak

tahmin ediyor.

Karşılaştırmalarla ifade etmek

gerekirse bu, Avrupa Birliği'nin

toplam yıllık bütçesinden,

Microsoft şirketinin ya da Apple'ın

yıllık gelirinden, ya da bir ülkeyle

kıyaslamak gerekirse örneğin

Nijerya bütçesinin sekiz katından

büyük bir meblağ.

Bunun nedeni her şeyden önce

hastalıktan şu ana kadar en çok

etkilenen ülke olan Çin'in dünyanın

en büyük ikinci ekonomisi ve

"dünyanın imalathanesi" olması

kuşkusuz.

Ama bu somut olarak bireysel

bütçelerimizi ve ihtiyacımız olan

ürünleri nasıl etkileyebilir?

En başka bilgisayar, tablet

veya telefonlarınızın ekranının

Çin'de imal ediliyor olması ya da

Çin'den gelen parçalar içermesi çok

muhtemel.

Bu tür elektronik cihazlar

dışında Covid-19 hastalığının

etkisinin hayatımızın hiç

beklemediğimiz alanlarını da

etkileme ihtimali var.

Cep telefonu sıkıntısı

Çin bir sanayi devi fakat

salgından en çok etkilenen

ürünlerden biri akıllı telefonlar

olacak. Ne de olsa Çin dünyanın

en büyük akıllı telefon üreticisi ve

ihracatçısı.

Apple'ın iPhone'ları dahil

dünyanın en çok satılan bir

çok akıllı telefonunun sıkıntısı

çekilebilir.

Apple 17 Şubat günü üretim ve

satışlarının salgından etkilendiğini

duyurmuş ve dünya çapında

iPhone temininde belli bir süre

sıkıntı yaşanacağını bildirmişti.

Canalys tarafından yapılan bir

piyasa araştırması 2019'un Ekim

ayı ile 2010 Mart ayı arasında

Çin'in ihraç edeceği akıllı telefon

miktarında yüzde 50 azalma

olacağını tahmin ediyor.

Çin dünyaya en çok turist

gönderen ülke ve Çinli turistler

dünyanın bütün diğer ülkelerinin

vatandaşlarından daha çok para

harcıyor.

Çin Turizm Akademisi

tarafından yakında açıklanan bir

araştırma Çinli turistlerin 2018

yılında 150 milyon yurt dışı seyahat

yaptıklarını ortaya koydu.

Birleşmiş Milletler Turizm

Örgütü'ne göre, Çinli turistler 2018

yılında yurt dışında 270 milyar

dolar harcadı. ABD'li turistlerin

aynı dönemde sadece 144 milyar

dolar harcadığı göz önüne

alındığında bu rakamın önemi

daha iyi anlaşılabilir.

Koronavirüs seyahat

kısıtlamaları ve yasakları nedeniyle

turizmi çok köklü bir şekilde

etkiledi.

Bu Tayland, Myanmar,

Kamboçya ve Vietnam açısından

çok kötü bir haber çünkü Çinli

turistler bu ülkelere gelen toplam

turistlerin en az beşte birini

oluşturuyor.

Ama diğer daha uzak ülkeler

de Çinli turistlerin yokluğunu

ciddi şekilde hissetmeye başladı.

Örneğin Fransa'nın başkentini

ziyaret eden Çinli turistlerin diğer

ülkelerden turistlerin iki misli para

harcadığı biliniyor.

Çinli turistlerin rağbet ettiği

lüks tüketim mallarının satışlarında

ciddi düşüşler yaşandığı haberleri

gelmeye başladı bile.

Uçak biletleri ucuzlayabilir

Koronavirüs nedeniyle konulan

seyahat yasakları Çin'de yurt içi ve

yurt dışı uçuşların büyük ölçüde

aksamasına yol açtı.

Uluslararası Hava Taşımacılığı

Birliği IATA 21 Şubat günü

Koronavirüs yüzünden hava yolu

şirketlerinin 29,3 milyar dolar

zarara uğrayacağının tahmin

edildiğini açıkladı.

Bu zararın çok büyük kısmı (27

milyar dolar) Çin ve Asya Pasifik

8


bölgesinde faaliyet gösteren hava

yolu şirketlerinin omuzlarında olacak.

IATA başkanı Alexandre de Juniac,

"Hava yolu şirketleri bazı seferleri

ve sefer sayısını azaltma konusunda

çok zorlu kararlar veriyorlar. Bu yıl

hava yolu sektörü için çok çetin bir yıl

olacak" diyor.

Fakat çelişkili gibi görünse de bu

hava yolculuğu yapanlar açısından

avantajlı bir yıl olacağı anlamına

gelebilir çünkü bir çok havayolu

şirketi zararlarını azaltmanın ve sıcak

para akışını telafi etmenin bir yolu

olarak piyasaya çok sayıda ucuz bilet

sürüyorlar.

Sivil havacılık uzmanları,

koronavirüsün bilet fiyatlarını aşağı

çekme etkisini sürdüreceğini tahmin

ediyor.

Petrol ve maden fiyatlarının düşmesi

Afrika ekonomilerini vuracak

Çin 2009 yılında Afrika'nın en çok

ticaret yaptığı ülke sıfatını ABD'den

devraldı.

Örneğim Observatory of Economic

Complexity adlı kuruluşun verdiği

rakamlara göre petrolünün yüzde

67'sini Çin'e satıyor.

Ancak Bloomberg haber ajansının

Şubat ayı başlarında geçtiği habere

göre Çin'in petrol talebi koronavirüs

nedeniyle yüzde 20 dolayında düşüş

gösterdi ve petrol fiyatlarında düşüş

ile etkisini gösterdi.

Aynı şekilde Afrika ülkelerinin

Çin'e ihraç ettikleri en önemli

ürünlerden bakır da salgından

etkilenerek fiyat kaybetti.

Londra merkezli Overseas

Development Institute (Denizaşırı

Kalkınma Enstitüsü) uzmanlarından

Dirk Willem te Velde "Afrika ülkeleri

toplam 4 milyar dolar civarında

ihracat geliri kaybına uğrayabilir"

dedi.

Virüsün yayılışının etkileri

Virüsün yayılışı İran ve İtalya'da

da ticareti etkilemeye başladı.

İtalya'da virüsün yayılmasını

engellemek amacıyla, daha dar bir

bölgede de olsa Çin'deki gibi kapsamlı

bir karantina uygulaması başlatılırken,

hastalığın görüldüğü bölgelerde

dükkanlar ve lokantalar kapandı.

Fakat önlemler yetersiz kaldı.

Şimdi küresel ekonomi açısından

en önemli soru, alınan önlemlerin

yeterli olup olmayacağı ve virüsün

ortaya çıktığı yerden binlerce

kilometre mesafedeki ekonomilerin

de durma noktasına gelip

gelmeyeceği.

STRATEJİK KORONAVİRÜS HAMLESİ

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde düzenlenen

ve dünyayı sarsan koronavirüsüne karşı alınacak tedbirlerin ele

alındığı toplantının ardından stratejik bir adım attı. Bakanlık, artan

dezenfektan ve kolonya ihtiyacının yerli üretim ile karşılaması için E-

nerji Piyasası Düzenleme Kurulundan (EPDK) talepte bulundu. Talebi

değerlendiren EPDK, benzin türlerine etanol harmanlanmasına ilişkin

yükümlülükleri 13 Haziran’a kadar askıya aldı. Sanayi ve Teknoloji

Bakanı Mustafa Varank, bu kararla benzine yüzde 3 oranında etanol

karıştırma zorunluluğunun 3 aylığına kalktığını ifade ederek, “Böylece

rafinerilerin biyoetanol talebi azalacak. Koronavirüsüne karşı kullanılan,

son günlerde yoğun talep gören el dezenfektanları ve kolonyaların

üretiminde kullanılan ve çoğunlukla ithal edilen etil alkolün yerli üretimi

artacak. Biyoetanol üreten fabrikalar artık etil alkol üretecek” dedi.


HABER

Covid-19 Salgını

Türkiye’nin Makine

Sektörünü nasıl

etkileyecek?

Covid-19 salgınının küresel

imalat zinciri üzerindeki etkisini

değerlendiren Makine İhracatçıları

Birliği (MAİB) Başkanı Kutlu

Karavelioğlu, bugüne kadar Çin'de

yoğunlaşmış bulunan endüstriyel

üretimin dünyanın ana merkezleri

arasında daha dengeli paylaşılacağı

bir dönemin hazırlıklarının salgından

önce başladığına dikkat çekti.


HABER

Karavelioğlu, “Ticaret

savaşları başlamadan

önce küresel makine

imalatının yüzde 51’i

Asya’da yapılıyordu. Uzak Doğu’da

imal ettirdikleri makineleri dünyaya

pazarlayan sayısız küresel marka,

yatırımlarını buraya kaydırırken

bile bile bir risk alıyordu. Covid-19

salgını, imalat zincirlerinin rotasını

değiştirme planlarını hızlandıracak

bir unsur haline geldi” dedi.

Uzak Doğu’da üretilen

mamullere, yarı mamul, komponent

ve hammaddelere erişimin

virüs nedeniyle ancak yüzde 50

kapasiteyle sağlanabildiğini belirten

Karavelioğlu, “Üretim merkezlerinde

coğrafya değişikliği sağlayacak orta

vadeli geçiş süreci Türkiye’deki

imalatçıları da etkileyecek. Seri

üretim yapan büyük işletmelerimiz

alternatif zincirler kurana kadar

zorlanacaktır. Yan sanayimiz ile

özel maksatlı ve ileri teknolojili

makineler üreten imalatçılarımız ise

kapasitelerini ve dünya ticaretinden

aldıkları payı artıracaktır” dedi.

Makine sanayiimizin küresel

marka değeri öne çıkarılmalı

Küresel makine imalatının

gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler

arasında yeniden pay edileceği

yeni dönemde Türkiye'nin, makine

sektörünün uluslararası itibarını iyi

değerlendirmesi gerektiğine dikkat

çeken Karavelioğlu şunları söyledi:

“Virüsün tüm dünyayı etkisi

altına aldığı 2 ayda Almanya,

ABD, İtalya ve Fransa gibi ülkeler

bizden daha fazla makine satın aldı.

Rusya'ya satılan makine miktarındaki

artış yüzde 45’e yaklaştı. Bu artışın

giderek yükselmesi muhtemeldir.

Yaşanan sürecin yurt içindeki

yabancı yatırımlara etkisini dikkatle

izlemeliyiz. Sektörü cesaretlendirmek

ve ölçekleri büyütmek üzere

yatırım ve faaliyet ortamını mutlaka

iyileştirmeliyiz. İnsan kaynağı geniş,

kayıt dışı oranları ihmal edilebilir

seviyede olan, piyasası denetim ve

gözetim altında tutulan ülkeler büyük

avantaja sahip olacaklar. Bu ülkeler;

sermaye, fikri mülkiyet hakları,

evrensel norm ve değerler güvence

altında olursa küresel yatırımların

yeniden paylaşım sürecinde öne

çıkacaklar.”

Makine sanayiinin yılın

ilk 2 ayında en fazla ihracat

gerçekleştirdiği ülkeler Almanya,

ABD, İtalya, İngiltere ve Fransa oldu.

Makinecilerin Rusya'ya ihracatı,

geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre

değer bazında yüzde 36 arttı. Makine

sektörünün çok ihraç ettiği ürünler

soğutma makineleri ile içten yanmalı

motorlar olurken, inşaat ve madencilik

makineleri, tarım makineleri ve türbin

turbojetlerde ihracat artışı yüzde

10'nun üzerine çıktı.


Bilgi ve teknolojiye dayalı

40 YIL

SİZ İSTEYİN

BİZ YAPALIM!

Çerkeşli O.S.B. Mah. İmes O.S.B. İmes Bulvarı 1. Cad. No:26 Dilovası-KOCAELİ/TÜRKİYE

+90 (262) 722 93 90 info@filsan.com.tr

Dalma Tip Separatörler

Spin On Tip Separatörler

Hava Filtreleri

Yağ Filtreleri

Kurutucu Hat Filtreleri

Endüstriyel Filtreler

Vakum Pompası Filtreleri

www.filsan.com.tr

TRADE MARK

18-21 Haziran

2020

HABER

İSO Türkiye İhracat İklimi Endeksi

Şubat Ayı Sonuçları

Açıklandı

Türkiye imalat sektörünün ana ihracat pazarlarındaki faaliyet

koşullarını ölçen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Sektörü

İhracat İklimi Endeksi, şubatta 50,4 düzeyinde gerçekleşerek Türk

imalatçılarının ihracat koşullarında ılımlı bir iyileşmeye işaret etti.


HABER

Türk imalat

sektörünün en büyük

üç pazarı Almanya,

İtalya ve Birleşik

Krallık’taki üretim

artışları, ihracat

koşullarındaki genel

iyileşmeyi destekledi.

Koronavirüs nedeniyle

ekonomilerinde sert daralmalar

yaşayan Çin ve Hong

Kong’un, Türk imalat sektörü

ihracat pazarındaki toplam payının

yüzde 1 civarında olması nedeniyle

salgının satışlar üzerindeki doğrudan

etkisi görece düşük kaldı.

Türk imalat sektörünün en büyük

üç pazarı Almanya, İtalya ve Birleşik

Krallık’taki üretim artışları, ihracat

koşullarındaki genel iyileşmeyi

destekledi. ABD’de ekonomik

aktivite Ekim 2013’ten beri ilk kez

daralma kaydetti. Orta Doğu’nun bazı

bölgelerinde ise ekonomik aktivitenin

ilk çeyrek ortasında yavaşladığı

gözlendi.

Türkiye imalat sektörünün

ana ihracat pazarlarındaki faaliyet

koşullarını ölçen İstanbul Sanayi

Odası (İSO) Türkiye İmalat Sektörü

İhracat İklimi Endeksi’nin Şubat 2020

dönemi sonuçları açıklandı. Endekste

eşik değer olan 50,0’nin üzerinde

ölçülen tüm rakamlar ihracat ikliminde

iyileşmeye, 50’nin altındaki değerler ise

bozulmaya işaret ediyor.

Mevsimsel etkilerden arındırılmış

olarak açıklanan verilere göre,

ocakta 51,1 olarak ölçülen İstanbul

Sanayi Odası Türkiye İmalat Sektörü

İhracat İklimi Endeksi şubata 50,4

düzeyinde gerçekleşerek kritik

eşik değer 50,0’nin üzerinde kaldı.

Sonuçlar, Türk imalatçılarının

ihracat koşullarında ılımlı bir

iyileşmeye işaret etti. Bazı ticaret

ortaklarının Çin’deki koronavirüs

salgını nedeniyle ciddi aksamalar

yaşamasına rağmen ihracat ikliminde

güçlenme kaydedildi. Özellikle Çin

ve Hong Kong ekonomilerinde sert

daralmalar gerçekleşti. Ancak bu iki

ülkenin Türk imalat sektörü ihracat

pazarındaki toplam payının yalnızca

yüzde 1 civarında olması nedeniyle

salgının satışlar üzerindeki doğrudan

etkisi görece düşük kaldı. Güneydoğu

Asya’daki diğer pazarlar da virüsten

etkilendi ve bunun sonucu olarak

üretimde sert düşüşler gerçekleşti. Bu

ülkeler arasında Güney Kore, Singapur,

Japonya, Malezya, Vietnam ve Tayvan

yer aldı.

En büyük pazarlardaki üretim

artışı, iyileşmeyi destekledi Türk

imalatçılarının en büyük üç ihracat

pazarındaki üretim artışları, ihracat

koşullarındaki genel iyileşmeyi

destekledi. Almanya’da son üç ay,

İtalya’da ise son iki ay boyunca

ekonomik aktivite artış gösterdi.

Birleşik Krallık’ta da güçlü gerçekleşen

üretim büyümesi, Eylül 2018’den

beri en yüksek hızda kaydedildi. Bu

üç ülke, Türk imalat sektörü ihracat

pazarının beşte birinden fazlasını

oluşturuyor. Fransa, İspanya ve

Hollanda gibi diğer önemli Avrupa

pazarlarında da talebin iyileştiği

gözlendi. Buna karşılık, dünyanın en

büyük ekonomisinde zayıflık belirtileri

söz konusuydu. ABD’de ekonomik

aktivite şubat ayında hafif bir düşüş

göstererek Ekim 2013’ten beri ilk kez

daralma kaydetti.

Orta Doğu’nun bazı bölgelerinde,

ekonomik aktivitenin ilk çeyrek

ortasında yavaşladığı gözlendi. Birleşik

Arap Emirlikleri’nde aktivite son 10

yılın ilk düşüşünü kaydederken Mısır,

Katar ve Lübnan’da daralma sürdü.

Suudi Arabistan’da üretim artmaya

devam etti ancak büyüme belirgin bir

şekilde yavaşlayarak PMI anketinin

başladığı Ağustos 2009’dan beri en

düşük hızda kaydedildi.

Şubat’ta Çin haricindeki BRIC

ülkelerinde üretim artışı gerçekleşti.

Brezilya ve Rusya’da ekonomik aktivite

ılımlı büyüme kaydetti. Hindistan’da

ise güçlü talep artışı gözlendi ve

üretimdeki büyüme üst üste üç ay

ivme kazanarak Şubat 2012’den beri en

yüksek oranda kaydedildi.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye

İhracat İklimi Endeksi hakkında

değerlendirmede bulunan IHS Markit

Direktör Yardımcısı Andrew Harker,

şunları söyledi: “Türk imalatçıları şubat

ayı itibarıyla Çin’deki koronavirüs

salgınının en şiddetli doğrudan

etkilerine maruz kalmadı. Bu durum,

Doğu ve Güneydoğu Asya pazarlarının

ihracatta görece düşük paya sahip

olması ve Avrupa’daki temel pazarların

büyüme eğilimini sürdürmesinden

kaynaklandı. Öte yandan, küresel

tedarik zincirinde aksama ve virüsün

daha önemli pazarlara yayılma

potansiyeli, önümüzdeki ayların

Türk ihracatçıları açısından zor

geçebileceğine işaret ediyor.”


HABER

Dünya ticareti her

ay küçülürken Türk

ihracatı rekor kırdı

TİM Başkanı Gülle, "Dünya ticareti neredeyse her ay

küçülme yaşadı, buna rağmen biz ihracatçılarımızın

özverili çabalarıyla ardı ardına rekorlar açıkladık" dedi.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM)

Başkanı İsmail Gülle, Uluslararası

Seramik Banyo Mutfak

Fuarı UNICERA İstanbul'un

açılışında yaptığı konuşmada, son

dönemde, küresel ticaret açısından hareketli

bir gündem yaşanıldığını söyledi.

Gülle, "Koronavirüs ve ülkeler

arası ticari gerginlikler küresel ticaret

hacmini daraltmaya devam ediyor.

Geçtiğimiz yıl, dünya

ticareti neredeyse her

ay küçülme yaşadı,

buna rağmen biz

ihracatçılarımızın

özverili çabalarıyla ardı ardına rekorlar

açıkladık. 2020 yılının ilk iki ayını da

aylık bazda yeni rekorlarla kapatmak

bizler için bir övünç kaynağı oldu."

ifadelerini kullandı.

Dış ticaret fazlası veren Türkiye

hedefine emin ve kararlı adımlarla

ilerlediği bu yolda, seramik sektörünün

katkıları da takdire şayan olduğunu

belirterek, "Değerli ihracatçılar, 2019

yılında, Çimento, Cam, Seramik ve

Toprak Ürünleri sektörümüz 3,5 milyar

doları aşan ihracatıyla 2018 göre

ihracatını yaklaşık yüzde 18 artırarak

en çok ihracat artışı yakalayan 4.

sektörümüz oldu." dedi.

"Seramik ürünlerinde Türkiye,

dünyada en çok ihracat

gerçekleştiren ilk 10 ülke

arasında"

Bu ihracatın üçte

birini aşkın kısmı olan 1,2

milyar dolarının seramik ürünlerinde

gerçekleştiğini belirten Gülle, şunları

kaydetti:

"Yine ay başında açıkladığımız

şubat ayı ihracat rakamlarında;

ihracatımız geçen sene şubat ayına

göre yüzde 2,3'lük artışla yine rekorları

sürdürürken, sektörümüz yüzde

16,3'lük artışla ihracatını en çok

artıran ilk 5 sektör arasında yer aldı.

Yine seramik ürünlerinde Türkiye,

dünyada en çok ihracat gerçekleştiren

ilk on ülke arasında yer alıyor. Diğer

taraftan sektörümüz, deyim yerindeyse

ülkemizin miktar bazında da ihracatını

sırtlanmış durumda. Çimento, Cam,

Seramik ve Toprak Ürünleri sektörü

mart ayında 3,4 milyon tonluk ihracatı

ile ülkemiz miktar bazlı ihracatının

neredeyse yüzde 30'unu gerçekleştirerek

en yüksek rakama imza attı. Bu başarıyı

sağlayan tüm ihracatçılarımızı yürekten

kutluyorum. Bu başarının yıl boyunca

sürmesi çok önemli, zira bu yıl çok

büyük hedeflerimiz var. Hem 2020

yılı ihracat hedefimiz olan 190 milyar

dolara ulaşmayı, hem de çok daha fazla

pazarda daha yüksek oranlarda pay

alabilmeyi hedefliyoruz.


E NGINEERING & REVAMP

P ROJECTS, COMPRESSOR

MODERNIZATIONS

F OR RECIPROCATING COMPRESSORS,

COMPRESSOR SYSTEMS AND AUXILIARY EQUIPMENT

www.burckhardtcompression.com

İmes Sanayi Sitesi 404. Sokak No: 5

Ümraniye, İstanbul, Türkiye

HABER

hava kompresörlerinin

tarihsel gelişimi

İlker Akçay

Y.Uçak Mühendisi

DELTA ENDÜSTRİYEL MAKİNA

Rönesans ile başlayan fikri atılımlar sonrasında 18. Yüzyıldan

itibaren Büyük Sanayi Devrimi ile birlikte sanayide yaşanan

büyük gelişim ve 20. Yüzyılda meydana gelen dünya savaşları

sırasında gerçekleşen teknolojik atılımlar kompresörlerin de

doğal olarak gelişmesine ve evrilmesine yol açmıştır.

Bu yazımızda sanayinin vazgeçilmezi olan basınçlı hava

kompresörlerinin tarihsel gelişimine kısa bir göz atacağız.


HABER

Preshistorik Dönem:

İnsanoğlunun basınçlı hava ile olan ilişkisi binlerce yıllık

tarihe dayanır. Tarihteki ilk kompresörler insan akciğerleridir!

Evet şaşırmayın sadece şöyle bir düşünün. Zayıf bir kıvılcımı

alevlendirmek için henüz tutuşmuş dalların üzerine üflediğinizi

düşünün ya da bir kuşu avlamak için bir kamışın ucundan

ok üflediğinizi… Konuşmak veya müzik aleti çalmak için de

ciğerlerinizi ve nefesinizi kullanırsınız… Ya hapşırmanıza ne

demeli… işte size basınçlı hava…

Sağlıklı insan akciğerleri 0,02 ila 0,08 bar arasında

basınçlı hava üretebilir. Yukarıda saydığımız işler

için dahi ucu ucuna yeten bu kabiliyet,

medeniyetin gelişerek özellikle

de ilk metalürjik faaliyetlerin

başladığı MÖ 3000-4000

yılları döneminde

yetersiz kalmaya

başlamıştır.

Bu dönemde

bakır, kurşun

ve altın gibi yumuşak metalleri eritmeye ve şekillendirmeye

başlayan Mısırlı ve Sümerli metalurjistler bu ergime

sıcaklıklarına ulaşabilmek için nefesten fazlasına ihtiyaç

duyuyordu… ve böylece körükler icat edildi.

Her ne kadar günümüz mekanik kompresörlerine hiç

Körük

benzemese de körükler de benzer prensiple çalışırlar. Atmosferik

hava bir odaya (körüğün içine) emilir, check valf kapanır, daha

sonra genelde deriden yapılan körüğün her iki tarafındaki sert

ahşap plakalarla güç uygulanarak hava sıkıştırılır ve basınçlı

hava körüğün nozul şeklindeki ucundan yüksek basınçla ve

hızla çıkar. Bu sayede yüksek oranda oksijen yanma verimini ve

ısısını artırarak metallerin erimesine olanak verir. Kendi halinde

yanan bir kömür ateşi 900°C sıcaklık üretirken basınçlı havayla

beslenen aynı ateş 2000°C sıcaklıklara çıkabilir.

Başlangıçta kol gücü ile çalışacak şekilde tasarlanan

körükler daha sonra bacak gücüyle ve su gücüyle çalışır şekle

dönüşmüşlerdir ve 2000 yıldan fazla bir süre insanoğlu için en

güvenilir kompresörler olarak görev yapmışlardır.

Medeniyetin gelişmesinde büyük pay sahibi olan

basınçlı hava, özellikle metalürji konusunda büyük

faydalar sağlamıştır. Yüksek sıcaklık değerlerine

ulaşılmasına imkan veren körükler atalarımızın alet

ve silah yapımında daha mukavim ve kaliteli sonuçlar

elde etmesini sağlamışlardır. Körükler günümüzde hala

birçok uygulamada kullanılmaktadır.

18. Yüzyıl:

Bugünkü anlamda modern mekanik kompresörler

ile ilk karşılaşmamız çok daha yakın bir dönemde,

Sanayi Devrimi döneminde gerçekleşmiştir. Ergime

noktası daha yüksek metalleri eritmek üzere yüksek

fırınların icat edilmesiyle bol miktarda oksijene ya da

basınçlı havaya ihtiyaç duyulmuştur.

1762 yılında John Smeaton bir su değirmeni

Grazebrook Körük Silindir

8


HABER

Buharlı Pistonlu Kompresör

Pnömatik Kırıcı

vasıtasıyla tahrik edilen ilk körük silindirlerini icat

etmiştir.

1776 yılında John Wilkinson İngiltere de ilk verimli

basit kompresörleri icat ederek kompresörlerin ve

pnömatik çağının kapılarını aralamıştır.

1799 yılına İngiliz George Medhurst bir motor ile

tahrik edilen kompresörü icat etmiş ve madencilik

dünyasının hizmetine sunmuştur.

Böylelikle insan ve hayvan gücüne dayalı sınırlı

ve kullanışsız ilkel cihazlar yerini önce buhar gücüyle

çalışan mekanizmalara bırakmıştır. Buhar gücüyle

tahrik edilen ilk kompresörlerin ilk kullanım alanları

su altı dalış faaliyetleridir. Bu kullanım su altı

keşiflerinin hızla ilerlemesinin ve hatta su altında

inşaat çalışmalarının önünü açmıştır. Basınçlı hava

suyun derinliklerinde çalışan dalgıçların uzun saatler

boyunca çalışmasına olanak vermiştir. Aynı prensip

derin maden ocaklarına veya uzun tünellere temiz

hava taşınmasında da kullanılmıştır. 1857 yılında inşa

edilen 13 mil uzunluğundaki İtalya-Fransa demiryolu

tünelinin inşasında kompresörler yüksek miktarda

temiz havayı tünellere taşımıştır.

Kompresörlerin ve basınçlı havanın asıl devrimsel

ilerleyişi ise madencilikte kullanılan erken dönem

pnömatik aletler ve delici aletlerin geliştirilmesidir. İlk

kaya deliciler önceleri su değirmenleri ile sonra buhar

gücüyle tahrik ediliyordu. Ancak hepimizin malumu

sıcak su buharı basınçlı havadan çok daha tehlikelidir

ve hatta kırılan veya zarar gören bir bağlantı elemanı

veya hortum ölüme sebebiyet verebilir. Buharla tahrik

edilen delici ve kırıcılar çok kısa sürede Kompresörler

sayesinde basınçlı hava ile tahrik edilmeye

başlanmıştır.

İcat edilen sayısız pnömatik aletler, tünel ve

madencilikteki çok çeşitli uygulamalar, basınçlı

havanın enerji nakli için kullanılması gibi ihtiyaçlar

farklı basınç seviyelerinde ve farklı miktarlarda

basınçlı hava ihtiyaçları doğurmuş ve içten yanmalı

motorların ve elektrik motorlarının devreye girmesiyle

sanayide inanılmaz bir atılıma neden olarak

kompresörlerin hızla gelişmesini sağlamıştır.

Basınçlı hava ve kompresör dendiğinde Paris

Basınçlı Hava Ağı’ ndan mutlaka bahsedilmesi

gerekmektedir. Elektrik enerjisi ve kablo ağı

yaygınlaşmadan önce 1881 yılında Paris de eşine

pek rastlanmayan türden bir “basınçlı hava ağı”

kurulmasına başlandı. Asıl amacı şehirdeki meydan

saatlerini ayarlamak ve kurmak olan bu sistem,

5-6 bardaki basınçlı havayı 65 km uzunluğundaki

borularla yaklaşık 8.000 meydan saatine ulaştırıyordu.

Zamanla kıymeti gittikçe artan bu sistem 900 km

uzunluğa ulaşmış ve boru hatları vasıtasıyla yaklaşık

10.000 orta ölçekli sanayicinin ve zanaatkarın

vazgeçilmez güç kaynağı haline gelmiştir. Terziler,

mobilyacılar, cilacılar, matbaalar, cam üreticileri,

otomobil üreticileri ve en nihayetinde 1970 li yıllarda

diş hekimlerinin de katılmasıyla sistem 100 yıldan

Paris Basınçlı Hava Ağı


HABER

Pistonlu Kompresör

Vidalı Kompresör

fazla (1881-1994) hizmet vermiş ve ancak elektrik

motorlarının devreye girmesi ve seyyar kompresör

ünitelerinin yaygınlaşmasıyla servis dışı kalmıştır.

İlk içten yanmalı motorlar icat edildiğinde

sanayinin seyrinin ne kadar hızlı değişeceği de

görülmeye başlandı… İçten yanmalı motorlar

özellikle de benzin motorları kompresörlerin ana

güç kaynağı haline geliverdi ki bugün hala benzinli

ve dizel motorlar yaygın olarak seyyar pistonlu

kompresörlerde güç kaynağı olarak kullanılmaktalar…

Teknolojik yenilikler, değişen ihtiyaçlara ve

taleplere cevap verme zorunluluğu ve özellikle 1. ve

2. Dünya Savaşları sırasındaki teknolojik atılımlar

kompresörlerin hızla gelişmesine, verimlerinin

artmasına ve çeşitlenmesine yol açmıştır. Sanayi

devriminin tetiklediği endüstriyel ve teknoljik patlama

olağanüstü bir büyümeye ve gelişmeye yol açmış ve

kompresörler gelişen ve büyüyen sanayinin başlıca

aktörlerinden biri haline gelmiştir. Savunma sanayi,

inşaat sektörü, gıda sektörü, sağlık sektörü, hızlı

tüketim ürünleri, beyaz eşya ve akla gelmeyen sonsuz

sayıdaki iş kolunda müthiş bir gelişme yaşanmış

ve insanoğlu tüketim toplumu haline dönüştükçe

makineleşen sanayinin kompresörlere olan ihtiyacı

sürekli artmıştır.

Pistonlu Kompresörler:

Pistonlu kompresörün çalışma prensiplerinin

temeli 1650 yılında Alman bilim adamı Otto von

Guericke tarafından atılmıştır. Tek bir piston ve

silindirden oluşan bir hava pompası ile bilim adamı

basınçlı hava ve vakum deneyleri yapmıştır. 1900 lü

yılların başlarında tek kademeli, buhar gücüyle çalışan

piston kompresörler hızla yayılmaya başlamış ve başta

yüksek basınç uygulamaları olmak üzere günümüzde

varlıklarını hala devam ettirmektedir. Uygun fiyatlı,

düşük bakım masraflarına sahip, enerji verimliliği

yüksek pistonlu kompresörler küçük ve orta ölçekli

sanayici ve diğer meslek gruplarının halen en çok

kullandığı basınçlı hava üreticileridir.

Vidalı Kompresörler:

Vidalı kompresörün çalışma prensiplerine ilişkin

ilk patent 24 Mart 1878 yılında Alman bilim adamı

Heinrich Krigar tarafından alınmıştır. Ancak o

dönemdeki üretim teknolojileri yetersiz olduğundan

maalesef bu fikri hayata geçirmek mümkün

olmamıştır.

Bundan tam 50 yıl sonra 1938 de İsveçli buhar

türbini üreticisi Half Ljungstroms Angturbin AB

firması, Alf Lysholm isimli yeni bir başmühendisi

işe almasıyla basınçlı hava dünyası evrim geçirir. Alf

Lysholm modern vidalı kompresörün üretiminde

öncülük hatta bir nevi devrim yapmıştır. Bu yıllarda

1878 yılında alınmış orijinal patent haklarının süresi

dolmuş olduğundan AR-GE çalışmaları daha da hız

kazanmıştır. Lysholm büyük özveri ve çalışmayla

kompresörün vida profillerini geliştirdi. Birçok

konfigurasyonu ve rotor-lob kombinasyonunu test

etti. Burada önemli olan sadece rotorların şekli

değildi. Lysholm rotorların hassas bir şekilde üretilme

yöntemini de keşfetti ve tüm patent haklarını aldı.

1935 yılında alınan patentte asimetrik olarak işlenmiş

5 dişi-4 erkek rotor tasarımı açıkça görülmektedir.

Ljungstroms Angturbin AB firması 1951 yılında ismini

Svenska Rotor Maskiner AB olarak değiştirdi. Bu şirket

günümüzde tüm dünyada SRM olarak bilinmekte olup

neredeyse tüm vidalı kompresör üreticilerine üretim

lisans haklarını sağlamaktadır.

Vidalı kompresörlerin ortaya çıkmasının hemen

ardından dayanıklılığı ve performansı sebebiyle bu

makinelere olan güven arttı. Ancak asıl atılım 1960

yılında gerçekleşti. Vida dişlerinin kompresyon

bölümlerine yağ enjekte edilmesiyle hem rotor

8


HABER

dişlerinin neredeyse birbirlerine temas edecek kadar

senkronize bir şekilde çalışabilmesi hem de dişlerin

soğutulması sağlandı. Kompresörlerin verimliliği

arttı…

Günümüzde yağ enjeksiyonlu vidalı

kompresörler dünya pazarlarında ve endüstride en

çok rağbet gören, en popüler, en yaygın kompresör

tipleridir. Artık sanayi vidalı kompresörler olmadan

düşünülemez, hayal edilemez.

Turbo Kompresörler:

Santrifüj pervanelerin fikri oluşumları Leonardo

Da Vinci ye yani 14. yüzyıla kadar dayanmaktadır.

Sıvıları bir tüp boyunca yükseltme (pompa) fikri

ve tasarımı Leonardo nun eskizleri arasında yer

almaktadır. Ancak birçok tarihçi turbo kompresörün

fikri tasarımını Fransız fizikçi Denis Papin e mal

eder. Zira Papin in tasarımı özel şekilli kanatlar

vasıtasıyla kapalı bir gövde içerisinde dairesel dönme

sağlanarak sıkıştırılmış vortex oluşturulmasını

tanımlar.

1791 yılında John Barber ilk gaz türbininin

patentini alır ancak o tarihlerdeki metalürji bilgisi

ve üretim imkanları fikrin pratiğe döndürülmesine

engeldir.

1905 yılına kadar turbo kompresörler teoride,

patentlerde ve tasarımlarda kalmıştır. Ancak 1905

yılında Fransız mühendis Rateau teoriyi hayata

geçirmiş ve çok düşük verimli de olsa ilk santrifüj

kompresörü üretmeyi başarmıştır.

1800 lü yılların son çeyreği ve 1900 lü yılların ilk

çeyreğinde turbo kompresörlerin üretimi ile ilgili

birçok çalışma olmuş ancak malzeme bilimindeki

engeller, yüksek devirli güç kaynaklarının

olmayışı, titreşim problemleri, yataklama ve

aşınma problemleri gibi o dönem için çözümsüz

problemlerin dışında bir de pistonlu kompresörlerin

popülaritesi bu konudaki gelişmelerin önünü

tıkamıştır.

Maalesef 1930lu yıllara kadar verimli, işe yarar

bir gaz türbini üretilememiştir. 1939 yılında İsviçre

Milli Fuarı’nda İsviçreli bilim adamı Brown Boveri

ilk gaz türbini enerji santralini sergilemiş ve aynı

yıl ilk turbojet motorlu uçuş gerçekleştirilmiştir.

Turbojet motorlarda kullanılan santrifüj kanatlara

sahip kompresörler sabit sıkıştırma oranına ve

dolayısıyla sabit basınç oranına sahip yüksek verimli

ilk kompresörler olmuşlardır.

Basınçlı havanın ve kompresörlerin tarihi

yazımızın başında da görüleceği gibi neredeyse

modern insanlık tarihi kadar eski… Yazımızda çok

farklı sanayi alanlarında kullanılan ve çok çeşitli

uygulama alanlarına sahip kompresörlerin maalesef

tamamını ele alamadık zira dergimizin sayfaları buna

kafi gelmeyecekti. Ancak sektörde yoğun olarak

kullanılan üç kompresör tipinin tarihsel gelişimine

şöyle kısa bir bakış attığımzda bugün dünya devi

birçok kuruluşun köklerinin neredeyse 18.yüzyıla

dayanmasını daha kolay anlayabiliyoruz. Bununla

birlikte Türkiye nin oyuna çok sonradan girmiş

olmasına rağmen Kompresör imalatı konusunda

global bir oyuncu konumuna gelmiş olmasını da

mutluluk ve gururla izliyoruz.

Mutlu ve sağlıklı günler dileğiye

Turbo Kompresör


TEKNİK MAKALE

Basınçlı Hava

Sistemi Kaçakları

Bir endüstriyel basınçlı hava sisteminde kaçaklar, önemli bir

enerji israf kaynağı olabilir, bazen kompresör çıktısının %20

-30’unun boşa gitmesine yol açabilir.

Erdal

Çalıkoğlu

Ulusal Proje Direktörü

Dr. Kubİlay

Kavak

Proje Koordinatörü

Prof. Dr. Atİlla

Bıyıkoğlu

Gazi Üniversitesi

Prof. Dr. İsmaİl

Coşkun

Gazi Üniversitesi


TEKNİK MAKALE

İyi bakım yapılmamış tipik bir

tesiste, büyük olasılıkla toplam

basınçlı hava üretim kapasitesinin

%20’si kadar bir kaçak

oranı olur. Öte yandan, proaktif

kaçak tespit ve onarımı, kaçakları

kompresörün çıktısının %10’undan

azına düşürebilir.

Enerji israf kaynağı olmanın yanında,

kaçaklar, aynı zamanda diğer

çalışma kayıplarının artmasına da

neden olabilir. Kaçaklar sistem basıncında

düşmeye yol açar ve bu düşüş,

üretimi olumsuz etkileyerek havalı

aletlerin daha az verimli çalışmasına

neden olabilir. Buna ek olarak, kaçaklar,

ekipmanı daha sık çevrime zorlayarak

neredeyse tüm sistem ekipmanının

(kompre-sör paketinin kendisi

dâhil olmak üzere) ömrünü kısaltabilir.

Çalışma süresinin artması da ilâve

bakım ihtiyaçlarına ve planlanmamış

devreye alma süresinin artmasına yol

açabilir. Son olarak, kaçaklar kompresör

kapasitesine gereksiz ilâvelere yol

açabilir.

Kaçakların sistemin herhangi bir

parçasından kaynaklanması mümkün

olmakla birlikte, en yaygın sorun

alanları şunlardır:

• Kaplinler, hortumlar, borular,

boru bağlantıları,

• Basınç regülatörleri,

• Açık yoğuşma suyu kapanları

ve kapama vanaları, ve

• Boru ek yerleri, kesiciler ve boru

sızdırmazlık maddeleri.

Kaçakların Maliyeti

Boyut

Yıllık Maliyet

• 1/16 $523

• 1/8" $2.095

• 1/4" $8.382

Maliyet elektrik fiyatını her kwh

için 0.055 alarak ve sürekli işletim ve

verimli bir kompresör varsayılarak

hesaplanmıştır.

Kaçak miktarının tahmin edilmesi

Dur/kalk kontrolü kullanan

kompresörler için sistemdeki kaçak

miktarını tahmin etmenin kolay bir

yolu vardır. Bu yöntem, sistemde

hiç talep yokken (tüm hava işletimli

son kullanım ekipmanı kapatıldığında)

kompresörü başlatmayı içerir.

Kompresörü yüklemek ve yüksüzleştirmek

için geçen süreyi belirlemek

üzere birkaç ölçüm alınır. Kompresör

yüklenip yüksüzleşecektir. Çünkü

kaçaklardan kaçan havadan kaynaklı

basınç düşüşlerinden dolayı, hava

kaçakları, kompresörün açık ve kapalı

çevrimine neden olacaktır.

Toplam kaçaklar (yüzde olarak)

aşağıdaki gibi hesaplanabilir:

Kaçaklar (%) = [(T x 100)/(T+t)]

Burada: T = yüklü süre (dakika)

T = yüksüz süre (dakika)

Kaçaklar kompresör kapasite

kaybı yüzdesi cinsinden ifade edilir.

Kaçaklardan dolayı oluşan yüzde kaybı,

iyi bakılmış bir sistemde %10’dan

az olmalıdır. Yetersiz bakıma sahip

sistemlerde, hava kapasitesi ve gücünün

%20-30’u kadar yüksek kayıplar

olabilir. Farklı kontrol stratejilerine

sahip sistemlerde, alıcının akış aşağısında

bir basınç ölçer varsa, kaçaklar

hesaplanabilir. Bu yöntem toplam

sistem hacminin, her akış aşağı ikincil

hava alıcısı, hava şebekesi ve borular

(V, ft 3

cinsinden) dâhil olmak üzere, bir

tahminini gerektirir. Sistem o zaman

çalıştırılır ve normal çalışma basıncına

(P 1

) getirilir. Ölçümler sistemin çalışma

basıncının yaklaşık yarısına eşit olan

daha düşük bir basınca (P 2

) düşmesi

için geçen sürede (T) alınmalıdır.

Kaçaklar aşağıdaki gibi

hesaplanabilir:

Kaçaklar (ft 3 /dk, serbest hava) =

(V x (P 1

-P 2

)/T x 14,7) x 1,25

Burada:

V ft 3

cinsinden,

P 1

ve P 2

psig cinsinden,

T dakika cinsindendir.

1,25 çarpanı, düşen sistem basıncında

azalmış kaçaklara izin vererek

kaçakları normal sis-tem basıncına

düzeltir. Yine, %10’dan büyük kaçaklar,

sistemin büyük ihtimalle iyileştirilebileceğini

belirtir. Bu testler, normal

kaçak tespit ve onarım programının

bir parçası olarak üç ayda bir yapılmalıdır.

Kaçak Tespiti

Hava kaçaklarının görülmesi

neredeyse imkânsız olduğu için,

onların yerini saptamak üze-re diğer

yöntemler kullanılmalıdır. En iyi

yol, hava kaçaklarıyla ilgili yüksek

frekanslı tıslama seslerini tanıyabilen

bir ultrasonik akustik detektör

kullanmaktır. Bu taşınabilir üniteler,

yönlü mikrofonlar, yükselticiler ve

ses filtrelerinden oluşur ve kaçakları

tespit etmek için ya görsel göstergelere

ya da kulaklıklara sahiptir. Daha

basit bir yöntem ise sabunlu suyu bir

fırça yardımı ile şüphelenilen alanlara

uygulamaktır. Güvenilir olsa da bu

yöntem zaman alıcı olabilir.

Kaçaklar Nasıl Onarılmalı?

Kaçakların en sık olduğu yerler,

ek ve bağlantı noktalarıdır. Kaçakları

durdurmak, bir bağlantıyı sıkılaştırmak

kadar kolay veya kaplinler,

bağlantılar, boru bölümleri, hortumlar,

ek yerleri, boşaltıcılar ve kapanlar

gibi hatalı ekipmanı değiştirmek

kadar kompleks olabilir. Çoğunlukla

kaçakların nedeni, kötü veya uygunsuz

bir biçimde uygulanmış boru sızdırmazlık

maddesidir. Yüksek kaliteli

bağlantı elemanları, kesiciler, hortum,

boru sistemi seçin ve bunları düzgün

biçimde uygun boru sızdırmazlık

maddesi ile monte edilmelidir.

Çalışmayan ekipman da, kaçakların

ilâve kaynağı olabilir. Kullanımda

olmayan ekipman, dağıtım sisteminde

bir vanayla izole edilmelidir.

Sistemin talep hava basıncını

düşürmek, kaçakları azaltmanın diğer

bir yoludur. Bir orifis veya kaçak boyunca

basınç farkı azaldıkça debi de

azalır. Bu sayede düşen sistem basıncı,

kaçak hızlarının azalmasını sağlar.

Sistem giriş basıncını en düşük uygulama

aralığında kararlı hale getirmek,

sistemdeki kaçak hızını minimize

eder. Kaçaklar onarıldığında, toplam

tasarruf potansiyelini gerçekleştirmek

için kompresör kontrol sistemi yeniden

değerlendirilmelidir.

Kaçak Önleme Programı

İyi bir kaçak önleme programı

şu bileşenleri içerecektir: Saptama

(etiketleme dâhil), izleme, onarma,

doğrulama ve çalışan katılımı. Basınçlı

hava sistemleri olan tüm tesisler,

mücadeleci bir kaçak programı oluşturmalı

ve üretim bölümüne mensup

karar vericileri içeren karma bir ekip

kurmalıdır.

Bir kaçak önleme programı, basınçlı

hava sistemlerinin performansını

iyileştirmeyi hedefle-yen genel bir

programın parçası olmalıdır. Kaçaklar

bulunup onarıldığında sistem yeniden

değerlendirilmelidir.


TEKNİK MAKALE

TAHLİYE

CİHAZI

SEÇİMİ

Şeyda Ertarla

Arge Basınçlandırma Sistemleri Uzman Yardımcısı

Dalgakıran Makine ve San. Tic. A.Ş.

2 kademeli

kompresörlerde su

tahliye cihazı için FAD

yöntemi kullanmak

yerine iki kademe için

debiyi bulup oradan

yoğuşan hava miktarını

hesaplamak gerekir.

Böylelikle hem daha

uygun cihaz seçilip hem

de ekonomik açıdan

fayda sağlanabilir.

Referanslar

• https://www.engineeringtoolbox.com/water-content-compressed-air-d_1275.html

• https://daytonashrae.org/psychrometrics/psychrometrics_si.html#start

• https://www.learnthermo.com/T1-tutorial/ch08/lesson-C/pg13.php

• http://eng.harran.edu.tr/~hbulut/tablolar.pdf

• http://www.drucklufttechnik.de/www/temp/e/drucklfte.nsf/70479b556c5dc-

3b4c125662900334cdf/631B217F4DE6518CC1256625007A258A?OpenDocument


Yağsız kompresörler, yağlı kompresörlere göre

basınçlandırılma sırasında sıcaklıkları çok fazla oranda

artar. Bu yaklaşık 180° C dereceye kadar olabilir. Isınan

hava radyatöre giderek yaklaşak emilen hava sıcaklığının

15 °C fazlasıyla dışarı atılır. Ancak bu işlem tek kademede

gerçekleştirilmesi hem verimli değildir hem de sıcaklık

oranını çok fazla arttıracağından iki kademede gerçekleştirilir.

Yağsız vidalı kompresörlerde iki kademede sıkıştırma oranları

hesaplanarak ona göre vida seçimi yapılmaktadır. Her

bir vidada sıkıştırma işleminden sonra ısınan basınçlı hava

soğutulmak amacıyla radyatöre gider. 1. Vidada sıkıştırılan

hava ön soğutucuya, ikinci vidada sıkıştırılan hava çıkan da son

soğutucuya gider. Daha sonra birinci kademede basınçlanan

hava ön soğutucudan geçtikten sonra seperatöre gidip yoğuşan

hava su tahliye cihazıyla dışarı atılıp gaz haldeki hava tekrar

kompresörün içine girerek ikinci kademedeki vidada istenilen

basınca ulaşıp son soğutucuya giderek tekrar soğutulur. Basınç

kaybı ihmal edilir. Daha sonra seperatöre gidip yoğuşan hava

2. Su tahliye cihazından dışarı atılıp gaz haldeki hava da hattan

dışarı ya da tanka gönderilir. Bu yazıda iki kadameli yüksek

sıcaklıklarda çalışan kompresörler için su tahliye cihazı seçme

hesabı yapılacaktır.

Tahliye cihazı kompresörün kapasitesine

bakılarak seçilir. Ancak 2 kademeli

kompresörlerde de kapasite hesabı FAD

yöntemine göre yapılmaktadır. FAD peki nedir?

FAD yönteminde, kompresörün ortamdan

emdiği havanın basıncı, ve ortamın giriş

sıcaklığı, ölçülmektedir. Daha sonra kompresör

çıkışında çıkış basıncı ve havanın çıkış sıcaklığı

yanı sıra çıkış debisi ölçülmektedir.

1 kademeli kompresörlerde gerçek çıkış

debiyi FAD ile görmek mümkündür. Ancak 2

kademeli kompresörlerde, 1. Kademede emilen

hava ortam koşullarına göre alınmalıdır, ama

ikinci kademede hava ortam koşullarından

emilmiyor aksine 1. Kademedeki hava tekrar

2.kademeye giriyor. Yani aslında 2.kademede

vidaya giren hava değerleri ile 1. Kademedeki

hava değerleri çok farklı oluyor. 2 kademeli

kompresörlerde bu durum ihmal edilerek 1

kademeli sistem gibi hesap yapılıyor. Eğer sistem

bir kademeli olsaydı ve bir kademede istenilen

basınca çıkabilseydi FAD yönetimine göre tahliye

cihazı seçilmeliydi. Ben aşağıdaki hesaplarda

iki ayrı kademe için çıkan su miktarını

hesaplayacağım.

Yoğuşma Hesabı

Ortam Havasındaki Nem Hesabı

.

.

V 1

hu max1

ϕ 1

q w

= V 1 hu max1ϕ1

100

: havadan alınan hacimsel debi

: sıcaklığa göre maksimum nem

: bağıl nem

Kompresör İçindeki Nem Hesabı

(1.kademe) .

V 2

hu max2ϕ2

q c1

= q w

100

.

V 2

hu max2

ϕ 2

: çıkarılan hacimsel debi


: bağıl nem

TEKNİK MAKALE

Kompresör İçindeki Nem Hesabı (2.kademe)

. .

.

V 3

hu max3

ϕ 3

q c2

= V 2 hu max2 ϕ 2

V 3

hu max

ϕ 3

100 100

: çıkarılan hacimsel debi


: bağıl nem

.

V 2 ve V 3 Hacimsel debiler vidanın sıkıştırma oranına

göre vida programından bulunur. Ona göre de girişteki

hava debisi bulunabilir.

. .

V 1

= V 2

p abs

p c1

P abs

ortamdaki mutlak basınç

P c1

1.kademede sıkıştırılan basınç miktarı

Belirli sıcaklığa göre maksimum nem tutma kapasitesi de aşağıdaki tablodan bulunabilir

dew

point

( °C )

max. dew

humidity point

(g/ m³) ( °C )

max.

humidity

(g/ m³)

dew

point

(°C )

max. dew

humidity point

(g/ m³) (°C )

max.

humidity

(g/ m³)

dew

point

(°C )

max.

humidity

(g/ m³)

dew

point

(°C )

max.

humidity

(g/ m³)

dew

point

(°C )

max.

humidity

(g/ m³)

+100° 588,208 +76° 248,840 +52° 90,247 +28° 26,970 +4° 6,359 -19° 0,960 -43° 0,083

+99° 569,071 +75° 239,351 +51° 86,173 +27° 25,524 +3° 5,953 -20° 0,880 -44° 0,075

+98° 550,375 +74° 230,142 +50° 82,257 +26° 24,143 +2° 5,570 -21° 0,800 -45° 0,067

+97° 532,125 +73° 221,212 +49° 78,491 +25° 22,830 +1° 5,209 -22° 0,730 -46° 0,060

+96° 514,401 +72° 212,648 +48° 74,871 +24° 21,578

-23° 0,660 -47° 0,054zvv

0° 4,868

+95° 497,209 +71° 204,286 +47° 71,395 +23° 20,386 -24° 0,600 -48° 0,048

+94° 480,394 +70° 196,213 +46° 68,056 +22° 19,252 -1° 4,487 -25° 0,550 -49° 0,043

+93° 464,119 +69° 188,429 +45° 64,848 +21° 18,191 -2° 4,135 -26° 0,510 -50° 0,038

+92° 448,308 +68° 180,855 +44° 61,772 +20° 17,148 -3° 3,889 -27° 0,460 -51° 0,034

+91° 432,885 +67° 173,575 +43° 58,820 +19° 16,172 -4° 3,513 -28° 0,410 -52° 0,030

+90° 417,935 +66° 166,507 +42° 55,989 +18° 15,246 -5° 3,238 -29° 0,370 -53° 0,027

+89° 403,380 +65° 159,654 +41° 53,274 +17° 14,367 -6° 2,984 -30° 0,330 -54° 0,024

+88° 389,225 +64° 153,103 +40° 50,672 +16° 13,531 -7° 2,751 -31° 0,301 -55° 0,021

+87° 375,471 +63° 146,771 +39° 48,181 +15° 12,739 -8° 2,537 -32° 0,271 -56° 0,019

+86° 362,124 +62° 140,659 +38° 45,593 +14° 11,987 -9° 2,339 -33° 0,244 -57° 0,017

+85° 340,186 +61° 134,684 +37° 43,508 +13° 11,276 -10° 2,156 -34° 0,220 -58° 0,015

+84° 336,660 +60° 129,020 +36° 41,322 +12° 10,600 -11° 1,960 -35° 0,198 -59° 0,013

+83° 324,469 +59° 123,495 +35° 39,286 +11° 9,961 -12° 1,800 -36° 0,178 -60° 0,110

+82° 311,616 +58° 118,199 +34° 37,229 +10° 9,356, -13° 1,650 -37° 0,160 -65° 0,00640

+81° 301,186 +57° 113,130 +33° 35,317 +9° 8,784 -14° 1,510 -38° 0,144 -70° 0,00330

+80° 290,017 +56° 108,200 +32° 33,490 +8° 8,234 -15° 1,380 -39° 0,130 -75° 0,00130

+79° 279,278 +55° 103,453 +31° 31,744 +7° 7,732 -16° 1,270 -40° 0,117 -80° 0,00060

+78° 268,806 +54° 98,883 +30° 30,078 +6° 7,246 -17° 1,150 -41° 0,104 -85° 0,00025

+77° 258,827 +53° 94,483 +29° 28,488 +5° 6,790 -18° 1,050 -42° 0,093 -90° 0,00010

Tablo 2: maksimum nem

2 kademe içinde ayrı ayrı yapılan örnek hesap aşağıdadır

Model Basınç

(1.Kademe)

Bar (mutlak)

EAGLE

37

EAGLE

45

EAGLE

55

Basınç

(2.Kademe)

Bar (mutlak)

Kapasite

(1.Kademe)

m³/dak

Kapasite

(2.Kademe)

m³/dak

Hava Giriş

Debisi

m³/dak

Bağıl

Nem

1.kademe nem

(Lt/saat)

2.kademe nem

(Lt/saat)

3.010 8.0 6.322 2.1 19.028 0.800 0.761 9.959

3.628 9.5 5.608 1.5 20.347 3.528 9.625

3.799 11.0 5.112 1.3 19.419 3.935 8.945

3.051 8.0 7.903 2.6 24.113 1.218 12.501

3.201 9.5 6.815 2.1 21.815 1.892 11.063

3.161 11.0 6.268 2.0 19.814 1.534 10.140

3.421 8.0 9.793 2.9 33.503 4.492 16.284

3.215 9.5 8.997 2.8 28.924 2.601 14.579

3.179 11.0 7.868 2.5 25.013 2.042 12.717


HABER

Türkiye’nin İlk Yerli Hava Körüğü

POSITIVE DISPLACEMENT BLOWERS

Q Series Blowers

Flows up to 6200 m3/h

Pressures up to 1000 mbar g

Vacuums up to -920 mbar g


TÜYLÜOĞLU MAK. NAK. İNŞ. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

www.ruutblower.com

HABER

Pnömatik Taşımada Akılcı Çözümler

H Series Blowers

Flows up to 8200 m3/h

Pressures up to 1000 mbar g

Vacuums up to -500 mbar g

Ostim Org. San. Böl. 1231. Sok. No:38-40 Yenimahalle – Ankara / TURKEY

Tel: (+90) 312 354 19 11 • Faks: (+90) 312 385 13 97

ruutblower@ruutblower.com


TEKNİK MAKALE

HİDROJEN

TEKNOLOJİLERİ:

HİDROJEN

KURUTUCULAR

Ayşe Dİlay ERDALI

Kimya Mühendisi

YEDİC Mühendislik


TEKNİK MAKALE

Çok yönlü kullanıma sahip olan ve “enerji taşıyıcısı” olarak

nitelendirilen hidrojen günümüzde mevcut olan teknolojiler

aracılığıyla depolanabilir, taşınabilir ve kullanılabilir durumdadır.

Yenilenebilir kaynaklar, nükleer, doğal gaz, kömür ve yağ dahil

olmak üzere çok çeşitli kaynaklardan hidrojen üretilebilmektedir.

Endüstrilerde ham madde olarak kullanılabilmektedir. Hidrojen

boru hatları ile veya sıvı halde, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) gibi

gemilerle taşınabilmektedir. Ulaşım araçlarında güç kaynağı olarak

kullanılmak üzere arabalar, kamyonlar, gemiler ve uçaklar için yakıta

dönüştürülebilmektedir. Endüstriyel tesislerde hidrojen kullanımı;

petrol rafinerilerinde (%33), amonyak üretiminde (% 27), metanol

üretiminde (%11) ve demir çelik üretiminde (%3) oranındadır.

Hidrojen üretim pazarının 2022 yılında yaklaşık 155 milyar dolar

değerine yükselmesi bekleniyor. Orta ila uzun vadede, özellikle

petrol rafinerileri, petrokimya sektöründe hidrojen kullanımı için

önemli bir potansiyel vardır. Hidrojen talebinin ise üçte biri ulaşım

sektöründeki uygulamalar içindir. Shell’in 2017’de yaptığı çalışmada,

saf hidrojenin kullanıldığı 113 milyon yakıt hücreli elektrikli aracın

(FCEV) 2050 yılında ulaştırma sektöründeki enerji tüketimini ve sera

gazı emisyonlarını azaltmada önemli katkı sağlayacağı ve 68 milyon

ton yakıt ve yaklaşık 200 milyon ton karbon emisyonundan tasarruf

sağlayabildiği sonucuna varmıştır[1]. Şekil 1.1.’de hidrojen üretim

teknolojilerine ait şematik bir gösterim bulunmaktadır.

Şekil 1.1. Hidrojen üretim teknolojileri [2].

2019 yılı itibariyle dünyada yaklaşık 70 milyon ton (Mt) “saf”

hidrojen talebi bulunmaktadır. Burada "saf" olarak nitelendirilen

hidrojen, kirletici maddelere tölerasyonu az olan uygulamalarda

kullanılan ve spesifik uygulamalarda ihtiyaç duyulan hidrojen

anlamına gelmektedir. Günümüzde üretilen hidrojenin % 95'inden

fazlası fosillerden (ve az miktarda biyo-proseslerden) üretilmektedir

ve üretilen hidrojen saf değildir[3]. Hidrojene ihtiyaç duyan

tesisler maliyetler sebebi ile hidrojeni kendi bünyelerinde üretmek

zorundadırlar. Bu nedenle dünyada saf hidrojen ihtiyacı artarken

hidrojen saflaştırma ekipmanlarına ihtiyaç da artacaktır.

Hidrojen içerisindeki nem; membran kurutucular, soğutmalı

kurutucular, adsorpsiyon tipi kurutucular ile ayrılabilmektedir.

Membran kurutucular yüksek maliyete sahipken, soğutmalı

kurutucuların hidrojen saflığı açısından geliştirilmesi gerekmektedir.

Bu noktada adsorpsiyon tipi kurutucular hidrojen saflaştırma

için gelecek vadetmektedir. Saf hidrojen gazının son ürün olduğu

proseslerde kullanılan adsorbentli kurutucuların tasarımı oldukça

karmaşıktır. Tasarım; adsorpsiyon teorisi hakkında derin bir bilgiye,

optimal proses koşullarına, adsorpsiyona etki eden besleme ve son

ürün bileşenlerinin özelliklerinin iyi tanımlanmasına dayalıdır.

Optimal bir tasarım, proses verimliliğini ve adsorpsiyon kolonunun

ömrünü uzatarak proses ömrünü en üst düzeye çıkarabilir [3].

8


TEKNİK MAKALE

Hidrojenden nemin giderilmesi

amacıyla kullanılan adsorpsiyon

tipi kurutucu sistemi genel olarak

kurutulacak hidrojen gazı, su buharı,

katı bir adsorbent/desikant, süpürme

gazından meydana gelmektedir.

Adsorpsiyon işlemi bir mekanizmaya

dayanmaktadır. Gaz halindeki

moleküller van der Waals kuvvetleri,

polar-polar çekim, iyon-iyon çekim,

polar-iyon çekim, London kuvvetleri,

yerçekimi ve tanımlanmamış diğer

moleküller arası kuvvetler tarafından

katı yüzeylere çekilmektedir. Bu

kuvvetlerden bazıları 500 ila 1000

Angstrom gibi aralıklarda bile önemli

derecede etkilidir[4]. Adsorbentlerin

yüksek adsorpsiyon potansiyeline sahip

yüzeyleri vardır.

Kurutucularda kullanılan adsorbentler

En genel anlamda kurutucularda

kullanılacak adsorbentin seçiminde

nem tutabilme kapasitesi, rejenerasyon

sıcaklığı, çiğlenme noktası, fiziksel

kararlılık, rejenerasyon döngü sayısı,

maliyet ve ömür önem arz etmektedir.

Aktif alumina, moleküler elek ve silika

jeller endüstride en yaygın kullanılan

adsorbent tipleridir. Alüminyum oksit

(Al2O3) olarak bilinen alümina çeşitli

kristal şekillerde bulunmaktadır[5].

Moleküler elekler sentetik zeolitler

olarak da bilinmektedir. Nemi silika

jel veya kilden daha güçlü bir şekilde

tutmasına karşın rejenerasyon sıcaklığı

diğer adsorbentler göre daha yüksektir.

Ancak saflaştırılmak istenen gaz, çok

düşük bir bağıl neme sahipse moleküler

elekler bu tip sistemlerde ekonomik

olmaktadır. Resim 1.1.’de aktif

aluminaya yer verilirken Resim 1.2.’de

moleküler elek örneği yer almaktadır.

Resim 1.1. Aktif Alumina

Resim 1.2. Moleküler Elek

Silika jel, bileşiminde yüksek

miktarda silisyum dioksit (SiO2)

bulunduran bir adsorbent türüdür.

Amorf gözenekli bir yapıya sahiptir.

Birbirine bağlı bu gözenekler,

adsorpsiyon ve kılcal yoğunlaşma

ile suyu çeken ve tutan geniş bir

yüzey alanı oluşturmaktadır.

Silika jelin popülaritesi, aşındırıcı

olmayan, toksik olmayan yapısından

kaynaklanmaktadır. Ayrıca silika jellerin

rejenerasyon ısısı diğer adsorbentlere

göre düşük olduğundan hidrojen

kurutma proseslerinde yaygın olarak

kullanılmaktadır.

Silika jellerin adsorpladıkları nem

miktarına bağlı olarak doygun hale

geldiğinde renk değiştiren türleri

mevcuttur. Resim 1.3.’te adsorpladığı su

miktarına/doygunluklarına göre renk

değiştiren ve renk değiştirmeyen silika

jellere ait örneklere yer almaktadır.

Resim 1.3. Neme doygunluklarına göre renk

değiştiren ve renksiz silika jel türleri

Hidrojen kurutucularda kullanılacak

adsorbent türü, saflaştırma işlemini

etkileyen en önemli parametrelerden

biridir. Adsorbentlerin adsorpsiyon

kapasiteleri saflaştırma işleminin

niteliğini belirlemektedir.

Adsorbentlerin nem tutma kapasiteleri

bağıl neme ve zamana bağlı olarak

değişmektedir. Şekil 1.2.’de değişen

bağıl neme göre farklı adsorbent

türlerinin su tutma kapasitelerine yer

verilmiştir. Şekil 1.3.’te ise %75 bağıl

neme sahip bir gazın kurutma süresine

bağlı olarak farklı adsorbent türlerinin

su tutma kapasiteleri bulunmaktadır.


TEKNİK MAKALE

Süpürücü gaz olarak azot gazı

kullanılmaktadır. Bunlara ek olarak

hidrojen ekipmanlarında sızdırmazlık

önemli bir ölçüt olduğu için hidrojen

kurutucularda kullanılan akış kontrol ve

güvenlik elemanları diğer kurutuculara

göre farklılık arz etmektedir. Resim

1.4’te Türkiye’de ilk ve yerli hidrojen

kurutucu olan Yedic Mühendislik

firmasının ürünü yer almaktadır.

Şekil 1.2. Çeşitli adsorbentlerin bağıl neme

göre H2O adsorpsiyon kapasitesi

Şekil 1.3. Çeşitli adsorbentlerin zamana

göre H2O adsorpsiyon kapasitesi

KURUTUCULARIN TASARIMI

Hidrojen kurutucular, gazla temas

ederek adsorbentler aracılığıyla nemi

gazın bünyesinden ayırmaktadır.

Kurutucu kolonlar

Resim 1.4. Rejeneratif Hidrojen Kurutucu

genellikle iki ya da daha fazla kolon

kullanımıyla saflaştırma işlemini

gerçekleştirmektedir. Kolonların

içerisine adsorbentler belirli

konfigürasyonlarda yüklenerek

adsorpsiyon işlemi optimize

edilmektedir. Nemi gidermek amacıyla

kullanılan kurutma sistemleri de

rejeneratif olaraf tasarlanabilmektedir.

Rejeneratif gaz kurutma sistemlerin

genel özelliği sistemin sürekli çalışmaya

uygun bir tasarıma sahip olmasıdır.

Rejenerasyon işlemi, adsorplama

kapasitesi dolan adsorbentlerin

kolondaki sıcaklık veya basınç

değerinin düşürülmesiyle tekrar

kullanılabilir hale getirilmesidir.

Bu işlem sırasında nemli hidrojen

gazı ikinci bir kolona yönlendirilip

süreç kesintiye uğramadan kurutma

işlemi devam etmektedir. Bu nedenle

rejenerasyon işlemi, kurutucular için

ayırt edici bir özelliktir[6]. Sistemde

rejenerasyon işlemi için süpürücü

gaza ihtiyaç vardır, hidrojen pahalı

olduğu için süpürücü gaz olarak

kullanılması istenmemektedir. Bu

nedenle inert bir gazın süpürücü olarak

sisteme beslenmesi gerekmektedir.

[1] Adolf. J., Fischedick., M. Shell

Deutschland Oil GmbH. (2017). Shell

Hydrogen Study, Energy of the Future,

Sustainable Mobility through Fuel Cells

and H2. Hamburg.

[2] Nowotny, J. Hoshino, T. Dodson,

Atanacio, J. Ionescu M., Peterson V.,

Prince K.E., Yamawaki, M. Bak, T.

Sigmund, W. Veziroglu, N. Alim, M.A.

(2016). Towards Sustainable Energy.

Generation of Hydrogen Fuel Using

Nuclear Energy. International Journal of

Hydrogen Energy, 1-14.

[3] Office of Energy Efficiency &

Renewable Energy. Hydrogen Production:

Natural Gas Reforming.https://www.

energy.gov/eere/fuelcells/hydrogenproduction-natural-gas-reforming.

21

Şubat 2020.

[4] White, D. Weber, B. Donaldson

Company, Inc. (2005). The Adsorption

Dryer Process. CAGI Technical Article

Program (TAP).

[5] Gülen, J. Boztepe, A. (2015). Aktif

Alümina.https://inovatifkimyadergisi.

com/aktif-alumina. 21 Şubat 2020.

[6] Grace Davison, Sylobead

Adsorbents for Process Applications,

(2010). Almanya.


HABER

Deniz kompresörü

teknoloji liderleri

işbirliği yapacak

TMC Deniz Kompresörleri

Şirketi (TMC) ve Sauer Kompresörleri,

deniz ve nakliye

şirketlerine gemilerindeki

tüm basınçlı hava gereksinimlerini

karşılayabilecek ürün sunmak

için stratejik bir işbirliği anlaşması

imzaladılar.

TMC, deniz araçlarında kullanılan

vidalı kompresör tedarikçisi, Sauer

Kompresör ise, ticari nakliye, deniz

ve denizcilik segmentleri için küresel

bir pistonlu kompresör tedarikçisi.

Çoğu gemideki basınçlı hava

gereksinimlerini karşılamak için hem

vidalı hem de pistonlu kompresörlere

ihtiyaç duyulmakta

Sauer Kompresörleri COO'su

Harald Schulz yaptığı açıklamada;

“TMC ile işbirliği içinde,

armatörlerin sıklıkla istediği eksiksiz

deniz basınçlı hava paketini artık

rahatlıkla sunabiliriz. TMC ile

yakın işbirliği içinde olmak için

sabırsızlanıyoruz ”dedi.

TMC, 1,5 ila 20 bar basınç

aralığında vidalı kompresörler

sunarken Sauer, 20 ila 500 bar

arasındaki basınçlar için yüksek

basınçlı pistonlu kompresörler

üretmekte. Özellikle 3 kademeli

hava soğutmalı başlangıç havası

kompresörleri ile Alman üreticisi

uzun yıllardır bu alanda dünya pazar

lideri konumundaydı

TMC Kompresörler Denizi CEO'su

Per Kjellin’de yaptığı açıklamada;

“TMC ve Sauer, ilgili ürünlerimizi

bağımsız olarak sunmaya devam

edecekler, ancak bu anlaşma, hem

müşteriler, hem de armatörler

için oldukça faydalı olabilecek

daha yakın ve uygun maliyetli bir

şekilde işbirliği yapmamızı sağlıyor.

Sauer Kompresörleri ve Alman

mühendisliği ile ünlü pistonlu

kompresör serisiyle bir araya

gelmekten memnuniyet duyuyoruz

”dedi.

Her iki şirket de onlarca yıldır

deniz ve denizcilik endüstrisi için

kompresör tedarikçileri tarafından

tercih ediliyor. Bunun ana nedeni,

düşük enerji tüketimi, minimum

bakım gereksinimi ve dolayısıyla

gemi operatörleri ve sahipleri için

düşük işletme harcamaları olan

yüksek kaliteli ürünlerdir.


BİZİMLE

GÜVENDESİNİZ

Uluslararası akreditasyonlara sahip test, muayene, denetim ve

belgelendirme hizmetlerimizle yanınızdayız...

444 9 511 szutest.com.tr

Szutest

Szutest

Szutest

Szutesttr

2014/68/EU Basınçlı Ekipmanlar | 2010/35/EU Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar | 2014/29/EU Basit Basınçlı Kaplar Onaylanmış

Kuruluş Hizmetleri | Periyodik Muayene | İSG Ölçümleri | Akredite Üçüncü Taraf İmalat Gözetimleri | PQR/WPS Onayları | EN

ISO 3834 |EN 15085 | Kaynakçı Sertifikasyonu | MYK Belgelendirme | ISO 9001 | ISO 10002 | ISO 14001 | ISO 13485 | ISO

45001 | ISO 22000 | ISO 27001 | ISO 50001 | Seveso | ATEX | Enerji Santralleri Uygunluk Değerlendirmesi | Gost R | EAC |

UkrSepro | CE Belgelendirme | Tahribatsız Muayene Hizmetleri

HABER AIR WORLD KISA HABERLER

Kaeser'den Yeni 185 Cfm

Taşınabilir Kompresör

Güvenilirlik ve dayanıklılık göz önünde bulundurularak üretilen Kaeser'in yeni M55PE

Mobilair kompresörü 185 cfm lik (5,25 m3/dak) debisi ile pazara hızlı bir giriş yaptı.

Özellikle Türkiye pazarında faizlerin düşmesiyle

yeniden canlanmaya başlayan İnşaat sektörünün tüm

oyuncularının bu taşınabilir kompresörü kiralama,

inşaat, yıkım, kumlama, tamir kamyonları ve diğer zorlu

uygulamalar için tercih etmesi bekleniyor. Kaeser gerek

Yeni M55PE, çalışmama süresini

azaltırken güvenilirliği ve güvenliği

artıran özelliklerle ön plana çıktı

bakım maliyetleri gerekse ürün kalitesi açısından mobil

kompresörlerde iddalı.

Yeni Sigma 17G vidaya bağlanan ağır hizmet Tier

4 Final D1803CR-T Kubota dizel motor, daha az beygir

gücüyle daha fazla hava üretirken 80 lt’lik yakıt deposuyla

M55PE, yakıt ikmali yapmadan önce 10 saat boyunca tam

yüklü olarak çalışabilir. Kullanışlı göz seviyesinde, kaldırım

kenarındaki gösterge paneli, sezgisel kullanıcı ekranı,

sistem izleme ve tanıma özelliklerine sahip Sigma

Control Smart elektronik denetleyiciye sahiptir. Soğuk

çalıştırma aküsü yıl boyunca güvenilirlik sağlar ve

Kaeser'in donma önleyici valfi aletin donmasını önler.

Elektrostatik toz boyalı çelik şasi, bakım

noktalarına kolay erişim için çizilmeye karşı

dayanıklı polietilen mahfaza ile geniş açılan

martı kanat kapılarına sahiptir. Yeni sepertör

filtresi ise bakımı büyük ölçüde basitleştirir ve

toplam ağırlığı azaltır. Yolda, burulma çubuğu

süspansiyonu, daha büyük

jantlar ve lastikler ve

LED aydınlatma paketi

mükemmel kullanım ve

güvenlik sağlayacak görünüyor.

Burckhardt Compression, The Japan Steel Works'ten

Global kompresör bölümünü satın aldı

Burckhardt Kompresör,

pazardaki varlığını

güçlendiriyor ve The Japan

Steel Works Ltd.'den küresel

kompresör işini satın alıyor.

JSW, Global pazarda çelik,

enerji santrali ekipmanı ve endüstriyel

makinelerin güçlü bir üreticisi ve

2018'de toplam 1.9 milyar CHF satış

gerçekleştirmiştir. Toplam satışların

yaklaşık% 1-2'sinin kompresörden

geldiği tahmin edilmektedir.

Burckhardt Compression,

merkezi Tokyo'da bulunan ve Japon

borsasında işlem gören The Japan

Steel Works Ltd.'in küresel kompresör

işini Merkezi Yokohama'da bulunan

Burckhardt Compression (Japan) Ltd,

yerel müşteri ilişkileri yönetiminin

sorumluluğunu üstlenecek.

Daha fazla genişleme

Kompresör işinin JSW'den

alınmasıyla Burckhardt Compression

pazar kapsamını ve ürün portföyünü

genişletmeye devam ediyor.

Burckhardt

Compression CEO’su

Marcel Pawlicek: yaptığı

açıklamada “Burckhardt

Compression,

kompresör’de pazar

liderliğini hedef alıyor ve bu satın

alma ile kilit pazar olan Japonya'daki

varlığını genişletiyor.” dedi.

Her iki taraf da anlaşma fiyatının

herhangi bir detayını açıklamama

konusunda anlaştı. Satın alma

sözleşmesi 4 Mart 2020'de imzalandı.

İşlemin kapanmasının 2020 Mart

sonunda gerçekleşmesi bekleniyor.


AIR WORLD KISA HABERLER

MİB’te önemli toplantı

5. Kompresörler, Hava

Kurutucuları, Basınçlı Kaplar

ve Ekipmanları Komitesi

Toplantısı MİB’in yeni

adresinde gerçekleşti.

TSE ile yürütülen ABD’deki CAGİ

benzeri ölçüm istasyonu çalışması

başta olmak üzere bakanlıklarla

yürütülen çalışmalar, sektöre

olumsuz etki eden

faktörlerin tespiti

ve mücadele

kararlılığının

dile getirildiği

toplantı görüş

birliği ile sonlandı.

Bu toplantıya

MİB bünyesindeki sektör temsilcisi

komite üyeleri 2020 yılında’da etkin

bir şekilde sektördeki iyileştirmelerde

kararlı ve aktif rol oynayacağının

sinyalini verdi.

MİB bünyesinde bulunan sektörel

komite son yıllarda sektör ile ilğili

bakanlıklar neznindeki bir çok

düzenlemede etkili oldu. Uygulamada

bulunan aksaklıklar konusunuda

takip eden komite özellikle firmaların

sektörü olumsuz etkileyecek antidamping

uygulamaları nedeniyle yerli

basınçlı hava makine imalatçılarını

koruma amaçlı çalışmalarda’da yoğun

çaba sarfetti.

III.NÜKLEER SANTRALLER FUARI

VE ZİRVESİ İSTANBUL’DA YAPILDI

4-5 Mart 2020 tarihleri

arasında Pullman İstanbul Hotel

& Convention Center Türkiye’de

gerçekleşen III. Nükleer Santraller

Fuarı ve Zirvesi’de Air World

Türkiye dergisi Stratejik Medya

partneri olarak yerini aldı.

Basınçlı hava Sektöründen

Dalgakıran Kompresör etkinliğin

altın sponsoru oldu. Pnömatik

sektöründen sektör lideri

firmalardan SMS-TORK ‘ta

fuardaki stantıyla yoğun ilgi

gördü. Fuarda Akkuyu Nükleer

santrali için Satınalma yetkilileri

görüşmeler gerçekleştirdi. Projenin

Rus Ortağı Rosatom’un yetkilileri

dergimize verdiği mülakatta

“Akkuyu Nükleer santrali için

yapılacak basınçlı hava sistemi

alımlarında şartnameye uyan her

firma teklif verebilir” dedi.


TEKNİK MAKALE

Basınçlı

Hava Sistemi

Ekonomisi

Erdal

Çalıkoğlu

Ulusal Proje Direktörü

Dr. Kubİlay

Kavak

Proje Koordinatörü

Prof. Dr. Atİlla

Bıyıkoğlu

Gazi Üniversitesi

Prof. Dr. İsmaİl

Coşkun

Gazi Üniversitesi

Bir üretim tesisine basınçlı hava sağlamak pahalı bir işlemdir.

Basınçlı hava tedariği, çok büyük miktarlarda elektrik tüketen ve sık

bakıma ihtiyaç duyan maliyetli ekipman gerektirir. Buna rağmen,

birçok tesisin basınçlı hava sistemlerinin yıllık olarak onlara ne

kadara mal olduğu veya bu sistemlerin performansını geliştirerek

ne kadar para tasarrufu yapabilecekleri konularında fikirleri yoktur.


TEKNİK MAKALE

Elektrik maliyeti, bir basınçlı hava sistemine

sahip olmanın ve işletmenin açık ara en büyük

maliyetidir. 100 hp’lik bir kompresörün ilk

maliyeti, kompresör ve üreticinin tipine bağlı

olarak 30.000$-50.000$ iken, aynı sistem için yıllık

elektrik maliyeti 50.000$’a varabilir. Buna, sistemin ilk

maliyetinin %10 veya daha fazlası kadar olabilen yıllık

bakım maliyeti de eklenir.

Bu bölüm, yıllık elektrik maliyetini tahmin etmek

için basit bir hesaplama ve elektriksel ölçüm gerektiren

daha kesin bir hesaplama sunmaktadır.

Elektrik Maliyetinin Hesaplanması

1) Tam Yükte İşletim

Bir kompresörün, ayrı olarak ölçülmese bile, yıllık

elektrik maliyetini hesaplamak kolaydır.

Basit Hesaplama:

Tam yükte çalışan bir kompresörün elektrik

maliyetinin hızlı hesaplanması için aşağıdaki verilere

ihtiyaç duyulur:

n Kompresör motor etiket sınıfı (bhp),

n Motor etiket verimi (veya verimin bir tahmini),

n Yıllık çalışma süresi (saat/yıl), ve

n Elektrik maliyeti ($/kWh).

Yıllık elektrik maliyeti, bu bilgileri aşağıdaki metin

kutusunda yer alan denklemde yerlerine koyarak

hesaplanabilir:

Basit Hesaplama

(100 hp’lik Kompresör)

Yıllık Elektrik Maliyeti = (Motor tam yük fren

beygirgücü) x (0,746 x kW/hp) x (1/0,90) x (Yıllık

Çalışma Süresi, saat) x (Elektrik Fiyatı, $/kWh)

Örneğin:

Motor tam yük bhp = 100 hp

Yıllık Çalışma Süresi = 8.760 saat (3 vardiyalı

sürekli işletim)

Elektrik fiyatı = 0,05 $/kWh

Yıllık Elektrik Maliyeti = (100 hp) x (0,746 hp/kW)

x (1/0,9) x (8.760 saat) x (0,05 $/kWh) = 36.305 $

Bu denklem, kompresörü süren elektrik motorunun

%90 verimde (1/0,90 faktöründe 90) olduğunu kabul

eder – 50 hp’den büyük modern bir sistem için makul

bir tahmindir. Daha yeni enerji verimli motorlar,

daha yüksek verime bile sahip olabilir. Eğer sistem

daha önce birkaç kez tekrar sarılmış eski bir motor

kullanıyorsa veya küçük bir motora sahipse %80

verim (veya motor etiket verim sınıfı) kullanılmalıdır.

Daha kesin bir değerlendirme için, varsa yardımcı

motorlardan kaynaklanan parazit yükler için

beygirgücü sınıflarını, kompresörün motor sınıflandırmasına

ekleyin.

Sanayideki yaygın kullanım, sürekli %15 hizmet

faktörüne sahip olan motorları uygulamak ve bu

hizmet faktörünün yaklaşık üçte ikisini kullanmaktır.

Bu demektir ki, etiket anma sınıfı 100 hp olan bir

motor, gerçekte tam kompresör kapasite ve basıncında

110 hp’ye kadar yüklenebilir. Bu, üreticinin satış

literatüründe ifade edilmeyebilir; bu yüzden, belirli

bir kompresör için mühendislik veri formlarına

başvurulmalıdır. Eğer motor hizmet faktörüne

giriyorsa, etiket beygirgücü sınıflandırması yerine daha

yüksek beygirgücü tahmini kullanılmalıdır.

Ölçümlerle Hesaplama:

Elektrik tüketimi ve maliyetini belirlemenin daha

kesin yolu, tam yük akım ve gerilim şid-detlerinin

elektriksel ölçümlerini almayı içerir. Motor tam yük

bhp ve verimi bu hesaplama için gerekli değilken,

motor üreticilerinden öğrenilebilen tam yük güç

faktörü gereklidir. Hesaplama, tam yük akım şiddetini

alır ve tam yük kW’ına çevirir ve sonra çalışma süresi

ve elektrik fiyatı ile çarpılır. Hesaplama bir sonraki

metin kutusunda gösterilmiştir.

Ayrıntılı Hesaplama


Yıllık Elektrik Maliyeti = [(Tam yük akım şiddeti)

x (gerilim) x (1,732) x (güç faktörü) / 1000] x (Yıllık

Çalışma Süresi, saat) x (Elektrik Fiyatı, $/kWh)

Örneğin:

Tam yük akım şiddeti = 115 A

Gerilim = 460 V

Tam yük güç faktörü = 0,85

Yıllık Çalışma Süresi = 8.760 saat (3 vardiyalı

sürekli işletim)


Yıllık Elektrik Maliyeti = [(115 A) x (460 V) x (1,732)

x (0,85)) / 1000] x (8.760 saat) x (0,05 $/ kWh)

=34.111 $

2) Kısmi Yükte Çalışma

Eğer basınçlı hava sistemi bazen tam yükün altında

çalışır ve iyi kontrol sistemine sahip olur ise, elektrik

maliyeti kompresörün tüm çalışma saatlerinde tam

yükte çalışacağı zamankinden daha az olacaktır.

8


TEKNİK MAKALE

Kompresörün tam yükte çalıştığı zaman yüzdesini

tahmin edin ve bu yüzdeyi bir başka çarpan olarak

önceden gösterilen denkleme ekleyin. Hesaplamayı

kompresörün yüksüz (ya da kısmi yüklü) çalıştığı

zaman yüzdesi için tekrarlayın ve motordaki azalmış

yükü telâfi etmek için faktörü de dâhil edin (yüksüz

dönel vidalı kompresörlerin çalışması için 0,20 ilâ

0,30 ve resiprokan kompresörler için ise 0,10 ilâ 0,15

iyi birer tahmini değer aralığıdır -- bir sonraki metin

kutusundaki denklemde 0,30 kullanılmıştır). Toplam

enerji maliyeti için iki sonucu toplayın.

Kısmı yükte çalışan kompresörlerde enerji

maliyetinin daha kesin bir hesabı için farklı yük

yüzdelerinde geçen zaman yüzdeleri içeren birkaç

aşama yaratın. Farklı yük yüzdelerinde enerji

tüketimiyle ilgili üretici verilerine ihtiyaç olacaktır.

Aşağıdaki metin kutusu yüksüz çalışmayı hesaba

katarak örnek bir hesaplama göstermek-tedir.

Kısmi Yükte Çalışma ile Hesaplama


Yıllık Elektrik Maliyeti = [(Motor tam yük fren

beygirgücü) x (0,746 kW/hp) x (1/0,90) x (Yıllık

Çalışma Süresi, saat) x (Elektrik Fiyatı, $/kWh)] x [(Tam

yüklü geçen zaman yüzdesi) + (0,30) x (Yüksüz geçen

zaman yüzdesi)]

Örneğin:

Motor tam yük bhp = 100 hp

Yıllık Çalışma Süresi = 8.760 saat (3 vardiyalı sürekli

işletim)

Zamanın %65’inde tam yüklü, %35’inde yüksüz

çalışır


Yüksüz çalışma tam yüklü çalışmanın %30’u kadar

elektrik tüketir

Yıllık Elektrik Maliyeti = [(100 hp) x (0,746 kW/hp)

x (1/0,9) x (8.760 saat) x (0,05 $/kWh)] x [0,65 + (0,30) x

(0,35)]

= 27.410 $

Gösterilen hesaplamaların enerji tüketiminin tam

değerini değil, sadece iyi bir tahminini ve-receğini

unutmayınız.

Enerji ve Talep Bedelleri

Elektrik Faturasının Anlaşılması

Gösterilen hesaplar, her kilowatt-saat başına dolar

($/kWh) cinsinden ifade edilen elektrik fiyatlarını

kullanır. Elektrik şirketleri, endüstriyel müşterileri,

genellikle, hem enerji ($/kWh) hem de talep bedellerini

($/kW) içeren ve tüketim seviyesi veya mevsimlere

göre farklı fiyatlar kul-lanan daha karmaşık fiyat

yapıları kullanarak faturalandırır. Talep bedelleri,

verilen bir ay veya mevsimdeki tepe (puant) taleplerine

bağlıdır ve bazı müşteriler için elektrik maliyetinde

önemli etkilere sahip olabilir. Verimlilik önlemlerinin

ekonomik etkileri hesaplanırken, elektrik ihtiyaç-larının

gerçek marjinal maliyeti, enerji ve talep bedelleri, farklı

tüketim seviyeleri için mevsimsel ve farklı fiyatlar

hesaba katılarak düşünülmelidir.

Basınç ve Elektrik Maliyeti

Yüksek basınçlı havayı üretmek ve sağlamak düşük

basınçlı havaya göre daha pahalıdır. 100 psig civarında

çalışan bir sistem için pratik bir yöntem, çalışma

basıncındaki her 2 psi’nin ilâve %1 işletme enerji

maliyeti gerektirmesidir. Gösterilen ilk örnekte anlatılan

sistemde, sistemi 100 psig yerine 110 psig’de çalıştırmak

enerji maliyetini %5 veya yılda 1.800 $ artırır.

Performanstan Tasarruf

İyileştirmeler

Ömürlük elektrik maliyeti ile karşılaştırıldığında

oldukça düşük olan kompresör ilk maliye-tinden dolayı

kullanıcılar basınçlı hava sistemleri ile ilgili kararlar

verirken ömür boyu maliyeti değerlendirmesinden

faydalanmalıdır. Buna ek olarak, yüksek verimli bir

basınçlı hava sistemi, sadece enerji verimli bir motor

veya verimli kompresör tasarımına sahip bir sistem

değildir. Toplam sistem verimi, maksimum tasarrufun

anahtarıdır. Çoğunlukla kullanıcılar sadece ilk maliyet

ile ilgilenir ve sistem verimini görmezden gelerek

basınç hava sisteminde en düşük teklifi kabul ederler.

Verimli bir sistem elde etmek için ayrıntılı analiz ve

tasarım gerekir. Birçok basınçlı hava sistemi kullanıcısı

bu alanları görmezden gelir ve para tasarrufu

yaptıklarını düşünüp sonunda enerji ve bakım

maliyetinde daha fazla para harcarlar.

Kitap boyunca özetlenen adımları takip etmek,

çoğu basınçlı hava sistemi için önemli enerji tasarrufu

sağlayabilir. Sayısız modifikasyondan geçen ve

çalışmasını devam ettirecek kadar bakım yapılan

bir sistem, sıklıkla %20-50 veya daha fazla enerji

tasarrufuna ulaşabilir.

Basınçlı hava sistemleri hakkında verilen kararların

pek çoğu, maliyet bedeli temelinde veya çalışıyorsa

kurcalama tavrında verilir. Optimum basınçlı hava

sistemi ekonomisine ulaşmak için kullanıcılar ekipmanı

ömür boyu maliyeti ekonomisine göre seçmeli,

bileşenleri uygun biçimde boyutlandırmalı, ihtiyaç

duyulmayan kompresörleri kapamalı, uygun kontrol

ve depolama stratejilerini kullanmalı ve ekipmanı

tepe performans için işletmeli ve ekipmana yine tepe

performans için bakım yapmalıdır.


TEKNİK MAKALE

Basınçlı Havada

Düşük Nem Ölçümü

YUSUF İLHAN

CS Instruments Ölçüm Ekipmanları

Tic. Ltd. Şti.

Basınçlı havada bulunan nem miktarı, ISO8573-1

standardında belirtildiği üzere basınçlı çiğlenme

sıcaklığı (pressure dew point) cinsinden ifade

edilmektedir. Basınçlı çiğlenme sıcaklığı ise havanın

içerdiği nem miktarının ilgili basınç ve sıcaklıkta

yoğuşmanın başlayacağı nokta olarak tarif edilir.


TEKNİK MAKALE

ISO8573-1 tarafından yapılan tanım gereği çiğlenme

sıcaklığı ilgili basınçta ölçülmelidir. Bununla birlikte

düşük nem değerlerine indikçe havadaki su buharı

miktarı çok azalır. Bu nedenle sağlıklı ölçüm yapmak

için koşulların özenle hazırlanması gerekir.

Tablo-1:

Basınçlı

havada

çiğlenme

sıcaklığı,

mutlak ve

bağıl nem,

buhar basıncı

ilişkisi

Şekil-1’de %60 bağıl nem olan ortamdaki su buharı

miktarının -70°C pdp koşullarındaki su buharı miktarına

oranı şematik olarak görülmektedir. Görüldüğü gibi

atmosferle kuru basınçlı hava arasında çok ciddi bir nem

miktarı farkı vardır.

Bu nedenle çok düşük nem miktarında ölçüm

yaparken basınçlı hattın içerisinde atmosferden nem

girmesi mümkündür. Her ne kadar basınçlı bir hattın

içine, atmosferik basınçtan bir gazın sızması sağduyuya

aykırı gibi görünse de, bu durum teknik literatürde

suyun permabilitesi (water permeability) olarak bilinen

bir fenomendir. Basitçe su buharının çok yoğun olduğu

ortamdan, az yoğun ortama difüzyonu olarak da tarif

edilebilir.

Tablo-1’den görüleceği üzere -70 °C çiğlenme

noktasında basınçlı havada bağıl nem %0,008 mertebesine

inmektedir. Bu koşullarda su buharının kısmi buhar

basıncı ise 0,003 mbar seviyesindedir. Diğer yandan bağıl

nemin %60 olduğu bir günde [25°C, 1013mbar] suyun

kısmi buhar basıncı 18,96 mbar olarak hesaplanmaktadır.

Mutlak nem cinsinden mukayese edecek olursak,

verili koşullarda atmosferde 13.779 mg/m3 su

bulunurken basınçlı hat içerisinde 1,9 mg/m3 su

bulunmaktadır. Yani -70°C pdp kuru havada atmosfere

göre mutlak nem miktarı 7.532 (yedi bin beş yüz otuz iki)

kat daha fazladır.

Şekil-2: Basınçlı hava

hattında portatif sensör

ile önerilen nem ölçümü

[Doğrudan hatta bağlantı]

Bu nedenle basınçlı hatlarda çok düşük (-40°C ve daha

düşük) nem miktarlıları ölçülmek isteniyorsa sağlıklı

sonuç almak için hatlara mutlaka doğrudan bağlanmak

[Şekil-2] arada sızıntıya sebep verecek bağlantılardan ve

polimer hortumlardan kaçınmak gerekmektedir. Çünkü

kaçak bölgeleri ve birçok polimer hortum hattın içine nem

girişine neden olacaktır. Ölçüm noktasından sensöre kadar

hortum kullanılması gerekiyorsa da sızdırmazlık bağlantısı

iyi yapılmış teflon hortum kullanılmalıdır. Sabit nem

sensörlerinin ise Şekil-2’de olduğu gibi hatlara doğrudan

bağlanması önerilir.

Grafik-1: Tablo-1 verilerinden oluşan grafik

Grafik-1’de, çiğlenme sıcaklığına göre mutlak

ve bağıl nem miktarları Tablo-1’deki değerler için

çizilmiştir. Sahada bazen “bizim hava hiç nem yok”

olarak tabir edilen kuru havanın teknik bir anlamı

olmasa da pratikte sıfıra yakın nem miktarına doğru

inmenin mümkün olduğu grafikten görülmektedir.

Şekil-1:

Atmosfer ve

düşük nemli

basınçlı hava

Şekil-3: Sabit

Nem Sensörü

Montajı

[Sol: ölçüm

çemberiyle

birlikte, sağ:

ölçüm Çemberi

olmadan]

Basınçlı

havada düşük

nem miktarı ölçerken, özellikle -40°C pdp değerinden

sonra atmosferdeki nemin ölçümü etkileyebileceği

göz önüne alınmalıdır. Bunu engellemek için ölçüm

koşullarının çok iyi ayarlanması ve ölçüm noktasıyla

sensör arasında sızıntı ya da difüzyona izin verecek bir

bağlantıdan kaçınılması gerekmektedir.


TEKNİK MAKALE

BASINÇLI

KAPLARDA

KAYNAK

PROSESİ

Ahmet emİn çamlıbel

Endüstriyel Hizmetler

Ankara Bölge Sorumlusu

SZUTEST

Basınçlı kaplarda kullanılan

kaynak tipi metal kaynağı

olmakla birlikte tanım olarak;

Bir veya birden fazla metalik

malzemeyi ısı veya basınç veya

her ikisini birden kullanarak ve

aynı cinsten ve erime aralığı

aynı veya yaklaşık bir ilave metal

kullanarak veya kullanmayarak

birleştirmeye "metal kaynağı"

adı verilir. İlave metal tanım

olarak kaynak bölgesine verilen

dolgu malzemesi olmakla

birlikte, kimyasal ve mekanik

değerler olarak en az kaynak

yapılacak ana malzeme

değerlerine sahip olmalıdır.


TEKNİK MAKALE

KAYNAK YÖNTEMLERİNİN SINIFLANDIRMASI

Kaynaklı uygulamalarda temel olarak kaynaklanan

malzemenin cinsine göre, kaynak sırasında tatbik

edilen işlemlere ve kaynak işleminin maksadına göre

sınıflandırma yapılır.

n Kaynak uygulandığı malzeme cinsine göre ikiye

ayrılır;

o Metal malzeme kaynağı

o Plastik malzeme kaynağı

n Kaynak yapılış gayesine göre ikiye ayrılır;

o Birleştirme kaynağı

o Dolgu kaynağı

o Tamir kaynağı

n Kaynak uygulanış şekline göre dörde ayrılır;

o Manuel kaynak

o Yarı mekanize kaynak

o Tam mekanize kaynak

o Otomatik kaynak

n Kaynak, işlemin cinsine göre ikiye ayrılır;

o Eritme kaynağı

o Basınç kaynağı

Basınçlı kaplarda genel olarak uygulanan kaynak

yöntemleri ISO 4063 standardına göre tanımlaması

aşağıdaki gibidir;

1. 111 – Elle metal ark kaynağı (elektrik ark kaynağı)

2. 121 – Toz altı kaynağı

3. 131 – Metal inert gaz kaynağı

4. 135 – Metal aktif gaz kaynağı

5. 136 – Özlü tel ile gaz altı kaynağı

6. 141 – Argon Kaynağı (TIG kaynağı)

KAYNAK VE KAYNAKÇILARIN

VASIFLANDIRILMASI

Basınçlı kaplarda uygulanan kaynak yöntemi ve

kaynakçıların/kaynak operatörlerin ilgili standartlar

ve yönetmelikler doğrultusunda vasıflandırılması

gerekmektedir.

Kaynak Prosedür Onayı (WPQR): Kaynak yukarıda

ki tanımda da belirtildiği üzere ana malzeme, var ise ilave

tel, elektrot, akım, voltaj, kaynak hızı, koruyucu gaz vb.

birden fazla bileşenin uyumundan ortaya çıkan birleşim

yöntemidir. Bu sebeple uygulanan kaynak yönteminin

ilgili tasarım standardı ve/veya yönetmeliklerde belirtilen

vasıflandırma standartlarına göre Kaynak Prosedür

Onayının (WPQR) yapılması gerekmektedir.

Tasarım standardına göre değişmekle beraber

ülkemizde genellikle uygulanan kaynak prosedür onayı

(WPQR) standartları aşağıdaki gibidir;

1. EN ISO 15613: Ön imalat kaynak testi tabanlı

vasıflandırma

2. EN ISO 15614-1: Çelikler için ark ve gaz kaynağı, Nikel

ve nikel alaşımları için ark kaynağı

3. EN ISO 15614-2: Alüminyum ve alüminyum

alaşımlarının ark kaynağı

4. EN ISO 15614-8: Boru boruya veya boru plakaya

kaynak uygulaması

5. ASME Sec. IX: Kazan ve Basınçlı kap kaynağı

Standardın gerektirdiği tahribatlı / tahribatsız

testlerden geçen ve onaylanan kaynak prosedür onayının

(WPQR) aşağıda belirtilen direktifler kapsamında da

onaylı olması gerekmektedir.

1. 2014/68/EU Basınçlı kaplar direktifi Annex I,

madde 3.1.2 göre onaylı olması gerekmektedir.

2. 2014/29/EU Basit Basınçlı Kaplar Direktifi Annex II

madde 3.c.iii göre onaylı olması gerekmektedir.

Kaynakçı/Kaynak Operatörü Belgelendirmesi

(WPQ): Kaynak uygulama çeşidine göre el kaynağı veya

mekanize-otomatik olarak ayrıldığı gibi kaynakçılarda

yaptıkları uygulama çeşidine göre belgelendirilir.

Tasarım standardına değişmekle beraber ülkemizde

genellikle uygulanan kaynakçı / kaynak operatörü

(WPQ) standartları aşağıdaki gibidir;

1. EN ISO 9606-1: Çelik kaynakçıların belgelendirmesi

2. EN ISO 9606-2: Alüminyum kaynakçılarının

belgelendirmesi

3. EN ISO 14732: Kaynak operatörlerinin belgelendirmesi

4. ASME Sec. IX: Kazan ve Basınçlı kap kaynakçılarının

belgelendirmesi

Standardın gerektirdiği tahribatlı / tahribatsız testlerden

geçen ve onaylanan kaynakçı / kaynak operatörlerinin

(WPQ) aşağıda belirtilen direktifler kapsamında da

onaylı olması gerekmektedir.

1. 2014/68/EU Basınçlı kaplar direktifi Annex I, madde

3.1.2 göre onaylı olması gerekmektedir.

2. 2014/29/EU Basit Basınçlı Kaplar Direktifi Annex I

madde 3.2 göre onaylı olması gerekmektedir.

Kaynak Prosedür Şartnamesi (WPS): Kaynak

prosedür şartnamesi tanım olarak kaynakçıya yapacağı

kaynak ile ilgili ana malzeme, sarf malzeme, paso sayısı

ve sırası, akım, voltaj, gaz tipi ve debisi, ön ısıtma,

pasolar arası sıcaklık vb. parametreleri ve/veya detayları

içeren onaylanmış bir kaynak prosedür onayından

(WPQR) atıfta bulunarak kaynak mühendisi veya

kaynak koordinasyon personeli tarafından hazırlanmış

iş talimatıdır. Kaynak prosedür şartnamesi basınçlı

kap imalatçıları için genelde EN ve ASME normlarına

göre hazırlanabilir. EN normu için EN ISO 15609-1 ve

EN ISO 15609-2, ASME normunda da ASME Sec. IX

standartlarına göre hazırlanmaktadır.

KAYNAKLARIN TAHRİBATSIZ MUAYENESİ

Tahribatsız Muayene: Malzemelerin tahrip etmeden

muayene işlemine denir. Basınçlı kaplarda yapılan

kaynaklı birleştirmeler ilgili tasarım standardına göre

tahribatsız muayenelerinin yapılması gerekmektedir.

Tahribatsız muayenede özellikle hata bulunduktan

sonra bu hatanın tiplerinin belirlenebilmesi için referans

standartlar geliştirilmiş ve tanım olayları daha gerçeğe

8


TEKNİK MAKALE

yaklaştırılmıştır.

Kırılma mekaniği kavramlarına göre dizayn için

tahribatsız usullerle bulunabilecek hata limitlerini en

düşük seviyeye çekebilecek yöntemler araştırılmıştır ve

araştırılmaktadır.

Bulunan hatalar için kabul red kriterleri

oluşturulmaya çalışılmıştır.

Tahribatsız muayenelerin uygulamaları aşağıdaki

gibidir;

Görsel Muayene (VT): Görsel muayene, tahribatsız

muayene yöntemlerinin en hızlı ve ucuz yöntemidir

ve diğer tahribatsız muayenelerden önce mutlaka

uygulanması gereken bir yöntemdir. Çıplak gözle

yapılan bu muayenede, büyüteç, ışık kaynağı, kamera,

ayna ve bunun gibi yardımcı ekipmanlar kullanılabilir.

Bu yöntemle malzeme yüzeyine açık çatlak, gözenek,

yanma oluğu vb. hatalar tespit edilebilir ve yüzey

temizliklerinin iyi yapılması gerekmektedir.

Görsel muayene çok basit bir yöntem olarak görünse

de kendine özgü inceleme koşulları vardır ve personel

tecrübesi çok önemlidir. Yeterli ışık şartları altında ve

uygun bakma açılarında inceleme yapılmalıdır. Tavsiye

edilen minimum ışık şiddeti 500 lux, minimum açı 30

Derece ve parçaya olan maksimum uzaklık 300 mm‘dir.

Görsel muayeneyi yapacak olan personelin EN

9712 standardına göre Level II sertifikalı olması

gerekmektedir.

Metalik veya metalik olmayan bütün malzemelere

uygulanabilir.

Manyetik Parçacık Testi (MT): Manyetik Parçacık

Testi, yüzeye açık veya yüzeyin hemen altında oluşan

hataların tespiti için kullanılan bir muayene yöntemidir.

Bu yöntemin temel prensibi; Muayene yüzeyine bir

manyetik akı(Magnetic flow techniques) veya akım

(Current flow techniques) uygulandıktan sonra

herhangi bir süreksizlikle karşılaşılması durumunda

manyetik dalgaların malzeme yüzeyde yoğunlaşarak

taşmasıdır(Kaçak akı). Fon boyası, demir tozu vb.

yardımcı ekipmanlar kullanılarak süreksizlikler görünür

hale gelir ve süreksizlik tespit edilmiş olur.

Sıvı Penetrant Muayenesi (PT): Penetrant testi yüzey

hatalarının tespiti için kullanılan başka bir muayene

yöntemidir. Tespit edilmesi istenen hataların yüzeye

açık olması gerekir, yüzey altındaki hatalar tespit

edilemez. Bu yüzden uygulanacağı malzemenin test

yüzeyi düzgün ve temiz olmalıdır. Ön temizliğin yeterli

ve uygun olarak yapılmaması durumunda, hataların

üzerini kapatmasına ve penetrant sıvısının bu hatanın

içine nüfuz edemediği için test sırasında herhangi bir

hata belirtisi göstermemesine neden olacaktır.

Sıvı penetrant testini yapacak olan personelin

EN 9712 standardına göre Level II sertifikalı olması

gerekmektedir.

Bu yöntemin en büyük avantajı malzeme tipi ile

sınırlanmamasıdır. Yani çelik, seramik, cam, plastik vb.

birçok malzeme üzerinde kullanabilir.

Bu yöntemin uygulanabilmesi için parçanın mutlaka

ferromanyetik (mıknatıslanabilir) olması gerekmektedir.

Yani paslanmaz, kompozit vb. malzemelere bu yöntemin

uygulanması imkânsızdır ve bu durumda süreksizlik

tespit etmek için alternatif test yöntemi uygulanmalıdır.

Manyetik parçacık testini yapacak olan personelin

EN 9712 standardına göre Level II sertifikalı olması

gerekmektedir.

Manyetik test yöntemleri aşağıda verilmiştir.

Endüstride kaynaklı imalat, döküm vb. sektörlerde

en çok kullanılan manyetik test yöntemi ‘’Portable

electromagnet (Yoke)’’ ‘dir.


TEKNİK MAKALE

Ultrasonik Test (UT): Ultrasonik muayene, yüksek

frekanslı ses dalgalarının malzeme içine gönderilmesi

ve geri yansıması prensibine dayanır. Ses dalgaları

alıcı-verici özelliği olan tek probla ya da verici prob ve

alıcı prob kullanarak malzeme içine gönderilir ve alınır.

Test edilecek parçanın boyutsal ölçüleri bilindiğinden

gönderilen ve alınan ses zayıflamamsın hatasız parça

için önceden hesaplanır fakat parça içinde herhangi bir

hata(süreksizlik) olması durumunda ses zayıflaması daha

fazla olur ve cihazın ekranında hatanın konumu hata

yankısı olarak belirir.

Ultrasonik test ile her türlü parça, kaynak dikişleri,

döküm ve dövme parçalar test edilebilmektedir.

Endüstride, Petro kimya, enerji, denizcilik, havacılık,

otomotiv gibi endüstriyel ortamlarda metal et kalınlığını

veya kaynak kalitesini izlemek için kullanılır.

Ultrasonik testi yapacak olan personelin EN


gerekmektedir.

Radyografik Test (RT): Bu yöntem X-ışınları ya da

Gama ışınları kullanılarak malzeme görüntüsünün bir

film üzerine yansıtılarak oluşturulmasına dayanır. Test

edilen parçanın içine nüfuz eden ışınlar, kalın ve ince

kısımlarda farklı absorbe edildiği için parçanın arka

tarafına konulan filmin üzerindeki görüntüdeki renkler

kalınlığa göre farklılık gösterir. Eğer parça içinde bir

boşluk (Gözenek) var ise görüntü daha koyu, eğer ana

malzemenin yoğunluğundan daha yoğun (Tungsten

kalıntısı vb.) bir süreksizlik var ise görüntü daha açık

renkli çıkar.

Metalik veya metalik olmayan bütün malzemelerde

beklenen hacimsel ve yüzey hatalarının tespiti için

kullanılabilir.

Radyografik testi yapacak olan personelin EN


gerekmektedir.

Endüstride Gama ışınları elde etmek için İridyum

192, Selenyum 75 ve Kobalt 60 gibi yapay çekirdekler

kullanırken, X–ray ışını elde etmek için X-ray tüpleri

kullanılmaktadır.

KAYNAKLI İMALATTA KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ

Kaynak, üretimde anahtar rol oynayan bir üretim

yöntemidir. Basitten karmaşığa tüm ürünlerde bir anlama

sahiptir. Örneğin; merdivenler, binalar, vinçler, köprüler,

basınçlı kaplar, tasıma ve kaldırma ekipmanları gibi. EN

ISO 9000’e göre özel prosestir,

Hataların ortaya çıkmaması için önlemler alınmalıdır:

Kalite Güvencesi

• Yetişmiş ve belgeli üretim personeli istihdamı

• Kalitesi güvence altına alınmış malzeme kullanımı

• Onaylı talimatlarla çalışılması

• Yetişmiş ve belgeli denetim personeli istihdamı

• Önleyici faaliyetler ve sürekli iyileştirme

• Düzeltici faaliyetler

Kaynak işlemi hatalara açık bir uygulamadır.

Kaynaklı bileştirmelerde yapılan hataların birleştirilmiş

olan malzeme tahrip edilmeden ortaya çıkarılması

olasılığı düşüktür. Bu nedenle;

• Kaynak işleminin eğitimli ve belgeli personel

tarafından uygulanması gereklidir,

• Kaynak işleminin çok sıkı denetim altında tutularak

uygulanması gereklidir,

• Denetimi (kontrolü) yapacak olan personelin uygun

nitelikte olması ve gerekli yetkilerle donatılması

gereklidir. Bu personelin görev, yetki ve sorumlulukları

EN ISO 14731 standardında tanımlanmıştır:

8


TEKNİK MAKALE

o Kaynak Mühendisleri (IWE)

o Kaynak Muayene Personeli (IWIP)

o Kaynak Spesiyalisti (Teknikerleri ) (IWS)

o Kaynak Teknisyeni

ISO 9001 genel bir kalite yönetimi sistemidir. ISO 9001

kalite yönetimi sistemi kaynaklı imalat yapan işletmeler

için bazı konularda yüzeysel kalmaktadır.

EN ISO 3834, “Kaynaklı İmalat Yapan İşletmeler için

Kalite Yönetimi Sistemi” özel olarak hazırlanmış bir

standarttır.

Kaynaklı İmalatta Kalite Yönetimi Sistemi; EN ISO 3834

EN 729: 1995 Kısım 1-4’ün yerine geçmiştir. 5

kısımdan oluşan standart, atölye ve/veya şantiyede

yapılan kaynaklı imalat için gerekli kalite şartları ile

ilgili yaklaşımları açıklar ve imalatçıların kaynak kalite

sistemlerinin değerlendirilmesi için bir temel oluşturur.

Kaynaklı imalat yapılan işletmelerde kalite gereklerini

tanımlamak amacıyla hazırlanmıştır. EN ISO 3834 serisi,

yalnız basına imalatçının kendi üretim sistemi içinde veya

ISO 9001 ile birleştirilerek uygulanabilir.

Kullanımı;

• Sözleşme görüşmelerinde: Kaynak kalite beklentilerinin

belirlenmesi

• Üretici için: Kaynak tekniği kalite gereklerinin

oluşturulması ve üretim sürecinde bunlara uyulması

• Şartname hazırlayan kurullar: Kaynak tekniği kalite

beklentilerinin belirlenmesi

• Kalite uygulamalarını denetleyen organizasyonlar,

örneğin; bağımsız muayene merkezleri, müşteriler

veya üretici

EN ISO 3834’ün sağladıkları

• Kaynaklı Üretimin daha fazla kontrol altına

alınabilmesi, güvenilirliğin sağlanması

• Kaynaklı imalatta kalite ve maliyetlerin daha iyi

kontrol altına alınması,

• Tamir maliyetlerinin azalması,

• Bakım Maliyetlerinin azalması,

• Çalışanların sağlık ve güvenlik koşullarının

iyileştirilmesi.

EN ISO 3834 standartlarının tanımları ve kabul

kriterleri aşağıdaki tabloda kısaca tanımlanmıştır.

EN ISO 3834-1

Metalik Malzemelerin Ergime

Kaynağı için Kalite Gerekleri

EN ISO 3834-2



EN ISO 3834-3



EN ISO 3834-4



EN ISO 3834-5



Kalite gerekliliklerinde

uygun seviyenin seçilmesi

için kriterler

Kapsamlı kalite gerekleri

Standart kalite gerekleri

Temel kalite gerekleri

Uygulanabilir dokümanlar

Tablo 1: Kalite gereklerinin sınıflandırılması

İşletmelerde sistemin uygulanmasında aşağıdaki

hususlara mutlaka yer verilmesi beklenir.

• Sözleşmenin Gözden Geçirilmesi: İmalatçı,

sözleşmedeki kaynakla ilgili bütün gereklilikleri yerine

getirebileceğini teyit etmeli ve ilgili kalite faaliyetleri

ile ilgili ayrıntılı bir planlama yapabilmelidir. Bu

aşamada işletmede görev yapan sorumlu kaynak

gözetim personelinin (kaynak koordinatörü) mutlaka

yer alması ve isin yapılabilirliği konusunda onay

vermelidir.

• Tasarımın Gözden Geçirilmesi: İmalat hattına

verilmeden önce kaynak tekniği uygulamaları ile

ilgili tüm tasarım detayları, kaynak gözetim personeli

tarafından detaylı bir biçimde incelenmelidir.

• Kaynak Personeli: Tüm kaynakçı ve kaynak

operatörleri EN 9606-1 veya EN 14732 standartlarının

uygun kısımlarına göre test edilmiş ve

sertifikalandırılmış olmalıdır.

• Muayene ve Test Personeli: İmalatçı kaynak

uygulamaları ile ilgili gerekli planlama ve hazırlıkları

yapacak, uygulamada denetim görevini yerine

getirecek nitelik ve nicelikte personele sahip olmalıdır.

Tahribatsız muayene yaptırılacak personel EN 9712

standardına göre uygun belgeye sahip olmalıdır.

• İmalat ve Test Ekipmanları: İmalatçı gerekli ve yeterli

sayıda ekipmana (kaynak akımı üreteci, tasımakaldırma

ekipmanlar, takım-aparat-fikstür vb.) sahip

olmalıdır. Kullanılan ekipman düzenli aralıklarla

(periyodik) kontrollere tabi tutulmalı ve bu kontroller

kayıt altına alınmadır.

• Faaliyetlerin Tanımı: İmalatçı, donanımını bir listesini

yapmalı ve bunları izlemelidir. Gerekli donanımın

kalibrasyonunu/doğrulamasını periyodik olarak

yapmalı be bu işlemi kayıt altına almalıdır.

o En büyük vinç kapasitesi,

o Atölyenin ekipman alma kapasitesi,

o Yarı otomatik veya otomatik kaynak ekipmanları

kapasitesi,

o Isıl işlem için fırın ebatları ve maksimum sıcaklık

değerleri,

o Bükme, kesme ve doğrultma ekipmanları kapasitesi,

• Bakım: Bakım planları, kritik donanım için

yapılmalı ve buna bağlı olarak periyodik bakımlar

gerçekleştirilmelidir. Yapılan her türlü bakım işlemi kayıt

altına alınmalıdır. Bu planlar, kaynak konstrüksiyon

kalitesini doğrudan etkileyecek cihazlarla sınırlı kalabilir.

Bakım işlemi aşağıdaki uygulamaları kapsayabilir:

o Isıyla kesme makinalarının, otomatik kaynak

aparatlarının ve benzeri makinaların kılavuzlarının durumu,

o Kaynak makinalarının kullanımı için gerekli olan

ampermetre, voltmetre, debi ölçer gibi cihazların durumu,

o Kabloların, hortumların ve bağlantıların durumu,

o Yarı ve/veya tam otomatik kaynak ekipmanlarının

kontrol sistemlerinin durumu,

o Termokupulların ve diğer sıcaklık ölçme

cihazlarının durumu,

o Tel besleme ünitelerinin durumu.


TEKNİK MAKALE

• Kaynak Faaliyetleri: Kaynaklı imalatın

başlamasından önce aşağıdaki aşamaları geçilmiş ve

dokümante edilmiş olması gereklidir:

o İmalat Planı; Kaynaklı imalat için ayrıntılı

bir imalat planı hazırlanmalıdır ve bu plan şunları

içermelidir:

▪ Konstrüksiyonun imalat sırası,

▪ Konstrüksiyonun imal edilmesi için gerekli ön

imalatların tamamlanması,

▪ Uygun kaynak yöntemi ve ilgili proseslerin

referanslarını,

▪ Mümkünse kaynak pasolarının sırasını,

▪ Ön imalatlar için talimatları,

▪ Yapılacak muayene ve testleri (tarafsız kontrol

kurulusu faaliyetleri dahil),

▪ Numuneler ve/veya parçalar yardımıyla

tanımlamaları

o Kaynak Talimatı (WPS); İmalatçı EN ISO

15607 standardının uygun kısmına göre kaynak

yöntem spesifikasyonlarını hazırlamalı ve imalatta

uygulandığından emin olmalıdır.

o Yöntem Onayları (WPAR); Uygulanacak kaynak

yöntemleri, imalattan önce, EN ISO 15614-1 standardının

uygun kısmına göre onaylanmış olmalıdır.

o İş talimatları; İmalatçı, talimat amacıyla doğrudan

WPS’leri kullanabileceği gibi, WPS’ye atıfta bulunarak da

is talimatları da hazırlayabilir.

o Dokümantasyon; İmalatçı, ilgili kalite

dokümanlarının (örn. WPS, WPAR, kaynakçı sertifikaları)

kontrolü için prosedürler hazırlamalı ve uygulamalıdır.

• Kaynak Sarf Malzemeleri: Kaynak sarf

malzemelerinin kontrolünü içeren prosedürler, imalatçı

tarafından hazırlanmalıdır. İmalatçı, sarf malzemelerin

depolama, tasıma ve kullanımı için prosedürler

hazırlamalı ve uygulamalıdır. Prosedürler, imalatçı firma

tavsiyelerine uygun olmalıdır.

• Ana Malzemenin Depolanması ve İzlenebilirlik:

Malzemeler, dış etkenlerden korunacak şekilde

depolanmalıdır. Depolama sırasında, malzemelerin

kalitesi ve boyutları tanımlı olmalıdır, ayrıca malzeme

sertifikasına ulaşılabilecek şekilde izlenebilirlik sağlanmış

olmalıdır (Markalama ve marka aktarımı).

• Kaynak Sonrası Isıl İşlem: İmalatçı, kaynak sonrası

malzeme cinsi ve kalınlığına bağlı olarak uygulanacak ısıl

işlemin belirlenmesinden ve uygulanmasından tamamen

sorumludur. Isıl işlem yöntemi, ana malzeme, kaynak

tipi, konstrüksiyon, vb. ile uyumlu olmalıdır. Kayıtlar

gerekli işlem sırasının takip edildiğini göstermelidir. Özel

ısıl işlem uygulamaları da izlenebilir olmalıdır.

• Kaynakla İlgili Muayene ve Testler: Muayene ve

testlerin yeri ve sıklığı aşağıdakilere bağlıdır:

o Sözleşmeye ve/veya standart,

o Kaynak prosesi,

o Konstrüksiyon tipi,

Muayene ve Testler uygulanma zamanlarına göre

aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:

o Kaynaktan Önce

▪ Kaynakçı sertifikalarının uygunluk ve geçerliliği,

▪ Kaynak talimatı (WPS) uygunluğu,

▪ Ana malzeme uygunluğu,

▪ Sarf malzemelerin uygunluğu,

▪ Kaynak ağzı hazırlığı,

▪ Kaynak için çalışma şartlarının uygunluğu

▪ Vb.

o Kaynak işlemi sırasında

▪ Pasolar arası temizlik,

▪ Altlık için arkadan taslama,

▪ Kaynak sırası,

▪ Vb.

o Kaynaktan sonra

▪ Uygun EN standardına göre gözle kontrol,

▪ Uygun EN standardına göre tahribatsız muayene,

▪ Uygun EN standardına göre tahribatlı muayene,

▪ Kaynaklı yapının ölçü, biçim ve sekil kontrolü,

▪ Kaynak sonrası işlemlerin sonuç ve kayıtları,

taslama, kaynak sonrası ısıl işlem,

▪ Vb.

• Uygunsuzluk ve Düzeltici Faaliyetler: Belirlenen

gerekliliklere uymayan parçaların istem dışı kullanımını

engellemek için ölçümler yapılmalıdır. Tamir, imalatçı

tarafından üstleniliyorsa, uygun yöntem tarifleri (tamir

talimatları) tamirin yapıldığı bütün is istasyonlarında

mevcut olmalıdır.

• Tanımlama ve İzlenebilirlik: Kaynak

operasyonlarının tanım ve izlenebilirliğinden emin

olmak amacıyla dokümante edilmiş sistem aşağıdakileri

içermelidir:

o İmalat planları,

o İş sıralama kartları,

o İmalattaki kaynak yer kayıtları,

o Kaynak markalama, damgalama, etiketleme, vb.

o Özel kaynaklar için izlenebilirlik,

o Kaynakçı ve yöntem onayları,

o Tahribatsız muayene yöntem ve personeli,

o Kaynak sarf malzemeleri, tip, döküm no, numune no,

o Ana malzeme, tip, numune,

o Tamir bölgesi.

• Kalite Kayıtları: Kalite kayıtları, aksi

belirtilmedikçe en az 5 yıl boyunca muhafaza edilmelidir,

kabaca aşağıdakileri içermelidir:

o Sözleşme ve tasarımın gözden geçirme kayıtları,

o Malzeme sertifikaları,

o Sarf malzeme sertifikaları,

o Kaynak talimatları (WPS),

o Kaynak yöntem onayları (WPAR),

o Kaynakçı ve kaynak operatör sertifikaları,

o Tahribatsız muayene personel sertifikaları,

o Isıl işlem ve yöntem test kayıtları,

o Tahribatlı, tahribatsız muayene yöntem ve raporları,

o Ölçü raporları,

o Tamir, uygunsuzluk rapor ve kayıtları.


HABER AIR WORLD KISA HABERLER

Dalgakıran Kompresör'ün

gözbebeğinde üretim başladı

Dalgakıran Kompresör, Kocaeli

Dilovası’ndaki 50.000 m2’lik kapalı alana

sahip yeni fabrikasında seri üretime başladı

Dalgakıran Kompresör

Avrupa’nın en büyük

kompresör fabrikalarından

birisini Kocaeli

Dilovası’nda her ünitesiyle bitirmek

üzere. Bir yandan fabrika’da inşaat

çalışmaları ve çevre düzenlemeleri

yoğun bir şekilde devam ederken

diğer yandan da tam kapasite üretime

yeni fabrikada start verdi. İdari binanında

yıl sonuna kadar tamamlanmasıyla

70.000 m2 lik arsanın içerinde

yapılan 50.000 m2 lik fabrika yatırımı

Türkiye’de alanındaki en büyük,

Avrupa’nın ise ilk 3 tesisinden birisi

olacak. Dalgakıran Kompresör daha

öncede japonya’nın Dünya devi IHI

ile ortaklık kurmuş ve Türkiye’nin ilk

Turbo Kompresör fabrikasınıda Dilovasında

IHI DALGAKIRAN adıyla

hizmete açmıştı.

Haus’dan eğitime katkı

HAUS olarak, Aydın Meslek Eğitimine

Katılım Sağlama (Aydın MEKAS)

Projesi kapsamında meslek lisesi öğrencilerine

burs verdiğimiz ve projede

sosyal sorumluluk kapsamında görev

aldığımız için şirketimize Aydın Valisi

Sayın Yavuz Selim KÖŞGER tarafından

plaket verilmiştir.

Bölgesinde ilk örnek proje

HAUS şirket bünyesinde Millî

Eğitim Bakanlığı ve Aydın Valiliği iş birliğiyle

meslek lisesi projesi için protokol

imzaladı. Böylelikle meslek lisesi öğrencileri

HAUS ile güncel teknolojik imkanlarla

pratik yapma ve uzmanlık kazanma

fırsatı elde edip, gelecekteki meslek

hayatlarına şirketin örgüt kültürüyle

birlikte hazırlanacaklar. Bölgesinde ilk

defa gerçekleştirilen bu proje ile HAUS

örnek bir çalışmaya imza atmıştır.

"Geleceğe nefes" seferliği

kapsamında fidan bağışı

Geçtiğimiz yaz aylarında ülkemizin

birçok bölgesinde ve bölgemiz

civarında bir çok yangın sebebi ile

ülkemizin can damarları olan ormanlarımızı

kaybettik. T.C. Tarım

ve Orman Bakanlığı Orman Genel

Müdürlüğü tarafından düzenlenen

Geleceğe Nefes Projesi kapsamında

HAUS Makina Sanayi Ticaret Anonim

Şirketi olarak biz de ülkemizin

geleceğine nefes olmak adına Aydın

Bölgesine çalışanlarımız adına fidan

bağışında bulunduk. HAUS Santrifüj

Teknolojileri olarak ürettiğimiz ürünler

ile çevreye faydalı olmaktan gurur

duymanın yanı sıra bakanlığımızın

düzenlediği bu projeye katılmanın da

mutluluğunu yaşamaktayız.


TÜRKİYE’DE İLK

Vidalı Hava Kompresörlerinde

5 YIL GARANTİ

Dönemi Başladı!

* Tüm yağ enjekteli vidalı seri kompresörlerimizde standart periyodik

bakımların orijinal yedek parçalarla yetkili servisler yapılması koşuluyla geçerlidir.

dalgakiran.com

Yeni

AR Serisi

Pistonlu ve vidalı kompresörler olmak üzere geniş bir ürün

yelpazesine sahip Eccoair, az yatırımla mümkün olan en yüksek

kalite ve performansı sunarak şirketinizin gelişiminde itici güç oluyor.

Eccoair bir Dalgakıran Grup markasıdır.

www.eccoair.com.tr

AIR WORLD KISA HABERLER

1915 Çanakkale Köprüsü Projesi'nde

Özen Kompresör Tercih Edildi

Mart 2017'de temeli atılan

Çanakkale'nin Lapseki ilçesine

bağlı Şekerkaya mevkisi

ile Gelibolu'nun Sütlüce

mevkisi arasında yapımı süren 1915

Çanakkale Köprüsü inşaatında; toplam

4 adet olmak üzere, her bir ayağında

Özen Kompresör ürünleri kullanılıyor.

Projeye özel olarak hazırlanan

kompresör seti; OSC V serisi frekans

invertörlü vidalı kompresör, kurutucu

ve hava tankından oluşuyor. Ortam

koşullarına ve taşımaya uygun olarak

tasarlanan sette yer alan OSC V serisi

frekans invertörlü vidalı kompresör,

motor devrini işletmenin anlık hava

ihtiyacına göre ayarlayarak enerji

tasarrufu ve düşük maliyetli üretim

yapma imkânı sağlıyor. Set üzerinde

entegre soğutmalı tip hava kurutucusu

basınçlı hava sistemindeki nem ve

partikülleri uzaklaştırıyor. Basınçlı

hava şartlarına özel olarak tasarlanan

hava tankı ile de komple bir çözüm

sağlanmış oluyor.

Verimliliği ve dayanıklılığı ile ön

plana çıkan Özen Kompresör ürünleri

köprü inşaatının kumlama ve boyama

işlemleri için kullanılıyor.

Projeye ilişkin olarak Özen

Kompresör Yönetim Kurulu Başkanı

İbrahim Özen; “Ülkemiz için önemli

olan bu proje bittiğinde Trakya

ile Ege Bölgesi’ni bağlayacak ve

bölgenin entegrasyonuna büyük katkı

sağlayacak. Bu projeye verdiğimiz

katkıdan dolayı gururluyuz. Yerli bir

kompresör üreticisi olarak üzerinde

hassasiyetle durduğumuz konulardan

biri uluslararası rekabette global bir

oyuncu haline gelmek için gerekli tüm

altyapı çalışmalarını yapmak ve bu

yolda kararlılıkla ilerlemek. Yaptığımız

tüm çalışmalar ve aldığımız büyük

projeler bu yolda ilerlediğimizin bir

göstergesi” dedi.


MAKALE

Yağsız Kompresörler

7

Hakkında

Yanlış

Bilinen

Bilgi

Bu makale, Parker Gas Separation and Filtration Division

EMEA Marka İletişimi Takım lideri Dave Sykes tarafından

kaleme alınmış, Parker Türkiye Distribütörü DHE Endüstriyel

Satış Müdürü Burak Yüce tarafından Türkçeleştirilmiştir.


MAKALE

Umarız, bu makale

yeni bir kompresörün

avantajlarını ve

dezavantajlarını

araştırırken

karşılaştığınız

bazı ikilemleri

ortadan kaldırmaya

yardımcı olmak için

hazırlanmıştır.

Piyasada çok miktarda

farklı seçeneğin bulunması

nedeniyle mevcut

kompresörün değişimi

veya yeni endüstriyel kompresör

alımı için doğru kararı verebilmek

can sıkıcı bir iş olabilir.

Maliyetleri düşürmeyi vaat

etmesi, yağsız kompresörleri

ilgi çekici hale getirir. Yağ

enjeksiyonlu kompresörlere

kıyasla avantajları ve

dezavantajları bulunsa da

yağsız kompresörler hakkında

endüstride birçok yanlış bilgi

bulunur.

Bu makale, yanlış kanıları

ortadan kaldırmayı ve bir sonraki

kompresörünüzü seçerken

düşünmeniz gereken bazı önemli

kurallar hakkında fikir vermeyi

amaçlıyoruz.

1

Yanlış Bilgi: Hava kompresörü

yağ kirliliğinin

tek sebebidir

Genellikle yağsız

kompresörler sıkıştırma

odacığında yağ kullanmadığı için,

çıkan basınçlı havanın tamamen

yağsız olduğu düşünülür. Basınçlı

hava sistemlerindeki kirlilik dört

farklı kaynaktan geldiği için bu

düşünce yanlıştır. Kompresörün

emdiği hava, ortam havasında

bulunan yağ buharı nedeniyle

zaten kirlidir ve yağsız kompresör

bunu gideremez.

2Yanlış Bilgi: Yağsız kompresörler

kirletici madde

içermeyen hava sağlar

Yağsız kompresörler,

basınçlı havadan giderilmesi

gereken yağ miktarını azaltmasına

rağmen, genellikle havanın içinde

bulunan diğer kirletici maddeleri

azaltma özelliğine sahip değildir.

Genellikle, partiküllerin ve

mikroorganizmaların yanı sıra

su ve yağ (farklı aşamalarda)

basınçlı havayı kirletir. Proseslerin

bu kirletici maddelerden

etkilenmediğinden emin olmak

için, bu maddeleri kabul edilebilir

bir düzeye azaltmak veya ortadan

kaldırmak önemlidir.

3

Yanlış Bilgi: Yağsız

kompresörler şartlandırma

ekipmanına ihtiyaç duymaz

Yağsız kompresör

kurulurken, yaygın olarak

yapılan uygulamalardan biri

akış yönündeki filtrelemelerin

tamamını veya bir kısmını

çıkarmaktır. Basınçlı hava

sistemindeki arıtma ekipmanları

çoğunlukla çift filtre kurulumu

içerir. Bu filtrelerden birinin

partikül filtresi diğerinin ise

yağ temizleme filtresi olduğu

düşünülür. Aslında bu iki

filtre yağ/su/partikül tutucu

filtrelerdir ve sistemdeki arıtma

ekipmanlarının en önemli

parçalarıdır.

Her iki filtre de aynı kirlilik

giderme fonksiyonunu üstlenir.

Ancak bu işlemi farklı filtreleme

düzeylerinde yaparlar. İlk filtre,

genel amaçlı ve yüksek verimli

ikinci filtreyi yoğun kirlilikten

koruyan bir filtredir. Bu çift filtre

kurulumu, daha düşük işletme

maliyetleri ve tekli yüksek verimli

filtreye kıyasla daha az bakım gibi

ek avantajları sayesinde kesintisiz

basınçlı hava teminini sağlar.

Basınçlı hava kurutucuları

sıvı veya aerosol biçimindeki

suyu ayrıştırmak için değil,

sadece su buharını gidermek için

tasarlanmıştır. Ayrıca verimli

bir şekilde çalışması ve istenilen

çiğ noktasına ulaşması için yağ/

su/partikül tutucu filtrelerin

kullanılması gerekir.

4Yanlış Bilgi: Yağsız kompresörler

yağ kullanmaz

Tasarımları gereği,

yağsız kompresörler basınç

odacığında yağ kullanmaz. Bu

sayede yağ sıkıştırılan havaya

temas etmez. Ancak, hareketli

parçaların yağlanması ve

8


MAKALE

makinenin soğutulması için genellikle yağ kullanılır.

Yağsız kompresörlerde genel olarak dişli

kutusunu yağlamak için kullanılan yağın, basınçlı

havaya girmesini engellemek için ayrıntılı ve

karmaşık sızdırmazlık sistemleri kullanılır. Ancak

sızdırmazlık mekanizmasında sorun olduğu

durumlarda, yağın basınçlı hava sistemine girme

ihtimali ortaya çıkar. Karter havalandırmasından

çıkan yağ buharı da kompresör hava emişinden

sisteme gidebilir.

5Yanlış Bilgi: Yağsız kompresörler ISO8573-

1:2010 Sınıf 0 spesifikasyonuna uygun

basınçlı hava sağlar

ISO8573-1, Basınçlı Hava Saflığı için

Uluslararası Standart'tır ve hava kalitesi için farklı

sınıflandırmalar sunar. Sınıf 0, bu sınıflandırmaların

en sıkı koşullarına sahip olanıdır ve birçok

kompresör üreticisi yağsız kompresörlerin Sınıf 0'a

uygun olduğunu iddia eder.

Bazı kompresör üreticileri yağsız

kompresörlerden sağlanan havanın Sınıf 0

standartlarına uygun olduğunu iddia eder. Sınıf

0, sıfır kirlilik anlamına gelmez. Kompresör temiz

oda koşullarında test edilirse kompresörün çıkış

noktasında kirlilik en düşük seviyede olur. Aynı

kompresör endüstriyel bir ortama kurulduğunda,

kirlilik kompresörün hava giriş noktasından

çekilen havaya bağlı olur. Dolayısıyla Sınıf 0 iddiası

geçerliliğini yitirir.

Kompresörün çıkışından Sınıf 0 kalitesinde hava

sağlansa bile son kullanım noktasında havanın hala

Sınıf 0 kalitesinde olacağının garantisi yoktur. Çünkü

hava tankından ve dağıtım borularından gelecek

olan kirlilik basınçlı havayı da kirletecektir.

Yanlış bir kanı olarak Sınıf 0 standartlarının

yalnızca yağ ile ilgili olduğu düşünülür. Ancak

ISO8573-1 standartlarının Partikül, Su ve Yağ için

sınıflandırmaları da bulunur. Sınıf 0 iddiasında

bulunurken, Sınıf 0 ile hangi kirletici maddelerin

kastedildiği spesifikasyonlarda belirtilmelidir.

6Yanlış Bilgi: Yağsız kompresörler toplam

sahip olma maliyetini de düşürür

Filtre ihtiyacı ortadan kalkacağı ve bu

sayede daha düşük basınç kayıpları ile

işletme maliyetleri düşürüleceği için, genellikle

yağsız kompresör kullanmanın toplam sahip olma

maliyetini düşürdüğü belirtilir.

Ne tür bir kompresör kurulursa kurulsun

aynı düzeyde arıtma ekipmanı gereklidir. Arıtma

ekipmanları, kompresörün hava giriş noktasından

giren kirletici maddelere, kompresör tarafından

eklenen kirletici maddelere ve boru hatlarından gelen

pas ve çapak gibi diğer kirliliklere göre seçilmelidir.

Genellikle yağsız kompresörün satın alma fiyatı

ona eşdeğer yağlı bir kompresör fiyatından oldukça

yüksektir. Vida grubunun bakımı ise genellikle

eşdeğer yağlı kompresörün bakımından daha

pahalıdır. Bazı modellerde yalnızca birkaç yıldan

sonra vida grubunun tamamen değişimi gerekir. Bu

nedenle, aslında toplam sahip olma maliyeti önemli

ölçüde artar.

7Yanlış Bilgi: Yağsız kompresörler yağlı makinelere

kıyasla daha çevre dostudur

Sıvı yağ bulunmamasına rağmen, su

buharı yine de kompresör tarafından emilir.

Yani yağsız kompresörler bile havadaki yağ

buharından ötürü yağlı kondensat üretebilir.

Giriş noktasından çekilen yağ buharı yoğuşarak

likitleşebilir ve bu yağ, kompresördeki yoğunlaşmış

suyla karışabilir. Kompresörden çıkan atık kondens

içerisindeki yağ miktarını belirlemek ve atık su

içerisindeki yağ kontaminasyonunu yerel yasal

koşullarla belirlenmiş seviyelere indirgemek,

kompresör kullanıcılarının sorumluluğundadır.

Atık sınırlamalarına ve atmosferik havadaki yağ

buharı hacmine bağlı olarak, yağsız kompresör

kurulumlarında da kondens hattına bağlı yağ/su

seperatörü kullanmak gerekebilir.


MAKALE

Sahada Azot

Üretimi ile

Lazer Kesme

Maliyetlerini

Azaltın

Lazer uygulamaları

için sahada azot

üretimi; azaltılmış

maliyetler, daha

istikrarlı tedarik,

kesintisiz üretim

ve geliştirilmiş

güvenlik de dahil

olmak üzere pek

çok fayda sağlar.

Bu yazı Parker Hannifin Nitrojen Ürün Yöneticisi ve Gaz

Üretimi Teknolojisi Blog Ekip Üyesi David Connaughton

ile Gaz Üretimi Teknolojisi Blog Ekip Üyesi Judy Silva

tarafından kaleme alınmış, Parker Türkiye Uygulama

Mühendisi Ege Atillâ tarafından Türkçeleştirilmiştir.


MAKALE

Bir lazer nasıl çalışır?

Lazer, uyarılmış bir

kaynaktan yayılan foton

emisyonuyla, elektromanyetik

spektrumun

kızılötesi, görünür ışık veya

morötesi aralıklarında monokromatik

güçlü bir ışın üreten bir cihazdır.

Lazerler yüksek teknoloji

gerektiren bilgisayar çiplerinden

kalın sacların dilimlenmesine

kadar birçok endüstriyel üretim

uygulamaları için kullanılır.

Bugünün global üretim

ortamının tedarikçilerden;

kısaltılmış teslim süreleri, en

yüksek hassasiyet, sıfır iade,

enerji verimliliği, minimum risk

ile maksimum çalışma süresi

ve en düşük maliyet de dahil

olmak üzere çok sayıda talebi

vardır. Lazer uygulamaları

da buna istisna değildir;

teknoloji geliştikçe daha güçlü,

hızlı ve verimli makineler

üretilir ve geliştirilirken, mali

sürdürülebilirliği sağlamak için

maliyetlerin kontrol altında

tutulması da artan bir zorluktur.

Lazer uygulamalar nasıl

azot kullanır?

Bir yardımcı gaz olarak

Oksidasyon, oksijen bulunan bir

ortamda sıcaklık uygulanması

ile ortaya çıkar; oksidasyon,

kesilen kenarda karbon tabakası

oluşmasından kaynaklanan renk

bozulmasına sebep olabilir. Bu

bitmiş ürünün görünümünü

olumsuz etkileyebilir veya

oksitlenmiş yüzeye uygulanan

kaplama ya da boyanın

yapışmamasına neden olabilir.

İnert özellikleri nedeniyle

azot, lazerin oksijensiz bir

ortamda çalışmasına, böylece

oksidasyonun önlenmesine

imkan sağlar. İlave olarak,

azot gazının basıncı, erimiş

malzemeyi uzağa üfleyerek temiz

bir kesim işlemine imkan verir.

Kaliteli bir kesim elde etmek

için paslanmaz çelik %99,95

veya daha saf azota ihtiyaç

duyarken, alüminyum ve çelikte

hızlı bir kesim için %98 saflık

seviyelerinden faydalanılabilir.

Işın yolunu temizlemek için

Birçok endüstriyel lazer

kesim sistemlerinde, özellikle

CO2 lazerlerde, ışın bir

bölümde üretilmiştir ve başka

bir bölümdeki kullanım

noktasına yönlendirilmelidir.

Lazer ışını genel olarak kılavuz

yollar (guide-ways) içinde yer

almaktadır. Kılavuz yollar,

lazeri hedef alana odaklamak ve

yansıtmak için, lensler ve aynalar

içeren teleskopik boru ve esnek

körüklerden meydana gelir.

Işının bozulmasını önlemek

ve güç ve yoğunluğunu

korumak için, ışın yolunun

nemden, CO2den, kirli

parçacıklardan ve sapmaya

veya güç kaybına neden olacak

diğer kirleticilerden temizlenmiş

olması gerekmektedir. Lensler

ve su soğutmalı aynalar

da aynı zamanda kirden,

hidrokarbonların yoğuşmasından

ve su buharından uzak

tutulmalıdır, aksi takdirde

yanmaya ve bu pahalı parçaların

çizilmesine neden olur.

Azot, ışın kılavuz yolunun

kuru, temiz, yağsız ve çok

az kirleticiye sahip olarak

kullanılması için ideal bir ortam

sağlar.

Yardımcı ve/veya temizleme

gazı olarak kullanılan nitrojen

gibi sarf malzemeleri, lazer

teknolojiye sahip kesme

cihazlarının maliyet ve

duraklama süreleri için

önemli etkenlerdir. Aslında,

geleneksel sıvı ve silindir

besleme yöntemlerinde azot,

toplam lazer işletme giderlerinin

%60'ının üzerinde olarak dikkate

alınabilir.

8


MAKALE

Düşük maliyet - Sahada azot üreten tesisler

geliştirilmiş işletme verimliliğinin yanı sıra, gaz

maliyetlerinde önemli bir azalma gerçekleştirebilir.

Azot kaynakları

• Azot çeşitli şekillerde satın alınabilir: yüksek

basınçlı silindirler, sıvı tankları veya dökme depolama

kapları.

• Azot ayrıca, kurum içi bir azot jeneratörü

ile standart basınçlı hava kullanılarak sahada da

üretilebilir. Kurum içi jeneratör, havanın içindeki azot

ve oksijeni ayırır ve genellikle azot sağlanması için en

verimli ve ekonomik yöntemdir.

Dış kaynaklardan azot sağlamanın

dezavantajları

• Azot için dış tedarikçilere dayanmak, kontrol

edilemeyen fiyat artışları, sözleşme görüşmeleri,

tank kira ücretleri, OSHA isterlerine bağlılık, tehlikeli

madde ücretleri, teslimat ek ücretleri, yerel ve eyalet

vergileri gibi çeşitli zorluklar yaratabilir. Zamanlama

çatışmaları, teslimat gecikmeleri ve uzun tedarik

süreçleri gibi problemler, işlemleri yavaşlatabilir.

• Bu, ekstra idari işler ve yüksek işletme masrafları

anlamına gelmektedir. Teslimat yaklaşımı da, yalın

üretim teknikleri ve gittikçe yaygınlaşan daha az ve

daha verimli tedarik zincirleri oluşturma eğilimi ile

uyumlu değildir.

• Yüksek basınçlı silindirler taşınırken ve

depolanırken gerekli önlemler alınmalıdır. Silindir

düşerse ve bir vana kırılırsa, silindirin potansiyel bir

roket haline gelmesinden dolayı tehlikeli bir durum

oluşabilir.

Sahada azot üretmenin faydaları

• Düşük maliyet - Sahada azot üreten tesisler

geliştirilmiş işletme verimliliğin yanı sıra, gaz

maliyetlerinde önemli bir azalma gerçekleştirebilir.

İlave olarak bir azot jeneratörü kamyon taşımacılığıyla

ilişkili giderleri ve CO2 emisyonlarını ortadan kaldırır.

• Sürekli besleme - Tipik bir saha sistemi bir

operatöre ihtiyaç duymadan süreklilik esasına

göre çalışır. Tankların değişimi için üretim zamanı

harcanmaz.

• Daha az atık - Saha sistemi uygulama için gerekli

olan basınçta ve debide azot üretir, böylece gaz boşa

gitmez.

• Gelişmiş tesis güvenliği - Bir azot jeneratörü

ile yüksek basınçlı silindirlerin yükleme-boşaltma

tehlikesi ortadan kaldırır.

• Daha fazla tedarik güvenliği - Teslimattaki

gecikmeleri, uzun vadeli sözleşmeleri ve kontrol

edilemeyen fiyat artışlarını eleyerek dış tedarikçilere

bağımlılığı ortadan kaldırır

• Kolay kurulum - Azot jeneratörleri ayaklıdır

ve gerekli azot miktarına bağlı olarak bir kabin veya

kızak üzerine monte edilmiştir. Kurulum kolaydır.

Sadece azot jeneratörü girişine standart bir sıkıştırılmış

hava hattı bağlayın ve azot hattına çıkış bağlayın.


Yetkili distribütör

Enkosan Kompresör yeni yerinde

Atlas Copco ile daha güçlü!

Yağ Enjeksiyonlu

Vidalı Kompresörler

Yağ Enjeksiyonlu

Pistonlu Kompresörler

Hava Kurutucular

Membran Kurutucular

.

Nitrojen ve Oksijen

Jeneratörleri

MAKALE

Kompresör Atık Isı

Geri Kazanımı Sistemi

Altuğ KARATAŞ

Makine Mühendisi MBA

VAT ENERJİ HİZMETLERİ A.Ş.

Basınçlı hava sistemleri enerji tüketimi çok yoğun

sistemler oldukları için verimlilik çok önemlidir. En uygun

koşullarda bile, kompresörlere verilen enerjinin oldukça

büyük bir bölümü ziyan edilir. Bu atık enerjiyi faydalı

enerjiye dönüştürmenin yolları aranmalı ve basınçlı hava

sistemi olabilecek en verimli şekilde tasarlanmalıdır.


MAKALE

Hava sıkıştırıldığında ısı oluşur. Isı enerjisi

sıkıştırılmış hacim içerisinde kalmakta ve

basınçlı hava boru hattına gönderilmeden önce

bu ısının fazlası uzaklaştırılmaktadır. Aşağıda

(Resim 1) ısı dağılımının şeması gösterilmektedir.

Kompresör Atık Isısı Sistemi Nasıl Çalışır?

Kompresörde basınçlı hava üretiminden dolayı ısınan

sıcak hava kullanılmadan dışarı atılır, atılan bu enerji,

kompresöre verilen toplam enerjinin %70’i kadardır. Bu

yüzden atık ısı geri kazanım sistemi uygulaması yapılarak

atılan bu enerji geri kazanılabilir. Atık ısıyı geri kazanmak

için kullanılan atık ısı geri kazanım kiti ile elde edilen ısı

enerjisi eşanjörler vasıtasıyla kullanımın olduğu bölüme

gönderilmek üzere dağıtılır. Elde edilen bu ısı enerjisi,

kompresör dairesine en yakın alan için ortam ısıtmasında

ve/veya tesisin ihtiyacı olan sıcak suyun üretilmesinde

kullanılabilir.

Örnek tesiste uygulanacak atık ısı geri kazanım

sisteminde, yağ ve hava yerine su kullanılacaktır.

Kompresör atık ısısı sisteminin akış şeması aşağıda

gösterilmiştir;

Resim 1: Bir Kompresörde Yaklaşık Isı Dağılımı Şeması

1 Elektrik Motorundan Şafta Verilen Güç %100

2 Radyasyon Kayıpları %4

3 Alçak Basınç Kademesinden Isı Geri Kazanımı %4

4 Ara Soğutucudan Isı Geri Kazanımı %43

5 Yüksek Basınç Kademesinden Isı Geri Kazanımı %4

6 Son Soğutucudan Isı Geri Kazanımı %43

7 Teorik Olarak Geri Kazanılabilen Isı %94

8 Basınçlı Havada Kalan Isı %6

Bir Tesiste Yapılan Kompresör Atık Isısı Geri

Kazanımı Sistemi Projesi

Basınçlı hava elde etmek için kompresörlerde harcanan

elektrik enerjisinin %90 veya fazlasını ısı enerjisi olarak

geri kazanmak ve işletmenin herhangi bir noktasındaki ısı

ihtiyacını gidermek mümkündür. Böylece hem atık ısıdan

faydalanılmış olacak hem de işletmenin enerji maliyeti ve

çevreye olan etkisi azalacaktır.

Resim 3 : Kompresör Atık Isısı Sistemi Akış Şeması

Tasarruf Hesabı

Aşağıdaki şemada gösterilen kompresörlerin, atık

ısıdan elde edilen enerji tasarrufu hesaplanmıştır.

Resim 4: Örnek Kompresör Dairesi

Resim 2: Kompresör Atık Isı Geri Kazanımı Sistemi

Örnek kompresör dairesinde 55 kW, 90 kW ve 132

kW olmak üzere 3 adet kompresör bulunmaktadır.

Kompresörler tam yükte ve yıllık 8400 saat çalışmaktadır.

Hesaplamalar sonucu örnek kompresör dairesine ait

toplam yıllık ısıl kapasite 1.400.675 kcal/yıl, doğalgaz

tasarrufu 188.664 Sm³/yıl ve parasal tasarrufu ise 301.863

TL/yıl’dır.

8


MAKALE

55 kW Kompresör Isı Geri Kazanım Kiti

Isıl Kapasite : 33.100 kcal/saat

Su Giriş Sıcaklığı : 20 °C

Su Çıkış Sıcaklığı : 50 °C

Su Debisi : 1.103 kg/saat

Doğalgaz Tasarrufu : 4,46 Sm³/saat

Doğalgaz Birim Fiyatı : 1,60 TL/Sm³

Tesis Çalışma Saatleri : 24x350 saat/yıl

Yıllık Doğalgaz Tasarrufu : 37.464 Sm³/yıl

Yıllık Parasal Tasarruf : 59.943 TL/yıl





















Kompresör dairesi için atık ısı geri kazanımı kiti, toplam tasarruf

ve geri ödeme süresi hesaplanmıştır;

Atık Isı Geri Kazanımı Kiti : 250.120 TL

Kompresörlerin Toplam Tasarrufu : 301.863 TL

Geri Ödeme Süresi : 10 Ay

Sonuç

Kompresörlerin egzoz gazlarından ısı geri kazanımı

ile elde edilecek enerji ile tesis içindeki herhangi bir alanın

ısıtmasını gerçekleştirmek ya da proseslerde kullanılan

sıcak suyun elde edilmesini sağlamak mümkündür. Bu

proje sayesinde hem atık ısıdan faydalanılmış olacak hem

de işletmenin enerji maliyeti düşürülerek, çevreye yayılan

CO2 emisyonu azaltılacaktır.

Basınçlı havanın en pahalı enerji olduğu gerçeği göz

önünde bulundurularak yapılacak müdahalelerle hem

sistemin güvenli çalışması sağlanacak hem de enerji

tasarrufu elde edilebilecektir.


ÖZEL RÖPORTAJ

"Basınçlı Hava

Çözümleri Uzmanı"

Daha minimalist ve

modern hatlara

sahip olan yeni

logomuz, Özen

Kompresör’ün

gelişimine ve

iç pazar kadar

global pazarda da

devam eden büyüme

başarısına işaret

ediyor.

İbrahim Özen

Özen Kompresör Yönetim Kurulu Başkanı


ÖZEL RÖPORTAJ

Türkiye’de kompresör

sektöründe standartların

olmaması rekabette sorun

yaratıyor diyen Özen

Kompresör Yönetim kurulu Başkanı

İbrahm Özen, "Küresel rekabette yerli

firmaların söz sahibi olabilmesi için

sektörde standartların sağlanmasının

çok önemli olduğuna inanıyorum"

dedi.

n Yeni logo lansmanı yaptınız.

neden ihtiyaç duydunuz?

Zaman içinde hem teknolojinin

hem de tasarım standartlarının

değişmesiyle beraber markaların

kullandıkları logolar da değişime

ihtiyaç duyuyor. Kullanılan yazı

fontlarından renklere ve şekillere

kadar birçok unsur günün

standartlarına uyum sağlamıyor

ve değişim yapmak bir zorunluluk

haline geliyor. Ayrıca firmamızın

Amerika pazarına açılmasının

beraberinde getirdiği değişim de logo

değişimini tetikledi diyebiliriz. 20

seneyi aşkın süredir kullandığımız

logomuzu ve kurumsal kimliğimizi

günümüzün gereksinimlerine göre

yeniledik.

Daha minimalist ve modern

hatlara sahip olan yeni logomuz,

Özen Kompresör’ün gelişimine ve

iç pazar kadar global pazarda da

devam eden büyüme başarısına işaret

ediyor. Tüm ürün tasarımları ve

renklerini de yeniledik. Bu yenilenme

sürecinde sloganımızı da “Basınçlı

Hava Çözümleri Uzmanı“ olarak

değiştirdik.

n Türkiye’de henüz kompresör

sektöründe denetim ve standartlar

oturmamışken firma olarak, ASME

standartlarında ve zor bir pazarda

oyuncu olmak gibi bir risk aldınız.

ABD için üretilen ürünlerde yapılan

değişimleri ise Türkiye’deki üretime

yansıtmak için logodan tüm tasarıma

varana kadar bir değişime gittiniz.

Belirttiğiniz gibi Türkiye’de

kompresör sektöründe standartların

olmaması rekabette sorun yaratıyor.

Küresel rekabette yerli firmaların

söz sahibi olabilmesi için sektörde

standartların sağlanmasının çok

önemli olduğuna inanıyorum. Sonik

nozul debimetre konusundaki

çalışmalarımız bunun en önemli

"Son yılların en çok konuşulan konuları

sürdürülebilirlik ve verimlilik. Biz de bu paralelde

ürünlerimizde gerekli gelişmeleri yapıyoruz"

kilometre taşlarından biri. Türkiye’de

sonik nozul debimetre ile debi ölçen

ilk firmayız.

Debi ölçümünde standartların

oturtulması için MİB bünyesinde

bulunan Basınçlı Hava Kompresörü,

Kurutucular ve Ekipmanları Komitesi

çalışmalarını sürdürüyor. Sektörün

öncüsü olan firmalar sonik nozul

ile debi ölçme yöntemini bir bir

bünyelerine kazandırıyorlar.

Bunun yanı sıra TSE ile yapılan

görüşmeler ile sonik nozul ile

debi ölçüm sisteminin bağımsız

bir kuruluş tarafından yapılması

önerisi kurum tarafından kabul

gördü. TSE’nin bu ölçüm sistemini

bünyesinde bulundurması sektördeki

standardizasyonu sağlayacak.

Standartları belirlenmiş üretim ile

markamızı uluslararası arenada

da bir adım ileriye taşıyacağımıza

inanıyorum.

Ayrıca bir sonraki adım da

kurumların enerji kimlik bilgileri

çıkarılarak, doğru ve güvenilir bir

kurumdan doğru hizmetin alınmasına

olanak sağlayacak. Böylece

kompresörler enerji verimliliğine göre

sınıflandırılarak tüketicilerin enerji

maliyeti düşük olan kompresörleri

almasının yolu açılacak. Özen

Kompresör olarak bu sürecin bir

parçası olmaktan ve buna öncülük

etmekten gurur duyuyoruz.

n Özen Kompresör olarak

yaptığınız bu değişimle gerek

satış, gerek servis bayilerinize de

bir standart getirecek misiniz?

Mesela araçlar, giyim kuşam, servis

teknisyenlerinin kıyafeti?

Kurumsal kimliğin yenilenmesi

ile birlikte bayi tabelalarından

araçlara, şirket içi kullanılacak

kıyafetlerden baskılı malzemelere

kadar her şeyi bir standarda

oturttuk. Yarım asırlık endüstriyel

makine imalatı tecrübemizle

basınçlı hava sektörünün önemli

oyuncularından biriyiz. Yenilikçi

ve müşteri memnuniyeti odaklı

çalışmamızla güvenilir, dayanıklı ve

verimli ürünler üretiyoruz. Bu da

durmadan gelişmeye devam etmek

ve öncü olmak gibi önemli bir misyon

yüklüyor bize.

n 2020 ile beraber farklı

kompresör serilerini de kattınız mı

kataloğunuza?

Son yılların en çok konuşulan

konuları sürdürülebilirlik ve

verimlilik. Biz de bu paralelde

ürünlerimizde gerekli gelişmeleri

yapıyoruz. Ürün portföyümüze

OSC DS direkt akuple frekans

invertörlü vidalı kompresör serisini

ekledik. Zorlu ve yoğun koşullarda

çalışan endüstrilerin beklentilerine

cevap verecek şekilde tasarlanan

serimiz; daha sessiz, daha verimli

ve daha uzun ömürlü olması ile ön

plana çıkıyor. Bu ürün ile özellikle

yoğun ve yüksek debili çalışan

endüstrilerde birim tüketim (debi)

başına düşen enerji (kW) tüketiminin

(spesifik güç) minimum seviyelere

gelmesini sağladık. OSC DS serimiz

müşterilerimizden beklediğimiz

ilgiyi gördü. Bu da bizim doğru

yolda ilerlediğimizin bir göstergesi

ve çalışmalarımızın karşılığının en iyi

ödülü diyebiliriz.


MAKALE

Azot Gazı ile Kahve Paketlemenin

Tüketiciler ve

Üreticiler İçin

Avantajları

Kökeni yüzyıllar önce

Etiyopya'ya dayanan

kahve, olağanüstü

derecede popüler bir

içecektir. Amerika

Birleşik Devletleri

Tarım Bakanlığı'na

göre günümüzde

kahve tüketimi küresel

olarak yaklaşık yılda

153,3 milyon pakettir.

Bu makale, Azot Jeneratörleri

Ürün Müdürü David

Connaughton ve Parker Gaz

Üretimi ve Filtrasyonu Divizyonu

Gaz Jenerasyonu Blog Ekibi

Üyesi Jennifer Fiorello tarafından

kaleme alınmış, Parker Türkiye

Proje Mühendisi Okan Öztürk

tarafından Türkçeleştirilmiştir.


MAKALE

Kahve kavurmacılığı 13.

yüzyılda başlamıştır. Kavurma

aromayı, rengi ve

lezzeti ortaya çıkararak kahve

çekirdeklerinde kimyasal değişime

sebep olan bir ısıl işlemdir. Kahve

çekirdekleri kavrulduktan sonra

uzun süre havayla temas

ederse bayatlayıp tatsızlaşabilir.

Raf ömrünü

artırmak amacıyla,

modern kahve ambalajlama

ve üretiminde

20.yüzyılın sonlarında

durağan bir atmosfer

sağlayan azot gazı kullanılmaya

başlanmıştır. Aşağıda azot ile kahve

ambalajlamanın (paketlemenin) ve

yerinde azot gazı üretiminin yararlarını

inceleyeceğiz.

Tazelik Güvencesi

Raf ömrünü uzatmak gıda ve içecek

endüstrisi için temel bir amaçtır.

Kahve ambalajcıları ve işleyicileri

sürekli olarak raf ömrünü uzatmanın,

taze ve lezzetli bir ürün elde

etmenin yollarını arar. İster kartuş

ister paket kahve olsun azot gazı

kullanılarak paketleme, öğütülmüş

kahvenin tazeliğini ve aromasını

korumasına yardımcı olur. Tüketiciler,

kafeler ve kavurucular azot gazı ile

paketlenen kahveden yararlanır.

Kahve; içime taze tat, zengin krema

ve nefis kokular katan aromatik yağlarla

doludur. Kahve çekirdeklerinin

öğütülmesiyle, içerisindeki yağ dışarı

çıkar. Bu yağlar zamanla kahvenin

tadını azaltan gazlar yaymaya başlar

ve bu yağlar kahvenin oksitlenmesine

neden, bu nedenle de paketi kapatmadan

hemen önce öğütülmüş kahve

çekirdeklerini azot gazıyla ambalajlamak

gerekmektedir. Azot, paketteki

oksijenin yerini doldurur ve kahvenin

raf ömrünü uzatır.

Ayrıca, azot paketteki oksijen ve

nemi ortadan kaldırarak bakteri oluşumunu

da engeller. Kullanılan azotun steril

bir filtrasyondan geçirilmesi gerekir.

Böylece azot gazı maya, küf ve bakteri

oluşumunu da engeller. Kahve organik

bir ürün olduğu için azot gazı böceklenme

ihtimalini de ortadan kaldırır.

Proses Nasıl İşler

Kahve üreticileri, müşterilerinin

kendi evlerinde kahvelerini yudumlarken

onların adeta bir kafede kahve

içiyormuş deneyimi yaşamalarını isterler,

bunun için müşterilerine mümkün

olan en taze kahveyi sunmaya çalışırlar.

Bunu sağlamak için azot gazı ile paketleme

kilit noktadır. Kahve dikey form

dolum makinaları kullanılarak ambalajlanır.

Öğütülmüş kahve besleme

hunisinin içine aktarılır. Paket besleme

hunisinden gelen kahveyle dolunca

paketler azot gazıyla doldurma işlemi

yapan dağıtım makinelerine gönderilir.

Son olarak paket kapatılana kadar azot

gazıyla doldurulur ve bu sayede kahve

aylarca taze kalır.

Şirket Büyümesi

Tazelik ve kalitenin yanı sıra, azot

gazı ile paketleme coğrafi erişimi de

geliştirerek kahve üreticisine işini

büyütme imkânı sunar. Azot gazıyla

korunan kahvenin raf ömrü uzar ve

nakliye ile dünyanın dört bir yanına

taşınabilir. Ayrıca, üreticiler bireysel

olarak satılan kahve paketlerinin yanı

sıra genelde daha uzun bir raf ömrü

gerektiren oteller ve otomatik harici

kahve makinaları için de paketleme

yapabilir.

Azot Kaynakları

Azot, yüksek basınçlı silindir

veya sıvı tank biçiminde dışarıdan

tedarikçiler tarafından da temin

edilebilir. Azot gazı ayrıca azot

jeneratörleri ile yerinde de üretilebilir.

Azot jeneratörü atmosferdeki azot ve

oksijeni ayrıştırarak çalışır.

Yerinde Azot Gazı Üretiminin

Yararları

Kahve üreticilerinin büyüklüğüne

bağlı olarak yerinde azot üretimi

dışarıdan temin edilen azota kusursuz

bir alternatif olabilir. Üretilen azot; işi

basitleştirip sadeleştirir ve güvenilirliği

artırır. Aynı zamanda çevre dostudur.

Örneğin; Parker azot jeneratörü basınçlı

havadan sınırsız saf azot gazı üretimi

yapabilir. Kahve paketleme işi için

yerinde azot gazı üretimi durumunda,

kompresörden elde edilen basınçlı hava

azot jeneratörüne gönderilir ve dikey

form dolum makinasındaki azot gazı

besleme girişine aktarılır. Azot jeneratörü

için gereken tek servis ihtiyacı

her altı ayda bir filtrelerin değiştirilmesidir.

Ağır, tehlikeli yüksek basınçlı

azot gazı tüplerini veya sıvı azot tanklarını

tesisinize taşımayı gerektirmez.

Azot gazı jeneratörü dışarıdan tedarik

edilen azota göre çevreci bir alternatiftir.

Çünkü dizel yakıt kullanan kamyonlarla

yapılan teslimat ihtiyacını

ortadan kaldırır.


TEKNİK MAKALE

Frekans Konvertörlerinin

Neden Olduğu Harmoniklerin

Pasif Filtrelerle

Eliminasyonu

Gökhan gülşen

Elektrik Elektronik Mühendisi

Frekans konvertörü ile şebeke arası

ve frekans konvertörü ile indüksiyon

motor arasında, şebeke ve motor

için meydana gelen olumsuz etkileri

elimine edebilmek için birtakım

uygulamalar yapılmaktadır. Frekans

konvertörünün yapısı gereği neden

olduğu harmoniklerden kaynaklı

olumsuz etkilerin eliminasyonu ile

şebeke tarafında (özellikle giriş

tarafında kullanılacak filtreler ile)

hem birincil tüketici hem de diğer

tüketiciler için daha temiz ve verimli

bir enerji kullanabilme imkânı

sağlanmaktadır.


Teknik MAKALE

Frekans konvertörünün, indüksiyon motor üzerinden

neden olduğu olumsuz etkileri elimine

ederek de indüksiyon motorun ve frekans

konvertörünün, dolayısıyla bu iki komponentin

bağlı olduğu sistem bütününün işletme ömrü

uzatılmaktadır.

Filtrelerin performansını ölçmek için, 7,5kW

frekans konvertörlü indüksiyon motorun bulunduğu

bir kompresör referans olarak alınmıştır. İlk etapta

mevcut durumun harmonik seviyeleri ile güç değerleri

ölçülmüştür. Ardından, belirlenen filtreler eklenerek

aynı ölçümler tekrarlanmış ve çıkan sonuçlar

birbirleriyle karşılaştırılmıştır. Giriş tarafında %2 ve

%4 hat reaktörü ile LCL tip pasif filtre kullanılmıştır.

1. Frekans Konvertörlü Durumda Harmonikler

Tablo 1.2 Frekans Konvertörü Kullanıldığında Güç ve THB Değerleri

Harcanan Güçler Güç Çarpanları THB Değerleri

2. %2 Hat Reaktörlü Durumda Harmonikler

Şebeke ile frekans konvertörü arasına %2

empedansa sahip bir hat reaktörü bağlanarak aynı

testler tekrarlanmıştır. Kompresör basıncı sabit

tutularak indüksiyon motorun %100 yüklenmesi

sağlanmıştır. Bu koşullar altında elde edilen akımgerilim

dalga şekli aşağıda verilmiştir.

Şekil 1.1. Frekans Konvertörü Kullanıldığında Şebeke Gerilim-Akım

Dalga Şekli

Şekil 1.2. Frekans Konvertörü Kullanıldığında Gerilim-Akım

THB Değerleri

Şekil 2.1. %2 Hat Reaktörü Kullanıldığında Şebeke Gerilim-

Akım Dalga Şekli

Şekil 2.1. incelendiğinde akım dalga şeklindeki

bozulmanın bir miktar düzeldiği gözlemlenmektedir.

Frekans konvertörü öncesine eklenen hat reaktörü

sistemin empedansı arttırarak akımın daha düzgün bir

yapıda olmasını sağlamaktadır. Yapı olarak içeriğinde

bulunan indüktör, akımın ani değişimlerine izin

vermediğinden akım dalga şeklinde iyileşmeye yol

açmaktadır. Elde edilen gerilim ve akım harmonik

spektrumları aşağıda verilmiştir.

Tablo 1.1 Frekans Konvertörü Kullanıldığında Akım ve

Gerilim Harmoniği Genlik Değerleri

Harmoni Mertebesi Gerilim Harmoniği Genliği Akım Harmoniği Genliği

(V)

(A)

Şekil 2.2. %2 Hat Reaktörü Kullanıldığında Gerilim-Akım

THB Değerleri

8


TEKNİK MAKALE

Şekil 2.2’den görüldüğü üzere %2 hat reaktörünün,

%46,1 olan THBI1 değerini, %34,6’ya düşürdüğü

gözlemlenmiştir. Akım ve gerilime ait harmonik

büyüklükler, aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Şekil 3.1 incelendiğinde akım dalga şeklinin, %2

hat reaktörlü duruma göre bir miktar daha iyileştiği

gözlemlenmektedir. Elde edilen gerilim ve akım

harmonik spektrumları aşağıda verilmiştir.

Tablo 2.1. %2 Hat Reaktörü Kullanıldığında Akım ve Gerilim

Harmoniği Genlik Değerleri

Harmonik Mertebesi Gerilim Harmoniği Genliği Akım Harmoniği Genliği

(V)

(A)

Tablo 2.2. %2 Hat Reaktörü Kullanıldığında Güç ve THB Değerleri


Tablo 2.2 incelendiğinde %2 hat reaktörünün, akımın

THB değerini azalttığı, buna bağlı olarak da bozulma

kaynaklı kayıp gücü düşürdüğü gözlemlenmektedir.

Bozulma gücü azaldığı için toplam görünür güç de

azalmıştır. Reaktörler, indüktif reaktif bir karakteristiğe

sahip olduklarından, frekans konvertörlerinin DC bara

ünitelerinde bulunan kapasitörler nedeniyle azalan

reaktif gücün artmasına, 1’e yaklaşan cos değerinin ise

bir miktar 1’den uzaklaşmasına neden olmaktadırlar.

Ancak harmonikler azaldığından güç faktörü değeri

0,85’ten 0,88’e yükselmiştir.

3. %4 Hat Reaktörlü Durumda Harmonikler

Şebeke ile frekans konvertörü arasına %4

empedansa sahip bir hat reaktörü bağlanarak aynı

testler tekrarlanmıştır. Elde edilen akım-gerilim dalga

şekilleri aşağıda verilmiştir.

Şekil 3.2. %4 Hat Reaktörü Kullanıldığında Gerilim-Akım

THB Değerleri

Beklendiği üzere %4 hat reaktörü, %2 hat reaktörüne

oranla harmonik bozulmayı bir miktar daha azaltarak

THBI1 değerini %34,6’dan %31,6’ya düşürebilmiştir.

Empedans değeri yükseldikçe harmonik eliminasyon

oranı artmaktadır ancak yüksek empedanslar ekstra

gerilim düşümlerine neden olmaktadır. Bu durum da

frekans konvertörünün girişindeki gerilimi azaltarak

cihazın daha fazla akım çekmesine ve düşük performansla

çalışmasına neden olmaktadır. Harmoniklere ait

büyüklükler, aşağıdaki tablolarda verilmiştir.

Tablo 3.1. %4 Hat Reaktörü Kullanıldığında Akım ve Gerilim

Harmoniği Gerlik Değerleri


(V)

(A)

Tablo 3.2. %4 Hat Reaktörü Kullanıldığında Güç ve THB Değerleri


Tablo 3.2 incelendiğinde, daha önce de bahsedildiği

üzere hat reaktörlerinin indüktif karakteristiklerinden

dolayı cos değerinin 0,87’ye gerilediği görülmüştür.

Ancak artan indüktif reaktansla birlikte harmonik bozulma

değeri ve bozulma gücünün azaldığı da görülmektedir.

Şekil 3.1. %4 Hat Reaktörü Kullanıldığında Şebeke

Gerilim-Akım Dalga Şekli

4. Pasif Filtreli Durumda Harmonikler

Pasif filtreler de diğer hat filtreleri gibi sisteme

seri olarak bağlanırlar. Ancak içeriğinde indüktörlerle

beraber kapasitörler de bulunur. Filtre belirli bir

kesim frekansına sahiptir. Bu değer genel olarak bu

tarz uygulamalarda baskın olarak görünen 5. ve 7.

harmonik mertebelerine göre ayarlanmaktadır. Bu


TEKNİK MAKALE

uygulamada kullanılan pasif filtrenin kesim frekansı

250 Hz’dir. Pasif filtreler LC kolu ile 5. harmoniği, diğer

seri bağlı reaktör ile de geniş banttaki harmonikleri

filtrelemektedir. Pasif filtre sisteme eklendiğinde,

gerilim-akım dalga şeklindeki iyileşme, aşağıda verilen

şekilden net bir biçimde görülmektedir.

Sistemde yalnızca frekans konvertörünün olduğu

durumda 5 A seviyelerinde olan 5. harmonik akımı,

pasif filtrenin sisteme eklenmesiyle beraber 0,6 A

seviyelerine gerilemiştir. Benzer azalma, diğer baskın

olan harmoniklerden 7. harmonikte de yaşanmıştır.

Böylece düşük bir harmonik bozulma elde edilerek,

harmoniklere bağlı kayıpların da azalması sağlanmıştır.

Pasif filtrenin olduğu durumda elde edilen güç ve THB

değerleri, aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo 4.2. Pasif Filtre Kullanıldığında Güç ve THB Değerleri


Şekil 4.1. Pasif Filtre Kullanıldığında Giriş Gerilim-Akım

Dalga Şekli

Şekil 4.1 incelendiğinde akım dalga şeklinin sinüzoidal

forma yaklaştığı görülmektedir. Elde edilen gerilim ve

akım harmonik spektrumları aşağıda verilmiştir.

Şekil 4.2. Pasif Filtre Kullanıldığında Gerilim-

Akım THB Değerleri

Akım harmonikleri %46,3 THBI1 değerinden,

%8,7’ye gerileyerek büyük oranda elimine edilmiştir.

Akım ve gerilim için ölçülen harmonik genlik değerleri,

aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo 4.1. Pasif filtre Kullanıldığında Akım ve Gerilim

Harmoniği Genlik Değerleri


(V)

(A)

Harmonik kaynaklı kaybedilen güç azaldığından,

bununla orantılı olarak toplam harcanan güç de

azalmıştır. Pasif filtreler, yapılarında bulundurdukları

kapasitör gereği sisteme reaktif kompanzasyon

yapmaktadır. Bundan dolayı da cos değeri 1 çıkmıştır.

Sistem, reaktif güç ihtiyacını kapasitör üzerinden

karşıladığından, reaktif olarak harcanan güç değeri

sıfır olarak elde edilmiştir. Hem cos değerinin 1

olarak elde edilmesinden hem de harmonik bozulma

değerinin az olmasından dolayı elde edilen güç

faktörü, yapılan testler içerisinde en yüksek değere

sahip olanıdır.

5. Sonuç

THBI1 değeri %46,3 olarak ölçülen frekans

konvertörlü indüksiyon motorun bağlı olduğu sisteme

harmonik filtre eklendiğinde, elde edilen akım toplam

harmonik bozulma değerleri aşağıdaki tabloda

verilmiştir. Yine aynı tabloya, hem performans hem de

maliyet bakımından optimum filtrenin belirlenebilmesi

için bu filtrelerin maliyet oranları da eklenmiştir. Baz

maliyet olarak %2 hat reaktörü, akım harmoniği baz

değeri olarak da frekans konvertörlü durumdaki %46,3

alınmıştır.

Tablo 5.1. Harmonik Filtreler için Performans ve Maliyet

Karşılaştırma Tablosu

Sistem Kombinasyonu THB1 Filtreleme Maliyet

(%) Performansı(%) Oranı

KAYNAKLAR

[1]. Gülşen, G., Frekans Konvertörlü İndüksiyon

Motorların Harmonik Analizi ve Optimum Filtre

Tasarımının Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Mersin

Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mersin, 2018.


ÖZEL RÖPORTAJ

"ÜRETMEK ÖZGÜRLÜKTÜR"

CENGİZ ATEŞ

Özel bir alanda,

Türkiye’de yerli

üretimi olmayan bir

sistemi üretmek,

hem kendimizi hem

sanayicimizi dolayısıyla

ülkemizi özgürleştirmek

üzere yola çıktık.


ÖZEL RÖPORTAJ

Ürün tedarikçisi değil çözümün

parçası olmayı hedeflediğini

belirten Penta Gaz Sistemleri'nin

kurucusu Cengiz Ateş,

"Başlangıçtan bu yana, kullandığımız

ölçü kontrol elemanlarında alanının en

iyilerini tercih etmeye çalıştık. Böylece

uzun yıllar sorunsuz çalışacak sistemler

geliştirdik" dedi.

Air World Türkiye Dergisi Genel

Yayın Yönetmeni Murat Alişiroğlu'nun

sorularını yanıtlayan Ateş, kendisinin

ve sektörün yaşadığı zorlukları,

basınçlı hava sektörünün sıkıntılarını ve

gelişmenin önünü açacak atımlara dair

kıymetli bilgiler verdi.

n Türkiye’de Azot Jeneratörü

denildiğinde ilk akla gelen ve saygı

duyulan isimlerden Sayın Cengiz

Ateş bey, öncelikle sizinle bu söyleşiyi

yaptığım için çok memnunum. Sizi

tüm sektöre ve okurlarımıza yine sizin

anlatımınızla tanıtmak isteriz. Cengiz

Ateş kimdir?

Aslen Ardahanlıyım üniversiteye

kadar eğitimimi Yalova'da tamamladım.

1987 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde

öğrenimime başladım ve 1992

yılında mezun oldum. Kimya endüstrisinde

üretim ve kalite operasyonlarında

farklı pozisyonlarda çalıştıktan sonra

1999 depreminin ardından yaklaşık

3 yıl Ankara'da kaldım ve bu sırada

ODTÜ'de Polimer Bilim ve Teknoloji

Ensititüsü’nde yüksek lisans yaptım. Bu

süre zarfında ithalat yapan, temsilcilikleri

olan bir firmada satış pozisyonunda

çalıştım. Yüksek lisansı tamamladıktan

sonra Yalova'ya döndüm ve 2002 yılında

kendi şirketimi kurmaya karar verdim.

Özellikle ayrıştırma ve saflaştırma teknolojileri

konusunda faaliyet göstermek

üzere Penta Mühendislik ve Kimya

Sanayi Dış Ticaret Limited Şirketi'ni

kurdum. Evli ve bir oğul babasıyım.

n Okurlarımız için kısaca PEN-

TA'dan bahseder misiniz?

Penta Mühendislik Yalova'da kurulu

halen orta yüksek teknoloji sınıfında

üretim yapan; özellikle de yüksek performans

Azot jeneratörleri konusunda

ürünler geliştiren bir firmadır. Yaklaşık

10 yıl gıda, kimya, içecek endüstrisi

ve ilaç sanayide tedarikçi firma olarak

hizmet verdik. O dönemde de sadece ürün

tedarikçisi değil çözümün parçası olmayı

hedefledik. Fakat bu süreçte sadece al/sat

yaptığımızdan bizim dışımızda ana üreticinin

şartları belirleyici olduğu gerçeği ile

yüzleştik. Üretim konusunda yolumuza

"Genel sorunumuz son derece teknik bir konuda

dahi, veri olmadan konuşuyoruz. Ölçemezseniz

kontrol edemezsiniz, basınçlı hava ekipmanları

bağımsız olarak her biri çok iyi kalitede dahi olsa

birlikte çalışmaları gerektiğinde uygun seçimler

yapılmazsa sistemin bütünü verimsiz çalışabiliyor."

devam etmeye karar verdik; 2009 yılında

gaz ayrıştırma sistemleri ile ilgili uzun bir

araştırmanın ardından ilk azot jeneratörümüzü

ürettik. sistemlerimizde temel

olarak Japon teknolojisi kullanıyoruz.

Heyecan verici bir o kadar zorlu bir süreç

başladı bizim için.

Temel motivasyonumuz, ‘’ÜRET-

MEK ÖZGÜRLÜKTÜR.’’ Bunun da

kaynağı Atatürk’ün çok sevdiğim bir sözüdür

"Çalışmadan, yorulmadan ve üretmeden,

rahat yaşamak isteyen toplumlar;

evvela haysiyetlerini, sonra hürriyetlerini

daha sonra da istiklal ve istikballerini

kaybetmeye mahkumdurlar."

Biz de özel bir alanda, Türkiye’de

yerli üretimi olmayan bir sistemi üretmek

hem kendimizi hem sanayicimizi

dolayısıyla ülkemizi özgürleştirmek

üzere yola çıktık.

n Bu süreçte neler yaşadınız?

Yaşadığınız zorluklardan bahsedebilirimisiniz?

Ne yazık ki bir fikre hayat vermek

ülkemizde oldukça zor. Buna pek çoğumuz

şahitlik etmişizdir. Sancılı dönemler

geçirdik elbette, zaten PSA teknolojisini

bilen kimse yok ve biz ürettik

diye çıkıyorsunuz piyasaya. Yerli ürüne

gösterilen ilgi ortada, sonuçta zor oldu

ama başardık. Artık sektörde bilinen ve

tercih edilen bir firma durumundayız.

Başlangıçtan bu yana, kullandığımız

ölçü kontrol elemanlarında alanının en

iyilerini tercih etmeye çalıştık. Böylece

uzun yıllar sorunsuz çalışacak sistemler

geliştirdik.

n ODTÜ Kimya Bölümü mezunusunuz,

ciddi bir sektör tecrübeniz var.

Geriye dönüp baktığınızda yapmayı

planladığınız fakat yapamadığınız bir

projeniz oldu mu?

İşini hobi olarak görenlerdenim.

Şahsen ilgilendiğim mesleğimle ilgili

bir kaç konu var fakat onlar henüz hobi

düzeyinde. Mevcut ürünlerle ilgili daha

hızlı ilerleyebilirdik fakat ortak çalışma

alanları konusunda yol almak kimi zaman

kolay olmuyor. Bireysel başarıların

daha ön planda olduğu bir coğrafyadır

8


HABER

"Kendinizle yarıştığınızda

her gün yeni bir rekor yeni

bir şampiyonluk gelir"

burası. Kolektif çalışma, takım başarısı

çok alışkın olmadığımız bir tarz ne yazık

ki. Bunlara karşılık her geçen gün müşteri

ilgisi ve tercihi fark edilir düzeyde

artıyor.

n Ülke olarak sektörde kalkınmada

sorunu nerede görüyorsunuz?

Çözüm nedir?

Ülke olarak topluca kalkınmanın

yolu ekonomik anlamda bağımsızlıktan

geçiyor. Bunun için de yüksek standartları

karşılayabilecek ürün ve sistemler

üretmek öncelikli hedefimiz olmalı.

Avrupadan gelen bir ürünün yedek

parçasının temini konusunda yaşanan

gecikmeler üretimde aksamalara ve

maliyet artışlarına neden olabilir. Buna

karşılık iç piyasadan temin edildiğinde

sorunun çözümü çoğu kez aynı gün ya

da ertesi gün gerçekleşmektedir.

n Türkiye’de basınçlı hava sektörünün

gelişimi ve sıkıntılarını düşündüğünüzde

11 yıldan bu güne neler

değişti, neler hatalı gidiyor, ne yapmak

gerekiyor sizin bakışınızla?

Biz basınçlı hava sektörüne sonradan

dahil olmuş, kompresör sonrası tesisler

geliştiren ve üreten bir firmayız. Ana

ürünümüz Azot jeneratörü ve oksijen

jeneratörü. Genel sorunumuz son derece

teknik bir konuda dahi, veri olmadan

konuşuyoruz. Ölçemezseniz kontrol

edemezsiniz, basınçlı hava ekipmanları

bağımsız olarak her biri çok iyi kalitede

dahi olsa birlikte çalışmaları gerektiğinde

uygun seçimler yapılmazsa sistemin

bütünü verimsiz çalışabiliyor.

Ne yazık ki; sektör kapsamı içindeki

ürünler pek çok sanayi tesisi için

yardımcı işletme konumunda. Direkt

üretim ekipmanı olmadığı için yeterli

ilgi gösterilmediğini düşünüyorum.

Halbuki basınçlı hava sistemi uygun seçilmemişse

bu durum üretimi, verimliliği

ve üretim maliyetlerini etkileyecektir.

Sahada basınç ve debi arasındaki

ilişkiyi, farkı bilmeyen hem müşteri

hem tedarikçi ayağında çok kişi var.

Bu durumun değişmesi konusunda

sektör temsilcileri inisiyatif almalı diye

düşünüyorum. Türkiye’de basınçlı hava

konusunda elli yıl hizmet vermiş firmalar

var. Büyüklere önemli sorumluluk

düşüyor. Hem ekipman standartlarının

belirlenmesi, hem de teknik ekiplerin ve

müşterinin eğitilmesi konusunda.


"REkabet sadece fiyata dayalı olduğunda müşteri de

dahil kazanan olmuyor maalesef. Bu sürdürülebilir

bir durum değil. Üreticiyi birbirine kırdırıp çok düşük

fiyatlara aldığımız ekipmanların maliyeti %15 fazla

ödeyip aldığımızdan daha fazla olabilir."

Veri ile konuşabildiğinizde bir adım

önde veya geride dahi olsanız bile

güvenilir olduğunuzu veya olacağınız

aşikârdır. Kullanıcı veriye dayalı tercih

yaptığında yanılmayacaktır. Dünyanın

en ünlü markalarının ülkemizde beklide

başka hiç bir ülkede uygulamadıkları

metodlarla ve sepeklerle fiyat temelli

satışları etkileyecek kompresörler

önerdiklerini biliyoruz. Bu durumda

bağlayıcılığı olan gerçek, ölçüme dayalı

teknik veri kullanılarak yerli ürüne akşam

pazarı muamelesinin yapılmasının

önüne geçmek için kullanılabilir.

Yerli bir ürünün 22 kW güçle ürettiğini

18,5 kW ile ürettiğini rakip iddia/

ispat ettiğinde 1. lig ürünü/ markası

olamıyorsunuz ne yazık ki.

Boru çapından seçilecek kompresör

tip ve kapasitesine kadar optimizsayonun

yapılmadan projelendirildiğini

görüyoruz. Basınçlı hava konusunda

satışla birlikte müşterinin de eğitilmesi

gerektiğini düşünüyorum. Zira firma

yaklaşımı çözüm önerisi, yatırım ve

işletme maliyet analizi gibi hususlarda

fark yaratamıyorsanız tek parametre

kalıyor ne yazık ki o da fiyat.

Açıkçası sektördeki proje ortaklarımızla

genel anlamda bu durumu

paylaşıyoruz. Bu sadece basınçlı hava

değil tüm imalat sektörlerini ilgilendiren

bir husus. Ürün speklerinin sözleşme/

katolog verileri ile sahadakilerin uyumlu

olması zorunlu olmalı ve uygunsuzluğu

iade/tazminat konusu olmalı. Aksi

halde sektörün oyuncu sayısı artmaya

devam ederken kalite, oluşan rekabet

şartları nedeniyle düşecektir.

Aynı zamanda sektör liderleri ilgili

alanlardaki üreticileri teknik açıdan uygunluğu

test edilip onaylandıktan sonra

desteklemeli diye düşünüyorum. Zira

mevcut bir iş ağına dahil olabilmek orta

ve küçük ölçekli firmaların gelişimine

çok önemli bir itici güç olacaktır.

n Penta Gaz Sistemleri olarak ürün

gruplarınız hakkında bilgi verir misiniz?

Ağırlıklı olarak hangi sektörlere

çözüm üretiyorsunuz?

Özellikle yüksek saflıkta azot kullanımı

gerektiren uygulamalarda iddialıyız.

Türkiye’de ilk katalitik yöntemle

saflaştırma sistemini kuran firmayız. Bu

8

HABER

"Öğrenme ömür boyu sürer. Durumu doğru tespit

edeceğiz ve tedbirimizi ona göre alacağız. Sokaklar

vazgeçmiş adamlarla dolu, umutsuzluğa kapılmadan çok

çalışacağız ve hep en iyisini yapma iddiasında olacağız."

sayede üretim kalitesi artarken üretim

maliyetlerinde neredeyse %50 ye varan

tasarruf sağladık. %99,9999 saflıkta azot

üreten komple tesislerimizin yanında

mevcut azot üretim tesislerine 1000

m3/h‘e kadar saflaştırma sistemleri de

entegre ediyoruz.

Azot jeneratörü çok değişik saflık,

debi ve basınç şartlarında üretim yapabilecek

şekilde üretilebilir. Kimya sanayinden

gıda paketlemeye, ısıl işlemden

lazer kesime kadar plastik endüstrisinden

tutun denizcilik sektörüne pek çok

alanda kullanılan ekipmanlardır.

Kendi üretimimiz yanında ithalat

yoluyla gelen özellikle yüksek kapasiteli

tesisler için de danışmanlık hizmeti ve

teknik destek sağlıyoruz.

n Son yıllarda Türkiye'de yaşanan

basınçlı hava piyasasındaki rekabet

ortamını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Biz moda firması değiliz, sezonda

satış fiyatı yüz birim olan ürünü üç ay

sonra kırk liraya satamayız; satmamalıyız.

Bu belki yine coğrafyamızdan

kaynaklı bir sonuç. Yani müşterinin

doymak bilmez iskonto beklentisi. %60

iskontonun açıklanabilir bir tarafını

görmüyorum şahsen.

Rakabet sadece fiyata dayalı

olduğunda müşteri de dahil kazanan

olmuyor maalesef. Bu sürdürülebilir bir

durum değil. Üreticiyi birbirine kırdırıp

çok düşük fiyatlara aldığımız ekipmanların

maliyeti %15 fazla ödeyip aldığımızdan

daha fazla olabilir. Batan firmanın

malını ucuza aldığınızı düşünün,

yedek parça servis vesair hususlarda

yaşayacağınız sorunlar ürünün kullanılmaz

hale gelmesi ile sonuçlanabilir. Biz

birbirimizle savaşırken dünya çapında

marka olmadığımız gibi kendi ülkemizdeki

etkinliğimizi de yitiriyoruz.

n Sizce sektör açısından geçen süreçte

yozlaşan veya bozulan değerler

nelerdir?

En göze çarpan husus kendimizin

neyi üstün onu konuşacağımıza rakipte

ne sorunlu ona bakıyoruz. Bu birazda

normal, sonuçta firmaları da insanlar

yönetiyor. Çocukluğundan beri başkalarıyla

yarışmaya alışmış bir satış yetkilisinin

böyle davranması anlaşılabilir.

Ne yazık ki iftiraya varan yalanlarla iş

almaya çalışan birbirini karalayan firma

temsilcileri var. Daha anlaşılmaz olanı

bu gayri ahlaki durum müşteri tercihlerinde

etkili olabiliyor.

Kendinizle yarıştığınızda her gün

yeni bir rekor yeni bir şampiyonluk gelir

n Penta olarak kısa veya uzun vadede

hayata geçirmeyi düşündüğünüz

yeni projeler var mı?

Açıkçası Win 2020'de görüceye

çıkacak bir sistemimiz var. Üç aydır

lazer kesimde test ediliyor. Sonuçlar

etkileyici. FiberCut Fiber Lazer için azot

sistemimiz, tek kademede 20 bara kadar

çıkabilen özellikle siyah sacın fiber

tezgahlarda hızlı ve temiz kesimi için

tasarlanmış bir sistem. Gerek yurtiçinde

gerek yurtdışında ilgi göreceğine

inanıyorum. Kuru hava kesim sistemlerinin

getirdiği olumsuzlukları tamamen

ortadan kaldıracak bir ürün FiberCut.

Sahadaki verileri ve beklentileri iyi

analiz etmek gerekir. Sanayicinin kazancına

katkısı olabilecek metodlar geliştirmek

ve uygulamak için çalışıyoruz.

Uygulama alanı aynı dahi olsa müşteri

ihtiyaçları farklılık gösterebiliyor. Kendi

alanımızda tüm ihtiyaç ve beklentilere

cevap verebilecek çözümlere sahip

olmak çok kıymetli.

n Son olarak eklemek istedikleriniz

nelerdir?

Diplomalarla sertifikalarla eğitimin

süreçleri sonlanır, öğrenme ömür boyu

sürer. Durumu doğru tespit edeceğiz ve

tedbirimizi ona göre alacağız. Sokaklar

vazgeçmiş adamlarla dolu, umutsuzluğa

kapılmadan çok çalışacağız ve hep en

iyisini yapma iddiasında olacağız.

Birey ve toplum olarak konfor alanımızdan

çıkmalı, sınırlarımızı en azından

zorlamalıyız. Topraktan, uzay teknolojisine

kadar her alanda ilgili kişi, kurum

ve kuruluşların bir meselesi olmalı.

Salt skora dayalı bir yaşam bize başarı

ve mutluluk getirmeyecektir. Çünkü

sayıların hep bir fazlası vardır ve ikinci

olmamız an meselesidir.

Özgür düşünce, iyi eğitim, kaynakların

rasyonel kullanımı başarıyı getirecektir.

Çıkarsak birlikte çıkacağız, batarsak

birlikte.

n Cengiz bey, dergimize son iki

yıldır gerek teknik makale, gerekse

reklam desteği veriyorsunuz. Güveniniz

ve destekleriniz için dergimiz ve

okurlarımız adına teşekkür ediyorum.

Murat bey, bu vesile ile sektörde

doğru işlerden birisi de sizin sektörden

bir kardeşimiz olarak binbir zorluklarla,

ciddi uğraş vererek bize, sektörümüze

ait kaliteli bir dergiyi çıkartmak için verdiğiniz

uğraş. Yaptığınız işin ne kadar

zor olduğunu az da olsa ne sıkıntılar

çektiğinizi duyuyor ve görüyorum.

Biraz önce söyledim sektör olarak biz

kendimizi eğittikten sonra müşteriyi de

bilgilendirmeliyiz, eğitmeliyiz. Bilgili ve

donanımlı müşteri neyi alacağını bilir.

Bu dergi bunun için üreticiler açısından

gerçektende ciddi bir fırsat. Fakat orada

bile bakıyorumda sektörden birçok

firma bunun kıymetini hala anlamadı.

Biz ne kadar bu dergiye teknik makale

desteği ve mali açıdan reklam desteği

verirsek bu dergide çizgisini bozmadan

bizlerin sesi soluğu olmaya devam edebilir.

Yoksa bugün firmaların yetişmiş

satış mühendisi bulmakta zorlandığı

bir dönemde Murat Alişiroğlu olarak

hangi firmadan istese makine alır ve

satar, hayatını her şekilde idame ettirir.

Bunu sorgulamak gerekiyor. Bu adam

bu kadar çırpınırken biz üreticiler ne

yapıyoruz? Beni okurlarınız ile buluşturduğunuz

için teşekkür ederim.


MAKALE

KABLOLARDA

İLETKEN KESİT HESABI

Elektrik enerjisine ihtiyaç duyulan her alanda,

kullandığımız kabloları doğru seçiyor muyuz? Tiplerini

doğru belirleyebiliyor muyuz? Çevresel şartlara göre

performans ve reaksiyonları, enerjiyi ya da sinyali

taşımaya ve dağıtmaya yarayan bu vazgeçilmez

sistem elemanlarının karakteristik özelliklerini doğru

belirlemenin hayati önem arz ettiğinin farkında mıyız?

Bu yazımızda, dört bir yanımızı bir ağ gibi saran

kabloların iletken kesitlerinin belirlenmesi ve CableApp

uygulamasının size bu konuda nasıl yardımcı

olabileceği hakkında bilgi vermeye çalışacağız.


MAKALE

Elektrik enerjisi,

üretildiği

santrallerden

ulaştırıldığı son

noktalara kadar,

çeşitli kesitlere ve

gerilim seviyelerine

sahip kablolar ile

iletilir ve dağıtılır.

Bu kabloların

tipleri belirlenirken;

hangi ortamlarda

kullanılacağı, ne gibi

dış etkilere maruz

kalacağı, olası ortam

şartlarına nasıl tepki

vereceği gibi konular

analiz edilerek bir

karar verilmelidir.

Kablo tipini olası alternatiflerle

belirledikten sonra, bu kablolarda

kullanılacak olan iletkenin

elektriksel kesiti (büyüklüğü)

belirlenmelidir. Kablo kesit hesabı ise,

en az kablo tipini belirlerken yapılacak

analizler kadar detaylı ve dikkatli yapılmalıdır.

Kablo kesiti hesabı konusundaki

en önemli unsur güvenlik olmalıdır.

Kablonun herhangi bir güvenlik problemi

oluşturmadan görevini devam ettirebilmesi

için, mevcut güç ve ileride sisteme

eklenmesi olası güç analizleri doğru

yapılmalıdır.

Resim 1: Asya-Avrupa bağlantısını sağlayan

Türkiye'nin ilk 380 kV 1600 mm 2 kesitli Denizaltı

Yüksek Gerilim Enerji Kablosu

İletkenin boyutları, iletkeni saran polimer

malzemenin sınır değerlerini zorlamayacak

ve üzerinden akacak olan akıma,

uluslararası standartların belirlediği azami

direnç değerlerinin üzerinde bir direnç göstermeyecek

şekilde belirlenmelidir. Daha

sonra, maliyet unsurları devreye girecektir.

Sistemin güvenliğini sağlamak adına, fazla

harcamalardan kaçınılmalıdır. Bunun yolu

da maliyet-güvenlik optimizasyonu yaparak,

en uygun iletken kesitini belirlemektir.

Güvenlik ve maliyet unsurları göz

önünde bulundurulduğunda, kablo kesit

hesabı yapılırken üç önemli parametre

bulunmaktadır: Akım taşıma kapasitesi,

gerilim düşümü ve kısa devre akımı.

Akım Taşıma Kapasitesi: Tesis edilen

veya edilecek kablonun temelde sıcaklık

esasına dayanarak, hiçbir bileşeninin bozulmadan,

güvenle kullanımına devam edilebileceği

azami akım değeridir. Akım taşıma

kapasitesinin, kablo kesitinin seçiminde

doğrudan bir etkisi vardır.

Gerilim Düşümü: İletkenin kendi iç direncinden

kaynaklanan kayıplardan dolayı

gerilimin, kaynaktan yüke ulaşıncaya kadar

geçen mesafede azalması durumudur. Taşıma

mesafesi uzadıkça, bu kayıp artar ve

iletken kesitin büyütülmesi gerekir.

Kısa Devre Akımı: Alternatif akım

sistemlerinde zamana göre değişen bir

parametre olup, kısa devrenin oluştuğu bölgede

kısa devre süresi boyunca akan akım

miktarıdır.

Bu üç parametreyi kullanarak, üç farklı

kablo kesiti elde etmek mümkündür.

Burada yapılacak olan işlem, belirlenen

bu üç kesit arasından en büyüğüne eş değer

ya da en yakın üst bir kesit seçerek, güvenli

ve ekonomik bir kablo iletken boyutu belirlemektir.

Bir örnek üzerinden iletken kesit hesabı

yaptığımızı farz edelim: 200m uzaklıkta, etiketinde

235kW güç ve 1kV gerilim seviyesi

yazan ve maksimum %3 gerilim düşümüne

izin veren bir kompresörü beslemek için 3

damarlı bir kablo tipi ve kesiti belirleyelim.

Bilinen değerler;

Güç: P=235kW

Gerilim: U=1kV

Güç Faktörü: cosφ=0,8

Uzaklık/Mesafe: L=200m

İzin Verilen Gerilim Düşümü: %e=%3

Bu bilinen parametreler doğrultusunda,

aşağıdaki güç formülü ile bir akım değeri

bulmamız mümkün;

Bulunan bu akım değerine göre kabloların

iletken kesitlerini; PVC izolasyonlu

kablo için 50mm2, XLPE izolasyonlu kablo

için 35mm2 olarak belirleyebiliriz. (Bkz.

Tablo:1)

Tablo 1: 0,6/1 kV NYY ve N2XY Alçak Gerilim

Enerji Kablosu Akım Taşıma Kapasitesi

Cetveli

Son olarak yapmamız gereken işlem,

belirlediğimiz bu tiplerinin istenen maksimum

yüzde gerilim düşümü hesabına

uygunluğunu kontrol ettikten sonra, seçilen

8


MAKALE

kesitinin değişip değişmeyeceğine

karar vermek olacaktır. Gerilim düşümünü

iki farklı izolasyon malzemesine

sahip kablo için de hesaplayacak

olursak;

Güç: P=235kW

Gerilim: U=1kV

Uzaklık/Mesafe: L=200m

İzin Verilen Gerilim Düşümü: %e=%3

İletkenlik Katsayısı: k(Cu)=56 m/Ωmm2

İletken Kesiti: SPVC=50mm2, SXLPE=

35mm2

Elde edilen değerler, izin verilen

gerilim düşümü %e (%3) değerinden

küçük olduğu için bu işlemi tekrarlamaya

gerek yoktur; ancak, maksimum

gerilim düşümü baz alınarak mümkün

olan asgari iletken kesitini belirleyecek

olursak;

Bu hesaba

göre elde

ettiğimiz iletken

kesitine en yakın

kesit 35mm2’dir.

35mm² kesit,

XLPE izolasyon

ile (N2XY),

hesaplanan 169,80A değerindeki akım

için yeterli akım taşıma kapasitesine

sahipken (174A); PVC izolasyon ile

(NYY) daha düşük bir akım taşıma

kapasitesine (159A) sahiptir. Bu şekilde

yapılan hesaplamada bir üst kesite

çıkma ihtiyacı oluşmuş ve 50mm2

olarak belirlenmiştir.

Resim2: 0,6/1 kV N2XH FE 180 3x35/16 mm 2

Alçak Gerilim Enerji Kablosu

Resim 3: 0,6/1 kV NYY 3x70ş mm 2

Alçak Gerilim Enerji Kablosu

Yapılan örneğe ek koşullar ekleyerek,

daha detaylı bir hesaplama

yapılmak istenirse; örneğin, sistemimizi

besleyecek 3 damarlı kabloyu toprak

altından geçireceğimiz varsayımı doğrultusunda,

toprağın tipine, sıcaklığına

ve ısıl özdirencine ihtiyaç duyulacaktır.

35 derece sıcaklığa sahip, kuru kum ve

ısıl direnci de 1,5 K.m/W olan bir ortamımız

olduğunu var sayarsak, bu şartlar altında

standartlarda (IEC 60364-5-52 veya

DIN VDE 0298-4) yer alan düzeltme faktörleri;

sıcaklık için fPVC= 0,84 / fXLPE=

0,89 iken ısıl özdirenç için 1,1’dir.

Bu durumda ilk belirlediğimiz akım

değerini bu düzeltme faktörlerine göre

tekrar düzenlersek, yeni akım değerlerimizi

bulmamız gerekir. Bu nedenle,

ilk öngörülen kablo ve ilgili iletken

kesitinin bir üst kesitinden başlayarak,

akım taşıma kapasitesi değerleri, yukarıdaki

düzeltme faktörleri ile çarparak

elde edilmelidir. Düzeltme faktörleri ile

çarpılması sonucu ortaya çıkan akım

değeri, ilk tespit edilen akım değerine

eşit ya da daha büyük bir değer ise;

seçilen kesitin uygun olduğu anlamına

gelmektedir. Aksi takdirde, bir üst

kesite daha çıkıp düzeltme faktörü ile

çarpılarak kontrol edilmeye devam

edilmelidir. Verdiğimiz örneğe göre bu

işlemi gerçekleştirdiğimizde, bir üst kesitteki

kabloların akım taşıma değerleri,

düzeltme faktörleri ile çarpıldığında

istenilen akım değerinden daha büyük

bir değere sahip olduğu için kesitler

“uygun” olarak değerlendirilmiştir. Kesitlerin

düzeltme faktörü uygulanmış

yeni akım değerleri;

IPVC(70mm2)=232x0,84x1,1= 214,36A

IXLPE(50mm2)= 206x0,89x1,1= 201,67A’dir.

Bu yeni akım değerlerine göre yeni

belirlenecek kablo ve kesitleri;

NYY - 3x70mm2, In = 232A

N2XY - 3x50mm2, In = 206A

Bu ek koşullar için, 50mm2 iletkenli

ve PVC izolasyonlu, 35mm2 iletkenli

ve XLPE izolasyonlu iki tip kablo için

belirlenen şartlarda, istenen gerilim

düşümü gerekli seviyenin altında;

70mm2 iletkenli ve PVC izolasyonlu,

50mm2 iletkenli ve XLPE izolasyonlu

kabloların gerilim düşümü ise bu çıkan

seviyeden daha aşağıda çıkacağından,

tekrar bir gerilim düşümü hesabı yapılmasına

gerek yoktur.

Prysmian Kablo olarak, sahadaki

uygulamalara yönelik hazırlanmış olan

standartlarda kolaylık sağlamak, zamandan

tasarruf etmek, sektörün daha

da bilinçlenmesini sağlamak amacı ile

artan ihtiyaçlar ve gelen talepler doğrultusunda,

yeni bir uygulama geliştirdik:

“CableApp”. Gerek web üzerinden

gerekse tüm mobil işletim sistemleri ile

uyumlu çalışan mobil uygulamamız

sayesinde kesit hesaplarını çok kısa

sürede yapabilmenize olanak sağlıyoruz.

Cable App Özellikle Kompresör

sektöründe servis teknisyenlerinin

sahada işlerini daha da kolaylaştıracak

bir uygulama,

CableApp uygulaması, 2 farklı

yöntem ile kablo araması yapmanıza

olanak sağlar.

1. Türk Prysmian Kablo bünyesinde

yer alan ürünlerin özelliklerine göre,

2. TS HD 60354-5-52 standartları

çerçevesinde, kablonun uygulanacağı

tesisat yöntemine göre.

Sadece kabloların yapılarına göre

arama yapmak için ana menüde yer

alan “Özelliklerine Göre” başlığını

seçtiğinizde karşınıza çıkan ürün ailesi,

anma gerilimi, üretim standardı, CPR

sınıfı vb. gibi özelliklere göre arama

yapabilirsiniz.

Kablo kesit hesabı yapmak için ise

ana menü üzerinden “Montaj Tipine

Göre” kısmına giriş yaparak, montaj

detaylarınıza uygun kablo seçimi yapıp,

uygun bir kesit için basit ve detaylı

olarak hesaplamalar yapabilirsiniz.

Basit yöntem ile hızlı bir şekilde

iletken kesit hesabı yapmak için; kablo

damar sayısı, şebeke sistemi, gerilim

değeri, güç faktörü değeri, çekilen akım

değeri, hat uzunluğu ve sayısı değerlerinin

yanı sıra, isteğinize göre gerilim

düşümü oranı (%e) ya da uygulanması

gereken farklı herhangi katsayı oranı

değerlerinden faydalanılır.

“Detaylı” kısmından, TS HD

603545-5-52 standardında bulunan tesisat

detaylarına göre iletken kesiti hesabı

yaparken ise; ilave olarak kullanım oranı,

kısa devre değeri ve süresi, ortam

sıcaklığı, güneş ışığına maruz kalınıp

kalınmadığı ve hatlar arasındaki boşluk

mesafesi gibi birçok detayı hesaplamanıza

dahil edebilirsiniz.

Sadece istenen parametreleri kullanıcı

dostu bir ara yüze sahip olan CableApp

uygulamamız aracılığı ile seçip,

adım adım ilerleyerek istenen sonuca

kolayca ulaşabilirsiniz. Hesap sonuç

kısmında, en uygun ve alternatifli kablo

kesitlerini, daha üst kesitlerin seçilmesi

durumunda ne kadar enerji tasarrufu

yapacağınızı, CO2 emisyon değerini ve

hatta gerilim düşümüne uygun kesit

değerini elde etmiş olacaksınız.


TÜRKİYE’de İLK

TRAKYA BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ

HABER

“Dijital Dönüşüme Hazırlanan Türkiye”

Kongresi gerçekleştiRİLDİ

10. Pompa, Vana, Kompresör Kongresi 13-14 Şubat 2020 tarihlerinde,

Ankara’da, ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi’nde gerçekleştirildi.

Bu yıl “Dijital Dönüşüme

Hazırlanan Türkiye” temasıyla

gerçekleştirilen

Kongre; ODTÜ Makina

Mühendisliği Bölümü, İTÜ Makine

Fakültesi, MİB ve POMSAD (Türk

Pompa ve Vana Sanayicileri Derneği)

tarafından düzenlendi. Birçok

yerli ve yabancı sektörel dernek ve

federasyon tarafından desteklenen

Kongre’ye; Türkiye’nin Makinecileri

Ana Sponsor olarak olarak destek

verirken, Alarko, Doğuş Vana, Eagle

Burgmann, KSB, Layne Bowler, Mas-

Daf, Sempa Pompa, Göksan Pompa,

Samsun Makine Sanayi, Standart

Pompa ve Vansan Altın Sponsor

olarak; Asteknik Vana ve Numesys

firmaları da Gümüş Sponsor olarak

destek verdi. Kongre’de Air World

Türkiye dergisi Basın Sponsoru

olarak yer aldı.

Kongre 13 Şubat tarihinde; Prof.

Dr. Erkan Ayder (İTÜ), POMSAD

Başkanı Sn. Nurdan Yücel, MİB

Başkanı Sn. Emre Gencer, TİM Başkan

Vekili Sn. Kutlu Karavelioğlu ve T.C.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bakan

Yardımcı Sn. Hasan Büyükdede’nin

konuşmalarıyla başladı. Açılış

konuşmalarının ardından firmalar

adına konuşmacılar seminerlerini

verdi. Kompresör ve Basınçlı

hava sektöründen Dalgakıran

Kompresörün kongrede “Yaşayan

Makine Tasarımları Konsepti ve IOT

uygulaması” semineri için yoğun

ilgi gördü. Salonu dolduran öğrenci,

akademisyen ve sanayicilerimizin

ortak temennisi Basınçlı hava

sektöründen bir sonraki seminerde

daha geniş bir katılımın olması oldu.



TEKNİK BİLGİ

Motor Koruma

Şalteri Nedir

Butonlu Tip Motor

Koruma Şalteri

Çevirmeli Tip Motor

Koruma Şalteri

Motorları tesisatta

oluşan kısa devre

ve aşırı akımın

etkilerine karşı

koruyan, aşırı

akım ve kısa

devre açtırma

özelliği bulunan

elektromekanik

koruma elemanıdır.


TEKNİK BİLGİ

Tesisatın güç kaynağının izolasyonunu

sağlayan bu devre elemanı

aynı zamanda manuel anahtarlama

yapabilen bir devre elemanıdır.

Devreye seri olarak bağlanan bu devre

elemanı motorun hemen önüne bağlanır. Bu

bağlantı sayesinde şalter üzerinden sadece

motor akımı geçer. Böylelikle arıza sebebi ile

veya yol alama anında çekilen aşırı akımlar

dolayısıyla motor zarar görmemektedir.

Kısacası motor koruma şalterleri motorun

üzerinden geçen akımı kontrol etmektedir.

Elektrik enerjisi ile çalışan cihazlar çeşitli

sebeplerden dolayı arızalanabilmektedir.

1. Yüksek gerilim

2. Düşük gerilim

3. Faz dengesizliği

4. Tek fazda çalışma

5. Rotorda sıkışma

6. Aşırı yüklenme

7. Aşırı akım dolayısıyla sargıların

ısınması

Meydana gelebilecek bu tarzdaki motor

hasarlarına karşı şalterde çeşitli özellikler yer

almalıdır.

Aşırı yük koruma mekanizması

Motor sargılarının aşırı ısınmasını

önlemek amacıyla motor tam yük akımının

10 katına kadar meydana gelebilecek aşırı

akımları kesebilmektedir. Faz kaybından

kaynaklı meydana gelebilecek arızaları

önlemek amacıyla da faz koruma röleleri

kullanılmaktadır.

Güç Kumanda Mekanizması

Cihazın aç/kapa (on/off) anahtarlamasını

yapan mekanizmadır.

Yalıtım Malzemeleri

Herhangi bir elektrik yükü ile çalışan

cihazlarda cihaz ile şebeke arasındaki

enerji kesilebilmelidir. Bu sebeple yalıtım

fonksiyonu devreye entegre edilerek sistem

ile cihazın ayrılması sağlanmaktadır.

Kısa Devre Koruma Mekanizması

Motor tam yük akımının 10 katı veya

üzeri akım çekmeye başladığında bu

akım algılanmalı ve motora ulaşmadan

kesilmelidir. İki farklı potansiyele sahip olan

hatların birbirleri ile olan teması, gevşek

bağlantılar, kablo kopmaları, izolasyon

hataları, yabancı maddelerin etkileri ile

oluşabilmektedir. Bu akımlar sigortalar

veya motor koruma şalterleri yardımı ile

kesilebilmektedir.

Motor Koruma Şalterlerinin Yapısı

Küçük güçlü motorların direkt

çalıştırılması veya korunması için kullanılan

bu cihazlar kumanda sistemi yerine

kullanılarak maliyeti azaltmaktadırlar. Etiket

değerlerinde belirtilen kesme kapasitesi

sınırına kadar yüksek seviyeli akımları

içerdikleri manyetik açma devresi ile devreyi

meydana gelebilecek aşırı akımlardan

korurlar.

İçlerinde tek faz üzerinden geçen

akımı algılama özelliği bulunmasına

rağmen 3 fazı da açarak devreyi ve sistemi

korumaktadırlar.

Motor Koruma Şalterlerinin Çeşitleri

Çalışma prensipleri aynı olmasına

karşın üretici firmaların üretim ve tüketim

taleplerine bağlı olarak 2 farklı çeşitte

üretilmektedirler.

1. Butonlu Tip Motor Koruma Şalteri

2. Çevirmeli Tip Motor Koruma Şalteri

Butonlu Tip Motor Koruma Şalteri

Açma ve kapama düğmelerine sahip olan

bu model düğmeler yardımıyla kumanda

edilmektedir. Belirli akım değerleri için

üretilmektedirler.

Çevirmeli Tip Motor Koruma Şalterleri

Butonlu tip ile aynı şekilde çalışan

şalterlerdir. Bu tip şalterlerde buton yerine

mandal bulunmaktadır.

Belli başlı markalar; Schneider electric,

Siemens, legrand, Abb gibi uluslar arası

markalarda yaygın olarak üretilmektedir.

Genel Özellikler

Şalter üretimi yapan firmalarca TS

EN 60947-4-1, IEC 60947-4-1 ve VDE

0660 standartlarına uygun olarak imal

edilmektedir. Bu standartlar sırasıyla;

1. 13 kademeli 0,1-25A arasında

ayarlanabilir aşırı akım koruyucu

2. Kısa devre koruması

3. Kesme kapasitesi minimum

3kA/400V olmalı

4. 6,3A'e kadar sigortasız kullanılabilme

5. Sıcaklık etkilerine karşı kompanze,

faz eksikliğine karşı koruma

6. Şalter fonksiyonu IEC 204-1,

izolasyon

7. 35 mm’lik kolay raya montaj aparatı

8. Anma gerilimi 690V AC, anma

işleteme akımı 0,1-25A ayar aralığı

9. Anma sürekli akım 32A , darbe

dayanım gerilimi 6 kV, kablo kesiti

0,75-2,5/4 mm^2

10. Çevre koşullarına dayanıklı olup,

sıva üstü üretilmelidir.

11. İzolasyon test gerilimi 3000 V AC

12. Aç/Kapa Ömür 10.000


SAĞLIK

Düzenli bakım ile

sağlıklı ayaklar

ÖZGE ATALAN

Ayak Bakım Uzmanı

ozgeatalan06@outlook.com

Her yaştaki insan için ayaklarında

oluşan problem yaşam kalitesini

olumsuz yönde etkiler. Yaşam

kalitesinin bozulması, kişinin

psikolojik olarak da olumsuz

etki altında kalmasına neden

olacaktır. Yürüme eylemini

gerçekleştirirken ayağında ağrı

hisseden bir insan, çoğu zaman

daha az yürür, izole bir hayat

yaşar ve kendini dış dünyaya

kapatır. Bu, bilhassa yaşlı ve

bakıma muhtaç kişilerde daha

büyük bir sorun oluşturur. Bu

noktada Podoloji Bilimi ve

Podologlara ihtiyaç ön plana

çıkmaktadır.


SAĞLIK

Podoloji nedir?

Latincede ayak anlamına gelen podo ile

bilim anlamına gelen loji kelimelerinden

doğmuştur. Podoloji ayak sağlığı ile ilgilenir:

batık tırnak, tırnak mantarı, kalınlaşmış

tırnak, tırnak şekil bozukluğu (deforme

olmuş tırnak), epidermal lezyon olan: nasır,

siğil, ayak tabanı deri sertleşmesi ve topuk

çatlağı bakımı her hangi bir cerrahi işlem

olmadan bakımlar ve kalıcı bir şekilde tedavi

edilir.

Batık tırnak nedir?

Çeşitli sebeplerden dolayı tırnak veya

tırnak yatağında oluşan bozulma, tırnağın

uzamamasına ete gömülmesine neden

olabilir. Tırnak batmasında: ağrı, kızarıklık,

deri altı enfeksiyon enfeksiyondan dolayı

iltihaplanma gibi reaksiyonlar meydana

gelebilir.

Batık tırnağı olan kişiler bir uzmana ya

da podologlara danışabilir, kişilerin kendince

çözümlemeleri daha farklı hatta dönülmesi

zor olan sonuçları ortaya çıkarması

kaçınılmaz olabilir. Tırnak batmasını

önlemek için doğru bir şekilde tırnak pensleri

ile kesilip törpülenmeli, olan bir tırnak

batması var ise de tırnak bantı ya da tırnak

teli uygulanmalıdır.

Tırnak mantarı nedir?

Tırnağın şeklini-görüntüsünü bozan

hatta bazı durumlarda ise deride kötü

kokuya sebep olan ve kişilerin psikolojik

açıdan kötü etkileyen: ayağın sağlığını bozan

rahatsızlıklardan biridir. Tırnak mantarı veya

cilt mantarı olan kişiler periyodik bir şekilde

bakım yaptırmalı ve hijyenine dikkat etmelidir.

Çünkü tırnak mantarı ilerledikçe tırnak ciddi

anlamda kalınlaşır ve şekil bozukluklarına

sebep olur. Estetik açıdan rahatsız edici olduğu

gibi tırnak yatağına da ağrı yapabilir.

Tırnak mantarı açısından risk altında

olan kişiler:

n Diyabetli kişiler,

n Dolaşım bozukluğu olan kişiler,

n Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler,

n Çok sık/aşırı ilaç kullanan kişiler,

n Sporcu, asker, işçi gibi çok fazla

ayak üstünde duran meslek gruplarında

ve ayakkabı içerisinde terleyen ayaklarda

oluşur. Oluşmasını engellemek için

veya çözümlemek için düzenli bir

şekilde periyodik bakım yapılması ve

dermokozmetik ürün kullanılarak dezenfekte

edilmesi gerekir.

Tırnak kalınlaşmasında ve tırnak

deformasyonu genel tanımı:

Deforme tırnak: Yanlış ayakkabı

kullanımı, yanlış tırnak kesim/törpülenmesi,

travmalar, genetik faktörler ve tırnak yeme

sonucunda el/ayak tırnaklarında oluşan

şekil bozukluklarıdır. Kalınlaşmış tırnak ise

yaşlılık/yaşlılık belirtisi, mantar enfeksiyonu,

diyabet, dolaşım sistemi bozuk olan kişilerde

görülebilir.

İlk önce yapılması gerekenler bu tarz

durumları tetikleyen veya tetikleyebilecek

unsurları azaltmak ve kontrollü bir biçimde

podolojiden yardım alınmalıdır.

İkinci olarak canlı dokuya zarar

vermeden üst tabaka inceltilir ve sonrasında,

kişinin isteğine bağlı olarak kayıp tırnak

revizyonu yapılabilir.

Nasır bakımı?

Epidermal tabakada oluşan yoğun

keratizasyon yani deri olduğundan fazla

kalınlaşmış durumlarda oluşur. Kişinin

canını yakması yüzeydeki kalınlaşma değil

bu kalınlaşmanın sinir ve dokulara baskı

yaptığındandır. Basış bozukluğu olan

kişilerde, çok sık dar ayakkabı giyen kişilerde

ya da çok fazla ayakta duran kişilerde sıklıkla

görülür. Ortopedik ayakkabı ve urea içeren

kremler kullanılarak daha aza indirgenebilir.

Tek seferde alınması, kesilip-oyulup

çıkartılması o bölgede-çevresinde daha

fazla deri kalınlaşması meydana gelir. Ya da

nasır bantları gibi kimyasal içeren (geçici)

çözümler sonrasında yarardan çok zararı

dokunacağı için kullanılmamalıdır.

Topuk çatlağı nedir-nasıl bakım

yapılmalıdır?

Topuk çatlağı daha çok kuru ciltlerde ve

yaşlanmaya bağlı olarak cilt elastikiyetini ve

nemini kaybetmiş ciltlerde görülür.

Topuk çatlağında yapılmasından

çok nelerin yapılmaması gerekenlerden

bahsedecek olursak kısaca şöyle

özetleyebiliriz. Geçici rahatlamalar ve

çözümler olsun diye cilt jiletlenmemeli

ve kazınmamalıdır. Daha çok urea içeren

kremler kullanılmalı ve düzenli olarak

kişilerin evde törpülemesi ya da bir uzman

tarafından bakım yapılması gerekmektedir.

Aksi takdirde çatlak topuk bakımı yapılmaz

ise burada bulunan damarlar yoluyla

mikroorganizmaların çatlaklardan vücudun

içerisine ulaşarak enfeksiyona neden olur.

Ve burada bulunan açık sinir uçları çok fazla

ağrı hissedilmesine yol açabilir.

Yaz aylarında sıcak ve kuru havalardan

dolayı terlik ve sandalet tarzı açık

ayakkabılar giyilmesi de topuk çatlak

oluşumunu hızlandırır, düzenli olarak bakım

yapılarak çatlaklar engellenebilir.


TEKNİK

Vidalı Kompresör

Hesapları ile ilgilİ

Formüller

Dairenin (Boru veya Silindir İç Çaplarının)

Kesit Alanı:

A = (Pi*d2)/4 = mm2

Pi = 3.14159265

D = Çap (mm) –İç Çap-

A = Alan (mm2) –İç Kesit Alanı-

1 m2 = 100 dm2 = 10,000 cm2 = 1,000,000 mm2

A = Akışa Dik Kesit Alanı (m2 )

1 m3/s = 60 m3/dk = 1000 litre/saniye (L/s)

1 m3/dk = 1/60 m3/s = 1000 litre/dakika (L/dk)

1 m3/h = 60 m3/dk = 1000 litre/saat (L/h)

Borunun (Uzunluğuna göre) veya Silindirin

(Yüksekliğine göre) Hacmi:

V = A * h = mm3

A = Alan (mm2) –İç Kesit Alanı, İç çapa göre hesaplanmış

alanh

= Borunun uzunluğu veya silindirin yüksekliği (mm)

V = Hacim (mm3)

1 dm3 = 1 litre = 1,000,000 mm3 = 1000 cm3 = 0.001 m3

1 m3 = 1000 dm3 = 1000 litre

v Dairenin (veya Çemberin) Çevresi (çevresel uzunluk) =

Pi*d

Pi= 3.14159265

d= Çap

Dairenin Belli Bir Sarma açısına göre çevresel uzunluk=(Pi*∝ *

d)/360

∝ = Sarma açısı (derece) => yarım daire için ∝ = 180º

v Bir kesitten geçen (Boru içinden veya kanal içinden) geçen

akışkanın hızı:

v = Q / A = m/s

Q = Akışkanın debisi (m3/s)

Kasnak Çaplarına Göre (Yaklaşık) Motor ve

Vida Devir Oranları:

Dm = Motor Kasnağı Çapı ( mm)

Dv = Vida Kasnağı Çapı (mm)

nm = Motor Devir Sayısı (d/dk)

nv = Vida Devir Sayısı (d/dk)

i= Vida/Motor devir oranı = Dm/Dv

nv= nm * i = nm* (Dm/Dv)

Dişlikutusu (GearBox) Dişlilerinin Diş Sayısına

Göre Devir Oranı:

Dm = Çeviren (Hareket veren) dişlinin diş sayısı

Dv = Çevrilen (Hareket alan) dişlinin diş sayısı

nm = Çeviren dişlinin Devir sayısı (d/dk)

nv = Çevrilen dişlinin DevirSayısı (d/dk)

i= Çevrilen/Çeviren devir oranı = Dm/Dv

nv= nm * i = nm* (Dm/Dv)

Motor Gücünün kW, HP (Beygir Gücü), kcal/h

olarak farklı ifadeleri:

1 HP (metrik) = 75*9.80665 kg*m/sn2 = 735.5 Watt =

0.7355 kW

1 kW = 1/0.7355 HP = 1.3596 HP


TEKNİK

Yaklaşık değerler: 1 HP (metrik, PS) = 736 Watt, 1 kW= 1.36

HP (metrik sistem)

İngiliz/Amerikan sistemindeki HP'ye göre: 1 kW = 1.34 HP,

1 HP = 746 Watt

1 kW = 860 kcal/h

1 kWh Enerji = 860 kcal ısı enerjisi (1 kWh elektrik enerjisi,

860 kcal’lik ısıya denktir.)

Hız ile güç ve kuvvet ile basınç arasındaki

bağlantılar:

Güç = P = Kuvvet * Hız = F * v = Newton * m/s = Watt =

9.81 kg * m/s (9.80665)

P = Güç (Watt) = 860 cal/h

1 kilogram kuvvet (kg) = 9.80665 Newton (N)

(1 kg kütlenin dünyadaki ağırlığı = 1 kg kuvvet = kütle * yerçekimi

ivmesi = 9.81 N)

P = Güç (HP/PS metrik sistem) = 75 kg(kuvvet)*m/s =

75*9.80665 N*m/s = 735.5 Watt

F = Kuvvet (Newton) = basınç * alan = p*A = (N/m2) * m2

1 bar = 100,000 N/m2 = 100 kN/m2 = 10 N/cm2 =

10/9.80665 kg/cm2 = 1.02 kg/ cm2

1 atmosfer = 1.013 bar (deniz seviyesinde) 1 atmosfer ~= 1

bar ~= 1 kg/ cm2

Efektif Basınç = Manometreden Okunan Basınç = Gerçek

Basınç – Atmosfer Basıncı

1 atm = 0 bar (efektif) = 1 bar (mutlak) (Hassas hesaplarda

1 atm = 1 .013 bar)

Sıkıştırılabilir akışkanların (gazların) hacmi ile

basıncı arasındaki ilişki:

P1*V1/T1 = P2*V2/T2

P1= Başlangıç Basıncı

V1= Başlangıç Hacmi

T1= Başlangıç Sıcaklığı (Kelvin)

P2= Sonuç Basıncı

V2= Sonuç Hacmi

T2= Sonuç Sıcaklığı (Kelvin)

Sabit Sıcaklıkta: V2= V1* (P1/P2) , P2= P1*(V1/V2)

1 ºC = 273 K , 100 ºC = 373 K (Kelvin)

-273 ºC = 0 K

Sabit Basınçta : V2 = V1*(T2/T1) , T2= T1*(V2/V1)

P1*V1 = m*R*T1

P2*V2 = m*R*T2

m = kütle (kg, yoğunluk= m/V = deniz seviyesinde standard

atmosfer 1.255 kg/m3)

R = gaz sabiti (hava için 287 J/kgK)

(P1*V1)/(P2*V2) = T1/T2

Vidalı Kompresörün Serbest Hava Debisinin

İfadesi (FAD):

FAD, kompresörün bastığı havanın emdiği havanın miktarı

cinsinden ifadesidir. Yani 20 ºC referans emiş sıcaklığına

göre, atmosfer basıncında, 1 dakikada emilen hava miktarı

(hacim olarak); m3/dk (metreküp/dakika). Başkaca bir

ifade yok ise, Kompresörün FAD değeri, kompresörün 1

dakikada bastığı havanın, 20 ºC’de, 1 atmosfer basınçta (0

bar efektif, 1-1.013 bar mutlak basınçta) kaplayacağı hacim

anlamına gelir. Bununla birlikte, basınçlı hava aygıtlarının

kapasitesi 0 ºC'yi referans alan Nm3/dk (normal metreküp/

dakika) cinsinden ifade edilebilmektedir. (Hava soğudukça

kompresörün bastığı havanın kütlesi artar, ısındıkça azalır.

Kompresör çıkışındaki hava ısınmış olduğu için emdiğinden

daha fazla hacime sahip olur. Burada asıl olan kompresörün

emdiği hava miktarıdır, ki, aynı miktarı çıkışına taşıyarak,

basar.) Gerçekte boru içinden geçen havanın miktarı, kompresörün

FAD değerinin çalışma basıncının mutlak (barometre)

değerine bölünmesiyle bulunan değerdir. (Örneğin:

8 m3/dk FAD değeri ölçülüyorsa, 7 bar efektif basınçta,

bu kompresörün bastığı hava boru içinden 1 m3/dk olarak

geçiyor demektir. Boru içindeki hava hızını hesaplarken bu

durumu dikkate almak gerekir.)

NOT: “Debi” birim zamanda akış miktarı demektir.


HABER

KASIM 2019

YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ (*)

FİRMANIN ADI

YATIRIMIN

YERİ

SEKTÖRÜ

CİNSİ

ÖNGÖRÜLEN

DESTEK

UNSURLARI

YATIRIMIN

KAPASİTESİ

SABİT

YATIRIM

(TL)

EMİN BİYOGAZ ENERJİ

ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

RMM MADENCİLİK

METALURJİ AKARYAKIT

GIDA TURİZM TİCARET VE

SANAYİ ANONİM ŞİRKETİ

SKYDEF MÜHENDİSLİK

TASARIM SANAYİ TİCARET

LİMİTED ŞİRKETİ

SMART POLYESTER ANONİM

ŞİRKETİ

KIRŞEHİR

KAYSERİ

ANKARA

GAZİANTEP

ENERJİ - ELEKTRİK ÜRETİMİ,

İLETİMİ VE DAĞITIMI

KOMPLE YENİ YATIRIM

İMALAT - METAL ATIK VE

HURDALARIN YENİDEN

DEĞERLENDİRİLMESİ


İMALAT - SİLAH VE MÜHİMMAT

İMALATI


İMALAT - HALI VE KİLİM

İMALATI


KDV İstisnası

KDV İstisnası

KDV İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti

KDV İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti

Elektrik Enerjisi

Üretimi {BES} 6 MW 20.500.905

BACA TOZUNDAN

ÇİNKO OKSİT GERİ

KAZANIMI

Savunma Sanayine

Yönelik Muhtelif

Talaşlı İmalat

Halılar, diğer tekstil

yer kaplamaları

279.178.000

24.968.628

38.185.307

ALBATROS KARALAR DIŞ

TİCARET TURİZM OTOMOTİV

İNŞAAT SARACİYE SANAYİ

VE TİCARET LİMİTED

ŞİRKETİ

SAKARYA

İMALAT - BAVUL, EL ÇANTASI

VE BENZERLERİ İLE SARAÇLIK

VE KOŞUM TAKIMI İMALATI


Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Valiz, Çanta ve Kemer

İmalatı

105.039.037

TEMA OFSET AMBALAJ

SANAYİ VE TİCARET


OLTAN VE KÖLEOĞLU

ELEKTRİK VE ENERJİ

ÜRETİMİ TİCARET ANONİM

ŞİRKETİ

YAVUZ AYDINLATMA


ANADOLU TELEFERİK

TİCARET VE SANAYİ

ANONİM ŞİRKETİ

MİTAŞ ENDÜSTRİ SANAYİ

TİCARET ANONİM ŞİRKETİ

BİLEŞİM TURİZM İNŞAAT

SANAYİ VE TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

ASELSAN KONYA SİLAH

SİSTEMLERİ ANONİM

ŞİRKETİ

NEMUS ELEKTRONİK

SANAYİ VE TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

İSTANBUL

SAMSUN

KIRKLARELİ

İZMİR

ANKARA

İSTANBUL

KONYA

İSTANBUL

İMALAT - OLUKLU KARTON

VE MUKAVVA İLE KAĞIT VE

MUKAVVADAN YAPILAN

AMBALAJLAR





İMALAT - ELEKTRİK AMPÜLÜ VE

LAMBALARI İLE AYDINLATMA

TEÇHİZATI İMALATI


İMALAT - KALDIRMA VE TAŞIMA


NAKİL, TEVSİ, ÜRÜN

ÇEŞİTLENDİRME

İMALAT - ÜCRET VEYA

SÖZLEŞME ESASINA DAYALI

OLARAK METALLERİN

KAPLANMASI VE İŞLENMESİ


HİZMETLER - HASTANE

HİZMETLERİ

MODERNİZASYON


İMALATI


İMALAT - İZOLE EDİLMİŞ TEL VE

KABLO İMALATI


Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

KDV İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Oluksuz kağıt veya

kartondan katlanabilir

kutu, koli ve

muhafazalar

Elektrik enerjisi

üretimi {Biyokütle}

Muhtelif LED

ampul Aydınlatma

armatürleri

19.362.340

228.200.000

16.785.244

Çelik Konstrüksiyon 34.266.358

Metalik kaplama

hizmetleri

Cerrahi hastane

hizmetleri

Silah ve silah

sistemlerinin

kurulumu

ENJEKSİYON

SOKETLİ

OTOMASYON SİNYAL

KABLOSU

28.403.955

96.310.000

633.135.000

10.422.197


HABER

FİRMANIN ADI

YATIRIMIN

YERİ

SEKTÖRÜ

CİNSİ

ÖNGÖRÜLEN

DESTEK

UNSURLARI

YATIRIMIN

KAPASİTESİ

SABİT

YATIRIM

(TL)

SİLVAN VARLIK TARIM

ÜRÜNLERİ LİSANSLI

DEPOCULUK SANAYİ VE


DİYARBAKIR

HİZMETLER - DEPOLAMA VE

AMBARLAMA HİZMETLERİ


KDV İstisnası,

Tahıl depolama ve

ambarlama

13.214.870

VARAKA KAĞIT SANAYİ

ANONİM ŞİRKETİ

PAŞABAHÇE CAM SANAYİİ

VE TİCARET ANONİM

ŞİRKETİ

ŞAKALAK TARIM

MAKİNALARI SANAYİ VE


OMAS-ÖZALTIN OLUKLU

MUKAVVA AMBALAJ

SANAYİİ ANONİM ŞİRKETİ

ARTPACK KAĞIT AMBALAJ

ANONİM ŞİRKETİ

SEZAİ AYAS SE TEX TEKSTİL

SANAYİ VE TİCARET

ŞENPİLİÇ GIDA SANAYİ

ANONİM ŞİRKETİ

AGRİLA TARIM YATIRIMLARI

ANONİM ŞİRKETİ

NOBLE İMPLANT

TEKNOLOJİLERİ VE

MEDİKAL HİZMETLERİ

SANAYİ TİCARET ANONİM

ŞİRKETİ

MAİA ORGANİK GIDA VE

KOZMETİK SANAYİ TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

MAX MOTHES CIVATA

ÜRETİM SANAYİ VE TİCARET


KORUCU MAKİNA ELEKTRİK

İNŞAAT TAAHHÜT SANAYİ

VE TİCARET ANONİM

ŞİRKETİ

BALIKESİR

ESKİŞEHİR

KONYA

ADANA

İZMİR

DİYARBAKIR

ESKİŞEHİR

ÇANKIRI

İSTANBUL

MANİSA

MANİSA

ANKARA

İMALAT - KAĞIT HAMURU,

KAĞIT VE MUKAVVA İMALATI

MODERNİZASYON

İMALAT - CAM VE CAM

ÜRÜNLERİ İMALATI

MODERNİZASYON

İMALAT - TARIM VE ORMAN

MAKİNELERİ İMALATI




MUKAVVADAN YAPILAN

AMBALAJLARIN İMALATI


İMALAT - DİĞER KAĞIT VE

MUKAVVA ÜRÜNLERİ İMALATI


İMALAT - KÜRK HARİÇ, GİYİM

EŞYASI İMALATI


TARIM - DİĞER HAYVANLARIN

YETİŞTIRİLMESİ; BAŞKA

YERDE SINIFLANDIRILMAMIŞ

HAYVANSAL ÜRÜNLERİN

ÜRETİMİ

ENTEGRASYON

İMALAT - B.Y.S. KİMYASAL

ÜRÜNLERİN İMALATI


İMALAT - TIBBİ VE CERRAHİ

TEÇHİZAT İLE ORTOPEDİK

ARAÇLARIN İMALATI


İMALAT - SEBZE VE

MEYVELERİN İŞLENMESİ VE

SAKLANMASI


İMALAT - B.Y.S. METAL EŞYA

İMALATI


İMALAT - ELEKTRİK DAĞITIM VE

KONTROL CİHAZLARI İMALATI


Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

KDV İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

KDV İstisnası,

Sigorta Primi İşveren

Hissesi 2 Yıl, Vergi

İndirimi %50, YKO

%15, KDV İstisnası

DV İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

kağıt 132.530.438

Boyalı Camdan Ev

Eşyası

Kombine Hububat

Mibzeri Hububat Ekim

Makinesi

Oluklu kağıt ve

kartondan kutu, koli

ve muhafazalar

100.000.000

20.800.000

43.202.951

kağıttan poşet imalatı 22.471.116

Tişört, fanila, atlet ve

diğer iç giyim eşyası

Kanatlı Hayvan Yemi

{Hendek}, Kanatlı

Hayvan Yemi {Adliye}

TON/YIL, Kuluçkahane

faaliyetleri {Beşevler},

Kuluçkahane

Faaliyetleri {Sıraköy},

Damızlık Tavuk {Yarka}

Yetiştiriciliği {1 Tesis-

Çifteler} Damızlık

Tavuk Yetiştiriciliği

{2.Tesis-Mahmudiye}

Uçucu yağlar;

koku veren madde

karışımları

DENTAL İMPLANT,

ABUMENT VE VİDA

HEALING, ANALOG

VE ÖLÇÜ POSTU

CERRAHİ SET,

CERRAHİ DRILL

DOMATES

KONSERVE VE

SALÇASI, BİBER

KONSERVESİ, MEYVE

KONSERVESİ,

MARMELAT

B.y.s. demir veya çelik

bağlantı elemanları

{vidalar, civatalar,

somunlar v.b.}

YÜKSEK GERİLİM

HATTI SİLİKON

İZOLATÖR

11.657.720

47.262.738

13.600.000

16.846.464

42.623.780

13.148.321

11.100.286


HABER

FİRMANIN ADI

TMK MAKİNA KALIP SANAYİ


ŞİRKETİ

KUYUMA ELEKTRİK ÜRETİM

ANONİM ŞİRKETİ

TOPALOĞULLARI MAKİNA

SANAYİ VE TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

ARF BİO YENİLENEBİLİR

ENERJİ ÜRETİM ANONİM

ŞİRKETİ

GÖKNAS ENERJİ SANAYİ VE

TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ

POLİPROPİLEN ELYAF

SANAYİ VE DIŞ TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

KAMPOTU İLAÇ GIDA

SANAYİ VE TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

GÜRSÜT BESİCİLİK GIDA

SANAYİ VE TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

DONANIM İÇECEK SU GIDA

NAKLİYE SANAYİ İÇ VE DIŞ


GİPS GELİŞTİRİLMİŞ İNŞAAT

MALZEMELERİ VE PERLİTLİ

SIVA SANAYİ TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

TORA SAC İŞLEME METAL

FORM MERKEZİ SANAYİ VE


CEMRE MARİN ENDÜSTRİ

ANONİM ŞİRKETİ

KAR PORSELEN SANAYİ VE


TRANSVARO ELEKTRON

ALETLERİ SANAYİ VE


ÜÇEL GLASS CAM İNŞ.

AMBALAJ PLASTİK NAK.

SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ

YATIRIMIN

YERİ

KOCAELİ

SAMSUN

TEKİRDAĞ

İZMİR

SİİRT

BİLECİK

İSTANBUL

İZMİR

AYDIN

MERSİN

ESKİŞEHİR

YALOVA

BİLECİK

KOCAELİ

AYDIN

SEKTÖRÜ

CİNSİ

İMALAT - DİĞER ÖZEL AMAÇLI

MAKİNELERİN İMALATI








İMALAT - KİMYASAL GÜBRE VE

AZOTLU BİLEŞİKLERİN İMALATI


TARIM - KOYUN, KEÇİ, SIĞIR,

AT, EŞEK, BARDO, KATIR

VB. YETİŞTİRİLMESİ; SÜT

HAYVANCILIĞI


İMALAT - GİYİM EŞYASI DIŞINDAKİ

HAZIR TEKSTİL ÜRÜNLERİ İMALATI


İMALAT - ECZACILIKTA VE

TIPTA KULLANILAN KİMYASAL

VE BİTKİSEL KAYNAKLI



İMALAT - SÜT ÜRÜNLERİ

İMALATI


İMALAT - ALKOLSÜZ İÇECEK

İMALATI, MADEN VE MEMBA

SULARI ÜRETİMİ

TEVSİ, MODERNİZASYON

İMALAT - ÇİMENTO VE ALÇI İLE

SERTLEŞTİRİLMİŞ MADDELERİN

İMALATI





İMALAT - GEMİ YAPIMI VE

ONARIMI


İMALAT - YAPI MALZEMELERİ

DIŞINDAKİ, ATEŞE DAYANIKLI

OLMAYAN SERAMİK EŞYA

İMALATI

MODERNİZASYON

İMALAT - OPTİK ALETLER VE

FOTOĞRAFÇILIK TEÇHİZATI

İMALATI


İMALAT - CAM VE CAM ÜRN.

İML.


ÖNGÖRÜLEN

DESTEK

UNSURLARI

KDV İstisnası, Faiz

Desteği

KDV İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

KALIP İMALATI 13.825.000

HES- Elektrik enerjisi

üretimi

MOTORLU ET KIYMA

MAKİNESi HAMUR

YOĞURMA MAKİNESİ

ve MUHTELİF EV

ALETLERİ

32.215.389

10.358.872

KDV İstisnası, ORGANİK GÜBRE 10.482.350

KDV İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Süt Yönlü Büyükbaş,

Süt İşleyerek Süt

ve Süt Mamulleri

Üretimi, Karma Yem,

Soğuk hava deposu

21.487.751

Çuval ipliği 36.999.998

Tablet, Kapsül İlaç,

Toz Şase İlaç, Soft

Jelatin İlaç, Toz İlaç,

Şurup

SÜT İŞLEYEREK SÜT

VE SÜT MAMÜLLERİ

ÜRETİMİ 90 TON/GÜN

100.000.000

10.254.514

Memba Suyu Dolumu 43.425.839

KDV İstisnası, Alçı Plaka 33.974.608

KDV İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti,

KDV İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

YATIRIMIN

KAPASİTESİ

muhtelif beyaz eşya

ve otomotive yönelik

aksam parça

Yük gemileri ve hem insan

hem de yük taşımaya

yönelik gemiler

Porselen veya

Seramik sofra ve süs

eşyası

Çift tüplü gece görüş

gözlüğü,Gece görüş

silah nişangahı,vb,

SABİT

YATIRIM

(TL)

12.317.500

227.833.842

64.700.784

123.961.446

B.y.s. cam eşyalar 14.130.000


HABER

FİRMANIN ADI

YATIRIMIN

YERİ

SEKTÖRÜ

CİNSİ

ÖNGÖRÜLEN

DESTEK

UNSURLARI

YATIRIMIN

KAPASİTESİ

SABİT

YATIRIM

(TL)

İNTERMAT AMBALAJ VE

MATBAACILIK SANAYİ VE


İLKE AMBALAJ SANAYİ VE


MİDYAT PATLAYICI

MADDELER SANAYİ VE


BALKAN SÜT ÜRÜNLERİ

SANAYİ VE TİCARET


BİOSER ENERJİ ÜRETİM

ANONİM ŞİRKETİ

AYMES EV TEKSTİL İTHALAT

İHRACAT SANAYİ TİCARET


GÖKKARTAL ENERJİ

ELEKTRİK ÜRETİM LİMİTED

ŞİRKETİ

KUŞ ENERJİ SANAYİ VE


ANTALYA MERMER SANAYİ


ARFEN ALÜMİNYUM SANAYİ

VE TİCARET ANONİM

ŞİRKETİ

TAT MAKARNACILIK SANAYİ

VE TİCARET ANONİM

ŞİRKETİ

BİG PAZARLAMA ANONİM

ŞİRKETİ

SAMİR TIBBİ ÜRÜNLER

MEDİKAL TEKSTİL ENERJİ

SANAYİ TİCARET LİMİTED

ŞİRKETİ

SÜRMENEK ENERJİ ÜRETİM

ANONİM ŞİRKETİ

KRCPACK AMBALAJ SANAYİ


İSTANBUL

TEKİRDAĞ

MARDİN

İZMİR

ŞANLIURFA

BURSA

VAN

GÜMÜŞHANE

BURDUR

TEKİRDAĞ

GAZİANTEP

GAZİANTEP

DİYARBAKIR

ANKARA

SAMSUN

İMALAT - BASIM

MODERNİZASYON



MUKAVVADAN YAPILAN

AMBALAJLARIN İMALATI



İMALATI


İMALAT - SÜT ÜRÜNLERİ

İMALATI





İMALAT - TEKSTİLİN

APRELENMESİ








MADENCİLİK - KUM, KİL VE

TAŞOCAKÇILIĞI


İMALAT - ÜCRET VEYA

SÖZLEŞME ESASINA DAYALI

OLARAK METALLERİN

KAPLANMASI VE İŞLENMESİ


İMALAT - MAKARNA, ŞEHRİYE,

KUSKUS V.B.

MODERNİZASYON

İMALAT - BAŞKA YERDE

SINIFLANDIRILMAMIŞ TEKSTİL



İMALAT - ECZACILIKTA VE TIPTA

KULLANILAN KİMYASAL VE BİTKİSEL

KAYNAKLI ÜRÜNLERİN İMALATI





İMALAT - PLASTİK ÜRÜNLERİ

İMALATI


KDV İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

, KDV İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

KDV İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

KDV İstisnası,

Sigorta Primi İşveren

Hissesi 5 Yıl, Vergi

İndirimi %60, YKO

%25, Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası, Faiz Desteği

KDV İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Baskılı çok katlı esnek

ambalaj folyosu Baskılı

ambalaj malzemesi

Baskılı parafinli kağıt

metrajlı BOPP film

Oluklu kağıt ve

kartondan kutu, koli

ve muhafazalar

Tabanca Fişeği Tüfek

Fişeği

SÜT İŞLEYEREK SÜT

VE SÜT MAÜLLERİ

ÜRETİMİ

ELEKTRİK

ENERJİSİ ÜRETİMİ

{BİYOKÜTLE}

Dokumaların

boyanması

Elektrik enerjisi

üretimi {HES}

HES ELEKTRİK

ENERJİSİ ÜRETİMİ

BLOK MERMER

ÜRETİMİ

Eloksal ile yüzey

kaplama 4.500 TON/

YIL

70.721.244

211.790.337

26.695.850

83.442.153

34.245.000

15.550.733

56.737.460

18.290.002

32.000.000

14.509.419

MAKARNA 31.524.639

Giyim eşyası hariç,

dokuma olmayan

kumaş ile bundan

yapılan ürünler

Sargı Bezi ve Bandaj

, Tıbbi Korseler, Tek

Kullanımlık Maske

Elektrik enerjisi

üretimi {HES}

Etilen polimerlerden

torba ve çantalar

10.104.800

12.601.000

47.984.900

52.105.818

(*) Kaynak : Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı


HABER

FİRMANIN ADI

CANADA GREEN GATE

KOZMETİK ÜRÜNLERİ

SANAYİ VE TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

LEVENT CAM SANAYİ VE


DÖRTDİVAN ÇERÇEVE VE

MACUN SANAYİ TİCARET


ER-GA MERMER MADEN

NAKLİYAT PETROL GIDA

İNŞAAT TURİZM İTHALAT

İHRACAT SANAYİ VE


BATEX TEKSTİL SANAYİ VE


AKPRO GIDA SANAYİ VE


YILTEKNİK ENERJİ SANAYİ

VE TİCARET ANONİM

ŞİRKETİ

TAMKOÇLAR ÇELİK

MÜHENDİSLİK ANONİM

ŞİRKETİ

TECTONE TEKNOLOJİ

SANAYİ VE TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

KORDSA TEKNİK TEKSTİL

ANONİM ŞİRKETİ

ARKOZ GAZ BETON SANAYİ

VE TİCARET ANONİM

ŞİRKETİ

GÖRGEL DIŞ TİCARET


MAR DENİM TEKSTİL

SANAYİ VE TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

AKSPA DANTEL BRODE

SANAYİ VE TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

BALSAN TARIM ÜRÜNLERİ

LİSANSLI DEPOCULUK

ANONİM ŞİRKETİ

ARALIK 2019

YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ (*)

YATIRIMIN

YERİ

ADANA

ANTALYA

BOLU

MUĞLA

BATMAN

KIRKLARELİ

BURSA

ANKARA

MERSİN

KOCAELİ

SAMSUN

K.MARAŞ

GAZİANTEP

SAKARYA

DİYARBAKIR

SEKTÖRÜ

CİNSİ

İMALAT - KAĞIT HAMURU,

KAĞIT VE MUKAVVA İMALATI


İMALAT - CAM VE CAM



İMALAT - İNŞAAT KERESTESİ VE

DOĞRAMA İMALATI


MADENCİLİK - B.Y.S. DİĞER

MADENCİLİK VE TAŞOCAKÇILIĞI



EŞYASI İMALATI


İMALAT - NİŞASTA VE NİŞASTA

ÜRÜNLERİNİN İMALATI





İMALAT - KALDIRMA VE TAŞIMA



İMALAT - B.Y.S. EV ALETLERİ

İMALATI




ÜRÜNLERİ

İMALATI




İMALATI



İMALATI


İMALAT - TEKSTİL ELYAFININ

HAZIRLANMASI VE İPLİK

HALİNE GETİRİLMESİ; TEKSTİL

DOKUMACILIĞI






HİZMETLER - DEPOLAMA VE

AMBARLAMA HİZMETLERİ


ÖNGÖRÜLEN

DESTEK

UNSURLARI

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, , KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

ÇOCUK BEZİ 52.988.233

Emniyet camları Çok

katlı yalıtım camları;

cam aynalar

Ahşap Profil Ahşap

Çerçeve

11.443.028

31.824.888

BLOK MERMER 13.200.000

MUHTELİF

KONFEKSİYON


13.575.171

Gluten Üretimi 10.854.412

KDV İstisnası KADEME DEĞİŞTİRİCİ 26.610.730

KDV İstisnası, Gümrük

Vergisi Muafiyeti,


Vergisi Muafiyeti,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

KDV İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

KDV İstisnası,

YATIRIMIN

KAPASİTESİ

Kara Taşıtları İçin

Vinç ve Kaldırma

Ekipmanı

Ev tipi çamaşır

makineleri, çamaşır

kurutma makineleri

Balistik malzeme

üretimi

10.074.687

350.034.168

29.003.459

Gaz Beton 55.500.000

Demir, çelik, bakır veya

alüminyumdan sofra,

mutfak veya diğer ev

işlerinde kullanılan eşyalar

ve bunların aksamı

23.370.000

Pamuk ipliği 115.099.331

Parça, şerit veya

motif halinde nakış

ve işlemeler

LİSANSLI

DEPOCULUK

HİZMETLERİ

SABİT

YATIRIM

(TL)

32.226.588

18.900.000


HABER

FİRMANIN ADI

ULUSAN ELEKTRİK

ELEKTRONİK İNŞAAT

TAAHHÜT SANAYİ VE


SÖYLEMEZ KAUÇUK

OTOMOTİV SANAYİ TİCARET


CME BRONZ METAL SANAYİ

VE TİCARET ANONİM

ŞİRKETİ

ÖZEN MENSUCAT BOYA

TERBİYE İŞLETMELERİ

ANONİM ŞİRKETİ

Zİ LAN ELEKTRİK ÜRETİM

ANONİM ŞİRKETİ

PROFEN INDUSTRIE PVC

ALÜMİNYUM SANAYİ VE


AND ENDÜSTRİYEL HAM

MADDELER DIŞ TİCARET


KARBA OTOMOTİV MAKİNA

SANAYİ VE TİCARET

MİMARLIK MÜHENDİSLİK

HİZMETLERİ LİMİTED

ŞİRKETİ

BÜYÜK HUĞLU AV

MALZEMELERİ SANAYİ VE


TAŞKAZAN SOMUN CIVATA

BAĞLANTI ELEMANLARI

SANAYİ VE TİCARET


YS BATI ANADOLU MADEN

ANONİM ŞİRKETİ

ANATOLİA PORSELEN

SERAMİK ANONİM ŞİRKETİ

ALBA PLASTİK SANAYİ VE


KUTLUCAN TEKSTİL SANAYİ


ŞİRKETİ

BİBERCİ İNŞAAT NAKLİYE

PETROL SANAYİ VE


YATIRIMIN

YERİ

ANKARA

KOCAELİ

ANKARA

TEKİRDAĞ

VAN

DÜZCE

AKSARAY

ANKARA

KONYA

KONYA

MANİSA

İZMİR

KOCAELİ

BURSA

KONYA

SEKTÖRÜ

CİNSİ




İMALAT - MOTORLU KARA

TAŞITLARI VE BUNLARIN

MOTORLARIYLA İLGİLİ PARÇA

VE AKSESUARLARIN İMALATI


İMALAT - DEMİR DIŞINDAKİ

METALLERİN DÖKÜMÜ


İMALAT - TRİKOTAJ (ÖRME)






İMALAT - METAL YAPI

MALZEMELERİ İMALATI






TAŞITLARI KAROSERİ İMALATI;

RÖMORK VE YARI - RÖMORK

İMALATI



İMALATI



İMALATI


MADENCİLİK - LİNYİT

MADENCİLİĞİ


İMALAT - ATEŞE DAYANIKLI

OLMAYAN, KİL VE SERAMİK

YAPI MALZEMESİ ÜRÜNLERİNİN

İMALATI










DOKUMACILIĞI


İMALAT - METAL OLMAYAN

ATIK VE HURDALARIN YENİDEN



ÖNGÖRÜLEN

DESTEK

UNSURLARI


Vergisi Muafiyeti,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

KDV İstisnası

KDV İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

YATIRIMIN

KAPASİTESİ

Mesnet Tipi OG Akım

Trafosu

MOTORLU KARA

TAŞITLARI

MOTOR KAUÇUK

AKSAMLARI,

Bronz, Bakır,

Pirinç, Alüminyum

vb. metallerinin

dökümleri ve dökülen

ürünlerin savunma

sanayine yönelik

muhtelif talaşlı imalatı

YUVARLAK ÖRME

KUMAŞ

SABİT

YATIRIM

(TL)

11.658.705

27.294.377

11.059.944

13.928.548

Elektrik enerjisi

üretimi {HES} 22.594.000

PVC PENCERE 12.000.000

Kalsit İstihracı ve

zenginleştirmesi

MOTORLU ARAÇ

ÜSTÜ EKİPMAN

Av Tüfeğinin Aksam

ve Parçaları

Gijon bağlantı

elemanları

12.339.000

21.777.200

12.200.000

30.711.343

KDV İstisnası Linyit İstihracı 92.754.000

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası


Vergisi Muafiyeti,


Vergisi Muafiyeti

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Seramik Karo 1.145.765.223

Motorlu taşıtların

b.y.s. diğer parça ve

aksesuarları

Tekstürize ve diğer

iplikler

Katı Atık Geri

Kazanım

71.586.850

45.127.722

56.886.676


HABER

FİRMANIN ADI

YATIRIMIN

YERİ

SEKTÖRÜ

CİNSİ

ÖNGÖRÜLEN

DESTEK

UNSURLARI

YATIRIMIN

KAPASİTESİ

SABİT

YATIRIM

(TL)

KONYA HİDROAN HİDROLİK

MAKİNE SANAYİ VE


MOBSTİL MOBİLYA SANAYİ

VE TİCARET ANONİM

ŞİRKETİ

YALOVA PİLOTAJ ANONİM

ŞİRKETİ

AİR LİQUİDE GAZ SANAYİ

VE TİCARET ANONİM

ŞİRKETİ

ASGENA HAVACILIK VE

SAVUNMA MAKİNA SANAYİ


SUEZ ÇANAKKALE RR

ATIK HİZMETLERİ ANONİM

ŞİRKETİ

AER ENERJİ ELEKTRİK

ÜRETİM LİMİTED ŞİRKETİ

HB HAMMİKO HİJYEN

ÜRÜNLERİ SANAYİ VE


ULUDAĞ İÇECEK TÜRK

ANONİM ŞİRKETİ

PİNALDİ TEKSTİL

KONFEKSİYON SANAYİ VE


AKT ENERJİ ANONİM

ŞİRKETİ

CRİTİCAL TIBBİ ALETLER

İMALAT MAKİNA SANAYİ VE


DAYAN BETON SANAYİ VE


4R ÇEVRE VE ENERJİ

SANAYİ VE TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

İDİN DENİZCİLİK VE

GAYRİMENKUL SANAYİ VE


MUTLU MAKARNACILIK

SANAYİ VE TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

KONYA

İZMİR

YALOVA

ESKİŞEHİR

KOCAELİ

ÇANAKKALE

ARTVİN

GAZİANTEP

BURSA

ŞANLIURFA

İZMİR

İZMİR

KİLİS

KIRKLARELİ

MERSİN

GAZİANTEP






İMALAT - MOBİLYA İMALATI


HİZMETLER - DENİZ VE KIYI

TAŞIMACILIĞI


İMALAT - ANA KİMYASAL

MADDELERİN İMALATI



İMALATI












İMALAT - ALKOLSÜZ İÇECEK

İMALATI, MADEN VE MEMBA

SULARI ÜRETİMİ

MODERNİZASYON




DOKUMACILIĞI


İMALAT - ANA KİMYASAL

MADDELERİN İMALATI

MODERNİZASYON, ÜRÜN

ÇEŞİTLENDİRME

İMALAT - TIBBİ VE CERRAHİ

TEÇHİZAT İLE ORTOPEDİK

ARAÇLARIN İMALATI




İMALATI






TARIM - SEBZE, BAHÇE VE

KÜLTÜR BİTKİLERİ İLE FİDANLIK

ÜRÜNLERİNİN YETİŞTİRİLMESİ


İMALAT - MAKARNA,

ŞEHRİYE, KUSKUS V.B. UNLU

MAMÜLLERİN İMALATI


KDV İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

KDV İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

KDV İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

KDV İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

KDV İstisnası, Yatırım

Yeri Tahsisi

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası

MOTORLU ARAÇ

ÜSTÜ EKİPMAN

İMALATI

Sandalye Yatak

Başlığı ve Bazası

HER TÜRLÜ GEMİYE

VERİLEN İTME-

ÇEKME HİZMETLERİ

Sınai Gazlar {tüp}

dolum ve depolama

HARP UÇAĞI İNİŞ

TAKIMI SİSTEM

PARÇALARI

Yeniden değerlendirilmiş

metal olmayan

atık ve hurdalar

16.613.200

39.700.000

18.000.000

13.176.644

22.500.000

33.458.000

Elektrik enerjisi

üretimi {HES} 9 MW 28.377.887

BEBEK BEZİ, ISLAK

MENDİL

Sade maden suyu,

meyve aromalı maden

suyu ve meyveli doğal

mineralli içecek, Gazlı

İçecekler

17.350.000

26.500.250

Pamuklu dokumalar 71.010.580

Hidrokarbonların

diğer türevleri

Diş Protezi Muhtelif

Sırt Protezi, Muhtelif

Bacak Protezi

Çimento, beton veya

suni taştan inşaat

amaçlı prefabrik yapı

elemanları

Atıktan Türetilmiş

Yakıt Hazırlama

Ünitesi Ambalaj Atığı

Geri Kazanımı Çamur

Kurutma Tesisi Tehlikeli

Atık Geri Kazanımı

OTOMASYONA

DAYALI SERADA

BİTKİSEL

YETİŞTİRİCİLİK

23.542.120

36.491.650

96.856.826

32.496.438

12.505.212

Kuskus İmalatı 31.512.227


HABER

FİRMANIN ADI

ROZA HALI SANAYİ VE


DARİNDA TURKEY ÇORAP

SANAYİ VE TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

TUMA SAVUNMA MAKİNE

İMALAT SANAYİ TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

OPTİMA KİMYEVİ

MADDELER SANAYİ


LARTON AMBALAJ SANAYİ

VE TİCARET ANONİM

ŞİRKETİ

ÖZ İŞ MAKİNA VE DİŞLİ

SANAYİ TİCARET LİMİTED

ŞİRKETİ

TUNÇ ET MAMÜLLERİ

TİCARET VE SANAYİ

ANONİM ŞİRKETİ

EGE GÖNÜLDEN ENGELLİ

BAKIM MERKEZİ GIDA

TURİZM SANAYİ VE TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

KARMAŞ KUMLAMA BOYA SAC

NAKLİYAT İMALAT MONTAJ

İNŞAAT TAAHHÜT TARIM

VE HAYVANCILIK SANAYİ


COTTON PROM TEKSTİL

SANAYİ VE TİCARET

ANONİM ŞİRKETİ

CAN ALİ TOYS İTHALAT

İHRACAT ANONİM ŞİRKETİ

TİMSAN TEKNİK İNŞAAT

VE MAKİNA SAN. TİCARET


RCR VE SEYİTOĞLU

MADENCİLİK, İTHALAT,

İHRACAT, TİCARET VE


MODEL CNC MAKİNA

SANAYİ LİMİTED ŞİRKETİ

UĞUR TEKSTİL SANAYİ VE


DORA MAKİNA İMALAT

SANAYİ VE TİCARET


YATIRIMIN

YERİ

GAZİANTEP

İSTANBUL

ANKARA

TEKİRDAĞ

ÇORUM

TEKİRDAĞ

DÜZCE

İZMİR

ZONGULDAK

DİYARBAKIR

ŞANLIURFA

ANKARA

HAKKARİ

ANKARA

ŞANLIURFA

ANKARA

(*) Kaynak : Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

SEKTÖRÜ

CİNSİ





İMALAT - TRİKOTAJ (ÖRME)




İMALATI


İMALAT - B.Y.S. KİMYASAL






İMALAT - MADEN, TAŞOCAĞI VE

İNŞAAT MAKİNELERİ İMALATI


İMALAT - MEZBAHACILIK; ETİN

İŞLENMESİ VE SAKLANMASI


HİZMETLER - BARINACAK YER

SAĞLANARAK YÜRÜTÜLEN

SOSYAL HİZMETLER



İMALATI



HAZIRLANMASI VE İPLİK HALİNE

GETİRİLMESİ; TEKSTİL DOKUMACILIĞI


İMALAT - OYUN VE OYUNCAK

İMALATI









İMALATI



EŞYASI İMALATI



İMALATI


ÖNGÖRÜLEN

DESTEK

UNSURLARI

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası


Vergisi Muafiyeti,


Desteği, Sigorta Primi

İşveren Hissesi 6 Yıl,

Vergi İndirimi %70,

YKO %30

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,


Desteği

Faiz Desteği, KDV

İstisnası

KDV İstisnası,


Vergisi Muafiyeti,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

KDV İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

Gümrük Vergisi

Muafiyeti, KDV

İstisnası,

YATIRIMIN

KAPASİTESİ

Giyim eşyası hariç,

dokuma olmayan

kumaş ile bundan

yapılan ürünler

Çorap, külotlu çorap,

tayt

Savunma Sanayine

Yönelik Talaşlı/Kaynaklı

İmalata Yönelik

Muhtelif Ürünler

Tekstil Yardımcı

Kimyasalları

SABİT

YATIRIM

(TL)

12.189.040

21.352.816

10.746.422

17.841.000

Ebat Karton İmalatı 29.150.000

Traktör ve iş makinaları

için talaşlı şekillendirilmiş

aksam ve parçaları

Et işleyerek et ve et

mamülleri üretimi

Yerleşik kuruluşlarca

yürütülen, fiziksel ve zihinsel

özürlülere yönelik

yardım hizmetleri

ÇELİK

KONSTRÜKSİYON

İMALATI

11.989.115

33.925.220

29.054.700

10.272.000

Pamuk ipliği 374.733.349

MUHTELİF OYUNCAK

ÜRETİMİ

Ahşap/Orman Ürünleri,

Kimya, Plastik, Maden,

Mobilya, Gıda ve İnşaat

Sektörlerine Yönelik

Komple Fabrika İmali

12.314.056

17.934.000

ÇİNKO 21.225.000

Roket ve füze sistemleri

için güç birimlerinin


ile çeşitli mühimmat


MUHTELİF

KONFEKSİYON

HAZIR GİYİM

SAVUNMA SANAYİNE

YÖNELİK TEKNİK VE

HASSAS PARÇA VE

YEDEK PARÇA ÜRETİMİ

14.679.659

43.686.017

34.525.420


YILLIK 50TL

ABONELİK FORMU

SUBSCRIBE FORM

Alişiroğlu Dergi ve İnternet

Yayıncılığı ve Reklam Hizmetleri

Bağdat Caddesi 387/3 Ostim

Yenimahalle / ANKARA

Tel: +90 (312) 385 84 17

Fax:+90 (312) 385 84 18

murat@airworldturkiye.com.tr

Türkiye İş Bankası

İvedik Bulvar Şubesi

IBAN:

TR51 0006 400000143840027184

ABONE BİLGİLERİ / SUBSCRIBE INFORMATION

(*) Doldurulması zorunlu alanlar / (*) Indicates required fields

Adı ve Soyadı/Name&Surname*:...............................................................................................................................

Firma/Company*:.......................................................................................................................................................

Vergi Dairesi/N/A*:.....................................................................................................................................................

Vergi No/VAT No*:.....................................................................................................................................................

Telefon/Phone*:.........................................................................................................................................................

Faks/Fax*:...................................................................................................................................................................

E-posta/E-mail*:.........................................................................................................................................................

Adres/Address*:..........................................................................................................................................................

Lütfen adres ve telefon değişikliklerini abone servisimize bildiriniz. Dergiler mesai saatlerinde teslim edileceğinden, mesai saatlerinde bulunacağınız adresi forma doldurmanızı

önemle rica ederiz. Banka makbuzunuzla birlikte gönderiniz. Lütfen bu formun bir kopyasını kendinize saklayınız.

TÜRKİYE

Murat Alişiroğlu

MERMER OCAĞININ İNCELİKLERİNİ

EN İYİ O BİLİR

Bu ülkenin görünmez kahramanları operatörler,

güçlerini yine bu topraklardan alıyor.

GÜCÜNÜZÜ HAREKETE GEÇİRİN

towerhidrolikyaglari.com

YÜZBİNLERCE LİRALIK YATIRIMLARINIZI

HANGİ YAĞA EMANET EDİYORSUNUZ?

www.sncoil.com.tr

Saray Mah. Saraykent San. Sit. 64 Cadde No:7 Saray-Kahramankazan/ANKARA

AIR WORLD TÜRKİYE DERGİSİ SAYI 13

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?